rusTvelologiuri literatura

rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

werilSi ganxilulia rusTavelis Teoriuli mosazrebebi poetur Semoqmedebasa (`Sairoba~) da mijnurobaze da saTanado strofebSi gamoyenebuli mxatvruli xerxebi (metafora, Sedareba da sxv.). avtoris daskvniT, prologSi wamoyenebul Teoriul moTxovnebs poeti mxatvrulad axorcielebs poemis teqstSi, amitomac es prologi Txzulebis ganuyofeli nawilia. g. a. 407. al. WinWarauli vefxistyaosnis sakiTxebi, `mZebare~ Tu `mdebare~? Jur. `macne~, 1970, № 6, gv. 177-182; agr. wignSi: `vefxistyaosnis enisa da teqstis sakiTxebi~, Tb., 1982, gv. 183-190. narkvevi exeba gamoTqmas: `saqmisa mZebare~ _ taepSi: vhkiTxeT, Tu: `vin xar, Raribo, rasa saqmisa mZebare?~ (1032,3). avtori aRniSnavs, rom `mZebare~ ikiTxeba mxolod sam xelnawerSi, sxva 16 xelnawerSi ki misi variantia `mdebare~. gamoTqma `saqmis mdebare~ saqmis mqones niSnavs; Sdr.: `aw gulan- Saros qalaqsa var saqmis rasme mdebeli~ (1235,2). aseTi gageba dasturdeba Zvel qarTulsa da mTis dialeqtebSi (moyvanilia magaliTebi Zveli mwerlobis teqstebidan da fSauri da xevsuruli kiloebidan). forma `mZebare~ saeWvoa imitomac, rom `vefxistyaosanSi~ is mxolod am strofSi dasturdeba, sxva SemTxvevebSi gamoyenebulia `eZebs~-s zmnis mimReoba `mZebneli~. mkvlevris daskvniT, sityva `mZebare~ gadamwerTa Senatani da, amdenad, uadgiloa; unda aRdges gamoTqma: `saqmisa mdebare~. g. a. 408. al. WinWarauli vefxistyaosnis sakiTxebi (`aw~ Tu `wa~?) Jur. `macne~ (sazog. mecn. gany.), 1970, № 6, gv. 182-184. ganxilulia 1111-e strofis II da III taepebi (1966 w. SaniZe-baramiZis gamocemiT): kvlave Sehyivla: `vinaTgan cecxli aw cxeli-a nelad, Tu mo-viTa-hkla igi yma Cemad gulisa mfxanelad...~ mkvlevari aucileblad miiCnevs teqstis ase gasworebas: kvla mi-ve-hyivla: `vinaTgan cecxli cxelia, wa nelad, mo-viTme-Tu-hkal igi yma...~ (=kidev misZaxa: `vinaidan cecxli cxelia, anu Cveni mdgomareoba saSiSi da saxifaToa, nelad da frTxilad wadi, rogorme Tu mohkali is yma..., Cemi beWedi momitane). aseTi wakiTxviT azric swordeba da riTmac. arsebuli teqstis Sinaarsi: `vinaidan axla cxeli cecxli danelebulia~ _ arsebul situacias ar Seefereba, _ fatmanma jer xom ar icis, saqme rogor wava da riT gaTavdeba? mkvlevris azriT, gasasworebelia 1107-e strofis meore taepic: `mo-viTa-hklav ima kacsa, wadi, mokal malviT RamiT~. avtografSi savaraudebelia wakiTxva: `mo-viTme-hklav~ (=Tu rogorme mohklav). g. a. 409. r. xvedeliZe rusTaveli ukrainul poeziaSi Jur. `qarTuli ena da lit. skolaSi~, 1970, № 2, gv. 35-40. rogorc avtori wers, ukrainul poeziaSi SoTa rusTavelis saxis mxatvruli aRqma arsebiTad misi Txzulebis gmirebis zneobrivi srulyofisa da maTi fizikuri da sulieri energiis erT mTlianobaSi gancdas ukavSirdeba. mkvlevari imowmebs citatebs m. tereSCenkos, m. rilskis, p. tiCinas, e. fominis da sxva poetebis leqsebidan, saidanac Cans, rom maTi avtorebi `vefxistyaosnis~ personaJebis gmirobaSi, siyvarulSi, patriotizmSi TviT rusTavelis pirovnul Tvisebebs xedaven. zogjer rusTaveli misi samSoblos, saqarTvelos, simbolodaa warmodgenili, poemis msoflmxedveloba ki — qarTuli erovnuli sulis anareklad. g. a. 126

409a. r. xvedeliZe SoTa rusTaveli sabWoTa ukrainis kritikasa da publicistikaSi Tbilisis saxelmwifo universitetis filologiis fak. XIV samecniero sesia, moxs. Tezisebi, Tb., 1970, gv. 10. 1. ukrainul kritikasa da publicistikaSi `vefxisyaosanze~ arsebuli masala sainteresoa mecnieruli da popularuli TvalsazrisiT. 2. ukrainuli avtorebis werilebSi mecnieruli Rirebulebis Semcvelia rusTavelisa da misi epoqis poetebis (nizami, kretien de trua, eSenbaxeli) SemoqmedebiTi motivebis SedarebiTi analizi. g. a. 410. elguja xinTibiZe `vefxistyaosnis~ saxe yovlisa tanisa Jur. `macne~, 1970, № 4, gv. 139-154. `vefxistyaosnis~ dasawyisis meore strofi, sadac poeti RmerTs Sewevnas sTxovs da sakuTar suls avedrebs, ase iwyeba: `he, RmerTo, erTo, Sen Sehqmen saxe yovlisa tanisa~. aq xmarebuli cnebebi `saxe~ da `tani~ mkvlevarebs sxvadasxvagvarad esmiT. e. xinTibiZis azriT, es ganmartebani an mcdaria, an miaxloebiTi da arasakmarisi. amitom cdilobs sakiTxi ufro Rrmad da srulad ganixilos. qarTuli da ucxouri filosofiuri da Teologiuri literaturis saTanadod Seswavlis safuZvelze igi daaskvnis, rom rusTvelisTvis saxe, romlis Sesatyvisi berZnul filosofiur ZeglebSi aris eidoi da morf¢ niSnavs formas, oRond sagnis arsebis, sagnis saxis, ideis mniSvnelobiT; xolo tani ewodeba adamianis an cxovelis sxeuls, romelsac Zvel qarTulSi guami erqva. saxis zemoxsenebuli Sinaarsi unda modiodes aristoteles Txzulebidan `sulis Sesaxeb~, romelic Sua saukuneebSi uaRresad popularuli iyo. masSi pirdapir ikiTxeba: `suli aris arseba, potenciuri sicocxlis mqone bunebrivi sxeulis forma~. xolo forma raime sagnisa, aristoteles Tanaxmad, aris am sagnis yofiereba, pirveladi arsi, dedaarsi, e. i. sxeulis forma, anu saxe, aris igive suli. amrigad, gamodis, rom rusTaveli iziarebs aristoteles debulebas sulis raobaze; misi gamoTqma `saxe yovlisa tanisa~ gulisxmobs suls. aristoteles filosofiis gasacnobad rusTavels SeeZlo sami gzidan erT-erTiT mainc esargebla: 1) aristotele yovelTvis popularuli iyo qristianul samyaroSi. Tu rusTavelma bizantiaSi miiRo ganaTleba, mas saSualeba eqneboda berZnul enaze gascnoboda aristoteles Txzulebebs. 2) savaraudoa kontaqti arabuli filosofiis meSveobiT, _ rusTavelis epoqaSi aristotele arabul enaze Targmnili iyo. 3) aristoteles moZRvreba sulis Sesaxeb dawvrilebiTaa gadmocemuli IV s-is qristiani episkoposis nemesios emeselis TxzulebaSi `bunebisaTvis kacisa~. es wigni qarTulad Targmna ioane petriwma XII s-is I naxevarSi. SesaZlebelia, rom rusTaveli icnobda am Targmans. g. a. 411. d. janeliZe `movidian Sesamkoblad~ Tu ar movidian? gaz. `komunisti~, 1970, 27 agv., № 199, gv. 3. avtori msjelobs `vefxistyaosnis~ 968-e strofze (1937 w. gamocemiT): `movidian Sesamkoblad qveyniT yovlni sulierni...~, romelic 1966 wlis gamocemebSi ar dabeWdila (gviandel CanarTad aris miCneuli). mkvlevris varaudiT, `Sesamkoblad~ mosulTa saxiT igulisxmebian momReral-mocekvaveTa da jambazTa dasebis warmomadgenlebi, romlebic sxvadasxva qveynebSi xetialobdnen da am mogzaurobaSi momRerad avTandils Sexvdnen. amrigad, es strofi `msoflio sanaxaobrivi xelovnebis, xalxTa kulturuli urTierTobis sinamdvilis amsaxvelia~. g. a. 127

werilSi ganxilulia rusTavelis Teoriuli mosazrebebi poetur Semoqmedebasa (`Sairoba~)<br />

da mijnurobaze da saTanado strofebSi gamoyenebuli mxatvruli xerxebi (metafora, Sedareba<br />

da sxv.).<br />

avtoris daskvniT, prologSi wamoyenebul Teoriul moTxovnebs poeti mxatvrulad<br />

axorcielebs poemis teqstSi, amitomac es prologi Txzulebis ganuyofeli nawilia. g. a.<br />

407. al. WinWarauli<br />

vefxistyaosnis sakiTxebi, `mZebare~ Tu `mdebare~?<br />

Jur. `macne~, 1970, № 6, gv. 177-182; agr. wignSi: `vefxistyaosnis enisa da teqstis sakiTxebi~,<br />

Tb., 1982, gv. 183-190.<br />

narkvevi exeba gamoTqmas: `saqmisa mZebare~ _ taepSi: vhkiTxeT, Tu: `vin xar, Raribo,<br />

rasa saqmisa mZebare?~ (1032,3).<br />

avtori aRniSnavs, rom `mZebare~ ikiTxeba mxolod sam xelnawerSi, sxva 16 xelnawerSi ki<br />

misi variantia `mdebare~. gamoTqma `saqmis mdebare~ saqmis mqones niSnavs; Sdr.: `aw gulan-<br />

Saros qalaqsa var saqmis rasme mdebeli~ (1235,2). aseTi gageba dasturdeba Zvel qarTulsa<br />

da mTis dialeqtebSi (moyvanilia magaliTebi Zveli mwerlobis teqstebidan da fSauri da<br />

xevsuruli kiloebidan).<br />

forma `mZebare~ saeWvoa imitomac, rom `vefxistyaosanSi~ is mxolod am strofSi dasturdeba,<br />

sxva SemTxvevebSi gamoyenebulia `eZebs~-s zmnis mimReoba `mZebneli~.<br />

mkvlevris daskvniT, sityva `mZebare~ gadamwerTa Senatani da, amdenad, uadgiloa; unda<br />

aRdges gamoTqma: `saqmisa mdebare~. g. a.<br />

408. al. WinWarauli<br />

vefxistyaosnis sakiTxebi<br />

(`aw~ Tu `wa~?)<br />

Jur. `macne~ (sazog. mecn. gany.), 1970, № 6, gv. 182-184.<br />

ganxilulia 1111-e strofis II da III taepebi (1966 w. SaniZe-baramiZis gamocemiT):<br />

kvlave Sehyivla: `vinaTgan cecxli aw cxeli-a nelad,<br />

Tu mo-viTa-hkla igi yma Cemad gulisa mfxanelad...~<br />

mkvlevari aucileblad miiCnevs teqstis ase gasworebas: kvla mi-ve-hyivla: `vinaTgan<br />

cecxli cxelia, wa nelad, mo-viTme-Tu-hkal igi yma...~ (=kidev misZaxa: `vinaidan cecxli cxelia,<br />

anu Cveni mdgomareoba saSiSi da saxifaToa, nelad da frTxilad wadi, rogorme Tu mohkali<br />

is yma..., Cemi beWedi momitane). aseTi wakiTxviT azric swordeba da riTmac. arsebuli<br />

teqstis Sinaarsi: `vinaidan axla cxeli cecxli danelebulia~ _ arsebul situacias ar Seefereba,<br />

_ fatmanma jer xom ar icis, saqme rogor wava da riT gaTavdeba?<br />

mkvlevris azriT, gasasworebelia 1107-e strofis meore taepic: `mo-viTa-hklav ima kacsa,<br />

wadi, mokal malviT RamiT~. avtografSi savaraudebelia wakiTxva: `mo-viTme-hklav~ (=Tu<br />

rogorme mohklav). g. a.<br />

409. r. xvedeliZe<br />

rusTaveli ukrainul poeziaSi<br />

Jur. `qarTuli ena da lit. skolaSi~, 1970, № 2, gv. 35-40.<br />

rogorc avtori wers, ukrainul poeziaSi SoTa rusTavelis saxis mxatvruli aRqma arsebiTad<br />

misi Txzulebis gmirebis zneobrivi srulyofisa da maTi fizikuri da sulieri energiis<br />

erT mTlianobaSi gancdas ukavSirdeba. mkvlevari imowmebs citatebs m. tereSCenkos, m.<br />

rilskis, p. tiCinas, e. fominis da sxva poetebis leqsebidan, saidanac Cans, rom maTi avtorebi<br />

`vefxistyaosnis~ personaJebis gmirobaSi, siyvarulSi, patriotizmSi TviT rusTavelis<br />

pirovnul Tvisebebs xedaven. zogjer rusTaveli misi samSoblos, saqarTvelos, simbolodaa<br />

warmodgenili, poemis msoflmxedveloba ki — qarTuli erovnuli sulis anareklad. g. a.<br />

126

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!