Angarishi 2011.pdf - The Georgian National Academy of Sciences

Angarishi 2011.pdf - The Georgian National Academy of Sciences Angarishi 2011.pdf - The Georgian National Academy of Sciences

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia wliuri angariSi 2011 Tbilisi 2012

saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli<br />

akademia<br />

wliuri angariSi<br />

2011<br />

Tbilisi<br />

2012


saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

2011 wlis angariSSi asaxulia akademiisa<br />

da misi wevrebis samecniero da samecniero-saorganizacio<br />

saqmianoba.<br />

angariSi moamzada saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis samecniero-saorganizacio<br />

samsaxurma akademiis wevrebis, akademiis<br />

samecniero gany<strong>of</strong>ilebebis, akademiis struqturuli<br />

erTeulebis, samecniero komisiebisa da<br />

redaqciebis, akademiis administraciuli aparatis<br />

samsaxurebis mier warmodgenili masalebis<br />

safuZvelze.


Sesavali<br />

Tanamedrove samyaroSi mecniereba, rogorc<br />

kulturis fenomeni, warmoadgens sazogadoebis<br />

umaRles RirebulebaTa sistemas da sazogadoebrivi<br />

cnobierebis formirebis umniSvnelovanes<br />

faqtors. Tanmimdevruli mecnieruli azrovneba<br />

aris civilizebuli samyaros cxovrebis safuZveli,<br />

misi konstruqciuli funqcionirebis ganmsaz-<br />

Rvreli. swored mecnieruli principebi, ideebi da<br />

codna gansazRvraven Tanamedrove urTules mravalspeqtrian<br />

cxovrebas, materialuri dovlaTis<br />

Seqmnas, Tanamedrove ms<strong>of</strong>lmxedvelobas. dRes<br />

civilizebul qveynebTan urTierToba warmoudgenelia<br />

mecnieruli azrovnebis kulturis anu mecnierebis<br />

ganviTarebis gareSe. globalizaciis<br />

mkacr garemoSi mecniereba xdeba erisa da saxelmwifos<br />

damoukideblobisa da TviTdamkvidrebis<br />

garanti; amitom, aseT garemoSi mecniereba unda<br />

iyos saxelmwifos mudmivi mzrunvelobis sagani.<br />

aqedan gamomdinare, saqarTvelosTvis mecnierebis<br />

gamarTuli sistemis xelSewyoba, Tavdacvis sistemis<br />

msgavsad, unda iyos mudmivi yuradRebis qveS.<br />

ZiriTadi aqcenti saxelmwifom unda gadaitanos<br />

axalgazrda mecnierTa korpusis Seqmnaze. winaaRmdeg<br />

SemTxvevaSi, qveyana ver moaxerxebs Rirseulad<br />

gzis gakvlevas da dasavleTTan Tanabaruflebiani<br />

Tanaarsebobis damyarebas.<br />

qveynis interesebidan gamomdinare, Cvenma saxelmwifom<br />

unda gaiTavisos, rom mecniereba aris<br />

evropasTan damakavSirebeli ZiriTadi arteria da,<br />

aqedan gamomdinare, ganviTarebul qveynebTan Cveni<br />

integraciis erT-erT prioritetad mecnierebis


4<br />

xelSewyoba unda CaiTvalos. bunebrivia, aseTi<br />

iniciativa evropidan ar wamova, magram Tu Cveni<br />

xelisuflebis mxridan am saxis aqtivoba gamom-<br />

JRavndeba, maSin isini am iniciativas saqarTvelos<br />

kidev erT Rirsebad CauTvlian da mxars aubamen.<br />

mecnierebaTa akademiam, Tavis mxriv, xeli<br />

unda Seuwyos qveyanaSi codnaze dafuZnebuli sazogadoebis<br />

Seqmnas. es ki SesaZlebeli iqneba samecniero<br />

organizaciebisaTvis saxelmwifos mxridan<br />

saTanado dafinansebis mniSvnelovani gazrdiT,<br />

romelic ufro unda ganmtkicdes adgilobrivi<br />

da ucxouri grantebis mozidviT.<br />

dRes, miuxedavad garkveuli siZneleebisa, saqarTvelos<br />

mecnierebas mniSvnelovani warmatebebi<br />

aqvs. saqarTveloSi mcxovreb mecnierTa reitingi<br />

bevr dargSi Seesabameba ms<strong>of</strong>lio dones. amis<br />

dasturia Tundac akademiis wevrTa publikaciebi<br />

ms<strong>of</strong>lios wamyvan JurnalebSi (cxrili 1).


5<br />

cxrili 1<br />

2011 wlis monacemebi saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis wevrTa samecniero moRvaweobis<br />

Sesaxeb<br />

#<br />

samecniero gany<strong>of</strong>ilebis<br />

dasaxeleba<br />

akademiis<br />

wevrTa<br />

raodenoba<br />

(2012 w.<br />

1 ianvrisaTvis)<br />

sul<br />

akad.<br />

wevr-kor.<br />

gamocemul an gamosacemad<br />

gadacemul<br />

SromaTa raodenoba<br />

wignebi statiebi<br />

sul<br />

sul<br />

m.S.ucxoeTSi<br />

m.S.ucxoeTSi<br />

1. maTematikisa da fizikis 18 9 9 - - 53 35<br />

dedamiwis Semswavlel<br />

2.<br />

mecnierebaTa<br />

7 1 6 3 - 7 4<br />

gamoyenebiTi meqanikis,<br />

3. manqanaTmSeneblobisa da 12 3 9 4 1 31 6<br />

marTvis procesebis<br />

qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />

4. 10 6 4 5 1 45 17<br />

5. biologiur mecnierebaTa 14 4 10 3 1 39 21<br />

6. medicinis 6 3 3 1 - 32 25<br />

7. fiziologiis 5 3 2 1 - 17 15<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />

8.<br />

mecnierebaTa<br />

9. sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

enis, literaturisa da<br />

10.<br />

xelovnebis<br />

6 1 5 5 2 44 11<br />

16 6 10 13 2 83 21<br />

15 3 12 6 1 40 9<br />

11. j a m i 109 39 70 41 8 391 164


6<br />

saxelmZRvaneloebi<br />

miRebuli<br />

grantebi<br />

sul<br />

m.S.ucxoeTis<br />

samecniero<br />

konferenciebSi<br />

monawileoba<br />

sul<br />

m.S.ucxoeTSi<br />

universitetebisa da<br />

sxva samecniero dawesebulebebis<br />

samecniero<br />

angariSebze Sesrulebuli<br />

recenziebi<br />

mopovebuli patentebis<br />

raodenoba<br />

- 13 2 32 19 21 -<br />

- 6 4 19 13 11 -<br />

2 3 - 12 2 22 3<br />

1 6 - 43 24 23 5<br />

- 4 4 26 14 9 1<br />

- 13 9 22 9 7 -<br />

- - - 16 11 3 -<br />

4 2 1 23 8 5 3<br />

3 2 2 44 12 34 -<br />

5 6 1 32 4 11 -<br />

15 55 23 269 116 146 12


7<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis saerTo kreba<br />

2011 wlis 17 ivniss gaimarTa saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis saerTo kreba.<br />

krebis monawileebs sityviT mimarTa akademiis<br />

prezidentma, akademikosma Tamaz gamyreliZem.<br />

moxseneba `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis 2010 wlis muSaobis angariSi~ waikiTxa<br />

akademiis akademikos-mdivanma, akademikosma<br />

oTar naTiSvilma. saerTo krebam akademiis 2010<br />

wlis muSaoba Seafasa dadebiTad.<br />

Catarda saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis ucxoeli wevrebis arCevnebi. akademiis<br />

ucxoel wevrebad arCeul iqnen:<br />

1. daviT frangiSvili _ parizis pasteris institutis<br />

(safrangeTi) laboratoriis xelmZRvaneli,<br />

Jurnal `Research in Microbiolojy~-is mTavari redaqtori,<br />

specialobiT `molekuluri biologia~<br />

(biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba).<br />

2. petre privalovi _ jon hopkinsis universitetis<br />

(aSS) biologiis departamentis pr<strong>of</strong>esori,<br />

specialobiT `molekuluri biologia~ (biologiur<br />

mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba).<br />

3. karl-bernd hetenbrinki _ kiolnis universitetis<br />

(gfr) otolaringologiuri klinikis direqtori,<br />

pr<strong>of</strong>esori, saqarTvelos otolaringologTa<br />

asociaciis sapatio doqtori, Tbilisis<br />

saxelmwifo samedicino universitetis sapatio<br />

doqtori, specialobiT `otolaringologia~ (medicinis<br />

gany<strong>of</strong>ileba).


8<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis akademiuri sabWo<br />

2011 wels gaimarTa saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis akademiuri sabWos 24 sxdoma,<br />

miRebulia sabWos 58 dadgenileba.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

samecniero sabWos sxdomebze 2011 wels ganxilul<br />

iqna mecnierebis aqtualuri problemebi,<br />

romlebsac didi mniSvneloba aqvs qveynis socialur-ekonomikuri<br />

ganviTarebis sakiTxebis gadawyvetisaTvis:<br />

1. `s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis koncefcia<br />

(2011-2015 ww.)~ (momxs. akad.wevr-kor. a.koraxa-<br />

Svili).<br />

koncefciaSi wina planzea wamoweuli is problemebi<br />

da xelisSemSleli faqtorebi, romelTa<br />

ugulebely<strong>of</strong>a aferxebs s<strong>of</strong>lis meurneobis Semdgom<br />

ganviTarebas.<br />

akademiurma sabWom TxovniT mimarTa saqarTvelos<br />

parlamentis agrarul sakiTxTa komitets,<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis saministros `saqarTvelos<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis koncefciis<br />

(2011-2015 ww.)~ saboloo varianti Semdgomi procedurebis<br />

gasavlelad warudginos saqarTvelos<br />

mTavrobas.<br />

2. `demografiuli viTareba saqarTveloSi da<br />

misi normalizebis RonisZiebaTa sistema~ (momxs.<br />

akad.wevr-kor. l.Ciqava).<br />

moxsenebaSi gakeTebuli iyo sagulisxmo daskvnebi<br />

qveyanaSi demografiuli situaciis gasaumjobeseblad.<br />

miRebul iqna gadawyvetileba, rom<br />

saxelmwifo demografiuli politikis SemuSavebis


9<br />

masalebi da teqsti reagirebisTvis gadaegzavnos<br />

saqarTvelos uSiSroebis sabWos, saqarTvelos parlamentsa<br />

da mTavrobas.<br />

3. `bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis analizisa da<br />

prognozirebis Sesaxeb~ (momxs. pr<strong>of</strong>. e.wereTeli).<br />

aRiniSna, rom geologiurma procesebma saqarTvelos<br />

mTel teritoriaze, gansakuTrebiT ki mTian<br />

regionebSi, katastr<strong>of</strong>uli masStabebi miiRo. maT<br />

Zlier zegavlenas periodulad ganicdian aTasobiT<br />

mosaxle, sameurneo-sainJinro obieqtebi, maT<br />

Soris, iseTi strategiuli obieqtebi, rogoricaa<br />

navTobsadenebi, gazsadenebi, saavtomobilo gzebi,<br />

hidroteqnikuri nagebobebi da sxv. xSiria adamianTa<br />

msxverpli.<br />

eTxova saqarTvelos mTavrobas saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sab-<br />

Wos 2009 wlis 17 ivlisis #25 `saqarTveloSi 2009<br />

wlis wyaldidobebi da maT winaaRmdeg brZolis<br />

sainJinro-ekologiuri RonisZiebebi~ da 2011 wlis<br />

22 ivlisis #35 `bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis analizisa<br />

da prognozirebis Sesaxeb~ dadgenilebebis<br />

ganxilva da saTanado samTavrobo gadawyvetilebebis<br />

miReba, romlebiTac daevaleba saxelmwifo<br />

uwyebebs, regionul administraciebsa da kerZo<br />

korporaciebs samSeneblo proeqtebis ganxilvisas<br />

gamoiyenon saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis akademiur sabWosTan moqmedi `bunebrivi<br />

katastr<strong>of</strong>ebis samecniero problemebis komisiis~<br />

eqspertuli daskvnebi.<br />

4. `hibriduli simindi _ mniSvnelovani sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />

kultura~ (momxs. akad.wevr-kor. p.nasyidaSvili).<br />

aRiniSna, rom saqarTveloSi Semotanili hibridebi<br />

ar aris genmodificirebuli, miRebulia


10<br />

seleqciis klasikur-tradiciuli meTodebis gamoyenebiT,<br />

warmoadgens martiv xazTaSoris hibridebs<br />

da ekologiurad usafrTxo produqcias iZleva.<br />

maRal mecnierul doneze am saqmis gake-<br />

Tebis mizniT eTxova s<strong>of</strong>lis meurneobis saministros,<br />

qveyanaSi arsebuli resursebis gamoyenebiT,<br />

daafuZnos mis sistemaSi `seleqciuri miRwevebis<br />

gamocdis, warmoebaSi gavrcelebisa da Teslis<br />

kontrolis samsaxuri~, romelic Tavis saqmianobas<br />

safuZvlad daudebs niadagmcodneobisa da agroqimiis<br />

laboratoriebis kvlevis Sedegebs.<br />

5. `Senoba-nagebobebis Tbounarianobis uzrunvely<strong>of</strong>a~<br />

(momxs. akadem.doqt. g.sadaRiSvili da<br />

teqn.mecn.doqt. l. maxvilaZe).<br />

akademiurma sabWom TxovniT mimarTa saqarTvelos<br />

mTavrobas:<br />

a) daamtkicos da aamoqmedos qarTveli specialistebis<br />

mier 2004 wels SemuSavebuli Tbowina-<br />

Robis normebi da wesebi;<br />

b) warmoebaSi danergos binaTmSeneblobis industriuli<br />

meTodebi;<br />

g) izrunos blokuri Senobebis seismomedegobis<br />

amaRlebaze 8-9 balamde axali daraionebis<br />

Sesabamisad;<br />

d) moaxdinos zenormatiuli gadaxris mqone<br />

Senoba-nagebobebis gasworeba-gamagreba, seismomedegobis<br />

amaRleba.<br />

warmoebaSi miTiTebuli winadadebebis realizacia<br />

saboloo jamSi mniSvnelovnad Seamcirebs<br />

saeqspluatacio xarjebs binaTmSeneblobaSi.<br />

6. akademiurma sabWom moiwona informacia<br />

`saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganviTarebis<br />

programis~ Taobaze (momxs. akad.wevr-kor. a.si-


11<br />

lagaZe, akad.wevr-kor. v.papava, geol.-mineral.mecn.<br />

doqt. a.TvalWreliZe).<br />

7. akademiurma sabWom moismina informaciebi<br />

`iaponiis 2011 wlis 11 martis damangreveli miwisZvra<br />

da saqarTvelos teritoriis seismuri<br />

usafrTxoebis problema~ (akad.wevr-kor. T.WeliZe,<br />

akad.wevr-kor. g.gabriCiZe) da `iaponiis atomur<br />

eleqtrosadgur `fukuSima-I~-ze avariuli mdgomareobisa<br />

da fizikis institutis kvleviT birTvul<br />

reaqtor `ИРТ-М~-is Sesaxeb~ (momxs. akad. j.lominaZe).<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa da gamoyenebiTi<br />

meqanikis, manqanaTmSeneblobisa da mar-<br />

Tvis procesebis gany<strong>of</strong>ilebebs daevalaT moamzadon<br />

saqarTvelos teritoriis seismuri usafr-<br />

Txoebis koncefcia da winadadebebi samecniero<br />

kvlevebis warmarTvisa da koordinaciisaTvis.<br />

8. `saqarTveloSi yurZnis zeTis warmoebis<br />

SesaZlebloba~ (momxs. akad.wevr-kor. v.ciciSvili<br />

da qim.mecn.kand. m.cicagi).<br />

aRiniSna, rom iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis petre meliqiSvilis<br />

fizikuri da organuli qimiis institutSi Catarebuli<br />

kvlevis Sedegebis safuZvelze miRebulia<br />

yurZnis wipwidan zeTi, Seswavlilia zeTis fizikur-qimiuri<br />

Semadgenlobis samomxmareblo maxasiaTeblebi<br />

da warmoebis geografiuli areali.<br />

eTxova saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis<br />

da s<strong>of</strong>lis meurneobis saministroebs<br />

ganixilon saqarTveloSi yurZnis zeTis momgebiani<br />

warmoebis amoqmedebis SesaZlebloba Sesabamisi<br />

dafinansebis wyaroebis gamonaxviT.<br />

9. `genomi da genomiksi~ (momxs. akad. T.beriZe).


12<br />

10. `saqarTvelos niadagebis eroziisgan dacvis<br />

(2012-2020 ww.) koncefciis proeqti~ (momxs. akad.<br />

wevr-kor. T.uruSaZe).<br />

akademiurma sabWom moiwona warmodgenili<br />

proeqti da TxovniT mimarTa saqarTvelos s<strong>of</strong>lis<br />

meurneobis saministros, rom s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />

ganviTarebis miznobrivi programis damuSavebisas<br />

ixelmZRvanelos akademiuri sabWos mier<br />

rekomendebuli koncefciis proeqtis ZiriTadi principebiT.<br />

11. gansakuTrebuli yuradReba eqceoda aqtualuri<br />

samedicino problemebis ganxilvas. am ku-<br />

TxiT mosmenil iqna Semdegi moxsenebebi:<br />

a) `ujreduli medicina, dRevandeli miRwevebi<br />

da ganviTarebis perspeqtivebi~ (momxs. pr<strong>of</strong>. k.mardaleiSvili);<br />

b) `aiv infeqcia/Sidsi ms<strong>of</strong>lioSi da saqar-<br />

TveloSi: miRwevebisa da perspeqtivebis Sesaxeb~<br />

(momxs. pr<strong>of</strong>. T. cercvaZe).<br />

g) `tuberkulozis epidemiologia da kontroli<br />

saqarTveloSi~ (momxs. biol.mecn.doqt. i.kalandaZe).<br />

`saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis Tanaxmad (muxli<br />

4, p.2i) saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia<br />

`ixilavs da afasebs saqarTvelos umaRlesi<br />

saganmanaTleblo dawesebulebebisa da samecniero-kvleviTi<br />

institutebis samecniero saqmianobis<br />

amsaxvel wliur angariSebs da dasrulebul samecniero-kvleviT<br />

samuSaoebs, risTvisac uflebamosilia<br />

am organizaciebisagan gamoiTxovos saWiro<br />

damatebiTi informacia da Sefasebebi acnobos<br />

amave organizaciebs, saqarTvelos ganaTlebisa da


13<br />

mecnierebis saministrosa da mecnierebis ganviTarebis<br />

fondebs~.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnulma akademiam<br />

ganixila 7 umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis<br />

(universitetis) da saqarTvelos mTavrobis<br />

2010 wlis dadgenilebebiT maTTan mierTebuli<br />

32 samecniero-kvleviTi institutis, agreTve, axali<br />

samecniero centrebisa da mierTebebis gareSe<br />

darCenili samecniero dawesebulebebis 2010 wlis<br />

samecniero angariSebi. sul dadebiTi saeqsperto<br />

Sefaseba mieca 137 angariSs, 1 angariSi Sefasda<br />

uary<strong>of</strong>iTad, 8 angariSi ar Sefasda maTi arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />

gamo. angariSebi Seafasa 113-ma<br />

eqspertma, maT Soris, saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis 54-ma wevrma.<br />

saqarTvelos saxelmwifo agraruli universitetisa<br />

da masTan mierTebuli agraruli pr<strong>of</strong>ilis<br />

samecniero-kvleviTi dawesebulebebis samecniero<br />

angariSebi saeqsperto SefasebisaTvis, Tanaxmad<br />

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros gadawyvetilebebisa, gadaeca saqarTvelos<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa akademias.<br />

saeqsperto daskvnebi da saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis samecniero gany<strong>of</strong>ilebebis<br />

dadgenilebebi gaegzavnaT universitetebsa<br />

da samecniero dawesebulebebs, xolo akademiuri<br />

sabWos dadgenileba _ saqarTvelos ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministrosa da SoTa<br />

rusTavelis erovnul samecniero fonds.<br />

2011 wels warmodgenili naSromebisaTvis akademiurma<br />

sabWom gamoCenil mecnierTa saxelobiTi<br />

premiebi mianiWa:<br />

1. nikoloz musxeliSvilis saxelobis premia akademiis<br />

wevr-korespondents revaz bancursa da


14<br />

fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtors nugzar<br />

SavlayaZes naSromTa ciklisaTvis _ `drekadobis<br />

Teoriis Sereuli da sakontaqto amocanebi~<br />

(2007-2010 ww.).<br />

2. sergi durmiSiZis saxelobis premia akademikos<br />

Tengiz beriZes SromaTa ciklisaTvis _ `genomis<br />

organizaciis sakiTxebi~ (2006-2010 ww.).<br />

3. ivane beritaSvilis saxelobis premia akademikos<br />

vaJa okujavas (gardacvalebis Semdeg) da<br />

biologiis mecnierebaTa doqtors Teimuraz na-<br />

TiSvils monografiisaTvis _ `kognituri vizualuri<br />

mexsiereba katebSi~ (2010 w.).<br />

4. leonarde dekapreleviCis saxelobis premia<br />

akademiis wevr-korespondents petre nasyidaSvils<br />

naSromTa ciklisaTvis _ `sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />

kulturebis genetika, seleqcia da meTesleoba~.<br />

5. ioane petriwis saxelobis premia filos<strong>of</strong>iis<br />

mecnierebaTa doqtors lela aleqsiZes naSromebisaTvis<br />

`ioane petriwi da antikuri filos<strong>of</strong>ia~<br />

(2008 w.), `neoplatonuri filos<strong>of</strong>ia. plotini<br />

da iambliqosi~ (2009 w.).<br />

6. giorgi Citaias saxelobis premia istoriis mecnierebaTa<br />

doqtors Tina oCiaurs (gardacvalebis<br />

Semdeg), istoriis mecnierebaTa doqtors<br />

julieta ruxaZes, akademikos zurab wereTels,<br />

istoriis mecnierebaTa doqtors Tamila cagareiSvils<br />

seriaSi _ `qarTveli xalxis tradiciuli<br />

kultura~ gaerTianebul naSromTa ciklisaTvis<br />

_ `qadagoba xevsureTSi~, `eTnografiuli<br />

Canawerebi~, `puris kulti qarTvelTa<br />

rwmena-warmodgenebSi~, `saqarTvelo, tradicia,<br />

rwmena, xelovneba~ (2010 w.).


15<br />

7. TinaTin wereTlis saxelobis premia akademiis<br />

wevr-korespondents joni xecurians naSromTa<br />

ciklisaTvis _ `sakonstitucio da saerTaSoriso<br />

samarTlis aqtualuri problemebi~.<br />

8. nikoloz berZeniSvilis saxelobis premia avtorTa<br />

koleqtivs _ akademikos daviT musxeli-<br />

Svils, istoriis mecnierebaTa doqtorebs: devi<br />

berZeniSvils (gardacvalebis Semdeg), marina kandelaks,<br />

mzia surgulaZes, istoriis mecnierebaTa<br />

kandidats giorgi WeiSvils naSromisaTvis<br />

_ `saqarTvelos istoria toponimiaSi~, 2010 w. I,<br />

II tomebi.<br />

9. giorgi nioraZis saxelobis premia akademikos<br />

oTar jafariZes naSromisaTvis _ `Sida qar-<br />

Tlis uZvelesi warsulidan~ (2009 w.).<br />

10. akaki SaniZis saxelobis premia filologiis<br />

mecnierebaTa doqtors izabela qobalavas da<br />

akademiis wevr-korespondents guCa kvaracxelias<br />

naSromisaTvis _ `qarTuli ena~ _ enciklopedia<br />

(2008 w.).<br />

2010 wlis saukeTeso samecniero-kvleviT dawesebulebebad,<br />

universitetebTan an sxva samecniero<br />

centrebTan maT gaerTianebamde miCneul iqnen:<br />

1. andria razmaZis maTematikis instituti;<br />

2. aleqsandre janeliZis geologiis instituti;<br />

3. grigol wulukiZis samTo instituti;<br />

4. petre meliqiSvilis fizikuri da organuli<br />

qimiis instituti;<br />

5. sergi durmiSiZis bioqimiisa da bioteqnologiis<br />

instituti;<br />

6. ivane beritaSvilis fiziologiis instituti;<br />

7. samedicino bioteqnologiis instituti;


16<br />

8. saqarTvelos sawarmoo Zalebisa da bunebrivi<br />

resursebis Semswavleli centri;<br />

9. paata guguSvilis ekonomikis instituti;<br />

10. xelnawerTa erovnuli centri.<br />

akademiurma sabWom TxovniT mimarTa saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis saerTo<br />

krebas, raTa mxari dauWiros saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis ucxour wevrebad Semdegi<br />

mecnierebis arCevas:<br />

1. mixeil davidovi _ ruseTis medicinis mecnierebaTa<br />

akademiis n.bloxinis sax. onkologiis<br />

samecniero centris direqtori, specialobiT `medicina~<br />

(medicinis gany<strong>of</strong>ileba).<br />

2. giunter hotci _ saarlandis universitetis<br />

(gfr) pr<strong>of</strong>esori, specialobiT `informatika~<br />

(gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa da<br />

marTvis procesebis gany<strong>of</strong>ileba).<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi<br />

2011 wels Seiqmna:<br />

_ atomuri energiis mSvidobiani miznebisaTvis<br />

gamoyenebis komisia (Tavmjdomare akad. T.sanaZe);<br />

_ bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis samecniero problemebis<br />

Semswavleli komisia (Tavmjdomare akad.<br />

o.naTiSvili);<br />

_ nanoteqnologiebis problemebis Semswavleli<br />

samuSao jgufi (jgufis xelmZRvaneli akad.<br />

wevr-kor. a.frangiSvili);<br />

_ mecnierebis ganviTarebis xelSemwyobi komisia<br />

(Tavmjdomare akad.wevr-kor. T.uruSaZe);<br />

_ dazustda saqarTvelos istorikosTa erovnuli<br />

komitetis (prezidenti akad. r.metreveli)<br />

axali statusi.<br />

mosmenil iqna `mTianeTis problemebis kompleqsuri<br />

Seswavlis komisiis~ muSaobis Sedegebi.


17<br />

akademiurma sabWom miiRo gadawyvetileba,<br />

rom Jurnali `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis macne, qimiis seria~ 2011 wlidan<br />

gamoices saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

saxeliT, qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ilebis pasuxismgeblobiT, daamtkica<br />

Jurnalis saredaqcio kolegia (redaqtori akad.<br />

wevr-kor. v.ciciSvili) da JurnalSi samecniero<br />

werilebis gamoqveynebis wesebi.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis prezidenti<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

prezidentma, akademikosma Tamaz gamyreliZem<br />

2011 wlis 13 maiss q.venaSi (avstria) da 27 maiss<br />

q.TbilisSi xeli moawera saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnul akademiasa da avstriis mecniereba-<br />

Ta akademias Soris TanamSromlobis memorandums.<br />

2011 wlis seqtemberSi saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis prezidentma, akad. T.gamyreliZem<br />

miiRo estoneTis mecnierebaTa akademiis<br />

prezidenti riCard viliamsi, niutonis institutis<br />

(didi britaneTi) direqtori jon tolandi,<br />

lundis universitetis (SvedeTi) pr<strong>of</strong>esori ole<br />

lindvali, xolo 28 oqtombers _ israelis mecnierTa<br />

delegacia.<br />

2011 wlis 18-23 dekembers akad. T.gamyreliZe<br />

monawileobda q.moskovSi ruseTis mecnierebaTa<br />

akademiis yovelwliuri saerTo krebis muSaobaSi.<br />

2011 wlis 18 Tebervals gazeT `24 saaTSi~<br />

gamoqveynda akad. T.gamyreliZis werili _ `saqar-


18<br />

Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademia da misi<br />

pirveli prezidenti~, romelic mieZRvna mecnierebaTa<br />

akademiis daarsebidan 70 wlisTavs da misi<br />

pirveli prezidentis, akademikos niko musxeli-<br />

Svilis dabadebidan 120 wlisTavs. werilSi warmodgenilia<br />

mecnierebaTa akademiisa da misi pirveli<br />

prezidentis roli saqarTveloSi mecnierebis<br />

ganviTarebaSi, cnobili mecnieruli skolebis<br />

CamoyalibebaSi. mocemulia, agreTve, akademiis sistemidan<br />

kvleviTi institutebis gasvlis Semdeg<br />

mecnierebaTa akademiis moRvaweobis mokle daxasiaTeba,<br />

kerZod, aRniSnulia, rom mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis akademiuri sabWos gafarToebul<br />

sxdomebze, wminda samecniero problemebTan<br />

erTad, ganixileboda Cveni qveynis usafrTxoebisa<br />

da misi Semdgomi ganviTarebis problematika.<br />

Jurnal saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis moambeSi gamoqveynda akad. T.gamyreliZis<br />

statia `glotaluri Teoria~ da Zveli berZnuli~<br />

(t. 5, #2, 133-136, 2011, inglisur enaze).<br />

`glotaluri Teoriis~ Suqze rekonstruirebuli<br />

proto-indoevropuli konsonanturi sistema,<br />

romelic amosavali unda y<strong>of</strong>iliyo yvela<br />

istoriulad dadasturebuli indoevropuli enis<br />

konsonanturi sistemisaTvis, iZleva tradiciulisagan<br />

arsebiTad gansxvavebul suraTs istoriuli<br />

indoevropuli enebis konsonantizmis warmomavlobisa.<br />

statiaSi ganixileba fonetikuri transformaciebi,<br />

romlebic unda ganecada amosaval `glotalur~<br />

sistemas Zveli berZnuli konsonantizmis<br />

formirebisas.<br />

JurnalSi `mecniereba da teqnologiebi~ (#4-<br />

6, gv. 5-6) gamoqveynda akad. T.gamyreliZis werili


19<br />

`saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia 70<br />

wlisaa~.<br />

akad. T.gamyreliZe aris akad. g.wereTlis sax.<br />

`vefxistyaosnis~ akademiuri gamocemisa da qarTuli<br />

enis Tesaurusis komitetis xelmZRvaneli<br />

(komisiis 2011 wlis angariSi ix. gv. 308).<br />

saiubileo RonisZiebebi<br />

2011 wlis 9 seqtembers saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnul akademiaSi gaimarTa akademiis<br />

pirveli prezidentis, akademikos nikoloz musxeliSvilis<br />

dabadebidan 120 wlisTavisadmi miZRvnili<br />

saiubileo sxdoma da saerTaSoriso konferencia<br />

`uwyvet garemoTa meqanika da analizis mona-<br />

Tesave sakiTxebi~. konferenciis muSaobaSi monawileobda<br />

27 qveynis 150-mde mecnieri, maT Soris 80-<br />

mde ucxoeli. wakiTxul iqna 130-mde moxseneba.<br />

25 noembers gaimarTa samecniero konferencia,<br />

miZRvnili cnobili politikuri moRvawisa da mamuliSvilis<br />

varlam CerqeziSvlis dabadebidan 165<br />

wlisTavisadmi. gamoica v.CerqeziSvilis `Txzulebani~,<br />

t. I (gamomcemloba `karpe diem~, Tbilisi,<br />

2011, 504 gv.).<br />

2011 wels gaimarTa gamoCenil mecnierTa da<br />

sazogado moRvaweTa mosagonari saiubileo sxdomebi,<br />

samecniero konferenciebi, sesiebi da simpoziumebi,<br />

miZRvnili dabadebidan:<br />

akademikos kiriak zavrievis 120, akademikosebis<br />

varlam T<strong>of</strong>urias, egnate fifias da petre<br />

qomeTianis _ 110, akademikosebis rafiel aglaZis,<br />

Te<strong>of</strong>ane daviTaias, qeTevan lomTaTiZis, SoTa Zi-<br />

Ziguris da akademiis wevr-korespondentis vale-


20<br />

rian gabaSvilis _ 100, akademiis wevr-korespondentis<br />

SoTa mesxias _ 95, akademikosebis givi svaniZis,<br />

konstantine wereTlisa da akademiis wevrkorespondentis<br />

givi xuciSvilis _ 90, akademikos<br />

vladimer baxutaSvilis 80 wlisTavisadmi.<br />

Catarda akad. o.jafariZis 90 wlis iubile.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

70 wlisTavTan dakavSirebiT gamoica teqn.mecn.<br />

doqt. l.mgalobliSvilis wigni `saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademia. 1941-2011~ (gamomcemloba<br />

`Научтехлитиздат~, moskovi, 2011, 328 gv.).<br />

11 noembers Catarda mecnieris dRisadmi mi-<br />

ZRvnili sazeimo sxdoma. gamoCenil mecnierTa<br />

saxelobiTi premiebi gadaecaT konkursSi gamarjvebul<br />

mecnierebs. 10 samecniero-kvleviT dawesebulebas<br />

gadaeca 2010 wlis saukeTeso institutis<br />

diplomi.<br />

2011 wels saqarTvelos mecnierebaTa erovnul<br />

akademiaSi gaimarTa prezentaciebi:<br />

1. saqarTveloSi azerbaijanis respublikis saelCosTan<br />

erTad azerbaijanuli eposis `qoroRlis~<br />

erTiani wignisa (azerbaijanul da qarTul<br />

enebze. qarTul enaze Targmna zezva medula-<br />

Svilma, gamomcemloba `universali~, Tbilisi, 2010,<br />

720 gv.).<br />

2. akademiis wevr-korespondentis qeTevan<br />

nemsaZis wignisa `neonatologia~.<br />

3. wignisa `100 qarTveli sazRvargareT~ (gamomcemloba<br />

`erovnuli mwerloba~, Tbilisi, 2011, 333<br />

gv.).<br />

4. pr<strong>of</strong>esor zurab cxakaiasadmi miZRvnili<br />

wignisa `sikeTis raindi, ubadlo dastaqari~ (gamomcemloba<br />

`nekeri~, Tbilisi, 2011, 304 gv.).


21<br />

<br />

masmediaSi saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis winaaRmdeg publikaciebis gamoqveynebasTan<br />

dakavSirebiT akademiam gamoaqveyna:<br />

1. saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

gancxadeba.<br />

`bolo dros xmauri atyda Cvens presasa da<br />

televiziaSi saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis saqvelmoqmedo `qarTu jgufTan~ da Sesabamis<br />

bankTan urTierTobasTan dakavSirebiT. mecnierebaTa<br />

akademia, rogorc sabiujeto saxelmwifo<br />

organizacia, acxadebs, rom Cveni urTierToba<br />

`qarTu bankTan~ ucvleli rCeba, garda sabiujeto<br />

xelfasebis gacemisa akademiis TanamSromelTa da<br />

akademiis wevrTaTvis; amieridan es Tanxebi, saxelmwifo<br />

xazinis miTiTebiT, gaicema sxva bankebis<br />

meSveobiT (rogorc iTqva, `teqnikuri problemebis<br />

gamo~)~. gaz. `saqarTvelos respublika~<br />

(05.11.2011. #209).<br />

2. statia gazeT `saqarTvelos respublikaSi<br />

(10.11.2011. #212). `mecnierebis saerTaSoriso dRe da<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia~.


22<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis samecniero gany<strong>of</strong>ilebebi<br />

maTematikisa da fizikis gany<strong>of</strong>ileba<br />

maTematikisa da fizikis gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012<br />

wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo 18 wevri,<br />

maT Soris 9 akademikosi da 9 wevr-korespondenti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />

53 samecniero statia.<br />

akademikosi nikoloz vaxania<br />

statiebi<br />

1) `erTi integraluri utolobis Sesaxeb~<br />

(TanaavtorobiT; akad. i.frangiSvilis dabadebis<br />

80 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso konferenciis<br />

Sromebis krebuli; `Nova Science Publishers~,<br />

2011, inglisur enaze).<br />

damtkicebulia erTi integraluri utoloba,<br />

romelic mniSvnelovan rols asrulebs Semdgom<br />

gamokvlevebSi.<br />

2) `kvaternionuli mniSvnelobebis mqone gausis<br />

SemTxveviTi sidideebis Sesaxeb~ (TanaavtorobiT;<br />

Stud. Univ. Babes - Bolyai Math. 56, #2, 2011, 295–298,<br />

inglisur enaze).<br />

damtkicebulia, rom gausis ganawilebis poias<br />

daxasiaTeba ar aris samarTliani kvaternionuli<br />

SemTxveviTi sidideebisaTvis.<br />

akad. n.vaxaniam 2011 wels monawileoba miiRo<br />

konferenciebSi:<br />

_ `uwyvet garemoTa meqanika da analizis monaTesave<br />

sakiTxebi~ (akad. nikoloz musxeliSvi-


23<br />

lis dabadebis 120 wlisTavisadmi miZRvnili saer-<br />

TaSoriso konferencia, Tbilisi);<br />

_ saqarTvelos maTematikosTa kavSiris II saerTaSoriso<br />

konferencia (baTumi);<br />

_ saerTaSoriso konferencia `Tanamedrove algebra<br />

da misi gamoyenebebi~ (baTumi).<br />

akad. n.vaxania monawileobda SoTa rusTavelis<br />

erovnuli samecniero fondis grantiT<br />

(#GNSF/ST09_99_3-104) dafinansebuli Temis SesrulebaSi.<br />

akademikosi xvedri inasariZe<br />

statia<br />

`triangulirebadi kategoriebis lokalizacia<br />

da kolokalizacia msuqani qvekategoriebis mimarT~<br />

(TanaavtorobiT; gadacemulia gamosaqveyneblad<br />

JurnalSi `Matematica Scandinavica~, inglisur enaze).<br />

grZeldeboda R-wrfivi triangulirebadi T kategoriebis<br />

lokalizaciis Seswavla R komutatiuri<br />

rgolis multiplikaciurad Caketili qvesimravlis<br />

mimarT. damtkicebulia, rom aseTi lokalizaciis<br />

mimarT miRebuli kategoria kvlav<br />

triangulirebadia da is dakavSirebulia Tavidan<br />

aRebul kategoriasTan grZeli zusti mimdevrobiT,<br />

romelSic monawileobs grexviTi T kategoria,<br />

rogorc sasrulkoeficientebiani kategoriebis<br />

pirdapiri zRvari. mocemulia am Sedegebis<br />

gamoyeneba, roca T aris bivariantuli K-Teoria,<br />

xolo R _ mTel ricxvTa rgoli.<br />

akad. x.inasariZe aris folksvagenis saerTa-<br />

Soriso grantiT #1/84 328 (<strong>Georgian</strong>-German Partner<br />

Group in Non-Commutative Algebra-Geometry-Topology Par-


24<br />

tnership, 2009-2011) dafinansebuli Temis TanaxelmZRvaneli.<br />

igi aris ori saerTaSoriso eleqtronuli<br />

maTematikuri Jurnalis `Journal <strong>of</strong> Homotopy and Related<br />

Structures” (romelic SarSan Sevida Science Citation<br />

Index-Si) da `Tbilisi Mathematical Journal“-is mTavari<br />

redaqtori, romlebic 2012 wlidan daibeWdeba,<br />

Sesabamisad, Springer da Versita-de Gruyter-is gamomcemlobebis<br />

mier.<br />

zemoxsenebuli folksvagenis grantis farglebSi<br />

Tbilisis maTematikuri mecnierebebis centrma<br />

(arasamTavrobo organizacia, romlis xelmZRvaneli<br />

akad. x.inasariZea) iv. javaxiSvilis sax.<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi Caatara saerTaSoriso<br />

konferencia `homotopia da non-komutatiuri<br />

geometria~.<br />

akademikosi ivane kiRuraZe<br />

statiebi<br />

1) `aralokalur sasazRvro amocanaTa amoxsnadobis<br />

optimaluri pirobebi meore rigis diferencialuri<br />

gantolebebisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />

Nonlinear Anal., 74, #3, 2011, 757-767, inglisur enaze).<br />

optimaluradaa aRwerili klasi meore rigis<br />

arawrfivi diferencialuri gantolebebisa, romelTaTvis<br />

aralokalur amocanebs aqvT ori amonaxsni<br />

mainc.<br />

2) `aralokalur amocanaTa koreqtulobis pirobebi<br />

maRali rigis wrfivi diferencialuri ganolebebisaTvis<br />

singularobebiT~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos maTematikuri Jurnali, t. 18, #4, 2011,<br />

735-760, inglisur enaze).


25<br />

maRali rigis wrfivi diferencialuri gantolebebisaTvis<br />

singularuli koeficientebiT dadgenilia<br />

aralokalur amocanaTa pirobiTad koreqtulobis<br />

sakmarisi pirobebi.<br />

3) `zogierTi aralokaluri amocana maRali<br />

rigis singularuli Cveulebrivi diferencialuri<br />

gantolebebisaTvis~ (andria razmaZis maTematikis<br />

institutis Sromebi, t. 155, 2011, 152-153, inglisur<br />

enaze).<br />

arawrfivi diferencialuri gantolebebisaTvis,<br />

romelTac aqvT singularobebi fazuri cvladebis<br />

mimarT, napovnia aralokaluri amocanebis<br />

dadebiTi amonaxsnebis arsebobis pirobebi.<br />

4) `aralokalur sasazRvro amocanaTa koreqtulobis<br />

pirobebi meore rigis wrfivi diferencialuri<br />

gantolebebisaTvis~ (TanaavtorobiT; Differ.<br />

Equ. 47, #10, 2011, 1414-1425, inglisur enaze).<br />

meore rigis wrfivi diferencialuri gantolebebisaTvis<br />

dadgenilia garkveuli azriT aragaumjobesebadi<br />

pirobebi, romlebic uzrunvely<strong>of</strong>en<br />

aralokaluri amocanebis koreqtulobas.<br />

5) `aralokalur sasazRvro amocanaTa amoxsnadobis<br />

pirobebi organzomilebiani naxevrad<br />

wrfivi diferencialuri sistemebisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />

Nonlinear Anal., 74 #17, 2011, 6537-6552, inglisur<br />

enaze).<br />

organzomilebiani naxevrad wrfivi diferencialuri<br />

sistemebisaTvis dadgenilia integralurpirobebiani<br />

aralokaluri amocanebi. damtkicebulia<br />

fredholmis pirveli Teoremis analogiuri<br />

debuleba, ris safuZvelzec miRebulia aRniSnul<br />

amocanaTa amoxsnadobis optimaluri pirobebi.


26<br />

6) `maRali rigis arawrfiv singularul diferencialur<br />

gantolebaTa orwertilovani sasaz-<br />

Rvro amocanebis dadebiTi amonaxsnebi~ (saqar-<br />

Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe,<br />

t. 5, #3, 2011, 5-10, inglisur enaze).<br />

maRali rigis arawrfivi diferencialuri gantolebebisaTvis<br />

Zlieri singularobebiT fazuri<br />

da droiTi cvladebis mimarT dadgenilia orwertilovani<br />

sasazRvro amocanebis amoxsnadobisa<br />

da calsaxad amoxsnadobis optimaluri pirobebi.<br />

7) `dirixlesa da fokaluri amocanebi maRali<br />

rigis kvazi naxevrad wrfivi singularuli<br />

diferencialuri gantolebebisaTvis~ (memuarebi<br />

diferencialur gantolebebsa da maTematikur fizikaSi,<br />

t. 54, 2011, 126-133, inglisur enaze).<br />

maRali rigis kvazi naxevrad wrfivi diferencialuri<br />

gantolebebisaTvis Zlieri singularobebiT<br />

napovnia dirixlesa da fokaluri amocanebis<br />

fredholmurobisa da amoxsnadobis pirobebi.<br />

akad. i.kiRuraZe (rogorc proeqtis xelmZRvaneli<br />

da Semsrulebeli) monawileobda SoTa rus-<br />

Tavelis erovnuli samecniero fondis grantiT<br />

(#GNSF/ST09_175_3-101) dafinansebul proeqtSi: `sasazRvro<br />

amocanebi singularobebiani Cveulebrivi<br />

diferencialuri gantolebebisaTvis~.<br />

akad. i.kiRuraZem 2011 wels monawileoba mii-<br />

Ro saerTaSoriso forumebSi:<br />

_ diferencialuri gantolebebisa da maTi<br />

gamoyenebebisadmi miZRvnili saerTaSoriso konferencia<br />

(kievi, ukraina);<br />

_ pr<strong>of</strong>. T.Wanturias dabadebis 70 wlisTavisadmi<br />

miZRvnili saerTaSoriso vorkSopi diferen-


27<br />

cialuri gantolebebis xarisxobriv TeoriaSi<br />

(Tbilisi);<br />

_ CexeT-saqarTvelos vorkSopi sasazRvro<br />

amocanaTa TeoriaSi (brno, CexeTis respublika).<br />

akad. i.kiRuraZe mivlinebuli iyo CexeTis mecnierebaTa<br />

akademiis maTematikis institutis brnos<br />

filialSi (brno, CexeTis respublika), sadac Cex<br />

kolegebTan erTad daiwyo erToblivi kvleva singularul<br />

sasazRvro amocanaTa TeoriaSi.<br />

akademikosi Teimuraz kopaleiSvili Tanam-<br />

SromlebTan erTad agrZelebda muSaobas Temaze;<br />

`samkvarkiani bmuli sistemebis (barionebis) Seswavla~.<br />

sami konstituenturi kvarkis bmuli mdgomareobis<br />

aRsawerad (gamosaTvlelad) Camoyalibebulia<br />

midgoma, romelSic ori saZiebeli 8-komponentiani<br />

spinori akmay<strong>of</strong>ilebs solpiteris gantolebas.<br />

am gantolebis C-, P-, T-simetriebis detaluri<br />

kvleva aCvenebs, rom aRniSnul spinorebs<br />

aqvs naTeli fizikuri Sinaarsi nawilak-antinawilakis<br />

(barion-antibarionis) TvalsazrisiT. aseve<br />

aRiniSneba, rom konfainmentis pirobebSi saeWvoa<br />

ornawilakobrivi urTierTqmedebebis ganxilva.<br />

solpiteris gantolebis gulis fenomenologiuri<br />

SerCevisas ganxilulia ori martivi centraluri<br />

samnawilakovani urTierTqmedeba – wrfivi<br />

da oscilatoruli potencialebi. daTvlilia<br />

am potencialebis aratrivialuri furie-saxeebi<br />

k-warmodgenaSi.<br />

akad. T.kopaleiSvili monawileobda SoTa rus-<br />

Tavelis erovnuli samecniero fondiT dafinansebuli<br />

#GNSF/ST08/4-401 grantis damuSavebaSi.


28<br />

akademikosi jumber lominaZe<br />

statiebi<br />

1) `diferencialurad mbrunavi plazmis aramdgradobebis<br />

Teoriis ganviTareba astr<strong>of</strong>izikur<br />

dinebebSi~ (Proceedings <strong>of</strong> the IAU Symposium 274 Advances<br />

in Plasma Astrophysics, kembriji, didi britaneTi,<br />

inglisur enaze).<br />

ganxilulia magnitobrunviTi aramdgradobis<br />

ZiriTadi principebi dieleqtrikuli mudmivas<br />

safuZvelze. Semdgom es Sedegebi gamoyenebulia<br />

astr<strong>of</strong>izikur plazmaSi sxvadasxva aramdgradobis<br />

Sesaswavlad. miTiTebulia am sakiTxTan dakav-<br />

Sirebul eqsperimentul samuSaoTa nusxa.<br />

2) `birTvuli iaraRis Seqmnis istoria da<br />

kiStimis katastr<strong>of</strong>a~ (J. `mecniereba da teqnologiebi~,<br />

#4-6, 2011, 7-11).<br />

aRwerilia birTvuli iaraRis Seqmnisa da<br />

birTvuli narCenebis konteinerebis afeTqebis istoria,<br />

romelic ganxorcielda `kiStimis~ saxeliT<br />

cnobil samrewvelo gaerTianeba `maiakze~<br />

1957 wlis 29 seqtembers. sabWoTa xelisufleba saguldagulod<br />

Cqmalavda am faqts, romelic cnobili<br />

gaxda mxolod 30 wlis Semdeg. 1987 wels<br />

Tavisi umZimesi Sedegebis mixedviT kiStimis afeTqeba<br />

ginesis wignSi Sevida.<br />

3) akad.wevr-kor. g.CageliSvilTan TanaavtorobiT.<br />

`konveqciis dinamikis ganusazRvreloba horizontalur<br />

brtyel kuetis dinebaSi didi reinoldsis<br />

ricxvebis dros~ (gadacemulia gamosaqveyneblad<br />

JurnalSi `Physics <strong>of</strong> Fluids~, inglisur<br />

enaze).<br />

Seswavlilia klasikuri konveqciis dinamika,<br />

gamowveuli wanacvlebiTi dinebis araorTogona-


29<br />

lobiT, rodesac siTxe aris busineskis temperaturis<br />

vertikaluri gradientiT da dinebas aqvs<br />

brtyeli geometria mudmivi horizontaluri wanacvlebiT.<br />

aseT aramdgradobas adgili aqvs atmosferoSi,<br />

okeaneebSi, dedamiwis Txevad magmaSi,<br />

varskvlavebsa da astr<strong>of</strong>izikur diskebSi. Sesabamisad,<br />

konveqciuri aramdgradoba, rodesac is<br />

arsebobs, am uwyveti garemos dinamikur procesebs<br />

(masisa da siTbos gadatanas) gansazRvravs. analizi<br />

moicavs rogorc zekritikul, ise qvekritikul<br />

releis ricxvebs. Catarebulia arasimetriuli SeSfoTebebis<br />

tranzientuli dinamikis simetriuli<br />

aramdgradobis SedarebiTi analizi, romelmac daadastura<br />

arsebuli Sexeduleba simetriuli aramdgradobis<br />

dominirebis Sesaxeb mcire reinoldsis<br />

ricxvebis dros _ konveqcias aqvs dinebis<br />

mimarT gaswvrivi rulonis forma. amasTanave, SedarebiT<br />

didi reinoldsis ricxvebis dros, wanacvlebuli<br />

dinebis araerTgvarovnebis araorTogonalobiT<br />

gamowveuli arasimetriuli SeSfoTebebis<br />

didi tranzientuli zrda ganapirobebs konveqciis<br />

dinamikis ganusazRvrelobas/aracalsaxobas.<br />

analizma aseve aCvena, rom, qvekritikuli releis<br />

ricxvebis dros, konveqciuri SeSfoTebebis<br />

dinamika fundamenturad gansxvavdeba dinamikisagan<br />

arawanacvlebuli dinebis dros, am ukanasknel<br />

SemTxvevaSi sistema sruliad mdgradia, maSin,<br />

rodesac wanacvlebuli dinebis SemTxvevaSi, arasimetriuli<br />

SeSfoTebani ganicdian mZlavr tranzientul<br />

zrdas, rac SeiZleba gaxdes turbulentobis<br />

gaCenis mizezi.<br />

4) akad.wevr-kor. g.CageliSvilTan TanaavtorobiT.<br />

`fsevdo- da wanacvlebiTi-alfvenis talRebis<br />

zearekvla ukumSvad, mudmivwanacvlebian di-


30<br />

nebebSi~ (gadacemulia gamosaqveyneblad JurnalSi<br />

`Phys. Rev. E~, inglisur enaze).<br />

talRebis zearekvla aris damaxasiaTebeli<br />

movlena bunebrivi da sainJinro araerTgvarovani/wanacvlebiTi<br />

dinebebisa, Tuki maTSi arsebobs<br />

talRuri movlenebi. metic, zearekvla (romelic<br />

aris wanacvlebuli dinebis araorTogonalobiT<br />

gamowveuli movlena) xSirad gansazRvravs dinebis<br />

dinamikas. kvlevis mizani iyo zearekvlis<br />

fizikis detaluri analizi ukumSvadi, mudmivwanacvlebiani<br />

dinebis fsevdo- da wanacvlebiTialfvenis<br />

talRebis magaliTze. mizani miRweuli<br />

iqna elzaseris cvladebis SemotaniT da aramodaluri<br />

analizis gamoyenebiT. analizis Sedegad<br />

SesaZlebeli gaxda sxvadasxva fizikuri procesis<br />

erTmaneTisgan gancaleba, maTi urTierTgavlenisa<br />

da zearekvlis movlenebis fizikis safuZvlebis<br />

gaazreba.<br />

akad. j.lominaZem 2011 wels monawileoba miiRo:<br />

_ ruseTis mecnierebaTa akademiis kosmosur<br />

gamokvlevaTa institutSi Catarebul saerTaSoriso<br />

konferenciaSi `astr<strong>of</strong>izika dRes da xval~<br />

(moskovi, rf);<br />

_ ruseTis mecnierebaTa akademiis kosmosur<br />

gamokvlevaTa institutis samecniero seminarSi<br />

`siuniaev-zeldoviCis efeqti~ (moskovi, rf);<br />

_ daeswro ruseTis mecnierebaTa akademiis<br />

saerTo krebas (moskovi, rf).<br />

akad. j.lominaZe da akad.wevr-kor. g.Cageli-<br />

Svili monawileobdnen SoTa rusTavelis erovnuli<br />

samecniero fondis grantiT (GNSFST 08/4-420)<br />

dafinansebuli Temis damuSavebaSi.


31<br />

akad. j.lominaZe miwveuli iyo samuSao vizitiT<br />

Tel-avivis universitetSi (israeli). universitetis<br />

zust mecnierebaTa fakultetis fizikisa<br />

da astronomiis gany<strong>of</strong>ilebis seminarze waikiTxa<br />

leqcia. gany<strong>of</strong>ilebis TanamSromlebTan erTad<br />

(pr<strong>of</strong>. e.gurviCi) ganxilul iqna astr<strong>of</strong>izikis dargSi<br />

samomavlo TanamSromlobis, kerZod, erToblivi<br />

samecniero proeqtis Sesrulebis sakiTxebi.<br />

2011 wels akad. j.lominaZe dainiSna saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis vice-prezidentis<br />

movaleobis Semsruleblad.<br />

akad. j.lominaZe ganagrZobda m.nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis kosmosuri kvlevebis centris<br />

xelmZRvanelobas.<br />

† akademikosi Tengiz sanaZe<br />

statia<br />

`Cernobilis atomur eleqtrosadgurze momxdari<br />

teqnogenuri avariis mizezebi, Sedegebi da<br />

maTi analizi~ (J. `mecniereba da teqnologiebi~,<br />

#4-6, 2011, 12-17).<br />

gaanalizebulia Cernobilis avariis Sesaxeb<br />

g.medvedevis statiaSi (`Новый Мир~, #6, 1986, 3-108)<br />

moyvanili faqtebi. am faqtebis safuZvelze naCvenebia,<br />

Tu rogor gadavida reaqtori umarTav<br />

mdgomareobaSi. <strong>of</strong>icialuri versiisagan gansxvavebiT<br />

cxadia, rom eqsperimentis dros reaqtoris<br />

SigniT gaskda erT-erTi arxis mili da deformaciuli<br />

impulsi gavrcelda grafitis wyobis yvela<br />

mimarTulebiT, ramac gamoiwvia reaqtoris yvela<br />

arxis deformacia. amis Semdeg misi SeCereba<br />

SeuZlebeli gaxda.


32<br />

akademikosi nodar cincaZe<br />

statiebi<br />

1) `koleqtiuri modebi kvantur fermi-siTxeSi~<br />

(TanaavtorobiT; Low Tem. Phys., 37, 982, inglisur<br />

enaze).<br />

ganzogadebulia fermi-siTxeebisaTvis landaus<br />

Teoria (kerZod, He-3 siTxeebSi). naCvenebia,<br />

rom landaus nulovani bgera arsebobs maSinac,<br />

Tu gaviTvaliswinebT de-broilis talRebis difraqcias.<br />

agreTve, napovni iqna axali moda.<br />

2) `axali gaswvrivi talRebi eleqtronulpozitronul-ionur<br />

kvantur plazmaSi~ (TanaavtorobiT;<br />

Eur. Phys. J. D64, 447(2011), inglisur enaze).<br />

aRmoCenilia axali gaswvrivi talRebi e - + e- + i<br />

kvantur plazmaSi. Seswavlilia axali talRebis<br />

dispersiuli gantoleba da gamoyvanilia arawrfivi<br />

korte-de-vrizis gantoleba kvanturi garemosaTvis.<br />

3) `CaWerili da mcire temperaturis efeqtebi<br />

relativistur gadagvarebul plazmaSi~ (TanaavtorobiT;<br />

Phys. Plasma, 18, 102306, 2011, inglisur enaze).<br />

fermis relativistur kvantur plazmaSi gaTvaliswinebulia<br />

CaWerili eleqtronebi da mcire<br />

temperaturis efeqti. Seswavlilia mcire, magram<br />

sasrulo amplitudebis solitoni, xolo didi<br />

amplitudis dros ricxobrivad naCvenebia didi<br />

amplitudis mqone struqturebi.<br />

4) `ionur-akustikuri solitaruli talRebi<br />

ultrarelativistur gadagvarebul wyvil-ionur<br />

plazmaSi~ (TanaavtorobiT; Phys. Plasma, 18, 112701<br />

(2011), doi:101063/13657431, inglisur enaze).


33<br />

Seswavlilia ionuri bgera ultrarelativisturi<br />

fermis gadagvarebul e - + e - + i kvantur plazmaSi.<br />

aRmoCenilia axali arawrfivi struqturebi.<br />

5) `ionur-akustikuri solitaruli talRebis<br />

arawrfivi struqtura mTlianad gadagvarebul relativistur<br />

eleqtronul-pozitronul-ionur plazmaSi~<br />

(TanaavtorobiT; J. Plazma Physics. doi:10.1017/<br />

50022377811000481(2011), inglisur enaze).<br />

eleqtronul-pozitronul-ionur relativistur<br />

plazmaSi Seswavlilia ionuri bgeris solitoni<br />

kvanturi efeqtis gaTvaliswinebiT. naCvenebia<br />

relativisturi gadagvarebuli fermi-gazis<br />

gansxvaveba ararelativistur gadagvarebul fermigazTan<br />

mimarTebaSi.<br />

zemoT aRniSnuli Sromebi saSualebas iZleva<br />

CavwvdeT fizikur movlenebs kvantur plazmaSi,<br />

kerZod, liTonuri da naxevargamtarebis nanostruqturebis<br />

Seswavlisas.<br />

6) `axali moda da misi urTierTqmedeba eleqtronul-pozitronul-ionur<br />

plazmasTan ponderomotoruli<br />

Zalis saSualebiT~ (TanaavtorobiT;<br />

Phys. Plasma, 18, 122106 (2011), inglisur enaze).<br />

dadgenilia, rom eleqtronebisa da pozitronebis<br />

temperaturulma sxvaobam gamoiwvia axali<br />

tipis talRebis arseboba eleqtronul-pozitronul-ionur<br />

plazmaSi. gamoyvanilia dispersiuli<br />

Tanafardoba da Seswavlilia arastacionaruli<br />

arawrfivi axali modis struqturebi.<br />

akad. n.cincaZem monawileoba miiRo plazmis<br />

fizikis sakiTxebisadmi miZRvnili ori saerTaSoriso<br />

konferenciis muSaobaSi: lisabonSi (portugalia)<br />

da garmiS-partenkirxenSi (gfr), sadac gamovida<br />

moxsenebebiT.


34<br />

igi monawileobda SoTa rusTavelis erovnuli<br />

samecniero fondis #1-4/16GNSF/STO9_305_4_140<br />

grantiT dafinansebuli Temis damuSavebaSi.<br />

akademikosi giorgi xaraZe agrZelebda zedenadi<br />

helium-3-is Tvisebebis Teoriul kvlevas. am<br />

mimarTulebiT erT-erTi aqtualuri sakiTxia helium-3-is<br />

zedenadi fazebis magnituri dinamikis<br />

Taviseburebebis dadgena, maT Soris, erTgvarovani<br />

koherentuli spinuri precesiis aramdgradobis<br />

meqanizmis Seswavla.<br />

rogorc irkveva, xsenebuli aramdgradoba xorcieldeba<br />

spin-orbituli urTierTqmedebis meSveobiT<br />

im pirobebSi, rodesac gareSe zemoqmedebis<br />

Sedegad orbitul Tavisuflebis xarisxebze spinorbituli<br />

potenciali ar imy<strong>of</strong>eba minimumSi. es<br />

meqanizmi adre Seswavlilia fizikis institutis<br />

Teoretikosebis mier da pirvelad naCvenebi iqna<br />

helium-3-is anizotropiul A fazaSi koherentuli<br />

spinuri precesiis aramdgradoba xsenebuli spinorbituli<br />

meqanizmis meSveobiT. Semdgom gairkva,<br />

rom msgavsi meqanizmiT xdeba koherentuli spinuri<br />

precesiis CamoSla izotropiul zedenad B<br />

fazaSic, rac eqsperimentulad daimzireba dabali<br />

temperaturebis pirobebSi.<br />

koherentuli spinuri precesiis aramdgradoba<br />

SeiZleba warmovadginoT, rogorc magnituri velis<br />

mimarT ganivi magnituri kvantis (magnonis)<br />

daSla or gaswvriv mokletalRovan magnonad. es<br />

procesi adre Seswavlilia Zlieri magnituri velis<br />

zRvarSi. fiz.-maT.mecn.doqt. g.baramiZesTan<br />

erTad Catarebul gamokvlevaSi xsenebuli sammag-


35<br />

noniani meqanizmi Seswavlilia zogadi spin-orbituli<br />

konfiguraciis SemTxvevaSi.<br />

akad. g.xaraZe ganagrZobda e.andronikaSvilis<br />

fizikis institutis samecniero sabWos Tavmjdomarisa<br />

da saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis akademiuri sabWos wevris movaleobaTa<br />

Sesrulebas.<br />

akademiis wevr-korespondenti revaz bancuri<br />

statiebi<br />

1) `sakontaqto amocana sasruli CarTvis mqone<br />

ubnobriv-erTgvarovani sibrtyisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />

Prikl. Mat. i Mekh. 75, #1, 2011, 133-138, rusul<br />

enaze; Journal Appl. Math. Mech. 75, #1, 2011, 93-97,<br />

inglisur enaze).<br />

Seswavlilia drekadobis brtyeli Teoriis<br />

sakontaqto amocana ubnobriv-erTgvarovani orTotropiuli<br />

sibrtyisaTvis, romelsac aqvs gamy<strong>of</strong>i<br />

wrfis marTobuli, sasruli sigrZis drekadi<br />

CarTva. CarTvis erTi bolo mdebareobs gamy<strong>of</strong><br />

wrfeze, xolo meore boloze modebulia gamWimavi<br />

Zala. analizur funqciaTa Teoriis meTodebis<br />

gamoyenebiT amocana miyvanilia singularul integralur-diferencialur<br />

gantolebaze uZravi<br />

singularobiT. furies gardaqmnebis gamoyenebiT<br />

amocana miyvanilia rimanis sasazRvro amocanaze.<br />

miRebulia zusti amonaxsni da dadgenilia Zabvebis<br />

asimptotika CarTvis boloebis midamoSi.<br />

2) `Tanabrad mtkice konturis moZebnis erTi<br />

amocanis Sesaxeb kvadratisaTvis, romelic Sesustebulia<br />

xvreliT da wveroebSi amonaWrebiT~ (TanaavtorobiT;<br />

andria razmaZis maTematikis institutis<br />

Sromebi, t. 155, 9-16, inglisur enaze).


36<br />

Seswavlilia kvadratSi ucnobi Tanabrad mtkice<br />

konturis moZebnis amocana, romlis wveroebis<br />

midamo amoWrilia ucnobi Tanabrad mtkice rkalebiT.<br />

kvadratis sazRvris sworxazovan nawilebze<br />

moqmedeben erTnairi, absoluturad gluvi Stampebi,<br />

sazRvris danarCeni nawili Tavisufalia gare<br />

datvirTvisagan. amocanis ciklurad simetriulobis<br />

gaTvaliswinebiT igi miiyvaneba mrudwirul<br />

eqvskuTxedisaTvis nawilobriv ucnobsazRvrian<br />

Sereul amocanaze. konformuli gadasaxvis gamoyenebiT<br />

amocana miyvanilia keldiS-sedovis amocanaze<br />

naxevarsibrtyisaTvis. dawerilia sazRvris<br />

ucnobi konturisa da rkalebis gantolebebi.<br />

akad.wevr-kor. r.bancurma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciis muSaobaSi da waikiTxa<br />

moxseneba:<br />

_ `drekadobis brtyeli Teoriis sakontaqto<br />

da Sereuli amocanebi~ (akad. n.musxeliSvilis dabadebis<br />

120 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso<br />

konferencia, Tbilisi).<br />

igi aris SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />

fondis grantiT (GNSF/ST08/3-386) dafinansebuli<br />

Temis samecniero xelmZRvaneli.<br />

2011 wels akad.wevr-kor. r.bancurs, mecn.doqt.<br />

n.SavlayaZesTan erTad, mieniWa n.musxeliSvilis saxelobis<br />

premia naSromTa ciklisaTvis `drekadobis<br />

Teoriis sakontaqto da Sereuli amocanebi~.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

aleqsandre kvinixiZe<br />

statiebi<br />

1) `nonetSi Semavali mezonebis Tvisebebi nambu-iona-lazinios<br />

modelSi ganzomilebiT da Ca-


37<br />

moWriT regularizaciebSi~ (TanaavtorobiT; Phys.<br />

Rev. D83, 034005, 2011, inglisur enaze).<br />

nambu-iona-lazinios modeli, romelSic gaTvaliswinebulia<br />

kobaiaSi-maskava-t’huftis wevri,<br />

aris dabali energiebis kvanturi qromodinamikis<br />

erT-erTi Semcvleli velis efeqturi Teoria, romelic<br />

Seicavs UA(1) anomalias, anu masSi irRveva<br />

klasikuri velis Teoriis UA(1) simetria, rac<br />

damaxasiaTebelia kvanturi qromodinamikisTvis. am<br />

Teoriis farglebSi Seswavlilia nonetSi Semavali<br />

mezonebis Tvisebebi ori da sami aromatis<br />

mqone kvarkebis SemTxvevaSi. MmiRebulia K-mezonis<br />

daSlis konstanta, eta-mezonis masa da topologiuri<br />

amTvisebloba.<br />

2) `relativisturi kvanturi meqanika sinaTlis<br />

frontis sibrtyeze, romelic Tavsebadia velis<br />

kvantur TeoriasTan~ (TanaavtorobiT; Journal<br />

<strong>of</strong> Physics, 330, 012007, 2011, inglisur enaze).<br />

relativisturi kvanturi meqanika sinaTlis<br />

frontis sibrtyeze intensiurad gamoiyeneba mravalnawilakovani<br />

sistemebis Sesaswavlad. ZiriTadad,<br />

es ganpirobebulia Teoriis simartiviT velis<br />

kvantur TeoriasTan SedarebiT, romlis gamoyenebisas<br />

usasrulo raodenobis Tavisuflebis xarisxebia<br />

gasaTvaliswinebeli. amavdroulad, problemad<br />

rCeboda am relativisturi kvanturi meqanikis<br />

Tavsebadoba velis kvantur TeoriasTan da<br />

amis gamo ganixileboda rogorc velis kvanturi<br />

Teoriis alternativa. amasTan erTad, mas axasia-<br />

Tebs ramdenime nakli, maT Soris egreT wodebuli<br />

klasterizaciis problema.<br />

gamoyvanilia axali tipis relativisturi kvanturi<br />

meqanika sinaTlis frontis sibrtyeze, ro-


38<br />

melic Tavsebadia velis kvantur TeoriasTan da,<br />

amasTan erTad, akmay<strong>of</strong>ilebs klasterizaciis Tvisebas.<br />

3) `gantolebebis gayalibebis meTodis sxvadasxva<br />

gamoyeneba~ (TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong> Physics,<br />

330, 012008, 2011, inglisur enaze).<br />

naCvenebia Cvens mier miRebuli „gantolebebis<br />

gayalibebis meTodis“ efeqturoba elementarul<br />

nawilakTa fizikis sxvadasxva amocanaSi. maT Soris,<br />

ganxilulia Sedgenili nawilakebis eleqtromagnituri<br />

Tvisebebi, partonebis ganzogadebuli<br />

ganawilebebi, krosing-simetriuli da amave<br />

dros unitaruli mezon-nuklonis gabnevis amplitudis<br />

ageba da a.S. xazgasasmelia, rom am meTodis<br />

gamoyenebiT amocanebis amonaxsnebSi avtomaturad<br />

xorcieldeba velis kvanturi Teoriis<br />

struqturis gaTvaliswineba.<br />

4) `nonetSi Semavali mezonebis Tvisebebi sasruli<br />

temperaturis da qimiuri potencialis Sem-<br />

TxvevaSi nambu-iona-lazinios modelSi ganzomilebiT<br />

regularizaciaSi~ (TanaavtorobiT; arxiv:<br />

1110.5898 [hep-ph] gadacemulia gamosaqveyneblad Phys.<br />

Rev. D-Si, inglisur enaze).<br />

akad.wevr-kor. a.kvinixiZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo saerTaSoriso forumebis muSaobaSi<br />

da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `yaliburad invariantuli velis efeqturi<br />

Teoria Cacmuli nuklonebisTvis~ (III saerTaSoriso<br />

konferencia adronebis fizikaSi, Canakale, TurqeTi);<br />

_ `relativisturi kvanturi meqanika, gamoyvanili<br />

velis kvanturi Teoriidan~ (akad. n.musxe-


39<br />

liSvilis dabadebis 120 wlisTavisadmi miZRvnili<br />

saerTaSoriso konferencia, Tbilisi);<br />

_ `renormalizacia dabali energiis nuklonebis<br />

velis efeqtur TeoriaSi~ (saqarTvelos maTematikosTa<br />

kavSiris II saerTaSorio konferencia,<br />

baTumi).<br />

akad.wevr-kor. a.kvinixiZe aris SoTa rusTavelis<br />

erovnuli samecniero fondis grantiT GNSF/<br />

ST08/4-400 (2009-2011) dafinansebuli Temis samecniero<br />

xelmZRvaneli.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

vaxtang kokilaSvili<br />

statiebi<br />

1) `analizur da harmoniul funqciaTa sasaz-<br />

Rvro amocanebi uban-uban gluvi sazRvrebiT<br />

cvladmaCvenebliani lebegis sivrceebis CarCoebSi~<br />

(Operator <strong>The</strong>ory: Advances and Applications, v. 216, 17-<br />

39, 2011, Springer Basel AG, inglisur enaze).<br />

amoxsnilia riman-hilbertis da riman-hilbert-puankares<br />

sasazRvro amocanebi martivadbmul<br />

areebSi aragluvi sazRvrebiT im analizur<br />

funqciaTa klasebSi, romlebic warmoidginebian<br />

e.w. woniani koSis tipis integralebiT simkvriveebiT<br />

cvladmaCvenebliani lebegis sivrceebidan.<br />

dadgenilia amoxsnadobis pirobebi da amoxsnadobis<br />

SemTxvevaSi cxadad agebulia amonaxsnebi,<br />

gamovlenilia sazRvris rTuli geometriis gavlena<br />

amoxsnadobis pirobebze. saxeldobr, srulad<br />

aRwerilia rogorc sasazRvro pirobebSi<br />

monawile koeficientebis, aseve sazRvris kuTxeebis<br />

sidideebis sivrcis kuTxur wertilebSi<br />

xarisxis maCveneblis mniSvnelobebisa da woniTi


40<br />

funqciis gavlena amoxsnadobis pirobebze. gamokvleulia<br />

arafredholmuri SemTxvevebi.<br />

2) `singularuli integralebi da Zlieri maqsimaluri<br />

funqciebi wonian grand lebegis sivrceebSi~<br />

(samecniero konferenciis _ `arawrfivi analizi,<br />

funqciaTa sivrceebi da gamoyenebebi~ SromaTa<br />

krebuli, t. 9, CexeTis respublikis mecnierebaTa<br />

akademiis gamomcemloba, tresti, CexeTis respublika,<br />

2011).<br />

woniTi funqciebisaTvis dadgenilia aucilebeli<br />

da sakmarisi pirobebi, romlebic ganapirobeben<br />

erTwoniani utolobebis marTebulobas jeradi<br />

singularuli integralebisa da Zlieri<br />

maqsimaluri funqciebisaTvis. analogiuri amocana<br />

amoxsnilia woniani jeradi singularuli integralebisa<br />

da woniani Zlieri maqsimaluri funqciebisaTvis.<br />

3) `holomorfuli funqciebisaTvis i.vekuas<br />

warmodgenebis ganzogadeba da maTi gamoyeneba<br />

riman-hilbert-puankares sasazRvro pirobebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

Journal <strong>of</strong> Function Spaces and Applications,<br />

9, #3, 2011, 217-244, inglisur enaze).<br />

analizuri funqciebisaTvis, romelTa maRali<br />

rigis warmoebulebi warmodgenilia koSis tipis<br />

integralebiT simkvriveebiT woniani cvladmaCvenebliani<br />

lebegis sivrceebidan, ganzogadebulia<br />

i.vekuas cnobili integraluri warmodgenebi areebSi<br />

uban-uban gluvi sazRvrebiT. miRebuli warmodgenebis<br />

safuZvelze amoxsnilia riman-hilbertpuankares<br />

problema sruliad axal, zogad daSvebebSi.<br />

dadgenilia amoxsnadobis pirobebi, gamovlenilia<br />

sazRvris geometriis gavlena amocanis<br />

amoxsnadobis suraTze.


41<br />

4) `woniani hardisa da smirnovis klasebi da<br />

dirixles amocana rgolisaTvis cvladmaCvenebliani<br />

analizis CarCoebSi~ (TanaavtorobiT; Complex<br />

Variables and Elliptic Equations, 56, #10-11, 2011, 955-973,<br />

inglisur enaze).<br />

pirvelad maTematikur literaturaSi Semo-<br />

Rebuli da Seswavlilia sxvadasxva tipis cvladmaCvenebliani<br />

hardisa da smirnovis klasebi rogorc<br />

caladbmul, ise oradbmul areebSi. dadgenilia<br />

am klasebis funqciaTa koSis tipis integralebiT<br />

warmodgenadoba. cvladmaCvenebliani hardis<br />

klasis analizur funqciaTa namdvili nawilebisTvis<br />

rgolSi amoxsnilia dirixles amocana.<br />

5) `trigonometriuli polinomebiT aproqsimaciis<br />

Sebrunebuli Teoremebi cvladmaCveneblian<br />

lebegis sivrceebSi~ (TanaavtorobiT; Banach Journal<br />

<strong>of</strong> Mathematical Analysis, 5, #1, 2011, 70-82, inglisur enaze).<br />

damtkicebulia perioduli funqciis trigonometriuli<br />

mravalwevrebiT saSualod miaxloebis<br />

Sebrunebuli Teoremebi cvladmaCveneblian lebegis<br />

sivrceebSi makenhauptis tipis wonebiT. dadgenili<br />

utolobebi gviCvenebs, Tu ra gavlenas axdens<br />

Sesabamis Sefasebebze sivrcis metrika.<br />

6) `woniani singularuli integraluri operatoris<br />

SemosazRvruloba grand lebegis sivrceebSi~<br />

(TanaavtorobiT; saqarTvelos maTematikuri<br />

Jurnali, t. 18, 2011, 259-269, inglisur enaze).<br />

dadgenilia karlesonis wirze gansazRvruli<br />

koSis woniani singularuli integraliT gaCenili<br />

operatoris SemosazRvrulobis aucilebeli da<br />

sakmarisi piroba grand lebegis sivrceSi xaris-


42<br />

xovani woniT. miRebulia singularuli integraluri<br />

gantolebis fredholm-murobis kriteriumi.<br />

7) `orwoniani utolobebi wiladuri maqsimaluri<br />

funqciebisa da singularuli integralebisaTvis<br />

L p(x) sivrceebSi~ (TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong><br />

Math. Sci. 173, #6, 2011, 656-673, inglisur enaze).<br />

namdvil RerZze gansazRvruli wiladuri maqsimaluri<br />

funqciebisa da hilbertis gardaqmnebis<br />

normebisaTvis dadgenilia sxvadasxva tipis utolobebi<br />

gansxvavebuli wonebiT utolobaTa sxvadasxva<br />

mxareSi.<br />

8) `dirixles amocana cvladmaCvenebliani smirnovis<br />

klasis harmoniuli funqciebisaTvis ubanuban<br />

gluvsazRvrian areebSi~ (TanaavtorobiT; Journal<br />

<strong>of</strong> Math. Sci., 172, #3, 2011, 1-21, inglisur enaze).<br />

dadgenilia, rom sazRvris geometriisa da<br />

sazRvris kuTxian wertilebSi sivrcis maCveneblis<br />

mniSvnelobebis mixedviT amocana SeiZleba<br />

iyos calsaxad amoxsnadi, aracalsaxad amoxsnadi<br />

an ar iyos sazogadod amoxsnadi. upirobo aramoxsnadobis<br />

SemTxvevaSi sasazRvro pirobis marjvena<br />

mxarisaTvis moZebnilia aucilebeli da sakmarisi<br />

piroba, romelic uzrunvely<strong>of</strong>s amocanis<br />

amoxsnadobas. problemis amoxsnadobis yvela Sem-<br />

TxvevaSi amonaxsnebi agebulia kvadraturebSi.<br />

9) `trigonometriuli polinomebiT miaxloebis<br />

dazustebuli pirdapiri da Sebrunebuli utolobebi<br />

cvladmaCveneblian lebegis wonian sivrceebSi~<br />

(TanaavtorobiT; saqarTvelos maTematikuri<br />

Jurnali, t. 18, #3, 2011, 398-423, inglisur enaze).<br />

steklovis funqciis saSualebiT SemoRebulia<br />

ganzogadebuli sigluvis modulis cneba.<br />

axali struqturuli maxasiaTeblis SemoReba imiT


43<br />

aris ganpirobebuli, rom cvladmaCvenebliani lebegis<br />

sivrceebi ar warmoadgenen Zvris mimarT invariantul<br />

sivrceebs. amitom am sivrceebSi klasikuri<br />

uwyvetobis moduli azrs kargavs.<br />

aproqsimaciis amocanebi gamokvleulia cvladmaCveneblian<br />

lebegis sivrceebSi iseTi wonebiT,<br />

romlebic warmoadgenen makenhauptis tipis wonebs,<br />

kargad morgebuls zemoT aRniSnuli arastandartuli<br />

banaxis funqciur sivrceebze.<br />

dadgenilia ganzogadebuli sigluvis modulis<br />

ormxrivi Sefasebebi trigonometriuli polinomebiT<br />

saukeTeso miaxloebebis saSualebiT,<br />

gamovlenilia struqturuli maxasiaTeblis damokidebuleba<br />

ara marto saukeTeso miaxloebebis<br />

nulisaken miswrafebis rigze, aramed TviT sivrcis<br />

metrikaze. am ukanasknelis warmoCena iseTi<br />

Sefasebebis dadgenis saSualebas iZleva, romlebic<br />

rigis mixedviT gaumjobesebadia. miRebuli<br />

Sedegebidan gamoyvanilia marSos cnobili utolobebisa<br />

da maTi Sebrunebuli utolobebis ganzogadebuli<br />

da dazustebuli variantebi.<br />

10) `dirixles problema cvladmaCvenebliani<br />

smirnovis klasis harmoniuli funqciebisaTvis<br />

oradbmul areebSi~ (TanaavtorobiT; memuarebi diferencialur<br />

gantolebebsa da maTematikur fizikaSi,<br />

t. 52, 2011, 131-156, inglisur enaze).<br />

uban-uban gluvsazRvrian oradbmul areSi<br />

amoxsnilia dirixles amocana im harmoniul funqciaTa<br />

klasSi, romlebic warmoadgenen smirnovis<br />

cvladmaCvenebliani klasis analizuri funqciebis<br />

namdvil nawilebs. gamovlenilia sazRvris rTuli<br />

geometriuli bunebisa da cvladmaCveneblianTa<br />

wyvilis gavlena amoxsnadobis suraTze. maSin,<br />

roca sasazRvro pirobis nebismieri marjvena mxa-


44<br />

risaTvis amocana ar aris amoxsnadi, sasazRvro<br />

funqciisaTvis dadgenilia is aucilebeli da sakmarisi<br />

piroba, romelic ganapirobebs amoxsnadobas.<br />

amoxsnadobis yvela SemTxvevaSi amonaxsnebi<br />

agebulia efeqturad.<br />

akad.wevr-kor. v.kokilaSvilma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo da plenaruli moxsenebebi waiki-<br />

Txa saerTaSoriso konferenciebze:<br />

_ `axali funqciuri sivrceebi kerZowarmoebulebian<br />

diferencialur gantolebebSi~ (neapoli,<br />

italia);<br />

_ `integraluri da diferencialuri operatorebi<br />

da maTi gamoyenebebi~ (aveiro, portugalia);<br />

_ `operatorTa Teoria da gamoyenebebi~ (IWO-<br />

TA-2011, sevilia, espaneTi);<br />

_ `uwyvet tanTa meqanika da analizis monaTesave<br />

sakiTxebi~ (akad. n.musxeliSvilis dabadebidan<br />

120 wlisTavisadmi miZRvnili konferencia, Tbilisi).<br />

_ `funqciuri sivrceebi, diferencialuri gantolebebi.<br />

arawrfivi analizi~ (me-8 saerTaSoriso<br />

konferencia, tabazi, tiuringia, gfr).<br />

akad.wevr-kor. v.kokilaSvili xelmZRvanelobda<br />

a.razmaZis maTematikis institutis samecniero<br />

programiT gaTvaliswinebul erT damTavrebul<br />

samecniero-kvleviT Temas.<br />

igi xelmZRvanelobda SoTa rusTavelis erovnuli<br />

samecniero fondiT dafinansebul samecniero<br />

sagranto proeqts GNSF/STO9_23_100.<br />

akad.wevr-kor. v.kokilaSvili asrulebda maTematikis<br />

dargobrivi komisiis Tavmjdomaris movaleobas.<br />

komisiam ganixila da Seafasa saqarTve-


45<br />

los sabiujeto samecniero-kvleviTi dawesebulebebisa<br />

da umaRlesi saswavleblebis mier gaweuli<br />

samecniero saqmianoba maTematikis dargSi.<br />

akad.wevr-kor. v.kokilaSvilma Seasrula Sesabamisi<br />

samuSao, rogorc Svidi saerTaSoriso ma-<br />

Tematikuri Jurnalis saredaqcio kolegiis wevrma,<br />

asocirebulma gamomcemelma Tu mTavarma redaqtorma.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

elizbar nadaraia<br />

statiebi<br />

1) `ganawilebis funqciis Sefaseba cenzurirebuli<br />

SerCeviT~. I (Advances and Applications in Mathematical<br />

<strong>Sciences</strong>, v. 8, Issue 1, 2011, 27-38, inglisur enaze).<br />

ganawilebis funqciis Sesafaseblad ganxilulia<br />

regresiis funqciis araparametrul gulovan<br />

SefasebaTa klasis analogi, rodesac mocemulia<br />

garkveuli tipis cenzurirebuli SerCeva. ganxilulia<br />

agebul SefasebaTa gadauadgileblobis,<br />

Zaldebulobisa da asimptoturi normalurobis<br />

sakiTxi. garda amisa, Seswavlilia agebuli Sefasebis<br />

TiTqmis aucileblad Tanabari metrikiT<br />

krebadoba.<br />

2) `ganawilebis funqciis Sefaseba cenzurirebuli<br />

SerCeviT. II (Advances and Applications in Mathematical<br />

<strong>Sciences</strong>, v. 9, Issue 2, 2011, 125-135, inglisur enaze).<br />

gagrZelebulia pirvel naSromSi SemoRebul<br />

SefasebaTa Tvisebebis Seswavla. kerZod, damtkicebulia<br />

am SefasebebTan dakavSirebuli zogier-<br />

Ti funqcionalebisaTvis (gadaxris zomebisaTvis)<br />

ganzogadebuli zRvariTi Teoremebi. agebulia<br />

axali Tanxmobis kriteriumebi.


46<br />

3) `fermentaciuli reaqciis erTi stoqasturi<br />

modelis koeficientebis Sefasebis Sesaxeb~ (saqar-<br />

Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe,<br />

t. 5, #1, 104-107, inglisur enaze).<br />

ganxilulia fermentaciuli reaqciis stoqasturi<br />

modeli. statistikuri meTodebis gamoyenebiT<br />

miRebulia modelSi Semavali koeficientebis<br />

gamosaTvleli formulebi. kerZod, mocemulia mixaelis-menTenis<br />

gantolebis parametrebis Sefasebis<br />

formulebi.<br />

4) `bernulis regresiis funqciis erTi araparametruli<br />

Sefasebis Sesaxeb~ (Proceedings <strong>of</strong> the <strong>Sciences</strong><br />

Conference `Problems <strong>of</strong> Modern Mathematics”, yarSi,<br />

uzbekeTi, 2011, 22-27, inglisur enaze).<br />

agebulia bernulis regresiis funqciisaTvis<br />

araparametruli gulovani Sefasebebi da Seswavlilia<br />

zogierTi misi statistikuri Tviseba.<br />

akad.wevr-kor. e.nadaraiam 2011 wels monawileoba<br />

miiRo da moxsenebebi waikiTxa samecniero forumebze:<br />

_ `rao-krameris utolobis Sesaxeb usasruloganzomilebian<br />

sivrceSi~ (ms<strong>of</strong>lio 58-e statistikuri<br />

kongresi, dublini, irlandia);<br />

_ `bernulis regresiis funqciis Sefasebis<br />

Sesaxeb~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis i.vekuas gamoyenebiTi maTematikis<br />

institutis gafarToebuli seminari, Tbilisi);<br />

_ `bernulis regresiis funqciis araparametruli<br />

Sefasebis kvadratuli gadaxris zRvariTi<br />

ganawileba~ (saqarTvelos maTematikosTa kavSiris<br />

meore saerTaSoriso konferencia, baTumi).<br />

akad.wevr-kor. e.nadaraia monawileobda SoTa<br />

rusTavelis erovnuli samecniero fondis mier


47<br />

dafinansebuli erTi sagranto proeqtis (GNSF/ST<br />

09_383_3-106) SesrulebaSi.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

giorgi CageliSvili<br />

statiebi<br />

1) akad. j.lominaZesTan TanaavtorobiT. `konveqciis<br />

dinamikis ganusazRvreloba horizontalur<br />

brtyel kuetis dinebaSi didi reinoldsis ricxvebis<br />

dros~ (gadacemulia gamosaqveyneblad Jurnal-<br />

Si `Physics <strong>of</strong> Fluids~, inglisur enaze). (statiis anotacia<br />

ix. gv. 28).<br />

2) akad. j.lominaZesTan TanaavtorobiT `fsevdo-<br />

da wanacvlebiTi-alfvenis talRebis zearekvla<br />

ukumSvad, mudmivwanacvlebian dinebebSi~ (gadacemulia<br />

gamosaqveyneblad JurnalSi `Phys. Rev.<br />

E~, inglisur enaze). (statiis anotacia ix. gv. 29).<br />

akad.wevr-kor. g.CageliSvilma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo saerTaSoriso konferenciebSi:<br />

_ saerTaSoriso vorkSopze TermoakustikaSi<br />

(Cenai, indoeTi) waikiTxa ori moxseneba:<br />

a) `grigalebiT akustikuri talRebis generacia<br />

wanacvlebiT dinebebSi, rogorc SeSfoTebaTa<br />

modebis bmis kerZo gamovlena~;<br />

b) `axali xedva arawrfivi procesebisa wanacvlebiT<br />

dinebebSi: arawrfivi SeSfoTebebis kuTxuri<br />

gadanawileba~. igive moxseneba man waikiTxa,<br />

agreTve, indo-evropul vorkSopze bangalorSi<br />

(indoeTi);<br />

_ `fsevdo- da wanacvlebiTi-alfvenis talRebis<br />

buneba da dinamika ukumSvad damagnitebul<br />

wanacvlebiT dinebebSi~ (saerTaSoriso konferencia<br />

plazmis fizikaSi, strasburgi, safrangeTi).


48<br />

DFG-s (germaniis erovnuli samecniero kvleviTi<br />

fondi) mier dafinansebuli proeqtis _<br />

„turbulentobaze qvekritikuli gadasvla da misi<br />

mileva brtyel kuetis dinebebSi: aramodaluri da<br />

ricxviTi analizi“ _ farglebSi akad.wevr-kor. g.CageliSvilma<br />

2011 wels oTxi Tve imuSava darm-<br />

Stadtis (gfr) teqnikur universitetSi.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

aleqsandre xaraziSvili<br />

statiebi<br />

1) `erTi kombinatoruli amocana lebegis zomis<br />

translaciaTa mimarT invariantuli gagrZelebebis<br />

Sesaxeb~ (Expositiones Mathematicae, v. 29, #1,<br />

2011, 150-158, inglisur enaze).<br />

damtkicebulia, rom yoveli naturaluri n>1<br />

ricxvisaTvis evklidur sivrceSi arsebobs X 1 , X 2 , .<br />

. . , X n simravleebi, romelTagan nebismieri n-1 SeiZleba<br />

gavxadoT zomadi lebegis zomis garkveuli<br />

invariantuli gagrZelebis mimarT, magram yvela<br />

am simravlis gaerTianeba warmoadgens evkliduri<br />

sivrcis absoluturad arazomad simravles.<br />

kerZod, aRniSnuli gaerTianeba ver iqneba zomadi<br />

lebegis zomis verc erTi invariantuli gagrZelebis<br />

mimarT. es Sedegi miuTiTebs arsebiT gansxvavebaze<br />

invariantul zomaTa Teoriasa da Cveulebriv<br />

(arainvariantul) zomaTa Teorias Soris.<br />

2) `vitalis simravleebis zomadobis Tvisebebi~<br />

(Amer. Math. Monthly, v. 118, #10, 2011, 693-703,<br />

inglisur enaze).<br />

gamokvleulia vitalis klasikuri simravleebis<br />

Tvisebebi invariantul zomaTa Teoriis TvalsazrisiT.<br />

naCvenebia, rom arsebobs vitalis tipis


49<br />

simravle, romelic zomadia lebegis zomis garkveuli<br />

kvazi-invariantuli gagrZelebis mimarT.<br />

amave dros, damtkicebulia, rom arsebobs vitalis<br />

tipis absoluturad arazomadi simravleebic.<br />

3) `absoluturad arazomad funqciaTa da serpinski-zigmundis<br />

funqciaTa Soris damokidebulebis<br />

Sesaxeb~ (saqarTvelos maTematikuri Jurnali,<br />

t. 18, #2, 2011, 249-258, inglisur enaze).<br />

gamokvleulia absoluturad arazomadi funqciebisa<br />

da serpinski-zigmundis funqciebis deskrifciuli<br />

struqtura. dadgenilia, rom sazogadod<br />

funqciaTa am ori klasidan arc erTi ar<br />

Seicavs meores. agreTve, aRwerilia is topologiuri<br />

sivrceebi, romelTaTvisac funqciaTa es<br />

ori klasi erTmaneTs emTxveva, an erT-erTi klasi<br />

Seicavs meores.<br />

4) `SeniSvnebi mudmivi siganis mqone algebruli<br />

amozneqili wirebis Sesaxeb~ (saqarTvelos ma-<br />

Tematikuri Jurnali, t. 18, #4, 2011, 727-734, inglisur<br />

enaze).<br />

ganxilulia mudmivi siganis mqone algebruli<br />

amozneqili wirebis zogierTi geometriuli<br />

Tviseba. kerZod, damtkicebulia, rom nebismieri<br />

sakmarisad gluvi amozneqili wirisaTvis, romelsac<br />

aqvs mudmivi sigane, arsebobs am wiris ragind<br />

kargi aproqsimacia mudmivi siganis mqone algebruli<br />

amozneqili wirebiT.<br />

5) `zogierTi diskretuli geometriuli struqtura<br />

da maTTan asocirebuli algoriTmebi~<br />

(andria razmaZis maTematikis institutis Sromebi,<br />

t. 155, 2011, 142-148, inglisur enaze).<br />

ganxilulia evkliduri sivrcis diskretuli<br />

wertilovani sistemebi, maTi eqstremaluri Tvise-


50<br />

bebi da maTTan asocirebuli algoriTmebi. ker-<br />

Zod, naCvenebia, rom erdoSis cnobili algoriTmi,<br />

romelic sibrtyeSi mdebare sasruli wertilovani<br />

simravlis mier Caketil martiv texils gansazRvravs,<br />

zogierT SemTxvevaSi gamousadegaria.<br />

am garemoebasTan dakavSirebiT aRwerilia algoriTmi,<br />

romlis meSveobiTac igeba evkliduri sivrcis<br />

erT hipersibrtyeSi aramdebare sasruli<br />

wertilovani sistemiT gansazRvruli martivi poliedri.<br />

6) `cudi marjvena mxaris mqone Cveulebrivi<br />

diferencialuri gantolebebis Sesaxeb~ (andria<br />

razmaZis maTematikis institutis Sromebi, t. 155,<br />

2011, 139-141, inglisur enaze).<br />

gamokvleulia ori cvladis funqciis sup-zomadobis<br />

cnebis ramdenime varianti da es cneba<br />

gamoyenebulia cudi marjvena mxaris mqone Cveulebrivi<br />

diferencialuri gantolebebis amonaxsnis<br />

arsebobisa da erTaderTobis sakiTxebisadmi.<br />

kerZod, moyvanilia pirveli rigis iseTi Cveulebrivi<br />

diferencialuri gantolebis magaliTi, romlis<br />

marjvena mxare warmoadgens lebegis azriT<br />

arazomad sup-zomad funqcias da yoveli sawyisi<br />

pirobisaTvis gantolebas aqvs erTaderTi amonaxsni.<br />

7) `zogierTi SeniSvna namdvilmniSvnelobiani<br />

funqciebis monotonuri da uwyveti Seviwroebebis<br />

Sesaxeb~ (andria razmaZis maTematikis institutis<br />

Sromebi, t. 157, 2011, 11-21, inglisur enaze).<br />

ganxilulia namdvilmniSvnelobiani funqciebis<br />

iseTi Seviwroebebi, romlebsac aqvs sakmarisad<br />

kargi analizuri Tvisebebi, magaliTad, monotonuroba<br />

an uwyvetoba. meore mxriv, zogierT kon-


51<br />

kretul SemTxvevaSi damtkicebulia am tipis Seviwroebebis<br />

ararseboba. naCvenebia aRniSnuli sakiTxebis<br />

mWidro kavSiri namdvili analizis iseT<br />

klasikur obieqtebTan, rogoricaa luzinis simravle,<br />

serpinskis simravle, serpinski-zigmundis<br />

funqcia da sxv.<br />

akad. wevr-kor. a.xaraziSvilma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />

_ `samkuTxedis gare biseqtrisebis zogierTi<br />

topologiur-geometriuli Tvisebis Sesaxeb~ (X<br />

saerTaSoriso konferenciis _ `geometria da misi<br />

gamoyenebebi~ muSaobaSi, varna, bulgareTi). aRniSnul<br />

konferenciaSi monawileoba dafinansda SoTa<br />

rusTavelis erovnuli samecniero fondis #11_tr_<br />

106 grantiT.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

anzor xelaSvili<br />

statiebi<br />

1) `rogoria Sredingeris gantolebis radialuri<br />

talRuri funqciis sasazRvro piroba?” (TanaavtorobiT;<br />

American Journal <strong>of</strong> Physics. v. 79, #6, 2011,<br />

668-671, inglisur enaze).<br />

garkveulia Sredingeris radialuri gantolebis<br />

statusi imasTan dakavSirebiT, rom laplasis<br />

operators sferul koordinatebSi gaaCnia singularuli<br />

y<strong>of</strong>aqceva saTaveSi. regularulad dadgenilia<br />

SezRudvebi, rodesac dayvanili radialuri<br />

gantoleba samarTliania. naCvenebia, rom am<br />

SezRudvebs aqvs sasazRvro pirobebis saxe koordinatTa<br />

saTaveSi. aqedan gamomdinare, miRebulia<br />

dayvanili da sruli radialuri talRuri fun-


52<br />

qciebisaTvis saTaveSi y<strong>of</strong>aqceva, razec dRemde<br />

ar iyo calsaxa Sexeduleba.<br />

2) `Sredingeris radialuri gantolebis sasazRvro<br />

pirobebis Sesaxeb~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnulio akademiis moambe,<br />

t. 5, #2, 2011, 37-41, inglisur enaze).<br />

naCvenebia, rom radialuri talRuri funqciis<br />

gantoleba srul samganzomilebian Sredingeris<br />

gantolebasTan mxolod da mxolod maSinaa Tavsebadi,<br />

rodesac radialur talRur funqcias sa-<br />

TaveSi garkveuli sasazRvro piroba edeba.<br />

akad.wevr-kor. a.xelaSvilma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `radialuri Sredingeris gantolebis statusis<br />

Sesaxeb~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis e.andronikaSvilis fizikis<br />

institutis saerTaSoriso konferencia, Tbilisi);<br />

_ `laplasis operatoris singularoba sferul<br />

koordinatebSi da misgan gamomdinare zogierTi<br />

Sedegi Sredingeris radialuri gantolebisaTvis”<br />

(iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis e.andronikaSvilis fizikis institutis<br />

saerTaSoriso konferencia, romelic Catarda<br />

iuneskos egidiT, Tbilisi).<br />

_ `loidis efeqti Sredingeris radialur gantolebaSi”<br />

(niu-iorkis universitetis astr<strong>of</strong>izikisa<br />

da elementaruli nawilakebis fizikis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

seminari, niu-iorki, aSS).


53<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

giorgi jafariZe<br />

statiebi<br />

1) `muxtisa da spinis dinamika kvantur mavTulSi<br />

modulirebuli spin-orbituli urTierTqmedebiT”<br />

(TanaavtorobiT; Phys. Rev. B 84, 075466, 2011,<br />

inglisur enaze).<br />

Teoriulad Seswavlilia erTarxovani kvanturi<br />

mavTulis gamtarebloba gare eleqtruli veliT<br />

inducirebuli da sivrculad modulirebuli<br />

(raSbas) spin-orbituli urTierTqmedebisa da<br />

kvanturi mavTulis sakuTari atomaruli da<br />

struqturuli agebulebiT gansazRvruli erTgvarovani<br />

(dreselhauzis) spin-orbituli urTierTqmedebis<br />

Tanaarsebobis pirobebSi. naCvenebia,<br />

rom gamtareblobis zonis legirebisas, rodesac<br />

fermi-zedapirze my<strong>of</strong>i kvazinawilakebis de-broilis<br />

talRis sigrZis naxevari spin-orbituli ur-<br />

TierTqmedebis modulaciis talRis sigrZis Tanazomadi<br />

xdeba, sistemis metaluri faza aramdgradia<br />

aramagnitur izolatorul fazaSi gadasvlis<br />

mimarT. gamoTvlilia generirebuli Tanazomadobis<br />

RreCos sididis damokidebuleba spinorbituli<br />

modulaciis amplitudasa da kulonuri<br />

urTierTqmedebis intensivobaze.<br />

2) `spini S=1/2 dimerizebuliHhaizenbergis jaWvisMmagnituri<br />

Tvisebebi spinuri gacvlis damatebiTi<br />

heqsameruli modulaciis SemTxvevaSi” (TanaavtorobiT;<br />

gadacemulia dasabeWdad j. Of Physics<br />

Cond. Mat., v. 24, Arxiv/ 1110.4467, inglisur enaze).<br />

Teoriulad Seswavlilia spini S=1/2 dimerizebuli<br />

haizenbergis jaWvis ZiriTadi mdgomareobis<br />

magnituri fazuri diagrama spinuri gacvlis


54<br />

damatebiTi heqsameruli (eqvsis toli bijiT) modulaciis<br />

SemTxvevaSi. naCvenebia, rom gare magnituri<br />

velis zrdisas sistemis damagnitebuloba<br />

xasiaTdeba ori damatebiTi platos arsebobiT,<br />

Sesabamisad najeri damagnitebulobis 1/3-is da<br />

2/3-is toli damagnitebisas. gamoTvlilia am damagnitebulobis<br />

platoebis siganis damokidebuleba<br />

heqsameruli modulaciis amplitudasa da<br />

kulonuri korelaciebis intensivobaze.<br />

3) `kvanturi fazuri gadasvla spini S=1/2<br />

dimerizebuliHhaizenbergis jaWvis damatebiTi mafrustrirebeli<br />

heqsameruli modulaciis SemTxvevaSi”<br />

(TanaavtorobiT; gadacemulia dasabeWdad<br />

j. Phys. Stat. Solidi, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia mafrustrirebeli heqsameruli<br />

modulaciiT gamowveuli kvanturi fazuri gadasvla<br />

dimerizebuli jaWvis ZiriTad mdgomareobaSi<br />

or, meseris erTi bijis translaciiT wanacvlebul<br />

dimerizebul mdgomareobas Soris. miRebulia<br />

gantoleba, romelic gansazRvravs kvanturi<br />

fazuri gadasvlis wiris mdebareobas spinuri<br />

sistemis maxasiaTebel parametrTa sivrceSi.<br />

akad.wevr-kor. g.jafariZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo saerTaSoriso forumebSi da waiki-<br />

Txa moxsenebebi:<br />

_ `velis kvanturi Teoriis meTodebi kondensirebul<br />

garemoTa fizikaSi” (romi, italia);<br />

_ `dabalganzomilebiani sistemebis fizika da<br />

yalibruli invariantobis principi” (noramberdi,<br />

somxeTi);<br />

_ `uaxlesi miRwevebi velis kvantur Teoriasa<br />

da simebis TeoriaSi~ (Tbilisi);


55<br />

_ `naxSirbadze dafuZnebuli spintronika”<br />

(maqs-plankis sazogadoebis kompleqsuri sistemebis<br />

instituti, drezdeni, gfr).<br />

man waikiTxa leqciebi espaneTis (bilbao, madridi)<br />

da SvedeTis (gioteborgi) wamyvani universitetebis<br />

samecniero seminarebze.<br />

akad.wevr-kor. g.jafariZe 2010 wlidan monawileobs:<br />

SoTa rusTavelis erovnuli samecniro<br />

fondis mier dafinansebuli 2 sagranto proeqtisa<br />

da friburis universitetis (Sveicaria) Teoriuli<br />

fizikis institutTan erTad SCOPES programiT<br />

dafinansebuli sagranto proeqtis SesrulebaSi.<br />

maTematikisa da fizikis gany<strong>of</strong>ilebam Caatara<br />

saerTo krebis 4 sxdoma, romlebzec ganxiluli<br />

iyo 10 sakiTxi.<br />

gany<strong>of</strong>ilebam ramdenjerme imsjela akademiis<br />

y<strong>of</strong>ili institutebis irgvliv Seqmnil krizisul<br />

situaciasTan dakavSirebiT, gamoiTqva saerTo mosazreba,<br />

rom saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademia valdebulia gamoxatos sakuTari pozicia<br />

am mdgomareobis gamo; daiwera werili akademiis<br />

prezidentis saxelze akademiis saerTo krebis mowvevis<br />

TxovniT, SeTavazebul iqna aRniSnuli krebis<br />

dadgenilebis proeqti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebis winadadebiT, saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis akademiur sabWos-<br />

Tan Camoyalibda atomuri energiis mSvidobiani<br />

miznebisTvis gamoyenebis komisia; aseve, gany<strong>of</strong>ilebis<br />

wevris, akad. T.kopaleiSvilis iniciativiT,<br />

Seiqmna `mecnierebis ganviTarebis xelSemwyobi komisia~,<br />

romelSic T.kopaleiSvilis garda, Sevidnen<br />

wevr-korespondentebi a.kvinixiZe da a.xarazi-<br />

Svili.


56<br />

gany<strong>of</strong>ilebam SeimuSava mimarTva saqarTvelos<br />

prezidentis, mixeil saakaSvilis saxelze<br />

TxovniT: biZina ivaniSvilisaTvis saqarTvelos<br />

moqalaqis statusis aRdgenis Sesaxeb.<br />

2010 wlis Sedegebis mixedviT, gany<strong>of</strong>ilebam<br />

gamoavlina maTematikisa da fizikis dargSi saukeTeso<br />

samecniero-kvleviTi dawesebuleba: zedized<br />

meoTxed aseTad miCneul iqna a.razmaZis maTematikis<br />

instituti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebam aqtiuri monawileoba miiRo akademikos<br />

nikoloz musxeliSvilis dabadebis 120<br />

wlisTavisadmi miZRvnili RonisZiebebis, maT Soris<br />

saerTaSoriso konferenciis _ `uwyvet garemoTa<br />

meqanika da analizis monaTesave sakiTxebi~<br />

CatarebaSi.<br />

nay<strong>of</strong>ierad imuSaves saangariSo wels gany<strong>of</strong>ilebasTan<br />

arsebulma maTematikis (Tavmj. akad.<br />

wevr-kor. v.kokilaSvili) da fizikisa da astronomiis<br />

(Tavmj. akad. wevr-kor. a.xelaSvili) dargobrivma<br />

komisiebma. dargobrivi komisiebis recenziebisa<br />

da daskvnebis safuZvelze, gany<strong>of</strong>ilebam<br />

ganixila da Seafasa sajaro samarTlis iuridiuli<br />

pirebis _ samecniero-kvleviTi dawesebulebebisa<br />

da saxelmwifo umaRlesi saswavleblebis<br />

Sesabamisi samecniero mimarTulebebis mier maTematikisa<br />

da fizikis dargebSi 2010 wels gaweuli<br />

samecniero muSaoba. gany<strong>of</strong>ilebis gadawyvetilebiT<br />

Seufasebeli darCa: iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis algebrisa da<br />

geometriis qvemimarTulebisa da baTumis SoTa<br />

rusTavelis saxelmwifo universitetis maTematikis<br />

departamentis angariSebi.<br />

akad. n.musxeliSvilis saxelobis premia naSromTa<br />

ciklisaTvis `drekadobis Teoriis Sereu-


57<br />

li da sakontaqto amocanebi“ (7 naSromi, gamoqveynebuli<br />

inglisur enaze 2007-2010 wlebSi) mieniWa<br />

akademiis wevr-korespondents revaz bancurs da<br />

a.razmaZis maTematikis institutis ufr.mecn. Tanam-<br />

Sromels, fiz-maT. mecn. doqt. nugzar SavlayaZes.<br />

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />

2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli<br />

iyo akademiis 7 wevri, maT Soris 1 akademikosi da<br />

6 wevr-korespondenti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />

3 wigni da 7 samecniero statia.<br />

akademikosi erekle gamyreliZe<br />

statia<br />

akad. wevr-kor. d.SengeliasTan TanaavtorobiT.<br />

`axali monacemebi Savi zRva-centraluri amierkavkasiis<br />

tereinis alpuriswina kristaluri substratis<br />

U-Pb cirkonuli asakis Sesaxeb da maTi<br />

geologiuri mniSvneloba” (TanaavtorobiT; saqar-<br />

Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe,<br />

t. 5, @#1, 2011, 64-76, inglisur enaze).<br />

ganxilulia arsebuli monacemebi Savi zRvacentraluri<br />

amierkavkasiis tereinis alpuriswina<br />

kristaluri substratis amgebi qanebis urTierTdamokidebulebis,<br />

asakisa da formirebis pirobebis<br />

Sesaxeb. naCvenebia, rom regionuli metamorfizmisa<br />

da granitwarmoSobis ZiriTadi etapebi<br />

dakavSirebuli iyo grenvilur, baikalur (panafrikul),<br />

gvian baikalur (salairul) da gvian


58<br />

variskul orogenetur epoqebTan. teqtogenezisis<br />

es etapebi da Sesabamisi endogenuri aqtiuroba,<br />

romlebic adre dadgenili iyo, ZiriTadad, geologiuri<br />

monacemebiT, mTlianad dasturdeba<br />

axali U-Pb. LA YCP MS daTariRebiT. Sesrulebuli<br />

kvlevebi arsebiTad avsebs Savi zRva-centraluri<br />

amierkavkasiis kristaluri substratis izotopurgeoqronologiur<br />

monacemebSi arsebul xarvezs<br />

da mniSvnelovnad azustebs alpuriswina endogenuri<br />

procesebis asaks.<br />

akad. e.gamyreliZe xelmZRvanelobs Sveicariis<br />

nacionaluri samecniero fondis SCOPESE-is saer-<br />

TaSoriso grantiT dafinansebul proeqts `kavkasiis<br />

teqtonika~.<br />

igi arCeul iqna saerTaSoriso komitetis<br />

globaluri geologiuri da garemos cvlilebis<br />

(GEOCHANGE) (miunxeni) wevrad.<br />

akad. e.gamyreliZe 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `kavkasiis alpuramdeli geodinamika, mravalstadiuri<br />

regionuli metamorfizmi da granitoiduli<br />

magmatizmi~ (ms<strong>of</strong>lio forumi `bunebrivi<br />

kataklizmebi da Tanamedrove civilizaciis<br />

globaluri problemebi~, stamboli, TurqeTi);<br />

_ `Savi zRva – centraluri amierkavkasiis tereinis<br />

alpuramdeli kontinenturi qerqis formirebis<br />

ZiriTadi etapebi~ (saerTaSoriso simpoziumi<br />

`Savi zRvis regionis geologiis Sesaxeb~, buqaresti,<br />

rumineTi); G<br />

_ `geotraversebisa da geoparkebis farTo ar-<br />

Cevani saqarTveloSi (samxreTi kavkasia)~ (me-10 evropuli<br />

geoparkebis konferencia, langezundi, norvegia).


59<br />

akad. e.gamyreliZe aris kaliforniis universitetTan<br />

arsebuli (long-biCi) saerTaSoriso planetologiuri<br />

asociaciis (IPA), saerTaSoriso geologiuri<br />

rukis komisiis, ruseTis uwyebaTaSorisi<br />

teqtonikuri komitetis wevri, saqarTvelos geologTa<br />

sazogadoebis prezidenti.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

revaz gaCeCilaZe<br />

wignebi<br />

1) „Cemi meoce saukune: wina saukunis saqar-<br />

Tvelo ms<strong>of</strong>lio istoriisa da geopolitikis konteqstSi“,<br />

t. 2, (1953-2000), (bakur sulakauris gamomcemloba,<br />

Tbilisi, 2011, 504 gv.).<br />

wigni exeba XX saukunis meore naxevris saqarTvelos<br />

geopolitikas, politikur-geografias<br />

da politikur istorias. Catarebulia saqarTvelos<br />

„pirveli“ da „meore“ damoukideblobis SedarebiTi<br />

analizi.<br />

2) `Cemi meoce saukune: wina saukunis saqarTvelo<br />

ms<strong>of</strong>lio istoriisa da geopolitikis konteqstSi“,<br />

t. 1, (1900-1953), (meore gamocema, bakur sulakauris<br />

gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 480 gv.).<br />

wigni exeba ms<strong>of</strong>lio istoriisa da geopolitikis<br />

fonze meoce saukunis pirveli naxevris<br />

saqarTvelos politikur, socialur. demografiul<br />

ganviTarebas. wignis meore gamocemaSi ganaxlebulia<br />

informacia, Setanilia Sesworebebi.<br />

3) „axlo aRmosavleTi: sivrce, xalxi da politika“<br />

(mesame gadamuSavebuli gamocema, bakur<br />

sulakauris gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 451 gv.).<br />

wigni exeba axlo aRmosavleTis regionis politikur<br />

geografias, romelic gaanalizebulia


60<br />

zogadgeografiul konteqstSi. teqsti safuZvlianadaa<br />

gadamuSavebuli, Setanilia axali Tavebi<br />

da qveTavebi.<br />

statia<br />

`saqarTvelo-oseTis konfliqti: mSvidobis Zieba~<br />

(George Mason University and GFSIS, 2011, 42-56, inglisur<br />

enaze).<br />

gaanalizebulia sociologiuri gamokiTxvis<br />

Sedegebi, romlebic exeba postkonfliqtur situacias<br />

da samSvidobo gzebis Ziebas qarTvelebsa da<br />

osebs Soris urTierTobaTa aRsadgenad.<br />

akad.wevr-kor. r.gaCeCilaZe 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ „axlo aRmosavleTSi mosalodneli geopolitikuri<br />

Zvrebi“ (samecniero konferencia `mahribidan<br />

kavkasiamde: evropis turbulenturi mezobloba~,<br />

Tbilisi);<br />

_ „SeTanxmebis samomavlo perspeqtivebi“ (ebertis<br />

fondis konferencia „saqarTvelo-TurqeTis<br />

2008 wlis Tavisufali vaWrobis Sesaxeb SeTanxmebis<br />

ZiriTadi Sedegebi“, Tbilisi);<br />

_ „TurqeT-saqarTvelos urTierTobis saki-<br />

Txebi“ (saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso<br />

urTierTobaTa kvlevis fondis konferencia _<br />

`nulovani problemebi, bevri gamowveva: TurqeTis<br />

roli saerTaSoriso sakiTxebSi~, Tbilisi);<br />

_ `axlo aRmosavleTis modernizaciisa da<br />

demokratizaciis geografiuli aspeqtebi~ (dimitri<br />

uznaZis dabadebis 125-e wlisTavisadmi miZRvnili<br />

saerTaSoriso samecniero konferencia, iv.javaxiSvilis<br />

sax. Tbilisis saxelmwifo universiteti,<br />

Tbilisi);<br />

_ „sad imy<strong>of</strong>eba saqarTvelo, evropasa Tu<br />

aziaSi?“ (al.javaxiSvilis sax. saqarTvelos geog-


61<br />

rafiuli sazogadoebisa da iv.javaxiSvilis sax.<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis me-15 samecniero<br />

konferencia _ „geografiis Tanamedrove<br />

problemebi“, Tbilisi).<br />

igi monawileobda sagranto proeqtebSi:<br />

_ „saqarTvelos farglebs gareT mdebare qar-<br />

Tuli xuroTmoZRvrebis Zeglebis interaqtiuli<br />

istoriul-geografiuli rukisa da sacnobaro-sailustracio<br />

monacemTa bankis Seqmna“ (SoTa rus-<br />

Tavelis erovnuli samecniero fondis sagranto<br />

proeqti, 2011-2013);<br />

_ `marginalobisa da gariyvis problemebTan<br />

brZola: SeuZliaT Tu ara ltolvilTa Temebs integrireba<br />

saqarTveloSi Camoyalibebul saqalaqo<br />

sazogadoebaSi?~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis proeqti, Sveicariul-kavkasiuri<br />

akademiuri asociacia ASCN, 2011-2013);<br />

_ „qarTul-osuri konfliqti: samSvidobo gzis<br />

Zieba“ (saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso<br />

urTierTobaTa kvlevis fondis sagranto proeqti,<br />

COBERM, 2011).<br />

akad.wevr-kor. r.gaCeCilaZem saqarTvelos Tavdacvis<br />

saministros warudgina analizuri cnobebi:<br />

_ „TurqeTis saSinao da sagareo politikis<br />

aqtualuri sakiTxebi“;<br />

_ `axlo aRmosavleTisa da centraluri aziis<br />

regionebSi mimdinare politikuri procesebi~.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

mirian T<strong>of</strong>CiSvili<br />

statiebi<br />

1) `kaloviuri transgresiis sakiTxisaTvis saqarTveloSi”<br />

(TanaavtorobiT; saqarTvelos erov-


62<br />

nuli muzeumis macne, sabunebismetyvelo da preistoriuli<br />

seqcia, #3, 2011, 115-123, rusul enaze).<br />

saqarTvelos Suaiuruli naleqebis detalurma<br />

Seswavlam da axalma paleontologiurma monacemebma<br />

koreqtivi Seitana zogierTi regionis<br />

baTuri da kaloviuri naleqebis urTierTdamokidebulebis<br />

warmodgenebSi. kavkasionis naoWa sistemis<br />

yazbegi-lagodexis zonis Tixa-fiqlebSi da<br />

qviSaqvebSi napovni iqna baTuri, xolo TanxmobiT<br />

momyol qanebSi kaloviur-Suaoqsforduli foraminiferebi.<br />

rogorc Cans, am zonaSi naleqdagrovebis<br />

cikli Sua oqsfordulamde ar Sewyvetila.<br />

novorosiisk-tuafses zonaSi da gagra-javis<br />

zonis dasavleTiT afxazeTis qvedazonis farglebSi<br />

kaloviuri naleqebi transgresiulia. aRmosavleTiT,<br />

mTian raWaSi, md. rionis xeobaSi,<br />

s<strong>of</strong>. wesis midamoebSi vulkanogenuri warmonaqmnebis<br />

gadarecxil zedapirze ganlagebulia fiqlebrivi<br />

Tixiani qanebi karbonatuli SuaSreebiT,<br />

romlebic TandaTanobiT icvlebian sustadkarbonatuli<br />

qviSiani SreebiT. aRniSnuli warmonaqmnebis<br />

transgresiuli ganlageba qveSmdebare qanebze<br />

am naleqebis kaloviurad daTariRebis safuZveli<br />

gaxda. mogvianebiT karbonatul SuaSreebSi<br />

aRmoCenilia amonitebi, romelTa Soris Hemigarantia<br />

julii (d’Orb.) zedabaTuri Retrocostatum-is zonis<br />

saxelmZRvanelo namarxia. aRwerili naleqebi TanxmobiT<br />

icvlebian mravalricxovani kaloviuri<br />

makro- da mikr<strong>of</strong>aunis Semcveli naleqebiT. amrigad,<br />

aRniSnul raionSi zRvis transgresia daiwyo<br />

SuabaTuris bolos da naleqdagroveba<br />

uwyveti iyo Suaoqsfordulis CaTvliT. aRmosavleTiT,<br />

kudaris raionSi, s<strong>of</strong>. wonis midamoebSi,<br />

iseve rogorc raWaSi, kaloviuri naleqebi Tan-


63<br />

xmobiT agrZelebs baTurs. amierkavkasiis mTaTa-<br />

Sua aris centraluri azevebis zonaSi baiosurbaTur<br />

naleqebs agrZeleben okribis (feradi) wyebis<br />

warmonaqmnebi, romlebic zogierT ubanze<br />

TiTqmis ar gansxvavdebian qveSmdebare naleqebisgan.<br />

transgresiuli ciklis niSnebi ukve Cndeba<br />

SuabaTuris bolos (?), rogorc amas adgili aqvs<br />

raWasa da kudaroSi. mcire kavkasionis naoWa sistemis<br />

farglebSi kaloviuri naleqebi yvelgan<br />

transgresiulia. amgvarad, SeiZleba davaskvnaT,<br />

rom e.w. `kaloviuri transgresia” daiwyo Suaba-<br />

Turis bolos, magram saqarTvelos sxvadasxva<br />

regionSi sxvadasxva dros miaRwia.<br />

2) `saqarTvelos baiosur-kaloviuri zRviuri<br />

moluskuri faunis mravalferovneba” (TanaavtorobiT;<br />

samecniero konferenciis _ `saqarTvelos<br />

biomravalferovneba” SromaTa krebuli, 2011, 1-3).<br />

saqarTvelos baiosur-kaloviuri zRviuri faunis<br />

analizis safuZvelze gamotanilia daskvna,<br />

rom aRniSnuli regioni drois am monakveTSi<br />

subxmelTaSua zRvis zoogeografiul provincias<br />

miekuTvneba.<br />

akademiis wevr-korespondenti mixeil kakaba-<br />

Zis xelmZRvanelobiT damTavrda iv.javaxiSvilis<br />

sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis a.janeliZis<br />

geologiis institutis gegmiT gaTvaliswinebuli<br />

Tema: `dasavleT saqarTvelos (raWa-leCxumi,<br />

imereTi, samegrelo) qvedacarculi (hotrivul-apturi)<br />

naleqebis biostratigrafia (amonitebi,<br />

foraminiferebi), seqvensstratigrafia da paleogeografiuli<br />

aspeqtebi.<br />

saqarTvelos beltis teritoriaze dazustebulia<br />

qvedacarculi (hotrivul-apturi) seqvense-


64<br />

bis biostratigrafiuli CarCoebi, dadgenilia<br />

maTi liTo- da bi<strong>of</strong>aciesuri cvalebadobis xasiaTi<br />

sivrcesa da droSi. Seswavlilia adrecarculi<br />

foraminiferebisa da amonituri faunis<br />

sistematikis ramdenime sakiTxi da dazustebulia<br />

adrecarculis paleogeografiuli suraTi hotrivul-apturis<br />

monakveTSi.<br />

seqvens-stratigrafiuli meTodi me-20 saukunis<br />

80-iani wlebidan warmatebiT gamoiyeneba ms<strong>of</strong>lios<br />

mraval qveyanaSi sasargeblo namarxi sabadoebis,<br />

gansakuTrebiT ki navTobisa da gazis Zebna-Ziebis<br />

saqmeSi. saqarTveloSi specialuri seqvens-stratigrafiuli<br />

kvlevebi pirvelad aTi<br />

wlis ukan iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis a.janeliZis geologiis institutSi<br />

daiwyo; Tu gaviTvaliswinebT im garemoebas,<br />

rom paleogeografiul kvlevebs dRes swored<br />

seqvens-stratigrafiuli monacemebi unda daedos<br />

safuZvlad (rogorc erT-erTi aucilebeli<br />

piroba), cxadi gaxdeba, rom momavalSi seqvensstratigrafiuli<br />

tipis kvlevebma saqarTvelos<br />

teritoriaze unda moicvas ara marto carculi,<br />

aramed mTeli fanerozouli naleqebi.<br />

akad.wevr-kor. m.kakabaZem moipova a.humboldtis<br />

saerTaSoriso samecniero granti `Sua carculi<br />

seqciis sazRvrebis dasabuTeba carculi<br />

sistemis formalurad samad danawilebis winadadebasTan<br />

dakavSirebiT~. pr<strong>of</strong>. p.bengtsonTan erTad<br />

man Caatara kvleviTi samuSaoebi haidelbergis<br />

universitetSi.<br />

akad.wevr-kor. m.kakabaZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />

_ `geotraversebisa da geoparkebis farTo ar-<br />

Cevani saqarTveloSi (samxreTi kavkasia)~ (me-10 ev-


65<br />

ropuli geoparkebis konferencia, langezundi, norvegia).<br />

akademiis wevr-korespondentma ferando maisa-<br />

Zem 2011 wels monawileoba miiRo konferenciebis<br />

muSaobaSi:<br />

_ saerTaSoriso kongresi `bunebrivi kataklizmebi<br />

da Tanamedrove civilizaciis globaluri<br />

problemebi” (stamboli, TurqeTi);<br />

_ `movlenaTa naleqebis roli paleokatastr<strong>of</strong>uli<br />

movlenebis SeswavlaSi~ (III saerTaSoriso<br />

simpoziumi `Savi zRvis regionis geologiis<br />

Sesaxeb~, buqaresti, rumineTi).<br />

akad.wevr-kor. f.maisaZe 2011 wels arCeulia saerTaSoriso<br />

komitetis – `globaluri geologiuri<br />

da garemos cvlilebis – GEOCHANGE~-is asocirebul<br />

wevrad.<br />

akademiis wevr-korespondenti daviT Sengelia<br />

statia<br />

akad. e.gamyreliZesTan TanaavtorobiT. `axali<br />

monacemebi Savi zRva-centraluri amierkavkasiis<br />

tereinis alpuriswina kristaluri substratis U-<br />

Pb cirkonuli asakis Sesaxeb da maTi geologiuri<br />

mniSvneloba”. (statiis anotacia ix. gv. 57).<br />

akad.wevr-kor. d.Sengeliam 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `kavkasiis alpuramdeli geodinamika, mravalstadiuri<br />

regionuli metamorfizmi da granitoiduli<br />

magmatizmi~ (saerTaSoriso kongresi `bunebrivi<br />

kataklizmebi da Tanamedrove civilizaciis<br />

globaluri problemebi~, stamboli, TurqeTi);


66<br />

_ `Savi zRva-centraluri amierkavkasiis tereinis<br />

alpuramdeli kontinenturi qerqis formirebis<br />

ZiriTadi etapebi~ (III saerTaSoriso simpoziumi<br />

`Savi zRvis regionis geologia~, buqaresti,<br />

rumineTi).<br />

akademiis wevr-korespondenti Tamaz WeliZe<br />

statiebi<br />

1) `didi kaSxlis agebisa da wyalsacavis avsebiT<br />

gamowveuli dedmiwis qerqis daxrebis cvlileba<br />

enguris kaSxlis saerTaSoriso poligonze<br />

(saqarTvelo)~ (TanaavtorobiT; Nonlinear Dynamics,<br />

DOI 10, 1007/s11071-010-9930-0, 2011, inglisur enaze).<br />

kvleva fokusirebuli iyo enguris kaSxlis<br />

saerTaSoriso poligonis (edita) areSi dedamiwis<br />

qerqis dinamikis analizze. Dgaanalizebulia dedamiwis<br />

qerqis daxrebis droiTi seriebi, romlebic<br />

Cawerilia engurhesis mSeneblobisa da<br />

Semdgom wyalsacavis avsebis dros (1971-1983 ww.).<br />

gamoyenebulia droiTi seriebis wrfivi da arawrfivi<br />

analizis Tanamedrove meTodebi. aRmoCnda,<br />

rom dedamiwis qerqis daxrebi naTlad warmoaCens<br />

dabalganzomilebiani dinamikis Tvisebebs.<br />

2) `qanebis nimuSebis araTanabari xaxunis Tanmdevi<br />

akustikuri emisiis kvleva zambara-blokis<br />

sistemaSi zambaris sxvadasxva sixistis pirobeb-<br />

Si~ (TanaavtorobiT; Tribology International, doi:10.1016/<br />

j.triboint, 2011.02.005, inglisur enaze).<br />

xaxunis procesis kvleva, kerZod, gadasvla<br />

stabiluridan araTanabar moZraobaSi, Zalze mni-<br />

Svnelovania sxvadasxva dargisaTvis, dawyebuli<br />

meqanikuri inJineriidan seismologiamde. akustikuri<br />

emisiia (ae), romelic Tan sdevs xaxunis pro-


67<br />

cess, SesaZloa aRmoCndes mgrZnobiare meTodi am<br />

procesis nazi detalebis gamosavlenad. dadgenilia,<br />

rom statistikuri da dinamikuri cvlilebebi<br />

araTanabari xaxuniT gamowveul akustikur<br />

emisiaSi damokidebulia zambara-blokis sistemaSi<br />

zambaris sixisteze. araTanabari xaxunis procesiT<br />

gamowveuli akustikuri emisiis regularobis<br />

done izrdeba zambaris sixistis momatebis paralelurad.<br />

3) `saqarTvelos javaxeTis zegnis seismurobis<br />

araeqstenziuri statistikuri analizi~ (TanaavtorobiT;<br />

Computers&Geosciences, doi:10.1016/j.cageo.<br />

2010.12.008, inglisur enaze).<br />

gamoTvlilia araeqstenziurobis parametrebi<br />

q da a javaxeTis regionis miwisZvrebis magnitudebisaTvis<br />

1960-1991 wlebis intervalSi. es parametrebi<br />

Sefasebulia rogorc mTeli dakvirvebis<br />

periodisaTvis, aseve 10-wliani mcocavi fanjrebisaTvis.<br />

naCvenebia, rom gamoTvlili araeqstenziuri<br />

parametrebi q=1,6-1,83, rogorc mTliani katalogisaTvis,<br />

aseve mcocavi fanjrebisaTvis da<br />

isini axlos arian adre, sxva regionebisaTvis<br />

gamoTvlil mniSvnelobebTan.<br />

akad.wevr-kor. T.WeliZe monawileobda saerTa-<br />

Soriso sagranto proeqtebSi:<br />

_ seismuri saSiSroebisa da riskis Sefaseba<br />

samxreT kavkasia-aRmosavleT TurqeTis energetikuli<br />

derefnisaTvis. NATO – SFP 983038, 2009-2011;<br />

_ miwisZvrebis winaswarmetyvelebis SesaZleblobebi,<br />

seismurobisa da klimatis cvlilebis korelaciebi<br />

(BlackSeaHazNet), FP-7. Marie Curie Actions-<br />

International Research Staff Exchange Scheme (IRSES)<br />

PEOPLE- 2009-IRSES #246874.


68<br />

akad.wevr-kor. T.WeliZe 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `saqarTvelos Sedegebi pirveli samuSao<br />

programis xaziT~ (miwisZvrebis riskis modeli<br />

axlo aRmosavleTis regionSi, amani, iordania);<br />

_ ori moxseneba _ `dinamikuri trigerireba da<br />

sinqronizacia: laboratoruli da savele masStabebi~<br />

da `gadasvlebi akustikuri emisiis dinamikaSi<br />

gamowveuli zambara-mcocis sistemis sixistis<br />

cvlilebiT~ (evropis geomecnierTa kavSiris<br />

generaluri asamblea, vena, avstria);<br />

_ `miwisZvrebis dinamikuri trigerireba~ (Savi<br />

zRvis regionis vorkSopi `miwisZvrebis prognozis<br />

kompleqsuri kvleva~ (oCridi, makedonia);<br />

_ `navTobis laqebis identifikacia da riskis<br />

Sefaseba Savi zRvis regionSi~ (saerTaSoriso<br />

vorkSopi `ekologiuri gamoZieba~, Tbilisi);<br />

_ `didi kaSxlebis realur droSi monitoringis<br />

telemetriuli sistema enguris kaSxlis<br />

magaliTze~ (samecniero konferencia `kaSxlebi da<br />

rezervuarebi cvalebadi gamowvevebis pirobebSi~,<br />

lucerni, Sveicaria);<br />

_ `klimatis cvlileba saqarTveloSi warsulSi,<br />

awmyosa da momavalSi~ (kavkasiis VII saer-<br />

TaSoriso konferencia `adaptacia klimatis cvlilebis<br />

mimarT – gamowvevebi da perspeqtivebi kavkasiisaTvis~,<br />

Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. T.WeliZe aris amerikis ge<strong>of</strong>izikuri<br />

kavSiris (AGU), saZiebo ge<strong>of</strong>izikis sazogadoebis<br />

(SEG) wevri, evropuli centris `maRlivi<br />

kaSxlebis geodinamikuri riskis~ direqtori da<br />

katastr<strong>of</strong>ebis riskis Semcirebis saqarTvelos<br />

erovnuli komitetis Tavmjdomare.


69<br />

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebam<br />

saangariSo wels Caatara 7 sxdoma. gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />

Semovida ssip – samecniero-kvleviTi<br />

dawesebulebebis 2010 wlis samecniero angariSebi,<br />

romlebsac CautardaT eqspertiza. Yyvela samecniero<br />

dawesebulebis angariSma miiRo dadebiTi<br />

Sefaseba. saukeTeso institutis konkursSi gamarjvebulad<br />

gamocxadda iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis al.janeliZis<br />

geologiis instituti.<br />

gamoyenebiTi meqanikis,<br />

manqanaTmSeneblobisa da<br />

marTvis procesebis gany<strong>of</strong>ileba<br />

gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da marTvis procesebis gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012 wlis<br />

1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo akademiis 12 wevri,<br />

MmaT Soris 3 akademikosi da 9 wevr-korespondenti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />

4 monografia da wigni, 2 saxelmZRvanelo da 31<br />

samecniero statia.<br />

† akademikosi robert adamia<br />

monografia<br />

„samanqano sistemebis dinamikuri procesebis<br />

optimizacia“ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademia, Tbilisi, 2011, 374 gv.).<br />

naSromi eZRvneba manqanaTa sistemebSi<br />

dinamikuri datvirTvebis minimizaciis samecnieroteqnikuri<br />

problemis gadawyvetas. masSi manqanebis


70<br />

saimedoobis amaRlebis mizniT gaanalizebulia<br />

manqanaTa dinamikuri sistemebis racionaluri konstruirebis<br />

Tanamedrove da tradiciuli meTodebi.<br />

manqanaTa sistemebis proeqtirebis sawyis etapze<br />

dasmuli da gadawyvetilia moZraobis mravali<br />

Tavisuflebis xarisxis mqone meqanikuri da eleqtromeqanikuri<br />

sistemebis gardamavali (rxeviTi)<br />

procesebis analizisa da sinTezis amocanebi. SemuSavebulia<br />

wrfivi da arawrfivi drekadi sistemebis<br />

procesebis optimizaciuri sinTezis originaluri<br />

meTodebi. SemoTavazebulia manqanaTa<br />

sistemebis parametrebis SerCevis iseTi gzebi da<br />

algoriTmebi, romelTa realizaciis SemTxvevaSi<br />

gardamaval procesebSi ganviTarebuli maqsimaluri<br />

dinamikuri datvirTvebi iZenen minimalur mni-<br />

Svnelobas, xolo TviT procesi ganicdis dempfirebas<br />

umokles droSi.<br />

SemoTavazebulia mcire liTonSemcvelobisa<br />

da xangamZle manqanebisa da meqanizmebis dinamikuri<br />

sistemebis gaangariSebisa da racionaluri<br />

proeqtirebis sainJinro meTodebi.<br />

statia<br />

„deformaciis keris parametrebis gansazRvra<br />

mrgval kalibrebSi milebis grZivi glinvis dros<br />

ukan daxeuli samarTuliT“ (TanaavtorobiT; j. „Problems<br />

<strong>of</strong> Mechanics“, #4(45), 2011, 52-57, inglisur enaze).<br />

gansazRvrulia deformaciis keris deformaciuli<br />

da Zaluri parametrebi mrgval kalibrSi<br />

milebis grZivi glinvis dros ukan daxeuli samarTuliT.<br />

miRebuli damokidebulebebi saSualebas<br />

iZleva aRniSnuli parametrebi gaangariSebul<br />

iqnes milebis glinvis teqnologiuri procesis<br />

proeqtirebis dros.


71<br />

akademikosi robert adamia iyo quTaisis referirebadi<br />

samecniero Jurnalis „novacia“ mTavari<br />

redaqtori, saerTaSoriso samecniero Jurnalis<br />

„Problems <strong>of</strong> Mechanics“ mTavari redaqtoris moadgile.<br />

akademikosi mindia saluqvaZe<br />

monografia<br />

`mravalbijiani poziciuri konfliqtebi da<br />

maTi gamoyenebebi~ (TanaavtorobiT; `inteleqti~,<br />

moskovi-Tbilisi, 2011, 305 gv., rusul enaze).<br />

rogori gadawyvetileba unda miiRon konfliqtis<br />

monawileebma ganuzRvrelobis pirobeb-<br />

Si? amasTan, ganuzRvreli faqtorebis Sesaxeb<br />

cnobilia mxolod cvlilebaTa sazRvrebi, xolo<br />

statistikuri maxasiaTeblebi ar arsebobs. Uunda<br />

iyos Tu ara gaTvaliswinebuli (da ra xarisxiT)<br />

riski TiToeuli moTamaSis mier? pasuxebi Aam<br />

kiTxvebze moipoveba konfliqtTa gawonasworebis<br />

TeoriaSi, romlis saTamaSo aspeqtis kvlevaSi<br />

bolo 14 wlis manZilze sxvadasxva qveynis mecnierebis<br />

mier miRebul iqna nobelis xuTi premia.<br />

am sakiTxebs eZRvneba winamdebare monografiac.<br />

masSi Sesulia, agreTve, am Teoriuli sakiTxebis<br />

gamoyenebis mravali magaliTi ekonomikaSi,<br />

marTvadi sistemebis meqanikaSi, medicinaSi da sxv.<br />

monografia gankuTvnilia rTul marTvad sistemebSi<br />

gadawyvetilebaTa miRebis sferoSi momuSave<br />

specialistebisaTvis.<br />

statiebi<br />

1) `qarTuli samecniero skolis miRwevebi optimizaciis<br />

Teoriuli da praqtikuli problemebis<br />

gadawyvetaSi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos


72<br />

teqnikuri universitetis arCil eliaSvilis mar-<br />

Tvis sistemebis institutis SromaTa krebuli,<br />

#15, Tbilisi, 2011, 7-28).<br />

warmodgenilia qarTuli samecniero skolis,<br />

kerZod, arCil eliaSvilis saxelobis marTvis<br />

sistemebis institutsa da saqarTvelos teqnikur<br />

universitetSi moRvawe mecnierTa miRwevebi optimizaciis<br />

Teoriuli da praqtikuli problemebis<br />

gadawyvetaSi. ganxilulia statikuri da dinamikuri<br />

optimizaciis praqtikuli amocanebis gadawyvetis<br />

konkretuli magaliTebi.<br />

2) `erTi klasis Caketilcikliani arawrfivi<br />

dinamikuri sistemebis identifikacia~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis ar-<br />

Cil eliaSvilis marTvis sistemebis institutis<br />

SromaTa krebuli, #15, Tbilisi, 2011, 29-39, inglisul<br />

enaze).<br />

ganxilulia Caketilcikliani arawrfivi dinamikuri<br />

sistemebis struqturuli da parametruli<br />

identifikaciis amocanebi ukukavSiriani uwyveti<br />

blokurad-orientirebuli modelebis simravleze.<br />

SemoTavazebulia struqturuli identifikaciis<br />

meTodi damyarebul reJimSi, romelic dafuZnebulia<br />

sistemis Sesavali da gamosavali<br />

cvladebis dakvirvebebze Sesavali perioduli zemoqmedebisas.<br />

parametruli identifikaciis amocana,<br />

romelic uSualod aris dakavSirebuli struqturuli<br />

identifikaciis amocanasTan, gadawyvetilia<br />

umciresi kvadratebis meTodiT. struqturuli<br />

da parametruli identifikaciis algoriTmebi<br />

gamokvleulia rogorc Teoriuli analizis, ise<br />

kompiuteruli modelirebis saSualebiT.<br />

3) `kompleqsuri dialoguri algoriTmi mravalkriteriuli<br />

identifikaciis dinamikuri amoca-


73<br />

nebisaTvis~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos teqnikuri<br />

universitetis arCil eliaSvilis marTvis sistemebis<br />

institutis SromaTa krebuli, #15, Tbilisi,<br />

2011, 40-59).<br />

dinamikuri sistemebis mravalkriteriuli<br />

identifikaciis amocanebisaTvis SemuSavebuli me-<br />

Todebisa da optimizaciis sxva algoriTmebis bazis<br />

safuZvelze Camoyalibebulia Teoriulad dasabuTebuli<br />

mravalkriteriuli optimizaciis kompleqsuri<br />

dialoguri algoriTmi. Aagebulia<br />

blok-sqema aRniSnuli algoriTmis Semdgomi kompiuteruli<br />

realizaciisaTvis. kompleqsuri algoriTmi<br />

ar moiTxovs eqspertis maTematikur erudicias,<br />

iTvaliswinebs mis subieqtur interesebs<br />

gadawyvetilebis miRebis procesSi, mobiluria optimizaciis<br />

meTodebis arCevis TvalsazrisiT da<br />

SeiZleba gamoviyenoT praqtikulad mniSvnelovani<br />

amocanebis gadasawyvetad.<br />

akad. Mm.saluqvaZe monawileobs, rogorc pasuxismgebeli<br />

Semsrulebeli, SoTa rusTavelis erovnuli<br />

samecniero fondis grantiT dafinasebul<br />

proeqtSi `rTuli dinamikuri sistemebis identifikacia,<br />

marTva da modelireba~.<br />

igi monawileobs saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

a.eliaSvilis marTvis sistemebis institutis<br />

samecniero Temis _ `optimizaciis zogadi<br />

amocanebisa da ricxviTi dialoguri meTodebis<br />

damuSaveba“ SesrulebaSi.<br />

akad. m.saluqvaZe 2011 wels moxsenebiT gamovida<br />

Semdeg samecniero konferenciebze:<br />

_ `optimizaciis dinamikuri amocanebi da maTi<br />

gadawyvetis ricxviTi meTodebi” (erovnuli samecniero<br />

konferencia `teqnikis Tanamedrove proble-


74<br />

mebi”, miZRvnili saqarTvelos mecnirebaTa erovnuli<br />

akademiiis 70-e wlisTavisadmi, Tbilisi);<br />

_ saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

70-e wlisTavTan dakavSirebiT saqarTvelos<br />

teqnikuri universitetis a.eliaSvilis marTvis sistemebis<br />

institutis gamsvlel samecniero sesiaze<br />

waikiTxa 3 moxseneba (TanaavtorobiT, Tbilisi):<br />

1) `marTvis sistemebis institutis miRwevebi<br />

optimizaciis problemebis gadawyvetaSi~;<br />

2) `eqstremalobis pirobebi araskalaruli<br />

optimizaciis amocanebSi mravalsaxa asaxvebiT~;<br />

3) `rTuli dinamikuri sistemebis identifikacia<br />

da modelireba~.<br />

akad. m.saluqvaZis mTavari redaqtorobiT gamoica<br />

a.eliaSvilis marTvis sistemebis institutis<br />

SromaTa krebuli `marTvis Teoria, marTvis sistemebi,<br />

informatika~, #15.<br />

akad. m.saluqvaZe aris saerTaSoriso Jurnalis<br />

`Information Technology and Decision Making” (gamoicema<br />

World Scientific-is mier) saredaqcio kolegiis<br />

wevri.<br />

akad. m.saluqvaZe yovelTviuri samecnieroreferirebuli<br />

Jurnalis `mecniereba da teqnologiebi~<br />

mTavari redaqtoris movaleobis Semsrulebelia.<br />

akademikosi vaxtang QWiWinaZe<br />

statia<br />

`saqarTvelos eleqtroenergetikis ganviTarebis<br />

zogierTi aqtualuri sakiTxis Sesaxeb~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

a.eliaSvilis marTvis sistemebis institutis<br />

SromaTa krebuli, #15, Tbilisi, 2011, 134-140).


75<br />

gaanalizebulia ms<strong>of</strong>lios qveynebis eleqtroenergetikis<br />

2007-2009 wlis monacemebi. naCvenebia,<br />

rom erT sul mosaxleze mosuli wliurad gamomuSavebuli<br />

eleqtroenergiis mixedviT saqarTvelo<br />

mniSvnelovnad CamorCeba ara marto ganviTarebul,<br />

aramed ganviTarebad qveynebs, maT Soris,<br />

y<strong>of</strong>ili sabWoTa qveynebis umetesobas. SemoTavazebulia<br />

mosazrebebi eleqtroenergetikis ganviTarebis<br />

Taobaze.<br />

akademiis wevr-korespondenti guram gabriCiZe<br />

wigni<br />

`akademikos kiriak zavrievis dabadebis 120<br />

wlisTavi~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis stamba, 2011., 27 gv.).<br />

2011 wlis 28 ianvars 120 weli Sesrulda<br />

gamoCenili swavlulis, brwyinvale inJinris, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis erT-erTi damfuZneblis,<br />

akademikos kiriak zavrievis dabadebidan.<br />

monografiaSi moyvanilia mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis wevris, kiriak zavrievis saxelobis<br />

akademiuri premiis laureatis guram gabriCi-<br />

Zis moxseneba saiubileo sxdomaze da am TariR-<br />

Tan dakavSirebuli misive mogonebebi.<br />

statiebi<br />

1) `uzrunvely<strong>of</strong>s Tu ara seismomedegi mSeneblobis<br />

Tanamedrove koncefcia nagebobaTa dazianebis<br />

deklarirebul doneebs miwisZvrisas?~<br />

(saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

moambe, t.5. #1, 2011, 60-63, inglisur enaze).<br />

seismomedegi proeqtirebis Tanamedrove ideologiis<br />

sayrdeni pozicia mdgomareobs SemdegSi:<br />

nageboba unda daproeqtdes ise, rom TiTqmis dau-


76<br />

zianeblad gauZlos am teritoriis seismuri reJimisaTvis<br />

damaxasiaTebel yvelaze ufro mosalodnel<br />

xSir miwisZvras, xolo ufro iSviaTi, anu<br />

ufro Zlieri miwisZvrebisas, miiRos garkveuli<br />

donis sxvadasxva xarisxis dazianebebi. es Seadgens<br />

axali, XXI saukunis ideologiis arss, romelsac<br />

uwodeben Performance Based Design. statiaSi<br />

Camoyalibebulia mosazreba, rom am ideologias<br />

nageboba Sehyavs saSiS zonaSi, romelSic mis<br />

qcevas gansazRvraven uwonasworo bunebis mqone<br />

procesebis kanonebi. es moiTxovs kvlevebis Catarebas<br />

faqizi meTodebis gamoyenebiT. am TvalsazrisiT,<br />

uxeSad unda miviCnioT Tanamedrove seismomedegi<br />

proeqtirebisas gamoyenebuli midgoma,<br />

roca nagebobis dazianebisa da rRvevis dinamikuri<br />

procesebis Seswavlisas gamoiyeneben samSeneblo<br />

masalebis dazianebisa da rRvevis models,<br />

romelic Seesabameba masalis qcevas masze statikuri,<br />

neli datvirTvebis moqmedebisas. am da sxva<br />

garemoebebze miTiTebiT, statiaSi gamoTqmulia<br />

mosazreba, rom seismomedegi mSeneblobis Tanamedrove<br />

ideologia ver uzrunvely<strong>of</strong>s nagebobaTa<br />

prognozirebul dazianebaTa diferencirebul doneebs<br />

miwisZvris dros. dasmulia axali mimar-<br />

TulebebiT kvlevebis Catarebis aucileblobis sakiTxi.<br />

2) `saqarTvelos teritoriaze arsebuli gana-<br />

Senianebis seismuri riskis Sefaseba da aRdgenagamagrebis<br />

RonisZiebebis dasaxva evropuli dokumentis<br />

EMS-98-is mixedviT~ (wignSi `onis 2009 wlis<br />

miwisZvra”, Tbilisi, 2011, 75-84).<br />

saqarTvelo warmoadgens seismurad aqtiur<br />

teritorias, romelic mWidrod aris dasaxlebuli.<br />

aq arsebul qalaqebsa da s<strong>of</strong>lebSi sxvada-


77<br />

sxva dros aSenebulia didi raodenobis sxvadasxva<br />

tipis Senobebi. evropul dokument EMS-98-ze<br />

dayrdnobiT, gaTamaSebulia scenarebi im movlenebisa,<br />

romlebic SeiZleba ganviTardes sxvadasxva<br />

regionSi miwisZvris SemTxvevaSi.<br />

3) `onis da ambrolauris regionebis teritoria<br />

bunebriv seismur poligons warmoadgens~<br />

(wignSi `onis 2009 wlis miwisZvra~, Tbilisi, 2011,<br />

85-86).<br />

seismurad aqtiur regionebSi ganlagebuli<br />

Senobebis teqnikuri mdgomareobisa da seismomedegobis<br />

Sefaseba, roca Sesafasebelia didi raodenoba<br />

Senobebisa, did dros da did saxsrebs<br />

moiTxovs. SemoTavazebulia alternatiuli eqsperimentul-analizuri<br />

meTodi, romelic efuZneba<br />

am teritoriis bunebrivi seismuri fonis e.w. `ZigZigis~<br />

Canawerebis gamoyenebas.<br />

akad.wevr.kor. g.gabriCiZe 2011 wels moxsenebiT<br />

gamovida Semdeg samecniero konferenciebze:<br />

_ `rogori mecniereba gvWirdeba dRes da<br />

xval?~ (erovnuli samecniero konferencia `teqnikis<br />

Tanamedrove problemebi”, miZRvnili saqar-<br />

Tvelos mecnirebaTa erovnuli akademiiis 70-e<br />

wlisTavisadmi, Tbilisi);<br />

_ `myar tanSi bzarwarmoqmnis dinamikis kvleva<br />

cvladi gare zemoqmedebis pirobebSi~ (akademikos<br />

nikoloz musxeliSvilis dabadebidan 120-e<br />

wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso konferencia,<br />

Tbilisi);<br />

_ `saqarTvelos teritoriaze arsebuli gana-<br />

Senianebis seismuri riskis Sefaseba. inJinruli<br />

midgoma da arawrfivi dinamikis problemebi~ (saqarTvelos<br />

meqanikosTa kavSiris II wliuri Sekreba,<br />

Tbilisi).


78<br />

akad.wevr-kor. g.gabriCiZe aqtiurad Tanam-<br />

Sromlobda saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi<br />

ganviTarebis saministros sivrciTi dagegmarebisa<br />

da samSeneblo politikis departamentTan, romelmac<br />

intensiurad daiwyo samSeneblo sferos sakanonmdeblo<br />

da teqnikuri regulirebis bazis Camoyalibeba.<br />

sistematurad monawileobda saministros<br />

mier am sakiTxTan dakavSirebiT organizebul<br />

seminarebSi. momzadebuli aqvs saqarTvelo-<br />

Si samSeneblo dargis ganviTarebis koncefcia,<br />

seismuri riskis Semcirebis programa.<br />

akad.wevr-kor. g.gabriCiZem akademiur sabWoze<br />

waikiTxa moxseneba `iaponiis a.w. 11 martis damangreveli<br />

miwisZvra da saqarTvelos teritoriis<br />

seismuri usafrTxoebis problema~ (Tanamomxsenebeli<br />

akadwevr-kor T.WeliZe).<br />

igi iyo mTavari redaqtori monografiisa<br />

`onis 2009 wlis miwisZvra~.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

giorgi gogiCaiSvili<br />

statiebi<br />

1) `sacalo gadaxdebis damuSavebis avtomatizebuli<br />

sistema~ (TanaavtorobiT; stu-is SromaTa<br />

krebuli `marTvis avtomatizebuli sistemebi~,<br />

N1(10), sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~,<br />

Tbilisi, 2011).<br />

ganxilulia sacalo gadaxdebis damuSavebis<br />

unificirebuli avtomatizebuli sistemis Seqmnis<br />

sakiTxebi. Mmoyvanilia funqciuri moTxovnebi, sistemis<br />

arqiteqtura da biznes-procesebis algoriTmebi.


79<br />

2) `saswavlo procesis informaciuli mxarda-<br />

Weris avtomatizebuli sistema~ (TanaavtorobiT;<br />

stu-is SromaTa krebuli `marTvis avtomatizebuli<br />

sistemebi~, N1(10), sagamomcemlo saxli `teqnikuri<br />

universiteti~, Tbilisi, 2011).<br />

amJamad mravali umaRlesi saswavlebeli amu-<br />

Savebs da iyenebs saswavlo procesis informaciuli<br />

mxardaWeris avtomatizebul sistemebs. es<br />

sistemebi, ZiriTadad, iTvaliswinebs mxolod mimdinare<br />

saswavlo procesis Sefasebis kriteriumebs,<br />

xolo saganmanaTleblo sferoSi cvlilebebis<br />

molodini TiTqmis mTlianadaa ignorirebuli.<br />

aqedan gamomdinare, aqtualuri xdeba iseTi informaciuli<br />

sistemis ageba, romelSic gaTvaliswinebuli<br />

iqneba mosalodneli cvlilebebi. warmodgenil<br />

samuSaoSi ganixileba amgvari sistemebis<br />

agebis principebi da maTi ZiriTadi komponentebis<br />

realizaciis gzebi.<br />

3) `morwyvis reJimebis avtomatizebuli korporatiuli<br />

informaciuli sistema~ (TanaavtorobiT;<br />

stu-is SromaTa krebuli `marTvis avtomatizebuli<br />

sistemebi~, N1(10), sagamomcemlo saxli `teqnikuri<br />

universiteti~, Tbilisi, 2011).<br />

ganxilulia morwyvis reJimebis ZiriTadi<br />

problemebi mdgradi sas<strong>of</strong>lo-sameurneo produqciis<br />

misaRebad, agreTve, aucilebeli monacemebi<br />

avtomatizebul korporatiul informaciul sistemaSi<br />

morwyvis reJimebis Sesadgenad. Gganixileba<br />

funqcionirebis procesi, informaciul-teqnologiuri<br />

struqtura, ZiriTadi komponentebi da sistemaSi<br />

gamoyenebuli servisuli sistemebi.


80<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

daviT TavxeliZe<br />

statiebi<br />

1) `moZraobis ori Tavisuflebis xarisxis<br />

xuTrgola berketul meqanizmSi pirdapiri geometriuli<br />

amocanis amoxsnis sakiTxisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

SromaTa krebuli, #1(479), Tbilisi, 2011).<br />

SemoTavazebulia moZraobis ori Tavisuflebis<br />

mqone xuTrgola berketuli meqanizmis erTgvarovan<br />

koordinatTa sistemis gamoyenebaze dafuZnebuli<br />

kinematikuri parametrebis gaangariSebis<br />

meTodi. miRebulia gamavali rgolis, rogorc<br />

sayrdeni traeqtoriebis kordinatTa, aseve siCqareebisa<br />

da aCqarebebis gaangariSebis gamosaxulebebi.<br />

mocemuli meTodi SeiZleba warmatebiT iqnes<br />

gamoyenebuli sxva mravalrgoliani, berketuli<br />

meqanizmebis, rogorc pirdapiri, aseve ukugeometriuli<br />

amocanebis amoxsnisaTvis. amavdroulad,<br />

SemoTavazebuli meTodis simartive ganapirobebs<br />

amZravTa sistemis iseTi marTvis algoriTmis Sedgenas,<br />

romelic sagrZnoblad gazrdis am sistemis<br />

swrafqmedebas.<br />

2) `moZraobis ori Tavisuflebis xarisxis<br />

xuTrgola berketuli meqanizmis ukugeometriuli<br />

amocanis amoxsnis sakiTxi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />

teqnikuri universitetis SromaTa krebuli,<br />

#3(481), Tbilisi, 2011).<br />

moyvanilia ori Tavisuflebis mqone xuTrgola<br />

berketuli meqanizmis kinematikuri parametrebis<br />

gaangariSebis meTodi. pirdapiri geometriuli<br />

amocanisagan gansxvavebiT, sadac gamavali rgolis<br />

kinematikuri parametrebis gaangariSeba war-


81<br />

moebs Semavali rgolebis winaswar mocemuli mobrunebis<br />

kuTxeebisa da Sesabamisi siCqareebisa da<br />

aCqarebebis mixedviT, miRebulia iseTi saxis gamosaxulebebi,<br />

romelTa saSualebiT SesaZlebelia<br />

gamavali rgolis mocemuli moZraobis kanonis<br />

Sesabamisad gaangariSebul iqnes Semavali rgolebis<br />

moZraobis kanonebi. aRniSnuli Zalze mniSvnelovania<br />

Semavali rgolebis marTvis algoriTmebis<br />

misaRebad.<br />

akad.wevr-kor. d.TavxeliZem 2011 wels konferenciaze<br />

waikiTxa moxseneba:<br />

_ `ori Tavisuflebis xarisxis xuT-rgola<br />

meqanizmis geometria~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />

konferencia `Modern algebra and its applications~,<br />

baTumi).<br />

akademiis wevr-korespondenti Tamaz iamaniZe.<br />

sistemis `qani-instrumenti” daZabul-deformirebuli<br />

mdgomareobis dinamikuri amocanebis kvlevis<br />

Sedegad, drekadobis klasikuri Teoriis, kompleqsuri<br />

cvladisa da integralur gantolebaTa<br />

Teoriis gamoyenebiT Seqmnili maTematikuri modelis<br />

safuZvelze amoxsnilia Sesabamisi sasaz-<br />

Rvro-sakontaqto amocanebi. aqedan gamomdinare,<br />

gamokvleulia qanis daZabul-deformirebuli mdgomareoba,<br />

rodesac mis sazRvrebze sxvadasxva siCqariT<br />

moqmedeben sxvadasxva sididis Seyursuli<br />

Zalebi. dadgenilia, rom sxeulebis rRvevisas Zabvis<br />

tenzorisa da gadaadgilebis veqtorebis mdgenelebis<br />

warmodgena SesaZlebelia ramdenime harmoniuli<br />

funqciis saSualebiT.


82<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

elguja meZmariaSvili<br />

monografia<br />

`axali midgomebi arapirdapiri moqmedebebis<br />

samxedro Teoriisadmi~ (Grin publish & find knowledge.<br />

Publisher: Grin Verlag. 2011, 94 gv., inglisur enaze).<br />

sistemurad da samxedro xelovnebisaTvis<br />

sruliad optimalur farglebSi, gansakuTrebuli<br />

midgomebiT ganxilulia iseTi sakiTxebi, rogorebicaa<br />

mowinaaRmdege mxareebis brZolisunarianoba,<br />

mebrZoli sistemis dinamikuri da geometriuli<br />

parametrebi, arapirdapiri moqmedebebis dinamikuri<br />

procesebis sistematizacia, samxedro strategiis,<br />

operatiuli xelovnebisa da taqtikis urTierTdamokidebulebis<br />

axali konfiguracia da samxedro<br />

dagegmarebis sivrcis modeli.<br />

aRniSnuli sakiTxebi samxedro mecnierebaSi<br />

erT-erT prioritetad aris aRiarebuli, radganac<br />

isini warmoadgenen sawyis pozicias samxedro<br />

dargis Semdgomi ganviTarebisaTvis.<br />

amasTan, iseTi sakiTxebi, rogoricaa arapirdapiri<br />

moqmedebebis dinamikuri procesebis sistematizacia<br />

da samxedro strategiis, operatiuli<br />

xelovnebisa da taqtikis urTierTdamokidebulebis<br />

axali konfiguraciebi, gansakuTrebiT aqtualuria<br />

dRevandel realobaSi. es nakarnaxevia Tanamedrove<br />

omebis formiTa da SinaarsiT, romelic<br />

arsebul SexedulebebTan winaaRmdegobaSi modis.<br />

warmodgenili monografia aris srulfasovani<br />

Sroma samxedro Teoriis sakiTxebSi.<br />

statiebi<br />

1) `12-metriani miwiszeda refleqtoruli antena~<br />

(33 th ESA Antenna Workshop on Challenges for Space


83<br />

Antenna Systems, ESTEC, nordviki, niderlandebis<br />

samefo, 2011, inglisur enaze).<br />

ganxilulia 12-metriani miwiszeda refleqtoruli<br />

antena, romlis satransporto paketi transportirebisas<br />

moTavsebulia Tavis sabjen CarCoSi<br />

da misabmelis saxiT mimagrebulia avtomobilze.<br />

satransporto sabjeni CarCo Tavisi gamoyenebis<br />

adgilze horizontaluridan vertikalur mdgomareobas<br />

iRebs da iwyeba 12-metriani antenis gaSla.<br />

refleqtors aqvs radiogamWvirvale dafarva.<br />

2) `transformirebadi bikonusuri Zalovani<br />

rgolis konstruqcia~ (akademikos T.lolaZis 90<br />

wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero<br />

konferenciis _ `inovaciuri teqnologiebi da<br />

masalebi~ krebuli, sagamomcemlo saxli `teqnikuri<br />

universiteti~, Tbilisi, 208-219, 2011).<br />

warmodgenilia Zalovani rgolis konstruqcia,<br />

romelic Sedgeba mcire diametris gaswvriv<br />

saxsrulad dakavSirebuli Sewyvilebuli konusuri<br />

pantografebisagan. yoveli pantografi moicavs<br />

eqscentrulad dakavSirebul berketebs. berketebis<br />

damakavSirebeli saxsrebi cilindrulia, xolo<br />

sxva danarCeni xazovani sakisrebisa da dawyvilebuli<br />

cilindruli saxsrebiTaa konstruirebuli.<br />

Zalovani rgolis maqsimalurad dacilebul<br />

kvanZebze (vertikaluri mimarTulebiT) xisti dgarebi<br />

saxsruladaa mierTebuli, romlebzec momijnave<br />

berketebis Sesabamisi boloebi aseve saxsruladaa<br />

dakavSirebuli. dgarebis centralur nawilSi,<br />

radialuri mimarTulebiT, xistadaa dakav-<br />

Sirebuli Rerovani mimmarTvelebi, romlebic gansazRvraven<br />

mTeli struqturis Sida konusur siRrmes.<br />

Zalovani rgolis gaxsnis dros swored am


84<br />

elementebis gaswvriv moZraoben centraluri<br />

kronSteinebi radialuri mimarTulebiT.<br />

Zalovani rgolis specifikuri konstruqciidan<br />

gamomdinare, misi gaSla SeiZleba moxdes xazovani<br />

amZravebiT, romlebic ganTavsebuli iqnebian<br />

yoveli dgaris centralur nawilSi radialuri,<br />

mimmarTveli elementebis gaswvriv.<br />

gamSleli rgoli yvela mimarTulebiT simetriulia<br />

da sakmaod xistia Tavisi sivrculi agebulebis<br />

gamo. konstruqcia iZleva ormagamrekliani<br />

refleqtoris Seqmnis SesaZleblobas 10-25<br />

metris diametris farglebSi. misi wona ar aRemateba<br />

0,45 kg/m 2 . dakecili paketis diametri meryeobs<br />

1,0÷1,5 metris farglebSi, xolo simaRle –<br />

3÷4 metris diapazonSi. kosmosur aparatTan misi<br />

mimagreba SesaZlebelia periferiiT, rac Tavis<br />

mxriv aadvilebs mis orientacias sivrceSi da<br />

kidev ufro amcirebs mTeli kompleqsis saerTo<br />

wonas.<br />

centraluri nawili SeiZleba Sedgebodes erTmaneTis<br />

sapirispirod ganlagebuli da mWimebiT<br />

dakavSirebuli bagirovani struqturisagan.<br />

gansxvavebuli cnobili struqturebis erTmaneTTan<br />

SedarebisaTvis da maTi sixisteebisa da<br />

masebis urTierTdamokidebulebis gansazRvrisaTvis,<br />

sasruli elementebis gamoyenebiT agebulia<br />

sami maTematikuri modeli. gansazRvrulia sakuTari<br />

rxevis sixSireebis pirveli eqvsi forma.<br />

3) `kosmosuri refleqtoris Zalovani rgolis<br />

struqtura~ (j. `Problems <strong>of</strong> Mechanics”, #2(43),<br />

2011, 28-35, inglisur enaze).<br />

ganxilulia axali Zalovani transformirebadi<br />

rgolis struqturuli sqema, romelic war-


85<br />

moadgens Rerovani elementebisagan Semdgar kinematikur<br />

jaWvs. calkeuli seqcia warmoadgens paralelogramis<br />

meqanizms, romlis diagonalSi<br />

Cadgmulia orsamarTebiani sistema winsvla-ukansvliTi<br />

moZraobiT. marTkuTxa moxazulobis seqcia<br />

Sedgeba saxsrulad SeerTebuli xisti Reroebisagan,<br />

romelTa did diagonalze ganTavsebulia<br />

teleskopuri Rero. Sedegad miiRweva teqnikuri<br />

da teqnologiuri efeqti, rac Tavis mxriv<br />

uzrunvely<strong>of</strong>s gasaSleli rgolis Seqmnas, romelic<br />

didi gabarituli zomebis SemTxvevaSic ki<br />

warmoadgens xist da msubuq konstruqcias.<br />

4) `TviTmavali xidgamdebi tank `leopard-2”-<br />

is bazaze~ (j. `Problems <strong>of</strong> Mechanics”, #3 (44), 2011, 22-<br />

26, inglisur enaze).<br />

ganxilulia sami varianti satanko xidgamdebisa,<br />

romlis gamoyenebiT xorcieldeba gasaSleli<br />

xidis transportireba da gadasalax dabrkolebaze<br />

dayeneba. transformirebadi xidis monta-<br />

Jis sabazo variantad SerCeulia TviTmavali konsoluri<br />

(isriani) tipis amwe, romelic uzrunvely<strong>of</strong>s<br />

xidis montaJs da demontaJs 5-7 wuTis<br />

ganmavlobaSi ekipaJis satransporto-samontaJo sa-<br />

Sualebidan gadmosvlis gareSe.<br />

5) `refleqtoris amrekli badis eqsperimentuli<br />

kvleva~ (j. `Problems <strong>of</strong> Mechanics”, #4(45), 2011, 58-<br />

64, inglisur enaze).<br />

naSromi eZRvneba drekadobis modulis, sako-<br />

Webis mowyobilobisa da refleqtoris amrekli<br />

badis daWimulobis Zalis eqsperimentul kvlevas.<br />

gansazRvrulia amrekli badis drekadobis modulis<br />

saSualo mniSvnelobebi, agreTve, damokidebulebis<br />

xasiaTi daWimvis Zalebsa da badeze sako-


86<br />

Webis damagrebis wertilebis gadaadgilebebs Soris.<br />

6) `gasaSleli xidis meqanizmebis transformireba~<br />

(j. `Problems <strong>of</strong> Mechanics”, #4(45), 2011, 72-76,<br />

inglisur enaze).<br />

ganixileba gasaSleli xidis transformirebadi<br />

sistemis meqanizmis Zaluri analizi, kerZod,<br />

xidis meqanizmebis transformireba konturebis<br />

deformaciis dros da transformaciis bolo<br />

etapze dartyma da dempfireba. miRebuli Sedegebi<br />

sistemis transformirebis bolo etapis naxatis<br />

agebisa da mTeli sistemis dinamikuri procesis<br />

ganxilvis saSualebas iZleva.<br />

akad.wevr-kor. e.meZmariaSvili 2011 wels monawileobda<br />

samecniero RonisZiebebSi da waikiTxa<br />

moxsenebebi:<br />

_ `12-metriani miwiszeda refleqtoruli<br />

antena~ (33 th ESA Antenna Workshop on Challenges for Space<br />

Antenna Systems, ESTEC, nordviki, niderlandebis<br />

samefo);<br />

_ `gasaSleli samxedro xidi~ (erovnuli<br />

samecniero konferencia `teqnikis Tanamedrove<br />

problemebi~, miZRvnili saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis 70-e wlisTavisadmi, Tbilisi);<br />

_ `transformirebadi bikonusuri Zalovani<br />

rgolis konstruqcia~ (akademikos T.lolaZis xsovnisadmi<br />

miZRvnili saerTaSoriso samecniero konferencia<br />

`inovaciuri teqnologiebi da masalebi”,<br />

Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. e.meZmariaSvili iyo saqarTvelos<br />

teqnikuri universitetis nagebobebis, specialuri<br />

sistemebisa da sainJinro uzrunvely<strong>of</strong>is<br />

institutSi Sesrulebuli Temebis: `axali Taobis


87<br />

didgabaritiani kosmosuri refleqtorebis Seqmna~,<br />

`didmaliani gasaSleli saieriSo xidebis<br />

Seqmna~, `saqarTvelos sainJinro infrastruqturis<br />

obieqtebis samxedro gamoyenebis xelovneba~ xelmZRvaneli.<br />

mas mopovebuli aqvs 2 patenti gamogonebebze:<br />

_ `gasaSleli kosmosuri refleqtori<br />

`E&GM_1” (#P 5298) da `gasaSleli xidi da xidis<br />

damwyobi. saqarTvelo~ (#P 5297).<br />

igi xelmZRvanelobda SoTa rusTavelis erovnuli<br />

samecniero grantiT dafinansebul samuSaos<br />

`saqarTvelos samxedro usafrTxoebis mdgradi<br />

ganviTarebisaTvis NATO-s da misi wevri saxelmwifoebis<br />

normatiuli masalebis, kategoriebisa da<br />

terminebis mixedviT, qarTul enaze samxedro cnebebis<br />

dadgena da sruli, sistematizebuli da<br />

klasificirebuli naSromis Seqmna”.<br />

evropuli kosmosuri saagentos (ESA) Sekve-<br />

TiT asrulebda Temas `didgabaritiani kosmosuri<br />

gasaSleli <strong>of</strong>seturi refleqtorebi Tanamgzavruli<br />

sistemebisaTvis~.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

arCil frangiSvili<br />

saxelmZRvaneloebi<br />

1) `daprogrameba Haskell enaze~ (TanaavtorobiT;<br />

eleqtronuli saxelmZRvanelo, http://gtu.ge/learningStu/elBooks.php,<br />

multimediuri prezentacia, informatikisa<br />

da marTvis sistemebis fakulteti,<br />

278 slaidi).<br />

haskeli warmoadgens zogadi daniSnulebis<br />

daprogramebis wminda funqciur enas, romelic Seicavs<br />

mraval ukanasknel inovacias daprogramebis


88<br />

enaTa damuSavebis sferoSi. igi uzrunvely<strong>of</strong>s<br />

maRali rigis funqciebs, aramkacr semantikas,<br />

statikur polimorful tipizacias, monacemTa algebrul<br />

tipebs, romlebsac gansazRvravs momxmarebeli,<br />

nimuSTan Sedarebas, siebis aRweras,<br />

modulur sistemas, Setanisa da gamotanis monadur<br />

meqanizmsa da monacemTa primitiuli tipebis<br />

mdidar nakrebs siebis, masivebis nebismieri da<br />

fiqsirebuli sizustis mTeli ricxvebis, aseve<br />

mcuravwertiliani ricxvebis CaTvliT.<br />

2) `sagangebo situaciebis marTva da samoqalaqo<br />

Tavdacva. sicocxlis usafrTxoeba~ (TanaavtorobiT;<br />

sagamomcemlo saxli ,,teqnikuri universiteti”,<br />

2011, Tbilisi, 638 gv.).<br />

saxelmZRvaneloSi ganxilulia sagangebo situaciis<br />

prevenciis, agreTve, misi marTvis saorganizacio<br />

da sainJinro uzrunvely<strong>of</strong>is sakiTxebi<br />

situaciis dawyebis, ganviTarebis, kulminaciisa<br />

da milevis Sesabamisad. wignis Sinaarsi Seexeba<br />

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministrisa<br />

da saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris<br />

2001 wlis 28 maisis #122/198 erTobliv brZanebas<br />

`saqarTvelos umaRles saswavleblebSi sagnis –<br />

`sagangebo situaciis marTvisa da samoqalaqo<br />

Tavdacvis swavlebis SemoRebis Sesaxeb”, romelic<br />

iTvaliswinebs pr<strong>of</strong>ilis Sesabamis swavlebas. igi<br />

pasuxobs, agreTve, NATO-sTan saqarTvelos individualuri<br />

partniorobis samoqmedo gegmas. aRniSnuli<br />

samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli cxra<br />

sakiTxidan ganxilulia ori. kerZod, garemos dacva<br />

da sagangebo situaciis marTva, romlebzec yuradReba<br />

gamaxvilebulia IPAP-is gegmis me-3 TavSi.<br />

cxadia, rom natoSi saqarTvelos gawevrianebis<br />

erT-erTi pirobaa sagangebo situaciis marTvis


89<br />

erTiani sistemis organizeba da ise sruly<strong>of</strong>a,<br />

rom eqstremalur pirobebSi adamianma SeZlos<br />

sakuTari sicocxlis gadarCena, sxvebisaTvis<br />

daxmarebis aRmoCena da materialuri faseulobebis<br />

dacva. studentis swavleba unda moxdes ise,<br />

rom saWiroebis SemTxvevaSi mas SeeZlos efeqturi,<br />

racionaluri, fsiqikurad da moralurad<br />

gamarTlebuli moqmedeba.<br />

saxelmZRvanelo sasargeblo iqneba saqarTvelos<br />

Tavdacvis saministrosa da saqarTvelos<br />

Sinagan saqmeTa saministros im danay<strong>of</strong>ebisaTvis,<br />

romelTa movaleobaa sagangebo situaciis Sedegad<br />

wamoWrili praqtikuli amocanebis kvalificiurad<br />

gadawyveta sazogadoebis sicocxlisunarianobis<br />

SesanarCuneblad.<br />

statiebi<br />

1) `qveynis umaRlesi skolis inovaciuri sistemis<br />

integrirebuli modeli da umaRlesi skola-universitetis<br />

_ nacionalur-inovaciuri ganvi-<br />

Tarebis ekonomikuri modeli~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />

samecniero konferenciis _ `sainformacio<br />

da kompiuteruli teqnologiebi, modelireba,<br />

marTva~ Sromebi, Tbilisi, 2011, 141-153, inglisur<br />

enaze).<br />

dasabuTebulia, rom sainovacio industriuli<br />

garRveva ver moxdeba adamianur kapitalSi _<br />

codnaSi resursebis (teqnologiuri, finansuri da<br />

sxv.) dabandebisa da inteleqtualuri moRvaweobis<br />

stimulirebis gareSe. aRniSnulisaTvis aucilebeli<br />

da aqtualuria nacionaluri inovaciuri<br />

sistemis arseboba. warmodgenilia nacionalurinovaciuri<br />

sistemis ierarqiuli da integrirebuli<br />

modeli, romelic moicavs or dones: 1) nacionalur-inovaciuri<br />

marTvis organos arseboba;


90<br />

2) inovaciuri industriuli moRvaweobis amoqmedeba<br />

umaRlesi saswavleblebis samecniero da<br />

teqnologiuri potencialis gamoyenebiT. pirvel<br />

doneze iqmneba inovaciuri industriis ganviTarebis<br />

mastimulirebeli garemo-codnis ekonomikis<br />

amoZravebis wyaro, rac umaRles saswavleblebSi<br />

codnaze dafuZnebul industriul proeqtebs Ses-<br />

Zens amoqmedebis mimarTebiT sicocxlis unars,<br />

xolo meore done sauniversiteto codnis bazaze<br />

inovaciuri industriis warmoqmnis wyaros warmoadgens.<br />

funqciur-struqturul doneze asaxulia<br />

sauniversiteto inovaciuri sistemis reformis organizaciuli<br />

meqanizmebi.<br />

2) `saswavlo procesebis xarisxis kontrolis<br />

statistikuri safuZvlebi~ (TanaavtorobiT; J. `saqarTvelos<br />

sainJinro siaxleni~, #3, Tbilisi,<br />

2011, 5-10, inglisur enaze).<br />

naSromi eZRvneba saswavlo procesebis xarisxis<br />

kontrolis statistikur safuZvlebs. SemoTavazebulia<br />

saswavlo procesebis ricxobrivi Sefasebebis<br />

axali meTodi. es ukanaskneli iTvaliswinebs<br />

ori etapis gamoyenebas: 1) moswavleebis<br />

Sefasebebis erTiani skalis Seqmnas da 2) xarisxis<br />

standartebis gansazRvras. pirveli etapis sarealizaciod<br />

SemoTavazebulia gaTanabrebis statistikuri<br />

meTodologia, kerZod, ekvipercentiluri<br />

meTodi. meore etapi warmodgenilia faqtoruli<br />

cxrilebis teqnologiis meSveobiT. Semo-<br />

Tavazebuli midgoma sxvadasxva dros sxvadasxva<br />

saganSi Catarebuli Sedegebis Sedarebisa da xarisxis<br />

standartebisa da maTi rwmunebis intervalebis<br />

gansazRvris saSualebas iZleva.<br />

3) `ekvivalenturi Sefasebis meTodi saswavlo<br />

procesis xarisxis statistikuri kontrolisaT-


91<br />

vis~ (TanaavtorobiT; J. `saqarTvelos sainJinro<br />

siaxleni~, #4, Tbilisi, 2011, 5-10, inglisur enaze).<br />

ganxilulia saswavlo procesebis xarisxis<br />

kontrolis statistikuri safuZvlebi. SemoTavazebulia<br />

saswavlo procesebis ricxobrivi Sefasebebis<br />

axali meTodi. es ukanaskneli iTvaliswinebs<br />

moswavleebis Sefasebebis erTiani skalis<br />

Seqmnas. am mizniT SemuSavebulia gaTanabrebis<br />

axali eqvsniSniani meTodi. igi sxvadasxva dros<br />

sxvadasxva saganSi Catarebuli Sedegebis Sedarebisa<br />

da gamocdebis Sedegebis erTiani skalis<br />

Seqmnis saSualebas iZleva. ukanasknelis safuZvelze<br />

SesaZlebelia saswavlo procesis standartebis<br />

SemuSaveba.<br />

4) `saTbob-energetikul kompleqsSi sagangebo<br />

situaciebis efeqturad marTvis organizaciuli<br />

modeli~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso samecniero<br />

konferenciis _ `sainformacio da kompiuteruli<br />

teqnologiebi, modelireba, marTva~ Sromebi,<br />

sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~,<br />

Tbilisi, 2011, 351-372).<br />

naSromi eZRvneba saTbob-energetikul kompleqsSi<br />

sagangebo situaciebis efeqturad mar-<br />

Tvis organizaciuli modelis damuSavebas. mocemulia<br />

saTbob-energetikul kompleqsSi sagangebo<br />

situaciebis (sek ss) cnebis definicia. Camoyalibebulia<br />

sek ss-is dadgenisa da masze reagirebis<br />

sistemuri midgoma. naSromis mizans warmoadgens<br />

sek ss-is marTvis organizaciuli sistemis daxvewa.<br />

aRniSnuli sistemis gamosakvlevad SemoTavazebulia<br />

SemecnebiTi kognituri modelirebis me-<br />

Todologia. kognituri midgomis safuZvelze gansazRvrulia<br />

sek ss-is aqtualuri sferoebi. susti<br />

da Zlieri mxareebis, Sansebisa da safrTxeebis,


92<br />

garemos, politikuri, samarTlebrivi, socialurekonomikuri,<br />

fsiqologiuri da sxva faqtorebis<br />

gaTvaliswinebiT Catarebulia sistemuri analizi.<br />

modelirebis Sedegad gamokveTilia sek ss-is mar-<br />

Tvis organizaciuli sistemebis ganviTarebis SesaZleblobebis<br />

invariantuli sivrce da SesaZlo<br />

scenarebi. sek ss-is organizaciuli marTvis modelis<br />

damuSaveba kognituri rukis agebiT iwyeba.<br />

modelSi ganixileba sek ss-is marTvis dRevandeli<br />

scenari, romelic modelSi TviTganviTarebis<br />

scenarad iwodeba da formirebuli kognituri<br />

rukis safuZvelze warmoebs TviTganviTarebadi<br />

situaciis modelireba, romlis mizansac warmoadgens<br />

sek ss marTvaSi pozitiuri tendenciebis<br />

gamovlena. modelis TviTganviTareba subieqturi<br />

mosalodnelobis modelebTan Sedarebis saSualebas<br />

iZleva. TviTganviTarebisa da marTvis scenaris<br />

safuZvelze gaTamaSebulma modelirebis Sedegebma<br />

gvaCvena, rom sagangebo energetikuli situaciis<br />

marTvis mudmivmoqmedi Stabis SemoReba<br />

aSkarad amaRlebs marTvis efeqturobas.<br />

5) `formaluri neironi da misi adaptaciis<br />

modelebi sarezervo TeoriaSi~ (TanaavtorobiT;<br />

saerTaSoriso samecniero konferenciis _ `sainformacio<br />

da kompiuteruli teqnologiebi, modelireba,<br />

marTva~ Sromebi, sagamomcemlo saxli<br />

`teqnikuri universiteti~, Tbilisi, 2011, 10-13,<br />

rusul enaze).<br />

ganxilulia zRurbluri tipis gadamwyveti<br />

organos adaptaciis sakiTxi, e.i. misi wonebis<br />

marTvis amocana am wonaTa mniSvnelobebis SesabamisobaSi<br />

mosayvanad Sesasvlelebze SecdomaTa<br />

albaTobebTan. adaptaciis xasiaTi arsebiTad ganisazRvreba<br />

wonaTa awyobis strategiiT, romelic


93<br />

SeiZleba gulisxmobdes rogorc ciklur regulirebas<br />

SedarebaTa fiqsirebuli raodenobis Semdeg,<br />

aseve Carevas yovel sataqto momentSi wonaTa<br />

Sesabamisi cvlilebis ganxorcielebiT. garda amisa,<br />

awyobas SeiZleba adgili hqondes drois Sem-<br />

TxveviT momentebSic, roca zRurbluri elementis<br />

Sesasvlelebi garkveul kritikul mdgomareobas<br />

aRwevs. kidev erT mniSvnelovan niSans ukukavSiri<br />

warmoadgens, romelic dawvrilebiT Seiswavleba.<br />

6) `plazmuri Rumelis axali tipi~ (TanaavtorobiT;<br />

J. `energia~, 2(58), Tbilisi, 2011, 12-16, inglisur<br />

enaze).<br />

eleqtronul Rumelebs metalurgiaSi uWiravT<br />

dominanturi mdgomareoba. am RumelebSi<br />

ZiriTad problemas warmoadgens maRali temperaturebis<br />

miReba. maRali temperaturebi aCqarebs<br />

aRdgeniT procesebs (desilikacia, defosforizacia<br />

da a.S.), ris Sedegadac mcirdeba liTonis<br />

gamodnobis dro, eleqtroenergiis xarji da umjobesdeba<br />

xarisxi. temperaturis amaRlebiT izrdeba,<br />

agreTve, naxSirbadis aqtivoba Jangbadis mimarT<br />

da SesaZlebeli xdeba nebismieri liTonis<br />

aRdgena maTi oqsidebidan. aqamde maRal temperaturebs<br />

iRebdnen mxolod plazmur RumelebSi,<br />

magram arsebuli plazmuri Rumelebi imdenad<br />

rTuli da ekonomikurad wamgebiania, rom maT iyeneben<br />

mxolod iseTi liTonebis misaRebad, romelTa<br />

miReba sxvanairad SeuZlebelia. damuSavebuli,<br />

damzadebuli da gamokvleulia plazmuri<br />

Rumelis laboratoriuli nimuSi, romelic ufro<br />

martivia, vidre nebismieri eleqtrorkaluri Rumeli<br />

da ufro efeqturia, vidre nebismieri plazmuri<br />

Rumeli. amdenad, misi gamoyeneba momgebiania


94<br />

nebismieri metalurgiuli procesis sawarmoeblad.<br />

7) `kompaniebis usafrTxo funqcionirebis aspeqtebi<br />

Tanamedrove informaciuli teqnologiebis<br />

gamoyenebis pirobebSi~ (TanaavtorobiT; saqar-<br />

Tvelos teqnikuri universitetis Sromebi „mar-<br />

Tvis avtomatizebuli sistemebi“, #1(10), sagamomcemlo<br />

saxli `teqnikuri universiteti~, Tbilisi,<br />

2011, 35-39).<br />

gaanalizebulia Tanamedrove informaciuli<br />

teqnologiebis gamoyenebis dadebiTi da uary<strong>of</strong>iTi<br />

mxareebi. naCvenebia, rom procesebis avtomatizacia<br />

nanoteqnologiebis ganviTarebis wyalobiT<br />

iqca Cveulebriv da gardauval movlenad<br />

nebismieri masStabisa da xasiaTis mizandasaxuli<br />

sistemisaTvis, rasac udides progresTan erTad<br />

axasiaTebs katastr<strong>of</strong>uli riskebis mniSvnelovani<br />

zrda. SemoTavazebulia programuli kompleqsis<br />

koncefcia, romelSic integrirebuli iqneba rogorc<br />

biznes-procesebis usafrTxo warmarTvis,<br />

aseve misi avtomatizebuli etapobriobis principebi,<br />

rogorc garanti katastr<strong>of</strong>uli riskebis Semcirebisa.<br />

8) `navTobis laqis dinamika baTumis Savi<br />

zRvis akvatoriaSi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />

teqnikuri universitetis Sromebi „marTvis avtomatizebuli<br />

sistemebi“, #1(10), sagamomcemlo saxli<br />

`teqnikuri universiteti~, Tbilisi, 2011, 59-63, inglisur<br />

enaze).<br />

Seswavlilia baTumis Savi zRvis akvatoriaSi<br />

dinebebis dinamika. Sedgenilia maTematikuri modeli<br />

tankeris SesaZlo dazianebis SemTxvevaSi<br />

sakurorto infrastruqturis mosalodneli dabinZurebis<br />

gasaTvlelad. Ddadgenilia mosalod-


95<br />

neli ekonomikuri zarali da dasaxulia Sesabamisi<br />

RonisZiebebi am zaralisagan Tavis asacileblad.<br />

9) `singularuli mniSvnelobebis mimarT dekompoziciis<br />

amocanisaTvis singularuli mniSvnelobebis<br />

da veqtorebis gamoTvla tenzoruli<br />

aproqsimaciis meSveobiT~ (TanaavtorobiT; saerTa-<br />

Soriso konferenciis _ `Tanamedrove algebra da<br />

misi gamoyeneba~ SromaTa krebuli, baTumi, 2011, 90-<br />

96, inglisur enaze).<br />

SemoTavazebulia nebismieri arakvadratuli<br />

matricis singularuli mniSvnelobebisa da marcxena<br />

da marjvena singularuli veqtorebis gamo-<br />

Tvlis meTodi. SemuSavebuli meTodi saSualebas<br />

iZleva Tavidan aviciloT singularuli mniSvnelobebis<br />

mimarT dekompoziciis amocanis maRali<br />

rangis wrfivi sistemebis amoxsna. eskart-iangis<br />

(Eckart-Young) Teoremis safuZvelze naCvenebia, rom<br />

nebismieri orvalentovani r-rigis tenzori SeiZleba<br />

warmodgenil iqnes rogorc erTi rangis<br />

r-rigis `sakoordinato~ tenzorebis jami. miRebulia<br />

`sakoordinato~ tenzorebis warmomSob veqtorTa<br />

gantolebebis sistema. SemuSavebulia am<br />

sistemis amoxsnis iteraciuli meTodi. aRniSnuli<br />

meTodiT miRebuli Sedegebi Sedarebulia singularuli<br />

mniSvnelobebis mimarT dekompoziciis<br />

meTodis amoxsnis klasikur meTodTan.<br />

10) `mravalkonturiani eleqtruli wredebis<br />

sakuTari mniSvnelobebis ganzogadebuli amocanis<br />

amoxsnis meTodi~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />

konferenciis _ `Tanamedrove algebra da misi<br />

gamoyeneba~ SromaTa krebuli, baTumi 2011, 161-163,<br />

inglisur enaze).


96<br />

naSromi mieZRvna mravalkonturiani eleqtruli<br />

wredebis tenzorul-geometriuli modelis<br />

SemuSavebasa da dasabuTebas. SemoTavazebulia, agreTve,<br />

amgvari wredebis sakuTari mniSvnelobebis<br />

sruli speqtris gamoTvlis meTodi. tenzorulgeometriuli<br />

meTodi efuZneba g.kronis `wminda<br />

konturuli~ da `wminda kvanZuri~ wredebis cnebebs.<br />

dadgenilia am wredebsa da primitiul wredebs<br />

Soris gardasaxvaTa klasi. ukanasknelis<br />

meSveobiT dasabuTebulia Sualeduri amocanebis<br />

meTodis axali forma Seyursulparametriani sistemebisaTvis.<br />

mravalkonturiani eleqtruli wredebis<br />

tenzorul-geometruli modelisa da modificirebuli<br />

Sualeduri amocanebis meTodis bazaze<br />

Seiqmna mravalkonturiani eleqtruli wredebis<br />

sakuTari mniSvnelobebis ganzogadebuli amocanis<br />

gamoTvlis axali meTodi da algoriTmi.<br />

11) `binaluri sensorebis urTierTdamokidebulebis<br />

algebruli Teoria~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />

konferenciis _ `Tanamedrove algebra<br />

da misi gamoyeneba~ SromaTa krebuli, baTumi,<br />

2011, 123-131, inglisur enaze).<br />

formaluri neironis modelis safuZvelze,<br />

informaciuli darezervebis gamoyenebiT, Seswavlilia<br />

kritikuli mdgomareobis binaruli (orobiTi)<br />

sensorebis e.w. zRurbluri (anu kvorumuli)<br />

siWarbis problema. yuradReba gamaxvilebulia sam<br />

ZiriTad sakiTxze: sensorTa jgufis Secdomis<br />

albaTobis gamoTvlis algoriTmze, informaciuli<br />

siWarbis am klasisaTvis xsenebuli albaTobis<br />

minimaluri zeda Sefasebis miRebaze Caketili<br />

analizuri da sainJinro praqtikisaTvis moxerxebuli<br />

formiTa da sensorTa woniTi koeficiente-


97<br />

bis dadgenaze ndobis Sesafaseblad am sensorebidan<br />

moxsnili informaciis mimarT.<br />

12) `biznes-procesebis Tanamedrove koncefciebi:<br />

metamodelireba, integracia, implementacia~<br />

(TanaavtorobiT; saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

Sromebi „marTvis avtomatizebuli sistemebi“,<br />

#2(11), sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~,<br />

Tbilisi, 2011, 15-20, inglisur enaze).<br />

gadmocemulia biznes-procesebis modelirebis,<br />

metamodelirebis, modelebis integraciisa da<br />

implementaciis arsebuli problemebi da am problemebis<br />

gadaWris Tanamedrove koncefciebi. ganxilulia<br />

metamodelirebis principebis, servisorientirebuli<br />

da procesze orientirebuli teqnologiebis<br />

praqtikuli gamoyenebis mniSvneloba.<br />

SemoTavazebulia germanel mecnierebTan erToblivi<br />

Teoriuli, empiriuli da praqtikuli kvlevis<br />

Sedegebi.<br />

akad.wevr-kor. a.frangiSvili 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `binarul sensorTa funqciuri saimedoobis<br />

maTematikuri Teoria~ (saqarTvelos meqanikosTa<br />

kavSiris meore yovelwliuri konferencia, mi-<br />

ZRvnili ilia vekuas dabadebidan 105 wlisTavisadmi,<br />

Tbilisi);<br />

_ `binaruli sensorebis funqciuri saimedooba~<br />

(saerTaSoriso samecniero konferencia „informaciis<br />

filos<strong>of</strong>ia da sinergia: mdgradoba da<br />

usafrTxoeba“, Tbilisi);<br />

_ `navTobis laqis dinamika baTumis Savi<br />

zRvis wylebSi~ (me-11 konferencia dinamikur sistemebSi<br />

_ Teoria da gamoyeneba, loZi, poloneTi).<br />

akad.wevr-kor. a.frangiSvils Setanili aqvs<br />

ganacxadi gamogonebaze `pedagogTa biometriuli


98<br />

identifikaciisa da registraciis sistema~, miRebulia<br />

dadebiTi gadawyvetileba #11982/01.<br />

igi iyo SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />

fondis grantiT (#GNSF/ST08/8-367) dafinansebuli<br />

Temis _ `sagangebo situaciebSi marTviTi<br />

gadawyvetilebebis miRebis mxardamWeri kompiuteruli<br />

meTodebis da modelebis damuSaveba~ Tana-<br />

Semsrulebeli.<br />

akademiis wevr-korespondenti ramaz xuroZe<br />

monawileobda Semdeg proeqtebSi:<br />

1) infokomunikaciuri qselebis saimedoobrivi<br />

dagegmvis (struqturuli marTvis) axali naxevrad<br />

markovuli modelebi.<br />

2) qarTuli nabeWdi teqstebis kompiuteruli<br />

amomcnobi sistemis ageba.<br />

akademiis wevr-korespondenti levan jafariZe<br />

iyo samecniero-teqnikur centr `deltasTan~ arsebuli<br />

g.wulukiZis samTo institutis sabiujeto<br />

Temis _ `blant-plastikuri qanis masivSi gayvanili<br />

gvirabis gaangariSebis kompiuteruli programis<br />

damuSaveba~ xelmZRvaneli da Temis _ `specialuri<br />

daniSnulebis nagebobebis gaangariSebis<br />

meTodebis damuSaveba da konkretuli obieqtebis<br />

daproeqteba~ Semsrulebeli.<br />

gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da marTvis procesebis gany<strong>of</strong>ilebaSi Catarda 8<br />

saerTo kreba. ganxilul iqna Sesabamisi pr<strong>of</strong>ilis<br />

samecniero kvleviTi institutebisa da<br />

umaRlesi saswavleblebis fakultetebis samecniero<br />

muSaobis angariSebi, agreTve, gany<strong>of</strong>ilebis<br />

mier am samecniero dawesebulebebis angariSebis


99<br />

Sesafaseblad winaswar gamoy<strong>of</strong>ili recenzentebis<br />

moxsenebebi (ganxilul iqna 23 angariSi).Ggany<strong>of</strong>ilebam<br />

Caatara samecniero konferencia `teqnikis<br />

Tanamedrove problemebi”, romelic mieZRvna<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis 70-e<br />

wlisTavs. gany<strong>of</strong>ilebam saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis akademiur sabWos akademiis<br />

ucxoel wevrad asarCevad warudgina pr<strong>of</strong>esor<br />

giunter hotcis kandidatura.<br />

qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

qimiisa da qimiuri teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />

2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli<br />

iyo 10 wevri, maT Soris 6 akademikosi da 4 wevrkorespondenti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />

5 monografia da wigni, 1 saxelmZRvanelo da 45<br />

samecniero statia.<br />

akademikosi Teimuraz andronikaSvili<br />

statiebi<br />

1) `bunebrivi ceoliTisa da mura naxSiris<br />

safuZvelze damzadebuli prolongirebuli moqmedebis<br />

axali substratis zemoqmedeba sas<strong>of</strong>losameurneo<br />

kulturebis aRmocenebaze” (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia,<br />

moambe, t. 5, #2, 2011, 101-105, inglisur enaze).<br />

amoniumisa da kaliumis kaTionebiT modificirebuli<br />

bunebrivi ceoliTisa (heilandit-klinoptiloliTuri<br />

tufi) da mura naxSiris safuZvelze<br />

damzadebul substratze aRmocenebuli mcenaris


100<br />

bioproduqtiuloba 2,9-jer aRemateba niadagze aRmocenebuli<br />

mcenaris bioproduqtiulobas. aseTi<br />

substrati xasiaTdeba memcenareobaSi xangrZlivi<br />

moqmedebiT.<br />

2) akad.wevr-kor. T.uruSaZesTan TanaavtorobiT.<br />

`ceoliTebis gamoyeneba dabinZurebuli niadagebis<br />

detoqsikaciisaTvis” (j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~,<br />

t. 9, #1, Tbilisi, 2011, 39-51, inglisur enaze).<br />

statia mimoxilviTi xasiaTisaa. literaturuli<br />

monacemebis analizis safuZvelze gamoTqmulia<br />

mosazreba, rom sinTezuri da bunebrivi ceoliTebi<br />

SesaZlebelia gamoyenebuli iyos araorganuli<br />

(mZime metalebi) da organuli (naxSirwyalbadebi)<br />

nivTierebebiT dabinZurebuli niadagebis<br />

detoqsikaciisaTvis da misi biologiuri<br />

aqtivobis asamaRleblad.<br />

3) `bunebrivi ceoliTebi, rogorc pesticidebisa<br />

da zogierTi sxva qimikatis myari sarCulebi”<br />

(TanaavtorobiT; j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~, t. 9, #4,<br />

2011, 29-41, inglisur enaze).<br />

statia mimoxilviTi xasiaTisaa. literaturuli<br />

monacemebis safuZvelze naCvenebia pesticidebis<br />

granulirebuli formebis bunebriv ceoli-<br />

TebTan erTad gamoyenebis upiratesoba tradiciuli<br />

meTodebiT damuSavebul niadagsa da mcenareebTan<br />

SedarebiT. pesticidebisa da bunebrivi<br />

ceoliTebis aseTi kombinacia xasiaTdeba maRali<br />

aqtivobiT, zemoqmedebis prolongirebuli efeqtiT,<br />

Sxamqimikatebis niadagSi da mcenareebSi migraciis<br />

SezRudviT. igi memcenareobaSi maTi gamoyenebis<br />

dozebis Semcirebis saSualebas iZleva.


101<br />

akad. T.andronikaSvili 2011 wels monawileobda<br />

samecniero konferenciebsa da simpoziumebSi<br />

da gaakeTa moxsenebebi:<br />

_ `organo-ceoliTuri substratebis gavlena<br />

mcenaris fesvTa sistemis ganviTarebaze~ (TanaavtorobiT;<br />

me-2 saerTaSoriso konferencia organul<br />

qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~,<br />

GeoHet-2011, Tbilisi);<br />

_ `ceoliTebis gavlena sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />

kulturebis bioproduqtiulobaze~ (TanaavtorobiT;<br />

1 saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferencia<br />

`s<strong>of</strong>lis meurneobis mdgradi ganviTarebis<br />

prioritetebi~, Tbilisi);<br />

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri day<strong>of</strong>ebis<br />

me-18 saerTaSoriso simpoziumi (Tbilisi).<br />

akademikosi irakli Jordania<br />

monografiebi<br />

1) `svaneTis bunebrivi resursebi da maTi<br />

gamoyenebis perspeqtivebi” (TanaavtorobiT; saqar-<br />

Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademia, stu-is<br />

sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis Semswavleli<br />

centri, Tbilisi, 2011, 300 gv.).<br />

ganxilulia mxaris sasargeblo wiaRiseulis,<br />

energetikuli, miwis, wylis, tyis, rekreaciuli,<br />

turistuli da adamianuri resursebis Tanamedrove<br />

mdgomareoba da racionaluri gamoyenebis<br />

perspeqtivebi. SemuSavebulia saTanado winadadebebi<br />

da rekomendaciebi. wigni gaTvaliswinebulia<br />

mkiTxvelTa farTo wrisaTvis da gansakuTrebiT<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis xelmZRvaneli mu-<br />

SakebisaTvis.


102<br />

2) `raWa-leCxumis bunebrivi resursebi da<br />

maTi gamoyenebis perspeqtivebi” (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia,<br />

stu-is sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis<br />

Semswavleli centri, Tbilisi, 2011, 288 gv.).<br />

mocemulia mxaris sasargeblo wiaRiseulis,<br />

energetikuli, miwis, wylis, tyis, rekreaciuli,<br />

turistuli da adamianuri resursebis Tanamedrove<br />

mdgomareobis analizi da maTi racionaluri<br />

gamoyenebis perspeqtivebi. wigni gaTvaliswinebulia<br />

mkiTxvelTa farTo wrisaTvis.<br />

statiebi<br />

1) `rotoruli tipis Camomsxmel manqanaze<br />

uwyveti sxmulis danawevrebis Zalis gansazRvris<br />

meTodi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecniereba-<br />

Ta erovnuli akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 39-42,<br />

inglisur enaze).<br />

Seswavlilia rotoruli tipis manqanaze uwyveti<br />

sxmulis gamowevis Zalis danawevrebis pirobebi<br />

da SemuSavebulia am Zalis gansazRvris me-<br />

Todi, rac metad mniSvnelovania aRniSnuli manqanis<br />

eqspluataciis teqnologiuri reJimebis operatiuli<br />

koreqtirebisaTvis.<br />

2) `uwyveti sxmulis gamowevis Zalebis damokidebuleba<br />

kristalizatoris konusobaze~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 85-88, inglisur enaze).<br />

uwyveti Camosxmis manqanis kristalizatoris<br />

konfiguraciis dadgena warmoadgens umTavres amocanas<br />

foladis uwyveti Camosxmis procesSi. kristalizatoris<br />

konusoba gadamwyveti parametria<br />

sxmulis xarisxisa da struqturisaTvis, rac mni-<br />

Svnelovania liTonis meqanikuri Tvisebebis misayvanad<br />

normativebiT dadgenil kondiciamde.


103<br />

3) `energiis ganaxlebadi resursebis gamoyeneba<br />

saqarTvelos mdgradi ganviTarebisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />

J.E`energia~, #2(58), 2011, 32-37).<br />

energiis ganaxlebadi resursebi mdgradi energetikisa<br />

da ekologiuri usafrTxoebis erT-erTi<br />

ZiriTadi komponentia. Sefasebulia saqarTvelos<br />

ganaxlebadi energoresursebis maragebi da maTi<br />

CarTvis masStabebi saTbob-energetikul kompleqsSi.<br />

warmodgenilia saqarTvelos energetikis<br />

mdgradi ganviTarebis mimarTulebebi.<br />

akad. i.Jordania 2011 wels monawileobda konferenciebisa<br />

da simpoziumis muSaobaSi:<br />

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri<br />

day<strong>of</strong>ebis me-18 saerTaSoriso simpoziumi (Tbilisi);<br />

_ Mme-2 saerTaSoriso konferencia organul<br />

qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />

2011 (Tbilisi);<br />

_ `svaneTis bunebrivi resursebi da maTi<br />

gamoyenebis perspeqtivebi” (Tbilisi).<br />

akad. i.Jordanias xelmZRvanelobiT mecnierTa<br />

jgufis mier SemuSavebulia saqarTveloSi Savi metalurgiis<br />

ganviTarebis koncefcia. koncefciis<br />

SemuSavebaSi monawileobdnen saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademia, ferdinand TavaZis metalurgiisa<br />

da masalaTmcodneobis instituti, saqarTvelos<br />

teqnikuri universiteti, saqarTvelos<br />

teqnikuri universitetis sawarmoo Zalebisa da<br />

bunebrivi resursebis Semswavleli centri. koncefcia<br />

waredgina saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis akademiur sabWos.<br />

xelisuflebaSi wardgenilia monografiuli<br />

naSromebi saqarTvelos regionebis bunebrivi da


104<br />

adamianuri resursebis racionalurad gamoyenebis<br />

problemebze.<br />

misi xelmZRvanelobiT DdamTavrda 2 samecniero-kvleviTi<br />

samuSao.<br />

akad. i.Jordania aris saqarTvelos sainJinro<br />

akademiis vice-prezidenti, xelmZRvanelobs saqar-<br />

Tvelos SemduRebelTa asociaciis saqmianobas, rogorc<br />

misi prezidenti. aris qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebasTan arsebuli metalurgiisa<br />

da masalaTmcodneobis dargobrivi komisiis<br />

Tavmjdomare.<br />

akademikosi eTer qemerteliZe<br />

statiebi<br />

1) `Helleborus caucasicus-is furostanoluri glikozidebi<br />

kavkazikozidebi E-M.~ (TanaavtorobiT;<br />

Phytochemistry, 72, 2011, 2180-2188, inglisur enaze).<br />

Helleborus caucasicus _ kavkasiuri xarisZiras<br />

foTlebis meTanoliani eqstraqtidan gamoy<strong>of</strong>ili<br />

da daxasiaTebulia 20 individualuri furostanoluri<br />

rigis steroiduli glikozidi. maT Soris 9<br />

axali organuli nivTierebaa _ kavkazikozidebi E,<br />

F, G, H, I, J, K, L, M. glikozidebi F, G, M amave dros<br />

axali aglikonis 5β-polihidroqsi warmoebulebia.<br />

izolirebuli furostanebi 5β rigisani arian,<br />

rac Helleborus-is gvaris mcenareTaTvis uCveulo<br />

SemTxvevaa. yvela glikozidis qimiuri Seneba<br />

Tanamedrove speqtruli analizebiTaa dadgenili.<br />

aqve unda aRiniSnos, rom Helleborus-is gvaris<br />

saxeobebis mxolod miwisqveSa nawilebi iyo gamokvleuli<br />

da gamoyenebuli. pirveladaa Seswavlili<br />

am gvaris mcenareTa foTlebis steroidebi da


105<br />

dadgenilia maTi mdidari da saintereso Sedgeniloba.<br />

2) `Ruscus ponticus-is steroiduli glikozidebi~<br />

(TanaavtorobiT; Phytochemistry, 72, 2011, 651-661,<br />

inglisur enaze).<br />

Seswavlilia Ruscus ponticus Woronow ex Grossh –<br />

Tagvisaras miwisqveSa nawilebisa da foTlebis<br />

steroidebis Sedgeniloba HPLC-ESIMS kombinirebuli<br />

meTodiT. mcenaris saponinebis jamis calkeuli<br />

jgufis nivTierebebad spiro-, furo- da<br />

pregnanul glikozidebad sveturi qromatografiiT<br />

day<strong>of</strong>ili nivTierebaTa struqturebi dadgenilia<br />

erT- da organzomilebiani bmr eqsperimentebiT.<br />

mcenaris foTlebidan, fesurebidan da<br />

fesvebidan izolirebulia 20 glikozidi, maT Soris<br />

12 axali organuli nivTierebaa, 11 furostanoli<br />

da erTi pregnanuli glikozidi. glikozidTa<br />

umetesoba iSviaTi aglikonis neoruskogeninis<br />

warmoebulia; dadgenilia Ruscus ponticus –<br />

Tagvisaras fesvebis, fesurebis da foTlebis<br />

mdidari da saintereso steroiduli Sedgeniloba.<br />

3) `Yucca gloriosa L. foTlebis steroiduli<br />

glikozidebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 2011,<br />

158-163, inglisur enaze).<br />

dadgenilia mcenare Yucca gloriosa L.-is _ iuka<br />

didebulis haermSral foTlebSi 24 furo- da<br />

spirostanoluri steroiduli glikozidis arseboba.<br />

maTi umetesoba tigogeninis warmoebulia.<br />

gamoy<strong>of</strong>ili da daxasiaTebulia 14 individualuri<br />

glikozidi, maT Soris 4 axali organuli niv-<br />

Tierebaa. struqturebi mowodebulia klasikuri


106<br />

da Tanamedrove speqtruli analizis meTodebis<br />

gamoyenebiT.<br />

4) `Yucca gloriosa L. fesurebis steroiduli saponinebi;<br />

LC-MS meTodiT gamoy<strong>of</strong>a da raodenobrivi<br />

gansazRvra~ (TanaavtorobiT; Phytochemistry, 72,<br />

2011, 126-135, inglisur enaze).<br />

Yucca gloriosa _ iuka didebulis fesurebidan<br />

gamoy<strong>of</strong>ili steroiduli saponinebis sveturi qromatografiiT<br />

gamdidrebuli fraqciebis HPLC/MS<br />

meTodebiT izolirebulia 12 steroiduli nivTiereba,<br />

maT Soris, 5 axali glikozididan 3 spiro-,<br />

1 furo- da 1 qolestanolia. am ukanasknelis<br />

molekulis Saqrovan nawilSi benzolis birTvia<br />

Canacvlebuli, rac iSviaTi SemTxvevaa.<br />

SemuSavebulia steroidul glikozidTa raodenobrivi<br />

gansazRvris LC-MS validaciis iseTi<br />

meTodi, romelic evropis samedicino saagentos<br />

(EMEA) moTxovnebs Seesabameba. dadgenilia, rom<br />

Yucca gloriosa–s fesurebi steroidul glikozidTa<br />

mdidar nedleuls warmoadgens.<br />

5) Tribulus terrestris L., Yucca gloriosa L. – steroiduli<br />

glikozidebi da maTi gamoyeneba mcenareTa<br />

zrda-ganviTarebis stimulatorebad~ (TanaavtorobiT;<br />

ж. `Известия аграрной науки~, т. 9, #1, Tbilisi,<br />

2011, 31-34, rusul enaze).<br />

mcenare Tribulus terrestris-gan momzadebuli preparati<br />

tribusponini tabletebis saxiT warmatebiT<br />

ixmareba medicinaSi aTerosklerozis mkurnalobisa<br />

da pr<strong>of</strong>ilaqtikisaTvis. Yucca gloriosa-s yvavilebis<br />

steroiduli glikozidebis safuZvelze SemuSavebulia<br />

preparati `aleqsinis~ saxelwodebiT.<br />

misgan gamoy<strong>of</strong>ili da daxasiaTebulia 16 spiro-


107<br />

da furostanoluri rigis glikozidi, maT Soris,<br />

7 axali organuli nivTierebaa.<br />

tribusponinis substancia da aleqsini gamoiyeneba<br />

alelopaTiaSi. maTi 0,002-0,005%-iani wyalxsnarebiT<br />

marcvlovani da parkosani kulturebis<br />

Teslebis Tesviswina damuSavebiT, an nergebis SesxurebiT<br />

20-55%-iT izrdeba mosavlianoba da ekologiurad<br />

sufTa maRalxarisxovani produqcia<br />

miiReba.<br />

6) `adamianis mkerdis simsivnis ujredebSi<br />

flavonoidebis: robininis da kemferolis erTdrouli<br />

gansazRvra siTxovani qromatografiulmas-speqtrometriuli<br />

meTodiT~ (TanaavtorobiT;<br />

Journal <strong>of</strong> Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 55, 2011,<br />

109-113, inglisur enaze).<br />

maRali sizustisa da mgrZnobelobis siTxovani<br />

qromatografiul-mas-speqtrometriuli meTodi<br />

SemuSavebuli da validirebulia flavonoid glikozid<br />

robininis da misi aglikonis _ kemferolis<br />

erTdrouli gansazRvrisaTvis adamianis mkerdis<br />

simsivnis (MCF) ujredebSi. day<strong>of</strong>a xdeboda C18<br />

svetze. robininisTvis Sida standartad gamoiyeneboda<br />

rutini, xolo kemferolisTvis _ fisetini.<br />

meTodis mgrZnobeloba ujredebis lizatebSi orive<br />

nivTierebisTvis iyo 0,1 ng/ml. aRniSnuli me-<br />

Todi warmatebiT iyo gamoyenebuli robininis<br />

ujredSida koncentraciis gansazRvrisaTvis in vitro<br />

cdebSi.<br />

7) `safrangeT-saqarTvelos TanamSromloba<br />

1997-2011~ (TanaavtorobiT; Ethnopharmacologia, 47, 2011,<br />

52-58, inglisur enaze).<br />

mokledaa Sejamebuli OTAN, INTAS da ECO-<br />

NET-is programebis farglebSi saqarTvelos mec-


108<br />

nierebaTa erovnuli akademiis iovel quTaTelaZis<br />

farmakoqimiis institutsa da marselis (safrange-<br />

Ti), lieJis (belgia), klermon-ferraris (safrange-<br />

Ti) institutebSi Catarebuli erToblivi kvlevis<br />

Sedegebi. kvleva eZRvneboda saqarTvelos floris<br />

mcenareebis: Hedera, Cephalaria, Cyclamen, Leontice saxeobaTa<br />

fitoqimiur Seswavlas, ZiriTadad, triterpenul<br />

saponinebze. gamoy<strong>of</strong>ilia ramdenime aTeuli<br />

individualuri glikozidi, maT Soris, struqturulad<br />

axali saintereso qimiuri Senebis mqone<br />

nivTierebebi. gamovlenilia zogierTi maTganis<br />

citotoqsikuri, fungiciduri, antibaqteriuli, antiprotozouli,<br />

leiSmaniis sawinaaRmdego aqtivoba.<br />

naCvenebia erTgvari kanonzomieri urTierTdamokidebuleba<br />

triterpenul glikozidTa struqturul-biologiur<br />

efeqturobas Soris. gamoqveynebulia<br />

da saerTaSoriso samecniero forumebzea<br />

moxsenebuli 30-mde erToblivi samecniero Sroma.<br />

8) `Tbilisis farmakoqimiis institutis istoria<br />

da moRvaweoba~ (Ethnopharmacologia, 47, 2011, 63-69,<br />

inglisur enaze).<br />

moyvanilia cnobebi saqarTvelos mecniereba-<br />

Ta erovnuli akademiis iovel quTaTelaZis farmakoqimiis<br />

institutis daarsebis, formirebis,<br />

struqturis Sesaxeb. aRniSnulia institutis mecnieruli<br />

mimarTulebebi, calkeuli qvedanay<strong>of</strong>ebis<br />

saqmianoba. mokledaa mocemuli institutis<br />

miRwevebi biologiurad aqtiur nivTierebaTa Seswavlisa<br />

da samkurnalo preparatebis SeqmnaSi.<br />

akad. e.qemerteliZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo samecniero konferenciebis muSaobaSi da<br />

waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `saqarTveloSi mozardi mcenareebis biologiurad<br />

aqtiuri nivTierebebi da samkurnalo


109<br />

preparatebi~ (samecniero konferencia `saqarTvelos<br />

biomravalferovneba~, Tbilisi);<br />

_ `Helleborus caucasicus A. Br. foTlebis steroiduli<br />

nivTierebebi~ (TanaavtorobiT; Trends in natural<br />

products research, a PSE young scientists meeting, kreta,<br />

saberZneTi);<br />

_ me-2 saerTaSoriso konferencia organul<br />

qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />

2011 (Tbilisi), wakiTxulia ori moxseneba:<br />

1) `Digitalis ciliata Trautv. Teslebis steroiduli<br />

glikozidebi~;<br />

2) `saqarTveloSi introducirebuli Akebia quinata-s<br />

triterpenuli glikozidebis qimiuri struqturebi~.<br />

_ 9 th International symposium on the chemistry <strong>of</strong> natural<br />

compounds (urumCi, CineTi), wakiTxulia ori moxseneba:<br />

1) `Helleborus caucasicus A. Br. miwiszeda nawilebis<br />

steroiduli Sedgeniloba~;<br />

2) `saqarTveloSi introducirebuli Yucca gloriosa<br />

L. qimiuri Sedgeniloba~.<br />

akad. e.qemerteliZe xelmZRvanelobda iovel<br />

quTaTelaZis farmakoqimiis institutis samecniero-kvleviT<br />

Temas `steroiduli nivTierebebis<br />

Semcveli mcenareebis Seswavla: kvlevebi savaraudo<br />

samkurnalo preparatebis SeqmnisaTvis~.<br />

miRebuli aqvs `saqpatenti~-is 1 patenti sasargeblo<br />

modelze.<br />

akad. e.qemerteliZe saqarTvelos sapatriarqos<br />

wmida andria pirvelwodebulis saxelobis<br />

qarTul universitetSi xelmZRvanelobda samagistro<br />

programas `biologiurad aqtiur nivTiereba-<br />

Ta qimia da samkurnalo preparatebis eqspertiza~.


110<br />

aris qimiisa da qimiuri teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebasTan<br />

arsebuli farmakoqimiis dargobrivi<br />

komisiis Tavmjdomare.<br />

akademikosi givi cincaZe<br />

monografia<br />

`piridinkarbonmJavaTa amidebTan kobaltisa<br />

da spilenZis biokoordinaciuli naerTebi~ (TanavtorobiT;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademia, Tbilisi, 2011, 207 gv.).<br />

monografiaSi warmodgenilia piridinkarbonm-<br />

Javebis amidebTan (pikolinamidi, nikotinamidi, izonikotinamidi<br />

da nikodini) zogierTi biogenuri<br />

liTonis (kobalti, spilenZi) biokoordinaciuli<br />

naerTebis Tanamedrove meTodebiT kvlevis Sedegebi,<br />

sadac gaanalizebulia kompleqsTa warmoqmnis<br />

meqanizmi, qimiuri Sedgeniloba, fizikur-qimiuri<br />

da biologiuri Tvisebebi da maTi zogierTi<br />

Tavisebureba, Termuli mdgradoba, molekuluri<br />

da kristaluri struqturebi, bioaqtiuroba<br />

da sxva sakiTxebi, romlebic aucilebelia problemis<br />

_ `Sedgeniloba-aRnagoba-Tvisebebi~ korelaciis<br />

dasadgenad.<br />

saxelmZRvanelo<br />

`koordinaciuli qimia~. saxelmZRvanelo qimiisa<br />

da qimiuri teqnologiis fakultetis studentebisaTvis<br />

(saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademia, Tbilisi, 2011, 455 gv.).<br />

gadmocemulia koordinaciuli qimiis ganviTarebis<br />

mokle istoria. Tanamedrove donezea gadmocemuli<br />

koordinaciul naerTTa qimiis safuZ-


111<br />

vlebi. aRwerilia am naerTTa sinTezisa da kvlevis<br />

meTodebi, sivrciTi da eleqtronuli aRnagoba,<br />

aseve maTi gamoyenebis tradiciuli da Tanamedrove<br />

sferoebi. ganxilulia koordinaciul<br />

naerTTa qimiis sxvadasxva aspeqti: kompleqswarmoqmna,<br />

reaqciis unarianoba, mdgradoba.<br />

statiebi<br />

1) `acetilacetonis azowarmoebulebTan zogierTi<br />

liTonis kompleqsebis mdgradobis mudmivebis<br />

gansazRvra~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos qimiuri<br />

Jurnali, t.11, #2, 2011, 259-269, rusul enaze).<br />

pH-metruli meTodiT gansazRvrulia wyaleTanolis<br />

(1:1) xsnarebSi acetilacetonis safuZvelze<br />

miRebuli reagentebis disociaciis mudmiva<br />

da am reagentebTan zogierTi liTonis kompleqsis<br />

mdgradobis mudmiva. ukanaskneli icvleba rig-<br />

Si: Fe 3+ >Cu 2+ >Ni 2+ >Co 2+ >Cd 2+ >Mn 2+ >Zn 2+ da emorCileba<br />

irving-viliamsis kanons.<br />

2) `izonikotinhidrazidis hidrazonebTan li-<br />

TonTa koordinaciuli naerTebis kvleva~ (TanaavtorobiT;<br />

cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiis<br />

Sromebi, 1, gamomcemloba `meridiani~, 2011, 351-364,<br />

rusul enaze).<br />

ganxilulia izonikotinmJavas hidrazidis<br />

(izonikotinhidrazidis) hidrazonebTan manganumis(11),<br />

kobaltis(11), nikelis(11), spilenZis(11), Tu-<br />

Tiis da kadmiumis halogenidebis, nitratebis,<br />

sulfatebis koordinaciuli naerTebis sinTezis<br />

fizikur-qimiuri da biologiuri Tvisebebis kvlevis<br />

Sedegebi.<br />

3) `amoniumisa da manganumis naerTebis Semcvel<br />

wyalxsnarebSi manganumis eleqtroliziT<br />

miRebisas kompleqsuri ionebis warmoqmnis Sesa-


112<br />

xeb~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos qimiuri Jurnali,<br />

t. 11, #3, 2011, 346-348).<br />

ganxilulia akad. r.aglaZis mier mowodebuli<br />

eleqtroliziT manganumis miRebis meTodi, romlis<br />

mixedviTac manganumisa da amoniumis ionebis<br />

Semcvel wyalxsnarebSi warmoiqmneba manganumis<br />

amiakuri kompleqsuri ionebi. aRniSnuli xels<br />

uwyobs maRali xarisxis manganumis miRebas.<br />

akad. g.cincaZe 2011 wels monawileobda samecniero<br />

RonisZiebebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `nanonawilakebis warmoqmna InP kristalebSi<br />

maTi Cqari neitronebis didi nakadiT dasxivebis<br />

Sedegad (TanaavtorobiT; 1 saerTaSoriso konferencia<br />

`nanoqimia da nanoteqnologiebi~, Tbilisi);<br />

_ `indiumis fosfidis naxevargamtar kristalebSi<br />

nanoklasterebis miRebis radiaciuli teqnologia~<br />

(TanaavtorobiT; mendeleevis X1X yriloba<br />

zogad da gamoyenebiT qimiaSi, volgogradi,<br />

rf);<br />

_ `gamxsnelis gavlena izonikotinhidrazidis<br />

kompleqswarmoqmnis unarianobaze~ (TanaavtorobiT;<br />

me-2 saerTaSoriso konferencia organul qimiaSi<br />

`heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-2011, Tbilisi);<br />

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri day<strong>of</strong>ebis<br />

me-18 saerTaSoriso simpoziumi (Tbilisi).<br />

akademikosi giorgi ciciSvili<br />

statia<br />

1) `bunebrivi ceoliTebidan nanomasalebis mi-<br />

Rebis gzebi~ (TanaavtorobiT; Tsu-is petre meliqiSvilis<br />

fizikuri da organuli qimiis institutis<br />

Sromebi, Tbilisi, 2011, 13-16).


113<br />

aRwerilia saqarTvelos bunebrivi ceoliTebidan<br />

nanomasalebis miRebis gzebi, maT Soris,<br />

qimiuri xerxebi, rac uzrunvely<strong>of</strong>s erTgvarovani<br />

ceoliTuri fazis Semcveli da saTanado fraqciuli<br />

Semadgenlobis nimuSebis Seqmnas.<br />

akad. g.ciciSvili monawileobs Tsu-is petre<br />

meliqiSvilis fizikuri da organuli qimiis institutis<br />

samecniero-kvleviTi samuSaos _ `nanoganzomilebiani<br />

ceoliTuri masalebis qimiuri mi-<br />

Reba~ SesrulebaSi (rogorc konsultanti).<br />

igi aris `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis moambisa~ da `saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis macnes (qimiis seria)~<br />

saredaqcio kolegiis wevri.<br />

akademikosiKkoxta jafariZe<br />

statiebi<br />

1) `fotoqromuli Txevadkristaluri polimeruli<br />

sensoruli masalebi~ (TanaavtorobiT; <strong>Georgian</strong><br />

Engineering News, #1, v. 57, 2011, 94 -98, inglisur<br />

enaze).<br />

warmodgenilia axali fotoqromuli Txevadkristaluri<br />

polimeruli firebi, romlebic Sedgebian<br />

spiropiraniT dopirebuli nematoqiraluri<br />

Txevadkristaluri matricisagan. miRebuli firebi<br />

xasiaTdebian siTbosa da sinaTlis mimarT mgrZnobiarobiT.<br />

maTi, rogorc sensoruli masalis gamoyeneba<br />

SeiZleba axali tipis dozimetrebis Seqmnisas.<br />

2) `axali kondensirebuli indolinuri bisspiropiranebi~<br />

(TanaavtorobiT; ж. `Химия гетероциклических<br />

соединений~, #9, 2011, 1336-1344, rusul enaze).


114<br />

ganzogadebulia axali kondensirebuli indolinuri<br />

bis-spiropiranebis sinTezi heqsameTildihidroindolo[4,5-e]_da_<br />

[7,6-g] indolebidan, da aseve<br />

heqsameTildihidrobenzo[e] pirolo[3,2-g] indolidan<br />

sam safexurad. meore safexurze miRebulia<br />

fiSeris fuZeebis izomeruli bis-analogebis kondensaciiT<br />

salicilis aldehidTan sinTezirebulia<br />

bis-spiropiranebi: 6,6 '' -dinitro-, 6,6 '' ,8,8 '' –tetranitro-,<br />

6,6 '' ,8,8 '' -tetrabrom-1 ' ,3 ' , 3 ' , 6 ' , 8 ' , 8 ' - heqsame-<br />

Tilspiro[qromeno- 2, 2 ' -indolino [7,6-g] indolino-<br />

7 ' ,2 '' -qromenebi], 6,6 '' -dinitro-, 6,6 '' ,8,8 '' -tetranitro-,<br />

6,6 '' ,8,8 '' -tetrabrom-1 ' ,1 ' , 3 ' , 8 ' , 10 ' , 10 ' - heqsameTilspiro<br />

[qromeno- 2, 2 ' -indolino [4,5-e] indolino-9 ' ,2 '' -qromenebi],<br />

6,6 '' -dinitro-, 6,6 '' -dibrom- da 6,6 '' ,8,8 '' -tetrabrom-1<br />

' ,1 ' , 8 ' , 8 ' - tetrameTil-1 ' ,4 ' ,5 ' , 8 ' –tetrahidrospiro[qromeno-2,2<br />

' -dipirolo[1,2,3-d,e:3,2,1-i,j]-benzo[g]qinoqsalin-7<br />

' ,2 '' -qromenebi].<br />

2011 wels akad. k.jafariZe xelmZRvanelobda<br />

vladimer WavWaniZis sax. kibernetikis institutis<br />

samecniero-kvleviT samuSaos `gazrdili fotomgrZnobiarobis<br />

spiropiranebis sinTezi da kvleva<br />

nanoteqnoligiebisTvis~.<br />

igi aris saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

grantiT dafinansebuli proeqtis _ `nanostruqturirebuli<br />

Txevadkristaluri polimeruli<br />

firebi informaciis asaxvis Tanamedrove sistemebisaTvis~<br />

xelmZRvaneli.<br />

akad. k.jafariZe 2011 wels monawileobda samecniero<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `fotoqromuli qolesteruli Txevadkristaluri<br />

firi da optikuri informaciis Camweri<br />

gaumjobesebuli garemo~ (TanaavtorobiT; saerTa-<br />

Soriso konferencia, erevani, somxeTi);


115<br />

_ samecniero konferenciaze `fotonika 2011~<br />

(TanaavtorobiT; Tbilisi) waikiTxa 2 moxseneba:<br />

1) `spiropiranebis nanoreaqtorebi fotonikisaTvis~;<br />

2) `spiropiranebis dipoluri momentis gavlena<br />

nanoreaqtorebis warmoqmnaze~.<br />

_ me-7 sruliad ruseTis konferenciaze `molekuluri<br />

modelireba~ (moskovi) waikiTxa 3 moxseneba:<br />

1) `spiropiranebis anomaliuri maRali xsnadoba~;<br />

2) `molekulis indolinuri nawilis gavlena<br />

spiropiranebis fotoqromul Tvisebebze~;<br />

3) `Seferili formis spiropiranebis molekulis<br />

aRnagobis zogierTi sakiTxi~.<br />

_ me-2 saerTaSoriso konferenciaze organul<br />

qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />

2011 (Tbilisi), wakiTxulia ori moxseneba:<br />

1) `spiropiranebi 2H-azaqromenis warmoebulebis<br />

bazaze~;<br />

2) `dihidrolonaftalinis bis-spiroqromenebis<br />

fotoqromuli Tvisebebi~.<br />

miRebuli aqvs patenti gamogonebaze `fotomgrZnobiare<br />

Txevadkristaluri polimeruli firis<br />

miRebis xerxi da firi, miRebuli am xerxiT~<br />

(2011, # P 5232).<br />

akad. k.jafariZe aris qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ilebasTan arsebuli qimiis dargobrivi<br />

komisiis Tavmjdomare.


116<br />

akademiis wevr-korespondenti giorgi TavaZe<br />

wigni<br />

`specialuri masalebis miReba TviTgavrcelebadi<br />

maRaltemperaturuli sinTezis meTodebiT”<br />

(gadacemulia dasabeWdad saqarTvelos mecniereba-<br />

Ta erovnuli akademiis saredaqcio-sagamomcemlo<br />

sabWoSi, 208 gv.).<br />

ganxilulia Tanamedroveobis erT-erTi popularuli<br />

teqnologiis – TviTgavrcelebadi ma-<br />

Raltemperaturuli sinTezis (Tms) gamoyenebiT<br />

mxurvalmtkice, mxurvalmedegi, zesali, koroziamedegi<br />

da sxva specialuri masalebis miRebis<br />

sakiTxebi. masalaTmcodneobis am mimarTulebam<br />

farTo aRiareba moipova ms<strong>of</strong>lios mraval qveyanaSi<br />

(ruseTi, iaponia, SeerTebuli Statebi, safrangeTi,<br />

CineTi, germania da sxv.), maT Soris saqarTveloSic.<br />

statiebi<br />

1) `foladis pirdapiri legirebis inovaciuri<br />

teqnologia da misi sruly<strong>of</strong>is SesaZleblobebi~<br />

(TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis moambe, t. 5, #1, 2011, 84-88, inglisur<br />

enaze).<br />

foladis pirdapiri legirebis teqnologia<br />

iTvaliswinebs Txevadi foladis siTbos gamoyenebiT<br />

malegirebeli elementis aluminiT aRdgenas<br />

aluminoTermuli briketebidan. tradiciuli teqnologiisagan<br />

gansxvavebiT, mocemul SemTxvevaSi<br />

(manganumis magaliTze) adgili aqvs manganumis<br />

oqsidebidan (an karbonatebidan) manganumis aRdgenisa<br />

da gaxsnis process uSualod foladsamsxmelo<br />

cicxvebSi. Sesabamisad, Txevadi foladis<br />

ganJangva-gaugogirdoebisa da legirebisaTvis


117<br />

gamoiricxeba ZviradRirebuli feroSenadnobebis<br />

an ligaturebis gamoyeneba.<br />

aRmdgeneli aluminis winmswrebi Jangvisa da<br />

fuWi amowvis SemcirebisaTvis SemoTavazebulia<br />

briketSi aluminze aqtiuri aRmdgeneli komponentis,<br />

kerZod, Tavisufali naxSirbadis warmomqmneli<br />

organuli naerTis _ melasis Seyvana.<br />

amasTan, foladis pirdapiri legirebis marTvisaTvis<br />

SemuSavebulia rogorc Txevadi foladidan<br />

briketze siTbogadacemis procesis maTematikuri<br />

modeli, aseve teqnologiuri parametrebis<br />

optimizaciisa da marTvis avtomatizebuli sistema,<br />

romelic axorcielebs aRniSnuli parametrebis<br />

operatiul kontrols da, winaswargansaz-<br />

Rvruli pirobebidan gamomdinare, axdens briketebis<br />

mowodebis reJimebis regulirebas. SemoTavazebuli<br />

novaciebi warmoSobs foladis pirdapiri<br />

legirebis teqnologiis efeqtianobis amaRlebis<br />

axal SesaZleblobebs.<br />

2) `mZime liTonebiT dabinZurebuli niadagebis<br />

gawmenda-aRdgena fitoremediaciis meTodiT~<br />

(TanaavtorobiT; saqarTvelos qimiuri Jurnali,<br />

t. 11, 1, 2011, 95-105).<br />

ukanasknel wlebSi industriulad ganviTarebul<br />

qveynebSi mniSvnelovan interess iwvevs<br />

mZime liTonebiT dabinZurebuli niadagebisa da<br />

wylebis gawmendis axali ekologiuri meTodebi.<br />

madneulis dabinZurebuli niadagebisa da mdinareebis<br />

_ kazreTulas da maSaveras fitoremediaciis<br />

(fitoeqstraqciis) SemoTavazebuli biologiuri<br />

meTodi maRalefeqturi, ekologiurad usafr-<br />

Txo da ekonomiuria. meTodis arsi mdgomareobs<br />

iseTi mcenareebis gamoyenebaSi, romlebic gamoir-


118<br />

Cevian mZime liTonebis Cu, Zn, Co, Cd, Pb, Sr da a.S.<br />

hiperakumulaciis unariT. niadagebis gawmendis<br />

Semdeg SesaZlebelia danaxSirebuli biomasidan<br />

mZime liTonebis rekuperacia. amave dros, igive<br />

biomasa gamoiyeneba ekologiurad sufTa bioenergiis<br />

misaRebad.<br />

3) `saqarTveloSi manganumiani feroSenadnobebis<br />

warmoebis Tanamedrove mdgomareobisa da<br />

ganviTarebis perspeqtivebi~ (TanaavtorobiT; ж. `Металлургическая<br />

и горнорудная промышленность” #3(268),<br />

dnepropetrovski, ukraina, 2011, 37-40, rusul enaze).<br />

Sesrulebulia saqarTveloSi manganumiani feroSenadnobebis<br />

warmoebis Tanamedrove mdgomareobisa<br />

da ganviTarebis perspeqtivebis sistemuri<br />

analizi. aqcenti gamaxvilebulia Sps `jorjian<br />

manganezis” (zestafonis feroSenadnobTa qarxnisa<br />

da WiaTurmanganumis) sawarmoo simZlavreebisa da<br />

teqnikur-ekonomikuri maCveneblebis gaumjobesebis<br />

SesaZleblobebze. mocemulia rekomendaciebi ekologiurad<br />

usafrTxo, energoefeqturi da resursdamzogi<br />

teqnologiebis, maT Soris, sawarmoo nar-<br />

Cenebis reciklirebis operaciebis aTvisebis aucileblobis<br />

Sesaxeb.<br />

akad.wevr-kor. g.TavaZes miRebuli aqvs erTi<br />

patenti gamogonebaze. gakeTebulia ganacxadi gamogonebaze<br />

`mciredlegirebuli maRali simtkicis<br />

foladi”. monawileobs erTi samecniero-kvleviTi<br />

Temisa da erTi SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />

fondis grantiT dafinansebuli proeqtis<br />

SesrulebaSi.<br />

akad.wevr-kor. g.TavaZe 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebsa da simpoziumebSi da waikiTxa<br />

moxsenebebi:


119<br />

_ `intermetaluri kompozitebis Tms Ti-Al<br />

sistemaSi” (TanaavtorobiT; saerTaSoriso konferenciis<br />

,,araizoTermuli movlenebi da procesebi”,<br />

Cernogolovka, rf);<br />

_ 2 moxseneba: 1) `teqnologiuri energiis efeqtianobis<br />

amaRlebis axali midgoma _ mzis energia/TviTgavrcelebadi<br />

maRaltemperaturuli sinTezi”,<br />

2) `vakuumSi Tms-kompaqtirebis gamoyenebis me-<br />

Todi” (TanaavtorobiT; ,,Tms 2011”, XI saerTaSoriso<br />

simpoziumi TviTgavrcelebad maRaltemperaturul<br />

sinTezze, anavisosi, atika, saberZneTi);<br />

_ `energodamzogi Tms-teqnologia da axali<br />

mravalfunqciuri masalebis Seqmnis kompleqsuri<br />

amocanebis ganxorcieleba” (TanaavtorobiT; saer-<br />

TaSoriso konferencia ,,mecniereba, teqnika da<br />

inovaciuri teqnologiebi diadi aRorZinebis epoqaSi”,<br />

aSxabadi, TurqmeneTi);<br />

_ `feroSenadnobTa warmoebaSi liTonSemcveli<br />

narCenebis reciklirebis energodamzogi teqnologia”<br />

(TanaavtorobiT; IV yovelwliuri saer-<br />

TaSoriso samecniero-teqnikuri konferencia `eleqtrometalurgiis<br />

dargis ganviTarebis ZiriTadi<br />

sakiTxebi”, kievi, ukraina);<br />

_ rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi mi-<br />

ZRvnil III saerTaSoriso samecniero konferenciaze<br />

gamoyenebiT qimiaSi (saqarTvelos teqnikuri<br />

universiteti, Tbilisi) waikiTxa 2 moxseneba:<br />

1) `saqarTveloSi ekologiuri risk-faqtorebis<br />

Semcveli teritoriebis kvleva da maTi reabilitaciis<br />

teqnologiebis damuSaveba”;<br />

2) ,,manganumSemcveli narCenebis samrewvelo<br />

utilizaciis hidrobiometalurgiuli meTodi~ (TanaavtorobiT);


120<br />

_ Teimuraz lolaZis 90 wlisTavisadmi mi-<br />

ZRvnil saerTaSoriso samecniero konferenciaze<br />

(saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi)<br />

waikiTxa 2 moxseneba:<br />

1) `samTo-metalurgiuli narCenebisa da wvrilfraqciuli<br />

koncentratebisagan manganumSemcveli<br />

konglomeratis miRebis maRalmwarmoebluri energoefeqturi<br />

teqnologia~;<br />

2) `liTonSemcveli teqnogenuri narCenebiT dabinZurebuli<br />

teritoriebis gawmenda fitoremediaciis<br />

bioteqnologiuri meTodiT” (TanaavtorobiT).<br />

akademiis wevr-korespondenti SoTa samsonia<br />

monografia<br />

`bisindolebis warmoebulebi. bis(1H-indol-5-<br />

il)meTanis axali warmoebulebi” (TanaavtorobiT;<br />

gamomcemloba `lamberti~, saarbriukeni, gfr, 2011,<br />

61 gv., inglisur enaze).<br />

ganxilulia bisindolebis miRebis meTodebi,<br />

qimiuri Tvisebebi da maTi gardaqmnis SesaZleblobebi.<br />

aRwerilia bis(1H-indol-5-il)meTanis axali<br />

warmoebulebi da maTi sinTezis meTodebi.<br />

agebulebis dadgenis mizniT mocemuli da ganxilulia<br />

miRebuli axali struqturebis speqtruli<br />

monacemebi.<br />

statiebi<br />

1) `zogierTi piroloindolis warmoebulis<br />

sinTezi da antimikrobuli aqtiuroba” (TanaavtorobiT;<br />

Pharmaceutical Chemistry Journal, v. 45, #1, 2011,<br />

22-25, inglisur enaze).<br />

mowodebulia sami izomeruli piroloindolis<br />

zogierTi warmoebulis sinTezis meTodi. damuSavebuli<br />

preparatuli meTodebiT miRebulia substan-


121<br />

ciebi tuberkulostatikuri, sokos sawinaaRmdego<br />

da antimikrobuli aqtiurobis Sesaswavlad. pirveladi<br />

skriningi (in vitro) Catarda moskovis sinTezur<br />

samkurnalo saSualebaTa centrSi „ВНИХФИ~. Seswavlil<br />

nivTierebaTa Soris gamovlenilia maRali<br />

aqtiurobis mqone ingredientebi, romelTa Semdgomi<br />

kvlevis safuZvelze SesaZlebelia tuberkulozis<br />

samkurnalo axali preparatebis Seqmna.<br />

2) `axali kondensirebuli indolinuri bisspiropiranebi”<br />

(TanaavtorobiT; International Journal -<br />

Chemistry <strong>of</strong> Heterocyclic Compounds, v. 47, #9, 2011, 1098-<br />

1104, inglisur enaze).<br />

ganzogadebulia izomeruli heqsameTildihidroindolo[4,5-e]-<br />

da -[7,6-g]indolebidan axali kondensirebuli<br />

indolinuri bis-spiropiranebis miRebis<br />

meTodebi. aRwerilia qromatografiulad suf-<br />

Ta axali indolinuri bis-spiropiranebis sinTezi.<br />

klevis Tanamedrove speqtruli meTodebis – 1 H da<br />

13 C birTvul-magnituri rezonansis, infrawiTeli,<br />

ultraiisferi speqtroskopiisa da mas-speqtrometriis<br />

gamoyenebiT dadgenilia miRebuli naer-<br />

Tebis struqtura da Sedgeniloba. naCvenebia mi-<br />

Rebuli naerTebis fotoqromuli Tvisebebi.<br />

3) `dipirolonafTalinebis amiduri nawarmebis<br />

mas-speqtrebSi fragmentaciis Taviseburebani~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis moambe, t. 5, #2, 2011, 54-60, inglisur<br />

enaze).<br />

ganxilulia dipirolonafTalinebis safuZvelze<br />

miRebuli amidebis mas-speqtrebi. mas-speqtrebi<br />

gadaRebulia saarlandis universitetis<br />

organuli qimiis institutis speqtruli kvlevis


122<br />

laboratoriaSi `innigan”-is markis maRali gar-<br />

Cevadobis mqone xelsawyoze. mowodebulia amidebis<br />

fragmentaciis zogadi sqema da fragmentaciis<br />

Taviseburebani. naCvenebia, rom Tavdapirvelad<br />

dipirolonafTalinebis amiduri warmoebulebis<br />

fragmentaciisas adgili aqvs molekuluri<br />

ionidan aminuri fragmentis moxleCvas da damaxasiaTebeli<br />

saerTo fragmentuli ionis 258 da<br />

259 masebiT warmoqmnas.<br />

akad.wevr-kor. S.samsonia iyo iv.javaxiSvilis<br />

sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis zust da<br />

sabunebismetyveli mecnierebaTa fakultetTan arsebuli<br />

organuli qimiis institutis sakvlevi, 2011<br />

wels damTavrebuli Temis _ `praqtikuli Tvisebebis<br />

mqone bunebrivi da sinTezuri aromatuli,<br />

heterocikluri da alicikluri naerTebi: sinTezi,<br />

gamokvleva” xelmZRvaneli.<br />

akad.wevr-kor. S.samsonia monawileobda SoTa<br />

rusTavelis erovnuli samecniero fondis mier<br />

dafinansebul sam proeqtSi:<br />

_ GNSF/ST08/4-413. adamantanis qimiis mimarTulebiT<br />

Sesrulebuli samuSaoebi;<br />

_ YS/35/6-420/11;<br />

_ CF/21/6-420/11. II saerTaSoriso konferencia<br />

organul qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~.<br />

akad.wevr-kor Ssamsoniam 2011 wels monawileobda<br />

Semdeg simpoziumebsa da konferenciebSi da<br />

waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `gamokvlevebi azotSemcveli tri- da pentacikluri<br />

sistemebis sinTezis sferoSi” (TanaavtorobiT;<br />

<strong>The</strong> 12 th Annual Florida Heterocyclic and Synthetic<br />

IUPAC-Sponsored Conference (FloHet-12). Organized by


123<br />

ARKAT USA, Inc. And the University <strong>of</strong> Florida, geinsvili,<br />

aSS);<br />

_ mendeleevis XIX yrilobaze zogad da gamoyenebiT<br />

qimiaSi waikiTxa 3 moxseneba (TanaavtorobiT;<br />

volgogradi, rf):<br />

1) `adamantanis azotSemcveli warmoebulebisa<br />

da maTi kompoziciebis safuZvelze preparatebis<br />

GZ-048, GZ-051 sinTezis meTodebi da Tvisebebi”;<br />

2) `ori da meti azotovani heterociklebis<br />

Semcveli heteroaromatuli sistemebis sinTezi da<br />

zogierTi Tviseba~;<br />

3) `dipirolonafTalinebis bis-meTilidenuri<br />

fuZeebis safuZvelze azo- da cianinuri saRebarebi~.<br />

_ saerTaSoriso konferenciaze organul qimiaSi<br />

`heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />

2011 waikiTxa 12 moxseneba, maT Soris 1 plenaruli<br />

da 2 zepiri (Tbilisi):<br />

1) „indolis fragmentebis Semcveli axali heterocikluri<br />

sistemebi, sinTezi, Seswavla, anomaliuri<br />

reaqciebi” (plenaruli moxseneba);<br />

2) „axali 5(6)-amino-2-(1-adamantil)benzimidazolebis<br />

warmoebulebis sinTezi da Seswavla”<br />

(TanaavtorobiT; zepiri moxseneba);<br />

3) „e.fiSeris reaqciis meqanizmis zogierTi<br />

safexuri” (TanaavtorobiT; zepiri moxseneba);<br />

4) „indolo[4,5-e]indolis safuZvelze miRebuli<br />

bis-meTilidenuri fuZeebis gardaqmnis reaqciebi”;<br />

5) „dipirolonafTalinebis bis-spiroqromenebis<br />

Tvisebebi. indolis fragmentebis Semcveli heterocikluri<br />

sistemebi, sinTezi, Tvisebebi, anomaliuri<br />

reaqciebi”;


124<br />

6) „dipiroloqinoqsalinebis bis-meTilidenuri<br />

fuZeebis qimiuri Tvisebebi”;<br />

7) „aminoarilindolebi reliefur-fazuri da<br />

amplitudur-fazuri hologramebis Casawerad”;<br />

8) „bisindolebisa da bis-piridazinoindolebis<br />

axali warmoebulebi”;<br />

9) „navTobsadenSi daleqili narCenebis qimiuri<br />

gardaqmniT zogierTi luminescenciuri naer-<br />

Tebisa da narevebis miReba”;<br />

10) „piridazinoindolebis axali 3- da 8- Canacvlebuli<br />

mono- da dihalogen-warmoebulebis<br />

sinTezi”;<br />

11) „preparat GZ-051-is miRebis meTodi (rafoqsanidis<br />

analogi) da misi biologiuri aqtiuroba”;<br />

12) „4-(1-adamantil)-1,2-diaminobenzolis kondensaciis<br />

reaqciis Seswavla aromatul aldehidebTan<br />

da aromatul mJavebTan”;<br />

– `axalgazrda mecnierTa respublikur konferenciaze<br />

`qimia dRes-2011~ waikiTxa 7 moxseneba<br />

(1 plenaruli da 6 TanaavtorobiT; Tbilisi):<br />

1) `biologiurad aqtiuri sinTezuri da bunebrivi<br />

organuli naerTebi: sinTezi, gamoy<strong>of</strong>a,<br />

kvleva” (plenaruli moxseneba);<br />

2) `2-(1-adamantil)benzimidazolis zogierTi<br />

warmoebulis sinTezi da virtualuri bioskriningi”;<br />

3) `azoSeuRlebis reaqciebi fiSeris fuZis<br />

bisanalogebis safuZvelze”;<br />

4) `4-R-N-adamantoilindolebisa da 5(6)-alkoksi-2-(1-adamantoil)benzimidazolebis<br />

sinTezi”;<br />

5) `dipirolonafTalinebis amiduri nawarmebis<br />

mas-speqtrebSi fragmentaciis Taviseburebani”;<br />

6) `gamokvlevebi 2-eToqsikarbonil-5-fenilin-


125<br />

dolis sferoSi”;<br />

7) `axali mravalbirTviani azotSemcveli heterocikluri<br />

sistemebis sinTezi”.<br />

akad.wevr-kor. S.samsonia konkursis wesiT iyo<br />

saarbrukenis universitetis miwveuli pr<strong>of</strong>esoristipendiati.<br />

damfinansebeli organizacia „germaniis<br />

akademiuri gacvliTi samsaxuri“ (DAAD).<br />

akad.wevr-kor. S.samsonia aris iv.javaxiSvilis<br />

sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis sadisertacio<br />

sabWos Tavmjdomare qimiis dargSi.<br />

mis mier organizebulia ori saerTaSoriso<br />

samecniero koneferencia.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

vladimer ciciSvili<br />

statiebi<br />

1) `axali ceoliTuri nanomasalebis struqtura<br />

da airad qromatografiaSi maTi gamoyenebis SesaZleblobebi~<br />

(TanaavtorobiT; Chem. Phys. Surf.,<br />

kievi, ukraina, 2011, т. 2, #3, 325-328, rusul enaze).<br />

infrawiTeli (iw) speqtroskopiisa da airadi<br />

qromatografiis meTodebiT Seswavlilia bunebrivi<br />

ceoliTebis dekaTionirebisa da dealuminirebis<br />

procesebSi struqturuli cvlilebebis dinamika.<br />

naCvenebia, rom mJaviT (HCl) damuSavebis dros<br />

ceoliTebis deformaciasa da amorfizaciasTan<br />

erTad mimdinareobs axali struqturuli erTeulebis<br />

warmoqmna.<br />

2) `nanoqimiuri da nanoteqnologiuri mokle<br />

leqsikoni. nawili I~ (TanaavtorobiT; Nano Studies,<br />

2011, v. 3, 115-150, inglisur enaze).<br />

leqsikoni moicavs nanoqimiuri da nanoteqnologiuri<br />

pr<strong>of</strong>ilis samecniero literaturaSi


126<br />

damkvidrebul 215 termins inglisur, germanul da<br />

rusul enebze, agreTve, avtorebis mier SemoTavazebul<br />

Sesatyvis terminebs.<br />

3) `benzopiranodikumarinebis sinTezi~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis macne, qimiis seria, t. 37, #1-2, 2011, 45-47,<br />

inglisur enaze).<br />

aRwerilia benzopiranodikumarinebis erTstadiani<br />

sinTezi, 4-hidroqsikumarinsa da aromatuli<br />

aldehidebis (p-nitrobenzaldehidi, p-dimeTilaminobenzaldehidi)<br />

kondensaciiT.<br />

4) `nanonawilakebis Semcveli statistikuri<br />

sistemis modeli~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis macne, qimiis seria, t. 37, #1-2, 2011,<br />

82-86, rusul enaze).<br />

ganxilulia nanonawilakebis Semcveli statistikuri<br />

makroskopuli sistema heterodinamikuri<br />

modelis safuZvelze, romelic iTvaliswinebs<br />

ansamblis konfiguraciis stoqastikuri cvlilebebis<br />

aramarkovisebur xasiaTs. miRebulia balansis<br />

gantolebebi wiladur integralur/diferencialur<br />

operatorebSi da avtokorelaciuri funqciebis<br />

speqtraluri simkvriveebi sxvadasxva molekuluri<br />

sistemisaTvis.<br />

Tsu-is petre meliqiSvilis fizikuri da organuli<br />

qimiis institutis 2011 wlis SromaTa krebulSi<br />

gamoqveynebulia 9 statia (Tbilisi, 2011):<br />

5) `stoqastikuri procesi dinamikurad araerTgvarovan<br />

areSi~ (7-12).<br />

ganxilulia stoqastikuri procesi dinamikurad<br />

araerTgvarovan areSi, dadgenilia misi aramarkoviseburi<br />

xasiaTi da Sedgenilia Sesabamisi<br />

gantolebebi.


127<br />

6) `bunebrivi ceoliTebidan nanomasalebis mi-<br />

Rebis gzebi~ (TanaavtorobiT; 13-16).<br />

aRwerilia saqarTvelos bunebrivi ceoliTebidan<br />

nanomasalebis miRebis gzebi, maT Soris qimiuri<br />

xerxebi, rac uzrunvely<strong>of</strong>s erTgvarovani<br />

ceoliTuri fazis Semcveli da saTanado fraqciuli<br />

Semadgenlobis nimuSebis Seqmnas.<br />

7) `BEA tipis ceoliTSi imobilizebuli nanodispersiuli<br />

molibdenis karbidis miReba da katalizuri<br />

Tvisebebi beta-fenileTilis spirtis<br />

beta-fenilacetaldehidSi JangviTi dehidrirebis<br />

reaqciaSi~ (TanaavtorobiT; 17-18).<br />

sxvadasxva prekursoris gamoyenebiT miRebulia<br />

BEA tipis ceoliTSi nanodispersiuli molibdenis<br />

karbidi. gamokvleulia misi katalizuri<br />

aqtiuroba beta-fenileTilis spirtis beta-fenilacetaldehidSi<br />

JangviTi dehidrirebis reaqciaSi.<br />

8) `bunebrivi ceoliTebis struqturis Seswavla<br />

infrawiTeli speqtroskopiis meTodiT~ (TanaavtorobiT;<br />

19-22).<br />

Seswavlilia sxvadasxva adgilmdebareobis zogierTi<br />

bunebrivi ceoliTebis iw speqtrebi meseris<br />

rxevis ubanSi. dadgenilia TiToeuli ceoliTisaTvis<br />

damaxasiaTebeli rxevis zolebis six-<br />

Sireebi. Sedarebulia vulkanuri da danaleqi warmoSobis<br />

ceoliTebi. naCvenebia vulkanuri fazis<br />

Semcvelobis gavlena nimuSebis iw speqtrze.<br />

9) `axali ceoliTuri nanomasalis miReba da<br />

maTi fizikur-qimiuri maxasiaTeblebi~ (TanaavtorobiT;<br />

27-29).<br />

SemuSavebulia wvrildispersiuli ceoliTebis<br />

miRebis qimiuri xerxebi, rac maRalefeqturi,<br />

sufTa nanomasalis Seqmnis saSualebas iZleva.<br />

dadgenilia miRebuli nimuSebis qimiuri Sedgeni-


128<br />

loba, daxasiaTebulia forovani struqtura da<br />

gare zedapiri. rentgenodifraqtometruli da iw<br />

speqtroskopiis meTodebiT dadasturebulia ceoliTuri<br />

struqturis tipebi.<br />

10) `struqturis warmoqmna ceoliTSemcvel<br />

cementebSi~ (TanaavtorobiT; 30-33).<br />

Seswavlilia struqturis warmoqmnis procesi<br />

wylis damatebidan 3 da 12 saaTis dayovnebis<br />

Semdeg. kvlevisaTvis gamoyenebuli iyo rentgenodifraqtometruli,<br />

iw speqtroskopiisa da Termuli<br />

analizis meTodebi.<br />

11) `saqarTveloSi yurZnis zeTis warmoebis<br />

SesaZleblobis gamokvleva~ (TanaavtorobiT; 59-64).<br />

biznes-gegmis saxiT warmodgenilia saqarTveloSi<br />

yurZnis zeTis warmoebis SesaZleblobis<br />

gamokvlevis Sedegebi.<br />

12) `aldehidebTan 4-hidroqsikumarinis kondensacia~<br />

(TanaavtorobiT; 69-71).<br />

4-hidroqsikumarinis kondensaciiT aldehideb-<br />

Tan miRebul iqna naerTebi, romlebic 3,3 ’ -meTilenbis-(4-hidroqsikumarini)-s<br />

meTilenis naxSirbadatomTan<br />

Seicaven Canacvlebul jgufebs.<br />

13) `bioliTonebisa da bunebrivi ceoliTebis<br />

Semcveli axali Taobis premiqsebis miRebis SesaZleblobebi~<br />

(TanaavtorobiT; 101-104).<br />

miRebulia Seucvleli bioliTonebis (Mg, Mn,<br />

Zn, Fe, Co, Cu da sxv.), organuli nivTierebebis<br />

(aminomJavebi, oqsimJavebi da sxv.) da bunebrivi<br />

ceoliTebis (klinoptiloliti, lomontiti da<br />

sxv.) Semcveli efeqturi dozebisa da optimaluri<br />

Sedgenilobis iafi, ekologiurad usafrTxo danamatebi,<br />

romlebic gamoiyeneba cxovelTa kvebaSi.<br />

akad.wevr-kor. v.ciciSvili 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:


129<br />

_ `ceoliTebis gamoyenebis ekonomikuri da<br />

ekologiuri aspeqtebi~ (r.aglaZis 100 wlisTavisadmi<br />

miZRvnili me-3 konferencia gamoyenebiT qimiaSi,<br />

saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi);<br />

_ `axali ceoliTuri nanomasalebis struqtura<br />

da airad qromatografiaSi maTi gamoyenebis<br />

SesaZleblobebi~ (TanaavtorobiT; International Symposium<br />

`Modern Problems <strong>of</strong> Surface Chemistry and Physics”,<br />

kievi, ukraina).<br />

miRebuli aqvs saqarTvelos patenti _ `ma-<br />

Ralefeqturi aqtoproteqtoruli, adaptogenuri<br />

imunostimulatoruli samkurnalo da pr<strong>of</strong>ilaqtikuri<br />

saSualeba~.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

akademiuri sabWos sxdomaze akad.wevr-kor.<br />

v.ciciSvilma waikiTxa moxseneba Temaze – `saqar-<br />

TveloSi yurZnis zeTis warmoebis SesaZlebloba~.<br />

igi xelmZRvanelobs SoTa rusTavelis erovnuli<br />

samecniero fondis grantiT dafinansebul<br />

proeqts #434 _ `Rvinis warmoebis meoradi nedleulidan<br />

zeTis, antioqsidantebisa da bunebrivi<br />

saRebavebis miReba superkritikuli eqstraqciiT~.<br />

monawileobs Tsu-is petre meliqiSvilis fizikuri<br />

da organuli qimiis institutis samecniero-kvleviT<br />

samuSaoebSi:<br />

aris #4 programis _ „nanoganzomilebiani ceoliTuri<br />

masalebis qimiuri miReba“ konsultanti;<br />

koordinatori programebisa:<br />

#5 _ `sinTezur mikro- da mez<strong>of</strong>orovan masalebSi<br />

imobilizebuli molibdenis karbidis katalizuri<br />

Tvisebebi beta-fenileTilis spirtis fenilacetaldehidSi<br />

JangviTi dehidrirebis reaqciaSi~;


130<br />

#20 _ `zool-gel meTodiT ultradispersiuli<br />

(nan<strong>of</strong>azuri) fxvnilebis sinTezi da maTi<br />

gamoyeneba polutantebis degradaciis fotokatalizatorebis,<br />

kompozitebis da biociduri koloiduri<br />

xsnarebis misaRebad~;<br />

#21 _ `navTobis narCenebidan mciretonaJiani<br />

produqtebis miRebis SesaZlebloba da garemos<br />

dacva~;<br />

#22 _ `piroyurZnis mJavis eTilis eTeris 6-<br />

benzdioqsilhidrazonisa da 4-hidroqsikumarinis<br />

sinTezi~.<br />

akademiis wevr-korespondenti beJan WankvetaZe<br />

statiebi<br />

1) `kapilarul eleqtr<strong>of</strong>orezSi propranololis<br />

enantiomerebis day<strong>of</strong>is meqanizmebis SedarebiTi<br />

kvleva wyalxsnarebsa da arawyalxsnar<br />

eleqtrolitebSi birTvul-magnituri rezonansisa<br />

da mas-speqtrometriis meTodebis gamoyenebiT~ (TanaavtorobiT;<br />

Electrophoresis, 32, 2011, 1156-1163, inglisur<br />

enaze).<br />

dadgenilia natifi gansxvavebebi enantiomeruli<br />

narevebis day<strong>of</strong>is meqanizmebs Soris wyalxsnarebsa<br />

da uwylo eleqtrolitebSi kapilaruli<br />

eleqtr<strong>of</strong>orezis meTodiT. pirvelad iqna Catarebuli<br />

enantioseleqtiuri eqsperimenti birTvul-magnituri<br />

overhauzeris efeqtis gamoyenebiT.<br />

2) `FMOC-aminomJavebis enantiomerebis day<strong>of</strong>a<br />

axali qiraluri stacionaruli fazis, celuloza<br />

tris(3-qlor-4-meTilfenilkarbanatis) gamoyenebiT<br />

nanoqromatografiasa da kapilarul eleqtroqromatografiaSi~<br />

(TanaavtorobiT; Electrophoresis, 32,<br />

2011, 2700-2707, inglisur enaze).


131<br />

pirveladaa Seswavlili FMOC-aminomJavebis<br />

enantiomerebis day<strong>of</strong>a axali qiraluri stacionaruli<br />

fazis, celuloza tris(3-qlor-4-meTilfenilkarbamatis)<br />

gamoyenebiT nanoqromatografiasa<br />

da kapilarul eleqtroqromatografiaSi. SemuSavebulia<br />

qiraluri aminomJavis, citrulinis erTerTi<br />

komerciuli produqtis enantiomeruli Sedgeniloba.<br />

3) `efedrinis enantiomerebis day<strong>of</strong>a kapilarul<br />

eleqtr<strong>of</strong>orezSi ciklodeqstrinebis gamoyenebiT<br />

qiralur seleqtorebad: SedarebiTi gamokvleva<br />

kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis da bir-<br />

Tvul-magnituri rezonansis meTodiT~ (TanaavtorobiT;<br />

Electrophoresis, 32, 2011, 2640-2647, inglisur<br />

enaze).<br />

dadgenilia efedrinis enantiomerebis afinobis<br />

rigi sxvadasxva nativuri da damuxtuli ciklodeqstrinebis<br />

mimarT da Sesaswavlilia qiraluri<br />

gamocnobis meqanizmebi birTvul-magnituri<br />

rezonansis speqtroskopiis sxvadasxva meTodebis<br />

gamoyenebiT.<br />

4) `S-amlodipinis enantiomeruli sisufTavis<br />

dadgenis meTodi siTxuri qromatografiis gamoyenebiT,<br />

gansakuTrebuli aqcentiT enantiomerebis<br />

eluirebis rigis Sebrunebaze celulozas safuZvelze<br />

momzadebuli qlorirebuli qiraluri stacionaruli<br />

fazisa da uwylo polarul-organuli<br />

moZravi fazis gamoyenebiT~ (TanaavtorobiT; Journal<br />

<strong>of</strong> Separation Science, 34(15), 2011, 1772-1780, inglisur<br />

enaze).<br />

pirveladaa dadgenili enantiomerebis eluirebis<br />

rigis Sebrunebis SesaZlebloba siTxur


132<br />

qromatografiaSi WianWvelmJavas mcire danamatebiT<br />

moZrav fazaSi.<br />

5) `qiraluri day<strong>of</strong>ebis strategiis gadamuSaveba<br />

aramJava bunebis naerTebisaTvis misi vargisianobis<br />

TvalsazrisiT qlorirebuli da araqlorirebuli<br />

polisaqariduli seleqtorebisaTvis~<br />

(TanaavtorobiT; Electrophoresis, 32, 2011, 2718-2726,<br />

inglisur enaze).<br />

gadamuSavda adre mowodebuli enantiomeruli<br />

analizis strategia da moxda misi adaptacia imgvarad,<br />

rom es strategia gamodges rogorc klasikuri,<br />

ise axali tipis polisaqariduli stacionaruli<br />

fazebisaTvis.<br />

6) `FMOC-izoleicinis enantiomerebis eluirebis<br />

rigis Sebruneba moZravi fazis temperaturisa<br />

da Sedgenilobis cvlilebiT~ (TanaavtorobiT;<br />

J. Chromatogr. A, 1218, 2011, 6554-6560, inglisur<br />

enaze).<br />

siTxur qromatografiaSi pirveladaa dadgenili<br />

enantiomerebis eluirebis rigis Sebruneba<br />

WianWvelmJavas koncentraciis cvlilebiT moZrav<br />

fazaSi Zalian viwro diapazonSi. garda amisa,<br />

dadgenilia enantiomerebis migraciis rigis Sebruneba<br />

moZravi fazis temperaturisa da masSi<br />

polaruli komponentis koncentraciis cvlilebiT.<br />

akad.wevr-kor. b.WankvetaZis xelmZRvanelobiT<br />

2011 wels TbilisSi gaimarTa nivTierebaTa eleqtro-<br />

da Txevadfazuri day<strong>of</strong>ebis me-18 saerTaSoriso<br />

simpoziumi, romelic mieZRvna saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis daarsebis 70<br />

wlisTavs.


133<br />

akad.wevr-kor. b.WankvetaZe 2011 wels monawileobda<br />

saerTaSoriso konferenciebis, seminarebis<br />

muSaobaSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

miwveuli da zepiri moxsenebebi saerTaSoriso<br />

konferenciebze:<br />

_ `kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis gamoyeneba<br />

qiraluri samkurnalwamlo saSualebebis farmacevtul<br />

da biosamedicino analizSi~ (8-th Congress<br />

<strong>of</strong> Pharmaceutical <strong>Sciences</strong> - University <strong>of</strong> San Paulo-Brazil,<br />

ribeirao preto, brazilia);<br />

_ `axali efeqtebi axali qiraluri stacionaruli<br />

fazebis gamoyenebiT enantiomeruli narevebis<br />

dasay<strong>of</strong>ad siTxur qromatografiaSi~ (14-th<br />

Beijing Conference and Exhibition on Instrumental Analysis<br />

(BCEIA), pekini, CineTi; <strong>The</strong> XXXIVth Symposium, ‘Chromatographic<br />

methods <strong>of</strong> investigating the organic compounds’,<br />

katovice, poloneTi; RDPA 2011, 14-th International<br />

Meeting on Recent Development in Pharmaceutical Analysis,<br />

pavia, italia);<br />

_ `moZravi fazis modifikatorebis racionaluri<br />

SerCeva qiraluri skriningis dros normalurfazian<br />

qromatografiaSi polisaqariduli qiraluri<br />

stacionaruli fazebis gamoyenebiT~ (Chirality-2011,<br />

23rd International Symposium on Chiral Discrimination<br />

(ISCD 23), liverpuli, didi britaneTi);<br />

_ `axali miRwevebi enantiomeruli narevebis<br />

day<strong>of</strong>isas siTxur qromatografiaSi polisaqariduli<br />

qiraluri stacionaruli fazebis gamoyenebiT~<br />

(17-th International Symposium on Separation Science,<br />

kluJi-napoka, rumineTi);<br />

_ `axali Sexedulebebi enantiomerebis day<strong>of</strong>is<br />

Sesaxeb kapilarul eleqtr<strong>of</strong>orezSi wyalxsnarebsa<br />

da arawyalxsnar eleqtrolitebSi~ (36-


134<br />

th International Symposium on High Performance Liquid Phase<br />

Separations and Related Techniques – HPLC 2011, budapeSti,<br />

ungreTi);<br />

_ `axali kvlevebi enantiomerebis day<strong>of</strong>is<br />

meqanizmis Sesaxeb kapilarul eleqtr<strong>of</strong>orezSi~<br />

(37-th International Symposium on High-Performance Liquid<br />

Phase Separations and Related Techniques (HPLC 2011 Dalian),<br />

daliani, CineTi);<br />

_ `kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis gamoyeneba<br />

qiraluri samkurnalwamlo saSualebebis farmacevtul<br />

da biosamedicino analizSi~ (IUPAC International<br />

Congress on Analytical <strong>Sciences</strong> (ICAS2011), kioto,<br />

iaponia);<br />

_ `axali miRwevebi enantiomerebis analizuri<br />

da preparatuli day<strong>of</strong>is dargSi~ (6-th International<br />

Conference on Separations and Related Techniques, NoSSS-<br />

2011, riga, latvia);<br />

_ `birTvul-magnituri rezonansis (bmr) gamoyeneba<br />

enantiomerebis day<strong>of</strong>is racionalizaciisaTvis<br />

kapilarul eleqtr<strong>of</strong>orezSi. zogierTi<br />

ilustraciuli magaliTis kvleva kapilaruli<br />

eleqtr<strong>of</strong>oreziT, bmr-iT da mas-speqtrometriiT~<br />

(nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri day<strong>of</strong>ebis<br />

me-18 saerTaSoriso simpoziumi, Tbilisi);<br />

_ `fuZe bunebis samkurnalwamlo saSualebebis<br />

enantiomerebis Txevadqromatografiuli day<strong>of</strong>a<br />

qloris Semcveli celulozas safuZvelze<br />

momzadebuli qiraluri stacionaruli fazebisa<br />

da polaruli organuli moZravi fazebis gamoyenebiT~<br />

(RDPA 2011, 14-th International Meeting on Recent<br />

Development in Pharmaceutical Analysis, pavia, italia).<br />

seminarebi ucxoeTSi:


135<br />

_ `Lux-is seriis axali qiraluri stacionaruli<br />

fazebi enantiomeruli narevebis dasay<strong>of</strong>ad<br />

siTxur qromatografiaSi~ (erTdRiani seminarebi:<br />

kompania Phenomenex-is germanul gany<strong>of</strong>ilebaSi, Aschaffenburg,<br />

gfr; at 8-th Congress <strong>of</strong> Brasilian Pharmaceutical<br />

Society, ribeirao preto, brazilia; pekinis universitetsa<br />

da kompania Pharmaron-Si, pekini, CineTi;<br />

CineTis mecnierebaTa akademiis Sanxais organuli<br />

qimiis institutSi, Sanxai, CineTi; nanjingis universitetis<br />

qimiis fakultetze da CineTis farmacevtul<br />

universitetSi, nanjingi, CineTi; Jeniangis<br />

universitetis qimiis fakultetze, xanjou, CineTi;<br />

madridis autonoma universitetis qimiis fakultetze,<br />

madridi, espaneTi; kompaniaSi Elly Lilly, madridi,<br />

espaneTi; kompaniaSi Farmispania, barselona,<br />

espaneTi; kompania henomenexis safrangeTis gany<strong>of</strong>ilebaSi,<br />

parizi, safrangeTi; 2 seminari gam<strong>of</strong>enaze<br />

eqspoqimia, barselona, espaneTi).<br />

_ `qiraluri day<strong>of</strong>ebi~ (erTdRiani seminarebi:<br />

romis La Sapienza-sa da milanis universitetebSi,<br />

romi, italia; bazelSi, Sveicaria; boloniis universitetis<br />

farmacevtuli qimiis gany<strong>of</strong>ilebaSi,<br />

bolonia, italia).<br />

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri<br />

day<strong>of</strong>ebis me-18 saerTaSoriso simpoziumze (Tbilisi)<br />

TanaavtorobiT gakeTebuli 17 stenduri moxseneba:<br />

1) `pesticidebis enantiomerebis day<strong>of</strong>a nano<br />

Txevad qromatografiasa da eleqtroqromatografiaSi<br />

celulozas safuZvelze momzadebuli qiraluri<br />

stacionaruli fazebis Sepapak-2 da Sepapak-<br />

4-is gamoyenebiT~;


136<br />

2) `FMOC-aminomJavebis enantiomerebis day<strong>of</strong>a<br />

nano Txevad qromatografiasa da eleqtroqromatografiaSi<br />

celuloza tris(3-qlor-4-meTilfenilkarbamatis)<br />

gamoyenebiT, rogorc qiraluri<br />

stacionaruli faza~;<br />

3) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba<br />

efedrinis enantiomerebis migraciis rigis axsnis<br />

mizniT kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis eqsperimentSi~;<br />

4) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba<br />

propranololis enantiomerebis migraciis rigis<br />

axsnis mizniT kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis eqsperimentSi~;<br />

5) `meTil-3-(3,4-dimeToqsifenil) glicidatis<br />

sinTezi da enantiomerebis day<strong>of</strong>a~;<br />

6) `Symphytum asperum-is biologiurad aqtiuri<br />

polieTeris monomeris, meTil-3(3,4-dimeToqsifenil)<br />

glicerinis mJavas enantiomeruli sisufTavis<br />

Sefaseba~;<br />

7) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba<br />

norefedrinis enantiomerebis migraciis rigis axsnis<br />

mizniT kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis eqsperimentSi~;<br />

8) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba<br />

ketopr<strong>of</strong>enis enantiomerebis migraciis rigis axsnis<br />

mizniT kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis eqsperimentSi~;<br />

9) `qiraluri samkurnalwamlo saSualebis, dimeTindenis<br />

enantiomerebis day<strong>of</strong>a ciklodeqstrinebis<br />

gamoyenebiT qiralur seleqtorebad kapilarul<br />

eleqtr<strong>of</strong>orezSi~;<br />

10) `qiraluri samkurnalwamlo saSualebebis,<br />

bromfeniramin da qlorfeniramin maleatebis enantiomerebis<br />

day<strong>of</strong>a nativuri ciklodeqstrinebis


137<br />

gamoyenebiT qiralur seleqtorebad kapilarul<br />

eleqtr<strong>of</strong>orezSi~;<br />

11) `meqanisturi gamokvlevebi amlodipinis<br />

enantiomerebis eluirebis rigis Sebrunebis Sesaxeb<br />

zogierTi polisaqariduli qiraluri svetis<br />

gamoyenebiT siTxur qromatografiaSi~;<br />

12) `axali polisaqariduli qiraluri svetebis<br />

skriningi fuZe bunebis mqone qiraluri niv-<br />

Tierebebis enantiomerebis dasay<strong>of</strong>ad~;<br />

13) `fluorenilmeToqsikarbonilizoleicinis<br />

enantiomerebis eluirebis rigis Sebruneba maRalefeqtur<br />

siTxur qromatografiaSi moZravi fazis<br />

temperaturisa da Sedgenilobis cvlilebiT~;<br />

14) `axali polisaqariduli qiraluri svetebis<br />

skriningi mJava bunebis mqone qiraluri nivTierebebis<br />

enantiomerebis dasay<strong>of</strong>ad~;<br />

15) `axali polisaqariduli qiraluri svetebis<br />

skriningi neitraluri bunebis mqone qiraluri<br />

nivTierebebis enantiomerebis dasay<strong>of</strong>ad~;<br />

16) `ori qiraluri centris mqone epoqsidebis<br />

enantiomerebis day<strong>of</strong>a polisaqariduli tipis qiralur<br />

svetebze~;<br />

17) `zogierTi opiatis da maTi metabolitebis<br />

gansazRvra biologiur nimuSebSi gaz qromatografia-mas<br />

speqtrometriis gamoyenebiT~.<br />

2004 wlidan akad.wevr-kor. b.WankvetaZe asrulebs<br />

saerTaSoriso Jurnalis Journal <strong>of</strong> Pharmaceutical<br />

and Biomedical Analysis (gamomcemloba Elsevier, amsterdami.<br />

holandia) mTavari redaqtoris movaleobas.<br />

garda amisa, igi miwveulia Semdegi saerTa-<br />

Soriso Jurnalebis saredaqcio kolegiebis wevrad:<br />

Chirality, Electrophoresis, Journal <strong>of</strong> Separation Science,<br />

Current Analytical Chemistry, Current Pharmaceutical Analysis.


138<br />

akad.wevr-kor. beJan WankvetaZis redaqtorobiT<br />

gamoica Jurnal Electrophoresis on Enantioseparations-is<br />

specialuri Tematuri tomi, romelic avtoris<br />

3 samecniero naSromTan erTad moicavs misi<br />

mowveviT am dargis ms<strong>of</strong>lioSi wamyvani eqspertebis<br />

mier momzadebul mimoxilviT da originalur<br />

naSromebs.<br />

saangariSo periodSi gany<strong>of</strong>ilebam Caatara<br />

TerTmeti saerTo kreba da biuros erTi sxdoma,<br />

sadac ganxilul iqna ocdaxuTi samecniero da<br />

samecniero-saorganizacio sakiTxi.<br />

gany<strong>of</strong>ilebam moismina da ganixila iv.javaxiSvilis<br />

sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

p.meliqiSvilis fizikuri da organuli qimiis,<br />

araorganuli qimiisa da eleqtroqimiis, Tbilisis<br />

saxelmwifo samedicino universitetis i.quTaTelaZis<br />

farmakoqimiis, agreTve, f.TavaZis metalurgiisa<br />

da masalaTmcodneobis institutebis 2010<br />

wlis samecniero saqmianobis angariSebi. Mmoxda<br />

maTi Sefaseba da saTanado daskvnebi recenzieb-<br />

Tan erTad gadaeca samecniero-saorganizacio samsaxurs.<br />

ganixila da Seafasa iv.javaxiSvilis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis zust da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa fakultetis qimiis mimarTulebis,<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

qimiisa da metalurgiis fakultetis, akaki wereTlis<br />

saxelmwifo universitetis (quTaisi) araorganuli<br />

qimiisa da qimiuri teqnologiisa da<br />

polimeruli kompoziciuri masalebis gany<strong>of</strong>ilebebis,<br />

SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis<br />

(baTumi) qimiis departamentis 2010 wlis samecniero<br />

muSaobis angariSebi. daskvnebi recen-


139<br />

ziebTan erTad gadaeca samecniero-saorganizacio<br />

samsaxurs.<br />

ganixila:<br />

_ Jurnal `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis macne, qimiis seriis~ gamocemis sakiTxi,<br />

qimiisa da qimiuri teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

pasuxismgeblobiT. akademiurma sabWom saki-<br />

Txi dadebiTad gadawyvita;<br />

_ saqarTveloSi qimiis ganviTarebis koncefcia;<br />

_ akademikos rafiel aglaZis dabadebidan 100<br />

wlisTavis aRniSvnisa da saxelobiTi premiis daarsebis<br />

sakiTxi. akademiuri sabWos gadawyvetilebiT<br />

2011 wlidan daarsda akademikos rafiel aglaZis<br />

saxelobis premia qimiuri teqnologiebis<br />

dargSi;<br />

_ 2011 wels gamosacemad momzadebuli naSromebis<br />

gamocemis sakiTxi;<br />

moismina:<br />

_ gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis 2010 wlis samecniero-saorganizacio<br />

saqmianobis angariSebi, romlebic,<br />

saTanado formiT gaerTianebuli, gadaeca<br />

samecniero-saorganizacio samsaxurs;<br />

_ geol.mecn.doqt. giorgi maRalaSvilis samecniero<br />

moxseneba `azamburis natriumis sulfatis<br />

Semcveli tbebis bazaze qimiuri produqtebisa<br />

da samedicino preparatebis warmoebisa da mkvdari<br />

zRvis tipis balneologiuri kompleqsebis aSenebis<br />

perspeqtivebi~;<br />

_ fiz.-maT.mecn.doqt. merab jiblaZis samecniero<br />

moxseneba `Savi zRvis gogirdwyalbadis<br />

problema~ (sakiTxi ganxiluli iyo maTematikisa<br />

da fizikis samecniero gany<strong>of</strong>ilebasTan erTad);


140<br />

gamoavlina qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />

dargSi 2010 wlis saukeTeso samecniero-kvleviTi<br />

dawesebuleba. es tituli mieniWa ssip _ petre meliqiSvilis<br />

fizikuri da organuli qimiis instituts.<br />

gany<strong>of</strong>ilebam, qimiis dargobriv komisiasTan<br />

erTad, ganixila, moamzada da Caatara:<br />

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri<br />

day<strong>of</strong>ebis me-18 saerTaSoriso simpoziumi `izotax<strong>of</strong>orezi-2011~<br />

(Tbilisi). simpoziumi mieZRvna saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis daarsebis<br />

70 wlisTavs. akademiis prezidenti akademikosi<br />

Tamaz gamyreliZe Sexvda simpoziumis monawile<br />

cnobil mecnierebs;<br />

_ me-2 saerTaSoriso konferencia organul<br />

qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />

2011 (Tbilisi);<br />

_ akademikos rafiel aglaZis dabadebis 100<br />

wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo sxdoma.<br />

gany<strong>of</strong>ilebam metalurgiisa da masalaTmcodneobis<br />

dargobriv komisiasTan erTad moamzada da<br />

ganixila saqarTveloSi Savi metalurgiis ganvi-<br />

Tarebis koncefcia (sakiTxi gadaeca akademiur<br />

sabWos gansaxilvelad);<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

qimiisa da qimiuri teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

qimiuri ekologiis komisiam ganixila saqar-<br />

Tvelos saxelmwifo da erToblivi saerTaSoriso<br />

programebis farglebSi mimdinare proeqtebi, agreTve,<br />

saerTaSoriso da saqarTvelos samecniero<br />

erovnuli fondebis mier dafinansebuli proeqtebis<br />

Sesrulebis mimdinareoba da axali proeqtebis<br />

momzadebis sakiTxebi, kerZod, qimiuri ekologiis<br />

dargSi:


141<br />

_ Savi zRvis sanapiro zolis dabinZurebis<br />

monitoringi, riskebis Sefaseba da reabilitacia;<br />

_ multidabinZurebuli teritoriebis aRdgenis<br />

kombinirebuli garemosdamzogavi meTodebis<br />

SemuSaveba;<br />

_ ganaxlebadi mcenareuli narCenebis safuZvelze<br />

sawvavebis miReba.<br />

komisiis wevrebma monawileoba miiRes Semdeg<br />

RonisZiebebSi:<br />

_ NATO-s kvlevebisa da teqnologiebis saagentos<br />

AVT-177 simpoziumi `samxedro aRWurvilobisa<br />

da masalebis ganadgureba, garemoze misi<br />

zegavlena~ (edinburgi, didi britaneTi);<br />

_ 34-e saerTaSoriso teqnikuri seminari `garemos<br />

dabinZureba da masze reagireba” (alberta,<br />

kanada);<br />

_ rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi mi-<br />

ZRvnil me-3 konferencia gamoyenebiT qimiaSi (Tbilisi,<br />

saqarTvelos teqnikuri universiteti).<br />

biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba<br />

biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012<br />

wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo akademiis<br />

14 wevri, aqedan 4 akademikosi da 10 wevr-korespondenti.<br />

2011 wels gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma gamoaqveynes<br />

3 wigni da 39 samecniero statia.<br />

akademikosi Tengiz beriZe<br />

statiebi<br />

1) `plastiduri dnm-is Tanmimdevrobis mravalferovneba<br />

ms<strong>of</strong>lio vazis jiSebSi (Vitis vinifera<br />

L. subsp. vinifera)~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mec-


142<br />

nierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 98-<br />

103, 2011, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia geografiulad dacilebuli 113<br />

kultivirebuli vazis jiSis dnm-is Tanmimdevrobebis<br />

mravalferovneba or plastidur ubanSi<br />

(trnH-psbA intergenuri speiseri da rpl16 introni).<br />

Seswavlili jgufi Seicavda vazis 40 qarTul<br />

nimuSs. saqarTvelo cnobilia rogorc 500-ze meti<br />

vazis jiSis samSoblo, aq aRmoCenilia vazis domestikaciis<br />

damamtkicebeli uZvelesi arqeologiuri<br />

nimuSebi. kavkasiis regioni, romelsac saqar-<br />

Tvelo miekuTvneba, iTvleba im adgilad, sadac<br />

vazis domestikaciis procesi daiwyo. Sesabamisad,<br />

am regionis genetikuri mravalferovnebis Seswavla<br />

warmoadgens zogadad vazis domestikaciis<br />

garkvevis erT-erT aucilebel gasaRebs. 113 nimuS-<br />

Si aRmoCenilia 4 plastiduri haplotipi, romlebic<br />

moniSnulia maTi damaxasiaTebeli 3 polimorfuli<br />

ubnis mixedviT: (AAA) – 23 nimuSi, (ATT) – 29<br />

nimuSi, (GTA) – 26 nimuSi da (ATA) – 35 nimuSi. haplotipi<br />

aRmoCenilia mxolod qarTul nimuSebSi.<br />

is faqti, rom qarTul jiSebSi vlindeba rogorc<br />

unikaluri, aseve yvela sxva danarCeni haplotipi<br />

(AAA), kargad eTanadeba adreul daskvnebs imis<br />

Taobaze, rom kavkasiis regionisTvis damaxasiaTebelia<br />

veluri vazis (V. vinifera subsp. sylvestris) unikaluri<br />

da maRali donis genetikuri mravalferovneba.<br />

2) `plastiduri dnm-is Tanmimdevrobis variabeloba<br />

ms<strong>of</strong>lio vazis jiSebSi (Vitis vinifera subsp.<br />

sylvestris) kavkasiis regionidan~ (TanaavtorobiT; gadacemulia<br />

dasabeWdad JurnalSi `Vitis~, inglisur<br />

enaze).


143<br />

akad. T.beriZes mieniWa sergi DdurmiSiZis saxelobis<br />

premia naSromTa ciklisaTvis „genomis organizaciis<br />

sakiTxebi~.<br />

igi 2011 wels monawileobda konferenciaSi<br />

da waikiTxa moxseneba:<br />

– `plastiduri dnm-is Tanmimdevrobis mravalferovneba<br />

ms<strong>of</strong>lio vazis jiSebSi~ (samecniero<br />

konferencia `saqarTvelos biomravalferovneba~,<br />

Tbilisi).<br />

akad. T.beriZem saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis akademiuri sabWos sxdomaze<br />

waikiTxa moxseneba `genomi da genomiksi~.<br />

akademikosi malxaz zaaliSvili<br />

statia<br />

`qaTmis gluvi kunTidan gamoy<strong>of</strong>ili cila smitinis<br />

fizikuri Tvisebebis Seswavla da maTi Sedareba<br />

titinis fizikur TvisebebTan~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

macne, biologiis seria, t. 9, #1-4, 2011, 6-<br />

12, inglisur enaze).<br />

qaTmis gluvi kunTidan natiuri saxiT gamoy<strong>of</strong>ilia<br />

cila smitini (C–titini). dadgenilia misi<br />

fizikuri parametrebi (molekuluri masa, sedimentaciis<br />

koeficienti, maxasiaTebeli siblante)<br />

da igi Sedarebulia qaTmis ganivzoliani kunTidan<br />

gamoy<strong>of</strong>ili cila titinis Sesabamis parametrebTan.


144<br />

akademikosi giorgi kvesitaZe<br />

monografia<br />

`mikrobiologiuri sinTezi~ (TanaavtorobiT;<br />

`Проспект Науки~, sankt-peterburgi, rf, 2011, 141 gv.,<br />

rusul enaze).<br />

wigni warmoadgens Sesaval kurss bioqimiur<br />

procesebze, romlebic mimdinareoben fermentaciis<br />

miznobrivi produqtebis biosinTezisas. aRwerilia<br />

mikrobiologiur sinTezSi arsebuli metabolizmis<br />

ZiriTadi etapebi, aseve, am procesis maregulirebeli<br />

sistemebi.<br />

statiebi<br />

1) `saqarTveloSi introducirebuli miwavaSlas<br />

Seswavla funqciuri sakvebi danamatis miRebis<br />

mizniT~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis macne, biologiis seria,<br />

t. 9, #1-4, 2011, 12-16, inglisur enaze).<br />

funqciuri sakvebi danamatis misaRebad gamokvleulia<br />

saqarTveloSi introducirebuli mcenare<br />

miwavaSla. naCvenebia, rom miwavaSlas bolqvebi<br />

Seicavs 92,0% eqstraqtul nivTierebebs, maT<br />

Soris, 17,0% inulins. am mcenaris foTlebi Seicavs<br />

sakmaod didi raodenobiT fenolur naer-<br />

Tebs (12,0%) da peqtinis nivTierebebs (9,0%). miwavaSlas<br />

rogorc bolqvebi, ise foTlebi Seicavs<br />

Sesabamisad 7,0 da 13,0% Saqars. dadgenilia miwavaSlas<br />

bolqvebidan inulinis da amave mcenaris<br />

foTlebidan fenoluri naerTebis eqstraqciis<br />

reJimebi. naCvenebia, rom saqarTvelos sxvadasxva<br />

regionSi moyvanili miwavaSla SeiZleba warmatebiT<br />

iqnes gamoyenebuli nedleul inulinisa da<br />

funqciuri biologiurad aqtiuri sakvebi danamatis<br />

misaRebad.


145<br />

2) akad.wevr-kor. T.saduniSvilTan TanaavtorobiT.<br />

`orsafexuriani anaerobuli procesi biodegradirebadi<br />

municipaluri narCenebidan biowyalbadisa<br />

da bio-meTanis kombinirebuli warmoebisaTvis~<br />

(j. Energy 2011, doi:10.1016/j.energy.2011.08.039,<br />

inglisur enaze).<br />

Seswavlilia municipaluri myari nagvis organuli<br />

fraqciidan bio-wyalbadisa da bio-meTanis<br />

kombinirebuli warmoqmnis orsafexuriani anaerobuli<br />

procesi. Term<strong>of</strong>ilur pirobebSi anaerobuli<br />

fermentaciis pirvel etapze miRweulia meTanogenezis<br />

blokireba pH 9-ze. wyalbadis kumulaciuri<br />

warmoqmna toli iyo 82,5 l/kg aqrolad<br />

masaze. organuli fraqciis winaswari damuSaveba<br />

da Clostridium sp. anaerobuli Term<strong>of</strong>iluri, celulolizuri<br />

da saqarolizuri baqteriebis gamoyenebam<br />

ganapiroba wyalbadis kumulaciuri warmoqmna<br />

raodenobiT 104 l/kg myar masaze. meTanis<br />

Semcveloba bio-wyalbadSi ar aRemateboda 0,1%.<br />

kumulaciuri bio-meTanis wrmoqmna toli iyo 520<br />

l/kg myar masaze. meTanis Semcveloba warmoqmnil<br />

biogazSi iyo 78,6%. energetikuli monacemebis<br />

Sedareba orsafexuriani anaerobuli procesis<br />

calke meTanis warmoqmnasTan miuTiTebs energiis<br />

generaciis gazrdaze biodegradirebadi fraqciidan.<br />

Sedegebi miuTiTebs iafi teqnologiuri procesis<br />

sarwmuno bazaze, romlis drosac uzrunvely<strong>of</strong>ilia<br />

municipaluri myari nagvis organuli<br />

fraqciidan bio-wyalbadisa da bio-meTanis kombinirebuli<br />

warmoqmna. SesaZlebelia teqnologiis<br />

masStabireba samrewvelo biogazis qarxnis doneze,<br />

rac mTeli procesis ekonomikuri da ekolo-


146<br />

giuri maxasiaTeblebis gaumjobesebis saSualebas<br />

mogvcems.<br />

3) akad.wevr-kor. T.saduniSvilTan TanaavtorobiT.<br />

`celulozisa da hemicelulozis naxSirwylebis<br />

daduReba eTanolad da wyalbadad anaerobuli<br />

saqarozis damSleli baqteriebiT~ (IV<br />

saerTaSoriso konferenciis _ `agrosamrewvelo in-<br />

Jineriis ZiriTadi mimarTulebebi, 2010~ masalebi,<br />

praRa, CexeTis respublika, 2011, 373-377, inglisur<br />

enaze).<br />

saqarTvelos daWaobebuli adgilebidan gamoy<strong>of</strong>ilia<br />

saqarozis maduRari Clostridia-s gvaris 65<br />

Stami. Seswavlilia maTi morfologiuri, fiziologiuri<br />

da bioqimiuri Tvisebebi. naCvenebia, rom<br />

gamoy<strong>of</strong>ili Stamebidan 8 Stams hqonda qsilozaglukozas<br />

narevis (1:1) daduRebis unari eTanolis<br />

gazrdili da mJavas Semcirebuli raodenobis warmoqmniT.<br />

akad. g.kvesitaZe 2011 wels monawileobda samecniero<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `umaRlesi mcenareebis ekologiuri potenciali~<br />

(TanaavtorobiT; rafiel aglaZis 100 wlis-<br />

Tavisadmi miZRvnili III saerTaSoriso konferencia<br />

gamoyenebiT qimiaSi. saqarTvelos teqnikuri<br />

universiteti (Tbilisi);<br />

_ `mcenareebis ekologiuri potenciali~ (TanaavtorobiT;<br />

saerTaSoriso konferencia `garemo da<br />

adamiani~, qobuleTi);<br />

_ `niadagebis gasufTaveba organuli damabin-<br />

Zureblebisgan mcenareebisa da mikroorganizmebis<br />

saSualebiT~ (TanaavtorobiT; iuneskos saerTaSoriso<br />

konferencia `biomravalferovneba da bioteqnologiebi~,<br />

Tbilisi).


147<br />

akad. g.kvesitaZes akad.wevr-kor. T.saduniSvil-<br />

Tan erTad mopovebuli aqvs granti `rZis oligosaqaridebze<br />

SerCeviTad mzardi probiotikebis<br />

gamoy<strong>of</strong>a da daxasiaTeba~ (STCU P509).<br />

† akademikosi nodar nucubiZe<br />

statia<br />

`eqstrem<strong>of</strong>iluri aqtinomicetebis gavrceleba<br />

saqarTvelos sxvadasxva tipis niadagebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

saerTaSoriso samecniero konferenciis<br />

_ `ekologia da mikrobiologia: integraciis<br />

gzebi, problemebi da perspeqtivebi~ masalebi, baqo,<br />

azerbaijani, 2011, 107-110, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia eqstrem<strong>of</strong>iluri aqtinomicetebis<br />

gavrceleba saqarTvelos sxvadasxva tipis: bicob,<br />

mlaSob, yavisfer, mdelos yavisfer, yavisfer<br />

karbonatul, yavisfer gamotutul, neSompala-karbonatul,<br />

Savmiwa, Savmiwa gamotutul, mTa-mdelos<br />

kordian, mTa-tye-mdelos, mTa-mdelos kordian-torfian,<br />

mTa-mdelos Savmiwisebr, yomral gaewerebul,<br />

subtropikul ewer orSteinian-meWvlian, wi-<br />

Telmiwa, aluviur maZRar niadagebSi. morfologiur-kulturaluri,<br />

fiziologiur-bioqimiuri da<br />

antagonisturi Tvisebebis Seswavlis safuZvelze<br />

identificirebulia aqtinomicetis 7 gvari: Streptomyces,<br />

Nocardia, Streptosporangium, Saccharopolyspora, Micromonospora,<br />

Promicromonospora, <strong>The</strong>rmoactinomyces.<br />

akademikosi givi sanaZe<br />

statia<br />

`biogenuri izopreni _ aRmoCenidan industriul<br />

gamoyenebamde~ (TanaavtorobiT; j. `Annals <strong>of</strong> Agra-


148<br />

rian Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, 58-64, inglisur<br />

enaze).<br />

ganxilulia avtoris mier 1950-an wlebSi aRmoCenili<br />

biogenuri izoprenis gza misi aRmoCenidan<br />

industriul bioteqnologiaSi danergvamde.<br />

akad. g.sanaZem 2011 wels iv.javaxiSvilis sax.<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis bioefeqturi<br />

teqnologiebis fundamenturi kvlevis institutSi<br />

Camoayaliba laboratoria.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

nugzar aleqsiZe<br />

statiebi<br />

1) `swori kveba janmrTeli sicocxlis sawindaria”<br />

(TanaavtorobiT; J. `mecniereba da teqnologiebi~,<br />

#1-3, 2011, 106-111).<br />

ganixileba swori kvebis problema janmrTeli<br />

cxovrebisaTvis adamianis sisxlis jgufis<br />

gaTvaliswinebiT. moyvanilia im produqtebis sia,<br />

romlebic savaldebuloa normaluri kvebisaTvis<br />

sisxlis jgufis mixedviT.<br />

2) `agresiuli socialuri garemo, qronikuli<br />

stresi, paTologiuri agresia da kileri organizmebis<br />

warmoqmna~ (TanaavtorobiT; j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian<br />

Science~, t. 9, #3, 2011, 75-80, inglisur enaze).<br />

3) `Rerovani ujredebi da maTi gamoyenebis<br />

perspeqtivebi~ (J. `mecniereba da teqnologiebi~,<br />

#4-6, 2011, 121-130).<br />

ganixileba Rerovani ujredebis biologiuri<br />

Tvisebebi, maTi gadanawileba sxvadasxva organosa<br />

da qsovilSi, gamoy<strong>of</strong>a, gasufTaveba, gamravleba<br />

da konservacia uaxlesi teqnologiebis mixedviT.<br />

dawvrilebiTaa aRwerili medicinis miRwevebi Re-


149<br />

rovani ujredebiT mkurnalobaSi da maTi gamoyenebis<br />

perspeqtivebi.<br />

4) `aloes foTlebisagan D-manoza-specifikuri<br />

leqtinis gamoy<strong>of</strong>a da misi fizikur-qimiuri<br />

Tvisebebis Seswavla~ (TanaavtorobiT; J. `mecniereba<br />

da teqnologiebi~, #4-6, 2011, 78-82).<br />

aloes axali da Zveli foTlebidan gamoy<strong>of</strong>ilia<br />

biologiurad aqtiuri D-manoza-specifikuri<br />

leqtini (AMЛ). Seswavlilia misi fizikurqimiuri<br />

Tvisebebi da bioqimiuri maCveneblebi.<br />

5) `aloe A. aristata-s fesvidan N-acetil-D-glukozaminspecifikuri<br />

leqtinis gamoy<strong>of</strong>a, gasufTaveba<br />

da bioqimiuri daxasiaTeba~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

moambe, t. 5, #3, 2011, 112-115, inglisur enaze).<br />

aloe A. aristata-s fesvidan da bolqvidan gamoy<strong>of</strong>ilia<br />

N-acetil-D-glukozaminspecifikuri leqtini.<br />

dadgenilia misi saeqstraqcio pirobebi. Seswavlilia<br />

amoniumis sulfatiT sxvadasxva gajerebis<br />

pirobebSi leqtinuri maxasiaTeblebi, bocveris<br />

rogorc trifsinizebul, ise aratrifsinizebul<br />

eriTrocitebze, dadgenilia temperaturis<br />

gavlena aloes fesvis leqtinur aqtivobaze.<br />

akad.wevr-kor. n.aleqsiZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `eqstremaluri autotr<strong>of</strong>uli baqteriebi,<br />

rogorc marsis niadagis mikrobiologiuri remediaciis<br />

saSualeba” (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />

konferencia `geobiologia kosmosis kvleveb-<br />

Si”, marakeSi, maroko);<br />

_ saerTaSoriso konferencia astrobiologia-<br />

Si (Tbilisi);


150<br />

_ `agresiuli socialuri garemo, stresi, depresia<br />

da kileri organizmebis warmoqmna” (TanaavtorobiT;<br />

gamoyenebiTi neiromecnierebebis sazogadoebis<br />

konferencia, Tesaloniki, saberZneTi);<br />

_ `sxvadasxva faqtorebis gavlena vercxlis<br />

nawilakebis dnm-Tan urTierTqmedebaze~ (TanaavtorobiT;<br />

nanomecnierebebisa da inJineriis saerTa-<br />

Soriso konferencia ICN11, al-aini, arabeTis gaer-<br />

Tianebuli emiratebi);<br />

_ `socializacia, stresi da mkvleli vir-<br />

Tagvebis warmoSoba~ (saerTaSoriso vorkSopi `ma-<br />

Tematikis gamoyeneba biologiasa da medicinaSi~,<br />

Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. n.aleqsiZem moipova patenti:<br />

`planeta marsze arsebuli gamosxivebis, temperaturisa<br />

da atmosferos Sedgenilobis saimitacio<br />

klimato-kamera”, `saqpatenti”, #12522/01, 2011, miRebulia<br />

dasamtkiceblad.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

marlen gordeziani<br />

monografia<br />

`fermentebi. konformaciuli cvlilebebi da<br />

biokatalizis moqnili meqanizmi~ (gadacemulia<br />

dasabeWdad gamomcemloba `agrarikosSi~, Tbilisi,<br />

90 gv.).<br />

warmodgenilia fermentebis, kerZod, hemoproteinebis,<br />

rogorc biokatalizatorebis moqmedebis<br />

axleburi xedva. naCvenebia, rom maTi aqtiuri<br />

centris SenebaSi arsebuli analogia moqmedebis<br />

farTo universalobas gansazRvravs, rac<br />

am meqanizmis uaRresad maRali moqnilobiTaa ganpirobebuli.<br />

naCvenebia, agreTve, rom toqsikur na-


151<br />

erTTa gauvneblobaSi monawile ZiriTadi fermenti<br />

_ citoqrom P450 SeiZleba monooqsigenazur,<br />

oqsidazur da peroqsidazur reaqciebs akatalizebdes,<br />

rac mis detoqsikaciur SesaZleblobebs<br />

gansakuTrebulad efeqturs xdis.<br />

akad.wevr-kor. m.gordezianma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />

_ `qimiurad dabinZurebuli niadagebis bioremediaciis<br />

strategia~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />

konferencia `biomravalferovneba da bioteqnologiebi~,<br />

Tbilisi).<br />

akademiis wevr-korespondenti irakli eliava<br />

statia<br />

`axali monacemebi nematodas Pseudoaulolaimus<br />

Anchilocaudatus Imammura, 1931 (Chomadorida: Aulolaimidae)<br />

gavrcelebis Sesaxeb (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1,<br />

2011, 152-154, inglisur enaze).<br />

dadgenilia Pseudoaulolaimus Anchilocaudatus Imammura,<br />

1931 (Chomadorida: Aulolaimidae) gavrcelebis axali<br />

wertili – Savi zRvis aRmosavleT sanapiro,<br />

kolxeTis erovnuli parki (saqarTvelo). napovnia<br />

4 mamri. mocemulia nematodas xelaxali aRwera,<br />

ganazomebi da naxatebi.<br />

akad.wevr-kor. i.eliavam 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciebSi da gaakeTa moxsenebebi:<br />

_ `saqarTvelos fitoparazituli da Tavisuflad<br />

mcxovrebi nematodebis taqsonomia da ekologia”<br />

(TanaavtorobiT; saerTaSoriso konferencia<br />

`kavkasiis faunis biomravalferovneba da konservaciis<br />

problemebi”, erevani, somxeTi);


152<br />

_ `saqarTvelos fitohelminTebi” (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos parazitologebis XI saer-<br />

TaSoriso konferencia `parazitologiis aqtualuri<br />

problemebi saqarTveloSi”, Tbilisi).<br />

akademiis wevr-korespondenti abesalom vekua<br />

monografia<br />

akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />

`dmaniseli hominidebi” (Tbilisi, saqar-<br />

Tvelos erovnuli muzeumi, 2011, 209 gv.).<br />

mocemulia evraziaSi uZvelesi hominidebis<br />

naSTebis aRmoCenis istoria, garkveulia adreuli<br />

hominidebis sistematikuri adgili. gamokvleulia,<br />

rom samxreT kavkasiaSi pirveli hominidi movida<br />

afrikidan da aq damkvidrda, rasac xeli Seuwyo<br />

xelsayreli klimaturi pirobebis arsebobam. dmanisSi<br />

dadgenilia adreuli hominidis ori populacia<br />

Homo ergaster (mSromeli adamiani) da Homo<br />

georgicus (jeorjianeli adamiani).<br />

statiebi<br />

1) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />

`dmanisSi adamianis okupaciis yvelaze<br />

adreuli kvali 1,8-1,78 mln. w. TariRdeba” (PNAS<br />

USA, v. 108, #26, 2011, 10432-10436, inglisur enaze).<br />

mocemulia dmanisis adgilsapoveblisa da hominidis<br />

naSTebis mecnieruli mniSvneloba. gamo-<br />

Tqmulia mosazreba, rom dmanisis aRmoCenebma arsebiTad<br />

Secvala adre arsebuli warmodgena hominidebis<br />

evoluciis Sesaxeb.<br />

2) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />

`paleogaremos evolucia saqarTvelos<br />

anTropogenSi” (saqarTvelos mecnierebaTa erovnu-


153<br />

li akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 116-122, inglisur<br />

enaze).<br />

anTropogenis dasawyisisaTvis saqarTveloSi<br />

aSkarad SeimCneva paleogeografiuli garemos<br />

cvla. Tbili da notio hava adgils uTmobs zomierad<br />

mSral klimats. Zlierdeba garemos qser<strong>of</strong>itizacia.<br />

saTanadod icvleba faunac.<br />

3) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />

`kaxeTisa da mimdebare regionebis neogenur<br />

xerxemlianTa faunis mravalferovnebis dinamika”<br />

(saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

macne. biologiis seria, t. 9, #1-4, 2011, 71-<br />

84, inglisur enaze).<br />

mocemulia kaxeTis teritoriaze aRmoCenili<br />

neogenuri faunebis mimoxilva, dadgenilia maTi<br />

stratigrafiuli Rirebuleba, mocemulia aRmosavleT<br />

saqarTvelos neogenuri faunebis stratigrafiuli<br />

Sepirispireba evropisa da aziis neogenur<br />

faunebTan.<br />

4) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />

`akademikos l.gabunias gaxseneba” (ж. `Археология<br />

Кавказа~, #4, 2011, 4-6, rusul enaze).<br />

5) `avaza Acinonyx pardinensis (Cr. et Iob.) dmanisis<br />

faunaSi xorcis pirveli momwodebeli” (TanaavtorobiT;<br />

Quaternary Science Reviews, 30, 2011, 2703-2714,<br />

inglisur enaze).<br />

gamoTqmulia mosazreba, rom dmanisis faunaSi<br />

arsebuli avaza aqtiuri mtacebeli iyo, romelic<br />

Tavis nadavls bolomde ar Wamda da tovebda<br />

leSs, romliTac sxva mtaceblebi sargeblobdnen<br />

da ikvebebodnen.<br />

6) `udabnopiTekis Udabnopithecus garedziensis Bur.<br />

et Gab sistematikuri adgili da misi geologiuri


154<br />

asaki~ (TanaavtorobiT; ж. `Археология Кавказа~, #4,<br />

2011, 7-15, rusul enaze).<br />

statia eZRvneba udabnos adamianismagvari maimunis,<br />

udabnopiTekis sistematikur adgilsa da<br />

mis geologiur asaks. kerZod, gamoTqmulia mosazreba,<br />

rom udabnopiTekis geologiuri asaki aris<br />

meotisi da is geologiurad yvelaze axalgazrdaa<br />

adamianismagvar maimunebs Soris.<br />

7) `dmanisi _ namarxi hominidebis uZvelesi adgilsamy<strong>of</strong>eli<br />

evraziaSi” (TanaavtorobiT; ж. `Археология<br />

Кавказа~, #4, 2011, 16-94, rusul enaze).<br />

detaluradaa ganxiluli dmanisis hominidebis<br />

sistematika, migraciis gzebi da evraziaSi<br />

gavrcelebis dro.<br />

8) `ivris zeganis florisa da faunis pliopleistocenuri<br />

istoria~ (TanaavtorobiT; ж. `Археология<br />

Кавказа~, #4, 2011, 169-208, rusul enaze).<br />

naSromi exeba ivris zeganis gvian kainozouri<br />

faunisa da floris mimoxilvas. ZiriTadi yurad-<br />

Reba gamaxvilebulia pliocensa da pleistocenSi<br />

ivris zeganze paleoklimaturi garemos cvlaze,<br />

rac iwvevda faunis Semadgenlobis cvlasac.<br />

9) `saqarTvelos namarxi adamianebi” (TanaavtorobiT;<br />

ж. `Археология Кавказа~, #4, 2011, 148-162,<br />

rusul enaze).<br />

mocemulia arqeologiur ZeglebSi mopovebuli<br />

namarxi adamianis naSTebi, romlebic mikuTvnebulia<br />

neandertalels.<br />

10) `mtaceblebi dmanisis vilifrankul faunaSi”<br />

(TanaavtorobiT; erovnuli muzeumis sabunebismetyvelo<br />

da preistoriuli seqciis macne, #3,<br />

2011, 75-84).


155<br />

mocemulia dmanisis mtaceblebis axali masalis<br />

aRwera, sistematika da garemo.<br />

11) `sawurblias mRvimis frinvelebi” (TanaavtorobiT;<br />

erovnuli muzeumis sabunebismetyvelo<br />

da preistoriuli seqciis macne, #3, 2011, 65-74).<br />

gakeTebulia mimoxilviTi analizi sawurblias<br />

mRvimeSi aRmoCenili frinvelebis Sesaxeb. sainteresoa,<br />

rom sawurbliaSi aRmoCenilia mTis indauris<br />

naSTi, rac iSviaTia Cvens faunaSi.<br />

12) `monadire-Semgroveblobidan mwarmoeblur<br />

meurneobaSi gadasvla arqeologiaSi~ (J. `Ziebani~,<br />

#20, 9-27).<br />

akad.wevr-kor. a.vekuas redaqtorobiT gamoqveynda<br />

ori Jurnali: ж. `Археология Кавказа~, #4,<br />

2011 da erovnuli muzeumis sabunebismetyvelo da<br />

preistoriuli seqciis macne, #3.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

Tengiz zaaliSvili<br />

statia<br />

`siTburi SokiT damuSavebuli virTagvas Rvi-<br />

Zlidan gamoy<strong>of</strong>il birTvul matriqsSi PARP-1-is<br />

zrda” (TanaavtorobiT; gadacemulia dasabeWdad<br />

JurnalSi `Биохимия~, moskovi, inglisur enaze).<br />

qromatinTan asocirebuli fermenti poli<br />

(ADP-riboza) polimeraza-1 (PARP-1), romelic akatalizebs<br />

sxvadasxva birTvuli cilebis NAD + -<br />

damokidebul ADP-ribozilirebas, lokalizebulia<br />

birTvul matriqsSi. naCvenebia, rom siTburi<br />

Sokis dros PARP-1 translocirdeba qromatinidan<br />

birTvul matriqsSi. am movlenas Tan sdevs bir-<br />

TvSi PARP-is aqtivobis inhibireba, xolo matriqsSi<br />

_ misi zrda. miRebuli monacemebis mixedviT


156<br />

naklebad savaraudoa, rom birTvuli matriqsis<br />

Termuli destabilizacia ganapirobebdes PARP-1-<br />

is translocirebas.<br />

akad.wevr-kor. T.zaaliSvilis xelmZRvanelobiT<br />

iv.beritaSvilis eqsperimentuli biomedicinis<br />

centrSi damTavrda samecniero-kvleviTi Tema `hiperTermiis<br />

gavlena poli (ADP-riboza) polimeraza<br />

1-is subbirTvul ganawilebasa da mis fermentul<br />

aqtivobaze”.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

daviT lorTqifaniZe<br />

monografia<br />

akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT. `dmaniseli<br />

hominidebi” (Tbilisi, saqarTvelos erovnuli<br />

muzeumi, 2011, 209 gv.). (monografiis anotacia<br />

ix. gv. 152).<br />

statiebi<br />

1) `ratom iyo `afrikeli” afrikidan gavrcelebuli<br />

adreuli adamiani” (TanaavtorobiT; Quaernary<br />

Science Reviews, v. 30, issue 11-12, 2011, 1338-1342, inlisur<br />

enaze).<br />

2) `hominidebis Camosaxleba dmanisSi (saqar-<br />

Tvelo, samxreT kavkasia): pirveladi masala da evropis<br />

pirveli hominidebis samewarmeo saqmianoba~<br />

(TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong> Human Evolution, v. 60, Issue 5,<br />

2011, 571-596, inglisur enaze).<br />

3) `dmanisis hominidebis kbilebis mikrocve-<br />

Tis teqsturis analizi da sakvebi~ (TanaavtorobiT;<br />

Journal <strong>of</strong> Human Evolution, 61(6):683-7, 2011, inglisur<br />

enaze).<br />

4) `zomieri da xmelTaSuazRvispira evraziis<br />

adreuli hominidebis paleogaremo: paleoliTis


157<br />

ZiriTadi raionebis axali paleobotanikuri monacemebi<br />

da sinqronuli bunebrivi ciklebi~ (TanaavtorobiT;<br />

Quaternary Science Reviews, v. 30, issue 11-12,<br />

2011, 1439-1447, inglisur enaze).<br />

5) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT.<br />

`dmanisSi adamianis okupaciis yvelaze adreuli<br />

kvali 1,8-1,78 mln. w. TariRdeba” (PNAS USA, v. 108,<br />

#26, 2011, 10432-10436, inglisur enaze) (statiis<br />

anotacia ix. gv. 152).<br />

6) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT.<br />

`paleogaremos evolucia saqarTvelos anTropogenSi”<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

moambe, t. 5, #3, 2011, 116-122, inglisur enaze).<br />

(statiis anotacia ix. gv. 152).<br />

7) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT.<br />

`kaxeTisa da mimdebare regionebis neogenur xerxemlianTa<br />

faunis mravalferovnebis dinamika” (saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis macne.<br />

biologiis seria, t. 9, #1-4, 2011, 71-84, inglisur<br />

enaze) (statiis anotacia ix. gv. 153).<br />

8) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT.<br />

`akademikos l.gabunias gaxseneba” (ж. `Археология<br />

Кавказа~, #4, 2011, rusul enaze) (statiis anotacia<br />

ix. gv. 153).<br />

akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo simpoziumebisa da konferenciebis<br />

muSaobaSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `pirveli homo kavkasiaSi” (amerikis arqeologTa<br />

asociaciis yovelwliuri Sexvedra, sakramento,<br />

aSS);<br />

_ evropis anTropologTa asociaciis yovelwliuri<br />

Sexvedra (maqs plankis universiteti, laifcigi,<br />

gfr);


158<br />

_ `hominidi _ xorcimWamelis urTierTqmedebis<br />

damadasturebeli monacemebi dmanisSi: tafonomiuri<br />

meTodi” (evropis anTropologTa asociaciis<br />

konferencia, salu, espaneTi);<br />

_ saerTaSoriso simpoziumi paleoanTropologiaSi<br />

(Cadis respublika);<br />

_ „meoTxeulis Sesaxeb arsebuli kvlevebis<br />

zogadi mimoxilva, adamianis evolucia da paleoekologia“<br />

(samxreT kataloniis saerTaSoriso<br />

daxelovnebis kampusis saerTaSoriso forumi, espaneTi);<br />

_ `saqarTvelo, unikaluri qveyana: gasaocari<br />

warsuliT momavlis mSenebloba” (saerTaSoriso<br />

konferencia „kacobriobis momavali multipolarul<br />

samyaroSi“, pergamonis muzeumi, laifcigi,<br />

gfr);<br />

_ `dmanisis arqeologiuri masala” (romis sapiensas<br />

universitetisa da italiis arqeologiis<br />

institutis konferencia-gam<strong>of</strong>ena: `homo sapiensi:<br />

adamianis mravalferovnebis didebuli istoria“,<br />

romi, italia).<br />

akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZe aris Semdegi<br />

grantebT dafinansebuli proeqtebis TanaSemsrulebeli:<br />

_ `digitaluri dokumentireba da axali monapovrebis<br />

analizi dmanisis adgilsapovelebidan~<br />

(SCOPES);<br />

_ `dmanisis tafonomiuri analizi~ (NSF).<br />

akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZe 2011 wlis 26<br />

maiss saqarTvelos prezidentis mier dajildovda<br />

brwyinvalebis ordeniT.<br />

man 2011 wels waikiTxa sajaro leqciebi:<br />

_ `pirvelebi afrikis gareT“ (Cikagos savele<br />

muzeumi, aSS);


159<br />

_ „dmanisis hominidebi da evraziis teritoriaze<br />

xalxis yvelaze adreuli gansaxleba“ (tubingenis<br />

universiteti, gfr).<br />

akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZis xelmZRvanelobiT<br />

2011 wels ganxorcielda:<br />

1) saqarTvelos erovnuli muzeumis simon janaSias<br />

saxelobis saqarTvelos istoriis muzeumis<br />

saganZuris gaxsna da saqarTvelos erovnuli muzeumis<br />

erovnuli galereis gaxsna sareabilitacio<br />

samuSaoebis Semdgom.<br />

2) saerTaSoriso grZelvadiani proeqti quveiTis<br />

saxelmwifoSi, romelic gulisxmobs qar-<br />

Tveli arqeologebis mier failakas kunZulis<br />

arqeologiur Seswavlasa da gaTxras. saqarTvelos<br />

erovnul muzeumsa da quveiTs Soris memorandumi<br />

jer kidev 2010 wels gaformda, xolo<br />

pirveli misia 2011 wlis gazafxulze gaemgzavra<br />

failakaze. qarTveli arqeologebis mier Catarebuli<br />

pirvelive eqspedicia warmatebuli aRmoCnda.<br />

3) ori saerTaSoriso gam<strong>of</strong>enis organizeba:<br />

a) „oqros sawmisi, saqarTvelos uZvelesi saganZuri“,<br />

traianes bazrobebis muzeumi (romi, italia);<br />

b) „homo sapiensi: adamianis mravalferovnebis<br />

didebuli istoria“, palaoeqspo (romi, italia).<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

giorgi naxucriSvili<br />

statiebi<br />

1) `kavkasiis maRalmTis sartylebis mcenareuloba~<br />

(Ethnopharmacologia, #47, 2011, 45-51, frangul<br />

enaze).


160<br />

ganxilulia kavkasiis maRalmTis mcenareulobis<br />

sartylebis ZiriTadi formaciebi. gamokve-<br />

Tilia kavkasiis maRalmTis mcenareulobis Tavisebureba.<br />

kavkasiis mcenareuloba Sedarebulia evropis<br />

alpebis mcenareulobasTan.<br />

2) `mcenareTa mravalferovneba saqarTveloSi<br />

didi da mcire kavkasionis magaliTze~ (TanaavtorobiT;<br />

In: Spiegel der Forschung, Justus-Liebig Universitat,<br />

Giessen, t. 28, #2, 2011, 24-31, germanul enaze).<br />

fitomravalferovneba ganxilulia adgilsamy<strong>of</strong>elisa<br />

da landSaftis gamoyenebis mniSvnelobis<br />

TvalsazrisiT. mocemulia monacemebi yazbegisa<br />

da bakurianis mcenareTa saxeobebisa da habitatebis<br />

mravalferovnebis Sesaxeb. daxasiaTebuli<br />

da Sedarebulia am ori regionis mcenareulobis<br />

aqtualuri da potenciuri simaRliTi sartylebi.<br />

aRwerilia maRalmTis habitatis tipebi da maTi<br />

indikatorebi.<br />

3) `gvalva eroziis zRvarze arCevs `damalul~<br />

gamarjvebul saxeobebs~ (TanaavtorobiT,<br />

Plant Ecology & Diversity, 2011, inglisur enaze).<br />

ganxilulia yazbegis regionSi intensiuri<br />

Zovebis Sedegad eroziis warmoqmnis procesi da<br />

misi Semdgomi ganviTareba. gamovlenilia eroziisadmi<br />

sensitiuri da tolerantuli saxeobebi.<br />

akad.wevr-kor. g.naxucriSvili 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `centraluri kavkasionis mcenareulobis<br />

mravalferovneba, monacemTa bazis Seqmna da menejmenti~<br />

(samecniero konferencia `saqarTvelos<br />

biomravalferovneba~, Tbilisi);


161<br />

_ `kavkasiis maRalmTis mcenareuloba~ (saer-<br />

TaSoriso kongresi `biosistematika”, berlini,<br />

gfr);<br />

_ `globaluri klimaturi cvlilebis niSnebi<br />

centralur kavkasionze (maRalmTis mcenareulobis<br />

magaliTze)~ (vorkSopi `globaluri cvlilebebis<br />

kvleva mTian regionebSi~, avila, espaneTi);<br />

_ `centraluri kavkasionis subnivalur mcenareTa<br />

fenologia~ (evropis ekologTa me-12 saer-<br />

TaSoriso kongresi, avila, espaneTi).<br />

akad.wevr-kor. g.naxucriSvilma moipova folksvagenis<br />

fondis granti `kavkasiis mcenareuli<br />

mravalferovnebis konservaciis gamovlenis saSualebebi”<br />

(2011-2014).<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

TinaTin saduniSvili<br />

statiebi<br />

1) `X. vesicatoria specifikuri fagis zogierTi<br />

biologiuri da fizikur-qimiuri Tvisebebi~ (TanaavtorobiT;<br />

j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian science~, v. 9, #2, 2011,<br />

62-66, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia saqarTveloSi pomidvris Savi<br />

baqteriuli silaqavis gamomwvevi Xanthomonas vesicatoria<br />

specifikuri liTiuri baqteri<strong>of</strong>agis sami<br />

xazis biologiuri da zogierTi fizikur-qimiuri<br />

Tviseba. samive fagis adsorbciis dro da latenturi<br />

periodi iyo mokle da TiTqmis erTnairi.<br />

Seswavlilia Sabiamnis xsnarisa da spilenZis oqsiqloridis<br />

gavlena fagebis narevze. fagebze da<br />

maT narevze maRali temperaturebis gavlenis SeswavliT<br />

dadgenilia, rom isini miekuTvnebian ma-<br />

Rali temperaturisadmi gamZle fagebs.


162<br />

2) akad. g.kvesitaZesTan TanaavtorobiT. `orsafexuriani<br />

anaerobuli procesi biodegradirebadi<br />

municipaluri narCenebidan bio-wyalbadisa da biomeTanis<br />

kombinirebuli warmoebisaTvis~ (j. Energy<br />

2011, doi:10.1016/j.energy.2011.08.039, inglisur enaze)<br />

(anotacia ix. gv. 145).<br />

3) akad. g.kvesitaZesTan TanaavtorobiT. `celulozisa<br />

da hemicelulozis naxSirwylebis daduReba<br />

eTanolad da wyalbadad anaerobuli<br />

saqarozis damSleli baqteriebiT~ (IV saerTaSoriso<br />

konferenciis _ `agrosamrewvelo inJineriis<br />

ZiriTadi mimarTulebebi, 2010~ masalebi, praRa,<br />

CexeTis respublika, 2011, 373-377, inglisur enaze)<br />

(anotacia ix. gv. 146).<br />

akad.wevr-kor. T.saduniSvilma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo samecniero konferenciebSi da waikiTxa<br />

moxsenebebi:<br />

_ `baqteri<strong>of</strong>agze dafuZnebuli teqnologia<br />

mcenaris baqteriuli daavadebebis winaaRmdeg~<br />

(TanaavtorobiT; rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi<br />

miZRvnili III saerTaSoriso konferencia<br />

gamoyenebiT qimiaSi. saqarTvelos teqnikuri universiteti,<br />

Tbilisi);<br />

_ `baqteri<strong>of</strong>agi, rogorc saSualeba bostneulis<br />

baqteriuli daavadebebis winaaRmdeg~ (TanaavtorobiT;<br />

saerTaSoriso konferencia `garemo da<br />

adamiani”, qobuleTi);<br />

_ `bostneulis baqteriuli daavadebebisgan<br />

dacvis biologiuri meTodebi~ (TanaavtorobiT;<br />

iuneskos saerTaSoriso konferencia `biomravalferovneba<br />

da bioteqnologiebi~, Tbilisi).


163<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

devi ugrexeliZe<br />

statia<br />

`qarTuli (kaxuri) Rvinoebis fenoluri naer-<br />

Tebi da antiradikaluri efeqturoba” (TanaavtorobiT;<br />

Journal <strong>of</strong> Food Science and Engineering 1, 361-365,<br />

2011, inglisur enaze).<br />

gamokvleulia kaxuri Rvinoebis fenoluri<br />

naerTebis, maT Soris, umartivesi fenolebis, oqsibenzomJavebis,<br />

aldehidebis, oqsidariCinmJavebis<br />

da kumarinebis antiradikaluri efeqturoba stabiluri<br />

Tavisufali radikalis 1,1-difenil-2-pikrilhidrazilis<br />

gamoyenebiT. miRebuli Sedegebi<br />

miuTiTebs, rom fenoluri naerTebi Tavisufali<br />

radikalebis potenciuri SemboWvelebia da mis mimarT<br />

aqtiuroba ganpirobebulia maTi molekulebis<br />

qimiuri struqturiT.<br />

† akademiis wevr-korespondenti<br />

zurab qomeTiani<br />

statiebi<br />

1) `Mg 2+ damokidebuli Mn-ATPazas zogierTi<br />

kinetikuri Tavisebureba virTagvas Tavis tvinis<br />

sinafsur membranebSi~ (TanaavtorobiT; Biological<br />

Trace Element Research, (2011) 144:951–964; DOI 10.1007/<br />

s12011-011-9066-1, inglisur enaze).<br />

virTagvas Tavis tvinis sinafsur fraqciaSi<br />

napovnia Mn 2+ -iT gamowveuli MgATPazuri aqtivobis<br />

cvlileba, rasac ewoda MnATP. naCvenebia, rom<br />

igi warmoadgens mravalubnian fermentul sistemas,<br />

romlis funqciuri erTeuli minimum dimeria. misi


164<br />

substratia MgATP-is kompleqsi. dadginda, rom<br />

Mn 2+ -is rogorc aucilebeli aqtivatoris, ise<br />

sruli inhibitoris ubnebis ricxvi tolia (n=m).<br />

aRniSnuli fermentuli sistemis Mg 2+ -iT regulaciis<br />

meqanizmis Seswavlam aCvena, rom Mg 2+ warmoadgens<br />

orgvari efeqtis mqone modifikators, dabali<br />

koncentraciisas aaqtivebs fermentul sistemas,<br />

xolo maRali koncentraciisas ainhibirebs mas.<br />

rTuli formis mrudebis kinetikuri analizis me-<br />

Todis gamoyenebiT, kinetikuri mrudebis Teoriuli<br />

analiziTa da eqsperimentTan misi SedarebiT<br />

Seiqmna MnATPazas muSaobis `minimaluri modeli~.<br />

2) `ARL67156-is gavlena Mg 2+ -aradamokidebul<br />

HCO - 3 -anionebiT aqtivirebul ATPazur reaqciaze~<br />

(TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis macne. biomedicinis seria, t. 37,<br />

#1-2, 2011, 113-117).<br />

3) `neirotransmiterebisa da sinaftosomuri<br />

faqtoris gavlena Ca,Mg-ATPazur da Mg-ATPazur<br />

aqtivobaze” (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis macne. biomedicinis<br />

seria, t. 37, #1-2, 2011, 1-4).<br />

biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebam 2011<br />

wels Caatara 6 saerTo kreba da biuros 4 sxdoma.<br />

gamovlenil iqna biologiis dargis saukeTeso samecniero-kvleviTi<br />

dawesebuleba _ sergi durmiSi-<br />

Zis bioqomiisa da bioteqnologiis instituti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebam ganixila da recenzia misca 7 sajaro<br />

samarTlis iuridiuli piris _ samecniero<br />

dawesebulebis, 2010 wlis samecniero da samecniero-saorganizacio<br />

saqmianobis 9 angariSs.


165<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi<br />

ucxoel wevrad asarCevad wardgenilia:<br />

a) parizis pasteris institutis laboratoriis<br />

xelmZRvaneli, Jurnal `Research in Microbiology~-is<br />

mTavari redaqtori daviT frangiSvili da b) jon<br />

hopkinsis universitetis (aSS) biologiis departamentis<br />

pr<strong>of</strong>esori petre privalovi.<br />

gamoCenili qarTveli mecnieris sergi durmi-<br />

SiZis saxelobis 2011 wlis premia mieniWa akad.<br />

Tengiz beriZes SromaTa ciklisTvis `genomis organizaciis<br />

sakiTxebi”.<br />

gany<strong>of</strong>ilebasTan arsebulma biomravalferovnebisa<br />

da ekologiur problemaTa komisiam Caatara<br />

erovnuli samecniero konferencia `saqar-<br />

Tvelos biomravalferovneba”.<br />

medicinis gany<strong>of</strong>ileba<br />

medicinis gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis<br />

gaerTianebuli iyo 6 wevri, maT Soris<br />

3 akademikosi da 3 wevr-korespondenti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />

1 monografia da 32 samecniero statia.<br />

akademikosi fridon Todua<br />

statiebi<br />

1) `sanaRvle gzebis parazituli daavadebebi:<br />

diagnostika da mkurnaloba~ (ж. `Медицинская визуализация~,<br />

#1, moskovi, 2011, 69-74, rusul enaze).<br />

biliaruli sistemis parazituli daavadeba<br />

endemur regionebSi gavrcelebuli daavadebaa. biliaruli<br />

sistemis parazitebma SesaZlebelia gamoiwvion<br />

sanaRvle sadinrebis obstruqcia, qole-


166<br />

cistiti, qolangiti, pankreatiti, striqtura. zogierT<br />

SemTxvevebSi igi qolangiokarcinomis ganvi-<br />

Tarebis mizezicaa.<br />

kvlevis meTodebidan parazitul daavadebaTa<br />

diagnostikaSi didi mniSvneloba aqvs ultrabgeriT<br />

kvlevas, kompiuterul tomografias da magnitur-rezonansul<br />

tomografias. fibroendoskopia<br />

ki gamoiyeneba sanaRvle gzebis parazitul daavadebaTa<br />

rogorc diagnostikaSi, aseve samkurnalod.<br />

Catarebuli kvlevis mizans warmoadgenda<br />

Tanamedrove kvlevis meTodTa SesaZleblobebis<br />

Seswavla, mkurnalobis adekvaturi taqtikis Semu-<br />

Saveba.<br />

klinikuri medicinis samecniero-kvleviT institutSi<br />

gamokvleul iqna 120 pacienti meqanikuri<br />

siyviTliT. retrospeqtulad Seswavlilia im 22<br />

pacientis kvlevis monacemebi, romlebTanac Semdgomi<br />

kvleviT verificirebulia parazituli daavadeba.<br />

pacientTa asaki meryeobda 35-dan 70 wlamde,<br />

upiratesad mamakacebi. kvlevis Sedegad eqinokokozi<br />

verificirebulia 17 SemTxvevaSi. fasciolizi<br />

diagnostirebulia 3 SemTxvevaSi, 2 Sem-<br />

TxvevaSi _ askaridozi.<br />

dadgenilia, rom magnitur-rezonansuli qolangiopankreatografia<br />

biliaruli sistemis parazitul<br />

daavadebaTa diagnostikaSi arainvaziuri<br />

kvlevis meTodia. misi saSualebiT maRali sizustiT<br />

fasdeba sanaRvle sadinarebis sanaTuri, zustad<br />

fasdeba obstruqciis done.<br />

2) `mravalSriani kompiuterul-tomografiuli<br />

angiografiis SesaZleblobebi aortis iSviaTi Tandayolili<br />

da SeZenili paTologiebis gamovlena-<br />

Si~ (J. `rentgenologiisa da radiologiis macne~,<br />

1-2(36-37), 2011, 30-40).


167<br />

Tanamedrove mravalSrianma kompiuterulma<br />

tomografiam (kt) aortis paTologiaTa diagnostikaSi<br />

faqtobrivad srulad Caanacvla invaziuri<br />

angiografia. radiologTaTvis Zalze mniSvnelovania<br />

aortis iSviaTi Tandayolili da SeZenili<br />

paTologiebis radiologiuri monacemebis adekvaturi<br />

Sefaseba. aortis Tandayolil daavadebebs<br />

ganekuTvneba Ria arteriuli sadinari, aortis<br />

hipoplazia, aortis koarqtacia, Sewyvetili aortis<br />

rkali, aortopulmonuri fanjara, arteriuli<br />

Rero, aortis sarqvelzeda stenozi da sisxlZar-<br />

Rvovani rgoli. aortis SeZenil paTologiebs<br />

ganekuTvneba aortis diseqcia, marfanis sindromi,<br />

msxvili sisxlZarRvebis vaskuliti, rogoricaa<br />

magaliTad takaiasus arteriiti da mikozuri anevrizmebi.<br />

mravalSriani kompiuteruli tomografia<br />

warmoadgens alternatiul meTods pirveladi<br />

diagnozis dadgenaSi, anatomiuri struqturebis<br />

diferencirebasa da urTierTdamokidebulebis SefasebaSi<br />

da masTan asocirebuli gul-sisxl-<br />

ZarRvTa anomaliebis gamovlenaSi. kvleva swored<br />

zemoaRniSnuli paTologiebis Seswavlas exeba.<br />

kvlevis iseTi axali arainvaziuri meTodebis danergvasTan<br />

erTad, rogoricaa magnitur-rezonansuli<br />

da mravalSriani kompiuterul-tomografiuli<br />

teqnologiebi, aortisa da misi totebis<br />

gamokvleva SesaZlebelia bevrad ufro swrafad,<br />

naklebi artefaqtebiTa da SedarebiT mcire<br />

raodenobis sakontrasto nivTierebis gamoyenebiT.<br />

ganxilulia mravalSriani kt kvlevisas gamovlenili<br />

gulmkerdis aortis normaluri anatomiis<br />

variantebi da maTi SefasebisaTvis gamoyenebuli<br />

terminologiebi, aRwerilia aortis iSvia-


168<br />

Ti Tandayolili da SeZenili dazianebebi, kt<br />

gamovlinebebi.<br />

mkurnalobis swori taqtikis gansazRvrisaTvis<br />

saWiroa dazianebuli keris gamovlena da misi<br />

dawvrilebiTi aRwera. kvlevis arCeviTi meTodia<br />

mravalSriani kt angiografia. yvelaze xSiri maxasiaTeblebia<br />

tomriseburi gamodrekilobani da<br />

policikluri konturebi. SemTxvevaTa 70%-Si aRiniSneboda<br />

gulmkerdisa da muclis aortis dazianeba<br />

Tirkmlis arteriebis gamosvlis donemde.<br />

maRali sivrcobrivi gardasaxvis izotropiuli<br />

da moculobiTi informaciis safuZvelze,<br />

mravalSriani kt, Sesrulebuli ekg-trigerirebiT<br />

an mis gareSe, aortis paTologiebis zusti da<br />

arainvaziurad swrafad Sefasebis saSualebas<br />

iZleva. igi alternatiuli meTodia pirveladi<br />

diagnozis CamoyalibebaSi, anatomiuri Taviseburebebisa<br />

da urTierTdamokidebulebis, aseve Tanmxlebi<br />

sisxlZarRvovani da gulis anomaliebis<br />

gamovlenaSi da dinamikaSi dakvirvebisas gadamwyvetia<br />

daavadebis progresisa da garTulebebis<br />

diagnostikaSi.<br />

3) `meningiomebis vaskularizacia, rogorc<br />

forma da Sinaarsi~ (J. `rentgenologiisa da radiologiis<br />

macne~, #1–2 (36–37), 2011, 7-19).<br />

Seswavlilia meningiomebis warmoSobis etiologia<br />

da paTogenezi, meningiomebis vaskularizaciis<br />

tipebi, maTi radiologiuri gamovlinebebi.<br />

gamoTqmulia axali mosazreba misi vaskularizaciis<br />

kolateralur Sinaarsze.<br />

4) `sisxlZarRvis kedlisa da sisxlis viskoelastiurobis<br />

cvlilebebi pulsaciuri cirkularuli<br />

dinebis dros~ (poloneTis samedicino fizikisa<br />

da inJineriis Jurnali, t. 16, Issue 1, 43-53.


169<br />

2011 wels Jurnali daido amerikis kosmiuri sivrcis<br />

Seswavlis erovnuli departamentis veb-gverdze:<br />

http://adsabs.harvard.edu/abs/2010PJMPE..16...43B).<br />

Sroma Seexeba arteriebis gansazRvrul adgilebSi<br />

pulsaciuri dinebis gavlenas sisxlSi da<br />

sisxlZarRvis kedelze. ganxilulia sisxlZarRvis<br />

aTerosklerozuli dazianebis paTfiziologiuri<br />

safuZvlebi, dasaxulia gzebi misi SesaZlo pr<strong>of</strong>ilaqtikisaTvis.<br />

akad. f.Toduam 2011 wels monawileobda konferenciebSi<br />

da gamovida moxsenebebiT:<br />

_ `manganumiT gamowveuli toqsikur-metaboluri<br />

encefalopaTia: klinikuri da radiologiuri<br />

gamovlinebebi~ (evropis radiologTa asociaciis<br />

yovelwliuri kongresi, vena, avstria);<br />

_ `Tavis tvinis struqturul-hemodinamikuri<br />

cvlilebebi, gamowveuli meTkaTinonis toqsikuri<br />

zemoqmedebiT~ (CrdiloeT amerikis radiologTa<br />

asociaciis kongresi, Cikago, aSS);<br />

_ `mravalSriani kt angiografiis roli kisris<br />

axalwarmonaqmnebis diagnostikaSi da diferencialur<br />

diagnostikaSi~ (onkologTa saerTaSoriso<br />

konferencia, romi, italia);<br />

_ `ocdameerTe saukunis medicina~ (saerTaSoriso<br />

samecniero konferencia, Tbilisi);<br />

_ `cifruli rentgenologiuri kvlevis Tanamedrove<br />

aspeqtebi kuW-nawlavis traqtis divertikulozis<br />

diagnostikaSi~ (saerTaSoriso samecniero<br />

konferencia, Tbilisi);<br />

_ `aortis rkalSi sisxlis nakadis viskoelastiurobis<br />

Sefaseba magnitur-rezonansuli tomografiiT~<br />

(saerTaSoriso samecniero konferencia,<br />

Tbilisi);


170<br />

_ `difuzur-Sewonili magnitur-rezonansuli<br />

kvleva adamianis normaluri anatomiisa da paTologiuri<br />

mdgomareobis SefasebisaTvis~ (saerTa-<br />

Soriso samecniero konferencia, Tbilisi).<br />

akademikosi nodar yifSiZe<br />

statiebi<br />

1) `Saqriani diabeti tipi 2-is, dislipoproteinemiisa<br />

da hipertenziis erTdrouli mkurnalobis<br />

efeqturoba xandazmul pacientebSi mosalodnel<br />

garTulebaTa da sisxlZarRvTa disfunqciis<br />

prevenciis TvalsazrisiT~ (me-9 saerTaSoriso<br />

kongresi gulis koronarul daavadebebze,<br />

venecia, italia, 2011, inglisur enaze).<br />

pacientebi, romelTac aReniSnebaT dislipoproteinemiis,<br />

Saqriani diabetis, arteriuli hipertenziisa<br />

da gulis iSemiuri daavadebis simptomTa<br />

klinikuri da laboratoriul-instrumentuli verificireba,<br />

namkurnalebi unda iyvnen ara marto<br />

`prioritetul~ klinikur simptomTa gamovlinebis<br />

Sesabamisad. Cveni Zalisxmeva mimarTuli unda<br />

iyos Sesabamisi maCveneblebis samizne donis misaRwevad,<br />

rac kompleqsuri mkurnalobis Sedegad<br />

SeiZleba iqnes miRweuli.<br />

2) `gulis iSemiuri daavadebis da marcxena<br />

parkuWis disfunqciis mqone pacientTa racionaluri<br />

mkurnaloba kardioproteqtoruli preparatiT<br />

– adenociniT~ (me-9 saerTaSoriso kongresi<br />

gulis koronarul daavadebebze, venecia, italia,<br />

2011, inglisur enaze).<br />

naCvenebia kardiotropiuli preparatiT – adenociniT<br />

mkurnalobis fonze bioenergetikuli rezervebis<br />

adekvaturi gaumjobesebis paralelurad


171<br />

gandevnis fraqciis zrda, aseve redoqs-statusis<br />

homeostazis aRdgena marcxena parkuWis disfunqciis<br />

mqone pacientebSi.<br />

3) `gulis iSemiuri daavadebis mkurnaloba<br />

gerontologiur pacientebSi~ (J. `gerontologia<br />

da geriatria~, 2011).<br />

Seswavlilia vitaminisa da preparat Triovitis<br />

efeqturoba gerontologiur pacientebSi<br />

stenokardiis dros. pirveladaa damtkicebuli ara<br />

mxolod qolesterinis, aramed dabali simkvrivis<br />

lipoproteidebisa da trigliceridebis donis dawevis,<br />

xolo maRali simkvrivis lipoproteidebis<br />

gazrdis SesaZlebloba E-vitaminis gamoyenebis Sedegad.<br />

igi SenarCunebuli iyo mkurnalobis kursis<br />

damTavrebis Semdegac. aRniSnuli Terapia<br />

xels uwyobs avadmy<strong>of</strong>Ta klinikuri mdgomareobis<br />

gaumjobesebas, rac gamoixateba iSemiis epizodebis<br />

raodenobisa da xangrZlivobis daqveiTebaSi,<br />

miRebuli nitroglicerinis abebis raodenobis<br />

SemcirebaSi, fizikuri datvirTvis mimarT tolerantobis<br />

donis gazrdasa da tradiciuli antianginaluri<br />

preparatebis dozebis SemcirebaSi.<br />

4) `podagra – mefeebis daavadeba~ (J. `gerontologia<br />

da geriatria~, 2011).<br />

Znelad Tu moiZebneba daavadeba, romelsac<br />

aqvs imdeni mxatvruli aRweriloba, rac podagras:<br />

`mefeebis daavadeba~, `piratebis daavadeba~,<br />

`Sxamis wveTi~. mis Sesaxeb xSirad werdnen rogorc<br />

samedicino, ise mxatvrul literaturaSi.<br />

podagriT avad iyvnen geniosebi: aleqsandre makedoneli,<br />

miqelanjelo, puSkini, turgenevi, mopasani,<br />

stendali. podagruli arTriti kargad iyo<br />

cnobili jer kidev antikuri xanis eqimebisaTvis.


172<br />

5) `metaboluri sindromis mqone pirebSi Tirkmlis<br />

qronikuli daavadebis prevenciis Tanamedrove<br />

RonisZiebebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1,<br />

121-125, inglisur enaze).<br />

kvlevis mizani iyo angiotenzin II-receptoris<br />

blokerebis (arb) da angiotenzinis gardamqmneli<br />

fermentis agf-inhibitorebis renoproteqtoruli<br />

efeqturobis Sefaseba ms-iT daavadebul pirebSi<br />

nefropaTiis sawyis etapze.<br />

xangrZlivi kombinirebuli Terapia arb/agf<br />

inhibitoriT (valsartani 160 mg/ qvinaprili 20 mg)<br />

axdens Tirkmlis qronikuli ukmarisobis (Tqu)<br />

ukuganviTarebas metaboluri sindromis (ms) mqone<br />

pirebSi, amdenad upriania gamoyenebul iqnes Tquis<br />

prevenciisa da mkurnalobisTvis.<br />

6) `garemo faqtorebis, cxovrebis wesis da<br />

sqesis zegavlena dRegrZelTa janmrTelobis statusze~<br />

(TanaavtorobiT; saqarTvelos mecniereba-<br />

Ta erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 133-137, inglisur<br />

enaze).<br />

2004-2007 wlebSi akad. n.yifSiZis saxelobis<br />

Terapiis erovnul centrSi Catarda kvleva, romelic<br />

moicavda dRegrZelobis socialur, samedicino,<br />

kvebis, fsiqologiur, ekologiur, demografiul<br />

da anTropologiur aspeqtebs. kvlevis ganmavlobaSi<br />

gamovlinda mravali saintereso Tavisebureba<br />

sqesTan, geografiul mdebareobasa da<br />

kvebis racionTan mimarTebaSi. sacxovrebeli adgili<br />

da sqesi, agreTve, kvebiTi racioni da fizikuri<br />

aqtivoba mniSvnelovan zegavlenas axdens<br />

adamianis sicocxlis xangrZlivobaze. saqarTveloSi<br />

qalTa sicocxlis saSualo xangrZlivoba<br />

mniSvnelovnad metia mamakacebTan SedarebiT. sxva-


173<br />

oba Seadgens saSualod Svid wels. mravali<br />

samecniero naSromi amtkicebs, rom mamakacebTan<br />

SedarebiT qalebs aqvT sicocxlis xangrZlivobis<br />

genetikuri upiratesoba. sxva monacemebis Tanaxmad<br />

geografiuli mdebareoba, gansakuTrebiT mTiani<br />

regionebi, aseve did zegavlenas axdenen adamianis<br />

sicocxlis xangrZlivobaze.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

lavrenti managaZe<br />

monografia<br />

`winamdebare jirkvlis (prostatis) simsivneebis<br />

mediko-biologiuri aspeqtebi~ (TanaavtorobiT;<br />

`meridiani~, Tbilisi, 2011, 271 gv.).<br />

ganzogadebulia informacia prostatis simsivnuri<br />

transformaciis gamomwvevi da ganviTarebis<br />

ujreduli da molekuluri meqanizmebis<br />

Sesaxeb.<br />

statiebi<br />

1) `ujreduli ciklisa da proliferaciis<br />

markerebis mniSvneloba Tirkmelujredovani kibos<br />

dros~ (TanaavtorobiT; Horizons in Cancer Research,<br />

v.42, niu-iorki, aSS, 2011, 191-205, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia P 27 , D 3 , Ki 67 markerebis mniSvneloba<br />

Tirkmlis keTil- da avTvisebiani daavadebebis<br />

dros. dadgenilia, rom P 27 aqtivoba mniSvnelovnad<br />

maRalia Tirkmlis normalur qsovilSi simsivnur<br />

qsovilTan SedarebiT. P 27 eqspresiis intensivoba<br />

negatiur korelaciur kavSirSia simsivnur zomas-<br />

Tan, xolo pozitiur kavSirSi – simsivnis stadiasa<br />

da diferenciaciis xarisxTan. Ki 67 Dda D 3 eqspresiis<br />

intensivoba pozitiurad korelirdeba simsivnis<br />

zomasTan, daavadebis stadiasa da diferen-


174<br />

ciaciis xarisxTan. kaplan-maieris statistikurma<br />

analizma aCvena, rom simsivnis recidivirebisa da<br />

pacientis sikvdilianobis risk-faqtorebs warmoadgenen:<br />

simsivnis zoma, daavadebis stadia, diferenciaciis<br />

xarisxi da P 27 eqspresiis intensivoba.<br />

koqsi-multivariaciuli analiziT dadgenilia,<br />

rom P 27 da simsivnis zoma warmoadgenen sikvdilianobis<br />

specifikur damoukidebel prognozul<br />

faqtors, P 27 da Ki 67 aqtivoba kavSirSia Tirkmlis<br />

simsivnis zomasTan, daavadebis stadiasa da klinikur<br />

manifestaciasTan.<br />

2) `oqsidanturi stresi da organizmis dacvi-<br />

Ti funqciis Seswavla prostatis kibos mqone<br />

pacientebSi~ (TanaavtorobiT; j. `Urology~, Supplement<br />

3A, 2011, berlini, gfr, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia prostatis keTilTvisebiani hiperplaziis,<br />

intraepiTeluri neoplazmisa da<br />

prostatis adenokarcinomis mqone mamakacebis sisxlSi<br />

tripeptid-glutaTionis, glutaTion-peroqsidazasa<br />

da glutaTion-reduqtazas aqtivoba.<br />

prostatis kibos SemTxvevebSi gamovlenilia glutaTiondamokidebuli<br />

sistemis cvlilebebi, romelic<br />

miuTiTebda kibos ujredebis rezistentobis<br />

momatebaze antisimsivnuri medikamentebisa da qsenobiotikebis<br />

mimarT.<br />

3) `ceruloplazminis dacviTi funqcia da misi<br />

gavlena prostatis kibos mqone mamakacebis eriTrocitebze~<br />

(TanaavtorobiT; European Medical, Health<br />

and Pharmaceutical Journal, v.2, 2011, 1-3, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia prostatis keTilTvisebiani hiperplaziisa<br />

da prostatis kibos adreuli stadiis<br />

mqone mamakacebis (asaki 60-75 weli) eriTro-


175<br />

citebis lizisze ceruloplazminis dacviTi aqtivoba,<br />

Catarebulia reqtaluri, histologiuri da<br />

eqoskopiuri kvlevebi. garda amisa, Seswavlilia<br />

amave asakis janmrTeli mamakacebis sisxlic. prostatis<br />

kibos dros eriTrocitebma ufro meti<br />

mgrZnobeloba gamoavlina lizisis maprovocirebel<br />

faqtorTan, vidre keTilTvisebiani hiperplaziis<br />

mqone mamakacebSi an sakontrolo jguf-<br />

Si. dadginda, rom prostatis avTvisebiani simsivnuri<br />

paTologiisaTvis damaxasiaTebelia eriTrocitebis<br />

struqturuli da funqciuri cvlilebebi.<br />

4) `metaboluri paramagnituri centrebis kvleva<br />

prostatis adenokarcinomis mqone pacientebis<br />

sisxlSi plastikur orqieqtomiamde da operaciis<br />

Semdeg~ (TanaavtorobiT; j. `Biophysics~, v. 56, N4, 2011,<br />

717-721, inglisur enaze).<br />

metaboluri paramagnituri centrebis Seswavla<br />

mniSvnelovan informacias iZleva ujreduli<br />

struqturis Sesaxeb, rac, Tavis mxriv, mTeli organizmis<br />

funqciur mdgomareobazec aisaxeba. naSromis<br />

mizani iyo prostatis adenokarcinomis mqone<br />

pacientebis sisxlis paramagnituri centrebis<br />

kvleva plastikur orqieqtomiamde da mis Semdeg.<br />

operaciidan 3-4 Tvis Semdeg miRebuli Sedegebis<br />

Sejamebam aCvena, rom sisxlis antioqsidanturi<br />

Tvisebis gaumjobesebasTan erTad cximovani peroqsidaciis<br />

intensivobis daqveiTebas aqvs adgili.<br />

5) `Tirkmlis donorebis sicocxlis xarisxis<br />

Sefaseba~ (TanaavtorobiT; Transplantation Proceedings,<br />

43(1), 2011, 373-375, inglisur enaze).<br />

Seswavlili da Sedarebulia sicocxlis xarisxis<br />

parametrebi: a) pacientebSi radikaluri


176<br />

nefreqtomiis Semdeg, b) Tirkmlis donorebsa da<br />

g) janmrTel, aranaoperacieb pirebSi. cxovrebis<br />

xarisxis SefasebisaTvis gamoyenebulia saerTaSoriso<br />

praqtikaSi aprobirebuli SF-36, GBB-24 da Bf-<br />

S kiTxvarebi. SF-36-is 8 kiTxvaridan 3 parametrSi<br />

– `socialuri funqcia~, `sxeulis tkivili~, `sicocxlisunarianoba~<br />

_ donorebSi gamovlinda statistikurad<br />

sarwmuno ukeTesi maCveneblebi. pacientebTan<br />

da sakontrolo jgufis pirebTan SedarebiT<br />

SF-36 kiTxvaris yvela parametrSi donorTa<br />

monacemebi aRemateboda pacientebisa da sakontrolo<br />

jgufis pirebis maCveneblebs. Bf-S-is parametrebi<br />

sarwmunod gansxvavdeboda jgufebs Soris<br />

donorTa sasargeblod. Tirkmlis donorTa cxovrebis<br />

xarisxi ar gansxvavdeba janmrTel, aranaoperacieb<br />

pirTa maCveneblebisagan da aRemateba Tirkmlis<br />

simsivnis gamo naoperaciev pacientTa cxovrebis<br />

xarisxis maCveneblebs. analogiuri kvlevis<br />

gagrZeleba mizanSewonilia donorebisa da pacientebis<br />

cxovrebis xarisxze moqmedi parametrebis<br />

Semdgomi Seswavlisa da analizisTvis.<br />

6) `Tirkmlis recipientebisa da dializze<br />

my<strong>of</strong>i pacientebis sicocxlis xarisxis Sefaseba~<br />

(TanaavtorobiT; Transplantation Proceedings, 43(1), 2011,<br />

376-379, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia sicocxlis xarisxis maCveneblebi:<br />

a) hemodializze my<strong>of</strong> 120 pacientSi, b) perkutanul<br />

dializze my<strong>of</strong> 43 pacientSi, g) Tirkmlis<br />

48 recipientSi, d) Tirkmlis 9 pacientSi,<br />

romelTac sxvadasxva mizezis gamo dakarges<br />

transplantatis funqcia da daubrundnen dializs<br />

da e) 120 sxvadasxva asakis janmrTel pirSi.<br />

kvlevis Sedegma aCvena, rom Tirkmlis recipiente-


177<br />

bis sicocxlis xarisxis maCveneblebi ar gansxvavdeboda<br />

sakontrolo jgufis monacemebisagan da<br />

aRemateboda dializze my<strong>of</strong>i pacientebis analogiur<br />

maCveneblebs. hemo da peritoneul dializze<br />

my<strong>of</strong>i pacientebis sicocxlis xarisxi ar gansxvavdeba<br />

erTmaneTisgan da uaresia janmrTeli<br />

populaciis maCveneblebTan SedarebiT. dadginda,<br />

rom trasplantatis dakargva da dializze dabruneba<br />

iwvevs pacientTa sicocxlis xarisxis<br />

maCveneblebis gauaresebas.<br />

akad.wevr-kor. l.managaZe 2011 wels monawileobda<br />

samecniero kongresebsa da konferenciebSi:<br />

_ evropis urologTa asociaciis (EAU) 26-e<br />

kongresi (vena, avstria);<br />

_ samedicino farmacevtuli kompania `glaqsos<br />

mitklainisa~ da al.wulukiZis sax. urologiis<br />

erovnuli centris mxardaWeriT organizebuli<br />

konferencia `prostatis keTilTvisebiani hiperplaziis<br />

medikamentozuri mkurnalobis Tanamedrove<br />

principebi~ (Tbilisi);<br />

_ mamakacis janmrTelobis asociaciis konferencia<br />

(Tbilisi, 9 ivlisi da 28 ivlisi);<br />

_ pr<strong>of</strong>. n.yifSiZis mier organizebuli saer-<br />

TaSoriso konferencia (baTumi);<br />

_ urologTa saerTaSoriso sazogadoebis (SIU)<br />

31-e kongresi (berlini, gfr).<br />

akademiis wevr-korespondenti qeTevan nemsaZe<br />

statiebi<br />

1) `deda-bavSvis mijaWvulobis fsiqologiuri<br />

da ekonomikuri faqtorebi~ (J. `pulmonologia da<br />

alergologia~, baltiis I pediatriuli kongresis


178<br />

Sromebi, vilniusi, litva, 2011, gv. 22, inglisur<br />

enaze).<br />

dedis bavSvisadmi mijaWvuloba SesaZloa mravali<br />

fsiqo-socialuri faqtoriT iyos ganpirobebuli,<br />

Tumca xSir SemTxvevaSi is ver xsnis<br />

dedis qcevis araadekvaturobas, rac fiziologiuri<br />

safuZvlebis Seswavlis aucileblobas usvams<br />

xazs.<br />

2) `adreuli asakis bavSvTa ganviTarebis Sefasebis<br />

Tanamedrove meTodologia da iSviaTi<br />

daavadebebi~ (samxreT kavkasiis II konferencia iSviaT<br />

da obol daavadebebze, VI sesia, J. `iSviaTi<br />

da oboli daavadebebi~, Tbilisi, 2011, gv. 18,<br />

inglisur enaze).<br />

aRwerilia bavSvis globaluri ganviTarebis<br />

Sefasebis meTodologia da iSviaTi daavadebebis<br />

SemTxvevebi.<br />

akad.wevr-kor. q.nemsaZis mier mopovebuli iqna<br />

Semdegi grantebi:<br />

_ aSS, jon snous kvlevisa da swavlebis instituti,<br />

kontraqt `efeqturi perinataluri movlis~<br />

mowveuli leqtori (USAID, JSI, 2011);<br />

_ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da<br />

socialuri dacvis saministro, perinatalur-neonataluri<br />

proeqtis farglebSi nacionaluri protokolebis<br />

SemuSaveba (UNICEF-is samuSao jgufis<br />

wevri, 2011);<br />

_ kontraqti ukrainis neonatologebisaTvis me-<br />

Toduri saxelmZRvanelos SesamuSaveblad (USAID,<br />

JSI, 2011).<br />

akad.wevr-kor. q.nemsaZe 2011 wels arCeulia<br />

bavSvebze Zaladobisa da ugulebely<strong>of</strong>is pre-


179<br />

venciis saerTaSoriso sazogadoebisa (ISPCAN) da<br />

amerikis ZuZuTi kvebis akademiis sapatio wevrad.<br />

akad.wevr-kor. q.nemsaZe 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi da gamovida moxsenebebiT:<br />

_ `adreuli asakis bavSvTa ganviTarebis Sefasebis<br />

Tanamedrove meTodologia da iSviaTi daavadebebi~<br />

(samxreT kavkasiis II konferencia iSviaT<br />

da obol daavadebebze, Tbilisi);<br />

_ policitemia, transfuziologia (TanaavtorobiT;<br />

perinatologia/neonatologiis IV nacionaluri<br />

protokolebis samuSao jgufis Sekreba<br />

(bazaleTi, saqarTvelo);<br />

_ deda-bavSvis mijaWvulobis fsiqologiuri<br />

da ekonomikuri faqtorebi (baltiis I pediatriuli<br />

kongresi, vilniusi, litva).<br />

akad.wevr-kor. q.nemsaZem monawileoba miiRo<br />

saswavlo RonisZiebebSi:<br />

_ ZuZuTi kvebis akademiis XVI saerTaSoriso<br />

Sexvedra (maiami, florida, aSS);<br />

_ harvardis jandacvis skolasTan TanamSromlobiT<br />

USAID-is mxardaWeris proeqtiT organizebuli<br />

samuSao konferencia (qobuleTi);<br />

_ saswavlo turi `samedicino asociaciebis<br />

organizaciuli ganviTarebis specifika~ (vaSingtoni,<br />

san-francisko, aSS).<br />

igi xelmZRvanelobda samwlian sadoqtoro<br />

Temas `deda-bavSvis mijaWvulobaze moqmedi faqtorebis<br />

Seswavla~.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademia-<br />

Si gaimarTa akad.wevr-kor. q.nemsaZis wignis _<br />

`neonatologia~ (saxelmZRvanelo eqimebis, rezidentebisa<br />

da samedicino universitetis studentebisaTvis)<br />

prezentacia.


180<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

roman SaqariSvili<br />

statiebi<br />

1) `azatioprini avTvisebiani miasTeniis mkurnalobaSi~<br />

(TanaavtorobiT; 20-th Congress des wissenschaftlachen<br />

Beirates des deuchen Gesellschaft fur Muskulkranke,<br />

e. V. Ulm, 43. ulmi, gfr, 2011, inglisur enaze).<br />

ganxilulia miasTeniis axali samkurnalo teqnologiis<br />

Sedegebi.<br />

2) `iSemiuri insultis mimdinareobaSi zogierTi<br />

mwvave fazis liqvoruli faqtoris Sesaxeb~<br />

(TanaavtorobiT; Europ J. `Neurology~, 2011, 11, 41-47,<br />

inglisur enaze).<br />

ganxilulia cerebrul insultTan arsebuli<br />

inflamaciuri substratebis paTogenuri roli.<br />

3) `oqsidaciuri stresis da matriqs-metaloproteinazebis<br />

urTierToba sisxlis plazmis maCveneblebis<br />

mixedviT mwvave iSemiuri insultis<br />

mimdinareobaSi~ (TanaavtorobiT; Cerebrovascular Deseases,<br />

31 (Suppl 2), 2011, 142, inglisur enaze).<br />

naCvenebia oqsidaciuri stresis ganviTarebaze<br />

matriqs-metaloproteinazebis moqmedeba cerebruli<br />

insultis mwvave stadiaSi;<br />

4) `Sakiki da keTilTvisebiani poziciuri, paroqsizmuli<br />

Tavbrus xveva~ (TanaavtorobiT; 21-st<br />

Meeteng <strong>of</strong> European Neurological Society, lisaboni,<br />

portugalia, 2011, 575, inglisur enaze).<br />

kvlevebiT dadasturebulia BPPV-is paTogenezSi<br />

Sakikis triger-faqtorebis CarTva;B<br />

5) `sxvaobani marcxena parkuWis stres-asocirebul<br />

disfunqciaTa ori tipis klinikur gamovlinebebs<br />

Soris~ (TanaavtorobiT; EEurop. J. `Hearf<br />

Failute~, 10(S1), 2011, 164, inglisur enaze).


181<br />

gamoy<strong>of</strong>ilia stresogenuri da takocubos<br />

kardiomiopaTiebis klinikuri tipologia mwvave<br />

cerebruli hemoragiuli katastr<strong>of</strong>ebis dros.<br />

6) `polisomnografiis diagnozuri mniSvneloba<br />

Zilis apnoes mqone bavSvebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

Europ J. `Neurology~, 8, 2011, 337, inglisur enaze).<br />

dadgenilia, rom bavSvTa asakis Zilis apnoebs<br />

Soris adgili aqvs centraluri neirogenuri<br />

meqanizmebis Tanaarsebobas obstruqtul faqtor-<br />

Tan.<br />

7) `fsiqologiuri stresi da insultis ganvi-<br />

Tarebis riski axalgazrda pacientebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

Europ J. `Neurology~, 18, 2011, 393, inglisur<br />

enaze).<br />

ganxilulia socialuri fsiqostresogenuli<br />

faqtorebis CarTvis SesaZlebloba iSemiuri insultis<br />

meqanizmebSi axalgzrda asakSi.<br />

8) `pirveladi cerebruli simsivneebis epidemiologia<br />

saqarTveloSi~ (TanaavtorobiT; Europ J.<br />

`Cancer~, 47, 2011, 253, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia saqarTveloSi bolo ori aTwleulis<br />

periodSi Tavis tvinis pirveladi simsivneebis<br />

nozografiuli maxasiaTeblebi hospitaluri<br />

registris doneze.<br />

nevrologTa me-20 kongresis masalebSi gamoqveynebulia<br />

6 statia (TanaavtorobiT; marakeSi,<br />

maroko, inglisur enaze):<br />

9) `insultis mimdinareobaSi c-reaqtiuli cilis<br />

dabali maCvenebeli~.<br />

pirveladaa ganxiluli anTebiTi markeris paradoqsuli<br />

reaqcia reanimaciuli paTologiis neiroinflamaciuri<br />

agresiis korelaciaSi.


182<br />

10) `neiroimunologiuri cvlilebebis SedarebiTi<br />

analizi vaskuluri demenciisa da alchaimeris<br />

daavadebis pirobebSi~.<br />

mowodebulia yvelaze gavrcelebuli ori saxeobis<br />

damatebiTi saxeobis sadiferencio kriteriumi.<br />

11) `hipoTireozi rogorc demenciis risk-faqtori<br />

xandazmulebSi~.<br />

dadasturebulia farisebri jirkvlis disfunqciis<br />

roli xandazmulTa kognituri darRvevebis<br />

demenciis xarisxSi transformirebis procesSi.<br />

12) `zogierTi infeqciuri agentis roli gafantuli<br />

sklerozis ganviTarebaSi~.<br />

Seswavlilia zogierTi infeqciuri agentis<br />

trigeruli roli pirvelad gafantuli sklerozis<br />

progresirebadi da ara remisiuli formis<br />

mimarT.<br />

13) `iSemiuri insultis daavadeblTa sisxlSi<br />

autoagresiis raqciebis gavlena meoradi cerebruli<br />

hemoragiis ganviTarebaSi~.<br />

klasificirebulia neiroinflamaciuri substratebis<br />

agresiis qronologiuri pr<strong>of</strong>ili insultis<br />

transformirebasTan mimarTebaSi.<br />

14) `miasTeniis nazografiuli maxasiaTeblebi<br />

saqarTveloSi~.<br />

ganxilulia miasTeniis ZiriTadi epidemiologiuri<br />

monacemebis dinamika bolo ori aTwleulis<br />

ganmavlobaSi daavadebis paTomorfozTan erTad.<br />

akad.wevr-kor. r.SaqariSvilma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:


183<br />

_ `klinikuri kvlevebi gafantuli sklerozis<br />

dargSi~ (saerTaSoriso konferencia, paneluri diskusiis<br />

monawile-eqsperti, stamboli, TurqeTi);<br />

_ `vaskuluri demencia~ (me-7 saerTaSoriso<br />

kongresi, riga, latvia);<br />

_ `parkinsonizmi _ 21-e saukunis aqtualuri<br />

problema~ (samecniero konferencia, Tbilisi);<br />

_ `nevrologiis sadiskusio sakiTxebi~ (samecniero<br />

konferencia, Tbilisi);<br />

_ `neiropaTiuli tkivili _ praqtikuli midgoma~<br />

(farmacevtuli kompania `faizeris~ (aSS) mier<br />

organizebuli simpoziumi, Tbilisi);<br />

_ `klinikuri neiromecnierebis Tanamedrove<br />

miRwevebi~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetisa da salpetrieris klinikis<br />

(parizi, safrangeTi) erToblivi konferencia, Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. r.SaqariSvilma 2011 wels moipova<br />

SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis<br />

4 granti:<br />

1) `antioqsidanturi sistemis statusi da sisxlis<br />

matriqsuli metaloproteinazebi, rogorc<br />

biomarkerebi mwvave iSemiuri insultis SemTxvevaSi~;<br />

2) `Tavis tvinis pirveladi simsivneebis epidemiologia<br />

saqarTveloSi: prospeqtuli populaciuri<br />

kvleva~;<br />

3) `mwvave meningitis da encefalitis gamomwvevi<br />

mizezebi saqarTveloSi~;<br />

4) `saqarTveloSi infeqciuri etiologiis<br />

mwvave da qvemwvave dune damblis epidemiologia<br />

da etiologia~.<br />

_ farmakologiuri korporacia `Teva~-s (israeli)<br />

4 granti;


184<br />

_ farmacevtuli kompania `Biogen~-is (aSS ) 2<br />

granti.<br />

akad.wevr-kor. r.SaqariSvilis xelmZRvanelobiT<br />

iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi medicinis fakultetze damtkicebulia<br />

da xorcieldeba oTxi sadoqtoro programa,<br />

romelTa farglebSi mimdinareobs sadoqtoro<br />

disertaciebis momzadeba. misive zedamxedvelobiT<br />

da meToduri xelmZRvanelobiT diplomisSemdgomi<br />

momzadebis programiT rezidenturas gadis Tbilisis<br />

saxelmwifo samedicino universitetis 16<br />

rezidenti.<br />

medicinis gany<strong>of</strong>ilebaSi Catarda 4 saerTo<br />

kreba. gany<strong>of</strong>ilebam ganixila da miiRo dadgenilebebi<br />

ramdenime aqtualur sakiTxze: gany<strong>of</strong>ilebis<br />

wevrebis mier warmodgenili saeqsperto Sefasebis<br />

daskvnebis safuZvelze, samedicino pr<strong>of</strong>ilis<br />

samecniero dawesebulebaTa mier 2010 wels<br />

gaweuli samecniero-kvleviTi saqmianobis, medicinis<br />

dargSi 2010 wlis saukeTeso samecnierokvleviTi<br />

dawesebulebis gamovlenisa da saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis ucxoeli<br />

wevrebis asarCevad kandidaturebis wamoyenebis<br />

Sesaxeb.<br />

medicinis gany<strong>of</strong>ilebis mier akademiuri sab-<br />

Wos sxdomaze gansaxilvelad wardgenil iqna 5<br />

sakiTxi, maT Soris iseTi aqtualuri mniSvnelobisa,<br />

rogoricaa: `aiv infeqcia/Sidsi ms<strong>of</strong>lioSi<br />

da saqarTveloSi: miRwevebisa da perspeqtivebis<br />

Sesaxeb”, `ujreduli medicina, dRevandeli miRwevebi<br />

da ganviTarebis perspeqtivebi“, „tuberkulozis<br />

epidemiologia da marTva saqarTveloSi“, Jurnal<br />

biomedicinis macnes seriis saredaqcio ko-


185<br />

legiisa da saredaqcio sabWos ganaxlebuli Semadgenlobis<br />

damtkiceba.<br />

fiziologiis gany<strong>of</strong>ileba<br />

fiziologiis gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis<br />

gaerTianebuli iyo 5 wevri, maT Soris<br />

3 akademikosi da 2 wevr-korespondenti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />

1 wigni da 17 samecniero statia.<br />

akademikosi Tengiz oniani<br />

statiebi<br />

1) `paradoqsuli Zilis darRvevebi da tvinis<br />

muskarinuli qolinerguli sistemis antagonistebis<br />

mravaljeradi moqmedebiT gamowveuli 2m muskarinuli<br />

qolinoreceptorebis simkvrivis cvlilebebi~<br />

(TanaavtorobiT; neiromecnierebis me-8<br />

ms<strong>of</strong>lio kongresis Sromebi, florencia, italia,<br />

2011, gv. 484, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia Tavis tvinis muskarinuli qolinerguli<br />

sistemis antagonistebis mravaljeradi<br />

moqmedebis efeqtebi paradoqsul Zilze da m2<br />

muskarinuli receptorebis simkvriveze. dadginilia,<br />

rom muskarinuli qolinerguli sistemis<br />

antagonistebis mravaljeradi moqmedeba cxovelebSi<br />

paradoqsuli Zilis iseTive cvlilebebs<br />

iwvevs, rogoric depresiuli pacientebisTvis aris<br />

damaxasiaTebeli. aRniSnul cvlilebebs Tan axlavs<br />

axal qerqsa da hipokampSi m2 muskarinuli<br />

receptorebis sixSiris mateba, rac muskarinuli<br />

qolinerguli sistemis supersensitiurobaze miu-<br />

TiTebs.


186<br />

2) `NMDA receptorebis blokirebiT gamowveuli<br />

Zil-RviZilis ciklis struqturuli darRvevebi~<br />

(TanaavtorobiT; neiromecnierebis me-8 ms<strong>of</strong>lio<br />

kongresis Sromebi, florencia, italia, 2011,<br />

gv. 485, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia Tavis tvinis NMDA receptoruli<br />

sistemis benzodiazepinebis saitis blokirebis<br />

efeqtebi Zil-RviZilis ciklis struqturaze. es<br />

efeqtebi xorcieldeba gaemA receptorebis saSualebiT,<br />

xolo gaem sistema warmoadgens im mniSvnelovan<br />

mediatorul sistemas, romelic pirdapir<br />

monawileobs Zilis regulaciaSi. aRwerilia<br />

paradoqsuli Zilis disocirebuli ganviTareba<br />

aRniSnul pirobebSi da gakeTebulia daskvna imis<br />

Sesaxeb, rom NMDA receptoruli sistemis benzodiazepinebis<br />

saitis normaluri funqcioba is<br />

meqanizmia, romelic aRm<strong>of</strong>xvris halucinaciebis<br />

ganviTarebas.<br />

akademikosi mixeil xananaSvili<br />

statia<br />

`xangrZlivi (500 dRe-Ramis ganmavlobaSi) Sidasaxeobrivi<br />

da sensoruli nawilobrivi izolaciis<br />

gavlena adamianis fsiqo-emociuri funqciebis<br />

mdgomareobaze informaciuli stresis pirobebSi~<br />

(ж. `Проблемы современной приматологии~, adleri-soWi,<br />

rf, 2011, 112-118, rusul enaze).<br />

planeta marsis aTvisebis mizniT saerTaSoriso<br />

programis „marsi-500“-is farglebSi Catarebuli<br />

eqsperimentis safuZvelze dadgenilia, rom<br />

informaciuli stresisadmi fsiqo-emociuri funqciebis<br />

mdgradobis daqveiTeba izolaciis pirobebSi<br />

mniSvnelovnad ganisazRvreba Sidasaxeob-


187<br />

rivi izolaciisaTvis damaxasiaTebeli faqtorebiT,<br />

rac ganpirobebulia Tavis tvinis TviTregulaciis<br />

meqanizmebis daTrgunviT. miRebuli Sedegebi<br />

ganixileba rogorc umaRlesi nervuli sistemis<br />

funqciaTa darRvevis winaaRmdeg farmakologiur<br />

nivTierebaTa adekvaturi SerCevisa da<br />

axal farmakologiur nivTierebaTa Seqmnis Teoriuli<br />

safuZveli.<br />

garda amisa, planeta marsis Seswavlisa da<br />

aTvisebis saerTaSoriso programis („marsi-500“)<br />

farglebSi akad. m.xananaSvili xelmZRvanelobda<br />

kvlevebs, romlebic miznad isaxavdnen dedamiwaze<br />

ganlagebul, kosmosuri frenisaTvis gaTvaliswinebul<br />

xomaldSi (identuri modeli) my<strong>of</strong>i 6<br />

adamianis fsiqoemociuri funqciebis Seswavlas.<br />

kvlevis Sedegebi gamoyenebul iqneba frenis realur<br />

pirobebSi kosmonavtebis SerCevisas.<br />

wina wlebSi Camoyalibebuli informaciuli<br />

stresis Teoriis gaTvaliswinebiT akad. m.xanana-<br />

Svili ganagrZobda normasa da paTologias Soris<br />

gardamavali mdgomareobis eqsperimentul Seswavlas.<br />

dadgenilia am mdgomareobis rTuli, bifunqciuri<br />

(biologiurad dadebiTi da uary<strong>of</strong>iTi)<br />

buneba, rac ganixileba, rogorc paTologiis prevenciisa<br />

da koreqciis axali meTodebis Seqmnis<br />

Teoriuli safuZveli. miRebulia imis mtkicebis<br />

axali damadasturebeli faqtebi, rom gardamavali<br />

mdgomareoba unda ganixilebodes organizmis cxovelmy<strong>of</strong>elobis<br />

sxva ZiriTad mdgomareobaTa (norma-daavadeba)<br />

rangSi. ruseTis medicinis mecnierebaTa<br />

akademiis saangariSo saerTo krebis dadgenilebaSi<br />

(moskovi, 28 Tebervali, 2011 w. krebis<br />

dadgenileba #24) aRniSnuli kvleva moxsenebu-


188<br />

lia, rogorc mniSvnelovani da perspeqtiuli samecniero<br />

mimarTuleba.<br />

saangariSo wels akad. m.xananaSvili iyo samecniero<br />

Jurnalebis _ `Бюллетень экспериментальной<br />

биологии и медицины~ da `Журнал высшей нервной деятельности~<br />

saredaqcio samecniero sabWos wevri.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

nikoloz yifSiZe<br />

wigni<br />

`kardiologiuri Secdomebi~ („inteleqti“, Tbilisi,<br />

2011, 151 gv.).<br />

wignSi Tavmoyrilia III klasis (anu aramar-<br />

Tebuli) RonisZiebebi 16 saxelmZRvanelosa da 38<br />

gaidlainze dayrdnobiT.<br />

statiebi<br />

1) `gafantuli sklerozisa da qronikuli cerebrospinaluri<br />

venuri ukmarisobis mqone pacientebis<br />

endovaskuluri mkurnaloba~ (TanaavtorobiT,<br />

<strong>Georgian</strong> Med News. 2011 Oct;(199):29-34. PubMed ID:<br />

22155803, inglisur enaze).<br />

statia eZRvneba gafantuli sklerozis mkurnalobis<br />

axal meTods, romelic gulisxmobs cerebrospinaluri<br />

venuri ukmarisobis (rogorc gafantuli<br />

sklerozis erT-erTi savaraudo mizezis)<br />

gamomwvevi stenozis perkutanul angioplastikas.<br />

2) `gulis marjvena parkuWis simsivnis endovaskuluri<br />

mkurnaloba~ (TanaavtorobiT; Circ Cardiovasc<br />

Interv. 2011 Oct 1;4(5):e33-5. PubMed ID: 22010193,<br />

inglisur enaze).<br />

aRwerilia warmatebuli klinikuri SemTxveva:<br />

gulis simsivnis mkurnaloba _ misi mkvebavi arte-


189<br />

riebis ms<strong>of</strong>lioSi pirveli endovaskuluri embolizacia<br />

saembolizacio maryuJebis gamoyenebiT.<br />

3) `gulis ukmarisobis mkurnalobis programis<br />

efeqturoba aRmosavleT evropaSi: Tbilisi,<br />

saqarTvelo~ (TanaavtorobiT; Circ Heart Fail. 2011 Nov<br />

1;4(6):763-9. Epub 2011 Sep 7. PubMed ID: 21900187, inglisur<br />

enaze).<br />

kvlevam aCvena gulis ukmarisobis programis<br />

saqarTveloSi implementaciis efeqturoba.<br />

4) `mravalSriani kompiuteruli tomografiis<br />

diagnostikuri SesaZleblobebi muclis daxuruli<br />

travmis dros~ (TanaavtorobiT; <strong>Georgian</strong> Medical<br />

News, 2011 Feb;(191):12-8. PubMed ID: 21436472, inglisur<br />

enaze).<br />

kvlevam aCvena muclis daxuruli travmis<br />

dros diagnostikis mizniT mravalSriani kompiuteruli<br />

tomografiis gamoyenebis maRali specifikuroba<br />

da sensitiuroba.<br />

5) `axali polimeruli biomasaliT _ Accelerate-AT<br />

_ dafaruli stenti: pirveli klinikuri<br />

kvleva adamianebSi _ 2-wliani dakvirvebis Sedegebi~<br />

(TanaavtorobiT; Proceedings <strong>of</strong> the 9 th International<br />

Congress on Coronary Artery Disease. Printed in October 2011<br />

by Editografica, bolonia, italia, inglisur enaze).<br />

kvlevam aCvena axali polimeruli biomasaliT<br />

dafaruli stentebis efeqturoba xangrZlivi dakvirvebis<br />

periodSi.<br />

akad.wevr-kor. n.yifSiZis xelmZRvanelobiT<br />

damTavrda 2008-2011 wlebSi mimdinare samuSao `saqarTveloSi<br />

perkutanuli koronaruli Carevisas<br />

biomeruli meTodiT ACCELERATE-AT dafaruli<br />

stentis usafrTxoebisa da muSaobis erTcentriani<br />

klinikuri kvleva~. grZeldeba muSaoba Temaze


190<br />

`Rerovani ujredebis transplantaciisa da qsovilovani<br />

inJineriis teqnologiebis danergva klinikur<br />

praqtikaSi~.<br />

akad.wevr-kor. n.yifSiZe 2011 wels moxsenebebiT<br />

gamovida saerTaSoriso sesiebze:<br />

_ 1) `perkutanuli koronaruli intervencia<br />

ST segmentis elevaciiT mimdinare miokardiumis<br />

mwvave infarqtisas axalgazrda pacientebSi~, 2)<br />

`ST segmentis elevaciiT mimdinare miokardiumis<br />

mwvave infarqtisas Catarebuli perkutanuli<br />

koronaruli intervenciis dros Trombaspiraciis<br />

gavlena angiografiul da klinikur Sedegze~<br />

(transkaTeteruli kardiovaskuluri mkurnaloba<br />

(TCT xmelTaSua zRvis auzSi) _ kardiologiisa<br />

da kardiovaskuluri qirurgiis me-7 saerTaSoriso<br />

kongresTan erTad, antalia, TurqeTi);<br />

_ `sirolimusis usafrTxo da efeqturi adgilobrivi<br />

gamoyeneba, sisxlZarRvovani midgomisas<br />

hemodializze my<strong>of</strong> pacientebSi~ (rikenis samecniero<br />

centris (iaponia) da akad. n.yifSiZis saxelobis<br />

centraluri sauniversiteto klinikis (saqarTvelo)<br />

pirveli erToblivi saerTaSoriso simpoziumi<br />

translaciur medicinaSi, baTumi);<br />

_ `venoplastika gafantuli sklerozis mqone<br />

pacientebSi. perspeqtiva Tu cru imedi?~ (angiologiis<br />

saerTaSoriso kavSiris evropuli organizaciis<br />

me-20 kongresi, lubliana, slovenia);<br />

_ 1) `me-2 tipis Saqriani diabetis, dislipidemiisa<br />

da arteriuli hipertenziis mqone xandazmul<br />

pacientebSi garTulebebisa da sisxlZarRvTa disfunqciis<br />

prevenciis mizniT Catarebuli multifaqtoriuli<br />

mkurnalobis efeqturoba~, 2) `axali<br />

poliemeruli biomasaliT _ Accelerate-AT _ da-


191<br />

faruli stenti: pirveli klinikuri kvleva<br />

adamianebSi _ 2-wliani dakvirvebis Sedegebi~ (koronaruli<br />

arteriebis daavadebaTa me-9 saerTaSoriso<br />

kongresi, venecia, italia);<br />

_ 1) `Rerovani ujredebiT endovaskuluri<br />

mkurnaloba RviZlis cirozis bolo stadiis<br />

dros: adamianebSi pirveli klinikuri kvlevis<br />

Sedegebi~, 2) `venoplastika gafantuli sklerozis<br />

mqone pacientebSi: perspeqtiva Tu cru imedi?~<br />

(samecniero konferencia `inovaciebi kardio-vaskulur<br />

intervenciebSi~, Tel-avivi, israeli).<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

zurab qevaniSvili<br />

statiebi<br />

1) `akustikuri nevromis sadiagnostiko testebi~<br />

(TanaavtorobiT; j. <strong>Georgian</strong> Medical News, 192(3), 2011,<br />

21-28, inglisur enaze).<br />

daxasiaTebuli da ranJirebulia akustikuri<br />

nevromis sadiagnozo eleqtronistagmografiis<br />

(eng) da tvinis Reros smenis pasuxis (tRsp) indeqsebi.<br />

SedarebiT iafi da operatiuli eng-is da<br />

tRsp-is registraciis meTodebis mgrZnobeloba<br />

sawyisi stadiis nevromebis SemTxvevebSic ki, absoluturad<br />

miiCneva. yurSi xmaurisas (tinnitus),<br />

da/an Tavbrusxvevisas (vertigo), normaluri audiometriuli<br />

suraTis pirobebSic mizanSewonilia<br />

orive testis Catareba. eng-is da tRsp-is registraciis<br />

meTodebiT akustikuri nevromis gamovlinebisas<br />

kontrastuli kompiuteruli tomografiiT<br />

an magnitur/rezonansuli tomografiiT paTologia<br />

verificirdeba, detalizdeba, da SemuSavdeba<br />

qirurgiuli Carevis konkretuli strategia. eng-is


192<br />

da tRsp-is uary<strong>of</strong>iTi monacemebisas, piriqiT,<br />

ZviradRirebuli tomografiebis Catareba aucilebeli<br />

aRar aris.<br />

2) `tinitusis universaluri kiTxvarebi: litvis<br />

praqtika~ (TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong> Hearing Science,<br />

1(1), 2011; gv. 101, inglisur enaze).<br />

SemuSavebulia kiTxvarebi, romlebic tinitusis<br />

Tanmdevi fizikuri, emociuri, socialuri dar-<br />

Rvevebis analizis, agreTve, tinitusian avadmy<strong>of</strong>ebSi<br />

smenis, yuradRebis, Zilis funqciis Sefasebis<br />

saSualebas iZleva. kiTxvarebi adekvaturad<br />

axasiaTebs tinitusis fenomens, meore mxriv ki,<br />

movlenaze tinitusis matareblis subieqtur SegrZnebebs<br />

warmoaCens. gamokiTxulTa 47,0% qalebi<br />

iyvnen, 53,0% _ mamakacebi. asakobrivi rangi farTo<br />

iyo. saSualo asaki 41 wels Seadgenda.<br />

3) `otologiuri garTulebebi akvalangisteb-<br />

Si: litvis monacemebi~ (TanaavtorobiT; koxlearis<br />

I kongresis masalebi, barselona, espaneTi,<br />

2011, gv. 421, inglisur enaze).<br />

avtonomiuri wyalqveSa sasunTqi aparatiT<br />

(scuba) wyalqveSa curvis moyvarulebSi Seswavlilia<br />

otologiur garTulebaTa xasiaTi da xarisxi.<br />

gamokiTxulTa 73,3%-ma daadastura, xolo<br />

26,7%-ma uaryo yvinTvaSi varjiSis dawyebamde<br />

otopaTologiaze raime risk-faqtoris arseboba<br />

da/an sawinaaRmdego Cveneba. maTgan 48,3% Semcivnebis<br />

simptomTa (cxvirSi moWeris, Sua yurSi<br />

wnevis SegrZneba) miuxedavad sistematurad misdevda<br />

yvinTvas. bevr moyvaruls yvinTvisas Sua yurSi<br />

wnevis problemebi da, Sesabamisad, yuris dagubeba<br />

da tkivili sdevda Tan. yvinTvis mimdinareobisas<br />

an misi Sewyvetis momentSi gamokiTxulTa 13,8%-ma


193<br />

Tavbrusxvevaze, _ 8,6%-ma disbalansze, _ 12,1%-ma<br />

smenis daqveiTebaze, _ 9,5%-ma tinitusze, _ 3,4%-ma<br />

gulzidvaze miuTiTa. gareTa yuris mwvave infeqcia<br />

yvinTvis moyvarulTa 7,9%-Si, Sua da SigniTa<br />

yuris barotravmis simptomebi Sesabamisad 3,4%-Si<br />

da 1,7%-Si aRiniSna. qronikuli otoinfeqcia gamokiTxulTa<br />

10,3%-Si, tinitusi _ 6,9%-Si, dafis apkis<br />

perforacia _ 6,0%-Si, Tavbrusxveva da disbalansi<br />

_ 4,3%-Si dafiqsirda. gairkva, rom myvinTav-<br />

Tagan bevri yuris paTologiaze garkveuli riskfaqtorebis<br />

matarebelia. myvinTavTagan saTanado<br />

informaciis miRebam da sapasuxo adekvaturma instruqtaJma<br />

otologiur garTulebaTa prevencias<br />

unda Seuwyos xeli.<br />

4) `smenis funqcia industriul warmoebaSi<br />

CarTul muSebSi: saqarTvelos masala~ (TanaavtorobiT;<br />

me-10 saerTaSoriso kongresis _ `xmauri<br />

rogorc xalxis janmrTelobis problema~ masalebi,<br />

gv. 21, londoni, didi britaneTi, 2011, inglisur<br />

enaze).<br />

smenis funqciaze sawarmoo xmauris efeqtebis<br />

Seswavlis mizniT mSenebel muSebSi ganisazRvreboda<br />

audiometriuli zRurblebi 0,125-12 khc-is<br />

anu farTo sixSirul diapazonSi. xmauris gavlena<br />

SerCeviTad an ufro gamokveTilad maRali<br />

sixSireebis bgeraTa mimReblobis mimarT aRiniSna.<br />

smenis simaxvilis maqsimaluri daqveiTeba 12 da<br />

10 khc sixSireebze dafiqsirda. xmaurisadmi mometebuli<br />

mgrZnobeloba 50 wlamde asakis individebSi<br />

gamovlinda. ufro asakovnebSi smenis sistemaze<br />

xmauris efeqtebi Sesustebuli, moqmedebis<br />

sixSiruli speqtri ki daviwroebuli iyo. dadgenilia,<br />

rom maRali sixSireebis momcvel tonalur<br />

audiometrias smenaze xmauris efeqtebis gamovle-


194<br />

na sawyis etapebzeve ZaluZs, rac saTanado prevenciul/samkurnalo<br />

proceduraTa dauyovnebliv<br />

gatarebiT Sesabamisi paTologiuri procesebis<br />

damuxruWebisa da reabilitaciis Sansebs iZleva.<br />

5) `akustikuri nevroma, tonaluri audiometriis<br />

(ta), eleqtronistagmografiis (eng) da tvinis<br />

Reros smenis pasuxis (tRsp) maxasiaTeblebi~<br />

(TanaavtorobiT; wignSi: Ierasg Biennal Symposium,<br />

moskovi, rf, 2011, 115-116, inglisur enaze).<br />

akustikuri nevroma (an) metwilad calmxrivi<br />

paTologiaa. mis tipur ta-is maxasiaTebels, Sesabamisad,<br />

asimetriuli xasiaTis smenis daqveiTeba<br />

warmoadgens. akustikuri nevromis mogvianebiTi<br />

stadiisas smenis daqveiTebas kontralateralur<br />

mxarezec aqvs xolme adgili. ormxrivi akustikuri<br />

nevromisas smenis daqveiTebac bilateraluria.<br />

daxasiaTebulia eng-isa da tRsp-is monacemTa<br />

kompleqsi, romliTac an-is drouli da zusti<br />

identifikacia miiRweva. mgrZnobiare eng-iul niSnad,<br />

kerZod, biTermuli kaloriuli testi aris<br />

miCneuli. meore mxriv, saTanado teqnikur pirobebSi<br />

kvalificiurad Catarebuli kvlevisas tRspis<br />

efeqturoba akustikuri nevromis diagnostikaSi<br />

absoluturad iTvleba. eng-isa da tRsp-is<br />

registraciis meTodebiT retrokoxlearuli pa-<br />

Tologiis dadasturebisas procesis arsis, lokalizaciisa<br />

da zomebis Sesaxeb sruli da zusti<br />

informaciis misaRebad, amasTan konkretuli qirurgiuli<br />

strategiis SesamuSaveblad, aucilebelia<br />

kontrastuli kompiuteruli tomografiis an<br />

magnitur-rezonansuli tomografiis Catareba.<br />

6) `gamowveuli otoakustikuri emisiis asakobrivi<br />

cvlilebebi~ (TanaavtorobiT; wignSi: Ierasg


195<br />

Biennal Symposium, moskovi, rf, 2011, 117-118, inglisur<br />

enaze).<br />

sxvadasxva asakis individebSi bgeriTi tkacuniT<br />

gamowveuli otoakustikuri emisia (goae) registrirdeboda<br />

da cifruli meTodiT izomeboda<br />

misi integrebuli sumaruli magnituda. paralelurad,<br />

yvela gamokvleulSi ordinaruli tonaluri<br />

audiometriiT ganisazRvreboda smenis fsiqoakustikur<br />

zRurblTa maCveneblebi da xdeboda<br />

goae-is sumarul magnitudebTan maTi Sepirispireba.<br />

goae-is magnitudis asakTan dakavSirebuli daqveiTeba<br />

pirvelad 40-49 wlis asakis individebSi<br />

dafiqsirda. momdevno asakobriv qvejgufebSi (50-59<br />

da 60-69 wlebi) goae-is magnitudis vardna ukve<br />

TvalsaCino iyo da asakTan erTad progresirebda.<br />

dadasturda, rom goae-is registraciis meTodi,<br />

tonaluri audiometriis meTodTan SedarebiT,<br />

smenis receptorebis cvlilebebis, maT Soris, SigniTa<br />

yuris asakobrivi procesebis identifikaciis<br />

ufro mgrZnobiare, adreuli da zusti proceduraa.<br />

calkeul individSi goae-is magnitudis Semcirebis<br />

gamovlenisas smenis daqveiTebis saprevenciod<br />

saTanado procedurebisa da Terapiul kompleqsTa<br />

gamoyeneba aris rekomendebuli.<br />

7) `smenis funqcia industriaSi dasaqmebul<br />

muSebSi: saqarTvelos masala~ (TanaavtorobiT; me-<br />

10 saerTaSoriso kongresis _ `xmauri rogorc<br />

xalxis janmrTelobis problema~ masalebi, londoni,<br />

didi britaneTi, 2011, 141-145, inglisur enaze).<br />

Seswavlilia transkavkasiuri gazsadenis mSeneblobaze<br />

momuSave muSebSi smenis funqciaze<br />

sistematuri industriuli xmauris zegavlena. ganisazRvra<br />

tonaluri audiometriiT smenis zRurblebi<br />

0,125-12 khc anu gafarToebul sixSirul dia-


196<br />

pazonSi. paralelurad, adgilobrivi samecnierokvleviTi<br />

humanitaruli institutebis TanamSromelTa<br />

sakontrolo jgufSi Catarda identuri<br />

audiokvleva. miRebuli monacemebiT warmoebasTan<br />

asocirebuli xmauris mimarT 50 wlamde asakis<br />

individebi mometebulad mgrZnobiareni arian. 50<br />

welze meti asakis pirebSi presbiakuzisis anu<br />

smenis zRurblis asakobrivi daqveiTebis gamo samuSaosTan<br />

dakavSirebuli xmauri sul ufro nakleb<br />

negatiur gavlenas axdens smenis funqciaze.<br />

Sesabamisad, asakTan erTad xmauris efeqtebis xarisxi<br />

smenis sistemaze klebulobs da sixSirul<br />

diapazonSi viwrovdeba. metic, 60 wels gadacilebul<br />

individebSi, smenis zRurblTa kritikuli<br />

matebis gamo, xmauris moqmedeba praqtikulad anulirebulia.<br />

gairkva, rom xmauri, upirveles yovlisa,<br />

4-12 khc zols anu maRali sixSireebis bgera-<br />

Ta mimReblobas aqveiTebs, gansakuTrebiT mkveTrad<br />

ki kidura 12 da 10 khc sixSireebze moqmedebs.<br />

kvlevis Sedegebidan gamomdinare, gakeTebulia daskvna,<br />

rom gafarToebuli anu maRali sixSireebis<br />

momcveli tonaluri audiometriiT, konvencionalurisagan<br />

gansxvavebiT, smenis sistemaze xmauris<br />

efeqtebis verificireba sawyis etapebzeve aris<br />

SesaZlebeli. smenis funqciaze xmauris moqmedebis<br />

drouli dokumentireba, Tavis mxriv, saTanado<br />

samkurnalo-pr<strong>of</strong>ilaqtikuri procedurebis dauyovnebliv<br />

gatarebiT SigniTa yurSi paTologiuri<br />

procesebis blokirebisa da nawilobrivi an sruli<br />

reabilitaciis perspeqtivebs qmnis.<br />

8) `virusul vestibulur nevronitTan da neirolabirinTitTan<br />

asocirebuli bppv~ (TanaavtorobiT;<br />

Journal <strong>of</strong> Scientific and Practical Medicine, 67(1),<br />

2011, gv. 35, inglisur enaze).


197<br />

kompiuteruli eleqtronistagmografiis (eng)<br />

gamoyenebiT, okulomotoruli da poziciuri kaloriuli<br />

testebis CanawerebiT, kontroldeboda<br />

vestibuluri nevronitiT da neirolabirinTitiT<br />

daavadebulTa vestibuluri funqcia. yvela daavadebulSi<br />

dafiqsirda lateraluri kupulo- da<br />

ukana kanaloliTiazi. miRebuli Sedegebis axsnisas<br />

gaTvaliswinebuli iyo SigniTa yuris struqturul-organizaciuli<br />

da inervaciis Taviseburebebi.<br />

navaraudevia, rom horizontaluri arxis<br />

receptorebi garkveuli periodis Semdeg normalur<br />

funqcionirebas, maT Soris, normalur karbonatul<br />

mgrZnobelobas aRidgenen, rac bppv-s<br />

warmoSobis uSualo mizezi xdeba xolme.<br />

9) `smenis statusis Sefasebisas da audioreabilitacis<br />

strategiis gansazRvrisas mSobliuri<br />

enis fonetikur TaviseburebaTa gaTvaliswineba<br />

aris saWiro~ (TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong> Scientific and<br />

Practical Medicine, 67(1), 2011, gv. 36, inglisur enaze).<br />

saqarTveloSi mcxovrebi mkvidri qarTulenovani<br />

mosaxleobidan randomulad SerCeul janmrTelebSi<br />

da sensonevraluri genezis smenadaqveiTebulebSi<br />

ganisazRvreboda smenis funqcia 0,125-<br />

10 khc anu farTo sixSirul diapazonSi. dadgenilia,<br />

rom gamokvleulTa orive jgufSi 0,5, 1, 2 da<br />

4 khc-is anu principuli sametyvelo diapazonis<br />

centralur sixSireebTan SedarebiT 6, 8 da 10 khcis<br />

anu kidura maRalsixSirovan audiometriul<br />

zolSi smenis zRurblebs ufro maRali mniSvnelobebi<br />

hqondaT. kvlevis Sedegebidan gamomdinare,<br />

smenis funqciis Sefasebisas, samkurnalo, sareabilitacio<br />

da prevenciul RoniZiebaTa Catarebis<br />

mizanSewonilobis gansazRvrisas, sasmeni aparatis<br />

SerCevis, morgebisa da daregulirebisas rekomen-


198<br />

debulia smenis centralursixSirovan maxasiaTeblebTan<br />

erTad gaTvaliswinebul iqnes maRalsix-<br />

Sirovani statusic. maRalsixSirovan maxasiaTeblebze<br />

yuradRebis aqcentireba gansakuTrebiT im<br />

individebSi unda iyos mniSvnelovani, visi sametyvelo<br />

enac Tanxmovan asobgeraTa mometebul raodenobas<br />

moicavs, romelTagan bevri farTo speqtrul<br />

ares, maT Soris, maRalsixSirovan zols<br />

faravs. araindoevropuli genezis qarTuli swored<br />

enaTa aseT ojaxs ganekuTvneba. kerZod, qar-<br />

TulSi metyvelebis konstruqcia/percepciis procesebSi<br />

28 Tanxmovania aqtiurad CarTuli, romelTagan<br />

bevris speqtri klasikuri sametyvelo,<br />

0,5-4 khc sixSiruli zolis garda maRalsixSirovan,<br />

6-10 khc sixSiris komponentebsac moicavs.<br />

akad.wevr-kor. z.qevaniSvilis TanamonawileobiT<br />

rva samecniero moxseneba iqna wardgenili 4<br />

adgilobriv da 4 saerTaSoriso samecniero forumze.<br />

akad.wevr-kor. z.qevaniSvili monawileobda saxelmwifo<br />

proeqtSi `axalSobilTa smenis skriningi~,<br />

romelic 2006 wlidan warmatebiT mimdinareobs<br />

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da<br />

socialuri dacvis saministros egidiT. gamokvleva<br />

xorcieldeba smenis skriningis specialuri<br />

aparatebis _ Echo-Screen-is gamoyenebiT, romlebic<br />

germanelma da holandielma kolegebma usaxsovres<br />

audiologiis erovnul centrs misi saer-<br />

TaSoriso avtoritetis gaTvaliswinebiT. xsenebuli<br />

proeqtis farglebSi mobilurma jgufma TbilisSi<br />

dabadebuli 20 aTasamde axalSobilis smena<br />

gamoikvlia. paTologiis dadasturebisas smenis<br />

reabilitaciis konkretuli gegma muSavdeba, sasmeni<br />

aparati SeirCeva da programirdeba, reabili-


199<br />

taciis uSualo procesSi ki surdopedagogi ir-<br />

Tveba. smenis defeqtebis adreul gamovlenasa da<br />

reabilitaciis droul dawyebas bavSvis ganviTarebisaTvis<br />

da srulfasovan pirovnebad CamoyalibebisaTvis<br />

principuli mniSvneloba aqvs.<br />

audiologiis erovnuli centri 2011 welsac<br />

CarTuli iyo saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa<br />

da socialuri dacvis saministros egidiT<br />

mimdinare socialuri reabilitaciisa da bavSvze<br />

zrunvis saxelmwifo programaSi, romlis mixedviT<br />

ZviradRirebuli koxlearuli implanti yovelwliurad<br />

saqarTveloSi ocdaaTamde smena-<br />

Clung bavSvs ufasod an mniSvnelovani fasdaklebiT<br />

gamoey<strong>of</strong>a.<br />

akad.wevr-kor. z.qevaniSvilis iniciativiTa da<br />

uSualo da aqtiuri monawileobiT TbilisSi mowveul<br />

iyvnen halberStadteli da drezdeneli<br />

specialistebi da Catarda Sesabamisi saswavlosaoperacio<br />

kursebi.<br />

saqarTvelos otorinolaringologiisa da audiologiis<br />

erovnuli centris bazaze halber-<br />

Stadtis wm. salvatoris saxelobis ameos hospitalis<br />

otorinolaringologiis klinikis direqtorisa<br />

da mTavari eqimis, pr<strong>of</strong>esor klaus begalis<br />

xelmZRvanelobiT Catarda Sua yuris qirurgiis<br />

meeqvse saswavlo-saoperacio kursi. RonisZiebaSi<br />

monawileobdnen, agreTve, xsenebnuli klinikis<br />

TanamSromlebi, doqtorebi iorg langeri da<br />

volfram peTe. qarTvel otoqirurgebTan uSualo<br />

kavSirSi germanelma specialistebma 15-amde unikaluri<br />

otologiuri operacia gaakeTes, aTobiT<br />

oto- Tu audioavadmy<strong>of</strong>s Cautares kvalificiuri<br />

konsultacia.


200<br />

drezdenis teqnikuri universitetis karl<br />

gustav karusis saxelobis hospitalis otorinolaringologiis<br />

klinikis direqtorma pr<strong>of</strong>esorma<br />

Tomas canertma Tavis TanamSromlebTan erTad saqarTvelos<br />

otorinolaringologiisa da audiologiis<br />

erovnuli centrebis bazaze 2011 wels regionis<br />

masStabiT (saqarTvelo, ruseTi, TurqeTi,<br />

somxeTi, azerbaijani) Caatara Sua yuris rekonstruqciuli<br />

qirurgiis (Middle Ear Reconstruction<br />

Surgery) saswavlo kursi. saqarTvelos mxridan<br />

kurss xelmZRvanelobdnen akad.wevr-kor z.qevani-<br />

Svili da pr<strong>of</strong>. S.jafariZe. leqciebisa da praqtikuli<br />

mecadineobebis garda germanelma otologebma<br />

15-amde unikaluri operacia gaakeTes, maT<br />

Soris, koxlearuli implantacia erTi wlis asakis<br />

smenadaqveiTebul bavSvze da, pirvelad saqar-<br />

TveloSi, e.w. bgeriTi xidis, (sound-bridge) operacia,<br />

rac implantirebad sasmen aparats (implantable<br />

hearing aid) gulisxmobs. kursis monawileTa optimaluri<br />

informirebis mizniT yvela operacia distanciuri<br />

audiokomentarebisa da videorealizaciis<br />

fonze Sesrulda. inglisuri Tu germanuli<br />

komentarebi qarTulad an rusulad on-line reJimSi<br />

iTargmneboda. kursi ramdenime organizaciis patronatiT,<br />

maT Soris, saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis egidiT Catarda, razec RonisZiebis<br />

programaSi specialuri miTiTeba arsebobs.<br />

halberStadtsa (gfr) da Tbiliss Soris kav-<br />

SirebSi dominanturi rolis gaTvaliswinebiT,<br />

pr<strong>of</strong>. klaus begalis winadadebiT sangariSo wels<br />

akad.wevr-kor. z.qevaniSvili arCeulia halber-


201<br />

Stadtis otorinolaringologTa da audiologTa<br />

sazogadoebis sapatio akademiur wevrad.<br />

akad.wevr-kor. z.qevaniSvili asrulebda akad.<br />

s.xeCinaSvilis saxelobis saqarTvelos otorinolaringologTa<br />

asociaciis prezidentis, saqar-<br />

Tvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />

dacvis saministros mTavari otologis funqciebs.<br />

saangariSo wels Catarda fiziologiis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

3 saerTo kreba, romlebzec moismines<br />

gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis samecniero da samecnierosaorganizacio<br />

saqmianobis angariSebi. moismines,<br />

agreTve, ssip – samecniero dawesebulebebis 2010<br />

wlis samecniero angariSebis Sefaseba da gamoavlines<br />

maT Soris saukeTeso. damtkicda i.beritaSvilis<br />

saxelobis premiis ganaxlebuli debuleba<br />

da Seiqmna saeqsperto komisia aRniSnuli<br />

premiis mosapoveblad warmodgenili naSromebis<br />

Sesafaseblad, iv.beritaSvilis saxelobis premia<br />

mieniWa biol.mecn.doqt. Teimuraz naTiSvils monografiisaTvis<br />

`kognituri vizualuri mexsiereba<br />

katebSi~ (Nova Science Publishers, N.Y., 2010).<br />

gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma monawileoba miiRes<br />

tradiciulad Catarebul fiziologTa sazogadoebis<br />

sxdomaSi saxelwodebiT `beritaSviliseuli<br />

kiTxvani~.<br />

saqarTvelos alergologiisa da klinikuri<br />

imunologiis asociaciasTan da Tbilisis saxelmwifo<br />

samedicino universitetTan erTad Catarda<br />

akademikos vladimer baxutaSvilis dabadebidan 80<br />

wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo sxdoma.<br />

sicocxlis Semswavlel mecnierebaTa centrsa<br />

da iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetTan erTad gaimarTa akademikos petre


202<br />

qomeTianis dabadebidan 110 wlisTavisadmi miZRvnili<br />

saiubileo sxdoma.<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />

2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo<br />

6 wevri, maT Soris 1 akademikosi da 5 wevr-korespondenti.<br />

gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />

(an waradgines gamosaqveyneblad) 5 monografia da<br />

wigni, 4 saxelmZRvanelo da 44 samecniero statia.<br />

akademikosi oTar naTiSvili<br />

monografiebi<br />

1) `talRebi Rvarc<strong>of</strong>ebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

gamomcemloba ООО `Научтехлитиздат~, moskovi, 2011,<br />

160 gv., rusul enaze).<br />

monografia moicavs avtorebis mier bolo<br />

wlebSi miRebuli Sedegebis saerTo analizs, romelTa<br />

didi nawili gamoqveynebulia maRali reitingis<br />

mqone ucxour periodul samecniero literaturaSi<br />

da saerTaSoriso konferenciebis masalebSi.<br />

yuradReba daeTmo dRemde naklebad Seswavlili<br />

myari monataniT hiperkoncentrirebuli<br />

Rvarc<strong>of</strong>uli nakadebis talRis saxiT gadaadgilebis<br />

sakiTxebs. miRebuli Sedegebi saSualebas<br />

iZleva momavalSi daproeqtdes da aSendes Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego<br />

nagebobebi, talRis hidravlikuri<br />

parametrebis mxedvelobaSi miRebiT, misi sxvadasxva<br />

formiT gadaadgilebisas.


203<br />

myari monataniT hiperkoncentrirebuli nakadebis<br />

dasaxasiaTeblad miRebuli diferencialur<br />

gantolebaTa sistema saSualebas iZleva Rvarc<strong>of</strong>is<br />

dinamikuri maxasiaTeblebi Sefasdes rogorc<br />

prizmatul, aseve araprizmatul kalapotebSi misi<br />

rogorc cvladi, aseve mudmivi masiT moZraobisas.<br />

miRebulia Sesabamisi saangariSo damokidebulebani<br />

Rvarc<strong>of</strong>is uwyveti, dinamikuri da monoklinaruli<br />

talRebis dasaxasiaTeblad.<br />

SesaZlebeli gaxda: Rvarc<strong>of</strong>is iribi hidravlikuri<br />

naxtomis saangariSo damokidebulebis mi-<br />

Reba (rasac xSirad adgili aqvs nakadis mimarTulebis<br />

Semcvlel nagebobebze zemoqmedebisas); kalapotis<br />

cvladi qanobis pirobebSi warmoqmnili<br />

talRis parametrebis dadgena; gamWol da gaum-<br />

Wol nagebobebze zemoqmedebisas warmoqmnili ukutalRis<br />

parametrebis daxasiaTeba da sxva.<br />

2) `erTganzomilebiani monatandatvirTuli kalapoturi<br />

nakadebi~ (TanaavtorobiT; gadacemulia<br />

gamomcemlobaSi ООО `Научтехлитиздат~ 2012 wels gamosaqveyneblad,<br />

210 gv., rusul enaze).<br />

monografia eZRvneba monatandatvirTuli kalapoturi<br />

nakadebis inJinruli amocanebis gadawyvetis<br />

problemebs. erTganzomilebiani monatandatvirTuli<br />

nakadebis ZiriTadi diferencialuri<br />

gantolebebi, daumyarebeli moZraobis dasaxasiaTeblad,<br />

Sedgenilia polifaziani nakadebisTvis<br />

gankuTvnili hidrodinamikis gantolebaTa sistemis<br />

bazaze. yuradReba gamaxvilebulia erTganzomilebiani<br />

moZraobis damaxasiaTebeli specifikuri<br />

reJimebis (mZafri, wynari, kritikuli) dadgenis kriteriumebze<br />

nakadis koncentraciis mxedvelobaSi<br />

miRebiT.


204<br />

miRebuli erTganzomilebiani moZraobis Ziri-<br />

Tad diferencialur gantolebaTa sistema adaptirebulia<br />

nakadis cvladi masiT moZraobis saki-<br />

Txebis gadasawyvetad, rac saSualebas iZleva Sefasdes<br />

calkeuli fazis cvlileba moZraobis mimarTulebiT.<br />

gansakuTrebiT mniSvnelovania moZraobis<br />

mimarTulebiT myari fazis cvlilebis dadgena.<br />

igi saSualebas iZleva sruliad axleburad<br />

Sesruldes iseTi mniSvnelovani nagebobebis hidravlikuri<br />

gaangariSeba, rogoric irigaciuli da<br />

derivaciuli daniSnulebis saleqarebis daproeqtebaa.<br />

ganxilulia didi qanobis mqone kalapotebSi<br />

monatandatvirTuli nakadebis Tanabari reJimiT<br />

moZraobis mdgradobis sakiTxebi. gadawyvetilia<br />

am tipis nakadebis Tavisufal zedapirze sxvadasxva<br />

tipis talRebis SesaZlo warmoqmnis meqanizmi<br />

da am talRebis parametrebis gasaangariSebeli<br />

damokidebulebani nakadis myari monatanis koncentraciis<br />

sididis mxedvelobaSi miRebiT.<br />

miRebulia damokidebuleba, romelic iZleva<br />

saSualebas monataniT nakadis koncentraciis gazrdisas<br />

(kalapotis deformaciis gamo) Sefasdes<br />

niutonuri siTxis araniutonur siTxeSi gadazrdis<br />

SesaZlebloba. es, Tavis mxriv, hidroteqnikur<br />

nagebobaTa gaangariSebisas moiTxovs sruliad<br />

axlebur midgomas garemos ekologiuri<br />

mdgomareobis SesanarCuneblad.<br />

statiebi<br />

1) `wyalsadinaris kalapotis fskeris qanobis<br />

zegavlena monataniT hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>is<br />

talRis parametrebze~ (TanaavtorobiT; ж.<br />

`Известия аграрной науки~, т. 9,@#1, Tbilisi, 2011,<br />

136_137, rusul enaze).


205<br />

didi qanobis mqone mdinaris kalapotebSi, iq<br />

sadac adgili aqvs hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>ebis<br />

moZraobas, xSirad nakadis Tanabari moZraobis<br />

reJimi kargavs Tavis pirvelad mdgrad<br />

saxes, rac vlindeba perioduli xasiaTis tal-<br />

Rebis warmoqmniT. aseTi talRebi gadaadgildebian<br />

Tanabrad moZravi nakadis Tavisufal zedapirze<br />

winmswrebi siCqariT da arRveven damyarebuli<br />

moZraobis pirvandel saxes.<br />

Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego nagebobebis proeqtireba<br />

aseT SemTxvevaSi unda Catardes nakadis Tavisufal<br />

zedapirze warmoqmnili perioduli tal-<br />

Ris dinamikuri parametrebis gaTvaliswinebiT.<br />

ganxiluli meTodi saSualebas iZleva gakeTdes<br />

prognozi perioduli xasiaTis talRis SesaZlo<br />

warmoqmnisa da dadgindes talRis dinamikuri<br />

parametrebi, rac Tavidan agvacilebs Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego<br />

nagebobis wyobidan gamosvlas da<br />

misi Tanmdevi landSaftis ekologiuri wonasworobis<br />

darRvevas.<br />

2) `eroziis keridan mowyvetili monataniT hiperkoncentrirebuli<br />

Rvarc<strong>of</strong>is talRis parametrebis<br />

dadgena~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />

konferenciis _ `Tanamedrove<br />

teqnologiebi da gamoyenebiTi dizaini~ SromaTa<br />

krebuli, akaki wereTlis saxelmwifo universiteti,<br />

quTaisi, 2011, 250-252, rusul enaze).<br />

dadgenilia eroziis keridan mowyvetili monataniT<br />

hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>is masis,<br />

rogorc mdinaris kalapotSi warmoqmnili dadebi-<br />

Ti talRis, aseve eroziis keraSi dagrovil masa-<br />

Si ukutalRis gavrcelebis hidravlikuri parametrebi.


206<br />

ganisazRvra: a) eroziis keraSi dagrovili<br />

Rvarc<strong>of</strong>uli masis daclis dro, rac, Tavis<br />

mxriv, iwvevs mdinareSi Rvarc<strong>of</strong>is moZraobis Sewyvetas;<br />

b) mdinaris kalapotSi moZravi Rvarc<strong>of</strong>is<br />

xarji da siCqaris saSualo mniSvneloba<br />

Rvarc<strong>of</strong>is uwyvet reJimSi gadaadgilebisas.<br />

3) `monataniT hiperkoncentrirebul Rvarc<strong>of</strong>ul<br />

nakadebSi siCqaris gradientiani da ugradiento<br />

siRrmeebis gansazRvra~ (TanaavtorobiT;<br />

ж. `Гидротехническое строительство~, #12, moskovi, 2011,<br />

57-59, rusul enaze).<br />

monataniT hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>uli<br />

kalapoturi nakadebi Sedgeba ori mkveTrad<br />

gamijnuli nawilisagan: 1) siCqaris sagradiento<br />

Srisagan (rac uSualo kontaqtSia kalapotis mimmarTvel<br />

kedlebTan da xasiaTdeba siCqaris ara-<br />

Tanabari ganawilebiT), 2) nakadis gulisagan (siCqaris<br />

nulovani gradientiT).<br />

nakadis guli gadaadgildeba kvazimyari formis<br />

saxiT, romlis moZraobis siCqare Tavisi sididiT<br />

utoldeba sagradiento siCqaris maqsimalur<br />

mniSvnelobas.<br />

Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego nagebobebze dartymis<br />

Zalis saangariSod Rvarc<strong>of</strong>uli nakadis gulis<br />

siRrme da gulis siCqare gadamwyvetia miTiTebuli<br />

Zalis sididis dasadgenad.<br />

SemoTavazebuli saangariSo damokidebulebebi<br />

saSualebas gvaZlevs mkveTrad gavmijnoT nakadis<br />

gulisa da sagradiento Sreebis siRrmeebi da<br />

maTi Sesabamisi siCqareebis saSualo mniSvnelobebi.<br />

4) `monataniT hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>is<br />

zvaviseburad SesaZlo gadaadgilebis prognozi<br />

da misi hidravlikuri parametrebis dadgena~


207<br />

(TanaavtorobiT; Jurnalis `Метеорология и гидрология~<br />

saredaqcio kolegiis gadawyvetilebiT statia<br />

rekomendebulia 2012 wlis meore nomerSi<br />

gamosaqveyneblad, moskovi, rusul enaze).<br />

eroziul kerebSi dagrovili Rvarc<strong>of</strong>is masa,<br />

rodesac igi daZvrisadmi kritikul mdgomareobaSia,<br />

miwisZvris, wvimis an sxva saxis wonasworobis<br />

damrRvevi pirobebis zegavleniT, SesaZlebelia<br />

mowydes eroziuli keridan zvaviseburad<br />

da daiZras mdinaris kalapotisaken. es uaRresad<br />

saSiSi movlenaa, radgan aRniSnul masas maRali<br />

siCqaris gamo, did moculobiT wonasTan erTad,<br />

aqvs Zlieri damangreveli Zala.<br />

utolobis formiT SemoTavazebulia eroziis<br />

keridan Rvarc<strong>of</strong>is masis SesaZlo mowyvetis kriteriumi<br />

da rekomendebulia e.w. `Rvarc<strong>of</strong>uli<br />

zvavis~ hidravlikuri parametrebis dadgenis me-<br />

Todika, romlis gaTvaliswinebac aucilebelia<br />

Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego RonisZiebebis daproeqtebisas.<br />

5) `hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>is formirebis,<br />

wyalsadinarSi moZraobisa da nariyis konusze<br />

gaCerebis hidravlikuri modelebi~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

wyalTa meurneobis institutis SromaTa krebuli,<br />

#66, 2011, 175-179).<br />

rekomendebuli modelebi exeba hiperkoncentrirebuli<br />

Rvarc<strong>of</strong>is formirebis, moZraobisa da<br />

nariyis konusze gaCerebis sakiTxebs. am sakiTxebis<br />

gadawyveta saproeqto da samSeneblo organizaciebs<br />

miscems saSualebas ufro maRali sizustiT<br />

ganaxorcielon Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego RonisZiebebis<br />

gatareba, rac xels Seuwyobs garemos<br />

ekologiuri stabilurobis SenarCunebas.


208<br />

akad. o.naTiSvili monawileobda saerTaSoriso<br />

samecniero-praqtikuli konferenciis _ `Tanamedrove<br />

teqnologiebi da gamoyenebiTi dizaini~<br />

muSaobaSi (akaki wereTlis saxelmwifo universiteti,<br />

quTaisi, 2011).<br />

akad. o.naTiSvili pr<strong>of</strong>. v.TevzaZesTan erTad<br />

xelmZRvanelobs saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

wyalTa meurneobis samecniero-kvleviTi institutis<br />

sabiujeto Temas `Rvarc<strong>of</strong>ebis talRis<br />

formiT gadaadgilebis gamokvleva da maTTan kompleqsuri<br />

brZolis meTodebis damuSaveba~.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

aleqsandre didebuliZe<br />

statiebi<br />

1) `Cais fabrikebis eleqtromowyobilobis mu-<br />

Saobis saimedoobis amaRleba~ (saqarTvelos saxelmwifo<br />

agraruli universitetis SromaTa krebuli,<br />

t. 3, #4(53), 2010, 59-63).<br />

sistemuri midgomis safuZvelze, eleqtromeqanikis,<br />

maTematikuri statistikisa da albaTobis<br />

Teoriis meTodebis gamoyenebiT Seswavlilia Cais<br />

fabrikis ZiriTadi teqnologiuri danadgarebis<br />

eleqtroamZravebis parametrebis urTierTkavSirebi<br />

da kanonzomierebani maTi muSaobis efeqtianobis<br />

amaRlebisa da eqspluataciis sruly<strong>of</strong>is uzrunvelsay<strong>of</strong>ad.<br />

2) `saqarTvelos mTiani zonis mdgradi ganvi-<br />

Tarebis prioritetebi~ (TanaavtorobiT; j. `Annals<br />

<strong>of</strong> Agrarian Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, 153-157, inglisur<br />

enaze).<br />

miuxedavad imisa, rom saqarTveloSi s<strong>of</strong>lis<br />

meurneobis stimulirebisa da axali teqnologi-


209<br />

ebis gavrcelebis mizniT ganxorcielda araerTi<br />

samTavrobo, ormxrivi da mravalmxrivi saerTa-<br />

Soriso programa, mTiani zonis problemebi moi-<br />

Txovs dauyovnebliv gadawyvetas. aucilebelia saswrafod<br />

SemuSavdes da ganxorcieldes mTiani raionebis<br />

socialuri, ekonomikuri da ekologiuri<br />

ganviTarebis yovlismomcveli programa.<br />

3) `sas<strong>of</strong>lo-sameurneo mobiluri manqanebis-<br />

Tvis gankuTvnili magnituri Zravas energetikuli<br />

reJimebis analizi~ (TanaavtorobiT; J. `inteleqti”,<br />

#1(39), Tbilisi, 2011, 170-172).<br />

ganxilulia ekologiurad sufTa mudmivmagnitebiani<br />

Zravebis SeqmnasTan dakavSirebuli saki-<br />

Txebi, Seswavlili da gaanalizebulia magnituri<br />

Zravas energetikuli balansis gantoleba, axali<br />

magnituri Zravas teqnikur-ekonomikuri maCveneblebi<br />

Sedarebulia arsebuli seriuli Zravebis<br />

maCveneblebTan. gaangariSebis safuZvelze miRebulia<br />

daskvna, rom intensiuri eqspluataciis pirobebSi,<br />

e.i. weliwadSi 20 aTasi km garbenisa da<br />

aTwliani saamortizacio vadis SemTxvevaSi, eqsperimentul<br />

magnitur Zravasa da avtomobilis Sigawvis<br />

Zravas saeqspluatacio xarjebi iqneba daaxloebiT<br />

erTnairi, Tumca miRebuli iqneba mniSvnelovani<br />

ekologiuri efeqti.<br />

akad.wevr-kor. a.didebuliZe monawileobda saqarTvelos<br />

agraruli universitetis erTi damTavrebuli<br />

samecniero-kvleviTi Temis _ `eleqtrificirebuli<br />

sas<strong>of</strong>lo-sameurneo teqnologiuri procesebi<br />

energetikuli, ekologiuri da ekonomikuri<br />

Sefaseba da maTi energotevadobis Semcireba~ damuSavebaSi.<br />

akad.wevr-kor. a.didebuliZem (TanaavtorobiT)<br />

waradgina erTi ganacxadi saqarTvelos patentis


210<br />

misaRebad: `kombinirebuli magnituri Zrava~ (ganacxadis<br />

saidentifikacio #12207/01).<br />

gamogoneba ganekuTvneba mowyobilobebs, romlebic<br />

kombinirebulad gardaqmnian mudmivi magnitebisa<br />

da eleqtromagnitebis energias brunviTi<br />

moZraobis meqanikur energiaSi da SeiZleba iyos<br />

gamoyenebuli ekologiurad sufTa, kinematikurad<br />

martivi da kargi weviTi maxasiaTeblebis mqone<br />

amZravis saxiT.<br />

akad.wevr-kor. a.didebuliZe 2011 wels monawileobda<br />

konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />

_ `agraruli bioteqnologiebis komercializaciis<br />

sakiTxisaTvis~ (iuneskos saerTaSoriso<br />

samecniero konferencia `biomravalferovneba da<br />

bioteqnologiebi~, Tbilisi).<br />

miuxedavad zogierT qveyanaSi genetikurad modificirebuli<br />

(gm) kulturebis mimarT arsebuli<br />

opoziciuri mosazrebisa, globalur doneze gm<br />

kulturebiT dakavebuli farTobebis zrdis dinamika<br />

uzarmazaria. aRsaniSnavia, rom moxda Ziri-<br />

Tadad oTxi kulturis (simindi, soia, bamba, kanola)<br />

komercializacia. axlo momavalSi kidev ramdenime<br />

gm kulturam SeiZleba momxmareblebisTvis<br />

gamoaaSkaraos agrobioteqnologiis gamoyenebis<br />

upiratesobebi. amas xels Seuwyobs aqtiuri<br />

samecniero kvlevebi gm kulturebis medicinisa da<br />

energetikis miznebisTvis gamosayeneblad. gm kulturebis<br />

gavrceleba agrobiomravalferovnebisaTvis<br />

saSiSroebas warmoadgens, radgan axali niSan-<br />

Tvisebebi, romlebsac gm mcenareebi iZens, mkveTrad<br />

zrdis maT konkurentunarianobas adgilobriv<br />

jiSebTan SedarebiT. mniSvnelovan sargebelsa da<br />

garemosa da adamianTa janmrTelobis usafr-<br />

Txoebas Soris balansis damyarebas emsaxureba


211<br />

biomravalferovnebis konvenciis farglebSi 2000<br />

wlis 29 ianvars xelmowerili `biousafrTxoebis<br />

kartaxenas oqmi”. sirTuleebi gm kulturebis komercializaciis<br />

gzaze ukavSirdeba sazogadoebis<br />

mier am kulturebisadmi midgomas da samTavrobo<br />

kontrolis gansaxorcieleblad adekvaturi<br />

struqturebis Seqmnas; moxsenebaSi es problemebi<br />

dawvrilebiT ganixileba. saqarTvelo unikaluria<br />

Tavisi agrobiomravalferovnebiT, romelic s<strong>of</strong>lis<br />

meurneobis ganviTarebisTvis mniSvnelovan resurss<br />

warmoadgens da, Tundac amis gamo, dacvas<br />

saWiroebs. gamoTqmulia mosazreba, rom gm sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />

produqciis warmoebis zrdis procesSi<br />

dagrovili gamocdileba aRm<strong>of</strong>xvris am<br />

kulturebTan dakavSirebul gaugebrobebs, rac<br />

xels Seuwyobs qveynis sasursaTo usafrTxoebis<br />

uzrunvely<strong>of</strong>as. amis mravlismetyveli niSnebi SeimCneva<br />

gm kulturebis savele gamocdebis dawyebis<br />

Taobaze evropis kavSiris gadawyvetilebebSi<br />

da milionobiT tona bioteqnologiuri produqciis<br />

amerikis kontinentidan xangrZlivi importiT.<br />

akad.wevr-kor. a.didebuliZe aris ori doqtorantisa<br />

da ori magistrantis samecniero xelmZRvaneli.<br />

igi iyo saqarTvelos agraruli universitetis<br />

agrosainJinro fakultetis sadisertacio sab-<br />

Wos Tavmjdomare da arasamTavrobo organizaciis<br />

_ politikuri kvlevebis institutis _ sabWos wevri.


212<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

avTandil koraxaSvili<br />

saxelmZRvaneloebi<br />

1) `mcenareTa gamravlebis meTodebi~ (TanaavtorobiT;<br />

`lomTa”, Tbilisi, 2011, 147 gv.).<br />

ganxilulia kulturuli mcenareebis TesliT<br />

da vegetatiurad gamravlebis praqtikuli meTodebi<br />

da wesebi, romlebmac warmatebiT daimkvidres<br />

adgili Tanamedrove agrobiznesSi. sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />

kulturebTan erTad mocemulia ornamentuli<br />

mcenareebis gamravlebis Taviseburebanic,<br />

romelTa saSualebiT SesaZlebelia maRalkondiciuri,<br />

konkurentunariani da mravalferovani arealis<br />

saTesle da sargavi masalis miReba, romelzec<br />

saqarTveloSi moTxovnileba bolo wleb-<br />

Si mkveTrad gaizarda da agrobiznesis metad perspeqtiuli<br />

da warmatebuli dargi gaxda.<br />

saqarTveloSi Tavmoyrilia aseTi floris<br />

mravalaTasiani saxeoba, farTodaa gavrcelebulia<br />

unikaluri genetikuri Tvisebebis mqone mcenareebis<br />

endemuri da aborigenuli jiSebi, romlebic<br />

xasiaTdebian adaptaciis unikaluri TvisebebiT,<br />

daavadebebisadmi gansakuTrebuli mdgradobiT.<br />

yoveli maTgani Zalze iSviaTia da gamoirCeva<br />

gasaocari mravalferovnebiT. aseTi biomravalferovneba<br />

qveynis stabiluri ganviTarebis<br />

gasaRebs warmoadgens.<br />

2)A`agraruli bioteqnologiebi~ (TanaavtorobiT;<br />

`kreativ butiki”, Tbilisi, 2011, 144 gv.).<br />

ganxilulia agraruli bioteqnologia, rogorc<br />

adamianis saqmianobis erT-erTi uZvelesi<br />

sfero; igi asaxavs farTod gavrcelebul mosazrebas,<br />

rom biologiuri masalebisa da principe-


213<br />

bis gamoyeneba uaxloesi 10-50 wlis ganmavlobaSi<br />

radikalurad Secvlis mrewvelobis bevr dargs<br />

da TviT adamianTa sazogadoebas. interesi am<br />

mecnierebisadmi da misi ganviTarebis tempebi bolo<br />

wlebSi Zalzed swrafad izrdeboda. es aris<br />

uamravi mcire, kerZo bioteqnologiuri firmebisa<br />

da samTavrobo komitetebis Seqmna, romelTa mowodeba<br />

iyo axali mimarTulebebis SesaZleblobebis<br />

Sefaseba da mraval universitetSi bioteqnologiaSi<br />

leqciebis wakiTxva. bioteqnologiis ganviTarebaSi<br />

CarTuli specialistebi erTmniSvnelovnad<br />

miiCneven, rom am sferoSi saxelmwifos<br />

masStabiT warmatebebis miRweva SeiZleba mxolod<br />

samTavrobo organoebis monawileobiT. maTi mxardaWera<br />

Zalze mniSvnelovania am rTuli disciplinaTaSorisi<br />

teqnologiis ganviTarebisaTvis.<br />

bioteqnologiis sxvadasxva dargSi ideis dabadebidan<br />

mis ganxorcielebamde didi gza aris da<br />

adekvaturi ekonomikuri meqanizmebi dRes moqmedebs<br />

mxolod zogierT qveynebSi, romlebic safuZvels<br />

qmnian am teqnologiis optimaluri ganviTarebisaTvis.<br />

statiebi<br />

1) akad.wevr-kor. T.uruSaZesTan TanaavtorobiT.<br />

`niadagebis dabinZurebis Semcireba nano da<br />

agroteqnologiebiT TeslbrunvaSi~ (j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian<br />

Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, inglisur enaze).<br />

ganxilulia nano da Tanamedrove agroteqnologiebis<br />

gamoyenebis Sedegad niadagebis zeda<br />

fenebis bunebrivi da anTropogenuri damabinZureblebis<br />

mniSvnelovani Semcirebis mizniT Seq-


214<br />

mnili teqnologiebis maRali ekonomikuri da ekologiuri<br />

efeqti.<br />

2) `axalcixis yavisferi niadagebis ganoyierebis<br />

sistema~, (TanaavtorobiT; gamomcemloba „Teilor<br />

and Frances“, naw. 42, #7, vaSingtoni, aSS, 2011,<br />

inglisur enaze).<br />

ganxilulia axalcixis raionis savargulebze<br />

Catarebuli saerTaSoriso mecnieruli kvlevis<br />

unikaluri meTodebiT miRweuli Sedegebi, romelic<br />

saintereso da misaRebia nebismieri qveynis<br />

mTiani regionebis analogiuri pirobebisaTvis. damuSavebuli<br />

sistema emyareba aseTi ekologiuri<br />

garemos mravalmxriv Seswavlas da mis safuZvelze<br />

optimaluri RonisZiebebis Catarebis SesaZleblobebs,<br />

maT efeqturobas. dadasturebulia<br />

aseTi sistemis upiratesoba nebismier arsebul<br />

sistemebTan SedarebiT.<br />

3) `samkurnalo, aromatuli, sanelebeli da<br />

Sxamiani mcenareebis ekologiuri standartebi saqarTveloSi<br />

(TanaavtorobiT; J. `Environmental Biology~,<br />

ISSN 1995-0756, 5(2), petra, iordania, 2011, 265-266,<br />

inglisur enaze).<br />

ganxilulia saqarTvelos bunebriv savargulebze<br />

gavrcelebuli samkurnalo, aromatuli,<br />

sanelebeli da Sxamiani mcenareebis ekologiuri<br />

standartebis klasifikacia, romelic agebulia saerTaSoriso<br />

regulaciebis moTxovnebis safuZvelze<br />

da Setanilia monacemTa eleqtronul bazaSi.<br />

akad.wevr-kor. a.koraxaSvilis monawileobiT<br />

muSavdeboda TEMPUS-is proeqti `samagistro programa<br />

gamoyenebiT biomecnierebaSi”, romlis Semsruleblebi<br />

arian iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />

saxelmwifo universiteti, saqarTvelos agraruli


215<br />

universiteti, akaki wereTlis saxelmwifo universiteti,<br />

somxeTis saxelmwifo universiteti, somxe-<br />

Tis agraruli universiteti da partniorebi: alikantes<br />

universiteti (espaneTi), Tesalonikis universiteti<br />

(saberZneTi) da vest inglisis universiteti<br />

(didi britaneTi). am proeqtis farglebSi misi<br />

monawileobiT damuSavda 5 sruliad axali samagistro<br />

programa qarTul da inglisur enebze:<br />

kveba da sazogadoebrivi jandacva; agraruli bioteqnologia;<br />

Teslisa da sargavi masalis warmoeba<br />

da serTificireba; genmodificirebuli organizmebi<br />

da biomravalferovnebis mdgradoba; genmodificirebuli<br />

organizmebi da sursaTis uvnebloba.<br />

akad.wevr-kor. a.koraxaSvili monawileobda<br />

Semdeg saerTaSoriso konferenciebSi da waikiTxa<br />

moxsenebebi:<br />

_ `saqarTvelos xexilovani kulturebis biomravalferovnebis<br />

aRdgena da mdgradi gamoyeneba~<br />

(taSkenti, uzbekeTi, 2011);<br />

_ `muxudos biomravalferovnebis dacva da<br />

genplazmis regeneracia saqarTveloSi~ (Tbilisi,<br />

2011);<br />

_ `sainformacio, nano da agroteqnologiebi<br />

niadagis zeda fenebis dabinZurebis Sesamcireblad~<br />

(aTeni, saberZneTi, 2011).<br />

akad.wevr-kor a.koraxaSvilma akademiis akademiuri<br />

sabWos gafarToebul sxdomaze waikiTxa<br />

moxseneba „saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis<br />

koncefcia 2011-2015 wlebisaTvis“.


216<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

petre nasyidaSvili<br />

monografia<br />

`xorblis kultura~ wignSi `Cveni Rirsebani~<br />

(TanaavtorobiT; gamomcemloba em-pi-ji, Tbilisi,<br />

2011, 2,0 n.T.).<br />

naCvenebia qarTuli xorblis unikaluri saxeobebis<br />

da aborigenuli jiSebis mniSvneloba, maTi<br />

Rirseba. wigni ilustrirebulia feradi fotosuraTebiT.<br />

saxelmZRvaneloebi<br />

1) `rbili xorblis jiSis `jageris~ agroteqnologia<br />

fermerul meurneobebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

`sazogadoeba codna~, Tbilisi, 2011, 80 gv.).<br />

naCvenebia xorblis kulturis mniSvneloba, am<br />

kulturis marcvlis gadidebis aucilebloba, dakavebuli<br />

saTesi farTobebisa da mosavlianobis<br />

odenoba ms<strong>of</strong>lio regionebis mixedviT, aSS-is seleqciis<br />

rbili xorblis orTesla jiSis `jageris~<br />

mokle daxasiaTeba da xorblis kulturis<br />

marcvlis maRali mosavlis miRebis sruly<strong>of</strong>ili<br />

agroteqnologia _ xorblis moTxovnileba sakveb<br />

nivTierebebze, winamorbedebze, niadagis damuSavebaze,<br />

Teslis momzadebaze da Tesvaze, naTesis<br />

dacvaze, ganoyierebaze, saTesle masalis warmoebaze,<br />

mosavlis aRebaze da sxva. wigns Tan erTvis<br />

Sesabamisi fotosuraTebi da gamoyenebuli literaturis<br />

sia.<br />

2) `hibriduli simindi da misi agroteqnologia<br />

fermerul meurneobebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

`sazogadoeba codna~, Tbilisi, 2011, 144 gv.).


217<br />

wigni qarTul enaze dawerili pirveli originaluri<br />

saxelmZRvaneloa, sadac naCvenebia, rom<br />

hibriduli simindi mniSvnelovani sas<strong>of</strong>lo-sameurneo,<br />

universaluri marcvleulis warmoebis gadidebis<br />

kulturaa. Sesabamisi TanmimdevrobiTaa<br />

mocemuli hibriduli simindis botanikur-morfologiuri<br />

daxasiaTeba, hibriduli simindis biologia<br />

_ moTxovnileba sinaTlis, siTbos, tenis,<br />

niadagisa da sakvebi nivTierebebis mimarT, mineralur<br />

calkeul elementTa mniSvneloba, mokle<br />

cnobebi simindis TviTdamtverianebisa da jvaredindamtverianebis<br />

Sesaxeb, martivi xazTaSorisi<br />

hibridebis daxasiaTeba da hibriduli simindis<br />

agroteqnologia _ Teslbrunvebisa da winamorbedebis<br />

mniSvneloba, niadagis damuSaveba, ganoyiereba,<br />

Tesvis dro, Tesvis norma, naTesis movla,<br />

naTesis dacva, mosavlis aReba. wigni ilustrirebulia<br />

feradi fotosuraTebiT.<br />

statiebi<br />

1) `tetraploiduri xorblis saxeobis `dikas~<br />

roli Triticum L-is gvaris evoluciaSi da ms<strong>of</strong>lio<br />

seleqciaSi~ (ж. `Известия аграрной науки~, т. 9,@#1,<br />

Tbilisi, 2011, 75-81, rusul enaze).<br />

Catarebuli mravalwliuri kvlevebis safuZvelze<br />

dadgenilia, rom saqarTvelos xorblis<br />

tetraploidurma endemurma saxeobam `dikam~ mniSvnelovani<br />

roli Seasrula xorblis gvaris evoluciaSi<br />

da xorblis ms<strong>of</strong>lio seleqciaSi. `dikas~<br />

monawileobiT Seqmnilia xorblis axali<br />

saxeobebi da sawarmoo jiSebi. `dika~ imunuri<br />

saxeobaa, amave dros mis genotipSi gamovlenilia<br />

TavTavis mtvrevadobisa da Cacvenis gamZleobis<br />

da fesvze dgomisas marcvlebis gaRivebisadmi<br />

gamZleobis, advilad gamolewvis ganmapirobebeli


218<br />

genebi. garda am genebisa, mis genotipSia sicivisadmi<br />

gamZleobis genebi. `dika~ warmoadgens Zvirfasi<br />

genebisa da seleqciurad arasasurveli, magram<br />

filogenetikuri TvalsazrisiT mniSvnelovani<br />

genebis banks.<br />

2) `saqarTvelos siZlieris imedi misi niWieri<br />

axalgazrdobaa~ (goris suxiSvilis universitetis<br />

studentTa pirveli samecniero naSromTa krebuli,<br />

2011, me-5 gv.).<br />

naCvenebia studenti axalgazrdobis samecniero-kvleviT<br />

muSaobaSi monawileobis aucilebloba,<br />

rogorc niWieri axalgazrdobis gamovlenis<br />

saSualeba.<br />

3) `foTlis sixuWuWisadmi tolerantuli Tu-<br />

Tis jiSebisaTvis saseleqcio sawyisi masalis<br />

SerCeva qarTlis bunebriv populaciebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis moambe, t. 5, #2, 2011, 113-117, inglisur<br />

enaze).<br />

naCvenebia, rom TuTis foTlis sixuWuWis<br />

winaaRmdeg brZolis integrebuli meTodebidan<br />

yvelaze efeqturi da ekonomikurad gamarTlebulia<br />

jiSTa mravalferovneba, maRali potenciuri<br />

gamZleobis axali saseleqcio sawyisi masalis<br />

miReba-gamovlineba maTi winaswari sadiagnostiko<br />

da korelaciuri niSnebiT. mocemulia infeqciisagan<br />

Tavisufal zonaSi, qarTlis regionSi, morfologiuri<br />

aRweris safuZvelze gamovlenili Tu-<br />

Tis hibriduli formebis struqturul-anatomiuri<br />

safuZvlebi, romlebic garkveulwilad ganapirobeben<br />

maT mdgradobas garemos eqstremaluri pirobebisadmi<br />

da dadebiT korelaciaSia foTlis<br />

kvebiT RirebulebasTan.


219<br />

4) `hibriduli simindi _ ms<strong>of</strong>lio mniSnelobis<br />

sas<strong>of</strong>lo-sameurneo kultura~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa akademiis<br />

moambe, Tbilisi, t. 29, 2011, 108-110).<br />

naCvenebia, rom dRes hibriduli simindi er-<br />

TaderTi axali sas<strong>of</strong>lo-sameurneo kulturaa,<br />

romlis warmoebis gafarToebiT SesaZlebelia, rom<br />

warmatebiT gadaiWras marcvleulis warmoebis<br />

problema. igi gamoirCeva imiTac, rom aris adamianis<br />

sasursaTo, komfortis Seqmnis saSualebac<br />

(xorci, rZe, rZis nawarmi, kvercxi da sxva).<br />

5) `hibriduli simindi marcvleulis warmoebis<br />

gadidebis mniSvnelovani kulturaa~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa<br />

akademiis moambe, t. 29, Tbilisi, 2011, 111-<br />

114).<br />

dadasturebulia, rom ara marto saqarTveloSi,<br />

aramed mTel ms<strong>of</strong>lioSi marcvleulis<br />

warmoebis gadideba nomer pirveli problemaa da<br />

am problemis gadawyvetis saqmeSi gansakuTrebuli<br />

mniSvneloba eniWeba hibriduli simindis warmoebis<br />

gafarToebas. simindis hibriduli TesliT<br />

Tesvis gafarToebiT simindis marcvlis warmoebam<br />

miaRwia mTel ms<strong>of</strong>lioSi 835,1 milion tonas da<br />

am maCvenebelma ganviTarebul qveynebSi Seadgina<br />

461,4 milioni tona, ganviTarebad qveynebSi _ 385<br />

milioni tona da hibriduli simindis ms<strong>of</strong>lio<br />

saSualo mosavlianobam erT heqtarze saSualod<br />

Seadgina 5,04 t. es maCvenebeli qveynebis mixedviT<br />

icvleboda 3,08 t/ha-dan (meqsika) 10,23 t/ha-mde (aSS)<br />

farglebSi.<br />

6) `TuTis axali formebis Seswavla sadiagnostiko<br />

anatomiur-morfologiuri niSnebiT~ (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis


220<br />

mecnierebaTa akademiis moambe, t. 29, 2011, Tbilisi,<br />

115-118).<br />

naCvenebia qarTlis floristul regionSi<br />

(marneuli, bolnisi) morfologiuri aRweris safuZvelze<br />

gamovlenili TuTis (Morus L.) gansxvavebuli<br />

formebis N14, N18, N19-is mcenareTa fiziologiuri<br />

aqtivobis ganmapirobebeli winaswari<br />

sadiagnostiko struqturul-anatomiuri niSnebi,<br />

romlebic erTi mxriv maTi saxeobrivi kuTvnilebis<br />

garkvevis saSualebas iZlevian da, meore<br />

mxriv, ganapirobeben foTlis kvebiT Rirebulebas<br />

an daavadebaTa mimarT gamZleobas.<br />

7) `mcenareTa Teslebis `mosvenebis~ mizezebis<br />

mniSvneloba, misi gamomwvevi mizezebi da dar-<br />

Rvevis gzebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos s<strong>of</strong>lis<br />

meurneobis mecnierebaTa akademiis moambe,<br />

t. 29, 2011, Tbilisi, 128-134).<br />

dadasturebulia, rom Teslis erT-erTi mniSvnelovani<br />

Tvisebaa `mosveneba~, romelsac didi<br />

biologiuri da sameurneo mniSvneloba aqvs. sxvadasxva<br />

kulturis Teslebs `mosvenebis~ gansxvavebuli<br />

xangrZlivoba aqvT, rac gamowveulia araerTgvarovani<br />

morfologiuri da fiziologiuri<br />

TvisebebiT. aqedan gamomdinareobs misi darRvevis<br />

gansxvavebuli xerxebi. Teslebis `mosvenebis~ ganmapirobebeli<br />

mizezebis Secnobas didi mniSvneloba<br />

aqvs rogorc Teslebis sicocxlis xangrZlivobis<br />

axsnisaTvis, aseve SenaxvisaTvis, `mosvenebis~<br />

periodis racionaluri xerxebis SemuSavebisaTvis,<br />

xolo saWiroebis SemTxvevaSi _ Teslis<br />

am mdgomareobidan gamoyvanisaTvis.<br />

8) `xorblis, qerisa da simindis seleqciis ZiriTadi<br />

Sedegebi saqarTveloSi~ (TanaavtorobiT;


221<br />

saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa akademiis<br />

moambe, t. 29, Tbilisi, 2011, 119-121).<br />

naCvenebia, rom xorblis, qerisa da simindis<br />

mecnierul seleqcias safuZveli daedo Tbilisis<br />

botanikur baRSi akademikos leonarde dekapreleviCis<br />

xelmZRvanelobiT. Semdgom es muSaoba gagrZelda<br />

mcxeTis saseleqcio sadgurSi, saqarTvelos<br />

sas<strong>of</strong>lo-sameurneo institutSi da Seiqmna<br />

xorblis, qerisa da simindis mravali jiSi.<br />

9) `saqarTveloSi saSemodgomo xorblis warmoebisa<br />

da produqtiulobis gadidebis perspeqtiva~<br />

(TanaavtorobiT; saSemodgomo xorblis pirveli<br />

saerTaSoriso simpoziumis Sromebi, Tavrizi,<br />

irani, 2011, 25-29, inglisur enaze).<br />

naCvenebia, rom saqarTvelos xorblis endemuri<br />

saxeobebi, saxesxvaobebi da aborigenuli ji-<br />

Sebi da formebi xasiaTdeba bioturi da abioturi<br />

faqtorebisadmi gamZleobiT.<br />

akad.wevr-kor. p.nasyidaSvilma 2011 wels mii-<br />

Ro xorblis or axal jiSze `almasze~ da `gordaze~<br />

saregistracio mowmobebi (TanaavtorobiT;<br />

saqarTvelos inteleqtualuri sakiTxebis centri<br />

_ saqpatenti, 2011, #10 da #001).<br />

akad.wevr-kor. p.nasyidaSvils 2011 wels mieni-<br />

Wa leonarde dekapreleviCis saxelobiTi premia<br />

naSromTa ciklisaTvis `sas<strong>of</strong>lo-sameurneo kulturebis<br />

genetika, seleqcia da meTesleoba~.<br />

akad.wevr-kor. p.nasyidaSvili 2011 wels monawileobda<br />

Semdeg samecniero da samecniero-praqtikul<br />

RonisZiebebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `s<strong>of</strong>lis meurneobis dazRveva da dakrediteba<br />

saqarTveloSi _ problemebi da perspeqtivebi~<br />

(biologiur mecnierebaTa asociaciis `elkanas~-s<br />

mier mowyobili konferencia, Tbilisi);


222<br />

_ firma `lomTagora~-s mier mowyobili Ria<br />

karis dRe (marneuli);<br />

_ biologiur meurneobaTa asociaciis `elkanas~<br />

mier mowyobili puris festivali (axalcixe);<br />

_ studentTa pirveli respublikuri samecniero<br />

konferencia (gori);<br />

_ goris universitetis respublikuri samecniero<br />

konferencia (gori);<br />

_ saerTaSoriso samecniero konferencia<br />

`saqarTvelos biomravalferovneba~ (Tbilisi);<br />

_ saSemodgomo xorblis pirveli regionuli<br />

simpoziumi (Tavrizi, irani).<br />

akad.wevr-kor. p.nasyidaSvilma saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sab-<br />

Wos sxdomaze waikiTxa moxseneba `hibriduli simindi<br />

_ mniSvnelovani sas<strong>of</strong>lo-sameurneo kultura~.<br />

miRebuli gadawyvetileba waredgina saqarTvelos<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis saministros.<br />

akad.wevr-kor. p.nasyidaSvili mWidrod Tanam-<br />

Sromlobs saqarTvelos sapatriarqosTan, kerZod,<br />

monawileobs saeklesio miwebze naTes sas<strong>of</strong>losameurneo<br />

kulturaTa movla-moyvanis RonisZiebebis<br />

SemuSavebaSi da praqtikul ganxorcielebaSi,<br />

saTanado rCevebis micemaSi, jiSebis SerCevaSi da<br />

xarisxovani saTesle masalis miRebaSi adgilze<br />

CasvliT.<br />

regularulad monawileobs: saqarTvelos s<strong>of</strong>lis<br />

meurneobis ministrisa da am saministros<br />

dargobrivi xelmZRvanelebis mier fermerebTan,<br />

raionebis mTavar agronomebTan da ucxoel specialistebTan<br />

Catarebul SexvedrebSi; saqarTvelos<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis saministros korporaciis<br />

mier Sedgenil jgufTan erTad xorblisa da


223<br />

hibriduli simindis naTesebis monitoringSi, saWiro<br />

rCevebisa da sacnobaro furclebis SemuSavebaSi.<br />

aqtiurad TanamSomlobs saqarTvelos xorblisa<br />

da hibriduli simindis warmoebis programaSi.<br />

akademiis wevr-korespondenti vano papuniZe<br />

statiebi<br />

1) `teqnologiebis monacemTa bazis Seqmnis proeqtis<br />

mecnieruli dasabuTeba~ (TanaavtorobiT; rezeknes<br />

umaRlesi avgustskolis samecniero Sroma-<br />

Ta krebuli, #2, rezekne, latvia, 2011, 110-116, rusul<br />

enaze).<br />

ganxilulia samecniero-kvleviTi, saganmanaTleblo<br />

da sxva organizaciebis mier Sesrulebuli<br />

teqnologiebis safuZvelze erTian monacemTa<br />

bazis Seqmnis mizani, gamoyenebis perspeqtivebi da<br />

mosalodneli efeqti qveynis, dargis, monawile<br />

subieqtebis, calkeuli Semsruleblebisa da sxva<br />

mimwodeblebisaTvis.<br />

2) `regionis turistuli industriis prioritetuli<br />

ganviTarebis mimarTulebebi~ (TanaavtorobiT;<br />

rezeknes umaRlesi avgustskolis samecniero<br />

SromaTa krebuli, #3, rezekne, latvia, 2011,<br />

55-63, latviur enaze).<br />

gaanalizebulia sxvadasxva qveyanaSi turistuli<br />

regionuli ganviTarebis miRwevebi da gamogonebebi,<br />

ris safuZvelzec SemuSavebulia saqarTvelos<br />

calkeuli regionebisaTvis turizmis<br />

ganviTarebis xelSewyobis praqtikuli rekomendaciebi<br />

qveyanaSi arsebuli resursebis, regionis


224<br />

Taviseburebebis, mravalferovnebisa da masStabebis<br />

gaTvaliswinebiT.<br />

3) `bambukis sargavi masalis gamoyvanis, plantaciebis<br />

mowyobisa da movlis agroteqnika~ (j. `Annals<br />

<strong>of</strong> Agrarian Science~, т. 9, #1, Tbilisi, 124-128, inglisur<br />

enaze).<br />

ganxilulia bambukis sxvadasxva saxeobis bioekologiuri<br />

Taviseburebebi, sargavi masalis gamoyvanis,<br />

plantaciis gaSenebisa da movlis agroteqnikisa<br />

da teqnologiis sakiTxebi.<br />

akad.wevr-kor. v.papuniZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo Semdegi saerTaSoriso da respublikuri<br />

samecniero konferenciebis muSaobaSi da waikiTxa<br />

moxsenebebi:<br />

_ `saqarTvelo-TurqeTis transsasazRvro zonis<br />

mTis tyeebis niadagdacviTi da wyaldacviTi<br />

funqciis Seswavlis Sedegebi~ (trapizonis universitetis<br />

arTvinis satyeo gany<strong>of</strong>ileba, arTvini,<br />

TurqeTi, inglisur enaze);<br />

_ `saqarTvelo-TurqeTis transsasazRvro zonis<br />

maRalmTis tyeebis zonis bunebrivi kompleqsebis<br />

mdgradobis, ekologiuri optimizaciis balansirebis<br />

uzrunvely<strong>of</strong>isa da garemos dacvis<br />

aucilebeli stabilizaciis SenarCuneba-gaumjobesebis<br />

mecnierulad dasabuTebuli rekomendaciebi~<br />

(arTvini, TurqeTi, inglisur enaze);<br />

_ `bambukis (phyllostachys pubescens) sargavi masalis<br />

gamoyvanisa da plantaciis gaSenebis agroteqnika~<br />

(arTvini, TurqeTi, 2011, inglisur enaze);<br />

_ `saqarTvelos agrosamrewvelo kompleqsis<br />

sistemaSi SromiTi resursebisa da sawarmoo faqtorebis<br />

gamoyenebis mecnierul-teqnikuri progresis<br />

ZiriTadi mimarTulebebi sabazro urTierTo-


225<br />

bebis pirobebSi~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis aWaris regionuli samecniero centrisa<br />

da afxazeTis mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

mier organizebuli respublikuri samecniero-praqtikuli<br />

konferencia _ `saqarTvelos, maT<br />

Soris afxazeTis agraruli seqtoris Tanamedrove<br />

mdgomareoba da misi ganviTarebis perspeqtivebi~,<br />

Tbilisi).<br />

akademiis wevr-korespodenti vano papuniZe<br />

aris SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis<br />

sruli pr<strong>of</strong>esori. igi asrulebs saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis aWaris regionuli<br />

samecniero centris xelmZRvanelis movaleobas.<br />

igi aris SoTa rusTavelis universitetis sabiujeto<br />

Temis _ `mavneblebiT da xanZrebiT gamowveuli<br />

ganadgurebuli naZvnar-soWnari tyeebis<br />

mdgomareoba da misi aRdgenis satyeo-sameurneo<br />

RonisZiebebi~ xelmZRvaneli.<br />

akad.wevr-kor. v.papuniZem moamzada da ganaxorciela<br />

mravalmxrivi Sexvedrebi saxalxo diplomatiis<br />

kuTxiT qarTul-afxazur urTierTobaTa<br />

daregulirebis sakiTxebze. misi xelmZRvanelobiT<br />

Seiqmna afxaz uxucesTa sabWo, moewyo muhajirobis<br />

dros aWaraSi Casaxlebul afxazTa da farTo<br />

sazogadoebis Sexvedra sruliad saqarTvelos ka-<br />

Tolikos-patriarq ilia II-sTan.<br />

tbel abuseriZis saxelobis universitetis reqtoris,<br />

sxalTis episkoposis, meufe spiridonis<br />

TxovniT moamzada da waradgina universitetis<br />

axali fakultetis Camoyalibebis programa da mimarTulebebi,<br />

samecniero kvlevebis Tematika regionis<br />

socialur-ekonomikuri problemebis gaTvaliswinebiT.


226<br />

akad.wevr-kor. v.papuniZe aris SoTa rusTavelis<br />

saxelmwifo universitetis agraruli teqnologiebisa<br />

da ekologiis fakultetis sadisertacio<br />

sabWos Tavmjdomare, enciklopedia „aWaris“<br />

mTavari samecniero redaqciis mTavari redaqtori.<br />

akademiis wevr-korespondenti Tengiz uruSaZe<br />

wignebi<br />

1) `100+ kiTxva-pasuxi gamoyenebiT ekologiaSi~<br />

(TanaavtorobiT; Tsu-s gamomcemloba, Tbilisi,<br />

2011, 11,5 n.T.).<br />

ganxilulia gamoyenebiTi ekologiis sxvadasxva<br />

mimarTulebis ZiriTadi sakiTxebi, maT Soris:<br />

zogadi cnebebi, globaluri problemebi, daculi<br />

teritoriebi, landSaftebis, niadagis, wylebis,<br />

mcenareTa da cxovelTa dacva, stiqiuri movlenebi<br />

da maTi prevencia, ekologiuri medicina, ekologiuri<br />

samarTali, bunebaTsargeblobis ekonomika.<br />

2) `praqtikumi niadagmcodneobaSi~ (TanaavtorobiT;<br />

Tsu-s gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 8,0 n.T.).<br />

ganxilulia saqarTvelos ZiriTadi niadagis<br />

Tvisebebi da genetikuri Taviseburebani, mocemulia<br />

maTi geografiuli gavrcelebis analizi, motanilia<br />

cnebebi da terminebi, romlebic saWiroa<br />

studentis damoukidebeli muSaobisaTvis. yovel<br />

Tematikas axlavs praqtikuli mecadineobis gaSlili<br />

gegmebi.<br />

statiebi<br />

1) `saqarTvelosa da bulgareTis niadagebis<br />

msgavseba da gansxvaveba~ (TanaavtorobiT; saerTa-<br />

Soriso konferenciis _ `bulgareTis niadagmcod-


227<br />

neobis 100 weli~ masalebi, s<strong>of</strong>ia, bulgareTi,<br />

2011, 116-118, inglisur enaze).<br />

naCvenebia, rom saqarTvelosa da bulgareTs<br />

aqvT rogorc msgavsi, ise gansxvavebuli niadagebi.<br />

2) `saqarTvelos niadagebi _ landSaftebis sarke~<br />

(TanaavtorobiT; saerTaSoriso konferenciis _<br />

`bulgareTis niadagmcodneobis 100 weli~ masalebi,<br />

s<strong>of</strong>ia, bulgareTi, 2011, 119-121, inglisur enaze).<br />

naCvenebia, rom saqarTveloSi zRvis donidan<br />

1000 metramde gavrcelebul niadagebs SenarCunebuli<br />

aqvT reliqturi Tvisebebi da, amgvarad, es<br />

niadagebi ar warmoadgens Tanamedrove landSafturi<br />

pirobebis sarkes.<br />

3) akad. T.andronikaSvilTan TanaavtorobiT.<br />

`ceoliTebis gamoyeneba dabinZurebuli niadagebis<br />

detoqsikaciisaTvis~ (j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~, v. 9,<br />

#1, Tbilisi, 2011, 39-51, inglisur enaze) (anotacia<br />

ix. gv. 100).<br />

4) `bmuli formebi da mcenareebis mier mZime<br />

liTonebis misawvdomoba sarwyav, Zlier dabinZurebul<br />

rux-yavisfer niadagebSi md. maSaveras velze<br />

(saqarTvelos samxreT-aRmosavleTi)~ (TanaavtorobiT;<br />

j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~, t. 9, #1, Tbilisi,<br />

2011, 111-119, inglisur enaze).<br />

ganxilul niadagebs aqvT sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />

mosavlianobis maRali potenciali, magram niadagebi<br />

dabinZurebulia mZime liTonebiT. maTi Semcveloba<br />

aWarbebs mcenareebisTvis da adamianebis-<br />

Tvis usafrTxoebis dasaSveb zRvars.<br />

5) `samTamadno mrewvelobiT niadagis dabinZureba<br />

Cu, Zn da Cd-iT da rux-yavisferi niadagurmikrobiologiuri<br />

aqtivoba~ (TanaavtorobiT; j. `An-


228<br />

nals <strong>of</strong> Agrarian Science~, t. 9, #1, Tbilisi, 2011, 38-44,<br />

inglisur enaze).<br />

ganxiluli niadagebi Zlier dabinZurebulia<br />

Cu, Zn da Cd-is elementebiT da niadagebis nay<strong>of</strong>iereba<br />

da sas<strong>of</strong>lo-sameurneo produqciis xarisxi<br />

aris didi saSiSroebis qveS.<br />

6) `aWarisa da imereTis niadagebis morfologiuri<br />

analizi niadagis resursebis ms<strong>of</strong>lio<br />

monacemTa bazis safuZvelze~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />

saxelmwifo agraruli universitetis<br />

samecniero SromaTa krebuli, t. 4, #1(54), 2011, 67-<br />

71).<br />

ganxilulia aWarisa da imereTis ZiriTadi<br />

niadagebis _ wiTelmiwebis, mTa-mdelos, yomrali<br />

da sxv. niadagebis morfologiuri Senebis Taviseburebani<br />

ms<strong>of</strong>lio monacemTa bazis safuZvelze.<br />

7) `yviTelmiwebis daxasiaTeba da sistematizacia<br />

niadagis resursebis ms<strong>of</strong>lio monacemTa<br />

bazis safuZvelze~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />

saxelmwifo agraruli universitetis samecniero<br />

SromaTa krebuli, t. 4, #2(55), 2011, 7-11).<br />

8) `niadagebis mravalferovneba saqarTvelo-<br />

Si~ (TanaavtorobiT; samecniero konferenciis _<br />

`saqarTvelos biomravalferovneba~ SromaTa krebuli,<br />

Tbilisi, 2011, 26-27).<br />

ganxilulia saqarTveloSi gavrcelebuli niadagebi,<br />

naCvenebia maTi mravalferovnebis Taviseburebani<br />

da gamomwvevi mizezebi.<br />

9) `naxSirbadis maragi saqarTvelos umTavres<br />

tyis formaciebSi~ (TanaavtorobiT; tradiciuli<br />

tye, dakavSirebuli codnasTan, biomravalferovnebasTan,<br />

dacvasTan da mdgrad satyeo menejment-<br />

Tan aRmosavleT evropaSi, CrdiloeT da centra-


229<br />

lur aziaSi. IUFRO ms<strong>of</strong>lio seriebi, t. 26, 2011,<br />

37-40, inglisur enaze).<br />

ganxilulia naxSirbadis maragi saqarTvelos<br />

tyeebSi borjomis muqwiwviani tyeebis magaliTze.<br />

krebulSi `svaneTi, bunebrivi resursebi da<br />

maTi gamoyenebis perspeqtivebi~ Sesulia 4 statia<br />

(TanaavtorobiT; Tbilisi, 2011, 9-146):<br />

10) `mxaris zogadi daxasiaTeba~;<br />

11) `miwis resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~;<br />

12) `wylis resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~;<br />

13) `tyis resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~.<br />

statiebSi mocemulia svaneTis zogadi daxasiaTeba,<br />

Taviseburebani da ganviTarebis perspeqtivebi,<br />

ganxilulia saqarTveloSi arsebuli miwis<br />

resursebi, mocemulia mxaris ZiriTadi niadagebis<br />

genezisuri da sawarmoo daxasiaTeba, mocemulia<br />

svaneTis yvela resursis arsebuli mdgomareobis<br />

analizi da gamoyenebis perspeqtivebi, ganxilulia<br />

svaneTis ZiriTadi bunebrivi resursebis _ miwis,<br />

wylis, tyis mdgomareoba, dacvisa da racionalurad<br />

gamoyenebis perspeqtivebi.<br />

14) `araliTonuri dabinZurebis gavlena niadagis<br />

funqciebze maSaveras velze, saqarTvelo~<br />

(TanaavtorobiT; krebuli `ge<strong>of</strong>izikuri kvlevis<br />

Sedegebi~, t. 13, EGU 2011, 48-54, inglisur enaze).<br />

ganxilulia maSaveras velze niadagebis dabinZurebis<br />

sakiTxebi, maT Soris wyaroebi, arsebuli<br />

mdgomareoba, Tavidan acilebis an Serbilebis<br />

RonisZiebebi.


230<br />

15) `saqarTvelos andosolebi~ (TanaavtorobiT;<br />

ж. `Почвоведение~, #9, 2011, 1056-1063, rusul enaze).<br />

16) `saqarTvelos andosolebi~ (TanaavtorobiT;<br />

j. `Eurasian Soil Science~, t. 44, #9, 2011, 969-975,<br />

inglisur enaze).<br />

me-15 da me-16 statiebSi niadagebis axali saerTaSoriso<br />

klasifikaciis safuZvelze ixileba<br />

saqarTvelosTvis axali, originaluri niadagebi _<br />

andosolebi, maTi genezisi, gavrceleba, dacvis da<br />

racionalurad gamoyenebis perspeqtivebi.<br />

17) `saqarTvelos niadagebi da maTi dacvis<br />

problemebi, hidrometeorologiisa da ekologiis<br />

aqtualuri problemebi~ (TanaavtorobiT; saerTa-<br />

Soriso konferenciis masalebi, Tbilisi, 2011, 114-<br />

115, rusul enaze).<br />

ganxilulia saqarTvelos ZiriTadi niadagebi<br />

da maTi ekologiis, maT Soris eroziis, radioaqtiuri<br />

izotopebiTa da mZime liTonebiT dabin-<br />

Zurebis aqtualuri problemebi.<br />

18) `aWaris Wragavlili wiflnarebis aRdgena<br />

da optimizacia mdgradi ganviTarebis uzrunvelsay<strong>of</strong>ad~<br />

(TanaavtorobiT; Tbilisi, 2011, 32 gv.).<br />

mocemulia sagranto proeqtis Sedegebi, maT<br />

Soris aWaris Wragavlili wiflnarebis arsebuli<br />

mdgomareoba da maTi aRdgena da optimizacia<br />

mdgradi ganviTarebis uzrunvelsay<strong>of</strong>ad.<br />

19) `aRmosavleTis wifela saqarTveloSi _<br />

arsebuli mdgomareoba da dacvis prioritetebi~<br />

(TanaavtorobiT; bohemiis satyeo institutis macne,<br />

t. 25, 2011, 98-112, inglisur enaze).<br />

mocemulia aRmosavleT wiflis ganawileba<br />

saqarTveloSi, maT Soris, sxvadasxva simaRleze<br />

zRvis donidan da daqanebis mixedviT, wiflna-


231<br />

rebSi sixSireebis, asakis, bonitekis mdgomareoba,<br />

moyvanilia am tyeebis dacvisa da kvlevis problemebi.<br />

20) `ceoliTebi, rogorc memcenareobaSi gamoyenebuli<br />

pesticidebis da zogierTi sxva qimikatebis<br />

matareblebi~ (TanaavtorobiT; j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian<br />

Science~, v. 9, #4, Tbilisi, 2011, 29-41, inglisur<br />

enaze).<br />

naCvenebia pesticidebis granulebis saxiT gamoyenebis<br />

upiratesoba Cveulebriv, tradiciul xerxebTan<br />

SedarebiT.<br />

21) akad.wevr-kor. a.koraxaSvilTan TanaavtorobiT.<br />

`niadagebis dabinZurebis Semcireba nano<br />

da agroteqnologiebiT~ (j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~,<br />

v. 9, #1, Tbilisi, 2011, inglisur enaze) (anotacia<br />

ix. gv. 213).<br />

akad.wevr-kor. T.uruSaZis xelmZRvanelobiT<br />

grZeldeboda SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />

fondis grantis `saqarTvelos niadagebis<br />

gamokvleva/sistematizacia niadagebis resursebis<br />

ms<strong>of</strong>lio monacemTa bazis safuZvelze”.<br />

akad.wevr-kor. T.uruSaZe 2011 wels iyo saer-<br />

TaSoriso grantis _ `mZime liTonebis migracia<br />

kvebis jaWvebiT dabinZurebul niadagebSi samxreT<br />

saqarTvelos sarwyav regionSi~ samecniero partniori.<br />

granti finansdeba folksvagenis fondis<br />

mier.<br />

akad.wevr-kor. T.uruSaZe arCeul iyo saz-<br />

RvargareTis Semdegi samecniero Jurnalebis saredaqcio<br />

kolegiebSi:<br />

1. `Mediterrian Soil Ecosystems~ (Turkey) (`xmelTa-<br />

SuazRvis niadagis ekosistemebi~ (TurqeTi);


232<br />

2. `Journal Agro-Sceinces~ (Chile) (agromecnierebis<br />

Jurnali) (Cile);<br />

3. `Journal <strong>of</strong> Soil Science and Plant Nutrition~ (Chile)<br />

(niadagmcodneobisa da mcenareTa kvebis Jurnali,<br />

Cile).<br />

akad.wevr-kor. T.uruSaZe 2011 wels monawileobda<br />

Semdeg saerTaSoriso samecniero RonisZiebebSi:<br />

_ saerTaSoriso simpoziumi _ garemos Secvla<br />

xmelTaSuazRvis regionSi gurie-edremito/balekizir-TurqeTi);<br />

_ saerTaSoriso konferencia `bulgareTis<br />

niadagmcodneobis 100 wlisTavi~ (s<strong>of</strong>ia, bulgare-<br />

Ti);<br />

_ erovnuli samecniero konferencia, romelic<br />

mieZRvna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

70 wlisTavs _ `saqarTvelos biomravalferovneba”<br />

(Tbilisi);<br />

_ germaniis niadagmcodneTa kongresi (berlini,<br />

gfr);<br />

_ saerTaSoriso samecniero konferencia _<br />

`garemo da globaluri daTboba”, miZRvnili akademikos<br />

Te<strong>of</strong>ane daviTaias dabadebidan 100 wlis-<br />

Tavisadmi (Tbilisi);<br />

_ saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferencia<br />

_ `s<strong>of</strong>lis meurneobis mdgradi ganviTarebis<br />

prioritetebi” (Tbilisi);<br />

_ saerTaSoriso samecniero konferencia _<br />

`garemo da adamiani” (qobuleTi);<br />

_ iuneskos saerTaSoriso konferencia `biomravalferovneba<br />

da bioteqnologiebi~ (Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. T.uruSaZe 2011 w. 2 dekembers<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis


233<br />

akademiur sabWoze warsdga moxsenebiT `saqarTvelos<br />

niadagebis eroziisgan dacvis koncefcis<br />

(2012-2020 ww.) proeqti”. koncefciis proeqti, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri<br />

sabWos mier mowonebis Semdeg, waredgineba<br />

saqarTvelos mTavrobas.<br />

akad.wevr-kor. T.uruSaZe miwveuli pr<strong>of</strong>esoris<br />

statusiT kiTxulobda leqciebs bunebrivi<br />

resursebisa da sicocxlis mecnierebis universitetSi<br />

(vena, avstria).<br />

igi Seyvanilia evropis niadagmcodneTa 2012<br />

wlis kongresis (bari, italia) _ EUROSOIL-2012-is<br />

samecniero-saorganizacio komitetSi.<br />

2011 wels Catarda gany<strong>of</strong>ilebis wevrTa 11<br />

saerTo kreba. ganxilul 17 sakiTxs Soris Ziri-<br />

Tadi iyo s<strong>of</strong>lis meurneobis dargis ssip _ samecniero-kvleviTi<br />

da umaRlesi saganmanaTleblo<br />

dawesebulebebis 2010 wlis samecniero angariSebis<br />

Sefaseba, kvleviT dawesebulebebs Soris saukeTesos<br />

gamovlena; mecnierebaTa doqtoris, sruli<br />

pr<strong>of</strong>esoris, T.kandelakis moxsenebis _ `saqar-<br />

Tvelos mTis tyeebis resursuli potenciali da<br />

misi gamoyeneba~ ganxilva, akademiis wevr-korespondentis<br />

leonarde dekapreleviCis saxelobis<br />

premiis misaniWeblad debulebis SemuSaveba da<br />

kandidaturis wardgena, `saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />

ganviTarebis koncefciis 2012-2015 ww.<br />

proeqtis~ (avtori _ akad.wevr-kor. a.koraxaSvili)<br />

ganxilva (proeqti dasamtkiceblad waredgina akademiis<br />

akademiur sabWos), akad.wevr-kor. p.nasyida-<br />

Svilis wignis _ `saxelmZRvanelo fermerebisaTvis<br />

_ hibriduli simindi da misi agroteqnologia<br />

fermerul meurneobaSi~ ganxilva, saqarTvelos


234<br />

teqnikuri universitetis sawarmoo Zalebisa da<br />

bunebrivi resursebis Semswavleli centris mier<br />

momzadebuli monografiis `raWa-leCxumis bunebrivi<br />

resursebisa da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~<br />

ganxilva, `saqarTvelos niadagebis eroziisagan<br />

dacvis koncefciis (2012-2020 ww.) proeqtis (SemmuSavebeli<br />

komisiis Tavmjdomare akad.wevr-kor.<br />

T.uruSaZe) ganxilva (proeqti ganxilvisaTvis waredgina<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

akademiur sabWos) da sxv.<br />

sazogadoebriv mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />

2012 wlis 1 ianvrisaTvis iricxeboda akademiis<br />

16 wevri, maT Soris 6 akademikosi da 10 wevr-korespondenti.<br />

2011 wels gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma gamoaqveynes<br />

13 monografia da wigni, 3 saxelmZRvanelo da<br />

84 samecniero statia.<br />

akademikosi levan aleqsiZe<br />

statiebi<br />

1) akad. l.aleqsiZem saerTaSoriso samarTlis<br />

evropis asociaciis miwveviT monawileoba miiRo<br />

q.talinSi Catarebul samecniero kvlevebis me-4<br />

saerTaSoriso forumSi (2011 wlis 28 maisi), sadac<br />

waradgina vrceli (20-gverdiani) analizi problemisa<br />

`kosovo da samxreT oseTi: msgavseba da<br />

gansxvaveba, misi zemoqmedeba saerTaSoriso samar-<br />

Tlis ganviTarebaze~. naSromSi gaanalizebulia<br />

kosovos damoukideblobis gamocxadebisa da aRiarebis<br />

faqtebi, romlebic Sedarebulia afxazeTisa


235<br />

da cxinvalis regionis mier TviTgamocxadebuli<br />

damoukideblobis aRiarebasTan. naCvenebia principuli<br />

gansxvaveba am or konfliqts Soris, rac<br />

aisaxa imaSi, rom maSin, rodesac kosovos damoukidebloba<br />

aRiarebuli iqna 80 saxelmwifos mier<br />

(120-ma saxelmwifom uari Tqva aRiarebaze), afxazeTis<br />

da e.w. samxreT oseTis damoukidebloba,<br />

ruseTis garda, aRiarebulia 5 saxelmwifos mier,<br />

aqedan 3 superjuja saxelmwifoa. naSromSi xazi<br />

gaesva im faqts, rom saxelmwifoTa Tanamegobroba<br />

uars ambobs aRiaros saqarTvelos regionebis damoukidebloba<br />

da moiTxovs ruseTisagan: a) uari<br />

Tqvas aRiarebaze; b) okupirebuli teritoriebidan<br />

gaiyvanos Tavisi jari. gamokvleva ganTavsda<br />

tartus universitetis saitze da ibeWdeba<br />

krebulSi `Baltik yearbook <strong>of</strong> International Law~.<br />

2) gamokvleva Temaze `saqarTvelos winaaRmdeg<br />

ruseTis agresiis anatomia~ wardgenil iqna<br />

rigis universitetis egidiT Catarebul konferenciaze<br />

(2011 wlis 25 oqtomberi). naSromSi naCvenebia<br />

ruseTis politika afxazeTsa da cxinvalis<br />

regionSi 1991 wlidan, gaeros da sxva saerTaSoriso<br />

organizaciebis ususuroba efeqturad Careuliyvnen<br />

agresiuli separatistebis mier wamowyebul<br />

sisxlian konfliqtSi da am konfliqtis<br />

farTomasStabian mowesrigebaSi, rac dasrulda<br />

ruseTis aSkara agresiiT saqarTvelos winaaRmdeg.<br />

3) romis klubis saitze gamoqveynda akad.<br />

l.aleqsiZis naSromi `gaeros axali roli~ (2011).<br />

akad. l.aleqsiZe aris mTavari redaqtori<br />

`saerTaSoriso samarTlis Jurnalisa~ (2011 wels<br />

gamoqveynda Jurnalis pirveli nomeri).


236<br />

akademikosi guram TevzaZe<br />

wigni<br />

`axali filos<strong>of</strong>iis istoria~, nawili II _<br />

`kantidan nicSemde~ (gadacemulia dasabeWdad gamomcemloba<br />

`nekerSi~, 437 gv.).<br />

statiebi<br />

1) `solomon dodaSvili adamianis Tavisuflebis<br />

pirobebis Sesaxeb~ (krebulSi `Tavisuflebis<br />

idea filos<strong>of</strong>iaSi da socialur TeoriaSi~,<br />

samxreTgermanuli gamomcemloba, 2011, 155-175, germanul<br />

enaze).<br />

narkvevSi nacadia imis dasabuTeba, rom s.dodaSvilis<br />

mier `logikaSi~ (sankt-peterburgi, 1827)<br />

kantis socialuri filos<strong>of</strong>iis interpretacia<br />

warmoadgens, didi germaneli filos<strong>of</strong>osis memkvidreobis<br />

uamrav interpretaciaTa Soris, erTerT<br />

saintereso da originalur gagebas. igi orientirebulia<br />

kantis cnobil naSromze `maradiuli<br />

mSvidobisaken~. amgvari sazogadoebis arsebobis<br />

SesaZleblobis dasabuTeba, rogorc sazogadoebis<br />

ganviTarebis umaRlesi miznis (romelsac<br />

kacobrioba SeiZleba TandaTan miuaxlovdes), s.dodaSvils<br />

kantis filos<strong>of</strong>iis damsaxurebad miaCnia.<br />

misi azriT, igi TanxmobaSia qristianuli<br />

ms<strong>of</strong>lmxedvelobis principebTan. amas niSnavs dodaSvilTan<br />

kantis mier socialuri filos<strong>of</strong>iis<br />

miznis Taviseburi gaazreba: `mSvidoba Cvens sulier<br />

samyaroSi da sazogadoebaSi~.<br />

2) `solomon dodaSvili neoplatonizmis Sesaxeb~<br />

(krebulSi `filos<strong>of</strong>ia globaluri cvli-


237<br />

lebebis epoqaSi~, Tbilisi, 2011, 297-305, inglisur<br />

enaze).<br />

naCvenebia, rom qarTveli neokantianeli s.dodaSvili<br />

(1805-1837), saqarTvelSi dabrunebis Semdeg,<br />

gaecno anton kaTolikosis mier qarTuli<br />

kulturisaTvis petriwis moRvaweobis Sefasebas.<br />

Tavadac gaecno petriwis komentarebs V s. neoplatonikosis<br />

prokles Sesaxeb da sakuTar filos<strong>of</strong>iasTan<br />

savsebiT Tavsebadad miiCnia. misi interpretacia<br />

kantianelobisa da neoplatonizmis<br />

principulad iseTive sinTezia, rogoric mogvianebiT,<br />

kerZod, XX s-is dasawyisSi, neokantianelobis<br />

erT-erTi lideris h.rikertis saxelganTqmulma<br />

mowafem e.laskma (1875-1915) ganaxorciela.<br />

3) `ilia WavWavaZe da Tanamedrove azrovneba~<br />

(meore gamocema; J. `xornabuji~, I, ilias saxelmwifo<br />

universitetis gamomcemloba, Tbilisi,<br />

2011, 263-269).<br />

akad. g.TevzaZis iniciativiT filos<strong>of</strong>iis, fsiqologiisa<br />

da politologiis komisiasTan aRdga<br />

(2010 wlis 13 maisi) `petriwis saxelobis safilos<strong>of</strong>io<br />

sazogadoeba~ 1918 wlis 26 maiss gamoqveynebuli<br />

da damtkicebuli wesdebiT.<br />

akad. g.TevzaZe 2011 wels monawileobda konferenciebSi:<br />

_ filos<strong>of</strong>osTa dRisadmi miZRvnili samecniero<br />

konferencia, romelic Catarda grigol robaqiZis<br />

universitetSi (Tbilisi);<br />

_ `varlam CerqeziSvili da hegelianeloba~<br />

(ioane petriwis saxelobis safilos<strong>of</strong>io sazogadoebisa<br />

da filos<strong>of</strong>iis, fsiqologiisa da politologiis<br />

komisiis gaerTianebuli sxdoma, Tbilisi);


238<br />

_ varlam CerqeziSvilis dabadebidan 165 wlis-<br />

Tavisadmi miZRvnili saiubileo komisiis sxdoma<br />

da samecniero konferencia (Tbilisi);<br />

_ kavkasiis xalxebTan urTierTobis komisiis<br />

mier organizebuli konferencia (Tbilisi).<br />

akademikosi mariam lorTqifaniZe<br />

statiebi<br />

1) `vaxtang mefe RmerTs uyvarda” (`didni saqmeni~,<br />

`artanuji~, Tbilisi, 2011, 58-62).<br />

2) `axali sataxto qalaqi. Tbilisis daarseba”<br />

(`didni saqmeni~, `artanuji~, Tbilisi, 2011,<br />

63-65).<br />

3) `saqarTvelos Seqmna” (`didni saqmeni~, `artanuji~,<br />

Tbilisi, 2011, 116-127).<br />

4) `givi jamburia _ dabadebidan 85 wlis iubiles<br />

aRsaniSnavad” (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis humanitarul mecnierebaTa<br />

fakultetis saqarTvelos istoriis institutis<br />

`Sromebi”, I, Tbilisi, 2011, 376-380).<br />

ganxilulia pr<strong>of</strong>. g.jamburias cxovreba da<br />

samecniero moRvaweoba.<br />

5) `ramdenime mogoneba ivane javaxiSvilze”<br />

(iv.javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis<br />

saqarTvelos istoriis institutis `Sromebi”,<br />

II, Tbilisi, 2011, 11-20).<br />

6) `cota ram SoTa mesxias cxovrebisa da<br />

akademiuri moRvaweobis Sesaxeb” (iv.javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

humanitarul mecnierebaTa fakultetis saqarTvelos<br />

istoriis institutis `Sromebi”, III, Tbilisi,<br />

2011, 9-16).


239<br />

7) `mefe giorgi II vejinis karis (yarsis), vejinis<br />

cixeTaTvis brZolis istoriidan~ (krebul-<br />

Si `kavkasiologiuri Ziebani~, 2, kongresis masalebi,<br />

Tbilisi, 2010, 454-461).<br />

8) `istoriul tao-klarjeTSi qarTul taZrebs<br />

aWaraSi axali meCeTebis aSenebis perspeqtiviT<br />

aRadgenen~ (interviu; gaz. `qarTuli sityva”,<br />

#1, 12-18 ianvari, 2011).<br />

9) `mesrop maStocma qarTuli ar icoda da<br />

qarTul anbans rogor Seqmnida?!~ (interviu; gaz.<br />

`qarTuli sityva~, 13-19 ivlisi, 2011).<br />

10) `me saukunis codvad sabWoTa represiebs<br />

davasaxelebdi saqarTveloSi~ (J. `karibWe~, #18, 1-<br />

14 seqtemberi, 2011).<br />

amerikis biografiulma institutma (ABI) akad.<br />

m.lorTqifaniZes mianiWa wodeba – `2011 wlis qali~.<br />

akademikosi roin metreveli<br />

wignebi<br />

1) `didni saqmeni~ (proeqtis xelmZRvaneli da<br />

mTavari redaqtori, `artanuji~, Tbilisi, 2011, 560<br />

gv.).<br />

krebuli sruliad saqarTvelos kaTolikospatriarqis,<br />

uwmidesisa da unetaresis, ilia II-is<br />

locva-kurTxeviT Seiqmna. `didni saqmeni~ _ ocdaaTsaukunovani<br />

saxelmwifoebriobis mqone eris,<br />

uZvelesi sakuTari damwerlobis damamkvidrebeli<br />

xalxis, `vefxistyaosnis~ Semqmneli, sveticxovlisa<br />

da gelaTis, oSkisa da xaxulis, wmida samebis<br />

taZrebis amgebi adamianebis, didgoris, Samqoris,<br />

basianisa da marty<strong>of</strong>is brZolebSi gamarjvebuli<br />

qveynis, mTel ms<strong>of</strong>lioSi qristianobis


240<br />

mtkice burjad aRiarebuli saxelmwifos epizoduri<br />

istoriaa.<br />

wignSi moTavsebulia akad. r.metrevelis wina-<br />

Tqma da Semdegi 13 statia:<br />

_ `nik<strong>of</strong>siidan darubandisa zRuadmde~ (8-25);<br />

_ `daviT aRmaSenebeli~ (142-149);<br />

_ `ruis-urbnisis saeklesio kreba~ (150-155);<br />

_ `gelaTi _ meore ierusalimi da axali aTina~<br />

(160-169);<br />

_ `Zlevaჲ sakvirveli~ (170-176);<br />

_ `demetre I~ (177-178);<br />

_ `ara ars kaci pirispir Sembmeli giorgisi<br />

(giorgi III)~ (179-181);<br />

_ `mefe Tamari~ (182-192);<br />

_ `deda qarTlisa Tamari _ Tamar mefis saxe<br />

xalxur SemoqmedebaSi~ (193-199);<br />

_ `wmida eqvTime RvTiskaci~ (455-461);<br />

_ `saakademio saqmianobis saTave (saqarTvelos<br />

saistorio da saeTnografio sazogadoeba)~,<br />

462-467);<br />

_ `Rvawlisa da wamebis gvirgviniT Semkuli~<br />

(468-471);<br />

_ `ilia II~ (549-555).<br />

2) `didi qarTvelebi. wminda daviT aRmaSenebeli~<br />

(`saojaxo biblioTeka~, Tbilisi, 2011, 190 gv.).<br />

sxvadasxvaenovani da sxvadasxva saxis wyaroebis<br />

Seswavla-Sejerebisa da arsebuli samecniero<br />

literaturis gaTvaliswinebT, XII saukunis<br />

pirveli meoTxedis saqarTvelos istoriis fonze,<br />

SeZlebisdagvarad, mocemulia daviT IV aRmaSeneblis<br />

moRvaweoba; aris cda am periodis saqar-<br />

TveloSi mimdinare sxvadasxva dinebis Cvenebisa<br />

imdroindel ms<strong>of</strong>lio istoriul procesebTan<br />

mimarTebaSi.


241<br />

3) `oTar jafariZe _ 90~ (Tbilisi, 2011, 35 gv.).<br />

wigni gamoCenili qarTveli mecnierisa da sazogado<br />

moRvawis, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis namdvili wevris, pr<strong>of</strong>esor oTar<br />

jafariZis cxovrebasa da moRvaweobas gadmogvcems.<br />

aqvea dabeWdili mecnieris mier gamoqveynebuli<br />

samecniero Sromebis nusxa.<br />

statiebi<br />

1) `altruizmi saqarTveloSi~ (krebuli `qvelmoqmedeba<br />

da qarTuli ms<strong>of</strong>lgageba~, Tbilisi,<br />

2011, 110-123).<br />

mimoxilulia qvelmoqmedebis saxeebi Zvel saqarTveloSi.<br />

miniSnebulia, rom qvelmoqmedeba vi-<br />

Tardeboda biznesis ganviTarebis paralelurad.<br />

naCvenebia, rom saqarTveloSi qvelmoqmedebas didi<br />

warsuli aqvs.<br />

2) `istoriuli codnis istoriis Semecnebis<br />

sakiTxi~ (qarTuli diplomatia. weliwdeuli, t. 15,<br />

`artanuji~, Tbilisi, 2011, 585-629).<br />

narkvevi warmoadgens ramdenadme mainc pasuxs<br />

im moTxovnaze, romelic istoriografiuli masalis<br />

_ cnobebisa da zogadad informaciis arnaxulma<br />

zrdam gamoiwvia da ganpirobebulia misi<br />

Semecnebis logikuri da istoriuli mizezebiT.<br />

3) `daviT IV aRmaSenebeli~ (J. `istoriani~,<br />

#3, 2011, 26-33).<br />

4) `amonaridebi komentariTurT vasil veliCkos<br />

wignidan `kavkaz~ (qarTuli diplomatia, weliwdeuli,<br />

t. 15, `artanuji~, Tbilisi, 2011, 630-<br />

643).<br />

5) `mefeTa wodebebisa da titulaturaTa Sesaxeb~<br />

(gaz. `saqarTvelos respublika~, 2011 wlis<br />

14 oqtomberi, #192, gv. 6).


242<br />

6) `mecnierebaTa akademiis Rrma fesvebi~ (cxumafxazeTis<br />

mecnierebaTa akademiis Sromebi, I, `meridiani~,<br />

Tbilisi, 2011, 5-17).<br />

7) recenzia protopresviter giorgi zviadaZis<br />

wignze `qalwulebisaTvis da saRrmTosa moqalaqobisa~<br />

(TanaavtorobiT; saqarTvelos sapatriarqos<br />

prescentris yovelkvireuli gamocema `sapatriarqos<br />

uwyebani~, #33, Tbilisi, 2011, 15-16).<br />

akad. r.metreveli 2011 wels moxsenebebiT<br />

gamovida Semdeg samecniero konferenciebze:<br />

_ `sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis,<br />

uwmidesisa da unetaresis ambrosi xelaias<br />

moRvaweobis SefasebisaTvis~ (sruliad saqarTvelos<br />

kaTolikos-patriarqis, uwmidesisa da unetaresis<br />

wmida ambrosi aRmsareblis dabadebidan 150<br />

wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia,<br />

Tbilisi);<br />

_ `saqarTvelos uaxlesi istoriis zogierTi<br />

sakiTxi~ (`kavkasiis fondis~ da kavkasiis qveyneb-<br />

Tan samecniero TanamSromlobis komisiis sxdoma<br />

`XX saukunis kavkasiis istoriis tragikuli furclebi~,<br />

Tbilisi);<br />

_ baqos universitetisa da kavkasiis problemebis<br />

kvlevis centris mier organizebuli vasil<br />

veliCkos monografiis `kavkaz~-is prezentacia (gamovida<br />

moxsenebiT).<br />

akad. r.metreveli dajildovda sapatriarqos<br />

umaRlesi jildoTi _ wmida giorgis oqros ordeniT.


243<br />

akademikosi daviT musxeliSvili<br />

statiebi<br />

1) `rodis ewvia uxtanesi Tbiliss?~ (`saistorio<br />

krebuli~, #1, `mxedari~, 2011, 20-25).<br />

gadaTariRebulia Sua saukuneebis cnobili<br />

somexi istorikosis, uxtanesis moRvaweobis dro.<br />

uxtanesi, romelsac uaRresad saintereso cnobebi<br />

aqvs saqarTvelos Sesaxeb, X s. moRvawed iTvleba.<br />

avtoris TvalsazrisiT, igi XII s. moRvawea, romelic<br />

daviT aRmaSeneblis mefobis bolos Tbilissac<br />

estumra.<br />

2) `qarTul-daRestnuri kulturul-istoriuli<br />

kavSirebi adreul Sua saukuneebSi~ (`kavkasiur-aRmosavluri<br />

krebuli~, XIV, Tsu-s gamomcemloba,<br />

Tbilisi, 147-151, rusul enaze).<br />

saubaria saqarTvelos politikur urTierTobebze<br />

Crdilo-aRmosavleT kavkasiasTan, agreTve,<br />

qarTuli qristianobis intensiur gavrcelebaze am<br />

regionis mosaxleobaSi Sua saukuneebSi.<br />

3) `winasityvaobis magivrad~ (krebuli `Некоторые<br />

вопросы грузино-русских взаимоотношений в современной<br />

историографии~, `universali~, Tbilisi, 3-10, rusul<br />

enaze).<br />

saubaria im agresiul cilismwameblur kampaniaze,<br />

romliTac xasiaTdeba Tanamedrove rusuli<br />

istoriografia da masmedia saqarTvelos mimarT;<br />

axsnilia am movlenis fsiqologiuri safuZveli.<br />

4) `saqarTvelos istoriis zogierTi sakiTxi<br />

Tanamedrove somxur istoriografiaSi~ (ж. `Кавказ<br />

и глобализация~, т. 5, вып. 1-2, SvedeTi, 170-180, rusul<br />

enaze; J. `<strong>The</strong> Caucasus and Globalization~, v. 5, 1-2, CA and<br />

CC Press, SvedeTi, 148-157, inglisur enaze).


244<br />

saubaria Tanamedrove somxuri istoriografiis<br />

usafuZvlo da mavneblur tendenciaze gamoacxadon<br />

Zveli qarTuli istoriuli provinciebi<br />

_ qvemo qarTli da javaxeTi _ somxur teritoriebad.<br />

5) `Sesavali sityva~ (J. `logosi~, #6, Tbilisi,<br />

2011, 9-11).<br />

saubaria giorgi mTawmidelis saqarTveloSi<br />

Camosvlisa da moRvaweobis sazogadoebriv mniSvnelobaze.<br />

akad. d.musxeliSvilma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo:<br />

_ saerTaSoriso samecniero konferencia `qar-<br />

Tul-daRestnuri kulturul-istoriuli kavSirebi~<br />

(Tbilisi);<br />

_ wminda giorgi mTawmidelis dabadebidan<br />

1000 wlisTavisadmi miZRvnili saqarTvelos mar-<br />

Tlmadidebel eklesiasTan arsebuli qristianuli<br />

kvlevis saerTaSoriso centris IV saerTaSoriso<br />

simpoziumi `qarTveli aTonelebi da qristianuli<br />

civilizacia~ (Tbilisi).<br />

akademikosi oTar jafariZe<br />

statiebi<br />

1) `kavkasiis mkvidri mosaxleobis eTnogenezis<br />

saTaveebTan~ (saerTaSoriso samecniero konferenciis<br />

_ `kavkasiis arqeologia, eTnologia, folkloristika~<br />

SromaTa krebuli, `meridiani~, Tbilisi,<br />

2011, 108-111, rusul enaze).<br />

araerTi mosazreba iyo gamoTqmuli kavkasiis<br />

ZirZveli mosaxleobis eTnogenezis Sesaxeb. far-<br />

Tod gaSlilma arqeologiurma samuSaoebma kavkasiaSi<br />

axleburad warmoaCina mkvidri xalxebis


245<br />

warmomavloba da pirveladgilsamy<strong>of</strong>elis saki-<br />

Txi. gairkva, rom kavkasia Zveli qvis xanaSi far-<br />

Tod iyo aTvisebuli pirvely<strong>of</strong>ili adamianis mier.<br />

am dros unda Camoyalibebuliyo saerTo kavkasiuri<br />

erToba da Cayroda safuZveli saerTo<br />

kavkasiur fuZe-enas.<br />

axali qvis xanaSi, neoliTSi, mosaxleoba<br />

mkveTrad izrdeba da mimdinareobs kavkasiis far-<br />

Tod aTvisebis procesi. mosaxleobis ganfenam da<br />

kavkasiis reliefis Taviseburebam saerTo kavkasiuri<br />

erTobis TandaTanobiT rRveva gamoiwvia,<br />

ramac enazedac iqonia gavlena. Zv.w. VII-VI aTaswleulSi<br />

kavkasiis kulturuli da enobrivi er-<br />

Toba ukve daSlili unda y<strong>of</strong>iliyo, ris Sedegadac<br />

kavkasiis mkvidri mosaxleobis sami ZiriTadi<br />

jgufi Camoyalibda. neoliTis xanaSi unda dasrulebuliyo<br />

kavkasiis eTnosebis formirebis procesi.<br />

Cans, am droidan iwyeba kavkasiis aborigeni<br />

xalxebis istoriuli warsuli.N<br />

2) `oTar lorTqifaniZe da saqarTvelos arqeologia~<br />

(J. `xornabuji~, I, ilias saxelmwifo universitetis<br />

gamomcemloba, Tbilisi, 2011).<br />

ganxilulia akad. o.lorTqifaniZis Sexeduleba<br />

winaantikur xanaSi, pirvely<strong>of</strong>il epoqaSi kolxeTSi<br />

mimdinare procesebze.<br />

akad. o.jafariZe monawileobda saqarTvelos<br />

erovnuli muzeumis sagam<strong>of</strong>eno samuSaoebSi; gam<strong>of</strong>enis<br />

gzamkvlevisaTvis dawera werili `brinjaos<br />

xana saqarTveloSi~. NNNNN<br />

akad. o.jafariZes mieniWa giorgi nioraZis saxelobis<br />

premia naSromisaTvis `Sida qarTlis uZvelesi<br />

warsulidan~ (eZRvneba 2008 wlis agvisto-<br />

Si Sida qarTlSi daRupulTa naTel xsovnas;<br />

Tsu-s gamomcemloba, 2009).


246<br />

akademiis wevr-korespondenti zaza aleqsiZe<br />

monografia<br />

`qristianuli kavkasia: istoriul–filologiuri<br />

Ziebani~, t. 2, (`favoriti printi~, Tbilisi,<br />

2011, 396 gv.).<br />

wignSi Sesulia 2000-2010 wlebSi gamoqveynebuli<br />

naSromebi. ramdenime naSromi qveyndeba pirvelad.<br />

statiebi<br />

1) `bizantiis imperiis ucnobi qarTveli didi<br />

moxele da misi sagvareulo~ (J. `analebi~, #7,<br />

`universali~, Tbilisi, 2011, 29-59).<br />

axlad aRmoCenili masalis safuZvelze Seswavlilia<br />

tbelebis sagvareulo; gamovlenilia<br />

dRemde ucnobi pirebi (magaliTad, laodikeis<br />

strategosi da patrikiosi spantaRud tbeli) da<br />

Sedgenilia genealogiuri tabula.<br />

2) `vin iyo taos pirveli episkoposi~ (`saistorio<br />

krebuli~, #1, `mxedari~, Tbilisi, 2011, 9-19).<br />

dadgenilia, rom taos pirveli episkoposi ar<br />

y<strong>of</strong>ila vinme kirakosi da kritikulad Seswavlilia<br />

am sakiTxTan dakavSirebiT arsebuli yvelaenovani<br />

wyaro.<br />

3) `warwera Sorenkecze xoranTidan~ (J. `xornabuji~,<br />

I, ilias saxelmwifo universitetis gamomcemloba,<br />

Tbilisi, 2011, 219-220).<br />

wakiTxulia xoranTaSi aRmoCenili warwera<br />

(„qriste, Seiwyale giorgi“) da paleografiulad<br />

daTariRebulia merve-mecxre saukuneebiT.<br />

4) `qarTuli wyaroTmcodneoba da armenologia:<br />

perspeqtivebi~ (krebuli `qristianuli kavkasia~,<br />

2, `favoriti printi~, Tbilisi, 2011, 357-360).


247<br />

avtors Camoyalibebuli aqvs, rogori unda<br />

iyos, misi SexedulebiT, Tanamedrove wyaroTmcodneobisa<br />

da qarTuli armenologiis ganviTarebis<br />

gzebi.<br />

5) `kulturaTa gzajvaredinze. qarTul-somxuri<br />

kodikologiuri Sexvedrebi~ (TanaavtorobiT;<br />

krebuli `qristianuli kavkasia~, 2, `favoriti<br />

printi~, Tbilisi, 360-391).<br />

Seswavlilia qarTuli da somxuri uZvelesi<br />

xelnawerebis fragmentebi, romlebic forzacebad<br />

iyo gamoyenebuli or mogviano xanis somxur<br />

xelnawerSi erTi da imave gadamwer-amkinZvelis<br />

mier. gamovlinda uZvelesi somxuri leqcionarisa<br />

da saxarebis ucnobi qarTuli Targmanis fragmentebi.<br />

6) `armenologia saqarTveloSi~ (krebuli<br />

`qristianuli kavkasia~, 2, `favoriti printi~, Tbilisi,<br />

391-396).<br />

Camoyalibebulia avtoris xedva saqarTvelo-<br />

Si armenologiis, rogorc samecniero da saswavlo<br />

disciplinis, Camoyalibebis winapirobebis,<br />

Tanamedrove mdgomareobisa da misi momavlis<br />

Sesaxeb.<br />

akad.wevr-kor. z.aleqsiZe 2011 wels monawileobda<br />

saerTaSoriso forumebSi da gamovida moxsenebebiT:<br />

_ `forzacebi da palimfsestis furclebi<br />

saqarTvelos xelnawerTa nacionalur centrSi“<br />

(Proceedings <strong>of</strong> the 22nd International Congress <strong>of</strong> Byzantine<br />

Studies, v.II, s<strong>of</strong>ia, bulgareTi);<br />

_ „kavkasiismcodneobis ZiriTadi problemebi“<br />

(armenologTa saerTaSoriso asociaciis 30 wlis-<br />

Tavis saiubileo saerTaSoriso konferencia,<br />

budapeSti, ungreTi);


248<br />

_ „kavkasiis albaneTis dakarguli damwerloba:<br />

aRmoCena da gaSifrva“ (specialuri sajaro<br />

leqcia centaluri evropis universitetSi, budapeSti,<br />

ungreTi);<br />

_ `Sexvedrebi thor heierdalTan da Cemi<br />

STabeWdilebebi~ (sityva, warmoTqmuli azerbaijan-<br />

Si norvegiuli saTvistomos Sekrebaze), „thor<br />

heierdali _ mecnieri, mogzauri, mwerali. rogor<br />

vxedavdi me mas“ (saerTaSoriso konferencia „thor<br />

heierdali da azerbaijani“, baqo, azerbaijani);<br />

_ `Tanamedrove albanologiis amocanebi~ (saerTaSoriso<br />

konferencia `albaneTis adgili kavkasiisa<br />

da azerbaijanis istoriaSi~, baqo, azerbaijani);<br />

_ programebis, silabusebisa da bibliografiis<br />

Sedgena saerTaSoriso samecniero-saswavlo<br />

centrisaTvis „kavkasia da bizantia“ (vorkS<strong>of</strong>i,<br />

Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. z.aleqsiZe airCies safrangeTis<br />

warwerebisa da sityvakazmuli mwerlobis akademiis<br />

ucxoel wevr-korespondentad.<br />

akademiis wevr-korespondenti irakli imedaZe<br />

saxelmZRvanelo<br />

`fsiqologiis safuZvlebi~ (TanaavtorobiT;<br />

meore gamocema, `mwignobari”, Tbilisi, 2010, 421<br />

gv.).<br />

saxelmZRvanelo fsiqologiis probedevtikuli<br />

kursia, anu gankuTvnilia imaTTvis, vinc<br />

iwyebs fsiqologiis Seswavlas. Tavisi struqturiTa<br />

da SinaarsiT igi maqsimalurad uaxlovdeba<br />

Tanamedrove dasavlur standartebs, amasTan, inar-<br />

Cunebs qarTuli fsiqologiuri skolisTvis dama-


249<br />

xasiaTebel tradiciebs. wignSi mokled aris ganxiluli<br />

zogadi fsiqologiis yvela ZiriTadi<br />

Tema (fsiqikuri procesebi, cnobierebis, aracnobieris,<br />

pirovnebisa da qcevis kategoriebi), fsiqikuri<br />

cxovrebis filogeneturi da ontogeneturi<br />

ganviTarebis problematika, socialuri fsiqologiis<br />

sakiTxebi, fsiqikuri aSlilobebisa da maTi<br />

fsiqologiuri mkurnalobis ZiriTadi aspeqtebi.<br />

wigni sagrZnoblad gansxvavdeba winamorbedisagan.<br />

igi safuZvlianad gadakeTda da Seivso axali masaliT.<br />

statiebi<br />

1) `s.rubinSteini da d.uznaZis skola~ (krebulSi<br />

`Философско-психологическое наследие С.Л.Рубинштейна~,<br />

издательство Института психологии РАН, М., 2011,<br />

355-370, rusul enaze).<br />

gaanalizebulia s.rubinSteinisa da d.uznaZis<br />

SexedulebaTa mravali aspeqti. naCvenebia maTi<br />

Teoriuli sistemebis msgavseba-gansxvavebis Ziri-<br />

Tadi aspeqtebi. orive avtori amodis iqidan, rom<br />

garemosa da fsiqikis (qcevis) mimarTebas subieqti<br />

aSualebs, magram gansxvavebiT rubinSteinisgan,<br />

romelic subieqts pirovnebasTan (adamianTan) aigivebs,<br />

uznaZe subieqtis mocemulobis formad<br />

mTlianobiT aracnobier mdgomareobas – ganwyobas<br />

miiCnevs. ramdenadac igi yvela cocxali arsebis<br />

aqtivobis organizatoria, imdenad ganwyobis Teoria<br />

aracnobieris Teoriaa. amaSia misi didi upiratesoba<br />

rubinSteinisa da sxva sabWoTa koncefciebTan<br />

SedarebiT.<br />

2) `qcevis polimotivaciis Sesaxeb~ (Main Issues<br />

<strong>of</strong> Pedagogy and Psychology, V. 1, #2, erevani, 2010, 89-97,<br />

inglisur enaze).


250<br />

daxasiaTebulia polimotivacia, rogorc aqtivobis<br />

erTze meti moTxovnilebiT aRZvris movlena<br />

da misi mravalricxovani gamovlinebani. naCvenebia<br />

polimotivaciis fenomenis mniSvneloba aqtivobis<br />

regulaciaSi da, kerZod, saswavlo qcevis<br />

motivaciuri safuZvlis formirebaSi.<br />

3) `qcevis interaqtiuli Teoriis meTodologiisTvis~<br />

(krebuli `<strong>The</strong> Current Issues in <strong>The</strong>oretical and<br />

Applied Psychology”, erevani, somxeTi, 2011, 62-64, inglisur<br />

enaze).<br />

gaanalizebulia interaqtiuli meTodologiis<br />

principebi, situaciur da personalur midgomebTan<br />

SepirispirebiT. gamoy<strong>of</strong>ili da gaazrebulia<br />

oTxi konkretuli Teoriuli amocana, romlebic<br />

unda gadaWras sruly<strong>of</strong>ilma interaqtiulma<br />

sistemam.<br />

akad.wevr-kor. i.imedaZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo samecniero forumebis muSaobaSi da<br />

waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `Teoriuli da gamoyenebiTi fsiqologiis<br />

Tanamedrove problemebi” (saerTaSoriso samecniero<br />

konferencia, erevani, somxeTi);<br />

_ `dimitri uznaZis 125-e wlisTavisadmi mi-<br />

ZRvnili saerTaSoriso samecniero konferencia~<br />

(Tbilisi).<br />

akad. wevr-kor. i.imedaZe arCeul iqna ramdenime<br />

ucxouri saerTaSoriso Jurnalis saredaqcio<br />

kolegiis wevrad:<br />

_ `fsiqologiuri Jurnali” (moskovi, ruseTis<br />

mecnierebaTa akademiis fsiqologiis instituti).<br />

_ `21-e saukunis fsiqologiis problemebi”<br />

(Siauliai, litva).


251<br />

_ `pedagogikisa da fsiqologiis problemebi”<br />

(erevani, somxeTi, saxelmwifo pedagogiuri universiteti).<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

guram lorTqifaniZe<br />

wigni<br />

`kulturologia ymawvilTaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />

wm. andria pirvelwodebulis saxelobis<br />

universiteti, „mwignobari“, Tbilisi, 2011, 179 gv.).<br />

mimoxilulia axali samecniero da sauniversiteto<br />

saswavlo interdisciplinis (XX s-is<br />

Sua wlebi) – kulturologiis safuZvlebi, ms<strong>of</strong>lio<br />

kulturis istoriis preistoriuli periodi<br />

da pirveli adreuli mdinareuli civilizaciebis<br />

(SuamdinareTi, egvipte, indoeTi, CineTi) Zv.w. IV-III<br />

aTaswleulis kultura.<br />

saxelmZRvanelo<br />

„bibliuri arqeologia“ (gadacemulia dasabeWdad<br />

Tsu-s gamomcemlobaSi, 350 gv.).<br />

statiebi<br />

1) `biWvinTis samarovani~ (TanaavtorobiT;<br />

krebulSi `afxazeTi. arqeologiuri Zeglebi da<br />

problemebi~, 2, „global-printi“, Tbilisi, 2011,<br />

116-125).<br />

Seswavlilia eqspediciis mier 1984-1990 ww. ga-<br />

Txrili 453 samarxi. dadgenilia romauli xanis pitiuntis<br />

kasteliumis nekropolis farTobi (3,5 ha)<br />

da qronologiuri CarCoebi (Zv. w. II-IV ss.).<br />

2) `axali saarqivo masala rabin daviT<br />

baazovis Sesaxeb~ (gaz. „menora“, #12, 2011).<br />

cnobili mwerali da sasuliero moRvawe daviT<br />

baazovi mudmivi meTvalyureobis qveS imy<strong>of</strong>e-


252<br />

boda. y<strong>of</strong>il „partiul arqivSi“ (fondi 14, aRw. 3.<br />

1927-1928 ww.) aRmoCnda epoqisaTvis damaxasiaTebeli<br />

sabuTi, romelic „amxilebs“ baazovis „Sovinistur<br />

xrikebs“.<br />

3) `eris zneobrivi gmiris – gr. lorTqifaniZis<br />

Sesaxeb~ (gazeTi `raeo~, #4, 2011).<br />

werilSi dasabuTebulia pirveli respublikis<br />

mTavrobis Tavmjdomaris moadgilis, samxedro<br />

da ganaTlebis ministris gr.lorTqifaniZis<br />

Rvawli samSoblos winaSe. mocemulia rekomendaciebi<br />

misi saxelis ukvdavsay<strong>of</strong>ad.<br />

akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZe 2011 wels moxsenebebiT<br />

gamovida Semdeg samecniero konferenciebze:<br />

_ „kacni huriani, mecnierni sjulisa“ (saqarTvelos<br />

mTavari rabinis ariel levinis dabadebidan<br />

50 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero<br />

konferencia „Tora da misi mniSvneloba“, Tbilisi);<br />

moxsenebis Sinaarsi daibeWda ebraul saganmanaTleblo<br />

centr „tivergo cvis“ mier gamoqveynebuli<br />

konferenciis masalebis krebulSi;<br />

_ SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />

fondis mier mowyobili „sazRvargareT moRvawe<br />

Tanamemamule mecnierTa forumi“ (Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZes miRebuli aqvs<br />

amerikis ebraelTa ms<strong>of</strong>lio saagentos `join-<br />

Tis~ granti kvlevisaTvis iudaikaSi.<br />

akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZem programiT<br />

„mecnierebaTa erovnuli akademia _ skolas“ mecnier-istorikosTa<br />

jgufTan erTad monawileoba miiRo<br />

skola-liceum „mwignobarTuxucesis“ ufros<br />

klaselTa konferenciis muSaobaSi. biblioTekas<br />

saCuqrad gadaeca wignebi.


253<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

liana meliqiSvili<br />

wigni<br />

`socialuri usafrTxoebis eTnikuri aspeqtebi<br />

polieTnikur sazogadoebaSi. eTnoumciresoba<br />

da samoqalaqo sazogadoeba qvemo qarTlSi~ (TanaavtorobiT;<br />

`mwignobari”, Tbilisi, 2011, 456 gv.).<br />

ganxilulia saqarTvelos polieTnikur sazogadoebaSi<br />

socialuri usafrTxoebis eTnikuri aspeqtebi<br />

da eTnikuri umciresobis integrebis sakiTxi<br />

demokratizaciis ganviTarebis procesSi.<br />

Seswavlilia eTnikur jgufTa ganwyobebis, eTnikur<br />

auto da heterostereotipebis, socialuri<br />

distanciisa da socialuri qcevis Taviseburebebi;<br />

dominanturi sazogadoebis politikur da kulturul<br />

cxovrebaSi erovnul umciresobaTa adgili<br />

da intereTnikuri stabiluri da dabalansebuli<br />

urTierTobebis maregulirebeli aspeqtebi; socialuri<br />

sistemis _ garemos, warmoebis, fizikuri da<br />

ekonomikuri, aseve eTnokulturuli usafrTxoebis<br />

meqanizmebi; Tanamedrove eTnikur procesebTan er-<br />

Tad mimdinare y<strong>of</strong>isa da kulturis ramdenime sakiTxi;<br />

erovnuli umciresobis integraciis xarisxi<br />

da samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis SesaZlo<br />

variantebi.<br />

regionSi Tavs iCens polieTnikuri sazogadoebisaTvis<br />

damaxasiaTebeli araerTi problema _ regionis<br />

dacarieleba, stagnacia, gaucxoeba, s<strong>of</strong>lis<br />

meurneobisa da infrastruqturis moSla, migracia,<br />

enobrivi barieri, sainformacio vakuumi, y<strong>of</strong>iTi,<br />

socialuri da ekonomikuri pirobebi, ganaTleba,<br />

nacionalizmi, Sovinizmi, kulturis krizisi, cxovrebis<br />

dabali done, saxelmwifosagan naklebi


254<br />

yuradReba. aRniSnuli maxasiaTeblebi rTul garemos<br />

qmnis saxelmwifoSi mimdinare reformebis<br />

warmatebiT ganxorcielebisaTvis.<br />

statiebi<br />

1) `saxelmwifo ena, eTnoumciresoba da saxelmwifos<br />

usafrTxoeba~ (J. `sveticxoveli”, #2,<br />

sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti”,<br />

Tbilisi, 2011, 58-64).<br />

rogorc cnobilia, eTnosis erovnuli aRor-<br />

Zinebis periodSi ena iZens eTnikuri Rirebulebis<br />

sabazo mniSvnelobas. is ara marto kulturis,<br />

aramed politikuri interesebis manipulirebis<br />

saSualeba xdeba. bolo wlebSi ki enam SeiZina<br />

socialuri da, amave dros, politikuri mniSvnelobac,<br />

rac ukavSirdeba saxelmwifo enad qarTuli<br />

enis gamocxadebas. eTnoumciresoba qarTulis<br />

arcodnis gamo informaciul vakuumSia. ver erkvevian<br />

saqarTvelos saxelmwifoSi mimdinare<br />

sakiTxebSi. eTnoumciresobis identifikacia xdeba<br />

mezobel saxelmwifoebTan, rac dakavSirebulia<br />

eTnikuri sazRvrisa da ara politikuri sazRvris<br />

aRqmasTan. eTnoumciresoba Tavis identobas sxva<br />

saxelmwifos da ara qarTuls ukavSirebs. es orientacia<br />

ara Tu keTilsasurvelia qarTuli saxelmwifoebriobisaTvis,<br />

aramed SesaZlebelia SemdgomSi<br />

aman safrTxec ki Seuqmnas saqarTvelos.<br />

2) `tradiciuli kultura globalizaciis procesSi~<br />

(J. `analebi”, #7, `universali”, Tbilisi,<br />

2011, 520-529).<br />

dRes ms<strong>of</strong>lio masStabiT institutebi, xalxebi,<br />

jgufebi da individebi ori tendenciis winaSe<br />

aRmoCndnen. es gaxlavT globalizacia da<br />

eTnikurobis anu adgilobrivi eTnokulturuli<br />

Taviseburebebis mimarT interesis gaZliereba. pri-


255<br />

oriteti ar daukargavs erovnul TviTSegnebas,<br />

romelic vlindeba erovnul identurobaSi, enaSi,<br />

religiaSi da teritoriisadmi mikuTvnebulobaSi.<br />

aseve, ms<strong>of</strong>lio masStabiT vlindeba modernizacia<br />

Tavisi demokratiuli mmarTvelobis formiT, samoqalaqo<br />

sazogadoebiT, adamianTa uflebebiT, sabazro<br />

ekonomikiT. Tanamedrove ms<strong>of</strong>lioSi paralelurad<br />

izrdeba interesi tradiciuli kulturis<br />

mimarT. Ddgeba sakiTxi `an globalizacia an<br />

lokalizacia”, aseve `globalizaciac da lokalizaciac”.<br />

droTa msvlelobam naTelyo, rom<br />

globalizaciasTan erTad gamoikveTa gansxvavebis,<br />

gaTiSulobis, diskriminaciisa da SeuTanxmeblobis<br />

niSnebi.<br />

gardamaval epoqaSi, globalizaciis proces-<br />

Si, saqarTveloSi eTnikur kulturas uxdeba axal<br />

garemosTan Segueba, aratradiciuli faseulobebis,<br />

Tanamedrove sazogadoebis normebis miReba.<br />

icvleba qcevis tipi da masTan erTad azrovneba<br />

da ms<strong>of</strong>lmxedveloba. SeimCneva, erTi mxriv, unikaluri<br />

tradiciuli kulturis SenarCunebis tendencia<br />

da, meore mxriv, unifikacia. globalizacia<br />

Tu lokalizacia? _ es kiTxva kvlav pasuxgaucemeli<br />

rCeba.<br />

3) `eTnikuri jgufebis identoba axal socialur<br />

garemoSi~ (J. `analebi”, #7, `universali”, Tbilisi,<br />

2011, 530-540).<br />

identoba adamianisa da sazogadoebis aucilebeli<br />

moTxovnilebaa. identoba aris ara biologiuri,<br />

aramed socialurad gansazRvruli movlena.<br />

eTnikuri identoba pirovnebis socialuri identobis<br />

Semadgeneli nawilia da garkveul eTnikur<br />

erTobasTan mikuTvnebulobis gacnobierebas gulisxmobs.<br />

igi erT eTnikur erTobasTan igiveobis


256<br />

da sxvebisgan gansxvavebulobisa da gancalkavebulobis<br />

gancdaa.<br />

pirobiTad identobis or tips gamoy<strong>of</strong>en. esaa<br />

pozitiuri da negatiuri identoba. saerTod, eTnikuri<br />

umravlesobisaTvis eTnikuri identoba arc<br />

ise mniSvnelovania, anu masze ar xdeba xSiri apelireba<br />

_ is TavisTavadia, magram eTnikuri umciresobisaTvis<br />

eTnikuri identifikacia, SeiZleba<br />

iTqvas, rom iZulebiTia, radgan masTan dakavSirebuli<br />

problemebi yoveldRiuri cxovrebis sir-<br />

Tuleebs da diskomforts uqmnis. eTnikur identobas<br />

ara marto kultura da ena udevs safuZvlad,<br />

aramed politikac; amitomaa, rom miTologiaSi<br />

gadazrdili eTnoidentoba xSirad politikuri<br />

manipulaciebis sagani da konfliqtis mizezic<br />

xdeba. am movlenas verc kavkasiam daaRwia<br />

Tavi.<br />

4) `xelis simbolikisaTvis saqorwilo ritualSi~<br />

(`kavkasiur-aRmosavluri krebuli”, XIV,<br />

`logosi”, Tbilisi, 2011, 131-139).<br />

xeli, rogorc simbolo, mravali xalxis kulturaSia<br />

fiqsirebuli. is qorwinebis ritualSic<br />

figurirebs da sxvadasxva xalxis kulturaSi<br />

sxvadasxvagvarad warmogvidgeba. am mxriv arc saqarTveloa<br />

gamonaklisi. aRmosavleT saqarTvelos<br />

mTianeTSi, sul uaxloes warsulSi, mxolod xevsureTis<br />

eTnografiul sinamdvileSi gvxvdeboda<br />

qalis daniSvnis saintereso Cveuleba, romelsac<br />

`xelis dakvra~ ewodeba. aseTi wesiT qorwineba<br />

cnobilia evropis uZveles, amerikel Tu avstraliel<br />

aborigenTa kulturaSi. am CveulebaSi<br />

win wamoweulia vaJis gvaris uflebebi, radganac<br />

xeldamkvrelebi, ZiriTadad, vaJis gvaris wevrebi


257<br />

arian. daniSvnis aseTi wesi qalis daTavisebis<br />

simbolod unda miviCnioT.<br />

5) `erovnuli urTierToba saqarTveloSi~ (saqarTvelos<br />

teqnikuri universitetis Teologiis<br />

saswavlo centris 10 wlisTavisadmi miZRvnili<br />

qarTvelologiuri saerTaSoriso samecniero konferenciis<br />

_ `warsuli mkvidri'saZirkvelia awmyosi,<br />

rogorc awmyo _ momavlisa” masalebi, sagamomcemlo<br />

saxli `teqnikuri universiteti”, Tbilisi,<br />

2011, 221-225).<br />

qveynis usafrTxoebis problema mWidrod aris<br />

gadajaWvuli eTnikuri umciresobisa da erTa Soris<br />

urTierTobis problemasTan. erovnuli umciresobis<br />

sakiTxi ki yvela saxelmwifosTvis metnaklebad<br />

problematuria, Tumca, usafrTxoebis koncefciebSi<br />

zogjer eTnikuri aspeqti gaTvaliswinebuli<br />

ar aris.<br />

qveyanaSi momxdari kardinaluri cvlilebebi<br />

da winaaRmdegobebiT aRsavse socialur-politikuri<br />

procesebi Taviseburad aisaxa saqarTveloSi<br />

kompaqturad dasaxlebul polieTnikur sazogadoebebSi.<br />

saxelmwifoSi kompaqturad Tu dispersiulad<br />

araqarTuli eTnosis mravali warmomadgeneli<br />

cxovrobs. isini Znelad modernizebadi kulturis<br />

tips miekuTvnebian, ris gamoc erovnuli umciresobiT<br />

kompaqturad dasaxlebul regionebSi reformebi<br />

yvelaze Znelad mimdinareobs. mniSvnelovania<br />

isic, rom jer kidev ar arsebobs erTiani<br />

koncefcia erovnebisa da erTaSorisi urTierTobebis<br />

Sesaxeb, ris safuZvelzec SesaZlebeli gaxdeboda<br />

eTnikuri umciresobebis ioli integracia<br />

saerTo saxelmwifo sivrceSi.


258<br />

akad.wevr-kor. l.meliqiSvilma 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `qarTuli enis roli saxelmwifoebrivi<br />

aRmSeneblobis saqmeSi” (saerTaSoriso samecniero<br />

konferencia `saxelmwifo ena, eTnoumciresoba da<br />

saxelmwifos usafrTxoeba~, saqarTvelos teqnikuri<br />

universitetis Teologiis saswavlo-samecniero<br />

centri, Tbilisi);<br />

_ `globalizacia da kavkasia~ (saerTaSoriso<br />

samecniero konferencia `ms<strong>of</strong>lio da kavkasia”,<br />

saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi);<br />

_ `eTnikuri jgufebis identoba axal socialur<br />

garemoSi~ (samecniero konferencia `mravaleTnikuri<br />

qvemo qarTli da socialuri usafrTxoeba<br />

_ istoria da Tanamedroveoba”, Tbilisi);<br />

_ `xelis simbolika saqorwilo ritualSi~<br />

(iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

klasikuri filologiis, bizantinistikisa<br />

da neogrecistikis institutis, iv.javaxi-<br />

Svilis istoriisa da eTnologiis institutis<br />

Zveli istoriis gany<strong>of</strong>ilebis mier Catarebuli<br />

pr<strong>of</strong>esor nana xazaraZis saiubileo samecniero<br />

konferencia, Tbilisi);<br />

_ `samarTali da morali tradiciul sazogadoebaSi~<br />

(saerTaSoriso samecniero konferencia<br />

`saxelmwifos aRqma da iuridiuli praqtika<br />

kavkasiaSi: anTropologiuri xedva samarTalsa da<br />

politikaze”, baTumi).<br />

akad.wevr-kor. l.meliqiSvilma monawileoba<br />

miiRo svaneTSi saqarTvelos eTnografiuli memkvidreobis<br />

dacvis fondis mier Catarebul eTnografiul<br />

eqspediciaSi (2011 wlis ivlisi-agvisto,<br />

svaneTi). eqspediciis mizani iyo saqarTvelos mTi-


259<br />

an regionSi, socialuri reformebis fonze, adgilobrivi<br />

mosaxleobis adaptaciis procesebis<br />

Seswavla.<br />

akad.wevr-kor. l.meliqiSvili aris redaqtori<br />

wignebis: ditrix-krist<strong>of</strong> fon rommelis `kavkasiis<br />

xalxebi” da m.yifianis `afxazeTidan devnil<br />

qalTa `zepiri istoriebi~, I.<br />

programiT `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademia skolas”, mecnierTa jgufTan er-<br />

Tad, monawileoba miiRo skola-liceum `mwignobarTuxucesis”<br />

ufrosklaselTa RonisZiebaSi: `gaerTianebuli<br />

saqarTvelos mefeebi” (maswavlebeli<br />

l.WanWaleiSvili).<br />

akademiis wevr-korespondenti vladimer papava<br />

wigni<br />

`Tbilisis 2010 wlis biujeti: monitoringis<br />

angariSi” (TanaavtorobiT; fondi `Ria sazogadoeba<br />

_ saqarTvelo~, Tbilisi, 10,0 n.T.).<br />

saxelmZRvanelo<br />

`aratradiciuli ekonomiksi” (paata guguSvilis<br />

ekonomikis institutis gamomcemloba, Tbilisi,<br />

24,0 n.T.).<br />

damxmare saxelmZRvaneloSi ganxilulia Tanamedrove<br />

ekonomikis aqtualuri sakiTxebi, romelTa<br />

Seswavlac scildeba tradiciul ekonomikss.<br />

ekonomikis mier dasmul tradiciul ki-<br />

Txvebze mocemulia is aratradiciuli pasuxebi,<br />

romlebic realobasTan bevrad ufro axlosaa,<br />

vidre is pasuxebi, rasac tradiciuli ekonomiksi<br />

iZleva. es ki mkiTxvels aZlevs saSualebas gai-<br />

Rrmavos da gaifarTovos ekonomikuri codna. naSromi<br />

gankuTvnilia ekonomikuri pr<strong>of</strong>ilis umaR-


260<br />

lesi saswavleblebisa da ekonomikis fakultetebis<br />

studentebisa da pr<strong>of</strong>esorebisaTvis, agreTve,<br />

mkiTxvelTa im farTo wrisaTvis, romlebic<br />

dainteresebulni arian Tanamedrove ekonomikis<br />

aqtualuri problemebis SeswavliT.<br />

statiebi<br />

1) `somxeTi, azerbaijani, saqarTvelo: ekonomikuri<br />

transformaciis oci weli” (j. `Les Cahiers de<br />

L’Orient~, #101, safrangeTi, 2011, 35-43, frangul enaze).<br />

2) `ekonomikuri transformacia da globaluri<br />

finansuri krizisis zegavlena samxreT kavkasiaze”<br />

(koleqtiur monografiaSi `Non-Traditional<br />

Security Threats and Regional Cooperation in the Southern<br />

Caucasus~, gamomcemloba IOS Press BV, amsterdami,<br />

holandia, 2011, 17-29, inglisur enaze).<br />

3) `azebaijanis, somxeTisa da saqarTvelos<br />

ekonomikuri ganviTarebisa da TanamSromlobis SedarebiTi<br />

analizi: realizebuli da xelidan gaSvebuli<br />

SesaZleblobebi” (koleqtiur monografia-<br />

Si “Черноморье-Каспий: поиск новых форматов безопасности<br />

и сотрудничества~, ruseTis mecnierebaTa akademiis<br />

evropis instituti, moskovi, 2011, 79-98,<br />

rusul enaze).<br />

4) `gadasaxadebi, warmoebis teqnologia da<br />

ekonomikuri zrda~ (TanaavtorobiT; ж. `Общество и<br />

экономика”, #5, rf, 2011, 172-196, rusul enaze).<br />

5) `postrevoluciuri saqarTvelos ekonomikuri<br />

warmatebebi: realoba da miTebi” (ж. `Вестник<br />

института Кеннана в России”, rf, 2011, 7-18, rusul enaze).<br />

6) `ekonomikuri da energetikuli TanamSromlobis<br />

Sesaxeb kavkasiaSi” (TanaavtorobiT; saqar-


261<br />

Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe,<br />

t. 5, #1, Tbilisi, 2011, 164-169, inglisur enaze).<br />

7) `resursebis gamoyenebis efeqtianobasa da<br />

moculobaze sagadasaxado tvirTis gavlenis Sefasebis<br />

modelebi” (TanaavtorobiT; J. `ekonomisti”,<br />

#1, Tbilisi, 2011, 8-29).<br />

8) `lafer-qeinzianuri sinTezis makroekonomikuri<br />

modeli” (TanaavtorobiT; J. `ekonomika da<br />

biznesi”, #3, Tbilisi, 2011, 11-35, rusul enaze).<br />

9) `energetikuli kooperaciis SesaZleblobebi<br />

kavkasiaSi” (j. `Caucasus International~, t. 1, #1,<br />

azerbaijani, 2011, 87-97, inglisur enaze).<br />

10) `evrokavSirisa da y<strong>of</strong>ili sabWoTa kav-<br />

Siris energetikuli urTierTobebi: gamowvevebi da<br />

SesaZleblobebi” (TanaavtorobiT; koleqtiur monografiaSi<br />

– `EU Eastern Neighborhood: Economic Potential<br />

and Future Development~, gamomcemloba `Springer~,<br />

haidelbergi, gfr, 2011, 61-69, inglisur enaze).<br />

11) `miTebi qarTuli ekonomikis Sesaxeb” (eleqtronul<br />

JurnalSi `Democracy & Freedom Watch~,<br />

Tbilisi, 0,3 n.T., inglisur enaze).<br />

12) `monetaruli politikis zegavlena nekroekonomikaze”<br />

(p.guguSvilis ekonomikis institutis<br />

daarsebisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />

konferenciis _ `ekonomikis aqtualuri<br />

problemebi globalizaciis pirobebSi’’ masalebi,<br />

p.guguSvilis ekonomikis institutis gamomcemloba,<br />

Tbilisi, 2011, 79-81).<br />

13) `saqarTvelo-ruseTis ekonomikur urTier-<br />

TobaTa evolucia postsabWoTa periodSi: ganvlili<br />

gza da perspeqtivebi~ (krebulSi `ruseTi da<br />

saqarTvelo: gamosavlis ZiebaSi”, saqarTvelos<br />

strategiisa da saerTaSoriso urTierTobebis


262<br />

kvlevis fondi, Tbilisi, 2011, qarTul _ 64-79,<br />

inglisur _ 51-64, rusul _ 54-68 enebze).<br />

14) `saqarTvelos ekonomikis postkomunisturi<br />

reformebis pirveli Taobis Sesaxeb. retrospeqtiuli<br />

analizi~ (J. `Caucasus and Globalization~, #3-4,<br />

SvedeTi, 2011, inglisur _ 20-30 da rusul _ 24-36<br />

enebze).<br />

15) `saqarTvelos `vardebis revoluciis~ anatomiuri<br />

paTologia” (krebuli `<strong>The</strong> Caucasus Region:<br />

Economic and Political Developments~, gamomcamloba<br />

`Nova Science Publishers~, niu iorki, aSS, 2011, 45-58,<br />

inglisur enaze).<br />

16) `ruseTis gawevrianeba ms<strong>of</strong>lio savaWro<br />

organizaciaSi: xedva Tbilisidan” (eleqtronul<br />

JurnalSi `International Alert~, didi britaneTi, inglisur<br />

da rusul enebze).<br />

17) `saqarTvelos ekonomikis postkomunistur<br />

transformaciaSi breton vudsis institutebis<br />

rolis Sefaseba” (paata guguSvilis ekonomikis<br />

institutis samecniero Sromebis krebuli, paata<br />

guguSvilis ekonomikis institutis gamomcemloba,<br />

Tbilisi, 2011, 18-29).<br />

2011 wels daibeWda akad.wevr-kor. v.papavas 60-<br />

ze meti sagazeTo statia da interviu.<br />

akad.wevr-kor. v.papavam 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciebSi:<br />

_ X saerTaSoriso konferencia `samxreT kavkasia:<br />

gamowvevebi da evropuli perspeqtiva” (waxkaZori,<br />

somxeTi);<br />

_ Tbilisis politikuri swavlebis skolis<br />

mier organizebuli 2 seminari `Serigebis kultura”<br />

(bakuriani, 12-14 maisi da 16-17 invisi);


263<br />

_ saerTaSoriso konferencia `qarTvel da<br />

rus eqspertTa Soris ndobis aRdgena” (stamboli,<br />

TurqeTi);<br />

_ saerTaSoriso konferencia `saqarTveloruseTi:<br />

rogor davZlioT arsebuli uZraoba?”<br />

(stamboli, TurqeTi);<br />

_ paata guguSvilis ekonomikis institutis<br />

daarsebis dRisadmi miZRvnili saeTaSoriso samcnero-praqtikuli<br />

konferencia `ekonomikis aqtualuri<br />

problemebi globalizaciis pirobebSi”<br />

(Tbilisi);<br />

_ saerTaSoriso konferencia `samxreT kavkasia<br />

damoukideblobis 20 wlis Semdeg: momavlis<br />

Sansebi da gamowvevebi” (kadenabia, italia);<br />

_ saerTaSoriso konferencia `samxreT kavkasia:<br />

damoukideblobis 20 weli” (vaSingtoni, aSS).<br />

akad.wevr-kor. v.papavam moipova granti `saqar-<br />

Tvelos ekonomikisa da masTan dakavSirebuli<br />

sferoebis analitikuri mimoxilva” (grantis gamcemi<br />

`britiS petroliumi~).<br />

akad.wevr-kor. v.papavam (TanamomxseneblebTan<br />

erTad) saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebisa<br />

da ekonomikur mecnierebaTa komisiis er-<br />

Tobliv sxdomaze da saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis akademiur sabWoze waikiTxa<br />

moxseneba Temaze `saqarTvelos socialur-ekonomikuri<br />

ganviTarebis programa”.<br />

iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis paata guguSvilis ekonomikis institutSi<br />

moewyo akad.wevr-kor. v.papavas monografiis<br />

`nekroekonomikis zombirebis” sajaro ganxilva.


264<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

avTandil silagaZe<br />

monografia, wignebi<br />

1) `ekonomikuri doqtrinebis aspeqtebi saqar-<br />

TveloSi~ (Peninsula University <strong>of</strong> Technology, Business and<br />

Informatics, aSS, 2010, 4.0 n.T., inglisur enaze).<br />

gamokvleulia ekonomikuri doqtrinebis sxvadasxva<br />

aspeqti saqarTveloSi. avtoris daskvniT,<br />

ilia WavWavaZisa da niko nikolaZis ekonomikuri<br />

Sexedulebebi unda miekuTvnos ms<strong>of</strong>lio ekonomikuri<br />

azrovnebis istoriaSi sayovelTaod aRiarebul<br />

erovnul ekonomikur doqtrinas.<br />

2) `saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganvi-<br />

Tarebis programa~ (TanaavtorobiT; „nekeri~, Tbilisi,<br />

2011, 312 gv).<br />

warmodgenilia saqarTvelos socialur-ekonomikuri<br />

ganviTarebis 20-wliani programis Ziri-<br />

Tadi principebi, misi ganxorcielebis meqanizmebi<br />

da mosalodneli Sedegebi. avtorTa azriT, saqarTveloSi<br />

uzrunvely<strong>of</strong>ili unda iyos bunebrivi<br />

resursebis efeqtiani marTva erovnuli mrewvelobisa<br />

da s<strong>of</strong>lis meurneobis prioritetuli<br />

ganviTarebis pirobebSi. amisaTvis mTavrobam Sesabamisi<br />

xelSemwyobi pirobebi unda Seqmnas. `programis~<br />

realizaciis SemTxvevaSi, ukve 7 wlis Semdeg,<br />

ganaTlebaze 4-jer meti saxsrebi iqneba mobilizebuli,<br />

vidre dRes; jandacvaze – 4,5-jer<br />

meti; kulturasa da sportze – 7-jer meti, socialur<br />

dacvaze ki – 7,37-jer meti. Sedegad, saqar-<br />

Tvelos yvela moqalaqe uzrunvely<strong>of</strong>ili iqneba<br />

socialuri dazRveviT, pensiebi 6-jer, ganaTlebisa<br />

da jandacvis muSakTa xelfasebi 4-jer, sajaro<br />

mosamsaxureebis xelfasebi 2-jer gaizrdeba.


265<br />

saqarTveloSi umuSevrobis done saSualo evropul<br />

maCvenebels gautoldeba, yvela umuSevari<br />

miiRebs saarsebo minimumze maRal umuSevrobis<br />

Semweobas. amasTan, `programis~ realizaciis pirobebSi,<br />

saWiro aRar iqneba damatebiTi ucxouri<br />

kreditebisa da grantebis mobilizeba. Sedegad,<br />

2030 wlisTvis saqarTveloSi mTliani Sida produqti<br />

mosaxleobis erT sulze miaRwevs 20,0 aTas<br />

aSS dolaris ekvivalents erovnul valutaSi.<br />

3) `saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganvi-<br />

Tarebis programa~ (TanaavtorobiT; internet-wigni,<br />

http://ifsdeurope.com., 2011, 242 gv., inglisur enaze).<br />

ganxilulia saqarTvelos bunebrivi resursebi,<br />

demografiuli suraTi, mewarmeobis dargobrivi<br />

struqtura, finansur-sakredito seqtori, socialur-ekonomikuri<br />

ganviTarebis programis ZiriTadi<br />

principebi, socialuri usafrTxoeba da sxv.<br />

statiebi<br />

1) `saqarTvelos mtknari mineraluri wyali<br />

evropisaTvis~ (TanaavtorobiT; J. `<strong>The</strong> Caucasus &<br />

Globalization~, v. 5, Issue 3-4, CA&CC Press. SvedeTi, 2011,<br />

inglisur – 43-54 da rusul _ 53-63 enebze).<br />

gaanalizebulia saqarTvelos ekonomikaSi arsebuli<br />

rTuli mdgomareoba, romlis erT-erT<br />

mTavar mizezad dasaxelebulia erovnuli resursebis<br />

arasakmarisi gamoyeneba, rac yoveldRiurad<br />

zrdis qveynis importze damokidebulebis<br />

masStabebs. ganxilulia „saqarTvelo-evropis wyalsadenis“<br />

mSeneblobis gegmis axali koncefcia konkretuli<br />

teqnikur-ekonomikuri gaangariSebebiT.<br />

2) `saqarTvelos mtknari mineraluri wyali<br />

evropisaTvis~ (TanaavtorobiT; J. `socialuri ekonomika~,<br />

#6, Tbilisi, 2011, 68-75, rusul enaze).


266<br />

3) `postsabWoTa saqarTvelos ekonomikuri<br />

perspeqtivebi~ (paata guguSvilis ekonomikis institutis<br />

daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso<br />

samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis<br />

krebuli `ekonomikis aqtualuri problemebi<br />

globalizaciis pirobebSi~, paata guguSvilis<br />

ekonomikis institutis gamomcemloba, Tbilisi,<br />

2011, 86-87, inglisur enaze).<br />

SemoTavazebulia erovnul ekonomikaSi gansaxorcielebeli<br />

konkretuli investirebis sqema,<br />

romlis ganxorcieleba mkveTrad gazrdis erovnuli<br />

warmoebis masStabebs.<br />

4) `saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis<br />

Sesaxeb~ (saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

saerTaSoriso samecniero konferenciis<br />

masalebi `ms<strong>of</strong>lio ekonomikuri krizisi da saqarTvelo~,<br />

J. `socialuri ekonomika~, №1, Tbilisi,<br />

2011, 69-71).<br />

gaanalizebulia saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobasa<br />

da kvebis mrewvelobaSi arsebuli krizisuli<br />

mdgomareoba da SemoTavazebulia konkretuli<br />

meqanizmebi, romelTa gamoyenebis SemTxveva-<br />

Si dargma mniSvnelovan Sedegebs unda miaRwios.<br />

5) `saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis<br />

perspeqtivebis Sesaxeb (saqarTvelos teqnikuri<br />

universitetis saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />

konferencia `ekonomikuri politika da biznes-procesebis<br />

marTva~, Tbilisi, 2011, 19-22).<br />

SemoTavazebulia konkretuli winadadebebi saqarTveloSi<br />

ekonomikuri politikis koreqtirebisa<br />

da gasatarebel RonisZiebaTa Sesaxeb.<br />

6) `saqarTvelos agraruli seqtoris potencialis<br />

Sesaxeb~ (TanaavtorobiT; I saerTaSoriso<br />

samecniero-praqtikuli konferenciis masalebi


267<br />

`s<strong>of</strong>lis meurneobis mdgradi ganviTarebis prioritetebi~,<br />

Tsu-s gamomcemloba, Tbilisi, 2011, inglisur<br />

enaze).<br />

moniSnulia saqarTvelos agrarul seqtorSi<br />

Seqmnili krizisuli mdgomareobis zogierTi<br />

negatiuri tendencia: ver Camoyalibda Zlieri<br />

fermeruli meurneobebi, ver amoqmedda sadazRvevo<br />

meqanizmebi, ver Seiqmna erovnuli produqciis<br />

Senaxvis, SefuTvis, distribuciisa da teqnikuri<br />

momsaxurebis centrebi; araefeqtianad ixarjeba<br />

saxelmwifo biujetidan gamoy<strong>of</strong>ili isedac mwiri<br />

Tanxebi; aSkarad arasakmarisia ucxouri investiciebis<br />

Semodineba; TiTqmis SeuZlebelia grZelvadiani,<br />

dabalprocentiani kreditebis mozidva. avtorTa<br />

azriT, swori ekonomikuri politikis<br />

gatarebis SemTxvevaSi, axlo momavalSi, saqarTvelos<br />

agrarul seqtorSi SesaZlebelia minimum 10-<br />

jer meti Rirebulebis produqciis warmoeba.<br />

7) `saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivebi~<br />

(cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiis<br />

Sromebi, I, Tbilisi, 2011, 275-280, inglisur enaze).<br />

gaanalizebulia saqarTvelos makroekonomikuri<br />

ganviTarebis problemebi ms<strong>of</strong>lio finansuri<br />

krizisis fonze da maT dasaZlevad Semo-<br />

Tavazebulia ramdenime rekomendacia.<br />

8) `ilia WavWavaZis ekonomikuri moZRvreba da<br />

Tanamedroveoba~ (Материалы международной научнотехнической<br />

конференции `Актуальные проблемы историкоэкономических<br />

учений~, `ВЗФЭИ~, М., 2011, 71-77, rusul<br />

enaze).<br />

ganxilulia saqarTvelos agrarul seqtorSi<br />

Seqmnili zogierTi problema s<strong>of</strong>lis meurneobis


268<br />

prioritetulad ganviTarebis Sesaxeb ilia Wav-<br />

WavaZis Sexedulebebis fonze.<br />

9) `prioriteti erovnuli resursebis gamoyeneba~<br />

(rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi mi-<br />

ZRvnili III saerTaSoriso samecniero konferencia<br />

gamoyenebiT qimiaSi, saqarTvelos teqnikuri universiteti,<br />

Tbilisi, 2011, 35-36).<br />

naSromi eZRvneba saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobasa<br />

da mrewvelobaSi arsebuli mdidari erovnuli<br />

resursebis amoqmedebis problemebis gamokvlevas.<br />

10) `evropis sasursaTo da Suaazia-kavkasiis<br />

regionis mdgradi ganviTarebis usafrTxoebis problemebi~<br />

(gadacemulia dasabeWdad j. `Central Asia and<br />

Caucasus~, CA&CC Press. SvedeTi, 2011).<br />

2011 wels akad.wevr-kor. a.silagaZem gamoaqveyna<br />

60-ze meti sagazeTo statia da interviu ekonomikis<br />

aqtualur sakiTxebze.<br />

man 2011 wels monawileoba miiRo:<br />

_ saerTaSoriso samecniero-praqtikul konferenciaSi<br />

`istoriul-ekonomikur moZRvrebaTa aqtualuri<br />

problemebi~ (moskovi, rf);<br />

_ paata guguSvilis ekonomikis institutis<br />

daarsebis dRisadmi miZRvnil saerTaSoriso samecniero-praqtikul<br />

konferenciaSi `ekonomikis aqtualuri<br />

problemebi globalizaciis pirobebSi~<br />

(Tbilisi);<br />

_ saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />

`ms<strong>of</strong>lio ekonomikuri krizisi da saqarTvelo~<br />

(saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi);<br />

_ saerTaSoriso samecniero-praqtikul konferenciaSi<br />

`ekonomikuri politika da biznes-procesebis<br />

marTva~ (saqarTvelos teqnikuri universiteti,<br />

Tbilisi);


269<br />

_ saerTaSoriso samecniero-praqtikul konferenciaSi<br />

`s<strong>of</strong>lis meurneobis mdgradi ganviTarebis<br />

prioritetebi~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />

saxelmwifo universiteti, Tbilisi);<br />

_ saqarTvelo-CexeTis biznes-forumSi (Tbilisi);<br />

_ saqarTvelo-CineTis biznes-forumSi (Tbilisi);<br />

_ saqarTvelo-poloneTis biznes-forumSi (Tbilisi);<br />

_ saqarTvelo-italiis biznes-forumSi (Tbilisi);<br />

_ saqarTvelo-yazaxeTis biznes-forumSi (Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. a.silagaZem saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis akademiur sabWoze,<br />

sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebisa da<br />

ekonomikur mecnierebaTa komisiis sxdomebze waikiTxa<br />

moxseneba `saqarTvelos socialur-ekonomikuri<br />

ganviTarebis programa~.<br />

man waikiTxa sajaro leqcia `saqarTvelos<br />

ekonomikuri ganviTarebis prioritetebi~ saqar-<br />

Tvelos sapatriarqos wm. andria pirvelwodebulis<br />

saxelobis qarTuli universitetisa da goris<br />

universitetis pr<strong>of</strong>esor-maswavleblebisa da<br />

studentebisaTvis.<br />

igi monawilebda mdgradi ganviTarebis saer-<br />

TaSoriso fondis _ `saqarTvelos~ sagranto proeqtSi.<br />

akad.wevr-kor. a.silagaZe aris i.mesxias saxelmZRvanelos<br />

_ „biznesis safuZvlebi“ redaqtori<br />

(Tsu-s gamomcemloba, 2011, 520 gv.).


270<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

konstantine ficxelauri<br />

statiebi<br />

1) `kaxeTis ramdenime arqeologiuri Zeglis<br />

arqeomagnituri gamokvlevis Sedegebi~ (TanaavtorobiT;<br />

krebulSi `saqarTvelos da kavkasiis istoriisa<br />

da arqeologiis sakiTxebi~, Tsu-is gamomcemloba,<br />

Tbilisi, 2011, 61-80).<br />

daviT garejis udabnos teritoriaze rkinis<br />

saxelosnoebidan aRebuli nimuSebis mixedviT dadgenilia<br />

maTi TariRi _ Zv.w. X-IX saukuneebis farglebSi.<br />

2) `ior-alaznis ormdinareTis brinjao-rkinis<br />

xanis sazogadoebis gansaxlebis zogierTi aspeqti~<br />

(`kavkasiur-axloaRmosavluri krebuli~, XIV,<br />

`logosi~, Tbilisi, 2011, 181-197).<br />

mocemulia brinjao-rkinis xanis Zeglebis topografiis<br />

safuZvelze Tanadrouli sazogadoebis<br />

ganviTarebis socialur-ekonomikuri problemebis<br />

gaazrebis mcdeloba.<br />

3) `enamTis namosaxlari~ (J. `xornabuji~, I,<br />

ilias universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2011).<br />

aRwerilia Zv.w. III aTaswleulis meore da<br />

Zv.w. II aTaswleulis pirveli naxevris namosaxlaris<br />

kulturuli fenebi; xazgasmulia maTi Seswavlis<br />

mniSvneloba mTlianad kavkasiis arqeologiur<br />

kulturaTa genezisisa da qronologia-periodizaciis<br />

sakiTxebis damuSavebis dros.<br />

akad.wevr-kor. k.ficxelaurma daasrula muSaoba<br />

ortomeulze `samxreT-aRmosavleTi kavkasia<br />

Zv.w. II aTaswleulSi~.


271<br />

akademiis wevr-korespondenti daviT Carkviani<br />

statia<br />

`krizisul situaciaSi devnilTa socialuri<br />

adaptaciis fsiqikuri determinantebi~ (saerTaSoriso<br />

samecniero konferenciis _ `Teoriuli da<br />

gamoyenebiTi fsiqologiis Tanamedrove problemebi~<br />

Sromebi, erevnis universitetis gamomcemloba,<br />

somxeTi, 2011, 197-201, inglisur enaze).<br />

obieqturi garemoebebis gamo Cveni qveynis<br />

aTasobiT adamiani iZulebuli gaxda Tavisi mudmivi<br />

sacxovrebeli adgili daetovebina da Tav-<br />

Sesafari qveynis sxvadasxva qalaqsa da raionSi<br />

epovna. rTul da uCveulo pirobebSi iZulebiTi<br />

gansaxleba, siRaribe, socialurad marginaluri<br />

statusis SeZena, adgilobriv mosaxleobasTan arc-<br />

Tu ise ioli urTierToba, cxovrebis Secvlili<br />

wesisadmi devnilTa socialuri Seguebis Tanmxlebi<br />

movlenebia. naSromSi mocemulia devnilTa<br />

socialur adaptaciasTan dakavSirebuli fsiqikuri<br />

faqtorebis grZelvadiani cdiseuli Seswavlis<br />

ganzogadebuli Sedegebi. gamoy<strong>of</strong>ilia krizisuli<br />

situaciis konkretuli maxasiaTeblebi.<br />

naCvenebia kvlevis meToduri mxaris specifika. moyvanilia<br />

monacemebi, romlebic devnilTa TviTSefasebas,<br />

RirebulebiT orientaciasa da kauzaluri<br />

atribuciis Taviseburebebs exebian. Seswavlili<br />

krizisuli viTarebisTvis niSandoblivia, rom<br />

devnilTa mier miRebul fsiqikur travmebs qronikuli<br />

xasiaTi aqvT. devnilebs socialur garemosTan<br />

da sakuTar `me~-sTan srulfasovani kavSirebi<br />

aqvT darRveuli, amitom sareabilitacio mu-<br />

Saoba swored am kavSirebis qmediT koreqciasa da<br />

aRdgenas gulisxmobs. miRebuli ganzogadebuli


272<br />

monacemebis Tanaxmad, devnilebma sakmaod maRali<br />

TviTSefaseba gamoavlines. savaraudoa, rom amgvari<br />

TviTSefaseba maTi amJamindeli savalalo socialuri<br />

statusis fsiqologiur kompensacias<br />

ganapirobebs. devnilTa mier cxovrebiseuli movlenebis<br />

mizezTa interpretaciis TvalsazrisiT<br />

sagulisxmoa, rom isini Tavis Tavs mxolod garemoebaTa<br />

msxverplad miiCneven da amJamindeli<br />

mdgomareobis mimarT Sinaganad yovelgvar pasuxismgeblobas<br />

ixsnian. swored atribuciis amgvari<br />

forma ganapirobebs imas, rom maT socialur garemosa<br />

da masSi sakuTari Tavis Sesaxeb kogniturad<br />

naklebad winaaRmdegobrivi suraTis Seqmnis<br />

saSualeba eZlevaT. amave dros, es sruliadac<br />

ar miuTiTebs maT `dalxenil~ cxovrebaze.<br />

xazgasasmelia, rom ama Tu im istoriuli drois<br />

monakveTSi mecnierulad dasabuTebul monacemebs<br />

sazogadoebrivi ganviTarebis donis dadgenaSi<br />

namdvilad diagnostikuri mniSvneloba aqvT. swored<br />

am TvalsazrisiTaa niSandoblivi, rom is<br />

xisti da TavdauWereli saxelmwifoebrivi politika,<br />

romelic am bolo dros devnilTa sasicocxlo<br />

problemebis `gadawyvetis~ TvalsazrisiT<br />

ganxorcielda, Cveni qveynis am umniSvnelovanes<br />

socialur fenas umZimesi uary<strong>of</strong>iTi socialuri<br />

da fsiqikuri Sedegebi arguna.<br />

akademiis wevr-korespondenti leo Ciqava<br />

monografia<br />

,,dasaqmeba da umuSevroba saqarTveloSi’’ (gadacemulia<br />

dasabeWdad gamomcemloba ,,universalSi’’,<br />

Tbilisi, 316 gv.).


273<br />

statiebi<br />

1) ,,saqarTvelos ekonomikis antimonopoliuri<br />

regulirebis sakiTxisTvis’’ (,,saqarTvelos ekonomikur<br />

mecnierebaTa akademiis Sromebi’’, t. 9, „siaxle“,<br />

Tbilisi, 2011, 5-17).<br />

saqarTvelos konkretul magaliTze warmoCenilia<br />

Tavisufali ekonomikuri konkurenciis dadebiTi<br />

roli sazogadoebrivi progresis daCqarebaSi,<br />

romelsac, arcTu iSviaTad, aferxebs monopoliebis<br />

aRviraxsnili moqmedeba. daxasiaTebulia<br />

antimonopoliuri samsaxuris funqciebi (konkurentuli<br />

garemos Seqmna, monopoliuri mdgomareobis<br />

borotad gamoyenebis aRkveTa, arakeTilsindisieri<br />

konkurenciis Tavidan acileba, momxmareblis uflebebis<br />

dacva, sareklamo saqmianobis regulireba<br />

da a.S.), romelTac ZaluZT monopoliebis negatiuri<br />

zemoqmedebis gaqarwyleba. gakeTebulia logikuri<br />

daskvna saqarTveloSi antimonopoliuri<br />

samsaxuris aRdgenis mizanSewonilobis Sesaxeb.<br />

2) ,,adamianuri resursebi’’ (wignSi ,,svaneTis<br />

bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi’’,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia,<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis saqarTvelos<br />

sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis<br />

Semswavleli centri, Tbilisi, 2011, 264-<br />

284).<br />

faqtobrivi monacemebis moSveliebiT daxasia-<br />

Tebulia bolo ocwleulSi svaneTis regionSi<br />

demografiuli ganviTarebis negatiuri tendenciebi<br />

da maTi ganmsazRvreli mizezebi (ojaxis<br />

funqciebis Zireuli transformacia, Sobadobis<br />

Tanamedrove tipis damkvidreba, qalTa emansipacia,<br />

umuSevroba, siRaribe, dauqorwinebelTa uCveulod<br />

maRali done da sxv.). mniSvnelovani adgili uka-


274<br />

via demografiuli viTarebis gaumjobesebis gzebis<br />

ganxilvasac. mxedvelobaSia qmediTi demografiuli<br />

politikis gatareba, romelSic saTanado<br />

asaxva unda povos ojaxSi optimaluri odenobiT<br />

bavSvebis yolis moTxovnilebis formirebam da<br />

misma praqtikulma realizaciam.<br />

3) ,,adamianuri resursebi’’ (wignSi ,,raWa-leCxumis<br />

bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis<br />

perspeqtivebi’’, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademia, saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />

saqarTvelos sawarmoo Zalebisa da bunebrivi<br />

resursebis Semswavleli centri, Tbilisi,<br />

2011, 249-265).<br />

raWa-leCxumSi adamianTa resursebis formireba-gamoyenebas<br />

gansakuTrebul aqtualurobas sZens<br />

mwvave demografiuli viTarebis arseboba qveynis<br />

am regionSi. es, uwinares yovlisa raWas exeba,<br />

Tumca, demografiuli viTareba leCxumSic (cageris<br />

raioni) friad daZabulia. motanili da<br />

gaanalizebulia amis sailustracio faqtobrivi<br />

masala, romlis ganxilva qmediTi RonisZiebebis<br />

myisieri gatarebis aucileblobaze migvaniSnebs.<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi, am umSvenieres regions<br />

gaukacrieleba da gadaSeneba emuqreba. dasaxulia<br />

demografiuli viTarebis gaumjobesebis gzebi.<br />

4) ,,mravalganzomilebiani siRaribis indeqsi’’<br />

(p.guguSvilis ekonomikis institutis daarsebisadmi<br />

miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />

konferenciis _ `ekonomikis aqtualuri problemebi<br />

globalizaciis pirobebSi’’ masalebis krebuli,<br />

p.guguSvilis ekonomikis institutis gamomcemloba,<br />

Tbilisi, 2011, 92-97).<br />

imis gaTvaliswinebiT, rom siRaribe damokidebulia<br />

ara marto Semosavalze (saarsebo mini-


275<br />

mumTan SedarebiT), aramed, agreTve, biniT uzrunvely<strong>of</strong>asa<br />

da keTilmowyobaze, wylis sisufTaveze,<br />

kanalizaciis arsebobaze, dasaqmebaze, ganaTlebis<br />

xelmisawvdomobaze, samedicino momsaxurebaze<br />

da a.S., 2009 wlidan rekomendebulia mravalganzomilebiani<br />

siRaribis indeqsi. igi pirvelad<br />

aisaxa 2010 wlis adamianiseuli potencialis ganviTarebis<br />

indeqsis Taobaze gaeros programiT<br />

momzadebul moxsenebaSi da gulisxmobs siRaribis<br />

donis Sefasebas ara erTi, aramed erTdroulad<br />

ramdenime maCvenebliT. amasTan dakavSirebiT<br />

gamoTqmulia rigi mosazrebebi.<br />

5) `dasaqmebulisa~ da `umuSevris~ statusis<br />

gansazRvris meTodologia arsebiT sruly<strong>of</strong>as<br />

saWiroebs~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis moambe, #3, t. 5, 2011, inglisur enaze).<br />

axsnilia is naklovanebebi, rac axasiaTebs<br />

`dasaqmebulisa~ da `umuSevris~ statusis gansaz-<br />

Rvris ekonomikur literaturasa da statistikuri<br />

aRricxvis praqtikaSi dReisTvis damkvidrebul<br />

meTodologias. dasabuTebulia am gziT warmoebuli<br />

gaTvlebis arasaimedooba (realobidan mowyveta)<br />

da SemoTavazebulia konkretuli winadadebebi<br />

aRniSnul definiciebTan maTi Sinaarsobrivi<br />

datvirTvis adekvaturobis uzrunvelsay<strong>of</strong>ad.<br />

es problema imdenad mniSvnelovania, rom<br />

Rirs masze dafiqreba, swavlul ekonomistTa da<br />

aRricxvis dargis specialistTa mosazrebebis Sejereba,<br />

raTa SemuSavebul iqnes erTiani WeSmariti<br />

Sexeduleba.<br />

akad.wevr-kor. l.Ciqava 2011 wels monawilobda<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:


276<br />

_ `mwvave demografiuli viTareba raWis regionSi<br />

da misi normalizebis RonisZiebaTa sistema~<br />

(saqarTvelos mTiani regionebis socialurekonomikuri<br />

ganviTarebis problemebisa da maTi<br />

gadaWris gzebisadmi miZRvnili samecniero-praqtikuli<br />

konferencia, Tbilisi);<br />

_ `mravalganzomilebiani siRaribis indeqsi~<br />

(paata guguSvilis ekonomikis institutis daarsebisadmi<br />

miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />

konferencia, Tbilisi).<br />

man akademiur sabWoze waikiTxa moxseneba `demografiuli<br />

viTareba saqarTveloSi da misi<br />

normalizebis RonisZiebaTa sistema’’.<br />

akad.wevr-kor. l.Ciqavam monawileoba miiRo<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis saqarTvelos<br />

sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis<br />

Semswavleli centris ori damTavrebuli samecniero-kvleviTi<br />

samuSaos SesrulebaSi.<br />

akad.wevr-kor. l.Ciqava aris krebulis _ ,,ra-<br />

Wa: warsuli, awmyo, momavali’’ mTavari redaqtori<br />

da krebulis _ ,,saqarTvelo. qarTuli faseulobani.<br />

ekonomika’’ saredaqcio kolegiis wevri.<br />

akademiis wevr-korespondenti joni xecuriani<br />

wigni<br />

`Ziebani qarTul samarTalmcodneobaSi~ (`favoriti<br />

printi~, Tbilisi, 2011, 253 gv.).<br />

wigni eZRvneba saqarTvelos saxelmwifosa<br />

da samarTlis aqtualur problemebs. ganxilulia<br />

saqarTvelos saxelmwifo enis sakanonmdeblo regulirebis<br />

problemebi. dasabuTebulia winadadeba<br />

qarTuli enis, rogorc saxelmwifo enis Sesaxeb<br />

organuli kanonis miRebis aucileblobis Taobaze.<br />

gadmocemulia am kanonis ZiriTadi principebi


277<br />

da saxelmwifo enis gamoyenebisa da dacvis instituciuri<br />

da samarTlebrivi garantiebi.<br />

gamokvleulia saqarTveloSi saxelmwifo<br />

mmarTvelobis formebisa da saxeobebis cvlilebebis<br />

politikuri, socialuri da samarTlebrivi<br />

pirobebi. kritikuladaa ganxiluli sazogadoebis<br />

ganviTarebaSi saxelmwifo mmarTvelobis formebisa<br />

da saxeobebis SesaZleblobebis Sesaxeb gada-<br />

Warbebuli Sefasebis mizezebi. gamoTqmulia mosazrebebi<br />

saqarTveloSi monarqiis aRdgenis perspeqtivebis<br />

Taobaze.<br />

saqarTveloSi religiuri gaerTianebebis samarTlebrivi<br />

statusis ganmsazRvrel sakanonmdeblo<br />

aqtebSi bolo dros ganxorcielebuli<br />

cvlilebebis analizis Sedegad, dasabuTebulia<br />

winadadebebi rogorc konstituciuri SeTanxmebidan<br />

gamomdinare normatiuli aqtebis, ise religiuri<br />

gaerTianebebis saqmianobis sruly<strong>of</strong>ili<br />

samarTlebrivi regulirebis mizniT specialuri<br />

kanonis miRebis aucileblobis Sesaxeb.<br />

calke gamokvlevis sagania ruseTis mier<br />

afxazeTisa da e.w. samxreT oseTis saxelmwifoebrivi<br />

damoukideblobis cnobis saerTaSoriso<br />

samarTlebrivi sakiTxebi. dasabuTebulia mosazreba,<br />

rom ruseTis prezidentis Sesabamisi brZanebulebebi<br />

ewinaaRmdegeba saerTaSoriso samar-<br />

Tlis sayovelTaod aRiarebul normebsa da principebs,<br />

amitom maT ara aqvT iuridiuli Zala da<br />

ar warmoSoben samarTlebriv Sedegebs.<br />

gamokvleulia sikvdiliT dasjis problema<br />

qarTul samarTalSi. gaanalizebulia qarTuli<br />

kanonmdeblobis ganvlili gza sasjelis umaRlesi<br />

zomis gamoyenebis farglebisa da praqtikis<br />

TvalsazrisiT. aRniSnulia, rom saqarTvelo ar


278<br />

gamoirCeoda sikvdiliT dasjis saxeobebis mravalferovnebiT,<br />

arc sikvdiliT dasjis kvalificiuri<br />

saxeobebisadmi midrekileba gamouCenia<br />

Cvens kanonmdebels. XX saukunis bolomde damoukidebeli<br />

saqarTvelos arsebobis periodebSi sikvdiliT<br />

dasja orjer iqna gauqmebuli: XII saukuneSi<br />

Tamar mefis dros da 1921 wels saqar-<br />

Tvelos demokratiuli respublikis konstituciiT.<br />

amitom 1997 wlis 11 noembers saqarTveloSi<br />

sikvdiliT dasjis srulad gauqmebiT kidev<br />

erTxel dadasturda qarTuli saxelmwifos erTguleba<br />

misi humanuri tradiciebisadmi.<br />

vrceli adgili aqvs daTmobili saqarTveloSi<br />

konstituciuri marTlmsajulebis problemebis<br />

kvlevas. am sferoSi bolo dros ganxorcielebuli<br />

sakanonmdeblo cvlilebebis gaTvaliswinebiT,<br />

gaanalizebulia sasamarTlo praqtika,<br />

sazRvargareTis qveynebis gamocdileba, adamianis<br />

uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentebi;<br />

gamoTqmulia konkretuli sakanonmdeblo winadadebebi<br />

konstituciuri marTlmsajulebis Semdgomi<br />

sruly<strong>of</strong>is Taobaze.<br />

akad.wevr-kor. j.xecurians mieniWa TinaTin wereTlis<br />

saxelobis premia.<br />

saangariSo wels garkveuli muSaoba gaswies<br />

sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebasTan arsebulma<br />

dargobrivma komisiebma.<br />

istoriis arqeologiisa da eTnologiis komisiam<br />

gamoaqveyna:<br />

_ `saqarTvelos uaxlesi istoria~ (m.naTmela-<br />

Ze, a.dauSvili; `universali~, Tbilisi, 2011);


279<br />

_ samecniero krebuli `analebi~, #7 (eZRvneba<br />

pr<strong>of</strong>esor nana xazaraZis saiubileo TariRs; `universali~,<br />

Tbilisi, 2011, 640 gv.).<br />

dasrulda muSaoba Semdeg Sromebze:<br />

_ `saqarTvelos istoriis~ oTxtomeuli (mTavari<br />

redaqtori akad. m.lorTqifaniZe);<br />

_ `saqarTvelos istoriis~ erTtomeuli (d.musxeliSvili,<br />

m.samsonaZe, a.dauSvili; qarTul, rusul<br />

da inglisur enebze);<br />

_ saistorio-eTnologiuri krebuli `qarTvelebi~,<br />

5 tomad (mTavari redaqtori akad. d.musxeliSvili).<br />

gaimarTa diskusia eTnikuri usafrTxoebis<br />

problemebze (akad. wevr-kor. l.meliqiSvilis xelmZRvanelobiT).<br />

damyarda SemoqmedebiTi kavSirebi SvedeTis<br />

q.upsalas universitetTan (pr<strong>of</strong>. gunila larseni),<br />

aSS pensilvaniis universitetis istoriis fakultetTan.<br />

komisiis wevrebi monawileobdnen:<br />

_ qristianuli kvlevis saerTaSoriso centris<br />

mier organizebul leqciaTa ciklSi, romelic<br />

Tbilisis sxvadasxva organizaciaSi ikiTxeba<br />

da miznad isaxavs saqarTvelos istoriis kardinaluri<br />

sakiTxebis propagandas;<br />

_ saqarTvelos sxvadasxva radio Tu telekompaniis<br />

mier organizebul Tok-SouebSi, romel-<br />

Ta mizani iyo saqarTvelos istoriis umniSvnelovanesi<br />

problemebis ganxilva.<br />

gaimarTa (2011 wlis 30 marti) ortomeulis _<br />

`saqarTvelo. XX saukunis 90-iani wlebi. qronikebi~<br />

prezentacia.<br />

komisiam Seiswavla da Seafasa saqarTvelos<br />

samecniero dawesebulebaTa da umaRles saswav-


280<br />

lebelTa saistorio pr<strong>of</strong>ilis muSaoba da sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebas warudgina<br />

daskvnebi.<br />

filos<strong>of</strong>iis, fsiqologiis, sociologiis da<br />

politikuri mecnierebebis problemaTa komisiis<br />

sxdomebze 2011 wels mosmenil iqna moxsenebebi:<br />

akad. g.TevzaZis _ `varlam CerqeziSvili da<br />

hegelis filos<strong>of</strong>ia~;<br />

pr<strong>of</strong>. m.beriaSvilis _ `Semecnebis safexurebi,<br />

rogorc Tavisuflebis safexurebi platonTan~;<br />

pr<strong>of</strong>. l.gigineiSvilis _ `petriwis neoplatonizmi~;<br />

pr<strong>of</strong>. l.aleqsiZis _ `erTi my<strong>of</strong>ebSi~ da `er-<br />

Ti CvenSi~: erTTan erTobis safuZveli petriwis<br />

komentarebSi~;<br />

pr<strong>of</strong>. g.baramiZis _ `platonizmi~ Tanamedrove<br />

diskursSi~;<br />

l.naxucriSvilis _ `socialuri ontologia<br />

emanuel levinasTan da Jan-liuk nansisTan~;<br />

pr<strong>of</strong>. m.beriaSvilis _ `Tavisuflebis arsis<br />

gagebisaTvis martin haidegeris ontologiaSi~;<br />

pr<strong>of</strong>. T.c<strong>of</strong>uraSvilis _ `maister ekhartis<br />

predikatis Teoria da misi gavlena ekhartis naazrevze~.<br />

komisiam Seiswavla da Seafasa samecniero<br />

dawesebulebaTa da umaRles saswavlebelTa 2010<br />

wlis samecniero saqmianobis angariSebi; daskvnebi<br />

waredgina sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebas.<br />

ekonomikur mecnierebaTa komisiam ganixila<br />

`saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganviTarebis<br />

programa~. Seiswavla da Seafasa samecniero<br />

dawesebulebaTa da umaRles saswavlebelTa 2010<br />

wlis ekonomikuri dargis samecniero saqmianobis


281<br />

angariSebi; daskvnebi waredgina sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebas.<br />

kavkasiis qveynebTan samecniero TanamSromlobis<br />

komisia. Sedga saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis kavkasiis qveynebTan samecniero<br />

TanamSromlobis komisiis, `kavkasiis fondis~<br />

saRamo `XX saukunis kavkasiis istoriis tragikuli<br />

furclebi~, romelic mieZRvna 1944 wlis 23<br />

Tebervals CeCeni da inguSi xalxis deportaciis<br />

67-e wlisTavs da 1921 wlis 23 Tebervals saqar-<br />

Tvelos damoukideblobisaTvis brZolaSi daRupul<br />

qarTvel mebrZolTa xsovnas.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnulma akademiam<br />

da ilias saxelmwifo universitetma Caatares<br />

erToblivi saerTaSoriso samecniero konferencia<br />

`qarTul-daRestnuri kulturul-istoriuli kavSirebi~,<br />

romlis mizans warmoadgenda samecniero da<br />

saganmanaTleblo sferoSi saqarTvelosa da da-<br />

Restans Soris urTierTobebis gaRrmaveba. cnobil<br />

daRestnel lingvists isa abdulaevs, kavkasiologiur<br />

mecnierebaSi Setanili wvlilisaTvis,<br />

mieniWa Tbilisis universitetis sapatio doqtoris<br />

wodeba. konferencia mieZRvna: saqarTvelo-da-<br />

Restnis arqeologiuri eqspediciis 35-e, akademikos<br />

haji hamzatovis (daRestani) dabadebidan 85-e,<br />

pr<strong>of</strong>. isa abdulaevis (daRestani) dabadebidan 75-e,<br />

pr<strong>of</strong>. givi RambaSiZis dabadebidan 70-e wlisTavs.<br />

`kavkasiuri saxlis~, evropul fond `horizontisa~<br />

da fond `Ria sazogadoeba _ saqarTvelos~<br />

mier organizebuli proeqtis _ `kavkasiologiuri<br />

saxalxo universitetis~ farglebSi,<br />

pr<strong>of</strong>. g.RambaSiZem `kavkasur saxlSi~ waikiTxa sajaro<br />

leqciebis seria `CrdiloeT kavkasiis xalxTa<br />

istoriisa da kulturaTa Sesaxeb~.


282<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi<br />

gaimarTa akademikos oTar lorTqifaniZis<br />

xsovnisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero<br />

konferenciis moxsenebaTa krebulis _ `kavkasiis<br />

arqeologia, eTnologia, folkloristika~ prezentacia.<br />

somxeTis respublikaSi Catarda tradiciuli<br />

saerTaSoriso samecniero konferencia `kavkasiis<br />

arqeologia, eTnologia, folkloristika~; warmodgenili<br />

iyo qarTvel mecnierTa mniSvnelovani<br />

samecniero Temebi; konferencias miesalma akad.<br />

T.gamyreliZe.<br />

pr<strong>of</strong>. g.RambaSiZis iniciativiT inguSeTs daubrunda<br />

qarTul-inguSuri urTierTobebis umniSvnelovanesi<br />

Zeglis tyobia-ierdas qristianuli<br />

taZris 6 reliefuri qva da giorgi episkoposis<br />

warwera, romelic inaxeboda Telavis giorgi<br />

CubinaSvilis saxelobis muzeumSi.<br />

g.RambaSiZis mier gamoqveynebulia 20-mde samecniero<br />

naSromi da popularuli statia saqar-<br />

Tvelosa da kavkasiis qveynebis samecniero krebulebsa<br />

da masmediaSi. aseve moewyo 10-mde telegadacema<br />

saqarTvelo-CrdiloeT kavkasiis qveynebis<br />

kulturul-istoriuli urTierTobebis Sesaxeb.<br />

saangariSo wels sazogadoebriv mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ilebaSi Catarda 9 sxdoma. gany<strong>of</strong>ilebis<br />

saerTo krebam ganixila gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis,<br />

samecniero dawesebulebaTa da umaRles saswavlebelTa<br />

2010 wlis saqmianobis angariSebi; mianiWa<br />

gamoCenil qarTvel mecnierTa saxelobiTi premiebi;<br />

gamoavlina saukeTeso samecniero dawesebuleba<br />

(paata guguSvilis ekonomikis instituti);<br />

ganixila `saqarTvelos socialur-ekonomikuri


283<br />

ganviTarebis programa~; moismina samecniero moxsenebebi:<br />

akad.wevr-kor. k.ficxelaurisa _ `saxelmwifo<br />

institutis Camoyalibebis safuZvlebi aRmosavleT<br />

saqarTveloSi~, pr<strong>of</strong>. t.futkaraZisa _<br />

`Tanamedrove saerTaSoriso sainformacio qselSi<br />

arsebuli informaciebi qarTvelTa identobis Sesaxeb~;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

ucxoeli wevrobis asarCev kandidatad waradgina<br />

pr<strong>of</strong>. eldar ismailovi.<br />

enis, literaturisa da xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

enis, literaturisa da xelovnebis gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />

2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli<br />

iyo 15 wevri, maT Soris 3 akademikosi da 12 wevrkorespondenti.<br />

saangariSo periodSi gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis<br />

mier gamoqveynebulia 6 monografia da wigni, 5<br />

saxelmZRvanelo, 40 samecniero statia.<br />

akademikosma merab merabiSvilma 2011 wels<br />

Seqmna ramdenime portreti, maT Soris ms<strong>of</strong>lioSi<br />

cnobili fizikosis, q.dubnaSi (rf) ganTavsebuli<br />

sinqr<strong>of</strong>azotronis avtorisa da maRali energiebis<br />

laboratoriis direqtoris akademikos v.veqsleris<br />

biusti, romlis dadgma gaTvaliswinebulia<br />

2012 wels q.dubnaSi.


284<br />

akademikosi zurab wereTeli<br />

2011 wels q.TbilisSi, jansuR kaxiZis saxelobis<br />

baRSi daidga saqarTvelos saxalxo artistebis<br />

iliko suxiSvilisa da nino ramiSvilis qandakebebi.<br />

avlabris moedanze daidga kin<strong>of</strong>ilm `miminos~<br />

personaJTa skulpturuli kompozicia.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

avTandil arabuli<br />

wigni<br />

,,Tanamedrove qarTuli enis morfologia~ (TanaavtorobiT;<br />

`meridiani~, Tbilisi, 700 gv.).<br />

es kursi aris erT-erTi pirveli cda Tanamedrove<br />

qarTuli enis sinqroniuli akademiuri gramatikis<br />

Seqmnisa. morfologiis kursi warmoadgens<br />

Tanamedrove qarTulis fleqsiuri, agreTve, derivaciuli<br />

sistemebisa da struqturebis Tanamimdevrul<br />

aRwerasa da analizs. kursi gaTvaliswinebulia<br />

pedagogebis, studentebisa da moswavleebisaTvis.<br />

saxelmZRvaneloebi<br />

1) ,,qarTuli ena”, II klasi (TanaavtorobiT;<br />

`saqarTvelos macne”, Tbilisi, 2011, 176 gv.).<br />

2) `qarTuli ena~, III klasi (TanaavtorobiT;<br />

`saqarTvelos macne”, Tbilisi, 2011, 168 gv.).<br />

3) `qarTuli ena da literatura~, V klasi,<br />

(TanaavtorobiT; ,,swavlani”, Tbilisi, 2011, 252 gv.).<br />

4) `qarTuli ena~, moswavlis rveuli, V klasi,<br />

(TanaavtorobiT; `swavlani~, Tbilisi, 2011, 84 gv.).<br />

5) `qarTuli ena da literatura~, VI klasi,<br />

(TanaavtorobiT; ,,swavlani”, Tbilisi, 2011, 262 gv.).<br />

yvela dasaxelebuli saxelmZRvanelo uaxlesi<br />

standartebis mixedviT Sesrulebul saswavlo


285<br />

wignis nimuSs warmoadgens da erovnul skolaSi<br />

Sesulia 2011 wlis konkursis Sedegad.<br />

statiebi<br />

1) akad. wevr-kor. v.SengeliasTan TanaavtorobiT.<br />

`akademikosi qeTevan lomTaTiZe da iberiulkavkasiuri<br />

enaTmecniereba~ (ike, XXXIX, Tbilisi,<br />

2011, 15-27).<br />

statiaSi asaxulia@akademikos qeTevan lomTa-<br />

TiZis samecniero da saorganizacio moRvaweobis<br />

mniSvnelovani etapebi.<br />

2) `varlam T<strong>of</strong>urias adgilisaTvis XX saukunis<br />

qarTvelologiaSi~ (`qarTvelur enaTa struqturis<br />

sakiTxebi~, XI, Tbilisi, 2011, 3-13).<br />

ganxilulia akademikos varlam T<strong>of</strong>urias mo-<br />

Rvaweobis mniSvnelovani etapebi da misi wvlili<br />

qarTvelologiis ganviTarebaSi.<br />

3) `qarTuli gramatikis narkvevi~ (wignSi `qar-<br />

Tul-osuri leqsikoni~, Tbilisi, 2011, 23 gv.).<br />

narkvevi gankuTvnilia im pirebisaTvis, romlebmac<br />

orenovani leqsikoni unda gamoiyenon enaze<br />

damoukidebeli muSaobis dros.<br />

4) `varlam T<strong>of</strong>uria da XX saukune~ (J. `qar-<br />

Tuli mwerloba~, 4, 2011, 43-49).<br />

popularuli formiT gadmocemulia akad. varlam<br />

T<strong>of</strong>urias moRvaweoba.<br />

akad.wevr-kor. a.arabuli aris `qarTuli enis<br />

ganmartebiTi leqsikonis~ axali redaqciis III tomis<br />

mTavari redaqtori. mimdinareobda zmnaTa budobrivi<br />

damuSaveba, ganmartebaTa da mniSvneloba-<br />

Ta redaqtireba, ilustraciebis saboloo SerCeva.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

`rusTavelis komitetSi~ `qarTuli enis Tesaurusis~<br />

gegmiT damuSavda Zveli da axali aRTqmis<br />

yvela wigni, agreTve, Zveli qarTulis sxva stati-


286<br />

ebi, `vefxistyaosani~ (Tesaurusis lemebis erTerTi<br />

redaqtoria akad. wevr. kor. a.arabuli).<br />

akad.wevr-kor. a.arabuli monawileobda grantiT<br />

dafinansebuli proeqtebis SesrulebaSi:<br />

_ `Tanamedrove qarTuli enis morfologiis<br />

akademiuri kursi~, 2009-2011 (SoTa rusTavelis erovnuli<br />

samecniero fondi);<br />

_ `qarTuli enis Tesaurusi~, 2009-2011 (SoTa<br />

rusTavelis erovnuli samecniero fondi);<br />

_ `qarTuli enis ganmartebiTi leqsikonis<br />

eleqtronuli versia~ (mimdinareobs muSaoba).<br />

akad.wevr-kor a.arabuli 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi, sesiebSi da gamovida moxsenebebiT:<br />

_ `akademikos qeTevan lomTaTiZis Rvawli<br />

afxazur-Cerqezul da qarTvelur enaTa Seswavlis<br />

saqmeSi~ (akad. q.lomTaTiZis dabadebis 100 wlis-<br />

Tavisadmi miZRvnili III saerTaSoriso simpoziumi<br />

`iberiul-kavkasiuri enebi: struqtura, istoria,<br />

funqcionireba~, Tbilisi);<br />

_ `qarTuli enis Tesaurusi~ (saerTaSoriso<br />

konferencia `qarTuli ena da Tanamedrove teqnologiebi~,<br />

Tbilisi);<br />

_ `qarTuli enis Tesaurusi~ (IX saerTaSoriso<br />

simpoziumi `ena, logika, kompiuterizacia~,<br />

quTaisi);<br />

_ `e.w. sazedao qcevis asaxvisaTvis ganmartebiT<br />

leqsikonSi~ (arnold Ciqobavas sakiTxavebi,<br />

XXII, senaki);<br />

_ `kuTxuri metyvelebisadmi damokidebulebis<br />

axali etapi da goderZi Coxelis proza~ (saerTa-<br />

Soriso konferencia `goderZi Coxeli _ Semoqmedeba<br />

sazRvrebis gareSe~, Tbilisi);


287<br />

_ `akademikos varlam T<strong>of</strong>urias cxovreba da<br />

mecnieruli memkvidreoba~ (saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis saiubileo sxdoma<br />

`akademikosi varlam T<strong>of</strong>uria_110~, Tbilisi);<br />

_ `xogais mindias~ xevsureTi (k.gamsaxurdiasadmi<br />

miZRvnili samecniero konferencia, Telavi);<br />

_ `vaJas poeturi enis masazrdoebeli wyaroebi~<br />

(XXXI respublikuri dialeqtologiuri samecniero<br />

sesia, Telavi);<br />

_ `pirTa viTarebis asaxva ganmartebiT leqsikonSi~<br />

(arn.Ciqobavas sax. enaTmecnierebis institutis<br />

70-e samecniero sesia, Tbilisi);<br />

_ `inversiis sakiTxisaTvis qarTulSi~ (samecniero<br />

konferencia `zmnis morfologia~, Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. a.arabuli iyo Semdegi Sromebis<br />

redaqtori:<br />

1) qarTul-osuri da osur-qarTuli leqsikonebi<br />

(Tbilisi, 2011);<br />

2) qarTuli enis paronimTa leqsikoni (Tbilisi,<br />

2011);<br />

3) qarTuli ena, IV klasis saxelmZRvanelo<br />

(`saqarTvelos macne~, Tbilisi, 2011);<br />

4) Zveli qarTuli ena (nusxuri damwerloba),<br />

NVI klasis saxelmZRvanelo (Tbilisi, 2011);<br />

5) saskolo orTografiuli leqsikoni, konsultanti<br />

(Tbilisi, 2011);<br />

misi xelmZRvanelobiT samagistro naSromi<br />

daicva oTxma magistrantma.


288<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

rismag gordeziani<br />

wigni<br />

`berZnuli literatura. elinuri epoqis eposi,<br />

lirika, drama~ (mesame Sesworebuli da gavrcobili<br />

gamocema, `logosi~, Tbilisi, 2011, 580 gv.).<br />

statiebi<br />

1) `galaktioni da antikuroba~ (wignSi: `galaktioni<br />

_ 120~, Tbilisi, 2011, 595-602).<br />

ganxilulia g.tabiZis `saubrebSi lirikis Sesaxeb~<br />

gamoTqmuli Tvalsazrisi berZnuli lirikis<br />

rolis Sesaxeb literaturis istoriaSi.<br />

2) `qvelmoqmedeba antikur samyaroSi~ (wignSi:<br />

`qvelmoqmedeba da qarTuli ms<strong>of</strong>lgageba~, Tbilisi,<br />

2011, 124-127).<br />

ganxilulia antikur samyaroSi qvelmoqmedebis<br />

saxeebi da maTi aRmniSvneli terminebi.<br />

3) winaTqma wignisaTvis (a.aleqsiZe, `berZnuli<br />

saraindo romanis samyaro~, `logosi~, Tbilisi,<br />

2011, 1-2).<br />

daxasiaTebulia cnobili mecnieris aleqsandre<br />

aleqsiZis mecnieruli memkvidreobis mniSvneloba.<br />

4) `berZnuli faqtoriGopoziciis evropa/azia<br />

formirebis procesSi~ (J. `fazisi~, Tbilisi, 2011,<br />

gv. 14).<br />

ganxilulia cnebaTa opoziciis evropa/azia<br />

warmoqmnis procesSi berZnuli faqtoris roli<br />

da daxasiaTebulia dapirispirebis TiToeuli wevris<br />

ganmsazRvreli niSnebi.<br />

akad.wevr-kor. r.gordeziani iyo SoTa rusTavelis<br />

fondis grantiT dafinansebuli proeqtis<br />

`klasikuri enebis multifunqciuri leqsikonebi:


289<br />

berZnul-qarTuli, laTinur-qarTuli~ xelmZRvaneli.<br />

igi 2011 wels monawileobda konferenciaSi<br />

da waikiTxa moxseneba:<br />

_ `berZnuli faqtori opoziciis evropa/azia<br />

formirebis procesSi (saerTaSoriso konferencia<br />

`berZnuli civilizacia da kulturaTa dialogi~,<br />

Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. r.gordezianma waikiTxa sajaro<br />

moxsenebebi:<br />

1) `homerosi da Tanamedrove mkiTxveli~ (wignis<br />

moyvarulTa sazogadoeba, Tsu).<br />

2) `kolxebi adriatikaSi. miTi da realoba~<br />

(Tsu-is klasikuri filologiis, bizantinistikisa<br />

da neogrecistikis sainstituto seminari).<br />

3) `plutarqosis moraliebis qarTuli Targmani~<br />

(Jurnal `qarTuli mwerlobis~ redaqcia).<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

guCa kvaracxelia<br />

statiebi<br />

1) `qarTuli mwignobroba~ (wignSi `didni saqmeni~,<br />

Tbilisi, 2011, 36-40).<br />

ganxilulia Cvenamde moRweuli epigrafikuli<br />

da werilobiTi teqstebi. Tanamimdevruladaa<br />

warmodgenili istoriul wyaroebSi dadasturebuli<br />

faqtebi, romlebic bevri dargis (gamoyenebiTi<br />

qimiis, metalurgiis, medicinis, musikis, istoriografiis,<br />

filologiis da sxv.) uZveles tradicias<br />

mowmoben.<br />

2) `qarTuli enis funqcionirebis zogadi da<br />

konkretuli problemebi~ (cxum-afxazeTis mecnie-


290<br />

rebaTa akademiis Sromebi, I, `meridiani~, Tbilisi,<br />

2011, 73-78).<br />

gaanalizebulia qarTuli enis, rogorc saxelmwifo<br />

enis moqmedebis lingvisturi sivrce da<br />

mis zrdasa da Semcirebaze damokidebuli enis<br />

gamdidreba-ganviTareba.YyuradReba gamaxvilebulia<br />

enisadmi gacnobierebul mimarTebaze rogorc sazogadoebis,<br />

ise calkeuli adamianebis mxriv.<br />

3) `yovel poezias waaWarbebda~ (akademikosi<br />

qeTevan lomTaTiZe _ 100. J. `qarTvelologia~, 2, Tbilisi,<br />

2011, 127-131).<br />

ganxilulia saxelovani mecnieris akad. q.lom-<br />

TaTiZis moRvaweobis is aspeqtebi, romlebSic warmoCndeba<br />

misi Rvawli afxazuri enis dialeqtTa<br />

istoriul-SedarebiTi Seswavlis dafuZnebasa da<br />

qarTvelologiis ganviTarebaSi.<br />

akad.wevr-kor. g.kvaracxelias, filol.mecn.<br />

doqt. izabela qobalavasTan erTad, enciklopediisaTvis<br />

`qarTuli ena~ mieniWa akademikos akaki<br />

SaniZis saxelobis premia.<br />

akad.wevr-kor. g.kvaracxelia 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebsa da sesiebSi da waikiTxa<br />

moxsenebebi:<br />

_ `varlam T<strong>of</strong>uria da qarTuli saliteraturo<br />

enis normalizaciis sakiTxebi~ (saiubileo<br />

konferencia `akademikosi varlam T<strong>of</strong>uria _ 110~;<br />

arn.Ciqobavas sax. enaTmecnierebis instituti, Tbilisi);<br />

_ `qarTuli enis funqcionirebis zogadi da<br />

konkretuli sakiTxebi~ (arnold Ciqobavas saki-<br />

Txavebi, XXII, senaki);<br />

_ `zogadi enaTmecnierebis gany<strong>of</strong>ileba (warsuli<br />

da awmyo)~ (arn.Ciqobavas sax. enaTmecnie-


291<br />

rebis institutis 70-e samecniero sesia, miZRvnili<br />

institutis 70 wlisTavisadmi);<br />

_ `Tanamoazreoba da memkvidreoba mecnierebaSi~<br />

(akademikos qeTevan lomTaTiZis dabadebis<br />

100 wlisTavisadmi miZRvnili III saerTaSoriso<br />

simpoziumi, Tbilisi);<br />

_ `mecnieri da mamuliSvili~ (akademikos So-<br />

Ta ZiZiguris dabadebis 100 wlisTavisadmi mi-<br />

ZRvnili saiubileo sxdoma, saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademia).<br />

igi iyo Semdegi Sromebis redaqtori:<br />

1) c.bendeliani, `cxeniswylis xeoba _ mozaikuri<br />

sametyvelo areali~ (Tbilisi, 2011, 298 gv.);<br />

2) g.rogava, l.bibileiSvili, `funqciuri wera~<br />

(Tbilisi, 2011, 251 gv.).<br />

akad.wevr-kor. g.kvaracxeliam saqarTvelos<br />

mecnierebisa da ganaTlebis saministros dakveTiT<br />

Seasrula Semdegi samuSaoebi:<br />

_ ssip `erovnuli saswavlo gegmebisa da<br />

Sefasebis centrTan~ 2011 wlis 12 aprilis #4-01/<br />

324 xelSekrulebiT ganxorcielda zogadsaganmanaTleblo<br />

skolaTa dawyebiTi safexurisaTvis<br />

gankuTvnili 6 saxelmZRvanelos (I-VI klasebi) Sefaseba<br />

`qarTul enasa da literaturaSi~. warmodgenil<br />

iqna SeniSvnebi da rekomendaciebi, agreTve,<br />

daskvna grifirebisaTvis.<br />

_ recenzireba gaukeTda `qarTuli enisa da<br />

literaturis sagnobriv programas~ (106 gv.), romelic<br />

warmoadgens akademiuri sagnis Tormetwliani<br />

(I-XII) swavlebis gegmas da sagnis Sinaarsisa<br />

da meTodologiuri safuZvlebis sistemur gadmocemas.<br />

akad.wevr-kor. g.kvaracxeliam iv.javaxiSvilis<br />

sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis humani-


292<br />

tarul mecnierebaTa fakultetis `qarTveluri<br />

enaTmecnierebis~ specialobis magistrantebisaTvis<br />

waikiTxa `semiotikis~ kursi.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

irine meliqiSvili<br />

monografia<br />

`glotalizaciis niSani qarTvelur enebSi<br />

akustikuri da funqciuri TvalsazrisiT~ (TanaavtorobiT;<br />

`universali~, Tbilisi, 2011, 289 gv.).<br />

warmodgenilia qarTvelur enaTa glotalizebuli<br />

fonemebis funqciuri analizi da maTi<br />

fonetikuri bunebis eqsperimentuli kvlevis Sedegebi.<br />

gamovlenilia glotalizebul fonemaTa Taviseburebebi<br />

qarTvelur enebSi kavkasiis enebTan<br />

mimarTebiT. dadgenilia glotalizaciis xarisxis<br />

klebis movlena qarTulSi, megrulsa da lazurSi<br />

saerTo-qarTvelurTan, Zvel qarTulTan da svanurTan<br />

mimarTebiT. gamovlenilia glotalizebul<br />

fonemaTa funqciuri da fonetikuri tipebi. glotalizaciis<br />

niSani ganxilulia farTo tipologiur<br />

fonze.<br />

statiebi<br />

1) `Tavisuflebis semantikuri veli sxvadasxva<br />

enobriv wreSi. ganviTareba socialuridan individualur<br />

cnebamde~ (humanitarul mecnierebaTa seqciis<br />

weliwdeuli, #7, dornaxi, Sveicaria, 2011,<br />

germanul enaze).<br />

Seswavlilia `Tavisuflebis~ aRmniSvnel sityvaTa<br />

etimologiuri safuZveli oTx enobriv<br />

wreSi: berZnul-laTinurSi, germanikulSi, slavursa<br />

da qarTvelurSi. Sedegebi Sedarebulia er-


293<br />

TmaneTTan da gakeTebulia lingvokulturologiuri<br />

daskvnebi.<br />

2) `semantikuri markireba morfologiaSi da<br />

aqtiuroba-araaqtiurobis kategoria qarTvelur<br />

enebSi (lingvokulturologiuri Ziebebi)~ (SoTa<br />

rusTavelis saxelmwifo universitetis gamomcemloba,<br />

baTumi, 2011, 325-334).<br />

dasabuTebulia Tvalsazrisi, romlis Tanaxmad<br />

qarTvelur enebSi morfologiuri markirebis<br />

safuZveli semantikuria da ara sintaqsuri, xolo<br />

morfologiuri sistemis semantikur dominants<br />

aqtiuroba-araaqtiurobis kategoria warmoadgens.<br />

3) `glotalizacia qarTvelur enebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

`enaTmecnierebis sakiTxebi~, Tbilisi,<br />

2011).<br />

Seswavlilia qarTvelur enaTa yelxSul fonemaTa<br />

distribuciuli da akustikuri maxasiaTeblebi.<br />

4) `eieqtivebis (glotalizebuli fonemebis)<br />

funqciuri Taviseburebebi qarTvelur enebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

gadacemulia dasabeWdad krebulSi,<br />

romelic eZRvneba pr<strong>of</strong>esor hainc fenrixis 70<br />

wlis iubiles, iena, gfr, 2011).<br />

warmodgenilia qarTveluri eieqtivebis distribuciuli<br />

da fonostatistikuri analizis Sedegebi.<br />

akad.wevr-kor. i.meliqiSvili 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `azrovnebis winalogikuri safexuris SenarCuneba<br />

qarTul morfo-sintaqsSi~ (me-10 saenaTmecniero<br />

kolokviumi, dornaxi, Sveicaria);<br />

_ `ergatiuli konstruqciis meoreulobis<br />

Sesaxeb qarTvelur enebSi~ (giorgi axvledianis<br />

124-e wlisTavisadmi miZRvnili samecniero sesia,


294<br />

Tsu-s Teoriuli da SedarebiTi enaTmecnierebis<br />

instituti, Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. i.meliqiSvili iyo grantiT dafinansebuli<br />

proeqtis _ `axali aRTqmis teqstis<br />

qarTuli Targmanis redaqtireba~ mTavari Semsrulebeli.<br />

kvlevas afinansebda gaerTianebuli bibliuri<br />

sazogadoebebis saqarTvelos warmomadgenloba.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

apolon silagaZe<br />

statiebi<br />

1) `klasikuri poeziis formaluri repertuari~<br />

(Georgica, 34, Shaker Ferlag. 2011, 92-101, germanul<br />

enaze).<br />

aRwerili da axleburadaa kvalificirebuli:<br />

1) sasuliero poeziis e.w. prozauli forma, 2) e.w.<br />

str<strong>of</strong>uli leqsi, 3) iambiko, 4) fistikaurze, dabal<br />

Sairze da maRal Sairze agebuli formebi.<br />

dadgenilia garkveuli normebi, romlebic am<br />

formaTa gamoyenebas axlavan. naCvenebia Semdgomi<br />

ganviTarebis sqema XIX saukunemde.<br />

2) `yuranis zogierTi sityvisa da gamoTqmis<br />

ganmartebisaTvis~ (1. muslimi – aRmosavleTi da<br />

kavkasia, 7, Tbilisi, 2011, 131-136).<br />

dadgenilia invariantuli semantikis SigniT<br />

`muslim~ sityvis oTxi mniSvneloba: 1. muslimi, romelsac<br />

wminda werili ar movlenia _ (muslim-)0:<br />

2. muslimi, romelsac Tora moevlina _ (muslim-)<br />

iudiani; 3. muslimi, romelsac saxareba moevlina<br />

– (muslim-)qristiani; 4. muslimi, romelsac yurani<br />

moevlina _ (muslim-)muslimi.


295<br />

3) `arabuli (egvipturi) bilingvizmi da swavlebis<br />

problema~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />

samecniero konferenciis _ `saxelmwifo enis swavlebis<br />

sakiTxebi~ masalebi, baTumi, 103-104, inglisur<br />

enaze).<br />

ganxilulia egviptis lingvisturi situacia,<br />

romelic diglosiuria, amave dros, mosaxleobis<br />

nawilisTvis _ bilingvuri, risi erT-erTi Sedegia<br />

saliteraturo arabulis arcodna, rac aisaxeba<br />

swavlebis praqtikaSic. sailustraciod ganxilulia<br />

viTareba umaRles saswavleblebSi, sadac<br />

iseTi saganic ki, rogoricaa saliteraturo<br />

arabuli enis gramatika, ikiTxeba kodis permanentuli<br />

gadarTvis reJimSi, rodesac ZiriTad sakomunikacio<br />

enas warmoadgens ara saliteraturo<br />

arabuli, aramed egvipturi dialeqti, xolo kodis<br />

gadarTvis mudmiv obieqts – inglisuri.<br />

4) `iran-osmaleT-ruseTis diplomatia centraluri<br />

da samxreT kavkasiis konteqstSi~ (TanaavtorobiT;<br />

qarTuli diplomatiis weliwdeuli, 14,<br />

Tbilisi, 2011, 258-279).<br />

saqarTvelos konteqstSi gaanalizebulia sami<br />

saxelmwifos urTierTobaSi Seqmnili ZiriTadi<br />

diplomatiuri aqtebi XVI-XVIII saukuneebSi.<br />

5) `aWaris muslimoba da saqarTvelos erTianobis<br />

sakiTxi 1918-1920 wlebSi~ (TanaavtorobiT;<br />

konferenciis _ `saqarTvelos muslimTa roli er-<br />

Tiani qarTuli saxelmwifos aRmSeneblobaSi~ moxsenebaTa<br />

krebuli, Tbilisi, 2011, 55-61).<br />

ganxilulia aWaraSi 1917 wlis Semdeg Seqmnili<br />

situacia, romelic qarTuli orientaciis<br />

Zalebze didi SeteviT aRiniSna. naCvenebia aWaris<br />

muslimi liderebis gadamwyveti roli erTiani


296<br />

qarTuli saxelmwifos SemadgenlobaSi aWaris<br />

damkvidrebaSi.<br />

6) `arabuli diglosiis Sesaxeb~ (saerTaSoriso<br />

konferenciis _ `Tanamedrove aRmosavleTis<br />

aqtualuri problemebi~ masalebi, baqo. azerbaijani,<br />

2011, 256-257, rusul enaze).<br />

naCvenebia arabuli diglosiis is Tavisebureba,<br />

rom opoziciis erT mxares – saliteraturo<br />

enis mxares, funqcionirebs ori ena: klasikuri da<br />

Tanamedrove; pirveli werilobiTi enaa, meores<br />

sruli funqcia aqvs, Tumca misi zepiri komunikaciis<br />

daniSnuleba SezRudulia dialeqtebis mkve-<br />

Trad aqtualizebuli rolis gamo. meore mxriv,<br />

situaciis Taviseburebas warmoadgens is, rom saliteraturo<br />

arabuli enis adgilze gvaqvs erTi<br />

ena, romelsac zepir gamoxatulebaSi ori variantis<br />

ena aqvs, Sesabamisad, nebismieri grafikuli<br />

teqsti ikiTxeba ornairad. movlena SeiZleba daxasiaTdes,<br />

rogorc garkveuli alografia/heterografia.<br />

akad.wevr-kor. a.silagaZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo saerTaSoriso da adgilobriv konferenciebSi<br />

da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `arabuli diglosiis Sesaxeb~ (saerTaSoriso<br />

konferencia `Tanamedrove aRmosavleTmcodneobis<br />

aqtualuri problemebi~, baqo, azerbaijani);<br />

_ `arabuli (egvipturi) bilingvizmi da swavlebis<br />

problema~ (saerTaSoriso konferencia `saxelmwifo<br />

enis swavlebis problemebi~, baTumi);<br />

_ `aWaris muslimoba da saqarTvelos erTianobis<br />

sakiTxi~ (samecniero konferencia `saqar-<br />

Tvelos muslimTa roli erTiani qarTuli saxelmwifos<br />

aRmSeneblobaSi~, Tbilisi);


297<br />

_ `megruli leqsis Sesaxeb (winaswari Seni-<br />

Svnebi)~ (samecniero sesia `leqsmcodneobis saki-<br />

Txebi, IV~, Tbilisi).<br />

akademiis wevr-korespondenti revaz siraZe<br />

wigni<br />

`eseebi da Targmanebi~ (`nekeri~, Tbilisi, 2011,<br />

141 gv.).<br />

ganxilulia d.guramiSvilis sulieri cxovrebis<br />

gza, galaktionis `lurja cxenebi~ da v.kandinskis<br />

`lurji mxedari~, r.inaniSvilis proza,<br />

n.samadaSvilis lirika, b.xaranaulis lirika,<br />

C.aitmatovis romani `saqondaqre~, aka morCilaZis<br />

moTxroba `gadafrena madaTovze da ukan~, narkvevi<br />

`vefxistyaosani~ da vefxistyaosnoba~. wignSi,<br />

agreTve, Sesulia Targmanebi rusulidan qar-<br />

Tulze: sergei averincevis `wminda xareba~, Zvelbulgarulidan<br />

– `Cernorizec xrabri~ (X s.) `aso-<br />

TaTvis~ da qarTulidan rusulze Targmnili ioane<br />

zosimes `qebaÁ da didebaÁ qarTulisa enisaÁ~,<br />

mefe Tamaris iambiko `casa caTasa~ da nino darbaiselis<br />

`lazare~.<br />

statiebi<br />

1) `vefxistyaosnis~ mkiTxvelis istoriisaTvis~<br />

(`literaturuli Ziebani~, XXXI, Tbilisi, 2011,<br />

81-99).<br />

gamoy<strong>of</strong>ilia periodebi `vefxistyaosnis~ mki-<br />

Txvelis istoriisa, magaliTad, winamecnieruli<br />

periodebi vaxtang VI-is Targmanamde (1712 w.), e.w.<br />

erovnuli recefciis xana (XIX s.), uaxlesi periodi<br />

(XX s-is dasawyisi) da Tanamedrove TvalTaxedvani.<br />

yvela eseni SeiZleba gaviazroT erT<br />

mTlianobad, viTarca `vefxistyaosnis~ mxatvruli


298<br />

Sinaarsis sxvadasxva kuTxiT gaxsna, radgan umetesi<br />

maTgani mxolod warsuls ki ar ekuTvnis, aramed<br />

Tanamedroveobasac (magaliTad, vaxtang VI-is<br />

Sexedulebani da sxv.).<br />

2) `qarTuli ikonografiisaTvis~ (J. `Cveni mwerloba~,<br />

#14(144), Tbilisi, 2011, 29-32).<br />

ikonologiur principTa TvalTaxedviT ganxilulia<br />

zaza sxirtlaZis monografia `adreuli Sua<br />

saukuneebis qarTuli kedlis mxatvroba, Telovanis<br />

jvarpatiosani~; es monografia, qarTuli freskis<br />

istoriasTan erTad, sayuradReboa qarTuli<br />

esTetikis, TviT literaturuli ikonografiisa da,<br />

zogadad, kulturis istoriis TvalsazrisiTac.<br />

3) `d.s.lixaCovis samecniero memkvidreoba da<br />

ZvelqarTuli literaturis istoriis sakiTxebi~<br />

(Грузинская Русистика. Книга 5, `universali~, Tbilisi,<br />

2011, 240-244).<br />

d.lixaCovis gamokvlevebSi ena da enobrivi<br />

ms<strong>of</strong>lxedva miCneulia mniSvnelovan literaturaTmcodneobiT<br />

problemad. es mravalmxrivaa yuradRebuli<br />

narkvevebSi e.w. `meore samxreTslavur<br />

gavlenaze ruseTSi~. rogorc rusul enaSi, aseve<br />

qarTulSic Cans xolme `bizantinizmi bizantiis<br />

Semdeg~. d.lixaCovis Teoriuli ganzogadebani sayuradReboa<br />

qarTuli literaturisa da aRmosavlur-qristianul<br />

kulturul-istoriul regionSi<br />

Semaval mwerlobaTa (bizantiur, qristianul, siriul,<br />

somxur, bulgarul, Zvel rusul) interdisciplinaruli<br />

SeswavlisaTvis.<br />

akademiis wevr-korespondenti mzeqala SaniZe<br />

statiebi<br />

1) `qarTlis cxovrebis~ teqstologiuri Seswavlis<br />

zogierTi sakiTxi~ (V saerTaSoriso qar-


299<br />

Tvelologiuri simpoziumis masalebi, Tbilisi,<br />

2011).<br />

2) `qarTuli xelnaweri sinis mTidan~ (hainc<br />

fenrixis dabadebis 70 wlisTavisadmi miZRvnil krebulSi<br />

`Kaukasologie heute~, `Reichert”, iena, gfr, 2011,<br />

germanul enaze).<br />

3) `Zveli qarTuli fsalmuni da fsalmunTa<br />

saTaurebi~ (moxseneba, wakiTxuli Tbilisis kolokviumze<br />

bibliuri xelnawerebis gamocemisa da<br />

istoriis Sesaxeb, gamomcemloba `brili~, leideni,<br />

niderlandebis samefo, 2011).<br />

akad.wevr-kor. m.SaniZem 2011 wels monawileoba<br />

miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />

_ `SeniSvnebi efrem mciris `fsalmunTa Targmanebis<br />

Sesaxeb~ (VI saerTaSoriso qarTvelologiuri<br />

simpoziumi, Tbilisi).<br />

akademiis wevr-korespondenti vaJa Sengelia<br />

statiebi<br />

1) akad.wevr-kor. a.arabulTan TanaavtorobiT.<br />

`akademikosi qeTevan lomTaTiZe da iberiul-kavkasiuri<br />

enaTmecniereba~ (ike, t. XXXIX, `meridiani~,<br />

Tbilisi, 15-24) (statiis anotacia ix. gv. 289).<br />

2) `qarTvelur da Cerqezul enobriv sistema-<br />

Ta aRweriTi da istoriul-SedarebiTi analizi.<br />

IV-V~ (cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiis Sromebi,<br />

`meridiani~, Tbilisi, 2011, 79-82).<br />

3) `lateraluri Tanxmovnebi afxazur-Cerqezul<br />

enaTa sakuTar da nasesxeb leqsikaSi~ (krebulSi<br />

`lingvisturi qarTvelologiisa da afxazologiis<br />

problemebi~, t. III, `universali~, Tbilisi,<br />

290-296).


300<br />

4) `nasesxebi afiqsaluri elementebi megrullazuri<br />

(zanuri) enis megrul dialeqtSi~ (krebuli<br />

`kavkasiis ena da kultura~, Vezlag Otto Sager,<br />

miunxeni-berlini, gfr, 263-268).<br />

akad.wevr-kor. v.Sengelia 2011 wels monawileobda<br />

konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `akademikos qeTevan lomTaTiZis Rvawli<br />

afxazur-Cerqezul enaTa Seswavlis saqmeSi~ (enaTmecnier-kavkasiologTa<br />

III saerTaSoriso simpoziumi,<br />

Tbilisi, Tanamomxsenebeli akad.wevr-kor.<br />

a.arabuli);<br />

_ `sufiqsiseuli xmovnis fuZiseul xmovanze<br />

asimilaciuri gavlenis Sesaxeb megrulSi~ (XXXI<br />

respublikuri dialeqtologiuri samecniero sesia,<br />

Tbilisi);<br />

_ `posesiuri jā sufiqsis sityvaTwarmomqmneli<br />

SesaZleblobebi Cerqezul enebSi da misi Sesatyvisi<br />

sufiqsi qarTvelur enebSi~ (saerTaSoriso<br />

samecniero konferencia `enobrivi cnobierebis<br />

kognituri paradigma Tanamedrove lingvistikaSi~,<br />

adiRei, maikopi, rf);<br />

_ `fragmentebi mogonebidan akademikos arnold<br />

Ciqobavaze~ (samecniero sesia `arnold Ciqobavas<br />

sakiTxavebi~, Tbilisi);<br />

_ `mTis iberiul-kavkasiur enaTa gany<strong>of</strong>ileba~<br />

(arn.Ciqobavas sax. enaTmecnierebis institutis<br />

70-e samecniero sesia, romelic mieZRvna institutis<br />

daarsebis 70 wlisTavs, Tbilisi);<br />

_ `odnaobiTobis gamoxatvisaTvis megrulSi~<br />

(pr<strong>of</strong>. g.burWulaZis xsovnisadmi miZRvnili samecniero<br />

konferencia, gori).<br />

akad.wevr-kor. v.Sengeliam redaqtireba gauke-<br />

Ta:


301<br />

1) `iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba~, t.<br />

XXXIX;<br />

2) `lingvist-kavkasiologTa III saerTaSoriso<br />

simpoziumis masalebi~;<br />

3) arn.Ciqobavas `Sromebis~ Tormettomeulis<br />

V tomi.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

elguja xinTibiZe<br />

monografia<br />

`rusTavelis `vefxistyaosani~ da evropuli<br />

literatura~ (`benet end blum~, londoni, didi<br />

britaneTi, 2011, 205 gv., inglisur enaze).<br />

monografia eZRvneba evropaSi qarTuli literaturis<br />

popularobis, kerZod, rusTavelis `vefxistyaosnis~<br />

Seswavlisa da inglisur enaze<br />

Targmnis istorias. mecnieruli siaxliTaa damu-<br />

Savebuli ori rusTvelologiuri problema: `vefxistyaosnis~<br />

tipologiuri mimarTeba gviandeli<br />

Suasaukuneebis evropul literaturasTan (`rus-<br />

Taveli, dante, petrarka~) da `vefxistyaosnis~ siuJetis<br />

gamoyeneba XVII saukunis dasawyisis inglisur<br />

dramaturgiaSi (fransis bomontisa da<br />

jon fletCeris piesebSi).<br />

statiebi<br />

1) `rusTavelis `vefxistyaosani~: kulturuli<br />

xidi aRmosavleTidan dasavleTisken~ (krebulSi<br />

`saqarTvelo~, saerTaSoriso seminaris _ `saqar-<br />

Tvelo _ warsulis gamocdileba, momavlis perspeqtivebi~<br />

masalebi, Teirani, irani, 2011, gv. 36,<br />

inglisur da sparsul enebze).<br />

saubaria gviandeli Suasaukuneebisa da mis<br />

Semdgom epoqaSi aRmosavleTidan evropis kulturul<br />

cxovrebaSi Sesul literaturul siuJeteb-


302<br />

ze. es kulturuli gza saqarTvelozec gadioda<br />

(`balavariani~). gamoTqmulia azri, rom am siu-<br />

JetTa rigSi `vefxistyaosanic~ y<strong>of</strong>ila CarTuli.<br />

2) `aTonis mTa: varlaam da ioasafis sulismargebeli<br />

moTxrobis Seqmna da misi kavSiri<br />

slavur samyarosTan~ (krebulSi `bizantinistTa<br />

22-e saerTaSoriso kongresis masalebi~, t. III,<br />

s<strong>of</strong>ia, bulgareTi, 2011, 189-190, inglisur enaze).<br />

gamoTqmulia mosazreba, rom berZnuli Txzuleba<br />

`varlaam da ioasafis istoria~ Seqmnilia<br />

efTvime mTawmidelis mier aTonis mTaze ruseTis<br />

gaqristianebis movlenasTan dakavSirebiT.<br />

3) `SoTa rusTaveli~ (krebulSi `didni saqmeni~,<br />

Tbilisi, 2011, 206-212).<br />

saenciklopedio xasiaTis statia. masSi mimoxilulia<br />

rusTavelis pirovnebasa da mis poemas-<br />

Tan dakavSirebuli yvela mniSvnelovani sakiTxi.<br />

4) `evropuli saazrovno nakadisaTvis daviT<br />

guramiSvilis SemoqmedebaSi~ (krebulSi V saer-<br />

TaSoriso qarTvelologiuri simpoziumis masalebi,<br />

gamomcemlebi elguja xinTibiZe, ariane Wanturia,<br />

Tbilisi, 2011, 314-319, qarTul da inglisur<br />

enebze).<br />

Camoyalibebulia axali Tvalsazrisi d.guramiSvilis<br />

leqsis `zubovkas~ mistikur-alegoriuli<br />

gaazrebisTvis.<br />

5) `vefxistyaosani~ XVII saukunis dasawyisis<br />

inglisSi~ (krebulSi VI saerTaSoriso qarTvelologiuri<br />

simpoziumis masalebi (anotaciebi), Tbilisi,<br />

2011, 56-59, qarTul da inglisur enebze).<br />

saubaria XVI-XVII saukuneebis mijnis istoriul<br />

mdgomareobaze inglissa da sparseTSi. am<br />

epoqaSi unda momxdariyo `vefxistyaosnis~ ambis


303<br />

gadatana sparseTis qarTvel moRvaweTa wridan<br />

inglisSi.<br />

6) `rusTavelis `vefxistyaosani~ – kulturuli<br />

xidi aRmosavleTidan dasavleTisken da sefianTa<br />

iranis qarTvelebi~ (J. `qarTvelologi~,<br />

#16, Tbilisi, 2011, 55-102, qarTul da inglisur<br />

enebze).<br />

Seswavlilia iranis sefianTa epoqis didi<br />

saxelmwifo moRvawis alaverdi xani undilaZis<br />

pirovneba, gamoTqmulia Tvalsazrisi, rom mis<br />

moRvaweobasTan unda iyos dakavSirebuli `vefxistyaosnis~<br />

ambis inglisSi Sesvla.<br />

akad.wevr-kor e.xinTibiZe monawileobda SoTa<br />

rusTavelis erovnuli samecniero fondis samwliani<br />

grantis _ `orenovani eleqtronuli samecniero<br />

Jurnali `qarTvelologi~ _ SesrulebaSi.<br />

proeqtis farglebSi gamoica am Jurnalis pirveli<br />

nomeri: `qarTvelologi~ 16(1).<br />

igi 2011 wels monawileobda konferenciebSi<br />

da waikiTxa moxsenebebi:<br />

_ `rusTavelis `vefxistyaosani~: kulturuli<br />

xidi aRmosavleTidan dasavleTisaken~ (saerTaSoriso<br />

seminari: `saqarTvelo: warsuli gamocdileba<br />

da samomavlo perspeqtivebi~, Teirani, irani);<br />

_ `aTonis mTa: varlaam da ioasafis sulis<br />

margebeli moTxrobis Seqmna da misi kavSiri<br />

slavur samyarosTan~ (bizantinistTa 22-e saerTa-<br />

Soriso kongresi, s<strong>of</strong>ia, bulgareTi);<br />

_ `vefxistyaosani~ XVII saukunis dasawyisis<br />

inglisSi~ (VI saerTaSoriso qarTvelologiuri<br />

simpoziumi, Tbilisi).<br />

akad.wevr-kor. e.xinTibiZe iyo V da VI saerTa-<br />

Soriso qarTvelologiuri simpoziumis masalebis<br />

redaqtori da gamomcemeli.


304<br />

igi iyo Jurnal `qarTvelologis~, 16(1) mTavari<br />

redaqtori, agreTve, iyo saerTaSoriso qar-<br />

Tvelologiuri sazafxulo skolis, VI saerTaSoriso<br />

qarTvelologiuri simpoziumis, sagranto<br />

proeqtis _ `qarTuli mwerloba aRmosavleT evropis<br />

mecnierebaSi~ _ prezentaciis, eleqtronul<br />

samecniero Jurnalis _ `qarTvelologiis~ _ prezentaciis<br />

organizatori.<br />

akademiis wevr-korespondenti<br />

elizbar javeliZe<br />

wigni<br />

`saqarTveloSi uzneobis sufevs TareSi~ (`petidi~,<br />

Tbilisi, 2011, 276 gv.).<br />

wignSi Sesulia avtoris gamoqveynebuli da<br />

gamouqveynebeli gamokvlevebi literaturisa Tu<br />

sociologiur sferoSi. pirvelad aris Seswavlili<br />

da gamokvleuli rezo esaZis esTetikurpoeturi<br />

samyaro, misi poeziis specifikuroba.<br />

ganxilulia muxran maWavarianis ms<strong>of</strong>lmxedvelobis<br />

evoluciuri ganviTarebis safexurebi, warmo-<br />

Cenilia misi mxatvruli da sazogadoebrivi mniSvneloba.<br />

didi adgili eTmoba Tanamedrove qar-<br />

Tveli sazogadoebis sulieri mdgomareobis Seswavlas.<br />

axsnilia, ratom iqca Cveni sazogadoeba<br />

`speqtaklis sazogadoebad~, ra aris am sazogadoebis<br />

nakli da ratom aris is damRupveli qveynisTvis.<br />

statiebi<br />

1) `es me gaxlavar veluri da mware balaxi~<br />

(J. `Cveni mwerloba~, #8, 46-52, #9, 40-47, 2011).<br />

statia eZRvneba rezo esaZis poetur samyaros.


305<br />

2) `fuTuveTi _ sulier-rainduli Zmoba~<br />

(J. `istoriuli memkvidreoba~, 3, 2011).<br />

3) `elizbar javeliZis ustari biZina ivani-<br />

Svils~ (gaz. `asaval-dasavali~, #48, 2011).<br />

akad.wevr-kor. e.javeliZe iv.javaxiSvilis sax.<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi aRmosavluri<br />

mimarTulebis ganxriT magistraturaSi ki-<br />

Txulobda leqciebs or saganSi: ezoTeruli (ba-<br />

Tini) da egzoTeruli (zahiri) swavlebani da aRmosavluri<br />

poezia da sufiur-filos<strong>of</strong>iuri nakadi<br />

aRmosavlur poeziaSi.<br />

2011 wels garkveuli muSaoba Caatares enis,<br />

literaturisa da xelovnebis gany<strong>of</strong>ilebasTan<br />

arsebulma dargobrivma komisiebma.<br />

qarTuli enis komisia. gaimarTa Tematuri Sexvedra-konferencia<br />

qarTuli enisa da literaturis<br />

maswavleblebTan Temaze `qarTuli enis swavlebis<br />

problemebi Tanamedrove skolaSi~. Sexvedra<br />

organizebuli iyo mecnierebaTa akademiis, ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministrosa da ganaTlebis<br />

resursebis marTvis departamentis mxarda-<br />

WeriT.<br />

sxdoma gaxsna da Sesavali sityva warmoTqva<br />

akademiis prezidentma, akademikosma Tamaz gamyreliZem.<br />

momxseneblebi iyvnen akademiis wevr-korespondentebi:<br />

mzeqala SaniZe, guCa kvaracxelia, avTandil<br />

arabuli, pr<strong>of</strong>esorebi: giorgi gogolaSvili,<br />

eTer soselia da Tamar vaSakiZe, agreTve qar-<br />

Tuli enis pedagogebi.<br />

gamomsvlelebma isaubres qarTuli enis swavlebis<br />

problemebze, rogorc Sesabamisi progra-


306<br />

mebis, ise saxelmZRvaneloebisa da meToduri literaturis<br />

doneze. gansakuTrebuli adgili daeTmo<br />

mozardebis marTlwerisa da marTlmetyvelebis<br />

savalalo dones. T.vaSakiZem warmoadgina<br />

axali `saskolo orTografiuli leqsikoni~.<br />

qarTuli literaturisa da Tsu-is humanitarul<br />

mecnierebaTa fakultetis qarTuli literaturis<br />

istoriis saswavlo-samecniero institutis<br />

mier Catarebul samecniero seminarze wakiTxulia<br />

moxsenebebi:<br />

1) `tokios sazRvargareTuli kvlevebis universitetis<br />

mecnier-TanamSromlis iasuhiro kojimas<br />

qarTvelologiuri moRvaweoba~, momxsenebeli<br />

akad.wevr-kor.e.xinTibiZe.<br />

2) `qarTvelologia iaponiaSi~, momxsenebeli<br />

iasuhiro kojima.<br />

afxazuri enisa da kulturis komisiisa da<br />

enis, literaturisa da xelovnebis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

gaerTianebul sxdomaze mosmenilia Tsu-is qar-<br />

Tul-afxazur urTierTobaTa samecniero-kvleviTi<br />

centris direqtoris, fiz.-maT.mecn. akademiuri doqtoris<br />

zurab Sengelias informacia: `saprezidento<br />

arCevnebi afxazeTSi~. sxdomis muSaobaSi<br />

monawileoba miiRes filologiis mecnierebaTa<br />

doqtorma cira baramiZem, istoriis mecnierebaTa<br />

doqtorma oTar Jordaniam, pr<strong>of</strong>esorma rusudan<br />

janaSiam.<br />

enis, literaturisa da xelovnebis gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />

Catarda 7 sxdoma.<br />

dargebis mixedviT wlis saukeTeso samecniero-kvleviTi<br />

dawesebulebebis gamovlenis meTodikis<br />

safuZvelze, enis, literaturisa da xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ilebis saerTo krebam wlis sau-


307<br />

keTeso samecniero-kvleviT dawesebulebad aRiara<br />

xelnawerTa erovnuli centri.<br />

mosmenilia gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis angari-<br />

Sebi.<br />

dadebiTad Sefasda gany<strong>of</strong>ilebaSi gansaxilvelad<br />

Semosuli umaRlesi saswavleblebisa da<br />

samecniero dawesebulebaTa 2010 wlis saqmianobis<br />

angariSebi.


308<br />

saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnul akademiasTan arsebuli<br />

struqturuli erTeulebi, komisiebi,<br />

redaqciebi<br />

qarTuli enciklopediis ir.abaSiZis sax. mTavari<br />

samecniero redaqcia.<br />

gamoica `100 qarTveli ucxoeTSi~ _ I wigni<br />

seriidan `saqarTvelos cnobili moRvaweebi~ (qar-<br />

Tul, rusul, inglisur enebze, gamomcemloba<br />

`erovnuli mwerloba~, 335 gv.);<br />

gamosacemad momzadda enciklopedia `saqar-<br />

Tvelos~ (mravaltomeuli) me-2 tomi (asoebi `gani~<br />

_ `eni~);<br />

gamosacemad momzadda enciklopediuri cnobari<br />

`saqarTvelos mecnierebaTa doqtorebi (1992-<br />

2006 wlebi)~. wigni ibeWdeba saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis stambaSi;<br />

sruldeba muSaoba Temaze `samxedro enciklopedia~<br />

(SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />

fondis grantiT) saqarTvelos teqnikur universitetTan<br />

erTad. naSromis gamocema gaTvaliswinebulia<br />

2012 wels;<br />

mimdinareobda muSaoba mravaltomeulze `saqarTvelos<br />

istoriisa da kulturis ZeglTa aRweriloba~<br />

(me-3 tomi). naSromi unda gamoices 2012<br />

wels.<br />

akad. g.wereTlis sax. `vefxistyaosnis~ akademiuri<br />

gamocemisa da qarTuli enis Tesaurusis<br />

komitetSi (`rusTavelis komiteti~) dasrulda samwliani<br />

proeqti „qarTuli enis Tesaurusi“ (#a 45-<br />

09 „rusTavelis fondi“), romlis farglebSi Seiq-


309<br />

mna ramdenime mniSvnelovani sabazo da programuli<br />

produqti.<br />

#<br />

dasaxuli<br />

amocanebi<br />

1. qarTulenovani<br />

werilobiTi wyaroebis<br />

bibliografiis<br />

Sedgena<br />

2. qarTulenovani<br />

werilobiTi wyaroebis<br />

konteqsturad<br />

day<strong>of</strong>ili<br />

leqsikuri fondis<br />

monacemTa<br />

bazis Seqmna<br />

3. meTauri sityvebis<br />

(lemebis) mi-<br />

TiTeba sityvaformebisTvis<br />

4. qarTuli enis Tesaurusis<br />

programuli<br />

produqtis<br />

Seqmna<br />

ganxorcielebuli<br />

amocanebis mokle<br />

aRwera<br />

qarTulenovani werilobiTi<br />

wyaroebis<br />

SerCeva qar-<br />

Tuli enis TesaurusisTvis<br />

da maTi<br />

eleqtronuli versiebis<br />

Seqmna/moZieba<br />

monacemTa bazis<br />

struqturis Semu-<br />

Saveba da wyaroebis<br />

daSla baraTebad<br />

(gardaqmna<br />

monacemTa bazis<br />

formatSi)<br />

ganxorcielebuli<br />

amocanebis Sesrulebis<br />

damadasturebeli<br />

dokumenti/<br />

angariSze Tandar-<br />

Tuli masalebi<br />

http://saunje.nekeri.net/<br />

portal<br />

bibliography.xls<br />

http://saunje.nekeri.net/<br />

portal/index.php?option=<br />

com_content&view=artic<br />

le&id=54&Itemid=27&l<br />

ang=ka<br />

http://saunje.nekeri.net/<br />

thesaurus/words2?guest<br />

baraTebis daSla http://saunje.nekeri.net/<br />

sityva-formebad thesaurus/lemmas2?guest<br />

da meTauri sityvebis<br />

(lemebis) miTi-<br />

Teba sityva-formebisTvis<br />

samuSao programuli<br />

interfeisis<br />

Seqmna proeqtis<br />

monawileebisaTvis<br />

da samomxmareblo<br />

interfeisis Seqmna<br />

gare momxmareblebisTvis<br />

http://society.nekeri.net/<br />

language/vt/<br />

http://society.nekeri.net/<br />

religion/pmb/<br />

da sxv.


310<br />

SeirCa 1000-ze meti qarTulenovani wyaro adreuli<br />

xanidan Tanamedrove epoqamde. moZiebuli<br />

da Seqmnilia wyaroebis 500-mde eleqtronuli versia.<br />

TiToeuli wyarosTvis miTiTebulia xana,<br />

sruli dasaxeleba, Semokleba, TariRi da sxv.<br />

TiTqmis sruladaa moculi adreuli xanisa da<br />

Sua saukuneebis qarTulenovani wyaroebis arsebuli<br />

eleqtronuli versiebi. arsebobs Tanamedrove<br />

qarTulenovani wyaroebis ZiriTadi eleqtronuli<br />

korpusi. bibliografiis gamdidreba da eleqtronuli<br />

teqstebis moZieba da Setana mudmivi procesia<br />

da gagrZeldeba proeqtis am etapis dasrulebis<br />

Semdegac. TesaurusisTvis SerCeuli bibliografia<br />

moicavs 1000-ze met dasaxelebas.<br />

Seiqmna relaciuri monacemTa baza, romlis<br />

ZiriTadi cxrilebia: wyaroebi, frazebi, sityvaformebi<br />

da lemebi.<br />

mimdinareobs arsebuli eleqtronuli versiebis<br />

damuSaveba, maTi gardaqmna monacemTa bazis<br />

formatSi. specialuri programis saSualebiT frazebad<br />

daSlili wyaro aitvirTeba serveris monacemTa<br />

bazaSi. eleqtronul teqstebze, SeZlebisdagvarad,<br />

Catarda Sroma- da drotevadi saredaqcio<br />

samuSaoebi.<br />

arsebobs sxvadasxva epoqis wyaroTa eleqtronuli<br />

versiebi, romlebic jamurad 9000000 sityva-formaze<br />

mets Seicavs (proeqtis dawyebisas<br />

gaTvaliswinebuli iyo 6000000).<br />

yvelaze saSuri saqme, rac proeqtis farglebSi<br />

xorcieldeba, lemebis klasifikaciis SemuSavebaa.<br />

serverze atvirTuli teqstebi gardaiqmneba<br />

specialuri programiT, sadac xdeba maTi<br />

programuli daSla sityva-formebad (baraTebad),<br />

ris Sedegadac TiToeul sityva-formas operato-


311<br />

ris mier mieTiTeba Sesabamisi lema (meTauri<br />

sityva). operatorTa mier miTiTebul lemebs gadaxedavs,<br />

amowmebs da amtkicebs redaqtori. ukve<br />

miTiTebulia daaxloebiT 600000 lema sityva-formisTvis<br />

proqtis dawyebisas gaTvaliswinebuli<br />

220000-is nacvlad.<br />

proeqtis monawileTaTvis Seqmnilia mravali,<br />

sxvadasxva daniSnulebis programa:<br />

1. Tesaurusis monacemTa baza (teqstebis korpusi,<br />

frazebi, sityva-formebi, lemebi, metyvelebis<br />

nawilebi da sxv.);<br />

2. monawilis interfeisi frazebis avtomaturad<br />

daSlisa da meTauri sityvebis misaniWeblad;<br />

3. avtomaturi lematizacia, romelic sityvaformas<br />

Sesabamis lemas aniWebs (damtkiceba savaldebuloa);<br />

4. lemebis „gadabarebis“ programa (calkeuli<br />

sityva-form(eb)isTvis arsebuli lemis misaniWeblad);<br />

5. teqstebis (baraTebis, sityva-formebisa da<br />

lemebis CaTvliT) dasaTvalierebeli interfeisi;<br />

6. sityva-formebisa da Sesabamisi konteqstebis<br />

saZiebo sistema;<br />

7. lemebisa da maTi Sesabamisi sityva-formebisa<br />

da konteqstebis saZiebo sistema;<br />

8. gaerTianebuli saZiebo sistema.<br />

„rusTavelis komitetma“ gamosca: „vefxistyaosnis“<br />

akademiuri teqstis damdgeni komisiis<br />

mTavari redaqciis sxdomaTa oqmebi, wigni I (1973-<br />

1979 ww.) (gamosacemad moamzada guram kartoziam,<br />

redaqtori akad. Tamaz gamyreliZe, Tbilisi, 2011,<br />

380 gv.).


312<br />

„rusTavelis komitetis“ TanamSromelTa avtorobiTa<br />

da redaqtorobiT gamoica Semdegi<br />

Sromebi da statiebi:<br />

Sromebi<br />

1. T.gamyreliZe, Zveli qarTuli asomTavruli<br />

damwerloba (Tbilisi, 2011, 60 gv.);<br />

2. g.arabuli, vaJa-fSavelas poetur-mxatvruli<br />

samyaro („universali“, Tbilisi, 2011, 126 gv.);<br />

3. m.qavTaria, kaTolikos-patriarq ambrosi xelaias<br />

piradi arqivis aRweriloba (TanaavtorobiT;<br />

Tbilisi, 2011);<br />

4. a.arabuli, Tanamedrove qarTuli enis morfologia<br />

(TanaavtorobiT; Tbilisi, 2011, 700 gv.).<br />

statiebi:<br />

1. m.qavTaria, ramdenime detali kaTolikospatriarq<br />

kalistratesa da akad. korneli kekeli-<br />

Zis biografiidan (saqarTvelos litmcodneobis<br />

akademiis Sromebi, t. VII, 2011);<br />

2. m.qavTaria, erTi ena, erTi rwmena, erTi qveyana<br />

(krebulSi „valeri silogavas“, 2011);<br />

3. a.arabuli, akademikosi q.lomTaTiZe da iberiul-kavkasiuri<br />

enaTmecniereba (TanaavtorobiT;<br />

ike, XXXIX, 15-27);<br />

4. a.arabuli, varlam T<strong>of</strong>urias adgilisaTvis<br />

XX saukunis qarTvelologiaSi (qess, XI, 3-13);<br />

5. a.arabuli, qarTuli gramatikis narkvevi (wignSi<br />

qarTul-osuri leqsikoni, Tbilisi, 2011, 23 gv.).<br />

redaqtorobiT gamoica:<br />

1. m.qavTaria, kirion meorisadmi miZRvnili<br />

krebuli (mwignobroba qarTuli, t. XI);<br />

2. m.qavTaria, ambrosi xelaia, wigni I (mwignobroba<br />

qarTuli, t. XII);<br />

3. a.arabuli, qarTul-osuri leqsikoni;


313<br />

4. a.arabuli, qarTuli enis paronimTa leqsikoni.<br />

aWaris avtonomiuri respublikis regionuli<br />

samecniero centris mier 2011 wels Sesrulebuli<br />

samuSaoebi ori mimarTulebiT aris warmodgenili,<br />

kerZod, esenia:<br />

_ sazogadoebrivi da socialur-ekonomikuri<br />

problemebi;<br />

_ samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo<br />

proeqtebi.<br />

centris agraruli komisiisa da baTumisa da<br />

lazeTis, CrdiloeT amerikisa da kanadis mitropolitis,<br />

meufe dimitris erToblivi TaosnobiT<br />

Catarda samuSaoebi adgilobrivi yurZnis unikaluri<br />

jiSebis nairsaxeobaTa gamovlenisa da me-<br />

RvineobaSi sanedleulo bazis gafarToebis mizniT,<br />

ris safuZvelzec organizebulia Cxaverisagan<br />

cqriala da bunebrivad naxevrad tkbili<br />

sufris Rvinoebis sacdeli nimuSebis damzadeba;<br />

Catarda ojaxSi damzadebuli Rvinis festivali,<br />

ramac aWaraSi mevenaxeoba-meRvineobis axali perspeqtivebi<br />

dasaxa.<br />

ekonomikuri kvlevebisa da turizmis komisiam,<br />

turizmis sferoSi momuSave kerZo Tu saxelmwifo<br />

struqturebis monawileobiT, moawyo konferencia<br />

adgilobrivi resursebis aTviseba-gamoyenebisa da<br />

turistul bazarze CarTvis, jansaRi da konkurentunariani<br />

garemos Seqmnis problemebze. Semu-<br />

Savebulia konceptualuri rekomendaciebi sastumros<br />

meurneobis, kvebis obieqtebis, kerZo sabinao<br />

fondis gamoyenebis, axali turistuli marSrutebis<br />

aTvisebisa da turizmis calkeuli saxeobebis<br />

ganviTarebis sakiTxebze.


314<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis, s<strong>of</strong>lis meurneobis,<br />

finansTa da ekonomikis saministroebis,<br />

samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo organizaciebis,<br />

sxva struqturebis mier mowodebuli<br />

informaciebis analizis safuZvelze gansazRvrulia<br />

regionSi arsebuli socialur-ekonomikuri<br />

problemebi, romelTa gadaWra prioritetuli iqneba<br />

rogorc sakanonmdeblo, ise aRmasrulebeli<br />

xelisuflebisaTvis. am mizniT gaimarTa konferencia<br />

Temaze: `agrobiznesi da ojaxuri biujeti~,<br />

sadac ganxilul iqna dasaqmebis, s<strong>of</strong>lebisa<br />

da qalaqebis ganviTarebis, s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />

calkeuli dargebis reabilitacia-aRorZinebis,<br />

ojaxuri da wvrili fermeruli meurneobebis<br />

kooperirebis, gamsxvilebis, saxelmwifo regulirebis<br />

problemebi.<br />

centris biomravalferovnebisa da ekologiis<br />

komisiis mier samecniero-kvleviT struqturebTan<br />

da sakanonmdeblo da aRmasrulebel organoebTan<br />

erTad gatarda mniSvnelovani RonisZieba regionis<br />

tyis masivebis SenarCunebisa da reabilitaciisaTvis.<br />

gamosacemad mzaddeba baTumis botanikuri ba-<br />

Ris asi wlis iubilesTan dakavSirebuli saiubileo<br />

monografia da baRis erT-erTi damaarseblisa<br />

da ganaSenianebis avtoris iason gordezianis<br />

cxovrebisa da moRvaweobis amsaxveli wigni.<br />

broSuris saxiT gamoica ilia WavWavaZis `osmalos<br />

saqarTvelo~.<br />

samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo proeqtebis<br />

mimarTulebiT grZeldeboda jer kidev<br />

2010 wels dawyebuli proeqtis _ teqnologiebis<br />

monacemTa bazis formirebis procesi. aRniSnul<br />

proeqtTan dakavSirebiT, SoTa rusTavelis saxel-


315<br />

mwifo universitetidan latviaSi mivlinebuli<br />

iyo centris ekonomikuri kvlevebisa da turizmis<br />

komisiis xelmZRvaneli, centris swavluli mdivani,<br />

pr<strong>of</strong>esori aslan devaZe. latviis mecnierebaTa<br />

akademiasa da sxvadasxva samecniero-kvleviT da<br />

saganmanaTleblo dawesebulebasTan erTad Seiqmna<br />

saorganizacio jgufi. baltispireTis qveynebis<br />

samecniero-kvleviT da saganmanaTleblo dawesebulebebTan<br />

erTad SemuSavda samuSao gegma da<br />

daiwyo misi Sesrulebis procesi. saqarTvelodan<br />

am proeqtSi <strong>of</strong>icialurad CarTvis mzady<strong>of</strong>na<br />

gamoTqves saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa<br />

akademiam, SoTa rusTavelis saxelmwifo<br />

universitetma, saqarTvelos agraruli universitetis<br />

sergi durmiSiZis bioqimiisa da bioteqnologiis<br />

institutma, baTumis biznesisa da teqnologiebis<br />

universitetma. proeqtisadmi pozitiuri<br />

Sexedulebebi aqvT sxva organizaciebsac.<br />

centrma daakmay<strong>of</strong>ila tbel abuseriZis saxelobis<br />

universitetis Txovna universitetSi axali<br />

fakultetis Camoyalibebis programis momzadebis<br />

Taobaze. gadawyda, rom universitetSi Camoyalibdes<br />

samecniero kvlevebis Tematika, romelic<br />

moicavs socialur-ekonomikur da regionul problemebs.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

aWaris regionuli samecniero centrisa da<br />

afxazeTis mecnierebaTa erovnuli akademiis TaosnobiT<br />

Catarda respublikuri samecniero-praqtikuli<br />

konferencia _ `saqarTvelos, kerZod, afxazeTis<br />

agraruli seqtoris Tanamderove mdgomareoba<br />

da misi ganviTarebis perspeqtivebi~ (Tbilisi,<br />

2011).


316<br />

regionuli centrisa da SoTa rusTavelis saxelmwifo<br />

universitetis mier erToblivad moewyo<br />

pr<strong>of</strong>esor mixeil maxaraZis wignis `areopagitika~<br />

(`inteleqti~, Tbilisi, 2011) da pr<strong>of</strong>esor niaz<br />

bolqvaZis wignis `Caqvi Caquras mSobeli~ (baTumi,<br />

2011) prezentaciebi.<br />

gamoica centris samecniero sabWos wevris,<br />

pr<strong>of</strong>esor iuri bibileiSvilis ori saxelmZRvanelo:<br />

`studentTa sauniversiteto swavlebisa da<br />

aRzrdis sakiTxebi~ (gamomcemloba `baTumis universiteti~,<br />

baTumi, 2011), `pedagogikis Teoriisa<br />

da istoriis sakiTxebi~ (gamomcemloba `baTumis<br />

universiteti~, baTumi, 2011) da wigni `otia ioselianis<br />

mxatvruli samyaro~ (gamomcemloba `baTumis<br />

universiteti~, baTumi, 2011).<br />

regionuli samecniero centrisa da enciklopedia<br />

`aWaris~ mTavari samecniero redaqciis mier<br />

baTumis botanikur baRSi Seiqmna sruliad saqar-<br />

Tvelos kaTolikos-patriarqis, mcxeTa-Tbilisis<br />

mTavarepiskoposis, biWvinTisa da cxum-afxazeTis<br />

mitropolitis, uwmindesisa da unetaresis ilia<br />

II-is saxelobis savane `mziani Rame~, romlis erTerTi<br />

Semadgeneli nawilia uwmindesisve saxelobis<br />

SemecnebiT-sanaxaobrivi mniSvnelobis salonmuzeumi,<br />

romlis Sefoba sakuTar Tavze aiRes<br />

xelnawerTa erovnulma centrma, saqarTvelos kompozitorTa<br />

kavSirma, z.faliaSvilis saxelobis<br />

muzeumma da aWaris mxatvarTa kavSirma.<br />

centris dargobrivi komisiebis mier ganxorcielda<br />

kvlevebi, romlebic exebian istoriis, eTnografiis,<br />

arqeologiis, saerTaSoriso urTier-<br />

Tobebis, demografiis, migraciis, stiqiuri movlenebis<br />

monitoringisa da prevenciuli RonisZiebebis,<br />

jandacvisa da sxva sakiTxebs.


317<br />

aWaris regionuli samecniero centris, `soroptimist<br />

internacionalis~ baTumis klubisa da<br />

afxazeTis mecnierebaTa erovnuli akademiis er-<br />

Toblivi iniciativiT 2011 wels saqarTvelos sapatriarqoSi<br />

gaimarTa aWaraSi da saqarTvelos<br />

dedaqalaqSi mcxovreb afxazTa warmomadgenlebis<br />

Sexvedra kaTolikos-patriarqTan ilia II-sTan. es<br />

Sexvedra iyo im RonisZiebebis gagrZeleba, romlebsac<br />

regionuli samecniero centri saxalxo diplomatiis<br />

kuTxiT awyobs qarTvelTa da afxazTa<br />

Serigebis, Zmobisa da megobrobis aRdgenis mizniT.<br />

maTive TxovniTa da organizebiT aWaras ewvia<br />

sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqi ilia<br />

II. patriarqma baTumSi y<strong>of</strong>nis dros baTumis<br />

RvTismSoblis sakaTedro taZarSi monaTla ramdenime<br />

afxazi da qarTveli aWaris mTianeTidan,<br />

jvari dawera ramdenime wyvils, Caatara wirva da<br />

daloca sami gvari. moinaxula, daloca da akur-<br />

Txa aWaris regionuli samecniero centris iniciativiT<br />

baTumis botanikur baRSi aRmarTuli<br />

jvari, misi saxelobis centraluri parkis savanekompleqsi<br />

`mziani Rame~ da enciklopedia `aWaris~<br />

<strong>of</strong>isSi arsebuli salon-muzeumi. sapatriarqos<br />

baTumis rezidenciaSi moxda patriarqis Sexvedra<br />

qarTuli da afxazuri sazogadoebis warmomadgenlebTan.<br />

patriarqma uflis mier saqmed miiCnia<br />

aWaris regionuli samecniero centris, `soroptimist<br />

internacionalis~ baTumis klubis, afxaze-<br />

Tis mecnierebaTa erovnuli akademiisa da aWaris<br />

afxazTa iniciativiT saxalxo diplomatiis ku-<br />

TxiT dawyebuli Serigebis farTomasStabiani RonisZiebebi<br />

da daloca isini. Sexvedris dros<br />

Camoyalibda afxaz uxucesTa sabWo.


318<br />

aWaris regionuli samecniero centris davalebiT<br />

sabWos wevris, akademiuri doqtoris guram<br />

memarnis xelmZRvanelobiT moewyo kolxeTis tyis<br />

unikaluri saxeobis _ kolxeTis bzis (Buxus colchica)<br />

masobrivi xmobis samecniero kompleqsuri Seswavla.<br />

gamovlenil iqna bzis xmobis gamomwvevi<br />

sokovani daavadeba, bzis sidamwvre (Box Blight),<br />

romelic gasuli saukunis 90-iani wlebis bolos<br />

gavrcelda mTel evropaSi. daavadeba saqarTvelo-<br />

Si pirvelad dafiqsirda gasul wels mtiralas<br />

erovnuli parkis teritoriaze. aRniSnuli daavadebisagan<br />

kolxuri bzis dacvisa da gadarCenis<br />

mizniT SemuSavda brZolis efeqturi meTodebi. masalebi<br />

wardgenilia xelisuflebis Sesabamis struqturebSi.<br />

qristianuli Teologiisa da religiis istoriis<br />

Semswavleli komisiis wevrTa mier momzadda<br />

da gamoica krebuli `religiis istoriis saki-<br />

Txebi~, t. II.<br />

wminda grigol noselis teqsti `qalwulebisaTÂs<br />

da saRmrToÁsa moqalaqobisa~, wm. efTÂme<br />

aToneliseuli Targmani, gamosacemad moamzada,<br />

gamokvleva, komentarebi da terminologiuri leqsikoni<br />

daurTo komisiis swavlulma mdivanma protopresviterma<br />

giorgi zviadaZem. Zeglis gansakuTrebul<br />

mniSvnelobas ganapirobebs masSi gadmocemuli<br />

Rrma saRvTismetyvelo swavleba saeklesio<br />

askezis, saxeldobr, saRmrTo da usxeulo bunebisadmi<br />

mimsgavsebuli qalwulebiTi, anu ber-monazvnuli<br />

Rvawlis Sesaxeb. berZnuli originalisa da<br />

qarTuli Targmanis dawvrilebiTma SedarebiTma<br />

analizma cxadyo mTargmnelis sulieri Tanamonawileoba<br />

Txzulebis avtorTan. qarTuli Targma-


319<br />

nis mniSvnelobas isic zrdis, rom igi mcirediT<br />

redaqtirebulia udidesi saeklesio mamis, wm. giorgi<br />

mTawmidelis mier. gamocemas erTvis amomwuravi<br />

qarTul-berZnuli dokumentirebuli leqsikoni<br />

da komentarebi.<br />

komisiis wevrebi monawileobdnen adgilobriv<br />

da saerTaSoriso konferenciebSi.<br />

saqarTvelos istoriis wyaroebis komisia agrZelebda<br />

saredaqcio samuSaoebs `qarTlis cxovrebis~<br />

teqstis inglisur enaze gamosacemad, romelsac<br />

komisiis wevrebTan da teqstis mTargmnelebTan<br />

erTad asrulebda amerikeli qarTvelologi,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

ucxoeli wevri pr<strong>of</strong>esori stiven jonsi.<br />

komisiaSi grZeldeboda muSaoba oqsfordisa<br />

da birmingemis universitetebis proeqtze: `qristianul-muslimuri<br />

urTierTobebi~, t. IV (XI-XII ss.).<br />

komisiam Caatara samecniero sesia: `qarTlis<br />

cxovrebis~ ucxo enaze Targmnisa da gamocemis<br />

sakiTxebi~, romelSic monawileobdnen xelnawerTa<br />

erovnuli centris, iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis, wmida andria pirvelwodebulis<br />

sax. universitetis mecnierebi da TanamSromlebi.<br />

komisiis iniciativiT daiwyo muSaoba proeqtze<br />

`saqarTvelo da p.florenski”.<br />

saqarTvelos istoriis wyaroebis komisiis wevrebma<br />

gamosacemad moamzades Semdegi naSromebi<br />

da monawileoba miiRes samecniero konferenciebSi:<br />

_ akademikosi r.metreveli: `jvarosnuli omebi<br />

da saqarTvelos samefo”; „qarTuli წignis beWdvis<br />

istoriidan~, romelsac dabeWdavs fridrix


320<br />

Sileris universiteti (iena, gfr). igi monawileobda<br />

saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />

`qarTveli aTonelebi da qristianuli civilizacia~<br />

(Tbilisi), saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />

`ucxoeTis qarTuli memkvidreoba~ (Tbilisi).<br />

_ ist.mecn.kand. m.abaSiZem moamzada naSromebi<br />

`marjori uordropis mogzauroba saqarTveloSi~;<br />

`cxovreba mefeT mefisa daviTisa~ saerTaSoriso<br />

enciklopediisaTvis `qristianul-muslimuri urTierTobebi”<br />

(didi britaneTi). igi monawileobda<br />

saerTaSoriso samecniero konferenciaSi `qarTveli<br />

aTonelebi da qristianuli civilizacia“<br />

(Tbilisi), saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />

`ucxoeTis qarTuli memkvidreoba” (Tbilisi).<br />

– ist.mecn.kand. g.beraZe muSaobda naSromze<br />

`henri morton stenli iranSi”, romelic momzadda<br />

saerTaSoriso enciklopediuri gamocemisaTvis `Encyclopaedia<br />

Iranica” (aSS); `XIX-XX ss-is pirveli meo-<br />

Txedis sparsuli werilobiTi wyaroebis cnobebi<br />

saqarTvelos Sesaxeb”, nawili 1 (mogzaurTa Canawerebi,<br />

memuaruli literatura)”. saqarTvelos<br />

erovnul muzeumTan erTad muSaobda muzeumis koleqciaSi<br />

daculi islamuri xelovnebis nimuSebis<br />

aRwera-damuSavebaze, katalogizaciaze; saerTaSoriso<br />

kvleviT proeqtze `firdousis `Sah-names”<br />

ilustraciebi saqarTvelos muzeumebsa da siZveleTsacavebSi”;<br />

saqarTvelos kulturuli memkvidreobis<br />

dacvis erovnul saagentosTan erTad monawileobda<br />

borjomSi mdebare istoriul-arqiteqturuli<br />

Zeglis e.w. `firuzas” (anu yajarTa epoqis<br />

iraneli diplomatis, TbilisSi iranis genera-


321<br />

luri konsulis mirza reza xan ad-doules mier<br />

1892 wels agebuli sastumro saxlis) sarestavracio-saeqsperto<br />

komisiis muSaobaSi.<br />

_ ist.mecn.doqt. n.vaCnaZe muSaobda naSromze<br />

`naTargmni hagiografiis gviandeli Zeglebi” da<br />

`qarTvelTa wvlili bizantiuri mwerlobis istoriaSi”;<br />

monawilebda bizantinologebis XX kongresis<br />

muSaobaSi (s<strong>of</strong>ia, bulgareTi).<br />

– filol.mecn.doqt. m.qavTaria muSaobda Semdeg<br />

naSromebze: `kirion II sruliad saqarTvelos<br />

kaTalikos-patriarqi”; `ambrosi xelaia. mogzauroba<br />

raWa-leCxumSi”; WeliSis varianti qarTlis moqcevisa.<br />

– ist.mecn.kand. g.saiTiZe muSaobda naSromze<br />

`axali dokumentebi qarTuli politikuri emigraciis<br />

istoriidan (XX saukunis 50-iani wlebi)”, igi<br />

monawileobda xelnawerTa erovnuli centris arqivTmcodneobis<br />

departamentis mier organizebul<br />

IV respublikur samecniero konferenciaSi (Tbilisi);<br />

saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />

`ucxoeTis qarTuli memkvidreoba” (Tbilisi); `samxreT<br />

kavkasiisa da anatoliis samecniero-kvleviTi<br />

centris” samecniero eqspediciaSi, istoriul<br />

samxreT saqarTveloSi. eqspediciis mier<br />

gamovlenili da Seswavlilia ucnobi Zegli da<br />

epigrafikuli warwera; Seswavlilia istoriul<br />

somxeTSi, s<strong>of</strong>. CanglSi arsebuli X-XI saukuneebis<br />

eklesia.<br />

_ ist.mecn.doqt. e.cagareiSvili muSaobda:<br />

`i.abulaZis `Zvel qarTul-Zvel somxur dokumentirebul<br />

leqsikonze~; V-XVIII ss. somxur werilobiT<br />

wyaroebze tao-klarjeTis Sesaxeb (Targmna 25<br />

somexi avtoris cnobebi tao-klarjeTis Sesaxeb).


322<br />

_ ist.mecn.doqt. o.Jordania muSaobda ucnob<br />

saarqivo masalebze ivane gegias sazogadoebrivi<br />

moRvaweobis Sesaxeb.<br />

_ ist.mecn.kand. k.Sengelia muSaobda naSromze<br />

`saqarTvelos istoria” (uZvelesi droidan Tanamedroveobis<br />

CaTvliT); agrZelebda muSaobas TurqeTSi,<br />

istoriul kolasa da samcxis regionebSi<br />

samecniero-kvleviTi eqspediciis masalebze. eqspediciis<br />

mizani iyo qarTul istoriul werilobiT<br />

wyaroebSi moxseniebuli qarTuli kulturis Zeglebis<br />

Seswavla da dRevandeli mdgomarebis dafiqsireba.<br />

mikvleulia yvelis monastris, aiazmas<br />

(kolael yrmaTa wamebis adgili) da kidev ori,<br />

qarTvel mkvlevarTaTvis ucnobi, qristianuli taZris<br />

naSTebi. am TemasTan dakavSirebiT mzaddeba<br />

Sesabamisi publikacia.<br />

saqarTvelos istoriis wyaroebis komisiam<br />

gamosca Semdegi naSromebi:<br />

_ ditrix-krist<strong>of</strong> fon rommeli. kavkasiis<br />

xalxebi, germanulidan Targmna n.gioSvilma (Tbilisi,<br />

2011);<br />

_ `didni saqmeni”, redaqtori akad. r.metreveli<br />

(Tbilisi, 2011);<br />

_ k.Sengelia `saqarTvelos istoria (uZvelesi<br />

droidan Tanamedroveobis CaTvliT)~ (qarTul da<br />

inglisur enebze, Tbilisi, 2011).<br />

saqarTvelos mTianeTis problemaTa kompleqsuri<br />

Seswavlis komisiis sxdomebze ixileboda<br />

saqarTvelos mTian regionebSi komisiis mier Seqmnili<br />

jgufebis mowodebuli masalebi, romlebic<br />

exeboda am regionebis socialur, kulturul,<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobisa Tu sxva sakiTxebs da Tavis<br />

mosazrebebs awvdida mTavrobasa da Sesabamis saministroebs.


323<br />

komisia sistematurad awyobda Sexvedrebs svaneTis,<br />

raWa-leCxumis, TuS-fSav-xevsureTisa da xevis<br />

mosaxleobasTan, acnobda maT komisiis muSaobis<br />

Sedegebs da ixilavda momaval samuSao gegmebs.<br />

2011 wels Catarda Semdegi konferenciebi:<br />

1. turizmi da misi ganviTarebis perspeqtivebi saqarTvelos<br />

mTianeTSi; 2. demografiuli viTareba<br />

saqarTvelos mTian regionebSi; 3. mTiani regionebis<br />

problemebi da maTi mogvarebis gzebi.<br />

komisiam SeimuSava kanonproeqti `saqarTvelos<br />

mTianeTis socialuri, ekonomikuri da kulturuli<br />

ganviTarebis kanonSi damatebebisa da cvlilebebis<br />

Setanis Sesaxeb~. amasTan dakavSirebiT gaimarTa<br />

Sexvedrebi parlamentis `regionuli mmar-<br />

Tvelobisa da mTis komitetSi~, agreTve, maJoritar<br />

deputatebTanac. parlamentis qristian-demokratiuli<br />

partiis wevrTan erTad gaimarTa Sexvedra<br />

daba nikorwmindis mosaxleobasTan. kanonproeqtma<br />

mowoneba daimsaxura.<br />

komisiam gamosca wigni `mTiani regionebis<br />

sasargeblo wiaRiseuli~. JurnalSi `sityva~ (#13-<br />

14) gamoqveynda statia `saqarTvelos mTianeTis<br />

problemebi~. komisiam gamosacemad moamzada SromaTa<br />

krebuli `raWa, warsuli, awmyo da momavali~.<br />

komisiis wevrebma (levan fruiZe, mirian fircxelani,<br />

elene kavelaSvili) imogzaures raWaSi<br />

(ambrolaurisa da onis raionebSi), sadac Seiswavles<br />

didi da mcire hidroeleqtrosadgurebis<br />

mSeneblobis perspeqtivebi, s<strong>of</strong>el sairmeSi gaecnen<br />

IX-X saukunis warwerebs da saflavis qvebs.


324<br />

atomuri energiis mSvidobiani miznebisaTvis<br />

gamoyenebis komisia Seiqmna saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis akademiuri sabWos dadgenilebiT<br />

(2011 wlis 18 Tebervali, #5).<br />

damtkicda komisiis debuleba da samuSao gegma.<br />

komisiis mier Tavis sxdomebze mosmenil iqna<br />

informaciebi:<br />

_ saqarTvelos bunebis dacvis saministros<br />

radiaciuli usafrTxoebis departamentis warmomadgenlis<br />

giorgi nabaxtianisa;<br />

_ adamianis Semswavlel mecnierebaTa erovnuli<br />

centris warmomadgenlis giorgi ormocaZis;<br />

_ erovnuli onkologiuri centris warmomadgenlis<br />

arCil kapanaZisa.<br />

Catarda saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis fizikisa da maTematikis gany<strong>of</strong>ilebisa<br />

da komisiis erToblivi samecniero-praqtikuli konferencia,<br />

miZRvnili Cernobilis aes-ze katastr<strong>of</strong>is<br />

25-e wlisTavisadmi.<br />

konferenciaze yuradReba gamaxvilda iseT<br />

problemebze, rogorebicaa:<br />

_ Cernobilis katastr<strong>of</strong>isa da sxva avariebis<br />

Sedegad Cvens qveyanaSi radiaciuli fonis gazrda<br />

(amaRleba);<br />

_ elefTer andronikaSvilis fizikis institutis<br />

y<strong>of</strong>ili atomuri reaqtoris gamorTva, gauvnebely<strong>of</strong>a<br />

da radiaqtiuri masalebis gatana,<br />

reaqtoris dacvis zomebis gatareba;<br />

_ kavkasiis regionSi moqmedi somxeTis aes-is<br />

Sesaxeb sruly<strong>of</strong>ili informaciis miwodeba qar-<br />

Tuli sazogadoebisaTvis.<br />

konferenciaze vrceli informaciebiT gamovidnen<br />

akademikosebi j.lominaZe da T.sanaZe; pr<strong>of</strong>esori<br />

m.cicqiSvili; fiz.-maT.mecn.doqt. S.abramiZe; energeti-


325<br />

kisa da bunebrivi resursebis saministros birTvuli<br />

da radiaciuli usafrTxoebis departamentis ufrosi<br />

z.lomTaZe; akad.doqt. r.dondolaZe da akad.doqt. a.kapanaZe.<br />

konferenciis masalebi srulad gamoqveynda JurnalSi<br />

`mecniereba da teqnologiebi~ (#4-6, 2011 w.).<br />

bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis mecnieruli problemebis<br />

droebiTi komisia Seiqmna saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sabWos<br />

dadgenilebiT (2011 wlis 18 Tebervali, #9-10).<br />

cnobilia, rom saqarTvelo, Tavisi bunebrivi<br />

mravalferovnebis gamo, xSirad ganicdis stiqiuri<br />

movlenebis uary<strong>of</strong>iT gavlenebs. adgili aqvs<br />

adamianTa msxverpls, navTob- da gazsadenebis magistralebis<br />

dazianebas, uZravi qonebis ganadgurebasa<br />

da sxv.<br />

radgan yvela saxis bunebriv movlenebs (miwisZvra,<br />

Rvarc<strong>of</strong>ebi, Tovlzvavebi, wyaldidobebi<br />

da sxv.) Tavisi pr<strong>of</strong>esiuli, mecnieruli koleqtivebi<br />

emsaxureba, maTi koordinaciis mizniT saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiur<br />

sabWosTan Seiqmna droebiTi komisia.<br />

komisiis debulebisa da samuSao gegmis damtkicebis<br />

Semdeg, 2012 wlisaTvis daigegma:<br />

1. samecniero-praqtikuli konferenciis Catareba;<br />

2. saqarTvelos seismomdgomareobis Sesaxeb informaciis<br />

mosmena;<br />

3. saqarTveloSi evrostandartebis danergvis<br />

Sesaxeb informacia.<br />

nanoteqnologiebis problemebis Semswavleli<br />

samuSao jgufi Seiqmna saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis akademiuri sabWos 2010 wlis<br />

21 dekembris #44 dadgenilebis Tanaxmad. jgufi


326<br />

Sedgeba sabunebismetyvelo mecnierebaTa sxvadasxva<br />

dargis 18 mecnierisagan _ saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis 3 akademikosis, 3<br />

wevr-korespondentisaAda 12 mecnierebaTa doqtorisagan.<br />

jgufis xelmZRvanelad arCeulia, saqar-<br />

Tvelos teqnikuri universitetis reqtori, saqar-<br />

Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis wevrkorespondenti<br />

a.frangiSvili, xelmZRvanelis moadgiled<br />

_ pr<strong>of</strong>. a.gerasimovi, mdivnad _ pr<strong>of</strong>.<br />

d.jiSiaSvili.<br />

jgufma gamarTa 15 sxdoma, amaTgan 6 gasvliTi<br />

_ sxvadasxva dawesebulebaSi, adgilobrivi eqsperimentuli<br />

bazebis gasacnobad da moismina saqar-<br />

TveloSi nanomecnierebisa da nanoteqnologiebis<br />

sferoSi momuSave 39 jgufis moxseneba. nanomecnierebiT<br />

da nanoteqnologiebiT saqarTveloSi dakavebulia<br />

235 mkvlevari, romelebic muSaoben Semdeg<br />

dawesebulebebSi:<br />

1. ivane javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />

universiteti _ 4 jgufi:<br />

a) elefTer andronikaSvilis fizikis instituti<br />

_ 5 jgufi;<br />

b) rafiel aglaZis araorganuli qimiisa da<br />

eleqtroqimiis instituti _ 2 jgufi.<br />

2. saqarTvelos teqnikuri universiteti _ 10<br />

jgufi, maT Soris, v.WavWaniZis sax. kibernetikis<br />

instituti _ 3 jgufi.<br />

3. akaki wereTlis saxelmwifo universiteti _<br />

1 jgufi.<br />

4. soxumis ilia vekuas fizika-teqnikis instituti<br />

_ 4 jgufi.<br />

5. grigol wulukiZis samTo instituti _ 4<br />

jgufi.


327<br />

6. ferdinand TavaZis masalaTmcodneobisa da<br />

metalurgiis instituti _ 5 jgufi.<br />

7. metrologiis instituti _ 1 jgufi.<br />

CamoTvlili jgufebis saqmianoba dakavSirebulia<br />

nanonawilakebis, nanostuqturebisa da nanomasalebis<br />

Teoriul da eqsperimentul kvleveb-<br />

Tan da, aseve, nanomasalebisa da maT bazaze<br />

xelsawyoebis Seqmnis teqnologiebis damuSavebas-<br />

Tan.<br />

Catarebuli muSaobis Sedegad gamoirkva, rom<br />

saqarTveloSi arsebobs sakmarisi potenciali aRniSnuli<br />

dargis saerTaSoriso konkurentunarian<br />

donemde ganviTarebisTvis. mTavar damabrkolebel<br />

faqtors warmoadgens ZviradRirebuli preceziuli<br />

gamzomi xelsawyoebis uqonloba, ris gamoc<br />

gazomvebi tardeba sazRvargareTeli kolegebis<br />

mxardaWeriT. aqedan gamomdinare, saqarTveloSi<br />

nanoteqnologiuri kvlevebis intensifikaciisTvis<br />

unda Seiqmnas gazomvebisTvis aucilebeli yvela<br />

saWiro preceziuli xelsawyoTi aRWurvili, koleqtiuri<br />

sargeblobis erovnuli nanoteqnologiuri<br />

centri. garda amisa, centrma unda ganaxorcielos<br />

nanoteqnologiebis samuSaoebis koordinacia,<br />

xeli Seuwyos sazRvargareT damuSavebuli<br />

nanoteqnologiebis danergvas saqarTveloSi<br />

adgilobrivi nedleulis gamoyenebiT.<br />

saqarTvelos istorikosTa erovnuli komiteti<br />

2011 wlis ganmavlobaSi garkveul muSaobas<br />

eweoda. SezRuduli dafinansebis gamo komitets<br />

ar hqonda sazRvargareTis analogiur organizaciebTan<br />

farTo urTierTobis gaSlis saSualeba.<br />

SeZlebisdagvarad xdeboda (ZiriTadad presis sa-<br />

SualebiT) istorikosTa informireba istoriul


328<br />

mecnierebaSi sazRvargareT mimdinare procesebisa<br />

da istorikosTa saqmianobis Sesaxeb.<br />

saqarTvelos istorikisTa erovnuli komiteti<br />

2002 wels q.amsterdamSi ms<strong>of</strong>lio istorikos-<br />

Ta generalur asambleaze miRebul iqna namdvil<br />

wevrad.<br />

istorikosTa erovnul komitets urTierToba<br />

aqvs sxvadasxva organizaciasTan, atarebs Sexvedrebs<br />

axalgazrdebTan, skolebSi moswavleebTan.<br />

erovnuli komitetis egidiT Catarda saiubileo<br />

sxdoma, miZRvnili akad. o.jafariZis 90 wlisTavisadmi.<br />

moewyo, agreTve, pr<strong>of</strong>. g.Jordanias 100<br />

wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo sxdoma, romelic<br />

pirvel gimnaziaSi gaimarTa moswavle<br />

axalgazrdobis monawileobiT.<br />

istorikosTa erovnuli komiteti gamoscems<br />

weliwdeuls `qarTuli diplomatia~ (gamocemulia<br />

15 tomi). 2011 wels gamovida `qarTuli diplomatiis~<br />

weliwdeulis me-15 tomi, romelic mieZRvna<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

daarsebis 70 da akademiis pirveli prezidentis<br />

akad. n.musxeliSvilis dabadebidan 120 wlisTavs.<br />

weliwdeulSi daibeWda akad. T.gamyreliZis, pr<strong>of</strong>esorebis<br />

g.araxamiasa da l.mgalobliSvilis<br />

statiebi, romlebic iubilesadmia miZRvnili. aqvea<br />

dabeWdili qarTvel istorikosTa 30-mde statia.<br />

perioduli gamocemebi. 2011 wels gamovida saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis Semdegi<br />

Jurnalebi:<br />

`saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

moambe~ _ t. 5, #1 (169 gv.), #2 (157 gv.), #3<br />

(135 gv.) (inglisur enaze). sul gamoqveynebulia 87<br />

statia, aqedan 9 statiis Tanaavtoria ucxoeTis 10<br />

qveynis 23 mecnieri;


329<br />

`saqarTvelos maTematikuri Jurnali~ _ me-18<br />

tomis 4 nomeri (808 gv. inglisur enaze). tomi<br />

Seicavs 22 qveynis 86 avtoris 49 statias;<br />

Jurnali `memuarebi diferencialur gantolebebsa<br />

da maTematikur fizikaSi~ _ 52-e (157 gv), 53-e<br />

(170 gv.) da 54-e (158 gv.) tomebi (inglisur enaze).<br />

52-e da 53-e tomebi mieZRvna akad. n.musxeliSvilis<br />

dabadebidan 120 wlisTavs. sul gamoqveynda 11<br />

qveynis 44 avtoris didi moculobis 21 samecniero<br />

statia;<br />

Jurnal `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis macnes~ seriebi:<br />

`qimia~ – 2011 wlis #1-2 (qarTul, inglisur<br />

da rusul enebze);<br />

`rentgenologiisa da radiologiis macne~ _<br />

#1-2.<br />

`biomedicina~ _ t. 37, ##1-2, 3-4, 5-6 (qarTul,<br />

inglisur da rusul enebze);<br />

`biologia~ _ me-9 tomis #1-4 (92 gv., inglisur<br />

enaze);<br />

Jurnali `mecniereba da teqnologiebi~ _ 4 krebuli<br />

(#1-3, #4-6, #7-9, #10-12). sul gamoqveynda 87<br />

statia.


330<br />

saorganizacio saqmianoba<br />

samecniero-saorganizacio samsaxurma akademiis<br />

wevrebis samecniero angariSebis, akademiis<br />

samecniero gany<strong>of</strong>ilebebis, akademiis struqturuli<br />

erTeulebisa da administraciuli aparatis<br />

samsaxurebis mier warmodgenili masalebis safuZvelze<br />

moamzada da gamosca saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis 2010 wlis angariSi<br />

(356 gv.), romelic daamtkica akademiis saerTo<br />

krebam 2011 wlis 17 ivniss.<br />

momzadda akademiuri sabWos saqmianobis 2011<br />

wlis angariSi.<br />

Tanaxmad saqarTvelos kanonisa `saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis Sesaxeb~ akademiaSi<br />

organizebul iqna umaRlesi saganmanaTleblo<br />

dawesebulebebisa da samecniero-kvleviTi institutebis<br />

(centrebis) samecniero saqmianobis Sefaseba.<br />

ganxilul iqna 7 universitetis da saqarTvelos<br />

mTavrobis 2010 wlis dadgenilebebiT maTTan<br />

mierTebuli 32 samecniero-kvleviTi institutis,<br />

agreTve, axali samecniero centrebisa da mierTebis<br />

gareSe darCenili samecniero dawesebulebebis<br />

2010 wlis samecniero angariSebi. sul dadebiTi<br />

saeqsperto Sefaseba mieca 137 angariSs, 1 angariSi<br />

Sefasda uary<strong>of</strong>iTad, 8 angariSi ar Sefasda maTi<br />

arasruly<strong>of</strong>ilebis gamo.<br />

angariSebi Seafasa 113-ma eqspertma, maT Soris,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

54-ma wevrma (cxrili 2).<br />

saeqsperto daskvnebi da saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis samecniero gany<strong>of</strong>i-


331<br />

lebebis dadgenilebebi samecniero saqmianobis Sefasebis<br />

Sesaxeb gaegzavnaT universitetebsa da samecniero<br />

dawesebulebebs.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

saqmianoba sistematurad Suqdeboda saqarTvelos<br />

presaSi. JurnalSi `mecniereba da teqnologiebi~<br />

(#1-3, 2011, 3-7) gamoqveynda samecniero-saorganizacio<br />

samsaxuris mTavari swavluli mdivnis<br />

S.nakaiZis werili `saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademia 2010 wels~.


#<br />

332<br />

cxrili 2<br />

saxelmwifo umaRlesi saganmanaTleblo<br />

dawesebulebebisa da samecniero-kvleviTi<br />

institutebis 2010 wlis samecniero<br />

saqmianobis Sefaseba<br />

samecniero<br />

dawesebuleba<br />

da misi<br />

qvedanay<strong>of</strong>ebi<br />

saqarTvelos<br />

mecnierebaTa<br />

erovnuli<br />

akademiis<br />

samecniero<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

eqsperti<br />

daskvna<br />

dadeb(+)<br />

uary.(-)<br />

ar Sefasda<br />

(x)<br />

1 2 3 4 5<br />

1. zust da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa<br />

fakulteti<br />

1) maTematikis<br />

mimarTuleba<br />

I. ssip _ iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />

saxelmwifo universiteti<br />

a) maTematikuri<br />

analizis qvemimarTuleba<br />

maTematikisa<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

stu-is sruli<br />

pr<strong>of</strong>. S.tetuna-<br />

Svili<br />

+<br />

b) diferencialuri<br />

gantolebebis<br />

qvemimarTuleba<br />

– ~ – Tsu-is a.razmaZis<br />

maTematikis institutis<br />

ufr. mecn.<br />

TanamSr., mecn.<br />

doqt., pr<strong>of</strong>.<br />

o.Wkadua, Tsu-is<br />

a.razmaZis maTematikis<br />

institutis<br />

mT.mecn.TanamSr.,<br />

mecn. doqt.<br />

s.xaribegaSvili<br />

+


333<br />

1 2 3 4 5<br />

g) albaTobis Teoriisa<br />

da maTemati-<br />

da fizikis<br />

maTematikisa<br />

kuri statistikis gany<strong>of</strong>ileba<br />

qvemimarTuleba<br />

stu-is n.musxeliSvilis<br />

gamoTvliTi<br />

maTematikis institutis<br />

direqtori,<br />

fiz.-maT.mecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. v.kvaracxelia<br />

+<br />

d) algebra, geometriis<br />

qvemimar-<br />

Tuleba<br />

e) maTematikuri<br />

logika da diskretuli<br />

struqturebis<br />

qvemimar-<br />

Tuleba<br />

v) meqanikis qvemimarTuleba<br />

da<br />

ilia vekuas sax.<br />

gamoyenebiTi maTematikis<br />

instituti<br />

2) fizikis mimar-<br />

Tuleba<br />

a) qvemimarTulebebi<br />

_ Teoriuli<br />

fizika; kondensirebuli<br />

garemos<br />

fizika; arawrfivi<br />

movlenebis fizi-<br />

– ~ – angariSi ar Sefasda<br />

arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />

gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />

saerTo krebis<br />

dadgenileba, oqmi<br />

#2, 1.04.2011)<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

a.xaraziSvili<br />

– ~ – akad.wevr-kor. r.bancuri<br />

Tsu-is a.razmaZis<br />

maTematikis institutis<br />

ufr.mecn.TanamSr.,<br />

fiz.-maT.mecn.<br />

doqt., pr<strong>of</strong>. n.SavlayaZe<br />

– ~ – stu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />

r.Ciqovani<br />

x<br />

+<br />

+<br />

+


334<br />

1 2 3 4 5<br />

ka; atomis, atombirTvisa<br />

da elementaruli<br />

nawilakebis<br />

fizika;<br />

radi<strong>of</strong>izika, fizikuri<br />

procesebis<br />

modelireba<br />

b) qvemimarTulebebi<br />

_ astr<strong>of</strong>izika,<br />

plazmis fizika<br />

maTematikisa<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

g.CageliSvili<br />

+<br />

g) maRali energiebis<br />

fizikis s/k<br />

instituti<br />

3) kompiuteruli<br />

mecnierebebis<br />

mimarTuleba<br />

4) eleqtronika da<br />

eleqtronuli in-<br />

Jineriis mimarTuleba<br />

5) ricxviTi analizisa<br />

da gamo-<br />

TvliTi teqnologiebis<br />

mimarTuleba<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

a.kvinixiZe<br />

gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />

meqanikis, man-<br />

r.xuroZe<br />

qanaTmSeneb-<br />

lobisa da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

r.xuroZe<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

r.xuroZe<br />

+<br />

+<br />

+<br />

+


335<br />

1 2 3 4 5<br />

6) qimiis mimarTuleba<br />

a) organuli qimiis<br />

qvemimarTuleba miuri teqno-<br />

qimiisa da qilogiebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

stu-is garemos dacvisa<br />

da sainJinro<br />

ekologiis mimarTulebis<br />

xelmZRvaneli,<br />

sruli pr<strong>of</strong>.<br />

n.CxubianiSvili<br />

+<br />

b) zogadi, araorganuli<br />

da metalorganuli<br />

qimiis<br />

qvemimarTuleba<br />

g) fizikuri da<br />

analizuri qimiis<br />

qvemimarTuleba<br />

d) bioorganuli<br />

qimiis qvemimarTuleba<br />

e) makromolekulebis<br />

qimiis<br />

qvemimarTuleba<br />

– ~ – stu-is qimiuri teqnologiisa<br />

da metalurgiis<br />

fakultetis<br />

zogadi, araorganuli<br />

da analizuri<br />

qimiis mimarTulebis<br />

xelmZRvaneli,<br />

qim.mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. m.cincaZe<br />

– ~ – Tsu-is r.aglaZis<br />

araorganuli qimiisa<br />

da eleqtroqimiis<br />

institutis<br />

fizikur-qimiuri<br />

laboratoriis<br />

gamge, qim.mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />

– ~ – qim.mecn.doqt., pr<strong>of</strong>.<br />

r.kublaSvili<br />

– ~ – Tsu-is p.meliqiSvilis<br />

fizikuri da<br />

organuli qimiis<br />

institutis maRalmolekulur<br />

naerT-<br />

+<br />

+<br />

+<br />

+


336<br />

1 2 3 4 5<br />

Ta qimiis laboratoriis<br />

gamge, qim.<br />

mecn.doqt., pr<strong>of</strong>.<br />

g.papava<br />

7) biologiisa da<br />

interdisciplinaruli<br />

bi<strong>of</strong>izikis<br />

mimarTulebebi<br />

biologiur<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad. T.beriZe<br />

8) geologiis mimarTuleba<br />

9) geografiis<br />

mimarTuleba<br />

2. iuridiuli<br />

fakulteti<br />

dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

m.kakabaZe<br />

– ~ – hidrometeorologiis<br />

institutis<br />

hidrologia-klimatologiis<br />

gany<strong>of</strong>ilebis<br />

gamge,<br />

akad.doqt. d.mumlaZe<br />

+<br />

+<br />

samarTlis istoriis,<br />

konstituciuri<br />

samarTlis,<br />

administraciuli<br />

samarTlis, saer-<br />

TaSoriso samar-<br />

Tlis, kerZo samarTlisa<br />

da sisxlis<br />

samarTlis<br />

mimarTulebebi<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

j.xecuriani<br />

+


337<br />

1 2 3 4 5<br />

3. medicinis fakulteti<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

medicinis akad.wevr-kor.<br />

+<br />

r.SaqariSvili<br />

a) pediatriis<br />

departamenti<br />

4. humanitarul mecnierebaTa<br />

fakulteti<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

q.nemsaZe<br />

+<br />

a) saqarTvelos<br />

istoriis instituti,<br />

ms<strong>of</strong>lio<br />

istoriis institutis<br />

axali da<br />

uaxlesi istoriis<br />

departamenti da<br />

Sua saukuneebis<br />

(medievistikis) istoriis<br />

departamenti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

k.ficxelauri<br />

angariSebi ar<br />

Sefasda arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />

gamo<br />

(gany<strong>of</strong>ilebis saerTo<br />

krebis dadgenileba,<br />

oqmi #7,<br />

12.04.2011)<br />

x<br />

b) arqeologiisa<br />

da eTnologiis<br />

instituti<br />

g) axlo aRmosavleTis<br />

istoriis<br />

departamenti<br />

– ~ – saqarTvelos erovnuli<br />

muzeumis generaluri<br />

direqtoris<br />

moadgile, o.lor-<br />

TqifaniZis sax. arqeologiis<br />

centris<br />

xelmZRvaneli,<br />

ist.mecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. b.maisuraZe<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

k.ficxelauri<br />

+<br />

+


338<br />

1 2 3 4 5<br />

d) filos<strong>of</strong>iis<br />

x<br />

instituti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad. g.TevzaZe<br />

angariSi ar Sefasda<br />

arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />

gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />

saerTo krebis<br />

dadgenileba, oqmi<br />

#7, 12.04.2011)<br />

e) kulturis mecnierebaTa<br />

instituti<br />

v) xelovnebis istoriisa<br />

da Teoriis<br />

instituti<br />

z) vizualuri xelovnebis<br />

instituti<br />

T) pedagogikis<br />

instituti<br />

i) filologiuri<br />

pr<strong>of</strong>ilis mimar-<br />

Tulebebi<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

k.ficxelauri<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

l.meliqiSvili<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

l.meliqiSvili<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

i.imedaZe<br />

angariSi ar Sefasda<br />

arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />

gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />

saerTo krebis<br />

dadgenileba, oqmi<br />

#7, 12.04.2011)<br />

enis, literaturisa<br />

da xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

v.Sengelia<br />

+<br />

+<br />

+<br />

x<br />

+<br />

5. socialur da politikur<br />

mecnieriv<br />

mecniere-<br />

sazogadoebrebaTa<br />

fakultetbaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

Tsu-is sruli pr<strong>of</strong>.,<br />

polit.mecn.doqt.<br />

m.macaberiZe<br />

+


339<br />

1 2 3 4 5<br />

6. ekonomikisa da<br />

+<br />

biznesis fakulteti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

Savi zRvis saerTa-<br />

Soriso universitetis<br />

sruli pr<strong>of</strong>.,<br />

ekon.mecn. doqt.<br />

T.beriZe<br />

iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetTan<br />

mierTebuli institutebi<br />

1. ssip _ andria razmaZis<br />

maTematikis<br />

instituti<br />

maTematikisa<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

stu-is kibernetikis<br />

institutis wamyvani<br />

mecn. TanamSr., fiz.-<br />

maT.mecn. doqt.<br />

r.grigolia<br />

+<br />

a) Teoriuli fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

a.xelaSvili<br />

+<br />

2. ssip _ elefTer<br />

andronikaSvilis<br />

fizikis instituti<br />

– ~ – akad. T.sanaZe +<br />

3. ssip _ petre meliqiSvilis<br />

fizikuri<br />

da organuli<br />

qimiis instituti<br />

qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

Tsu-is r.aglaZis<br />

araorganuli qimiisa<br />

da eleqtroqimiis<br />

institutis<br />

fizikur-qimiuri<br />

laboratoriis<br />

gamge, qim.mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />

stu-is qimiuri teqnologiisa<br />

da metalurgiis<br />

fakultetis<br />

sruli pr<strong>of</strong>.<br />

a.saruxaniSvili<br />

+


340<br />

1 2 3 4 5<br />

4. ssip _ rafiel aglaZis<br />

araorganuli<br />

qimiisa da<br />

eleqtroqimiis<br />

instituti<br />

qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

v.ciciSvili<br />

+<br />

5. ssip _ mixeil nodias<br />

ge<strong>of</strong>izikis<br />

instituti<br />

6. ssip _ aleqsandre<br />

janeliZis geologiis<br />

instituti<br />

7. ssip _ vaxuSti<br />

bagrationis geografiis<br />

instituti<br />

8. ssip _ kavkasiis<br />

a.TvalWreliZis<br />

sax. mineraluri<br />

nedleulis instituti<br />

dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

Tsu-is zust da<br />

sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa<br />

fakultetis geologiis<br />

departamentis<br />

asocirebuli pr<strong>of</strong>.<br />

g.quTelia<br />

– ~ – Tsu-is zust da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa fakultetis<br />

geologiis<br />

departamentis<br />

sruli pr<strong>of</strong>.<br />

b.TuTberiZe<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

r.gaCeCilaZe<br />

– ~ – Tsu-is a.janeliZis<br />

geologiis institutis<br />

mT. mecn.TanamS.,<br />

geol.-mineral.mecn.<br />

doqt., pr<strong>of</strong>.<br />

o.dudauri<br />

+<br />

+<br />

+<br />

+<br />

9. ssip _ aleqsandre<br />

naTiSvilis morfologiis<br />

instituti<br />

medicinis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

r.SaqariSvili<br />

+


341<br />

1 2 3 4 5<br />

10. ssip _ ivane javaxiSvilis<br />

istoriisa<br />

da eTnologiis<br />

instituti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

ist.mecn.doqt., pr<strong>of</strong>.<br />

o.Jordania<br />

+<br />

11. ssip _ TinaTin<br />

wereTlis saxelmwifosa<br />

da samar-<br />

Tlis instituti<br />

12. ssip _ paata gugu-<br />

Svilis ekonomikis<br />

instituti<br />

13. ssip _ Tbilisis<br />

ekonomikur urTierTobaTa<br />

saxelmwifo<br />

universiteti<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

j.xecuriani<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

a.silagaZe<br />

– ~ – Tsu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />

e.meqvabiSvili<br />

+<br />

+<br />

+<br />

14. ssip _ SoTa<br />

rusTavelis<br />

qarTuli literaturis<br />

instituti<br />

enis,<br />

akad.wevr-kor.<br />

literaturisa a.arabuli<br />

da xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

+<br />

2. ssip _ saqarTvelos teqnikuri universiteti<br />

1. informatikisa da<br />

marTvis sistemebis<br />

fakulteti<br />

1) fizikis departamenti<br />

da fizika-teqnikis<br />

instituti<br />

maTematikisa<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

g.jafariZe<br />

+


342<br />

1 2 3 4 5<br />

2) maTematikis<br />

departamenti<br />

maTematikisa<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

v.kokilaSvili<br />

+<br />

3) sainJinro kibernetikisa<br />

da xelsawyoTmSeneblobis,<br />

kompiuteruli<br />

inJineriisa da<br />

organizaciuli<br />

marTvis departamentebi<br />

gamoyenebiTi<br />

meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

stu-is v.WavWaniZis<br />

sax. kibernetikis<br />

institutis mT.mecn.<br />

TanamSromeli,<br />

teqn.mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. g.ananiaSvili<br />

+<br />

2. energetikisa da<br />

telekomunikaciis<br />

fakulteti<br />

3. satransporto da<br />

manqanaTmSeneblobis<br />

fakulteti<br />

4. samSeneblo fakulteti<br />

da arqiteqturis,<br />

urbanistikisa<br />

da dizainis<br />

fakulteti<br />

– ~ – ss Telasis saxelmwifo<br />

organizaciebTan<br />

muSaobis departamentis<br />

xelmZ.,<br />

sainJinro da energetikuli<br />

akademiebis<br />

wevri, akad.<br />

doqt. p.cincaZe<br />

– ~ – saqarTvelos saaviacio<br />

universitetis<br />

reqtori, pr<strong>of</strong>.<br />

s.tefnaZe<br />

– ~ – saqarTvelos sain-<br />

Jinro akademiis<br />

wevr.-kor.<br />

k.odiSvili<br />

+<br />

+<br />

+


343<br />

1 2 3 4 5<br />

5. qimiuri teqnologiisa<br />

da metalurgiis<br />

fakulteti<br />

1) qimiuri da<br />

biologiuri<br />

teqnologiis<br />

departamenti<br />

a) procesebis, aparatebisa<br />

da zogadi<br />

qimiuri teqnologiis<br />

mimarTuleba<br />

qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

Tsu-is p.meliqiSvilis<br />

fizikuri da<br />

organuli qimiis<br />

institutis samecniero<br />

sabWos Tavmj.,<br />

pr<strong>of</strong>. a.doliZe<br />

+<br />

b) kompoziciuri<br />

masalebisa da nakeTobebis<br />

teqnologiis<br />

mimarTuleba<br />

– ~ – akad. g.cincaZe +<br />

g) organuli qimiis<br />

mimarTuleba<br />

d) fizikuri da<br />

koloiduri qimiis<br />

mimarTuleba<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

S.samsonia<br />

– ~ – Tsu-is r.aglaZis<br />

araorganuli qimiisa<br />

da eleqtroqimiis<br />

institutis<br />

fizikur-qimiuri<br />

laboratoriis<br />

gamge, qim.mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />

+<br />

+<br />

e) silikatebis<br />

teqnologiis<br />

mimarTuleba<br />

– ~ – akad. g.cincaZe +


344<br />

1 2 3 4 5<br />

v) zogadi,<br />

araorganuli da<br />

qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiebis<br />

saqarTvelos saxelmwifo<br />

agraruli<br />

+<br />

gan-<br />

analizuri qimiis<br />

universitetis qimi-<br />

mimarTuleba y<strong>of</strong>ileba is mimarTulebis<br />

sruli pr<strong>of</strong>., qim.<br />

mecn.doqt., i.SaTiri-<br />

Svili<br />

z) eleqtroqimiuri<br />

inJineringis<br />

mimarTuleba<br />

T) garemos dacvisa<br />

da sainJinro<br />

ekologiis mimar-<br />

Tuleba<br />

i) organul nivTierebaTa<br />

teqnologiis<br />

mimarTuleba<br />

k) farmakoqimiisa<br />

da farmakologiis<br />

mimarTuleba<br />

– ~ – Tsu-is r.aglaZis<br />

araorganuli qimiisa<br />

da eleqtroqimiis<br />

institutis<br />

fizikur-qimiuri<br />

laboratoriis<br />

gamge, qim.mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />

– ~ – Tsu-is p.meliqiSvilis<br />

fizikuri da<br />

organuli qimiis<br />

institutis samecniero<br />

sabWos Tavmj.,<br />

pr<strong>of</strong>. a.doliZe<br />

– ~ – Tsu-is p.meliqiSvilis<br />

fizikuri da<br />

organuli qimiis<br />

institutis samecniero<br />

sabWos Tavmj.,<br />

pr<strong>of</strong>. a.doliZe<br />

Tsu-s asoc.pr<strong>of</strong>.,<br />

qim.mecn.doqt.<br />

i.CikvaiZe<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

S.samsonia<br />

+<br />

+<br />

+<br />

+


345<br />

1 2 3 4 5<br />

l) bioteqnologiis<br />

biologiur akad.wevr-kor.<br />

+<br />

mimarTuleba mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

m.gordeziani<br />

2) metalurgiis,<br />

masalaTmcodneobisa<br />

da liTonebis<br />

damuSavebis<br />

departamenti<br />

qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

g.TavaZe<br />

+<br />

6. samTo-geologiuri<br />

fakulteti<br />

1) gamoyenebiTi<br />

geologiisa da<br />

navTobisa da gazis<br />

teqnologiebis<br />

departamentebi<br />

2) samTo teqnologiis<br />

departamenti<br />

dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

gamoyenebiTi<br />

meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

f.maisaZe<br />

g.wulukiZis samTo<br />

institutis samecniero<br />

sabWos Tavmjdomare,<br />

teqn.mecn.<br />

doqt. d.pataraia<br />

+<br />

+<br />

7. humanitarul-teqnikuri<br />

fakulteti<br />

ekonomikisa da<br />

biznesis marTvis<br />

departamenti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

pr<strong>of</strong>. i.mesxia +


346<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

departamenti<br />

8. nagebobebis, specsistemebisa<br />

da<br />

sainJinro uzrunvely<strong>of</strong>is<br />

instituti<br />

1 2 3 4 5<br />

enebisa da<br />

komunikaciebis<br />

departamenti<br />

enis, literaturisa<br />

da xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

a.arabuli<br />

+<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

gamoyenebiTi<br />

meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

d.Carkviani<br />

(gany<strong>of</strong>ilebis saer-<br />

To krebis dadgenileba,<br />

oqmi #7,<br />

12.04.2011)<br />

stu-is sruli pr<strong>of</strong>.,<br />

teqn.mecn.doqt.,<br />

l.maxvilaZe<br />

_<br />

+<br />

saqarTvelos teqnikur universitetTan<br />

mierTebuli institutebi<br />

1. ssip _ niko musxeliSvilis<br />

gamoT-<br />

da fizikis<br />

maTematikisa<br />

vliTi maTematikis gany<strong>of</strong>ileba<br />

instituti<br />

2. ssip _ v.WavWaniZis<br />

sax. kibernetikis<br />

instituti<br />

1) maTematikisa da maTematikisa<br />

informatikis dargi<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

kavkasiis biznesskolis<br />

sruli<br />

pr<strong>of</strong>., fiz.-maT.<br />

mecn.doqt.,<br />

T.jangvelaZe<br />

Tsu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />

T.TadumaZe<br />

+<br />

+


347<br />

1 2 3 4 5<br />

2) fizikis dargi maTematikisa<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

stu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />

r.Ciqovani<br />

+<br />

3. ssip _ hidrometeorologiis<br />

instituti<br />

4. ssip _ hidrogeologiisa<br />

da sain-<br />

Jinro geologiis<br />

instituti<br />

dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

Tsu-is m.nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis<br />

atmosferos fizikis<br />

seqtoris ufrosi<br />

mecn.Tanam. v.CixlaZe<br />

Tsu-is m.nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis<br />

atmosferos fizikis<br />

seqtoris mecn.Tanam-<br />

Sr. T.bliaZe<br />

– ~ – stu-is samTo-geologiuri<br />

fakultetis<br />

hidrogeologiisa<br />

da sainJinro<br />

geologiis mimarTulebis<br />

xelmZR.,<br />

pr<strong>of</strong>. u.zviadaZe<br />

+<br />

+<br />

5. ssip _ arCil eliaSvilis<br />

marTvis<br />

sistemebis instituti<br />

gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />

meqanikis, man-<br />

a.frangiSvili<br />

qanaTmSeneb-<br />

lobisa da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

+<br />

6. ssip _ membranuli<br />

teqnologiebis sainJinro<br />

instituti<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

d.TavxeliZe<br />

+


348<br />

1 2 3 4 5<br />

7. ssip _ instituti<br />

+<br />

`teqinformi~<br />

gamoyenebiTi<br />

meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

stu-is a.eliaSvilis<br />

marTvis sistemebis<br />

institutis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

gamge, teqn.<br />

mecn.doqt. T.troya-<br />

Svili<br />

8. ssip _ instituti<br />

`talRa~<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

d.TavxeliZe<br />

+<br />

9. ssip _ saqarTvelos<br />

sawarmoo Zalebisa<br />

da bunebrivi<br />

resursebis<br />

Semswavleli<br />

centri<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

v.papuniZe<br />

+<br />

10. ssip _ saqarTvelos<br />

wyalTa meurneobis<br />

instituti<br />

– ~ – saqarTvelos saxelmwifo<br />

agraruli<br />

universitetis agrosainJinro<br />

fakultetis<br />

sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />

hidromelioraciis<br />

departamentis<br />

ufrosi, sruli<br />

pr<strong>of</strong>. e.kuxala-<br />

Svili<br />

+<br />

3. ssip _ Tbilisis saxelmwifo samedicino universiteti<br />

ssip _ Tbilisis<br />

saxelmwifo samedicino<br />

universiteti<br />

medicinis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

r.SaqariSvili<br />

+


349<br />

1 2 3 4 5<br />

Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetTan<br />

mierTebuli institutebi<br />

1. ssip _ samedicino<br />

bioteqnologiis<br />

instituti<br />

medicinis gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

r.SaqariSvili<br />

+<br />

2. ssip _ iovel qu-<br />

TaTelaZis farmakoqimiis<br />

instituti<br />

qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

S.samsonia<br />

+<br />

1. humanitarul mecnierebaTa<br />

fakulteti<br />

4. ssip _ akaki wereTlis saxelmwifo<br />

universiteti (quTaisi)<br />

qarTveluri dialeqtologiis<br />

s/k<br />

instituti<br />

2. sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

fakulteti<br />

enis, literaturisa<br />

da xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

i.meliqiSvili<br />

+<br />

quTaisisa da misi<br />

regionis istoriisa<br />

da kulturis<br />

Semswavleli centri<br />

da saerTaSoriso<br />

urTier-<br />

Tobebis Semswavleli<br />

s/k centri<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

pr<strong>of</strong>. n.vaCnaZe +


350<br />

1 2 3 4 5<br />

3. samecniero centri<br />

a) manqanaTmcodneobis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

gamoyenebiTi<br />

meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

b) araorganuli qimiisa da qimiuri<br />

teqno-<br />

qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiis logiebis gany<strong>of</strong>ileba<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

r.dvalis manqanaTa<br />

meqanikis institutis<br />

manqanaTa dinamikis<br />

gany<strong>of</strong>ilebis<br />

xelmZ., teqn.mecn.<br />

doqt., pr<strong>of</strong>. r.zviadauri<br />

Tsu-is zust da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa fakultetis<br />

zogadi,<br />

araorganuli da<br />

metalorganuli<br />

qimiis qvemimarTulebis<br />

sruli pr<strong>of</strong>.,<br />

qim.mecn.doqt.<br />

n.lekiSvili<br />

+<br />

+<br />

g) polimeruli<br />

kompoziciuri masalebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

– ~ – Tsu-is zust da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa fakultetis<br />

zogadi,<br />

araorganuli da<br />

metalorganuli<br />

qimiis qvemimarTulebis<br />

sruli pr<strong>of</strong>.,<br />

qim.mecn.doqt.<br />

n.lekiSvili<br />

+<br />

d) inovaciuri kvebis<br />

produqtebi<br />

da biopreparatebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

biologiur<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

d.ugrexeliZe<br />

+


351<br />

1 2 3 4 5<br />

1. ganaTlebisa da<br />

mecnierebaTa fakulteti<br />

5. ssip _ SoTa rusTavelis saxelmwifo<br />

universiteti (baTumi)<br />

a) maTematikur<br />

mecnierebaTa departamenti<br />

maTematikisa<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

angariSi ar Sefasda<br />

arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />

gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />

saerTo krebis<br />

dadgenileba, oqmi<br />

#2, 1.04.2011)<br />

x<br />

b) fizikis departamenti<br />

g) geografiis<br />

departamenti<br />

d) kompiuteruli<br />

teqnologiebis<br />

departamenti<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

g.CageliSvili<br />

dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

vaxuSti bagrationis<br />

geografiis institutis<br />

fizikuri<br />

geografiis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

gamge, akad.<br />

doqt. g.lominaZe<br />

gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />

meqanikis, man-<br />

g.gogiCaiSvili<br />

qanaTmSeneb-<br />

lobisa da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

+<br />

+<br />

+


352<br />

1 2 3 4 5<br />

e) qimiis departamenti<br />

+<br />

qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

Tsu-is r.aglaZis<br />

araorganuli qimiisa<br />

da eleqtroqimiis<br />

institutis<br />

fizikur-qimiuri<br />

laboratoriis<br />

gamge, qim.mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />

v) biologiis<br />

departamenti<br />

biologiur<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

g.naxucriSvili<br />

+<br />

z) istoriis, arqeologiisa<br />

da eTnologiis<br />

departamenti<br />

da qar-<br />

Tvelologiis<br />

instituti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

pr<strong>of</strong>. g.grigolia +<br />

T) filos<strong>of</strong>iis<br />

departamenti<br />

– ~ – akad. g.TevzaZe +<br />

i) pedagogiur<br />

mecnierebaTa<br />

departamenti<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

i.imedaZe<br />

+<br />

k) qarTuli filologiis<br />

departamenti<br />

enis, literaturisa<br />

da<br />

xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

g.kvaracxelia<br />

+<br />

l) slavistikis<br />

departamenti<br />

m) evropeistikis<br />

departamenti<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

g.kvaracxelia<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

g.kvaracxelia<br />

+<br />

+


353<br />

1 2 3 4 5<br />

n) klinikuri qirurgiis,<br />

medicinis akad.wevr-kor.<br />

+<br />

stomato-<br />

gany<strong>of</strong>ileba q.nemsaZe<br />

logiis, sabaziso<br />

medicinisa da qirurgiis<br />

departamentebi<br />

2. socialur mecnierebaTa,<br />

biznesisa<br />

da samarTalmcodneobis<br />

fakulteti<br />

a) finansebis, aRricxvisa<br />

da auditis<br />

departamenti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

Tsu-is biznesis fakultetis<br />

ekonometrikis<br />

kaTedris gamge,<br />

ekon. mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. i.ananiaSvili<br />

+<br />

b) samarTalmcodneobis<br />

departamenti<br />

– ~ – akad. l.aleqsiZe<br />

ar Sefasda angari-<br />

Sis arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />

gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />

saerTo<br />

krebis dadgenileba,<br />

oqmi #7, 12.04.2011)<br />

x<br />

g) socialur<br />

mecnierebaTa<br />

departamenti<br />

– ~ – politilogiis<br />

institutis<br />

direqtori, pr<strong>of</strong>.<br />

m.macaberiZe<br />

+<br />

d) ekonomikuri<br />

politikisa da<br />

biznesis administrirebis<br />

departamenti<br />

– ~ – Tsu-is biznesis fakultetis<br />

ekonometrikis<br />

kaTedris gamge,<br />

ekon. mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. i.ananiaSvili<br />

+


354<br />

1 2 3 4 5<br />

3. agraruli teqnologiebisa<br />

da ekologiis<br />

fakulteti<br />

a) agroekologiisa<br />

da satyeo<br />

saqmis departamenti<br />

b) agroteqnologiisa<br />

da agroin-<br />

Jineriis departamenti<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

T.uruSaZe<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

T.uruSaZe<br />

+<br />

+<br />

4. sainJinroteqnologiuri<br />

fakulteti<br />

a) teqnologiebisa<br />

da sainJinro menejmentis<br />

departamenti<br />

gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />

meqanikis, man-<br />

g.gogiCaiSvili<br />

qanaTmSeneb-<br />

lobisa da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

+<br />

b) inJineriisa da<br />

mSeneblobis<br />

departamenti<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

g.gogiCaiSvili<br />

+


355<br />

1 2 3 4 5<br />

5. samecniero-kvleviTi<br />

institutebi<br />

1) membranuli teqnologiebis<br />

s/k<br />

instituti<br />

gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />

meqanikis, man-<br />

g.gogiCaiSvili<br />

qanaTmSeneb-<br />

lobisa da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

+<br />

2) biomravalferovnebis<br />

s/k instituti<br />

biologiur<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

g.naxucriSvili<br />

+<br />

3) agraruli teqnologiebis<br />

s/k<br />

instituti<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

p.nasyidaSvili<br />

+<br />

SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetTan<br />

mierTebuli instituti<br />

1. ssip _ niko berZeniSvilis<br />

instituti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

enis, literaturisa<br />

da xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

g.lorTqifaniZe<br />

akad.wevr-kor.<br />

e.javeliZe<br />

+<br />

+


356<br />

1 2 3 4 5<br />

1. humanitarul mecnierebaTa<br />

fakulteti<br />

6. ssip _ iakob gogebaSvilis Telavis<br />

saxelmwifo universiteti<br />

1) saqarTvelos sazogadoebriv<br />

mecniere-<br />

istoriis kaTedra,<br />

ms<strong>of</strong>lio istoriis<br />

kaTedra<br />

baTa gany<strong>of</strong>ileba<br />

2) qarTuli filologiis<br />

kaTedra<br />

enis, literaturisa<br />

da xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

qristianuli kvlevis<br />

saerTaSoriso<br />

centris gamgeobis<br />

Tavmjdomaris moadgile,<br />

ist.mecn.<br />

doqt., pr<strong>of</strong>.<br />

a.dauSvili<br />

akad.wevr-kor.<br />

e.xinTibiZe<br />

+<br />

+<br />

2. socialur mecnierebaTa,<br />

biznesisa<br />

da samarTlis<br />

fakulteti<br />

ekonomikis kaTedra<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

saqarTvelos sazogadoebriv<br />

saqmeTa<br />

institutis sruli<br />

pr<strong>of</strong>., ekonom.mecn.<br />

doqt. m.kakulia<br />

+


357<br />

1 2 3 4 5<br />

3. pedagogiuri fakulteti<br />

pedagogika _ me-<br />

Todikebisa da<br />

fsiqologiis<br />

kaTedra<br />

4. jandacvis<br />

fakulteti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

medicinis gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

i.imedaZe<br />

ar Sefasda angari-<br />

Sis arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />

gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />

saerTo<br />

krebis dadgenileba,<br />

oqmi #6, 5.04.2011)<br />

akad.wevr-kor.<br />

q.nemsaZe<br />

x<br />

+<br />

5. zust da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa<br />

fakulteti<br />

biologia-ekologiis<br />

kaTedra<br />

6. s<strong>of</strong>lis meurneobisa<br />

da gadamamu-<br />

Savebeli dargebis<br />

fakulteti<br />

qimia-teqnologiisa<br />

da s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />

kaTedra<br />

biologiur<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

biologiur<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

i.eliava<br />

saqarTvelos saxelmwifo<br />

agraruli<br />

universitetis s.durmiSiZis<br />

bioqimiisa<br />

da bioteqnologiis<br />

institutis meoreul<br />

naerTTa laboratoriis<br />

xelmZRvaneli,<br />

biol.mecn.<br />

doqt. a.SalaSvili<br />

+<br />

+


358<br />

1 2 3 4 5<br />

1. ganaTlebis, zust<br />

da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa<br />

fakulteti<br />

7. ssip _ goris saswavlo universiteti<br />

1) maTematikis<br />

mimarTuleba<br />

maTematikisa<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

e.nadaraia<br />

+<br />

2) geografiis<br />

mimarTuleba<br />

2. humanitaruli fakulteti<br />

dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

T.WeliZe<br />

+<br />

filologiis mimarTuleba<br />

enis, literaturisa<br />

da<br />

xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

a.arabuli<br />

+<br />

8. ssip _ ilias saxelmwifo universitetTan<br />

mierTebuli institutebi<br />

1. ssip _ saqarTvelos<br />

erovnuli<br />

botanikuri baRi<br />

biologiis<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad. n.nucubiZe +<br />

2. ssip _ savle wereTlis<br />

filos<strong>of</strong>iis<br />

instituti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad. g.TevzaZe +


359<br />

1 2 3 4 5<br />

3. ssip _ dimitri<br />

+<br />

uznaZis fsiqologiis<br />

instituti<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

s.wereTlis filos<strong>of</strong>iis<br />

institutis<br />

direqtori, pr<strong>of</strong>.<br />

i.kalandia<br />

4. ssip _ politologiis<br />

instituti<br />

– ~ – s.wereTlis filos<strong>of</strong>iis<br />

institutis<br />

direqtori, pr<strong>of</strong>.<br />

i.kalandia<br />

+<br />

5. ssip _ giorgi wereTlis<br />

aRmosavleTmcodneobis<br />

instituti<br />

– ~ – akad.wevr-kor.<br />

z.aleqsiZe<br />

+<br />

9. ssip _ saxelmwifo samxedro samecniero-teqnikuri<br />

centri `delta~<br />

1. ssip _ grigol<br />

wulukiZis samTo<br />

instituti<br />

gamoyenebiTi<br />

meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

stu-is samTo-geologiuri<br />

fakultetis<br />

dekani, pr<strong>of</strong>.<br />

a.abSilava<br />

+<br />

2. ssip _ rafiel<br />

dvalis manqanaTa<br />

meqanikis instituti<br />

– ~ – k.amirajibis s<strong>of</strong>lis<br />

meurneobis<br />

meqanizaciisa da<br />

eleqtrifikaciis<br />

institutis samecniero<br />

sabWos Tavmj.,<br />

s<strong>of</strong>l.meurn.<br />

mecn. akademiis<br />

akademikosi<br />

r.maxarobliZe<br />

+


360<br />

1 2 3 4 5<br />

3. ssip _ ferdinand<br />

TavaZis metalurgiisa<br />

da masalaTmcodneobis<br />

qimiisa da qimiuri<br />

teqnologiebis<br />

gan-<br />

stu-is qimiuri teqnologiisa<br />

da metalurgiis<br />

fakultetis<br />

+<br />

instiy<strong>of</strong>ileba<br />

tuti<br />

dekani, teqn.<br />

mecn.doqt., sruli<br />

pr<strong>of</strong>. n.wereTeli<br />

masalaTmcodneobis<br />

mimarTulebis<br />

sruli pr<strong>of</strong>.,<br />

teqn.mecn.doqt.<br />

m.oqrosaSvili<br />

4. ssip _ soxumis<br />

ilia vekuas fizika-teqnikis<br />

instituti<br />

maTematikisa<br />

da fizikis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

g.CageliSvili<br />

+<br />

5. ssip _ instituti<br />

`optika~<br />

gamoyenebiTi<br />

meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

stu-is informatikisa<br />

da marTvis sistemebis<br />

fakultetis<br />

fizikis departamentis<br />

asoc. pr<strong>of</strong>.,<br />

teqn.mecn.kand.<br />

g.goderZiSvili<br />

+<br />

10. ssip _ sicocxlis Semswavlel mecnierebaTa centri<br />

1. ssip _ ivane beritaSvilis<br />

fiziologiis<br />

instituti<br />

fiziologiis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

p.SoTaZis sax. Tbilisis<br />

samedicino<br />

akademiis sruli<br />

pr<strong>of</strong>., fiziologiis<br />

departamentis xelmZRvaneli,<br />

biol.<br />

mecn.doqt. g.beqaia<br />

+


361<br />

1 2 3 4 5<br />

2. ssip _ radiobiologiisa<br />

fiziologiis sicocxlis Semswavlel<br />

+<br />

da radi-<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

aciuli ekologiis<br />

centri<br />

mecnierebaTa<br />

centris laboratoriis<br />

xelmZR., biol.<br />

mecn.doqt. i.lazri-<br />

Svili<br />

3. ssip _ eqsperimentuli<br />

nevrologiis<br />

s/k centri<br />

– ~ – sicocxlis Semswavlel<br />

mecnierebaTa<br />

centris laboratoriis<br />

xelmZR., biol.<br />

mecn.doqt., pr<strong>of</strong>.<br />

n.miTagvaria<br />

+<br />

4. ssip _ molekuluri<br />

biologiisa<br />

da biologiuri<br />

fizikis instituti<br />

biologiur<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad. g.kvesitaZe +<br />

11. ssip _ levan samxaraulis saxelobis sasamarTlo<br />

eqspertizis erovnul biurosTan arsebuli<br />

samecniero-kvleviTi dawesebuleba<br />

y<strong>of</strong>ili ssip _<br />

kiriak zavrievis<br />

samSeneblo meqanikisa<br />

da seismomedegobis<br />

instituti<br />

stu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />

teqn.mecn.doqt.<br />

l.maxvilaZe<br />

stu-is samSeneblo<br />

fakultetis dekani,<br />

teqn.mecn.doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>. z.gedeniZe<br />

+<br />

12. ssip _ saqarTvelos erovnuli muzeumi<br />

arqeologiis<br />

mimarTuleba<br />

gamoyenebiTi<br />

meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />

da<br />

marTvis procesebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

g.lorTqifaniZe<br />

+


362<br />

1 2 3 4 5<br />

13. ssip _ g.CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da<br />

ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centri<br />

sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

l.meliqiSvili<br />

+<br />

14. ssip _ arnold Ciqobavas enaTmecnierebis instituti<br />

enis, literaturisa<br />

da<br />

xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

r.gordeziani<br />

+<br />

15. ssip _ xelnawerTa erovnuli centri<br />

enis, literaturisa<br />

da<br />

xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba<br />

akad.wevr-kor.<br />

a.silagaZe<br />

+


363<br />

kadrebis samsaxuri. saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnul akademiaSi 2012 wlis 1 ianvris<br />

mdgomareobiT iyo 39 namdvili wevri da 70 wevrkorespondenti.<br />

akademias hyavs 3 sapatio akademikosi,<br />

1 sapatio ucxoeli da 77 ucxoeli wevri.<br />

akademia Sedgeba akademiuri sabWosagan (14 wevri,<br />

3 mrCeveli, 1 mrCevlis movaleobis Semsrulebeli),<br />

10 samecniero gany<strong>of</strong>ilebisa da akademias-<br />

Tan arsebuli struqturuli erTeulebisagan:<br />

_ qarTuli enciklopediis ir.abaSiZis saxelobis<br />

mTavari samecniero redaqcia;<br />

_ akad. g.wereTlis sax. `vefxistyaosnis~ akademiuri<br />

gamocemisa da qarTuli enis Tesaurusis<br />

komiteti;<br />

_ akademiis aWaris avtonomiuri respublikis<br />

regionuli samecniero centri.<br />

akademiur sabWosTan arsebul 3 komisias:<br />

_ qristianuli Teologiisa da religiis istoriis<br />

Semswavleli;<br />

_ saqarTvelos istoriis wyaroebisa;<br />

_ saqarTvelos mTianeTis problemebis kompleqsuri<br />

Seswavlisa.<br />

2011 wels daemata Semdegi erTeulebi:<br />

_ saqarTvelos istorikosTa erovnuli komiteti;<br />

_ nanoteqnologiebis problemebis Semswavleli<br />

samuSao jgufi;<br />

_ atomuri energiis mSvidobiani miznebisaTvis<br />

gamoyenebis droebiTi komisia;<br />

_ bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis samecniero problemebis<br />

Semswavleli droebiTi komisia;<br />

_ mecnierebis ganviTarebis xelSemwyobi komisia.


364<br />

akademiis samecniero gany<strong>of</strong>ilebebTan funqcionirebs<br />

28 dargobrivi komisia.<br />

2012 wlis 1 ianvrisaTvis akademiaSi sul iricxeboda<br />

160,75 TanamSromeli;<br />

2011 wels akademiis TanamSromelTa rigebs<br />

gamoakldnen TvalsaCino mecnierebi. gardaicvalnen<br />

akademikosebi robert adamia, SoTa nadiraSvili,<br />

nodar nucubiZe, vaJa okujava, Tengiz sanaZe,<br />

TinaTin yauxCiSvili, akademiis wevr-korespondenti<br />

zurab tataSiZe.<br />

ucxoeTTan urTierTobis samsaxuri Tanam-<br />

Sromlobas axorcielebda ms<strong>of</strong>lios TiTqmis yvela<br />

qveyanasTan. xdeboda samecniero informaciis<br />

gacvla, gamocdilebis sakiTxebze azrTa gaziareba.<br />

samsaxurma nay<strong>of</strong>ierad imuSava ucxoeTis qveynebis<br />

mecnierebaTa akademiebTan samecniero xel-<br />

Sekrulebebis dadebisa da ganaxlebis kuTxiT.<br />

TurqmeneTSi, q.aSxabadSi 2011 wlis 10-12 ivniss<br />

saerTaSoriso konfereciaSi – @`mecniereba,<br />

teqnika da inovaciuri teqnologiebi didi aRor-<br />

Zinebis epoqaSi~, qarTvel mecnierTa monawileobis<br />

misaRebad samsaxurma organizeba gaukeTa sxvadasxva<br />

institutis mecnier-mkvlevarTa Tezisebis<br />

gadagzavnas. aseve SemuSavda saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnul akademiasa da TurqmeneTis mecnierebaTa<br />

akademias Soris urTierTSeTanxmebis<br />

memorandumis teqsti, romelsac <strong>of</strong>icialurad iqve<br />

moewera xeli.<br />

vada gaugrZelda 1992 wlis 14 ivliss israelis<br />

mecnierebaTa akademiasTan da 1997 wlis 15<br />

dekembers bulgareTis mecnierebaTa akademiasTan<br />

dadebul samecniero xelSekrulebebs.<br />

avstriis mecnierebaTa akademiis saerTo wliur<br />

sxdomaSi monawileobis mizniT venaSi Casulma


365<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

prezidentma, akad. T.gamyreliZem da avstriis mecnierebaTa<br />

akademiis prezidentma helmut denkma<br />

2011 wlis 13 maiss sazeimo viTarebaSi xeli moaweres<br />

Semdgomi 5 wliT am or akademias Soris<br />

1996 wlis 6 maiss dadebul samecniero Tanam-<br />

Sromlobis memorandumis gagrZelebas. avstrielma<br />

mecnierebma xazi gausves qarTvel kolegebTan maT<br />

mravalmxriv da maRalpr<strong>of</strong>esiul TanamSromlobas,<br />

rac ase aucilebelia erTiani evropuli samecniero<br />

sivrcis SeqmnisaTvis.<br />

jerjerobiT ver moxerxda britaneTis mecnierebaTa<br />

akademiasTan xelSekrulebis ganaxleba;<br />

arada mravali wlis ganmavlobaSi Cveni mecnierebi<br />

nay<strong>of</strong>ierad sargeblobdnen am xelSekrulebis<br />

farglebSi arsebuli programiT. didi britaneTis<br />

biblioTekebSi moZiebuli masaliT araerTi wigni<br />

da Sroma gamoqveynda.<br />

xelmosawerad momzadda akademiasa da evropul<br />

skolas Soris urTierTTanamSromlobis memorandumi,<br />

romelsac sazeimo viTarebaSi moewera<br />

xeli. erT-erTi punqti, rasac es TanamSromloba<br />

iTvaliswinebs, aris is, rom qarTveli mecnierebi<br />

evropul skolaSi waikiTxaven sajaro leqciebs<br />

samecniero-popularul Temebze. 24 noembers akad.<br />

jumber lominaZem waikiTxa erT-erTi aseTi leqcia,<br />

romelsac didi interesiT usmendnen rogorc<br />

moswavleebi, aseve sxvadasxva sagnis maswavleblebi.<br />

moxsenebis Tema iyo `amoucnobi samyaro~.<br />

2011 wels akademias vizitebiT ewvivnen Semdegi<br />

ucxoeli stumrebi: batoni saimon jiometi –<br />

paolo del biankos fondis przidenti, q.Tbilisis<br />

sapatio moqalaqe; batoni jonaTan heili – saqarTveloSi<br />

aSS-is saelCos USAID misiis xel-


366<br />

mZRvanelis moadgile evropisa da aziis sakiTxeb-<br />

Si Tavis TanamSromelTan _ baton kael savijTan<br />

erTad. vizitis mizani orive SemTxvevaSi iyo saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnul akademiasTan<br />

SesaZlo momaval TanamSromlebaze dialogi; batoni<br />

kim se-vungi _ azerbaijanSi samxreT koreis<br />

saelCos I mdivani. koreeli stumris mizani iyo<br />

gacnoboda akademiis saqmianobas da daezustebina<br />

akademiis prezidentis, akademikos T.gamyreliZis<br />

koreis respublikaSi vizitis detalebi. inteleqtualuri<br />

gacvliTi programis koreis fondma<br />

batoni Tamazi 1 kviriT, misTvis sasurvel dros,<br />

miiwvia koreaSi rogorc qveynis, aseve akademiuri<br />

dawesebulebebis ukeT gacnobis da samecniero<br />

kontaqtebis damyarebis mizniT; saangariSo wels<br />

Camosul stumarTa Soris iyvnen estoneTis mecnierebaTa<br />

akademiis prezidenti, estoneTis biocentris<br />

direqtori, akad. riCard vilemsi, avstriis<br />

mecnierebaTa akademiis eqspezidenti, pr<strong>of</strong>. herbert<br />

mangi da timiriazevis mcenareTa fiziologiis<br />

institutis direqtori, ruseTis mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis wevr-korespondenti, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis ucxoeli<br />

wevri pr<strong>of</strong>. vladimer kuznecovi. TiToeul<br />

stumarze individualurad Sedgenili programis<br />

mixedviT, akademiam gaacno maT akademiis struqtura,<br />

qarTveli mecnierebis miRwevebi da Catarebuli<br />

kvlevis masalebi. daisaxa gzebi momavali<br />

samecniero TanamSromlobisaTvis. stumrebma interesiT<br />

daaTvalieres dmanisis arqeologiuri<br />

gaTxrebi, mcxeTa, armazi, jvris monasteri, iyvnen<br />

Tbilisis muzeumebSi. batonma herbet mangma akademiis<br />

wevr-korespondent gia naxucriSvilTan er-<br />

Tad erToblivi proeqtis `alpebi-kavkasia~ far-


367<br />

glebSi monawileoba miiRo eqspediciaSi saqar-<br />

Tvelos ramdenime regionSi, kerZod, imereTsa da<br />

aWara-mesxeTSi momavali muSaobis amocanebis dasaxvisaTvis.<br />

akademikosma riCard vilemsma Tavisufal<br />

universitetSi saintereso leqcia waikiTxa<br />

adamianis populaciuri genetikis sakiTxebze.<br />

pr<strong>of</strong>. vladimer kuznecovma aqtiuri monawileoba<br />

miiRo saerTaSoriso maTematikuri konferenciis<br />

muSaobaSi, romelic mieZRvna saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiisa da misi pirveli<br />

prezidentis nikoloz musxeliSvilis saiubileo<br />

TariRebs. akademiisa da iv.javaxiSvilis sax.<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis iniciativiT<br />

akad. v.kuznecovma waikiTxa moxseneba Temaze:<br />

`genetikurad modificirebuli sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />

kulturebi da maT safuZvelze damzadebuli<br />

sakvebi produqtebi, ekologiuri da agroteqnikuri<br />

sakiTxebi~. moxsenebam farTo samecniero<br />

wreebis cxoveli interesi gamoiwvia.<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

arqivSi 2010 wlisaTvis daculi iyo 108052<br />

Sesanaxi erTeuli. 2011 wels am erTeulebs daemata<br />

akademiis y<strong>of</strong>ili institutebidan Semotanili<br />

1655 Sesanaxi erTeuli. specialurad Seqmnili<br />

fonotekisaTvis Semosulia sxvadasxva RonisZiebebis<br />

amsaxveli 30 video da fotomasala. 2011 wels<br />

arqivis samecniero masalebiT isargebla 57-ma<br />

mecnier-mkvlevarma. akademiis istoriis saiubileo<br />

gamocemisaTvis droebiT sargeblobaSi gacemulia<br />

1718 Sesanaxi erTeuli. sxvadasxva dawesebulebasa<br />

da kerZo pirze gacemulia 96 saarqivo cnoba.<br />

kompiuterSi Setanilia akademiisa da misi y<strong>of</strong>ili<br />

institutebis mokle istoriuli cnobebi. Semo-


368<br />

wmda da Sesabamis adgilze ganTavsda 800 Sesanaxi<br />

erTeuli.<br />

kompiuteruli uzrunvely<strong>of</strong>is samsaxuri Camoyalibda<br />

akademiur gamocemaTa kompiuterul-teqnikuri<br />

uzrunvely<strong>of</strong>is gany<strong>of</strong>ilebis bazaze 2011<br />

wlis Tebervlis bolos.<br />

gany<strong>of</strong>ilebaSi erTi wlis ganmavlobaSi momzadda<br />

Jurnal `moambis~ sami nomris eleqtronuli<br />

versia (t. 5, ##1, 2, 3). samive ganTavsda vebgverdze.<br />

daibeWda da internetSi ganTavsda:<br />

_ saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

2010 wlis angariSi (356 gv.);<br />

_ 2011 wels Catarebuli RonisZiebebis mosawvevebi;<br />

_ ucxoeli wevrebis arCevis diplomebi da CV;<br />

_ akademiis mier gacemuli premiebis diplomebi.<br />

momzadda eleqtronuli versiebi da daibeWda<br />

akademiis komisiebisa da gany<strong>of</strong>ilebebis mier<br />

warmodgenili wignebi da bukletebi:<br />

1. v.skopenko, g.cincaZe, l.savranski, m.cincaZe<br />

`koordinaciuli qimia~ (456 gv.);<br />

2. r.adamia, T.natriaSvili, s.mebonia `samanqano<br />

sistemebis dinamikuri procesebis optimizacia~<br />

(374 gv.);<br />

3. n.gioSvili `kavkasiis xalxebi mogzaurobis<br />

aRmwerTa cnobebis mixedviT~ (110 gv.);<br />

4. vl.gogotiSvili `qarTuli xalxuri musikis<br />

Teoriuli sakiTxebi~ (260 gv.);<br />

5. l.naxucriSvili `ontologia da eTika emanuel<br />

levinasis filos<strong>of</strong>iaSi~ (56 gv.);<br />

6. saqarTvelos sawarmoo Zalebisa da bunebrivi<br />

resursebis Semswavleli centri `svaneTis<br />

bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeq-


369<br />

tivebi~ (300 gv.) da amave monografiis mokle varianti<br />

(72 gv.);<br />

7. `saqarTvelos saxelmwifo premiis laureatebi.<br />

1993-2004 ww.~ (260 gv.);<br />

8. akad. g.wereTlis sax. `rusTavelis komitetis~<br />

mier momzadebuli `vefxistyaosnis~ akademiuri<br />

teqstis damdgeni komisis mTavari redaqciis<br />

sxdomaTa oqmebi (380 gv.);<br />

9. g.cincaZe `piridinkarbonmJavaTa amidebTan<br />

kobaltisa da spilenZis biokoordinaciuli naer-<br />

Tebi~ (208 gv.);<br />

10. `saqarTvelos biomravalferovneba~. biomravalferovnebisa<br />

da ekologiuri problemebisadmi<br />

miZRvnili konferenciis masalebi (280 gv.);<br />

11. v.CerqeziSvili _ TxzulebaTa I tomi (506 gv.);<br />

12. akademikosi kiriak zavrievi _ 120 (28 gv.);<br />

13. akademikosi konstantine wereTeli _ 90 (40 gv);<br />

14. akademikosi egnate fifia _ 110 (28 gv.);<br />

15. akademikosi petre qomeTiani _ 110 (32 gv.);<br />

16. akademikosi oTar jafariZe _ 90 (36 gv.).<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

pirveli prezidentis akademikos n.musxeliSvilis<br />

dabadebis 120 wlisTavTan dakavSirebiT gaimarTa<br />

am iubilesadmi miZRvnili maTematikosTa<br />

saerTaSoriso konferencia. konferenciisTvis momzadda<br />

sakonferencio darbazebi, mosawvevebi, bukletebi,<br />

samaxsovro CanTebi, daibeWda konferenciis<br />

masalebi, n.musxeliSvilis biografia da<br />

Sromebi.<br />

daibeWda Jurnal `mecniereba da teqnologiebis~<br />

oTxi nomeri: ##1-3, 4-6, 7-9, 10-12.<br />

2011 wels pirvelad Catarda satendero Sesyidvebi.<br />

kompiuteruli uzrunvely<strong>of</strong>is samsaxurma<br />

aqtiuri monawileoba miiRo da teqnikurad uzrun-


370<br />

velyo tenderebis drouli da gamarTuli Catareba.<br />

ganaxlda kompiuteruli teqnikis nawili Sesabamisi<br />

programuli uzrunvely<strong>of</strong>iT.<br />

safinanso samsaxuri. saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis 2011 wlis damtkicebuli<br />

dafinanseba Seadgenda 3508,2 aTas lars. wlis ganmavlobaSi<br />

biujeti Semcirda 107,2 aTasi lariT da<br />

faqtobrivma dafinansebam Seadgina 3401,8 aTasi<br />

lari, romlis xarjebis ekonomikuri klasifikaciis<br />

muxlebi ixileT cxrilSi 3.<br />

cxrili 3<br />

dafinanseba<br />

aTasi<br />

lari<br />

I. saStato TanamSromelTa xelfasi<br />

940,6<br />

akademiis wevrTa wodebis anazRaureba<br />

1938,0<br />

TanamSromelTa premia<br />

115,5<br />

StatgareSe TanamSromelTa xelfasi<br />

37,3<br />

II. mivlineba<br />

14,3<br />

III. <strong>of</strong>isis xarji<br />

169,1<br />

IV. satransporto xarjebi<br />

33,0<br />

V. konferenciis xarjebi<br />

80,0<br />

VI. akademiuri saxelmwifo premiebis xarjebi 40,0<br />

VII. arafinansuri aqtivebis zrdis xarjebi<br />

34,0<br />

2011 wels akademias hqonda, agreTve, ekonomikuri<br />

saqmianobidan (arasacxovrebeli farTis ijara)<br />

Semosavali, romelmac Seadgina 137,0 aTasi lari<br />

(cxrili 4).<br />

cxrili 4<br />

dafinanseba<br />

I. Sromis anazRaureba<br />

II. <strong>of</strong>isis xarji<br />

III. konferenciebis (iubileebis) xarjebi<br />

IV. arafinansuri aqtivebis zrdis xarjebi<br />

V. daxmarebebi<br />

aTasi<br />

lari<br />

31,0<br />

46,2<br />

4,9<br />

11,9<br />

43,0


S i n a a r s i<br />

Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis saerTo kreba . . . . . . . . . . . . . . . . 7<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis akademiuri sabWo. . . . . . . . . . . . . . 8<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis prezidenti. . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

saiubileo RonisZiebebi. . . . . . . . . 19<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis samecniero gany<strong>of</strong>ilebebi . . . . . . 22<br />

maTematikisa da fizikis gany<strong>of</strong>ileba . . . 22<br />

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />

gamoyenebiTi meqanikis,<br />

manqanaTmSeneblobisa da marTvis<br />

69<br />

procesebis gany<strong>of</strong>ileba. . . . . . . . . . . . . .<br />

qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />

biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba . . . 141<br />

medicinis gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . 165<br />

fiziologiis gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . 185<br />

s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202<br />

sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba 234<br />

enis, literaturisa da xelovnebis<br />

gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul<br />

akademiasTan arsebuli struqturuli<br />

erTeulebi, komisiebi, redaqciebi . . . . . . . . 308<br />

saorganizacio saqmianoba . . . . . . . . . . . . . . 330


saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis stamba<br />

Tbilisi<br />

2012<br />

rusTavelis gamz. 52

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!