Angarishi 2011.pdf - The Georgian National Academy of Sciences
Angarishi 2011.pdf - The Georgian National Academy of Sciences Angarishi 2011.pdf - The Georgian National Academy of Sciences
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia wliuri angariSi 2011 Tbilisi 2012
- Page 2 and 3: saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli a
- Page 4 and 5: 4 xelSewyoba unda CaiTvalos. bunebr
- Page 6 and 7: 6 saxelmZRvaneloebi miRebuli grante
- Page 8 and 9: 8 saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli
- Page 10 and 11: 10 seleqciis klasikur-tradiciuli me
- Page 12 and 13: 12 10. `saqarTvelos niadagebis eroz
- Page 14 and 15: 14 fizika-maTematikis mecnierebaTa
- Page 16 and 17: 16 8. saqarTvelos sawarmoo Zalebisa
- Page 18 and 19: 18 Tvelos mecnierebaTa erovnuli aka
- Page 20 and 21: 20 rian gabaSvilis _ 100, akademiis
- Page 22 and 23: 22 saqarTvelos mecnierebaTa erovnul
- Page 24 and 25: 24 tnership, 2009-2011) dafinansebu
- Page 26 and 27: 26 6) `maRali rigis arawrfiv singul
- Page 28 and 29: 28 akademikosi jumber lominaZe stat
- Page 30 and 31: 30 nebebSi~ (gadacemulia gamosaqvey
- Page 32 and 33: 32 akademikosi nodar cincaZe statie
- Page 34 and 35: 34 igi monawileobda SoTa rusTavelis
- Page 36 and 37: 36 Seswavlilia kvadratSi ucnobi Tan
- Page 38 and 39: 38 melic Tavsebadia velis kvantur T
- Page 40 and 41: 40 funqciis gavlena amoxsnadobis pi
- Page 42 and 43: 42 xovani woniT. miRebulia singular
- Page 44 and 45: 44 risaTvis amocana ar aris amoxsna
- Page 46 and 47: 46 3) `fermentaciuli reaqciis erTi
- Page 48 and 49: 48 DFG-s (germaniis erovnuli samecn
- Page 50 and 51: 50 bebi da maTTan asocirebuli algor
saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli<br />
akademia<br />
wliuri angariSi<br />
2011<br />
Tbilisi<br />
2012
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
2011 wlis angariSSi asaxulia akademiisa<br />
da misi wevrebis samecniero da samecniero-saorganizacio<br />
saqmianoba.<br />
angariSi moamzada saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis samecniero-saorganizacio<br />
samsaxurma akademiis wevrebis, akademiis<br />
samecniero gany<strong>of</strong>ilebebis, akademiis struqturuli<br />
erTeulebis, samecniero komisiebisa da<br />
redaqciebis, akademiis administraciuli aparatis<br />
samsaxurebis mier warmodgenili masalebis<br />
safuZvelze.
Sesavali<br />
Tanamedrove samyaroSi mecniereba, rogorc<br />
kulturis fenomeni, warmoadgens sazogadoebis<br />
umaRles RirebulebaTa sistemas da sazogadoebrivi<br />
cnobierebis formirebis umniSvnelovanes<br />
faqtors. Tanmimdevruli mecnieruli azrovneba<br />
aris civilizebuli samyaros cxovrebis safuZveli,<br />
misi konstruqciuli funqcionirebis ganmsaz-<br />
Rvreli. swored mecnieruli principebi, ideebi da<br />
codna gansazRvraven Tanamedrove urTules mravalspeqtrian<br />
cxovrebas, materialuri dovlaTis<br />
Seqmnas, Tanamedrove ms<strong>of</strong>lmxedvelobas. dRes<br />
civilizebul qveynebTan urTierToba warmoudgenelia<br />
mecnieruli azrovnebis kulturis anu mecnierebis<br />
ganviTarebis gareSe. globalizaciis<br />
mkacr garemoSi mecniereba xdeba erisa da saxelmwifos<br />
damoukideblobisa da TviTdamkvidrebis<br />
garanti; amitom, aseT garemoSi mecniereba unda<br />
iyos saxelmwifos mudmivi mzrunvelobis sagani.<br />
aqedan gamomdinare, saqarTvelosTvis mecnierebis<br />
gamarTuli sistemis xelSewyoba, Tavdacvis sistemis<br />
msgavsad, unda iyos mudmivi yuradRebis qveS.<br />
ZiriTadi aqcenti saxelmwifom unda gadaitanos<br />
axalgazrda mecnierTa korpusis Seqmnaze. winaaRmdeg<br />
SemTxvevaSi, qveyana ver moaxerxebs Rirseulad<br />
gzis gakvlevas da dasavleTTan Tanabaruflebiani<br />
Tanaarsebobis damyarebas.<br />
qveynis interesebidan gamomdinare, Cvenma saxelmwifom<br />
unda gaiTavisos, rom mecniereba aris<br />
evropasTan damakavSirebeli ZiriTadi arteria da,<br />
aqedan gamomdinare, ganviTarebul qveynebTan Cveni<br />
integraciis erT-erT prioritetad mecnierebis
4<br />
xelSewyoba unda CaiTvalos. bunebrivia, aseTi<br />
iniciativa evropidan ar wamova, magram Tu Cveni<br />
xelisuflebis mxridan am saxis aqtivoba gamom-<br />
JRavndeba, maSin isini am iniciativas saqarTvelos<br />
kidev erT Rirsebad CauTvlian da mxars aubamen.<br />
mecnierebaTa akademiam, Tavis mxriv, xeli<br />
unda Seuwyos qveyanaSi codnaze dafuZnebuli sazogadoebis<br />
Seqmnas. es ki SesaZlebeli iqneba samecniero<br />
organizaciebisaTvis saxelmwifos mxridan<br />
saTanado dafinansebis mniSvnelovani gazrdiT,<br />
romelic ufro unda ganmtkicdes adgilobrivi<br />
da ucxouri grantebis mozidviT.<br />
dRes, miuxedavad garkveuli siZneleebisa, saqarTvelos<br />
mecnierebas mniSvnelovani warmatebebi<br />
aqvs. saqarTveloSi mcxovreb mecnierTa reitingi<br />
bevr dargSi Seesabameba ms<strong>of</strong>lio dones. amis<br />
dasturia Tundac akademiis wevrTa publikaciebi<br />
ms<strong>of</strong>lios wamyvan JurnalebSi (cxrili 1).
5<br />
cxrili 1<br />
2011 wlis monacemebi saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis wevrTa samecniero moRvaweobis<br />
Sesaxeb<br />
#<br />
samecniero gany<strong>of</strong>ilebis<br />
dasaxeleba<br />
akademiis<br />
wevrTa<br />
raodenoba<br />
(2012 w.<br />
1 ianvrisaTvis)<br />
sul<br />
akad.<br />
wevr-kor.<br />
gamocemul an gamosacemad<br />
gadacemul<br />
SromaTa raodenoba<br />
wignebi statiebi<br />
sul<br />
sul<br />
m.S.ucxoeTSi<br />
m.S.ucxoeTSi<br />
1. maTematikisa da fizikis 18 9 9 - - 53 35<br />
dedamiwis Semswavlel<br />
2.<br />
mecnierebaTa<br />
7 1 6 3 - 7 4<br />
gamoyenebiTi meqanikis,<br />
3. manqanaTmSeneblobisa da 12 3 9 4 1 31 6<br />
marTvis procesebis<br />
qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />
4. 10 6 4 5 1 45 17<br />
5. biologiur mecnierebaTa 14 4 10 3 1 39 21<br />
6. medicinis 6 3 3 1 - 32 25<br />
7. fiziologiis 5 3 2 1 - 17 15<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />
8.<br />
mecnierebaTa<br />
9. sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
enis, literaturisa da<br />
10.<br />
xelovnebis<br />
6 1 5 5 2 44 11<br />
16 6 10 13 2 83 21<br />
15 3 12 6 1 40 9<br />
11. j a m i 109 39 70 41 8 391 164
6<br />
saxelmZRvaneloebi<br />
miRebuli<br />
grantebi<br />
sul<br />
m.S.ucxoeTis<br />
samecniero<br />
konferenciebSi<br />
monawileoba<br />
sul<br />
m.S.ucxoeTSi<br />
universitetebisa da<br />
sxva samecniero dawesebulebebis<br />
samecniero<br />
angariSebze Sesrulebuli<br />
recenziebi<br />
mopovebuli patentebis<br />
raodenoba<br />
- 13 2 32 19 21 -<br />
- 6 4 19 13 11 -<br />
2 3 - 12 2 22 3<br />
1 6 - 43 24 23 5<br />
- 4 4 26 14 9 1<br />
- 13 9 22 9 7 -<br />
- - - 16 11 3 -<br />
4 2 1 23 8 5 3<br />
3 2 2 44 12 34 -<br />
5 6 1 32 4 11 -<br />
15 55 23 269 116 146 12
7<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis saerTo kreba<br />
2011 wlis 17 ivniss gaimarTa saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis saerTo kreba.<br />
krebis monawileebs sityviT mimarTa akademiis<br />
prezidentma, akademikosma Tamaz gamyreliZem.<br />
moxseneba `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis 2010 wlis muSaobis angariSi~ waikiTxa<br />
akademiis akademikos-mdivanma, akademikosma<br />
oTar naTiSvilma. saerTo krebam akademiis 2010<br />
wlis muSaoba Seafasa dadebiTad.<br />
Catarda saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis ucxoeli wevrebis arCevnebi. akademiis<br />
ucxoel wevrebad arCeul iqnen:<br />
1. daviT frangiSvili _ parizis pasteris institutis<br />
(safrangeTi) laboratoriis xelmZRvaneli,<br />
Jurnal `Research in Microbiolojy~-is mTavari redaqtori,<br />
specialobiT `molekuluri biologia~<br />
(biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba).<br />
2. petre privalovi _ jon hopkinsis universitetis<br />
(aSS) biologiis departamentis pr<strong>of</strong>esori,<br />
specialobiT `molekuluri biologia~ (biologiur<br />
mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba).<br />
3. karl-bernd hetenbrinki _ kiolnis universitetis<br />
(gfr) otolaringologiuri klinikis direqtori,<br />
pr<strong>of</strong>esori, saqarTvelos otolaringologTa<br />
asociaciis sapatio doqtori, Tbilisis<br />
saxelmwifo samedicino universitetis sapatio<br />
doqtori, specialobiT `otolaringologia~ (medicinis<br />
gany<strong>of</strong>ileba).
8<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis akademiuri sabWo<br />
2011 wels gaimarTa saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis akademiuri sabWos 24 sxdoma,<br />
miRebulia sabWos 58 dadgenileba.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
samecniero sabWos sxdomebze 2011 wels ganxilul<br />
iqna mecnierebis aqtualuri problemebi,<br />
romlebsac didi mniSvneloba aqvs qveynis socialur-ekonomikuri<br />
ganviTarebis sakiTxebis gadawyvetisaTvis:<br />
1. `s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis koncefcia<br />
(2011-2015 ww.)~ (momxs. akad.wevr-kor. a.koraxa-<br />
Svili).<br />
koncefciaSi wina planzea wamoweuli is problemebi<br />
da xelisSemSleli faqtorebi, romelTa<br />
ugulebely<strong>of</strong>a aferxebs s<strong>of</strong>lis meurneobis Semdgom<br />
ganviTarebas.<br />
akademiurma sabWom TxovniT mimarTa saqarTvelos<br />
parlamentis agrarul sakiTxTa komitets,<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis saministros `saqarTvelos<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis koncefciis<br />
(2011-2015 ww.)~ saboloo varianti Semdgomi procedurebis<br />
gasavlelad warudginos saqarTvelos<br />
mTavrobas.<br />
2. `demografiuli viTareba saqarTveloSi da<br />
misi normalizebis RonisZiebaTa sistema~ (momxs.<br />
akad.wevr-kor. l.Ciqava).<br />
moxsenebaSi gakeTebuli iyo sagulisxmo daskvnebi<br />
qveyanaSi demografiuli situaciis gasaumjobeseblad.<br />
miRebul iqna gadawyvetileba, rom<br />
saxelmwifo demografiuli politikis SemuSavebis
9<br />
masalebi da teqsti reagirebisTvis gadaegzavnos<br />
saqarTvelos uSiSroebis sabWos, saqarTvelos parlamentsa<br />
da mTavrobas.<br />
3. `bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis analizisa da<br />
prognozirebis Sesaxeb~ (momxs. pr<strong>of</strong>. e.wereTeli).<br />
aRiniSna, rom geologiurma procesebma saqarTvelos<br />
mTel teritoriaze, gansakuTrebiT ki mTian<br />
regionebSi, katastr<strong>of</strong>uli masStabebi miiRo. maT<br />
Zlier zegavlenas periodulad ganicdian aTasobiT<br />
mosaxle, sameurneo-sainJinro obieqtebi, maT<br />
Soris, iseTi strategiuli obieqtebi, rogoricaa<br />
navTobsadenebi, gazsadenebi, saavtomobilo gzebi,<br />
hidroteqnikuri nagebobebi da sxv. xSiria adamianTa<br />
msxverpli.<br />
eTxova saqarTvelos mTavrobas saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sab-<br />
Wos 2009 wlis 17 ivlisis #25 `saqarTveloSi 2009<br />
wlis wyaldidobebi da maT winaaRmdeg brZolis<br />
sainJinro-ekologiuri RonisZiebebi~ da 2011 wlis<br />
22 ivlisis #35 `bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis analizisa<br />
da prognozirebis Sesaxeb~ dadgenilebebis<br />
ganxilva da saTanado samTavrobo gadawyvetilebebis<br />
miReba, romlebiTac daevaleba saxelmwifo<br />
uwyebebs, regionul administraciebsa da kerZo<br />
korporaciebs samSeneblo proeqtebis ganxilvisas<br />
gamoiyenon saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis akademiur sabWosTan moqmedi `bunebrivi<br />
katastr<strong>of</strong>ebis samecniero problemebis komisiis~<br />
eqspertuli daskvnebi.<br />
4. `hibriduli simindi _ mniSvnelovani sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />
kultura~ (momxs. akad.wevr-kor. p.nasyidaSvili).<br />
aRiniSna, rom saqarTveloSi Semotanili hibridebi<br />
ar aris genmodificirebuli, miRebulia
10<br />
seleqciis klasikur-tradiciuli meTodebis gamoyenebiT,<br />
warmoadgens martiv xazTaSoris hibridebs<br />
da ekologiurad usafrTxo produqcias iZleva.<br />
maRal mecnierul doneze am saqmis gake-<br />
Tebis mizniT eTxova s<strong>of</strong>lis meurneobis saministros,<br />
qveyanaSi arsebuli resursebis gamoyenebiT,<br />
daafuZnos mis sistemaSi `seleqciuri miRwevebis<br />
gamocdis, warmoebaSi gavrcelebisa da Teslis<br />
kontrolis samsaxuri~, romelic Tavis saqmianobas<br />
safuZvlad daudebs niadagmcodneobisa da agroqimiis<br />
laboratoriebis kvlevis Sedegebs.<br />
5. `Senoba-nagebobebis Tbounarianobis uzrunvely<strong>of</strong>a~<br />
(momxs. akadem.doqt. g.sadaRiSvili da<br />
teqn.mecn.doqt. l. maxvilaZe).<br />
akademiurma sabWom TxovniT mimarTa saqarTvelos<br />
mTavrobas:<br />
a) daamtkicos da aamoqmedos qarTveli specialistebis<br />
mier 2004 wels SemuSavebuli Tbowina-<br />
Robis normebi da wesebi;<br />
b) warmoebaSi danergos binaTmSeneblobis industriuli<br />
meTodebi;<br />
g) izrunos blokuri Senobebis seismomedegobis<br />
amaRlebaze 8-9 balamde axali daraionebis<br />
Sesabamisad;<br />
d) moaxdinos zenormatiuli gadaxris mqone<br />
Senoba-nagebobebis gasworeba-gamagreba, seismomedegobis<br />
amaRleba.<br />
warmoebaSi miTiTebuli winadadebebis realizacia<br />
saboloo jamSi mniSvnelovnad Seamcirebs<br />
saeqspluatacio xarjebs binaTmSeneblobaSi.<br />
6. akademiurma sabWom moiwona informacia<br />
`saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganviTarebis<br />
programis~ Taobaze (momxs. akad.wevr-kor. a.si-
11<br />
lagaZe, akad.wevr-kor. v.papava, geol.-mineral.mecn.<br />
doqt. a.TvalWreliZe).<br />
7. akademiurma sabWom moismina informaciebi<br />
`iaponiis 2011 wlis 11 martis damangreveli miwisZvra<br />
da saqarTvelos teritoriis seismuri<br />
usafrTxoebis problema~ (akad.wevr-kor. T.WeliZe,<br />
akad.wevr-kor. g.gabriCiZe) da `iaponiis atomur<br />
eleqtrosadgur `fukuSima-I~-ze avariuli mdgomareobisa<br />
da fizikis institutis kvleviT birTvul<br />
reaqtor `ИРТ-М~-is Sesaxeb~ (momxs. akad. j.lominaZe).<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa da gamoyenebiTi<br />
meqanikis, manqanaTmSeneblobisa da mar-<br />
Tvis procesebis gany<strong>of</strong>ilebebs daevalaT moamzadon<br />
saqarTvelos teritoriis seismuri usafr-<br />
Txoebis koncefcia da winadadebebi samecniero<br />
kvlevebis warmarTvisa da koordinaciisaTvis.<br />
8. `saqarTveloSi yurZnis zeTis warmoebis<br />
SesaZlebloba~ (momxs. akad.wevr-kor. v.ciciSvili<br />
da qim.mecn.kand. m.cicagi).<br />
aRiniSna, rom iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis petre meliqiSvilis<br />
fizikuri da organuli qimiis institutSi Catarebuli<br />
kvlevis Sedegebis safuZvelze miRebulia<br />
yurZnis wipwidan zeTi, Seswavlilia zeTis fizikur-qimiuri<br />
Semadgenlobis samomxmareblo maxasiaTeblebi<br />
da warmoebis geografiuli areali.<br />
eTxova saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis<br />
da s<strong>of</strong>lis meurneobis saministroebs<br />
ganixilon saqarTveloSi yurZnis zeTis momgebiani<br />
warmoebis amoqmedebis SesaZlebloba Sesabamisi<br />
dafinansebis wyaroebis gamonaxviT.<br />
9. `genomi da genomiksi~ (momxs. akad. T.beriZe).
12<br />
10. `saqarTvelos niadagebis eroziisgan dacvis<br />
(2012-2020 ww.) koncefciis proeqti~ (momxs. akad.<br />
wevr-kor. T.uruSaZe).<br />
akademiurma sabWom moiwona warmodgenili<br />
proeqti da TxovniT mimarTa saqarTvelos s<strong>of</strong>lis<br />
meurneobis saministros, rom s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />
ganviTarebis miznobrivi programis damuSavebisas<br />
ixelmZRvanelos akademiuri sabWos mier<br />
rekomendebuli koncefciis proeqtis ZiriTadi principebiT.<br />
11. gansakuTrebuli yuradReba eqceoda aqtualuri<br />
samedicino problemebis ganxilvas. am ku-<br />
TxiT mosmenil iqna Semdegi moxsenebebi:<br />
a) `ujreduli medicina, dRevandeli miRwevebi<br />
da ganviTarebis perspeqtivebi~ (momxs. pr<strong>of</strong>. k.mardaleiSvili);<br />
b) `aiv infeqcia/Sidsi ms<strong>of</strong>lioSi da saqar-<br />
TveloSi: miRwevebisa da perspeqtivebis Sesaxeb~<br />
(momxs. pr<strong>of</strong>. T. cercvaZe).<br />
g) `tuberkulozis epidemiologia da kontroli<br />
saqarTveloSi~ (momxs. biol.mecn.doqt. i.kalandaZe).<br />
`saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis Tanaxmad (muxli<br />
4, p.2i) saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia<br />
`ixilavs da afasebs saqarTvelos umaRlesi<br />
saganmanaTleblo dawesebulebebisa da samecniero-kvleviTi<br />
institutebis samecniero saqmianobis<br />
amsaxvel wliur angariSebs da dasrulebul samecniero-kvleviT<br />
samuSaoebs, risTvisac uflebamosilia<br />
am organizaciebisagan gamoiTxovos saWiro<br />
damatebiTi informacia da Sefasebebi acnobos<br />
amave organizaciebs, saqarTvelos ganaTlebisa da
13<br />
mecnierebis saministrosa da mecnierebis ganviTarebis<br />
fondebs~.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnulma akademiam<br />
ganixila 7 umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis<br />
(universitetis) da saqarTvelos mTavrobis<br />
2010 wlis dadgenilebebiT maTTan mierTebuli<br />
32 samecniero-kvleviTi institutis, agreTve, axali<br />
samecniero centrebisa da mierTebebis gareSe<br />
darCenili samecniero dawesebulebebis 2010 wlis<br />
samecniero angariSebi. sul dadebiTi saeqsperto<br />
Sefaseba mieca 137 angariSs, 1 angariSi Sefasda<br />
uary<strong>of</strong>iTad, 8 angariSi ar Sefasda maTi arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />
gamo. angariSebi Seafasa 113-ma<br />
eqspertma, maT Soris, saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis 54-ma wevrma.<br />
saqarTvelos saxelmwifo agraruli universitetisa<br />
da masTan mierTebuli agraruli pr<strong>of</strong>ilis<br />
samecniero-kvleviTi dawesebulebebis samecniero<br />
angariSebi saeqsperto SefasebisaTvis, Tanaxmad<br />
saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros gadawyvetilebebisa, gadaeca saqarTvelos<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa akademias.<br />
saeqsperto daskvnebi da saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis samecniero gany<strong>of</strong>ilebebis<br />
dadgenilebebi gaegzavnaT universitetebsa<br />
da samecniero dawesebulebebs, xolo akademiuri<br />
sabWos dadgenileba _ saqarTvelos ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministrosa da SoTa<br />
rusTavelis erovnul samecniero fonds.<br />
2011 wels warmodgenili naSromebisaTvis akademiurma<br />
sabWom gamoCenil mecnierTa saxelobiTi<br />
premiebi mianiWa:<br />
1. nikoloz musxeliSvilis saxelobis premia akademiis<br />
wevr-korespondents revaz bancursa da
14<br />
fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtors nugzar<br />
SavlayaZes naSromTa ciklisaTvis _ `drekadobis<br />
Teoriis Sereuli da sakontaqto amocanebi~<br />
(2007-2010 ww.).<br />
2. sergi durmiSiZis saxelobis premia akademikos<br />
Tengiz beriZes SromaTa ciklisaTvis _ `genomis<br />
organizaciis sakiTxebi~ (2006-2010 ww.).<br />
3. ivane beritaSvilis saxelobis premia akademikos<br />
vaJa okujavas (gardacvalebis Semdeg) da<br />
biologiis mecnierebaTa doqtors Teimuraz na-<br />
TiSvils monografiisaTvis _ `kognituri vizualuri<br />
mexsiereba katebSi~ (2010 w.).<br />
4. leonarde dekapreleviCis saxelobis premia<br />
akademiis wevr-korespondents petre nasyidaSvils<br />
naSromTa ciklisaTvis _ `sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />
kulturebis genetika, seleqcia da meTesleoba~.<br />
5. ioane petriwis saxelobis premia filos<strong>of</strong>iis<br />
mecnierebaTa doqtors lela aleqsiZes naSromebisaTvis<br />
`ioane petriwi da antikuri filos<strong>of</strong>ia~<br />
(2008 w.), `neoplatonuri filos<strong>of</strong>ia. plotini<br />
da iambliqosi~ (2009 w.).<br />
6. giorgi Citaias saxelobis premia istoriis mecnierebaTa<br />
doqtors Tina oCiaurs (gardacvalebis<br />
Semdeg), istoriis mecnierebaTa doqtors<br />
julieta ruxaZes, akademikos zurab wereTels,<br />
istoriis mecnierebaTa doqtors Tamila cagareiSvils<br />
seriaSi _ `qarTveli xalxis tradiciuli<br />
kultura~ gaerTianebul naSromTa ciklisaTvis<br />
_ `qadagoba xevsureTSi~, `eTnografiuli<br />
Canawerebi~, `puris kulti qarTvelTa<br />
rwmena-warmodgenebSi~, `saqarTvelo, tradicia,<br />
rwmena, xelovneba~ (2010 w.).
15<br />
7. TinaTin wereTlis saxelobis premia akademiis<br />
wevr-korespondents joni xecurians naSromTa<br />
ciklisaTvis _ `sakonstitucio da saerTaSoriso<br />
samarTlis aqtualuri problemebi~.<br />
8. nikoloz berZeniSvilis saxelobis premia avtorTa<br />
koleqtivs _ akademikos daviT musxeli-<br />
Svils, istoriis mecnierebaTa doqtorebs: devi<br />
berZeniSvils (gardacvalebis Semdeg), marina kandelaks,<br />
mzia surgulaZes, istoriis mecnierebaTa<br />
kandidats giorgi WeiSvils naSromisaTvis<br />
_ `saqarTvelos istoria toponimiaSi~, 2010 w. I,<br />
II tomebi.<br />
9. giorgi nioraZis saxelobis premia akademikos<br />
oTar jafariZes naSromisaTvis _ `Sida qar-<br />
Tlis uZvelesi warsulidan~ (2009 w.).<br />
10. akaki SaniZis saxelobis premia filologiis<br />
mecnierebaTa doqtors izabela qobalavas da<br />
akademiis wevr-korespondents guCa kvaracxelias<br />
naSromisaTvis _ `qarTuli ena~ _ enciklopedia<br />
(2008 w.).<br />
2010 wlis saukeTeso samecniero-kvleviT dawesebulebebad,<br />
universitetebTan an sxva samecniero<br />
centrebTan maT gaerTianebamde miCneul iqnen:<br />
1. andria razmaZis maTematikis instituti;<br />
2. aleqsandre janeliZis geologiis instituti;<br />
3. grigol wulukiZis samTo instituti;<br />
4. petre meliqiSvilis fizikuri da organuli<br />
qimiis instituti;<br />
5. sergi durmiSiZis bioqimiisa da bioteqnologiis<br />
instituti;<br />
6. ivane beritaSvilis fiziologiis instituti;<br />
7. samedicino bioteqnologiis instituti;
16<br />
8. saqarTvelos sawarmoo Zalebisa da bunebrivi<br />
resursebis Semswavleli centri;<br />
9. paata guguSvilis ekonomikis instituti;<br />
10. xelnawerTa erovnuli centri.<br />
akademiurma sabWom TxovniT mimarTa saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis saerTo<br />
krebas, raTa mxari dauWiros saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis ucxour wevrebad Semdegi<br />
mecnierebis arCevas:<br />
1. mixeil davidovi _ ruseTis medicinis mecnierebaTa<br />
akademiis n.bloxinis sax. onkologiis<br />
samecniero centris direqtori, specialobiT `medicina~<br />
(medicinis gany<strong>of</strong>ileba).<br />
2. giunter hotci _ saarlandis universitetis<br />
(gfr) pr<strong>of</strong>esori, specialobiT `informatika~<br />
(gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa da<br />
marTvis procesebis gany<strong>of</strong>ileba).<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi<br />
2011 wels Seiqmna:<br />
_ atomuri energiis mSvidobiani miznebisaTvis<br />
gamoyenebis komisia (Tavmjdomare akad. T.sanaZe);<br />
_ bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis samecniero problemebis<br />
Semswavleli komisia (Tavmjdomare akad.<br />
o.naTiSvili);<br />
_ nanoteqnologiebis problemebis Semswavleli<br />
samuSao jgufi (jgufis xelmZRvaneli akad.<br />
wevr-kor. a.frangiSvili);<br />
_ mecnierebis ganviTarebis xelSemwyobi komisia<br />
(Tavmjdomare akad.wevr-kor. T.uruSaZe);<br />
_ dazustda saqarTvelos istorikosTa erovnuli<br />
komitetis (prezidenti akad. r.metreveli)<br />
axali statusi.<br />
mosmenil iqna `mTianeTis problemebis kompleqsuri<br />
Seswavlis komisiis~ muSaobis Sedegebi.
17<br />
akademiurma sabWom miiRo gadawyvetileba,<br />
rom Jurnali `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis macne, qimiis seria~ 2011 wlidan<br />
gamoices saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
saxeliT, qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ilebis pasuxismgeblobiT, daamtkica<br />
Jurnalis saredaqcio kolegia (redaqtori akad.<br />
wevr-kor. v.ciciSvili) da JurnalSi samecniero<br />
werilebis gamoqveynebis wesebi.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis prezidenti<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
prezidentma, akademikosma Tamaz gamyreliZem<br />
2011 wlis 13 maiss q.venaSi (avstria) da 27 maiss<br />
q.TbilisSi xeli moawera saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnul akademiasa da avstriis mecniereba-<br />
Ta akademias Soris TanamSromlobis memorandums.<br />
2011 wlis seqtemberSi saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis prezidentma, akad. T.gamyreliZem<br />
miiRo estoneTis mecnierebaTa akademiis<br />
prezidenti riCard viliamsi, niutonis institutis<br />
(didi britaneTi) direqtori jon tolandi,<br />
lundis universitetis (SvedeTi) pr<strong>of</strong>esori ole<br />
lindvali, xolo 28 oqtombers _ israelis mecnierTa<br />
delegacia.<br />
2011 wlis 18-23 dekembers akad. T.gamyreliZe<br />
monawileobda q.moskovSi ruseTis mecnierebaTa<br />
akademiis yovelwliuri saerTo krebis muSaobaSi.<br />
2011 wlis 18 Tebervals gazeT `24 saaTSi~<br />
gamoqveynda akad. T.gamyreliZis werili _ `saqar-
18<br />
Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademia da misi<br />
pirveli prezidenti~, romelic mieZRvna mecnierebaTa<br />
akademiis daarsebidan 70 wlisTavs da misi<br />
pirveli prezidentis, akademikos niko musxeli-<br />
Svilis dabadebidan 120 wlisTavs. werilSi warmodgenilia<br />
mecnierebaTa akademiisa da misi pirveli<br />
prezidentis roli saqarTveloSi mecnierebis<br />
ganviTarebaSi, cnobili mecnieruli skolebis<br />
CamoyalibebaSi. mocemulia, agreTve, akademiis sistemidan<br />
kvleviTi institutebis gasvlis Semdeg<br />
mecnierebaTa akademiis moRvaweobis mokle daxasiaTeba,<br />
kerZod, aRniSnulia, rom mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis akademiuri sabWos gafarToebul<br />
sxdomebze, wminda samecniero problemebTan<br />
erTad, ganixileboda Cveni qveynis usafrTxoebisa<br />
da misi Semdgomi ganviTarebis problematika.<br />
Jurnal saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis moambeSi gamoqveynda akad. T.gamyreliZis<br />
statia `glotaluri Teoria~ da Zveli berZnuli~<br />
(t. 5, #2, 133-136, 2011, inglisur enaze).<br />
`glotaluri Teoriis~ Suqze rekonstruirebuli<br />
proto-indoevropuli konsonanturi sistema,<br />
romelic amosavali unda y<strong>of</strong>iliyo yvela<br />
istoriulad dadasturebuli indoevropuli enis<br />
konsonanturi sistemisaTvis, iZleva tradiciulisagan<br />
arsebiTad gansxvavebul suraTs istoriuli<br />
indoevropuli enebis konsonantizmis warmomavlobisa.<br />
statiaSi ganixileba fonetikuri transformaciebi,<br />
romlebic unda ganecada amosaval `glotalur~<br />
sistemas Zveli berZnuli konsonantizmis<br />
formirebisas.<br />
JurnalSi `mecniereba da teqnologiebi~ (#4-<br />
6, gv. 5-6) gamoqveynda akad. T.gamyreliZis werili
19<br />
`saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia 70<br />
wlisaa~.<br />
akad. T.gamyreliZe aris akad. g.wereTlis sax.<br />
`vefxistyaosnis~ akademiuri gamocemisa da qarTuli<br />
enis Tesaurusis komitetis xelmZRvaneli<br />
(komisiis 2011 wlis angariSi ix. gv. 308).<br />
saiubileo RonisZiebebi<br />
2011 wlis 9 seqtembers saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnul akademiaSi gaimarTa akademiis<br />
pirveli prezidentis, akademikos nikoloz musxeliSvilis<br />
dabadebidan 120 wlisTavisadmi miZRvnili<br />
saiubileo sxdoma da saerTaSoriso konferencia<br />
`uwyvet garemoTa meqanika da analizis mona-<br />
Tesave sakiTxebi~. konferenciis muSaobaSi monawileobda<br />
27 qveynis 150-mde mecnieri, maT Soris 80-<br />
mde ucxoeli. wakiTxul iqna 130-mde moxseneba.<br />
25 noembers gaimarTa samecniero konferencia,<br />
miZRvnili cnobili politikuri moRvawisa da mamuliSvilis<br />
varlam CerqeziSvlis dabadebidan 165<br />
wlisTavisadmi. gamoica v.CerqeziSvilis `Txzulebani~,<br />
t. I (gamomcemloba `karpe diem~, Tbilisi,<br />
2011, 504 gv.).<br />
2011 wels gaimarTa gamoCenil mecnierTa da<br />
sazogado moRvaweTa mosagonari saiubileo sxdomebi,<br />
samecniero konferenciebi, sesiebi da simpoziumebi,<br />
miZRvnili dabadebidan:<br />
akademikos kiriak zavrievis 120, akademikosebis<br />
varlam T<strong>of</strong>urias, egnate fifias da petre<br />
qomeTianis _ 110, akademikosebis rafiel aglaZis,<br />
Te<strong>of</strong>ane daviTaias, qeTevan lomTaTiZis, SoTa Zi-<br />
Ziguris da akademiis wevr-korespondentis vale-
20<br />
rian gabaSvilis _ 100, akademiis wevr-korespondentis<br />
SoTa mesxias _ 95, akademikosebis givi svaniZis,<br />
konstantine wereTlisa da akademiis wevrkorespondentis<br />
givi xuciSvilis _ 90, akademikos<br />
vladimer baxutaSvilis 80 wlisTavisadmi.<br />
Catarda akad. o.jafariZis 90 wlis iubile.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
70 wlisTavTan dakavSirebiT gamoica teqn.mecn.<br />
doqt. l.mgalobliSvilis wigni `saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademia. 1941-2011~ (gamomcemloba<br />
`Научтехлитиздат~, moskovi, 2011, 328 gv.).<br />
11 noembers Catarda mecnieris dRisadmi mi-<br />
ZRvnili sazeimo sxdoma. gamoCenil mecnierTa<br />
saxelobiTi premiebi gadaecaT konkursSi gamarjvebul<br />
mecnierebs. 10 samecniero-kvleviT dawesebulebas<br />
gadaeca 2010 wlis saukeTeso institutis<br />
diplomi.<br />
2011 wels saqarTvelos mecnierebaTa erovnul<br />
akademiaSi gaimarTa prezentaciebi:<br />
1. saqarTveloSi azerbaijanis respublikis saelCosTan<br />
erTad azerbaijanuli eposis `qoroRlis~<br />
erTiani wignisa (azerbaijanul da qarTul<br />
enebze. qarTul enaze Targmna zezva medula-<br />
Svilma, gamomcemloba `universali~, Tbilisi, 2010,<br />
720 gv.).<br />
2. akademiis wevr-korespondentis qeTevan<br />
nemsaZis wignisa `neonatologia~.<br />
3. wignisa `100 qarTveli sazRvargareT~ (gamomcemloba<br />
`erovnuli mwerloba~, Tbilisi, 2011, 333<br />
gv.).<br />
4. pr<strong>of</strong>esor zurab cxakaiasadmi miZRvnili<br />
wignisa `sikeTis raindi, ubadlo dastaqari~ (gamomcemloba<br />
`nekeri~, Tbilisi, 2011, 304 gv.).
21<br />
<br />
masmediaSi saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis winaaRmdeg publikaciebis gamoqveynebasTan<br />
dakavSirebiT akademiam gamoaqveyna:<br />
1. saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
gancxadeba.<br />
`bolo dros xmauri atyda Cvens presasa da<br />
televiziaSi saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis saqvelmoqmedo `qarTu jgufTan~ da Sesabamis<br />
bankTan urTierTobasTan dakavSirebiT. mecnierebaTa<br />
akademia, rogorc sabiujeto saxelmwifo<br />
organizacia, acxadebs, rom Cveni urTierToba<br />
`qarTu bankTan~ ucvleli rCeba, garda sabiujeto<br />
xelfasebis gacemisa akademiis TanamSromelTa da<br />
akademiis wevrTaTvis; amieridan es Tanxebi, saxelmwifo<br />
xazinis miTiTebiT, gaicema sxva bankebis<br />
meSveobiT (rogorc iTqva, `teqnikuri problemebis<br />
gamo~)~. gaz. `saqarTvelos respublika~<br />
(05.11.2011. #209).<br />
2. statia gazeT `saqarTvelos respublikaSi<br />
(10.11.2011. #212). `mecnierebis saerTaSoriso dRe da<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia~.
22<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis samecniero gany<strong>of</strong>ilebebi<br />
maTematikisa da fizikis gany<strong>of</strong>ileba<br />
maTematikisa da fizikis gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012<br />
wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo 18 wevri,<br />
maT Soris 9 akademikosi da 9 wevr-korespondenti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />
53 samecniero statia.<br />
akademikosi nikoloz vaxania<br />
statiebi<br />
1) `erTi integraluri utolobis Sesaxeb~<br />
(TanaavtorobiT; akad. i.frangiSvilis dabadebis<br />
80 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso konferenciis<br />
Sromebis krebuli; `Nova Science Publishers~,<br />
2011, inglisur enaze).<br />
damtkicebulia erTi integraluri utoloba,<br />
romelic mniSvnelovan rols asrulebs Semdgom<br />
gamokvlevebSi.<br />
2) `kvaternionuli mniSvnelobebis mqone gausis<br />
SemTxveviTi sidideebis Sesaxeb~ (TanaavtorobiT;<br />
Stud. Univ. Babes - Bolyai Math. 56, #2, 2011, 295–298,<br />
inglisur enaze).<br />
damtkicebulia, rom gausis ganawilebis poias<br />
daxasiaTeba ar aris samarTliani kvaternionuli<br />
SemTxveviTi sidideebisaTvis.<br />
akad. n.vaxaniam 2011 wels monawileoba miiRo<br />
konferenciebSi:<br />
_ `uwyvet garemoTa meqanika da analizis monaTesave<br />
sakiTxebi~ (akad. nikoloz musxeliSvi-
23<br />
lis dabadebis 120 wlisTavisadmi miZRvnili saer-<br />
TaSoriso konferencia, Tbilisi);<br />
_ saqarTvelos maTematikosTa kavSiris II saerTaSoriso<br />
konferencia (baTumi);<br />
_ saerTaSoriso konferencia `Tanamedrove algebra<br />
da misi gamoyenebebi~ (baTumi).<br />
akad. n.vaxania monawileobda SoTa rusTavelis<br />
erovnuli samecniero fondis grantiT<br />
(#GNSF/ST09_99_3-104) dafinansebuli Temis SesrulebaSi.<br />
akademikosi xvedri inasariZe<br />
statia<br />
`triangulirebadi kategoriebis lokalizacia<br />
da kolokalizacia msuqani qvekategoriebis mimarT~<br />
(TanaavtorobiT; gadacemulia gamosaqveyneblad<br />
JurnalSi `Matematica Scandinavica~, inglisur enaze).<br />
grZeldeboda R-wrfivi triangulirebadi T kategoriebis<br />
lokalizaciis Seswavla R komutatiuri<br />
rgolis multiplikaciurad Caketili qvesimravlis<br />
mimarT. damtkicebulia, rom aseTi lokalizaciis<br />
mimarT miRebuli kategoria kvlav<br />
triangulirebadia da is dakavSirebulia Tavidan<br />
aRebul kategoriasTan grZeli zusti mimdevrobiT,<br />
romelSic monawileobs grexviTi T kategoria,<br />
rogorc sasrulkoeficientebiani kategoriebis<br />
pirdapiri zRvari. mocemulia am Sedegebis<br />
gamoyeneba, roca T aris bivariantuli K-Teoria,<br />
xolo R _ mTel ricxvTa rgoli.<br />
akad. x.inasariZe aris folksvagenis saerTa-<br />
Soriso grantiT #1/84 328 (<strong>Georgian</strong>-German Partner<br />
Group in Non-Commutative Algebra-Geometry-Topology Par-
24<br />
tnership, 2009-2011) dafinansebuli Temis TanaxelmZRvaneli.<br />
igi aris ori saerTaSoriso eleqtronuli<br />
maTematikuri Jurnalis `Journal <strong>of</strong> Homotopy and Related<br />
Structures” (romelic SarSan Sevida Science Citation<br />
Index-Si) da `Tbilisi Mathematical Journal“-is mTavari<br />
redaqtori, romlebic 2012 wlidan daibeWdeba,<br />
Sesabamisad, Springer da Versita-de Gruyter-is gamomcemlobebis<br />
mier.<br />
zemoxsenebuli folksvagenis grantis farglebSi<br />
Tbilisis maTematikuri mecnierebebis centrma<br />
(arasamTavrobo organizacia, romlis xelmZRvaneli<br />
akad. x.inasariZea) iv. javaxiSvilis sax.<br />
Tbilisis saxelmwifo universitetSi Caatara saerTaSoriso<br />
konferencia `homotopia da non-komutatiuri<br />
geometria~.<br />
akademikosi ivane kiRuraZe<br />
statiebi<br />
1) `aralokalur sasazRvro amocanaTa amoxsnadobis<br />
optimaluri pirobebi meore rigis diferencialuri<br />
gantolebebisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />
Nonlinear Anal., 74, #3, 2011, 757-767, inglisur enaze).<br />
optimaluradaa aRwerili klasi meore rigis<br />
arawrfivi diferencialuri gantolebebisa, romelTaTvis<br />
aralokalur amocanebs aqvT ori amonaxsni<br />
mainc.<br />
2) `aralokalur amocanaTa koreqtulobis pirobebi<br />
maRali rigis wrfivi diferencialuri ganolebebisaTvis<br />
singularobebiT~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos maTematikuri Jurnali, t. 18, #4, 2011,<br />
735-760, inglisur enaze).
25<br />
maRali rigis wrfivi diferencialuri gantolebebisaTvis<br />
singularuli koeficientebiT dadgenilia<br />
aralokalur amocanaTa pirobiTad koreqtulobis<br />
sakmarisi pirobebi.<br />
3) `zogierTi aralokaluri amocana maRali<br />
rigis singularuli Cveulebrivi diferencialuri<br />
gantolebebisaTvis~ (andria razmaZis maTematikis<br />
institutis Sromebi, t. 155, 2011, 152-153, inglisur<br />
enaze).<br />
arawrfivi diferencialuri gantolebebisaTvis,<br />
romelTac aqvT singularobebi fazuri cvladebis<br />
mimarT, napovnia aralokaluri amocanebis<br />
dadebiTi amonaxsnebis arsebobis pirobebi.<br />
4) `aralokalur sasazRvro amocanaTa koreqtulobis<br />
pirobebi meore rigis wrfivi diferencialuri<br />
gantolebebisaTvis~ (TanaavtorobiT; Differ.<br />
Equ. 47, #10, 2011, 1414-1425, inglisur enaze).<br />
meore rigis wrfivi diferencialuri gantolebebisaTvis<br />
dadgenilia garkveuli azriT aragaumjobesebadi<br />
pirobebi, romlebic uzrunvely<strong>of</strong>en<br />
aralokaluri amocanebis koreqtulobas.<br />
5) `aralokalur sasazRvro amocanaTa amoxsnadobis<br />
pirobebi organzomilebiani naxevrad<br />
wrfivi diferencialuri sistemebisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />
Nonlinear Anal., 74 #17, 2011, 6537-6552, inglisur<br />
enaze).<br />
organzomilebiani naxevrad wrfivi diferencialuri<br />
sistemebisaTvis dadgenilia integralurpirobebiani<br />
aralokaluri amocanebi. damtkicebulia<br />
fredholmis pirveli Teoremis analogiuri<br />
debuleba, ris safuZvelzec miRebulia aRniSnul<br />
amocanaTa amoxsnadobis optimaluri pirobebi.
26<br />
6) `maRali rigis arawrfiv singularul diferencialur<br />
gantolebaTa orwertilovani sasaz-<br />
Rvro amocanebis dadebiTi amonaxsnebi~ (saqar-<br />
Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe,<br />
t. 5, #3, 2011, 5-10, inglisur enaze).<br />
maRali rigis arawrfivi diferencialuri gantolebebisaTvis<br />
Zlieri singularobebiT fazuri<br />
da droiTi cvladebis mimarT dadgenilia orwertilovani<br />
sasazRvro amocanebis amoxsnadobisa<br />
da calsaxad amoxsnadobis optimaluri pirobebi.<br />
7) `dirixlesa da fokaluri amocanebi maRali<br />
rigis kvazi naxevrad wrfivi singularuli<br />
diferencialuri gantolebebisaTvis~ (memuarebi<br />
diferencialur gantolebebsa da maTematikur fizikaSi,<br />
t. 54, 2011, 126-133, inglisur enaze).<br />
maRali rigis kvazi naxevrad wrfivi diferencialuri<br />
gantolebebisaTvis Zlieri singularobebiT<br />
napovnia dirixlesa da fokaluri amocanebis<br />
fredholmurobisa da amoxsnadobis pirobebi.<br />
akad. i.kiRuraZe (rogorc proeqtis xelmZRvaneli<br />
da Semsrulebeli) monawileobda SoTa rus-<br />
Tavelis erovnuli samecniero fondis grantiT<br />
(#GNSF/ST09_175_3-101) dafinansebul proeqtSi: `sasazRvro<br />
amocanebi singularobebiani Cveulebrivi<br />
diferencialuri gantolebebisaTvis~.<br />
akad. i.kiRuraZem 2011 wels monawileoba mii-<br />
Ro saerTaSoriso forumebSi:<br />
_ diferencialuri gantolebebisa da maTi<br />
gamoyenebebisadmi miZRvnili saerTaSoriso konferencia<br />
(kievi, ukraina);<br />
_ pr<strong>of</strong>. T.Wanturias dabadebis 70 wlisTavisadmi<br />
miZRvnili saerTaSoriso vorkSopi diferen-
27<br />
cialuri gantolebebis xarisxobriv TeoriaSi<br />
(Tbilisi);<br />
_ CexeT-saqarTvelos vorkSopi sasazRvro<br />
amocanaTa TeoriaSi (brno, CexeTis respublika).<br />
akad. i.kiRuraZe mivlinebuli iyo CexeTis mecnierebaTa<br />
akademiis maTematikis institutis brnos<br />
filialSi (brno, CexeTis respublika), sadac Cex<br />
kolegebTan erTad daiwyo erToblivi kvleva singularul<br />
sasazRvro amocanaTa TeoriaSi.<br />
akademikosi Teimuraz kopaleiSvili Tanam-<br />
SromlebTan erTad agrZelebda muSaobas Temaze;<br />
`samkvarkiani bmuli sistemebis (barionebis) Seswavla~.<br />
sami konstituenturi kvarkis bmuli mdgomareobis<br />
aRsawerad (gamosaTvlelad) Camoyalibebulia<br />
midgoma, romelSic ori saZiebeli 8-komponentiani<br />
spinori akmay<strong>of</strong>ilebs solpiteris gantolebas.<br />
am gantolebis C-, P-, T-simetriebis detaluri<br />
kvleva aCvenebs, rom aRniSnul spinorebs<br />
aqvs naTeli fizikuri Sinaarsi nawilak-antinawilakis<br />
(barion-antibarionis) TvalsazrisiT. aseve<br />
aRiniSneba, rom konfainmentis pirobebSi saeWvoa<br />
ornawilakobrivi urTierTqmedebebis ganxilva.<br />
solpiteris gantolebis gulis fenomenologiuri<br />
SerCevisas ganxilulia ori martivi centraluri<br />
samnawilakovani urTierTqmedeba – wrfivi<br />
da oscilatoruli potencialebi. daTvlilia<br />
am potencialebis aratrivialuri furie-saxeebi<br />
k-warmodgenaSi.<br />
akad. T.kopaleiSvili monawileobda SoTa rus-<br />
Tavelis erovnuli samecniero fondiT dafinansebuli<br />
#GNSF/ST08/4-401 grantis damuSavebaSi.
28<br />
akademikosi jumber lominaZe<br />
statiebi<br />
1) `diferencialurad mbrunavi plazmis aramdgradobebis<br />
Teoriis ganviTareba astr<strong>of</strong>izikur<br />
dinebebSi~ (Proceedings <strong>of</strong> the IAU Symposium 274 Advances<br />
in Plasma Astrophysics, kembriji, didi britaneTi,<br />
inglisur enaze).<br />
ganxilulia magnitobrunviTi aramdgradobis<br />
ZiriTadi principebi dieleqtrikuli mudmivas<br />
safuZvelze. Semdgom es Sedegebi gamoyenebulia<br />
astr<strong>of</strong>izikur plazmaSi sxvadasxva aramdgradobis<br />
Sesaswavlad. miTiTebulia am sakiTxTan dakav-<br />
Sirebul eqsperimentul samuSaoTa nusxa.<br />
2) `birTvuli iaraRis Seqmnis istoria da<br />
kiStimis katastr<strong>of</strong>a~ (J. `mecniereba da teqnologiebi~,<br />
#4-6, 2011, 7-11).<br />
aRwerilia birTvuli iaraRis Seqmnisa da<br />
birTvuli narCenebis konteinerebis afeTqebis istoria,<br />
romelic ganxorcielda `kiStimis~ saxeliT<br />
cnobil samrewvelo gaerTianeba `maiakze~<br />
1957 wlis 29 seqtembers. sabWoTa xelisufleba saguldagulod<br />
Cqmalavda am faqts, romelic cnobili<br />
gaxda mxolod 30 wlis Semdeg. 1987 wels<br />
Tavisi umZimesi Sedegebis mixedviT kiStimis afeTqeba<br />
ginesis wignSi Sevida.<br />
3) akad.wevr-kor. g.CageliSvilTan TanaavtorobiT.<br />
`konveqciis dinamikis ganusazRvreloba horizontalur<br />
brtyel kuetis dinebaSi didi reinoldsis<br />
ricxvebis dros~ (gadacemulia gamosaqveyneblad<br />
JurnalSi `Physics <strong>of</strong> Fluids~, inglisur<br />
enaze).<br />
Seswavlilia klasikuri konveqciis dinamika,<br />
gamowveuli wanacvlebiTi dinebis araorTogona-
29<br />
lobiT, rodesac siTxe aris busineskis temperaturis<br />
vertikaluri gradientiT da dinebas aqvs<br />
brtyeli geometria mudmivi horizontaluri wanacvlebiT.<br />
aseT aramdgradobas adgili aqvs atmosferoSi,<br />
okeaneebSi, dedamiwis Txevad magmaSi,<br />
varskvlavebsa da astr<strong>of</strong>izikur diskebSi. Sesabamisad,<br />
konveqciuri aramdgradoba, rodesac is<br />
arsebobs, am uwyveti garemos dinamikur procesebs<br />
(masisa da siTbos gadatanas) gansazRvravs. analizi<br />
moicavs rogorc zekritikul, ise qvekritikul<br />
releis ricxvebs. Catarebulia arasimetriuli SeSfoTebebis<br />
tranzientuli dinamikis simetriuli<br />
aramdgradobis SedarebiTi analizi, romelmac daadastura<br />
arsebuli Sexeduleba simetriuli aramdgradobis<br />
dominirebis Sesaxeb mcire reinoldsis<br />
ricxvebis dros _ konveqcias aqvs dinebis<br />
mimarT gaswvrivi rulonis forma. amasTanave, SedarebiT<br />
didi reinoldsis ricxvebis dros, wanacvlebuli<br />
dinebis araerTgvarovnebis araorTogonalobiT<br />
gamowveuli arasimetriuli SeSfoTebebis<br />
didi tranzientuli zrda ganapirobebs konveqciis<br />
dinamikis ganusazRvrelobas/aracalsaxobas.<br />
analizma aseve aCvena, rom, qvekritikuli releis<br />
ricxvebis dros, konveqciuri SeSfoTebebis<br />
dinamika fundamenturad gansxvavdeba dinamikisagan<br />
arawanacvlebuli dinebis dros, am ukanasknel<br />
SemTxvevaSi sistema sruliad mdgradia, maSin,<br />
rodesac wanacvlebuli dinebis SemTxvevaSi, arasimetriuli<br />
SeSfoTebani ganicdian mZlavr tranzientul<br />
zrdas, rac SeiZleba gaxdes turbulentobis<br />
gaCenis mizezi.<br />
4) akad.wevr-kor. g.CageliSvilTan TanaavtorobiT.<br />
`fsevdo- da wanacvlebiTi-alfvenis talRebis<br />
zearekvla ukumSvad, mudmivwanacvlebian di-
30<br />
nebebSi~ (gadacemulia gamosaqveyneblad JurnalSi<br />
`Phys. Rev. E~, inglisur enaze).<br />
talRebis zearekvla aris damaxasiaTebeli<br />
movlena bunebrivi da sainJinro araerTgvarovani/wanacvlebiTi<br />
dinebebisa, Tuki maTSi arsebobs<br />
talRuri movlenebi. metic, zearekvla (romelic<br />
aris wanacvlebuli dinebis araorTogonalobiT<br />
gamowveuli movlena) xSirad gansazRvravs dinebis<br />
dinamikas. kvlevis mizani iyo zearekvlis<br />
fizikis detaluri analizi ukumSvadi, mudmivwanacvlebiani<br />
dinebis fsevdo- da wanacvlebiTialfvenis<br />
talRebis magaliTze. mizani miRweuli<br />
iqna elzaseris cvladebis SemotaniT da aramodaluri<br />
analizis gamoyenebiT. analizis Sedegad<br />
SesaZlebeli gaxda sxvadasxva fizikuri procesis<br />
erTmaneTisgan gancaleba, maTi urTierTgavlenisa<br />
da zearekvlis movlenebis fizikis safuZvlebis<br />
gaazreba.<br />
akad. j.lominaZem 2011 wels monawileoba miiRo:<br />
_ ruseTis mecnierebaTa akademiis kosmosur<br />
gamokvlevaTa institutSi Catarebul saerTaSoriso<br />
konferenciaSi `astr<strong>of</strong>izika dRes da xval~<br />
(moskovi, rf);<br />
_ ruseTis mecnierebaTa akademiis kosmosur<br />
gamokvlevaTa institutis samecniero seminarSi<br />
`siuniaev-zeldoviCis efeqti~ (moskovi, rf);<br />
_ daeswro ruseTis mecnierebaTa akademiis<br />
saerTo krebas (moskovi, rf).<br />
akad. j.lominaZe da akad.wevr-kor. g.Cageli-<br />
Svili monawileobdnen SoTa rusTavelis erovnuli<br />
samecniero fondis grantiT (GNSFST 08/4-420)<br />
dafinansebuli Temis damuSavebaSi.
31<br />
akad. j.lominaZe miwveuli iyo samuSao vizitiT<br />
Tel-avivis universitetSi (israeli). universitetis<br />
zust mecnierebaTa fakultetis fizikisa<br />
da astronomiis gany<strong>of</strong>ilebis seminarze waikiTxa<br />
leqcia. gany<strong>of</strong>ilebis TanamSromlebTan erTad<br />
(pr<strong>of</strong>. e.gurviCi) ganxilul iqna astr<strong>of</strong>izikis dargSi<br />
samomavlo TanamSromlobis, kerZod, erToblivi<br />
samecniero proeqtis Sesrulebis sakiTxebi.<br />
2011 wels akad. j.lominaZe dainiSna saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis vice-prezidentis<br />
movaleobis Semsruleblad.<br />
akad. j.lominaZe ganagrZobda m.nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis kosmosuri kvlevebis centris<br />
xelmZRvanelobas.<br />
† akademikosi Tengiz sanaZe<br />
statia<br />
`Cernobilis atomur eleqtrosadgurze momxdari<br />
teqnogenuri avariis mizezebi, Sedegebi da<br />
maTi analizi~ (J. `mecniereba da teqnologiebi~,<br />
#4-6, 2011, 12-17).<br />
gaanalizebulia Cernobilis avariis Sesaxeb<br />
g.medvedevis statiaSi (`Новый Мир~, #6, 1986, 3-108)<br />
moyvanili faqtebi. am faqtebis safuZvelze naCvenebia,<br />
Tu rogor gadavida reaqtori umarTav<br />
mdgomareobaSi. <strong>of</strong>icialuri versiisagan gansxvavebiT<br />
cxadia, rom eqsperimentis dros reaqtoris<br />
SigniT gaskda erT-erTi arxis mili da deformaciuli<br />
impulsi gavrcelda grafitis wyobis yvela<br />
mimarTulebiT, ramac gamoiwvia reaqtoris yvela<br />
arxis deformacia. amis Semdeg misi SeCereba<br />
SeuZlebeli gaxda.
32<br />
akademikosi nodar cincaZe<br />
statiebi<br />
1) `koleqtiuri modebi kvantur fermi-siTxeSi~<br />
(TanaavtorobiT; Low Tem. Phys., 37, 982, inglisur<br />
enaze).<br />
ganzogadebulia fermi-siTxeebisaTvis landaus<br />
Teoria (kerZod, He-3 siTxeebSi). naCvenebia,<br />
rom landaus nulovani bgera arsebobs maSinac,<br />
Tu gaviTvaliswinebT de-broilis talRebis difraqcias.<br />
agreTve, napovni iqna axali moda.<br />
2) `axali gaswvrivi talRebi eleqtronulpozitronul-ionur<br />
kvantur plazmaSi~ (TanaavtorobiT;<br />
Eur. Phys. J. D64, 447(2011), inglisur enaze).<br />
aRmoCenilia axali gaswvrivi talRebi e - + e- + i<br />
kvantur plazmaSi. Seswavlilia axali talRebis<br />
dispersiuli gantoleba da gamoyvanilia arawrfivi<br />
korte-de-vrizis gantoleba kvanturi garemosaTvis.<br />
3) `CaWerili da mcire temperaturis efeqtebi<br />
relativistur gadagvarebul plazmaSi~ (TanaavtorobiT;<br />
Phys. Plasma, 18, 102306, 2011, inglisur enaze).<br />
fermis relativistur kvantur plazmaSi gaTvaliswinebulia<br />
CaWerili eleqtronebi da mcire<br />
temperaturis efeqti. Seswavlilia mcire, magram<br />
sasrulo amplitudebis solitoni, xolo didi<br />
amplitudis dros ricxobrivad naCvenebia didi<br />
amplitudis mqone struqturebi.<br />
4) `ionur-akustikuri solitaruli talRebi<br />
ultrarelativistur gadagvarebul wyvil-ionur<br />
plazmaSi~ (TanaavtorobiT; Phys. Plasma, 18, 112701<br />
(2011), doi:101063/13657431, inglisur enaze).
33<br />
Seswavlilia ionuri bgera ultrarelativisturi<br />
fermis gadagvarebul e - + e - + i kvantur plazmaSi.<br />
aRmoCenilia axali arawrfivi struqturebi.<br />
5) `ionur-akustikuri solitaruli talRebis<br />
arawrfivi struqtura mTlianad gadagvarebul relativistur<br />
eleqtronul-pozitronul-ionur plazmaSi~<br />
(TanaavtorobiT; J. Plazma Physics. doi:10.1017/<br />
50022377811000481(2011), inglisur enaze).<br />
eleqtronul-pozitronul-ionur relativistur<br />
plazmaSi Seswavlilia ionuri bgeris solitoni<br />
kvanturi efeqtis gaTvaliswinebiT. naCvenebia<br />
relativisturi gadagvarebuli fermi-gazis<br />
gansxvaveba ararelativistur gadagvarebul fermigazTan<br />
mimarTebaSi.<br />
zemoT aRniSnuli Sromebi saSualebas iZleva<br />
CavwvdeT fizikur movlenebs kvantur plazmaSi,<br />
kerZod, liTonuri da naxevargamtarebis nanostruqturebis<br />
Seswavlisas.<br />
6) `axali moda da misi urTierTqmedeba eleqtronul-pozitronul-ionur<br />
plazmasTan ponderomotoruli<br />
Zalis saSualebiT~ (TanaavtorobiT;<br />
Phys. Plasma, 18, 122106 (2011), inglisur enaze).<br />
dadgenilia, rom eleqtronebisa da pozitronebis<br />
temperaturulma sxvaobam gamoiwvia axali<br />
tipis talRebis arseboba eleqtronul-pozitronul-ionur<br />
plazmaSi. gamoyvanilia dispersiuli<br />
Tanafardoba da Seswavlilia arastacionaruli<br />
arawrfivi axali modis struqturebi.<br />
akad. n.cincaZem monawileoba miiRo plazmis<br />
fizikis sakiTxebisadmi miZRvnili ori saerTaSoriso<br />
konferenciis muSaobaSi: lisabonSi (portugalia)<br />
da garmiS-partenkirxenSi (gfr), sadac gamovida<br />
moxsenebebiT.
34<br />
igi monawileobda SoTa rusTavelis erovnuli<br />
samecniero fondis #1-4/16GNSF/STO9_305_4_140<br />
grantiT dafinansebuli Temis damuSavebaSi.<br />
akademikosi giorgi xaraZe agrZelebda zedenadi<br />
helium-3-is Tvisebebis Teoriul kvlevas. am<br />
mimarTulebiT erT-erTi aqtualuri sakiTxia helium-3-is<br />
zedenadi fazebis magnituri dinamikis<br />
Taviseburebebis dadgena, maT Soris, erTgvarovani<br />
koherentuli spinuri precesiis aramdgradobis<br />
meqanizmis Seswavla.<br />
rogorc irkveva, xsenebuli aramdgradoba xorcieldeba<br />
spin-orbituli urTierTqmedebis meSveobiT<br />
im pirobebSi, rodesac gareSe zemoqmedebis<br />
Sedegad orbitul Tavisuflebis xarisxebze spinorbituli<br />
potenciali ar imy<strong>of</strong>eba minimumSi. es<br />
meqanizmi adre Seswavlilia fizikis institutis<br />
Teoretikosebis mier da pirvelad naCvenebi iqna<br />
helium-3-is anizotropiul A fazaSi koherentuli<br />
spinuri precesiis aramdgradoba xsenebuli spinorbituli<br />
meqanizmis meSveobiT. Semdgom gairkva,<br />
rom msgavsi meqanizmiT xdeba koherentuli spinuri<br />
precesiis CamoSla izotropiul zedenad B<br />
fazaSic, rac eqsperimentulad daimzireba dabali<br />
temperaturebis pirobebSi.<br />
koherentuli spinuri precesiis aramdgradoba<br />
SeiZleba warmovadginoT, rogorc magnituri velis<br />
mimarT ganivi magnituri kvantis (magnonis)<br />
daSla or gaswvriv mokletalRovan magnonad. es<br />
procesi adre Seswavlilia Zlieri magnituri velis<br />
zRvarSi. fiz.-maT.mecn.doqt. g.baramiZesTan<br />
erTad Catarebul gamokvlevaSi xsenebuli sammag-
35<br />
noniani meqanizmi Seswavlilia zogadi spin-orbituli<br />
konfiguraciis SemTxvevaSi.<br />
akad. g.xaraZe ganagrZobda e.andronikaSvilis<br />
fizikis institutis samecniero sabWos Tavmjdomarisa<br />
da saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis akademiuri sabWos wevris movaleobaTa<br />
Sesrulebas.<br />
akademiis wevr-korespondenti revaz bancuri<br />
statiebi<br />
1) `sakontaqto amocana sasruli CarTvis mqone<br />
ubnobriv-erTgvarovani sibrtyisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />
Prikl. Mat. i Mekh. 75, #1, 2011, 133-138, rusul<br />
enaze; Journal Appl. Math. Mech. 75, #1, 2011, 93-97,<br />
inglisur enaze).<br />
Seswavlilia drekadobis brtyeli Teoriis<br />
sakontaqto amocana ubnobriv-erTgvarovani orTotropiuli<br />
sibrtyisaTvis, romelsac aqvs gamy<strong>of</strong>i<br />
wrfis marTobuli, sasruli sigrZis drekadi<br />
CarTva. CarTvis erTi bolo mdebareobs gamy<strong>of</strong><br />
wrfeze, xolo meore boloze modebulia gamWimavi<br />
Zala. analizur funqciaTa Teoriis meTodebis<br />
gamoyenebiT amocana miyvanilia singularul integralur-diferencialur<br />
gantolebaze uZravi<br />
singularobiT. furies gardaqmnebis gamoyenebiT<br />
amocana miyvanilia rimanis sasazRvro amocanaze.<br />
miRebulia zusti amonaxsni da dadgenilia Zabvebis<br />
asimptotika CarTvis boloebis midamoSi.<br />
2) `Tanabrad mtkice konturis moZebnis erTi<br />
amocanis Sesaxeb kvadratisaTvis, romelic Sesustebulia<br />
xvreliT da wveroebSi amonaWrebiT~ (TanaavtorobiT;<br />
andria razmaZis maTematikis institutis<br />
Sromebi, t. 155, 9-16, inglisur enaze).
36<br />
Seswavlilia kvadratSi ucnobi Tanabrad mtkice<br />
konturis moZebnis amocana, romlis wveroebis<br />
midamo amoWrilia ucnobi Tanabrad mtkice rkalebiT.<br />
kvadratis sazRvris sworxazovan nawilebze<br />
moqmedeben erTnairi, absoluturad gluvi Stampebi,<br />
sazRvris danarCeni nawili Tavisufalia gare<br />
datvirTvisagan. amocanis ciklurad simetriulobis<br />
gaTvaliswinebiT igi miiyvaneba mrudwirul<br />
eqvskuTxedisaTvis nawilobriv ucnobsazRvrian<br />
Sereul amocanaze. konformuli gadasaxvis gamoyenebiT<br />
amocana miyvanilia keldiS-sedovis amocanaze<br />
naxevarsibrtyisaTvis. dawerilia sazRvris<br />
ucnobi konturisa da rkalebis gantolebebi.<br />
akad.wevr-kor. r.bancurma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciis muSaobaSi da waikiTxa<br />
moxseneba:<br />
_ `drekadobis brtyeli Teoriis sakontaqto<br />
da Sereuli amocanebi~ (akad. n.musxeliSvilis dabadebis<br />
120 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso<br />
konferencia, Tbilisi).<br />
igi aris SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />
fondis grantiT (GNSF/ST08/3-386) dafinansebuli<br />
Temis samecniero xelmZRvaneli.<br />
2011 wels akad.wevr-kor. r.bancurs, mecn.doqt.<br />
n.SavlayaZesTan erTad, mieniWa n.musxeliSvilis saxelobis<br />
premia naSromTa ciklisaTvis `drekadobis<br />
Teoriis sakontaqto da Sereuli amocanebi~.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
aleqsandre kvinixiZe<br />
statiebi<br />
1) `nonetSi Semavali mezonebis Tvisebebi nambu-iona-lazinios<br />
modelSi ganzomilebiT da Ca-
37<br />
moWriT regularizaciebSi~ (TanaavtorobiT; Phys.<br />
Rev. D83, 034005, 2011, inglisur enaze).<br />
nambu-iona-lazinios modeli, romelSic gaTvaliswinebulia<br />
kobaiaSi-maskava-t’huftis wevri,<br />
aris dabali energiebis kvanturi qromodinamikis<br />
erT-erTi Semcvleli velis efeqturi Teoria, romelic<br />
Seicavs UA(1) anomalias, anu masSi irRveva<br />
klasikuri velis Teoriis UA(1) simetria, rac<br />
damaxasiaTebelia kvanturi qromodinamikisTvis. am<br />
Teoriis farglebSi Seswavlilia nonetSi Semavali<br />
mezonebis Tvisebebi ori da sami aromatis<br />
mqone kvarkebis SemTxvevaSi. MmiRebulia K-mezonis<br />
daSlis konstanta, eta-mezonis masa da topologiuri<br />
amTvisebloba.<br />
2) `relativisturi kvanturi meqanika sinaTlis<br />
frontis sibrtyeze, romelic Tavsebadia velis<br />
kvantur TeoriasTan~ (TanaavtorobiT; Journal<br />
<strong>of</strong> Physics, 330, 012007, 2011, inglisur enaze).<br />
relativisturi kvanturi meqanika sinaTlis<br />
frontis sibrtyeze intensiurad gamoiyeneba mravalnawilakovani<br />
sistemebis Sesaswavlad. ZiriTadad,<br />
es ganpirobebulia Teoriis simartiviT velis<br />
kvantur TeoriasTan SedarebiT, romlis gamoyenebisas<br />
usasrulo raodenobis Tavisuflebis xarisxebia<br />
gasaTvaliswinebeli. amavdroulad, problemad<br />
rCeboda am relativisturi kvanturi meqanikis<br />
Tavsebadoba velis kvantur TeoriasTan da<br />
amis gamo ganixileboda rogorc velis kvanturi<br />
Teoriis alternativa. amasTan erTad, mas axasia-<br />
Tebs ramdenime nakli, maT Soris egreT wodebuli<br />
klasterizaciis problema.<br />
gamoyvanilia axali tipis relativisturi kvanturi<br />
meqanika sinaTlis frontis sibrtyeze, ro-
38<br />
melic Tavsebadia velis kvantur TeoriasTan da,<br />
amasTan erTad, akmay<strong>of</strong>ilebs klasterizaciis Tvisebas.<br />
3) `gantolebebis gayalibebis meTodis sxvadasxva<br />
gamoyeneba~ (TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong> Physics,<br />
330, 012008, 2011, inglisur enaze).<br />
naCvenebia Cvens mier miRebuli „gantolebebis<br />
gayalibebis meTodis“ efeqturoba elementarul<br />
nawilakTa fizikis sxvadasxva amocanaSi. maT Soris,<br />
ganxilulia Sedgenili nawilakebis eleqtromagnituri<br />
Tvisebebi, partonebis ganzogadebuli<br />
ganawilebebi, krosing-simetriuli da amave<br />
dros unitaruli mezon-nuklonis gabnevis amplitudis<br />
ageba da a.S. xazgasasmelia, rom am meTodis<br />
gamoyenebiT amocanebis amonaxsnebSi avtomaturad<br />
xorcieldeba velis kvanturi Teoriis<br />
struqturis gaTvaliswineba.<br />
4) `nonetSi Semavali mezonebis Tvisebebi sasruli<br />
temperaturis da qimiuri potencialis Sem-<br />
TxvevaSi nambu-iona-lazinios modelSi ganzomilebiT<br />
regularizaciaSi~ (TanaavtorobiT; arxiv:<br />
1110.5898 [hep-ph] gadacemulia gamosaqveyneblad Phys.<br />
Rev. D-Si, inglisur enaze).<br />
akad.wevr-kor. a.kvinixiZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo saerTaSoriso forumebis muSaobaSi<br />
da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `yaliburad invariantuli velis efeqturi<br />
Teoria Cacmuli nuklonebisTvis~ (III saerTaSoriso<br />
konferencia adronebis fizikaSi, Canakale, TurqeTi);<br />
_ `relativisturi kvanturi meqanika, gamoyvanili<br />
velis kvanturi Teoriidan~ (akad. n.musxe-
39<br />
liSvilis dabadebis 120 wlisTavisadmi miZRvnili<br />
saerTaSoriso konferencia, Tbilisi);<br />
_ `renormalizacia dabali energiis nuklonebis<br />
velis efeqtur TeoriaSi~ (saqarTvelos maTematikosTa<br />
kavSiris II saerTaSorio konferencia,<br />
baTumi).<br />
akad.wevr-kor. a.kvinixiZe aris SoTa rusTavelis<br />
erovnuli samecniero fondis grantiT GNSF/<br />
ST08/4-400 (2009-2011) dafinansebuli Temis samecniero<br />
xelmZRvaneli.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
vaxtang kokilaSvili<br />
statiebi<br />
1) `analizur da harmoniul funqciaTa sasaz-<br />
Rvro amocanebi uban-uban gluvi sazRvrebiT<br />
cvladmaCvenebliani lebegis sivrceebis CarCoebSi~<br />
(Operator <strong>The</strong>ory: Advances and Applications, v. 216, 17-<br />
39, 2011, Springer Basel AG, inglisur enaze).<br />
amoxsnilia riman-hilbertis da riman-hilbert-puankares<br />
sasazRvro amocanebi martivadbmul<br />
areebSi aragluvi sazRvrebiT im analizur<br />
funqciaTa klasebSi, romlebic warmoidginebian<br />
e.w. woniani koSis tipis integralebiT simkvriveebiT<br />
cvladmaCvenebliani lebegis sivrceebidan.<br />
dadgenilia amoxsnadobis pirobebi da amoxsnadobis<br />
SemTxvevaSi cxadad agebulia amonaxsnebi,<br />
gamovlenilia sazRvris rTuli geometriis gavlena<br />
amoxsnadobis pirobebze. saxeldobr, srulad<br />
aRwerilia rogorc sasazRvro pirobebSi<br />
monawile koeficientebis, aseve sazRvris kuTxeebis<br />
sidideebis sivrcis kuTxur wertilebSi<br />
xarisxis maCveneblis mniSvnelobebisa da woniTi
40<br />
funqciis gavlena amoxsnadobis pirobebze. gamokvleulia<br />
arafredholmuri SemTxvevebi.<br />
2) `singularuli integralebi da Zlieri maqsimaluri<br />
funqciebi wonian grand lebegis sivrceebSi~<br />
(samecniero konferenciis _ `arawrfivi analizi,<br />
funqciaTa sivrceebi da gamoyenebebi~ SromaTa<br />
krebuli, t. 9, CexeTis respublikis mecnierebaTa<br />
akademiis gamomcemloba, tresti, CexeTis respublika,<br />
2011).<br />
woniTi funqciebisaTvis dadgenilia aucilebeli<br />
da sakmarisi pirobebi, romlebic ganapirobeben<br />
erTwoniani utolobebis marTebulobas jeradi<br />
singularuli integralebisa da Zlieri<br />
maqsimaluri funqciebisaTvis. analogiuri amocana<br />
amoxsnilia woniani jeradi singularuli integralebisa<br />
da woniani Zlieri maqsimaluri funqciebisaTvis.<br />
3) `holomorfuli funqciebisaTvis i.vekuas<br />
warmodgenebis ganzogadeba da maTi gamoyeneba<br />
riman-hilbert-puankares sasazRvro pirobebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
Journal <strong>of</strong> Function Spaces and Applications,<br />
9, #3, 2011, 217-244, inglisur enaze).<br />
analizuri funqciebisaTvis, romelTa maRali<br />
rigis warmoebulebi warmodgenilia koSis tipis<br />
integralebiT simkvriveebiT woniani cvladmaCvenebliani<br />
lebegis sivrceebidan, ganzogadebulia<br />
i.vekuas cnobili integraluri warmodgenebi areebSi<br />
uban-uban gluvi sazRvrebiT. miRebuli warmodgenebis<br />
safuZvelze amoxsnilia riman-hilbertpuankares<br />
problema sruliad axal, zogad daSvebebSi.<br />
dadgenilia amoxsnadobis pirobebi, gamovlenilia<br />
sazRvris geometriis gavlena amocanis<br />
amoxsnadobis suraTze.
41<br />
4) `woniani hardisa da smirnovis klasebi da<br />
dirixles amocana rgolisaTvis cvladmaCvenebliani<br />
analizis CarCoebSi~ (TanaavtorobiT; Complex<br />
Variables and Elliptic Equations, 56, #10-11, 2011, 955-973,<br />
inglisur enaze).<br />
pirvelad maTematikur literaturaSi Semo-<br />
Rebuli da Seswavlilia sxvadasxva tipis cvladmaCvenebliani<br />
hardisa da smirnovis klasebi rogorc<br />
caladbmul, ise oradbmul areebSi. dadgenilia<br />
am klasebis funqciaTa koSis tipis integralebiT<br />
warmodgenadoba. cvladmaCvenebliani hardis<br />
klasis analizur funqciaTa namdvili nawilebisTvis<br />
rgolSi amoxsnilia dirixles amocana.<br />
5) `trigonometriuli polinomebiT aproqsimaciis<br />
Sebrunebuli Teoremebi cvladmaCveneblian<br />
lebegis sivrceebSi~ (TanaavtorobiT; Banach Journal<br />
<strong>of</strong> Mathematical Analysis, 5, #1, 2011, 70-82, inglisur enaze).<br />
damtkicebulia perioduli funqciis trigonometriuli<br />
mravalwevrebiT saSualod miaxloebis<br />
Sebrunebuli Teoremebi cvladmaCveneblian lebegis<br />
sivrceebSi makenhauptis tipis wonebiT. dadgenili<br />
utolobebi gviCvenebs, Tu ra gavlenas axdens<br />
Sesabamis Sefasebebze sivrcis metrika.<br />
6) `woniani singularuli integraluri operatoris<br />
SemosazRvruloba grand lebegis sivrceebSi~<br />
(TanaavtorobiT; saqarTvelos maTematikuri<br />
Jurnali, t. 18, 2011, 259-269, inglisur enaze).<br />
dadgenilia karlesonis wirze gansazRvruli<br />
koSis woniani singularuli integraliT gaCenili<br />
operatoris SemosazRvrulobis aucilebeli da<br />
sakmarisi piroba grand lebegis sivrceSi xaris-
42<br />
xovani woniT. miRebulia singularuli integraluri<br />
gantolebis fredholm-murobis kriteriumi.<br />
7) `orwoniani utolobebi wiladuri maqsimaluri<br />
funqciebisa da singularuli integralebisaTvis<br />
L p(x) sivrceebSi~ (TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong><br />
Math. Sci. 173, #6, 2011, 656-673, inglisur enaze).<br />
namdvil RerZze gansazRvruli wiladuri maqsimaluri<br />
funqciebisa da hilbertis gardaqmnebis<br />
normebisaTvis dadgenilia sxvadasxva tipis utolobebi<br />
gansxvavebuli wonebiT utolobaTa sxvadasxva<br />
mxareSi.<br />
8) `dirixles amocana cvladmaCvenebliani smirnovis<br />
klasis harmoniuli funqciebisaTvis ubanuban<br />
gluvsazRvrian areebSi~ (TanaavtorobiT; Journal<br />
<strong>of</strong> Math. Sci., 172, #3, 2011, 1-21, inglisur enaze).<br />
dadgenilia, rom sazRvris geometriisa da<br />
sazRvris kuTxian wertilebSi sivrcis maCveneblis<br />
mniSvnelobebis mixedviT amocana SeiZleba<br />
iyos calsaxad amoxsnadi, aracalsaxad amoxsnadi<br />
an ar iyos sazogadod amoxsnadi. upirobo aramoxsnadobis<br />
SemTxvevaSi sasazRvro pirobis marjvena<br />
mxarisaTvis moZebnilia aucilebeli da sakmarisi<br />
piroba, romelic uzrunvely<strong>of</strong>s amocanis<br />
amoxsnadobas. problemis amoxsnadobis yvela Sem-<br />
TxvevaSi amonaxsnebi agebulia kvadraturebSi.<br />
9) `trigonometriuli polinomebiT miaxloebis<br />
dazustebuli pirdapiri da Sebrunebuli utolobebi<br />
cvladmaCveneblian lebegis wonian sivrceebSi~<br />
(TanaavtorobiT; saqarTvelos maTematikuri<br />
Jurnali, t. 18, #3, 2011, 398-423, inglisur enaze).<br />
steklovis funqciis saSualebiT SemoRebulia<br />
ganzogadebuli sigluvis modulis cneba.<br />
axali struqturuli maxasiaTeblis SemoReba imiT
43<br />
aris ganpirobebuli, rom cvladmaCvenebliani lebegis<br />
sivrceebi ar warmoadgenen Zvris mimarT invariantul<br />
sivrceebs. amitom am sivrceebSi klasikuri<br />
uwyvetobis moduli azrs kargavs.<br />
aproqsimaciis amocanebi gamokvleulia cvladmaCveneblian<br />
lebegis sivrceebSi iseTi wonebiT,<br />
romlebic warmoadgenen makenhauptis tipis wonebs,<br />
kargad morgebuls zemoT aRniSnuli arastandartuli<br />
banaxis funqciur sivrceebze.<br />
dadgenilia ganzogadebuli sigluvis modulis<br />
ormxrivi Sefasebebi trigonometriuli polinomebiT<br />
saukeTeso miaxloebebis saSualebiT,<br />
gamovlenilia struqturuli maxasiaTeblis damokidebuleba<br />
ara marto saukeTeso miaxloebebis<br />
nulisaken miswrafebis rigze, aramed TviT sivrcis<br />
metrikaze. am ukanasknelis warmoCena iseTi<br />
Sefasebebis dadgenis saSualebas iZleva, romlebic<br />
rigis mixedviT gaumjobesebadia. miRebuli<br />
Sedegebidan gamoyvanilia marSos cnobili utolobebisa<br />
da maTi Sebrunebuli utolobebis ganzogadebuli<br />
da dazustebuli variantebi.<br />
10) `dirixles problema cvladmaCvenebliani<br />
smirnovis klasis harmoniuli funqciebisaTvis<br />
oradbmul areebSi~ (TanaavtorobiT; memuarebi diferencialur<br />
gantolebebsa da maTematikur fizikaSi,<br />
t. 52, 2011, 131-156, inglisur enaze).<br />
uban-uban gluvsazRvrian oradbmul areSi<br />
amoxsnilia dirixles amocana im harmoniul funqciaTa<br />
klasSi, romlebic warmoadgenen smirnovis<br />
cvladmaCvenebliani klasis analizuri funqciebis<br />
namdvil nawilebs. gamovlenilia sazRvris rTuli<br />
geometriuli bunebisa da cvladmaCveneblianTa<br />
wyvilis gavlena amoxsnadobis suraTze. maSin,<br />
roca sasazRvro pirobis nebismieri marjvena mxa-
44<br />
risaTvis amocana ar aris amoxsnadi, sasazRvro<br />
funqciisaTvis dadgenilia is aucilebeli da sakmarisi<br />
piroba, romelic ganapirobebs amoxsnadobas.<br />
amoxsnadobis yvela SemTxvevaSi amonaxsnebi<br />
agebulia efeqturad.<br />
akad.wevr-kor. v.kokilaSvilma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo da plenaruli moxsenebebi waiki-<br />
Txa saerTaSoriso konferenciebze:<br />
_ `axali funqciuri sivrceebi kerZowarmoebulebian<br />
diferencialur gantolebebSi~ (neapoli,<br />
italia);<br />
_ `integraluri da diferencialuri operatorebi<br />
da maTi gamoyenebebi~ (aveiro, portugalia);<br />
_ `operatorTa Teoria da gamoyenebebi~ (IWO-<br />
TA-2011, sevilia, espaneTi);<br />
_ `uwyvet tanTa meqanika da analizis monaTesave<br />
sakiTxebi~ (akad. n.musxeliSvilis dabadebidan<br />
120 wlisTavisadmi miZRvnili konferencia, Tbilisi).<br />
_ `funqciuri sivrceebi, diferencialuri gantolebebi.<br />
arawrfivi analizi~ (me-8 saerTaSoriso<br />
konferencia, tabazi, tiuringia, gfr).<br />
akad.wevr-kor. v.kokilaSvili xelmZRvanelobda<br />
a.razmaZis maTematikis institutis samecniero<br />
programiT gaTvaliswinebul erT damTavrebul<br />
samecniero-kvleviT Temas.<br />
igi xelmZRvanelobda SoTa rusTavelis erovnuli<br />
samecniero fondiT dafinansebul samecniero<br />
sagranto proeqts GNSF/STO9_23_100.<br />
akad.wevr-kor. v.kokilaSvili asrulebda maTematikis<br />
dargobrivi komisiis Tavmjdomaris movaleobas.<br />
komisiam ganixila da Seafasa saqarTve-
45<br />
los sabiujeto samecniero-kvleviTi dawesebulebebisa<br />
da umaRlesi saswavleblebis mier gaweuli<br />
samecniero saqmianoba maTematikis dargSi.<br />
akad.wevr-kor. v.kokilaSvilma Seasrula Sesabamisi<br />
samuSao, rogorc Svidi saerTaSoriso ma-<br />
Tematikuri Jurnalis saredaqcio kolegiis wevrma,<br />
asocirebulma gamomcemelma Tu mTavarma redaqtorma.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
elizbar nadaraia<br />
statiebi<br />
1) `ganawilebis funqciis Sefaseba cenzurirebuli<br />
SerCeviT~. I (Advances and Applications in Mathematical<br />
<strong>Sciences</strong>, v. 8, Issue 1, 2011, 27-38, inglisur enaze).<br />
ganawilebis funqciis Sesafaseblad ganxilulia<br />
regresiis funqciis araparametrul gulovan<br />
SefasebaTa klasis analogi, rodesac mocemulia<br />
garkveuli tipis cenzurirebuli SerCeva. ganxilulia<br />
agebul SefasebaTa gadauadgileblobis,<br />
Zaldebulobisa da asimptoturi normalurobis<br />
sakiTxi. garda amisa, Seswavlilia agebuli Sefasebis<br />
TiTqmis aucileblad Tanabari metrikiT<br />
krebadoba.<br />
2) `ganawilebis funqciis Sefaseba cenzurirebuli<br />
SerCeviT. II (Advances and Applications in Mathematical<br />
<strong>Sciences</strong>, v. 9, Issue 2, 2011, 125-135, inglisur enaze).<br />
gagrZelebulia pirvel naSromSi SemoRebul<br />
SefasebaTa Tvisebebis Seswavla. kerZod, damtkicebulia<br />
am SefasebebTan dakavSirebuli zogier-<br />
Ti funqcionalebisaTvis (gadaxris zomebisaTvis)<br />
ganzogadebuli zRvariTi Teoremebi. agebulia<br />
axali Tanxmobis kriteriumebi.
46<br />
3) `fermentaciuli reaqciis erTi stoqasturi<br />
modelis koeficientebis Sefasebis Sesaxeb~ (saqar-<br />
Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe,<br />
t. 5, #1, 104-107, inglisur enaze).<br />
ganxilulia fermentaciuli reaqciis stoqasturi<br />
modeli. statistikuri meTodebis gamoyenebiT<br />
miRebulia modelSi Semavali koeficientebis<br />
gamosaTvleli formulebi. kerZod, mocemulia mixaelis-menTenis<br />
gantolebis parametrebis Sefasebis<br />
formulebi.<br />
4) `bernulis regresiis funqciis erTi araparametruli<br />
Sefasebis Sesaxeb~ (Proceedings <strong>of</strong> the <strong>Sciences</strong><br />
Conference `Problems <strong>of</strong> Modern Mathematics”, yarSi,<br />
uzbekeTi, 2011, 22-27, inglisur enaze).<br />
agebulia bernulis regresiis funqciisaTvis<br />
araparametruli gulovani Sefasebebi da Seswavlilia<br />
zogierTi misi statistikuri Tviseba.<br />
akad.wevr-kor. e.nadaraiam 2011 wels monawileoba<br />
miiRo da moxsenebebi waikiTxa samecniero forumebze:<br />
_ `rao-krameris utolobis Sesaxeb usasruloganzomilebian<br />
sivrceSi~ (ms<strong>of</strong>lio 58-e statistikuri<br />
kongresi, dublini, irlandia);<br />
_ `bernulis regresiis funqciis Sefasebis<br />
Sesaxeb~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis i.vekuas gamoyenebiTi maTematikis<br />
institutis gafarToebuli seminari, Tbilisi);<br />
_ `bernulis regresiis funqciis araparametruli<br />
Sefasebis kvadratuli gadaxris zRvariTi<br />
ganawileba~ (saqarTvelos maTematikosTa kavSiris<br />
meore saerTaSoriso konferencia, baTumi).<br />
akad.wevr-kor. e.nadaraia monawileobda SoTa<br />
rusTavelis erovnuli samecniero fondis mier
47<br />
dafinansebuli erTi sagranto proeqtis (GNSF/ST<br />
09_383_3-106) SesrulebaSi.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
giorgi CageliSvili<br />
statiebi<br />
1) akad. j.lominaZesTan TanaavtorobiT. `konveqciis<br />
dinamikis ganusazRvreloba horizontalur<br />
brtyel kuetis dinebaSi didi reinoldsis ricxvebis<br />
dros~ (gadacemulia gamosaqveyneblad Jurnal-<br />
Si `Physics <strong>of</strong> Fluids~, inglisur enaze). (statiis anotacia<br />
ix. gv. 28).<br />
2) akad. j.lominaZesTan TanaavtorobiT `fsevdo-<br />
da wanacvlebiTi-alfvenis talRebis zearekvla<br />
ukumSvad, mudmivwanacvlebian dinebebSi~ (gadacemulia<br />
gamosaqveyneblad JurnalSi `Phys. Rev.<br />
E~, inglisur enaze). (statiis anotacia ix. gv. 29).<br />
akad.wevr-kor. g.CageliSvilma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo saerTaSoriso konferenciebSi:<br />
_ saerTaSoriso vorkSopze TermoakustikaSi<br />
(Cenai, indoeTi) waikiTxa ori moxseneba:<br />
a) `grigalebiT akustikuri talRebis generacia<br />
wanacvlebiT dinebebSi, rogorc SeSfoTebaTa<br />
modebis bmis kerZo gamovlena~;<br />
b) `axali xedva arawrfivi procesebisa wanacvlebiT<br />
dinebebSi: arawrfivi SeSfoTebebis kuTxuri<br />
gadanawileba~. igive moxseneba man waikiTxa,<br />
agreTve, indo-evropul vorkSopze bangalorSi<br />
(indoeTi);<br />
_ `fsevdo- da wanacvlebiTi-alfvenis talRebis<br />
buneba da dinamika ukumSvad damagnitebul<br />
wanacvlebiT dinebebSi~ (saerTaSoriso konferencia<br />
plazmis fizikaSi, strasburgi, safrangeTi).
48<br />
DFG-s (germaniis erovnuli samecniero kvleviTi<br />
fondi) mier dafinansebuli proeqtis _<br />
„turbulentobaze qvekritikuli gadasvla da misi<br />
mileva brtyel kuetis dinebebSi: aramodaluri da<br />
ricxviTi analizi“ _ farglebSi akad.wevr-kor. g.CageliSvilma<br />
2011 wels oTxi Tve imuSava darm-<br />
Stadtis (gfr) teqnikur universitetSi.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
aleqsandre xaraziSvili<br />
statiebi<br />
1) `erTi kombinatoruli amocana lebegis zomis<br />
translaciaTa mimarT invariantuli gagrZelebebis<br />
Sesaxeb~ (Expositiones Mathematicae, v. 29, #1,<br />
2011, 150-158, inglisur enaze).<br />
damtkicebulia, rom yoveli naturaluri n>1<br />
ricxvisaTvis evklidur sivrceSi arsebobs X 1 , X 2 , .<br />
. . , X n simravleebi, romelTagan nebismieri n-1 SeiZleba<br />
gavxadoT zomadi lebegis zomis garkveuli<br />
invariantuli gagrZelebis mimarT, magram yvela<br />
am simravlis gaerTianeba warmoadgens evkliduri<br />
sivrcis absoluturad arazomad simravles.<br />
kerZod, aRniSnuli gaerTianeba ver iqneba zomadi<br />
lebegis zomis verc erTi invariantuli gagrZelebis<br />
mimarT. es Sedegi miuTiTebs arsebiT gansxvavebaze<br />
invariantul zomaTa Teoriasa da Cveulebriv<br />
(arainvariantul) zomaTa Teorias Soris.<br />
2) `vitalis simravleebis zomadobis Tvisebebi~<br />
(Amer. Math. Monthly, v. 118, #10, 2011, 693-703,<br />
inglisur enaze).<br />
gamokvleulia vitalis klasikuri simravleebis<br />
Tvisebebi invariantul zomaTa Teoriis TvalsazrisiT.<br />
naCvenebia, rom arsebobs vitalis tipis
49<br />
simravle, romelic zomadia lebegis zomis garkveuli<br />
kvazi-invariantuli gagrZelebis mimarT.<br />
amave dros, damtkicebulia, rom arsebobs vitalis<br />
tipis absoluturad arazomadi simravleebic.<br />
3) `absoluturad arazomad funqciaTa da serpinski-zigmundis<br />
funqciaTa Soris damokidebulebis<br />
Sesaxeb~ (saqarTvelos maTematikuri Jurnali,<br />
t. 18, #2, 2011, 249-258, inglisur enaze).<br />
gamokvleulia absoluturad arazomadi funqciebisa<br />
da serpinski-zigmundis funqciebis deskrifciuli<br />
struqtura. dadgenilia, rom sazogadod<br />
funqciaTa am ori klasidan arc erTi ar<br />
Seicavs meores. agreTve, aRwerilia is topologiuri<br />
sivrceebi, romelTaTvisac funqciaTa es<br />
ori klasi erTmaneTs emTxveva, an erT-erTi klasi<br />
Seicavs meores.<br />
4) `SeniSvnebi mudmivi siganis mqone algebruli<br />
amozneqili wirebis Sesaxeb~ (saqarTvelos ma-<br />
Tematikuri Jurnali, t. 18, #4, 2011, 727-734, inglisur<br />
enaze).<br />
ganxilulia mudmivi siganis mqone algebruli<br />
amozneqili wirebis zogierTi geometriuli<br />
Tviseba. kerZod, damtkicebulia, rom nebismieri<br />
sakmarisad gluvi amozneqili wirisaTvis, romelsac<br />
aqvs mudmivi sigane, arsebobs am wiris ragind<br />
kargi aproqsimacia mudmivi siganis mqone algebruli<br />
amozneqili wirebiT.<br />
5) `zogierTi diskretuli geometriuli struqtura<br />
da maTTan asocirebuli algoriTmebi~<br />
(andria razmaZis maTematikis institutis Sromebi,<br />
t. 155, 2011, 142-148, inglisur enaze).<br />
ganxilulia evkliduri sivrcis diskretuli<br />
wertilovani sistemebi, maTi eqstremaluri Tvise-
50<br />
bebi da maTTan asocirebuli algoriTmebi. ker-<br />
Zod, naCvenebia, rom erdoSis cnobili algoriTmi,<br />
romelic sibrtyeSi mdebare sasruli wertilovani<br />
simravlis mier Caketil martiv texils gansazRvravs,<br />
zogierT SemTxvevaSi gamousadegaria.<br />
am garemoebasTan dakavSirebiT aRwerilia algoriTmi,<br />
romlis meSveobiTac igeba evkliduri sivrcis<br />
erT hipersibrtyeSi aramdebare sasruli<br />
wertilovani sistemiT gansazRvruli martivi poliedri.<br />
6) `cudi marjvena mxaris mqone Cveulebrivi<br />
diferencialuri gantolebebis Sesaxeb~ (andria<br />
razmaZis maTematikis institutis Sromebi, t. 155,<br />
2011, 139-141, inglisur enaze).<br />
gamokvleulia ori cvladis funqciis sup-zomadobis<br />
cnebis ramdenime varianti da es cneba<br />
gamoyenebulia cudi marjvena mxaris mqone Cveulebrivi<br />
diferencialuri gantolebebis amonaxsnis<br />
arsebobisa da erTaderTobis sakiTxebisadmi.<br />
kerZod, moyvanilia pirveli rigis iseTi Cveulebrivi<br />
diferencialuri gantolebis magaliTi, romlis<br />
marjvena mxare warmoadgens lebegis azriT<br />
arazomad sup-zomad funqcias da yoveli sawyisi<br />
pirobisaTvis gantolebas aqvs erTaderTi amonaxsni.<br />
7) `zogierTi SeniSvna namdvilmniSvnelobiani<br />
funqciebis monotonuri da uwyveti Seviwroebebis<br />
Sesaxeb~ (andria razmaZis maTematikis institutis<br />
Sromebi, t. 157, 2011, 11-21, inglisur enaze).<br />
ganxilulia namdvilmniSvnelobiani funqciebis<br />
iseTi Seviwroebebi, romlebsac aqvs sakmarisad<br />
kargi analizuri Tvisebebi, magaliTad, monotonuroba<br />
an uwyvetoba. meore mxriv, zogierT kon-
51<br />
kretul SemTxvevaSi damtkicebulia am tipis Seviwroebebis<br />
ararseboba. naCvenebia aRniSnuli sakiTxebis<br />
mWidro kavSiri namdvili analizis iseT<br />
klasikur obieqtebTan, rogoricaa luzinis simravle,<br />
serpinskis simravle, serpinski-zigmundis<br />
funqcia da sxv.<br />
akad. wevr-kor. a.xaraziSvilma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />
_ `samkuTxedis gare biseqtrisebis zogierTi<br />
topologiur-geometriuli Tvisebis Sesaxeb~ (X<br />
saerTaSoriso konferenciis _ `geometria da misi<br />
gamoyenebebi~ muSaobaSi, varna, bulgareTi). aRniSnul<br />
konferenciaSi monawileoba dafinansda SoTa<br />
rusTavelis erovnuli samecniero fondis #11_tr_<br />
106 grantiT.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
anzor xelaSvili<br />
statiebi<br />
1) `rogoria Sredingeris gantolebis radialuri<br />
talRuri funqciis sasazRvro piroba?” (TanaavtorobiT;<br />
American Journal <strong>of</strong> Physics. v. 79, #6, 2011,<br />
668-671, inglisur enaze).<br />
garkveulia Sredingeris radialuri gantolebis<br />
statusi imasTan dakavSirebiT, rom laplasis<br />
operators sferul koordinatebSi gaaCnia singularuli<br />
y<strong>of</strong>aqceva saTaveSi. regularulad dadgenilia<br />
SezRudvebi, rodesac dayvanili radialuri<br />
gantoleba samarTliania. naCvenebia, rom am<br />
SezRudvebs aqvs sasazRvro pirobebis saxe koordinatTa<br />
saTaveSi. aqedan gamomdinare, miRebulia<br />
dayvanili da sruli radialuri talRuri fun-
52<br />
qciebisaTvis saTaveSi y<strong>of</strong>aqceva, razec dRemde<br />
ar iyo calsaxa Sexeduleba.<br />
2) `Sredingeris radialuri gantolebis sasazRvro<br />
pirobebis Sesaxeb~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnulio akademiis moambe,<br />
t. 5, #2, 2011, 37-41, inglisur enaze).<br />
naCvenebia, rom radialuri talRuri funqciis<br />
gantoleba srul samganzomilebian Sredingeris<br />
gantolebasTan mxolod da mxolod maSinaa Tavsebadi,<br />
rodesac radialur talRur funqcias sa-<br />
TaveSi garkveuli sasazRvro piroba edeba.<br />
akad.wevr-kor. a.xelaSvilma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `radialuri Sredingeris gantolebis statusis<br />
Sesaxeb~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis e.andronikaSvilis fizikis<br />
institutis saerTaSoriso konferencia, Tbilisi);<br />
_ `laplasis operatoris singularoba sferul<br />
koordinatebSi da misgan gamomdinare zogierTi<br />
Sedegi Sredingeris radialuri gantolebisaTvis”<br />
(iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis e.andronikaSvilis fizikis institutis<br />
saerTaSoriso konferencia, romelic Catarda<br />
iuneskos egidiT, Tbilisi).<br />
_ `loidis efeqti Sredingeris radialur gantolebaSi”<br />
(niu-iorkis universitetis astr<strong>of</strong>izikisa<br />
da elementaruli nawilakebis fizikis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
seminari, niu-iorki, aSS).
53<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
giorgi jafariZe<br />
statiebi<br />
1) `muxtisa da spinis dinamika kvantur mavTulSi<br />
modulirebuli spin-orbituli urTierTqmedebiT”<br />
(TanaavtorobiT; Phys. Rev. B 84, 075466, 2011,<br />
inglisur enaze).<br />
Teoriulad Seswavlilia erTarxovani kvanturi<br />
mavTulis gamtarebloba gare eleqtruli veliT<br />
inducirebuli da sivrculad modulirebuli<br />
(raSbas) spin-orbituli urTierTqmedebisa da<br />
kvanturi mavTulis sakuTari atomaruli da<br />
struqturuli agebulebiT gansazRvruli erTgvarovani<br />
(dreselhauzis) spin-orbituli urTierTqmedebis<br />
Tanaarsebobis pirobebSi. naCvenebia,<br />
rom gamtareblobis zonis legirebisas, rodesac<br />
fermi-zedapirze my<strong>of</strong>i kvazinawilakebis de-broilis<br />
talRis sigrZis naxevari spin-orbituli ur-<br />
TierTqmedebis modulaciis talRis sigrZis Tanazomadi<br />
xdeba, sistemis metaluri faza aramdgradia<br />
aramagnitur izolatorul fazaSi gadasvlis<br />
mimarT. gamoTvlilia generirebuli Tanazomadobis<br />
RreCos sididis damokidebuleba spinorbituli<br />
modulaciis amplitudasa da kulonuri<br />
urTierTqmedebis intensivobaze.<br />
2) `spini S=1/2 dimerizebuliHhaizenbergis jaWvisMmagnituri<br />
Tvisebebi spinuri gacvlis damatebiTi<br />
heqsameruli modulaciis SemTxvevaSi” (TanaavtorobiT;<br />
gadacemulia dasabeWdad j. Of Physics<br />
Cond. Mat., v. 24, Arxiv/ 1110.4467, inglisur enaze).<br />
Teoriulad Seswavlilia spini S=1/2 dimerizebuli<br />
haizenbergis jaWvis ZiriTadi mdgomareobis<br />
magnituri fazuri diagrama spinuri gacvlis
54<br />
damatebiTi heqsameruli (eqvsis toli bijiT) modulaciis<br />
SemTxvevaSi. naCvenebia, rom gare magnituri<br />
velis zrdisas sistemis damagnitebuloba<br />
xasiaTdeba ori damatebiTi platos arsebobiT,<br />
Sesabamisad najeri damagnitebulobis 1/3-is da<br />
2/3-is toli damagnitebisas. gamoTvlilia am damagnitebulobis<br />
platoebis siganis damokidebuleba<br />
heqsameruli modulaciis amplitudasa da<br />
kulonuri korelaciebis intensivobaze.<br />
3) `kvanturi fazuri gadasvla spini S=1/2<br />
dimerizebuliHhaizenbergis jaWvis damatebiTi mafrustrirebeli<br />
heqsameruli modulaciis SemTxvevaSi”<br />
(TanaavtorobiT; gadacemulia dasabeWdad<br />
j. Phys. Stat. Solidi, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia mafrustrirebeli heqsameruli<br />
modulaciiT gamowveuli kvanturi fazuri gadasvla<br />
dimerizebuli jaWvis ZiriTad mdgomareobaSi<br />
or, meseris erTi bijis translaciiT wanacvlebul<br />
dimerizebul mdgomareobas Soris. miRebulia<br />
gantoleba, romelic gansazRvravs kvanturi<br />
fazuri gadasvlis wiris mdebareobas spinuri<br />
sistemis maxasiaTebel parametrTa sivrceSi.<br />
akad.wevr-kor. g.jafariZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo saerTaSoriso forumebSi da waiki-<br />
Txa moxsenebebi:<br />
_ `velis kvanturi Teoriis meTodebi kondensirebul<br />
garemoTa fizikaSi” (romi, italia);<br />
_ `dabalganzomilebiani sistemebis fizika da<br />
yalibruli invariantobis principi” (noramberdi,<br />
somxeTi);<br />
_ `uaxlesi miRwevebi velis kvantur Teoriasa<br />
da simebis TeoriaSi~ (Tbilisi);
55<br />
_ `naxSirbadze dafuZnebuli spintronika”<br />
(maqs-plankis sazogadoebis kompleqsuri sistemebis<br />
instituti, drezdeni, gfr).<br />
man waikiTxa leqciebi espaneTis (bilbao, madridi)<br />
da SvedeTis (gioteborgi) wamyvani universitetebis<br />
samecniero seminarebze.<br />
akad.wevr-kor. g.jafariZe 2010 wlidan monawileobs:<br />
SoTa rusTavelis erovnuli samecniro<br />
fondis mier dafinansebuli 2 sagranto proeqtisa<br />
da friburis universitetis (Sveicaria) Teoriuli<br />
fizikis institutTan erTad SCOPES programiT<br />
dafinansebuli sagranto proeqtis SesrulebaSi.<br />
maTematikisa da fizikis gany<strong>of</strong>ilebam Caatara<br />
saerTo krebis 4 sxdoma, romlebzec ganxiluli<br />
iyo 10 sakiTxi.<br />
gany<strong>of</strong>ilebam ramdenjerme imsjela akademiis<br />
y<strong>of</strong>ili institutebis irgvliv Seqmnil krizisul<br />
situaciasTan dakavSirebiT, gamoiTqva saerTo mosazreba,<br />
rom saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademia valdebulia gamoxatos sakuTari pozicia<br />
am mdgomareobis gamo; daiwera werili akademiis<br />
prezidentis saxelze akademiis saerTo krebis mowvevis<br />
TxovniT, SeTavazebul iqna aRniSnuli krebis<br />
dadgenilebis proeqti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebis winadadebiT, saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis akademiur sabWos-<br />
Tan Camoyalibda atomuri energiis mSvidobiani<br />
miznebisTvis gamoyenebis komisia; aseve, gany<strong>of</strong>ilebis<br />
wevris, akad. T.kopaleiSvilis iniciativiT,<br />
Seiqmna `mecnierebis ganviTarebis xelSemwyobi komisia~,<br />
romelSic T.kopaleiSvilis garda, Sevidnen<br />
wevr-korespondentebi a.kvinixiZe da a.xarazi-<br />
Svili.
56<br />
gany<strong>of</strong>ilebam SeimuSava mimarTva saqarTvelos<br />
prezidentis, mixeil saakaSvilis saxelze<br />
TxovniT: biZina ivaniSvilisaTvis saqarTvelos<br />
moqalaqis statusis aRdgenis Sesaxeb.<br />
2010 wlis Sedegebis mixedviT, gany<strong>of</strong>ilebam<br />
gamoavlina maTematikisa da fizikis dargSi saukeTeso<br />
samecniero-kvleviTi dawesebuleba: zedized<br />
meoTxed aseTad miCneul iqna a.razmaZis maTematikis<br />
instituti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebam aqtiuri monawileoba miiRo akademikos<br />
nikoloz musxeliSvilis dabadebis 120<br />
wlisTavisadmi miZRvnili RonisZiebebis, maT Soris<br />
saerTaSoriso konferenciis _ `uwyvet garemoTa<br />
meqanika da analizis monaTesave sakiTxebi~<br />
CatarebaSi.<br />
nay<strong>of</strong>ierad imuSaves saangariSo wels gany<strong>of</strong>ilebasTan<br />
arsebulma maTematikis (Tavmj. akad.<br />
wevr-kor. v.kokilaSvili) da fizikisa da astronomiis<br />
(Tavmj. akad. wevr-kor. a.xelaSvili) dargobrivma<br />
komisiebma. dargobrivi komisiebis recenziebisa<br />
da daskvnebis safuZvelze, gany<strong>of</strong>ilebam<br />
ganixila da Seafasa sajaro samarTlis iuridiuli<br />
pirebis _ samecniero-kvleviTi dawesebulebebisa<br />
da saxelmwifo umaRlesi saswavleblebis<br />
Sesabamisi samecniero mimarTulebebis mier maTematikisa<br />
da fizikis dargebSi 2010 wels gaweuli<br />
samecniero muSaoba. gany<strong>of</strong>ilebis gadawyvetilebiT<br />
Seufasebeli darCa: iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis algebrisa da<br />
geometriis qvemimarTulebisa da baTumis SoTa<br />
rusTavelis saxelmwifo universitetis maTematikis<br />
departamentis angariSebi.<br />
akad. n.musxeliSvilis saxelobis premia naSromTa<br />
ciklisaTvis `drekadobis Teoriis Sereu-
57<br />
li da sakontaqto amocanebi“ (7 naSromi, gamoqveynebuli<br />
inglisur enaze 2007-2010 wlebSi) mieniWa<br />
akademiis wevr-korespondents revaz bancurs da<br />
a.razmaZis maTematikis institutis ufr.mecn. Tanam-<br />
Sromels, fiz-maT. mecn. doqt. nugzar SavlayaZes.<br />
dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />
2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli<br />
iyo akademiis 7 wevri, maT Soris 1 akademikosi da<br />
6 wevr-korespondenti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />
3 wigni da 7 samecniero statia.<br />
akademikosi erekle gamyreliZe<br />
statia<br />
akad. wevr-kor. d.SengeliasTan TanaavtorobiT.<br />
`axali monacemebi Savi zRva-centraluri amierkavkasiis<br />
tereinis alpuriswina kristaluri substratis<br />
U-Pb cirkonuli asakis Sesaxeb da maTi<br />
geologiuri mniSvneloba” (TanaavtorobiT; saqar-<br />
Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe,<br />
t. 5, @#1, 2011, 64-76, inglisur enaze).<br />
ganxilulia arsebuli monacemebi Savi zRvacentraluri<br />
amierkavkasiis tereinis alpuriswina<br />
kristaluri substratis amgebi qanebis urTierTdamokidebulebis,<br />
asakisa da formirebis pirobebis<br />
Sesaxeb. naCvenebia, rom regionuli metamorfizmisa<br />
da granitwarmoSobis ZiriTadi etapebi<br />
dakavSirebuli iyo grenvilur, baikalur (panafrikul),<br />
gvian baikalur (salairul) da gvian
58<br />
variskul orogenetur epoqebTan. teqtogenezisis<br />
es etapebi da Sesabamisi endogenuri aqtiuroba,<br />
romlebic adre dadgenili iyo, ZiriTadad, geologiuri<br />
monacemebiT, mTlianad dasturdeba<br />
axali U-Pb. LA YCP MS daTariRebiT. Sesrulebuli<br />
kvlevebi arsebiTad avsebs Savi zRva-centraluri<br />
amierkavkasiis kristaluri substratis izotopurgeoqronologiur<br />
monacemebSi arsebul xarvezs<br />
da mniSvnelovnad azustebs alpuriswina endogenuri<br />
procesebis asaks.<br />
akad. e.gamyreliZe xelmZRvanelobs Sveicariis<br />
nacionaluri samecniero fondis SCOPESE-is saer-<br />
TaSoriso grantiT dafinansebul proeqts `kavkasiis<br />
teqtonika~.<br />
igi arCeul iqna saerTaSoriso komitetis<br />
globaluri geologiuri da garemos cvlilebis<br />
(GEOCHANGE) (miunxeni) wevrad.<br />
akad. e.gamyreliZe 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `kavkasiis alpuramdeli geodinamika, mravalstadiuri<br />
regionuli metamorfizmi da granitoiduli<br />
magmatizmi~ (ms<strong>of</strong>lio forumi `bunebrivi<br />
kataklizmebi da Tanamedrove civilizaciis<br />
globaluri problemebi~, stamboli, TurqeTi);<br />
_ `Savi zRva – centraluri amierkavkasiis tereinis<br />
alpuramdeli kontinenturi qerqis formirebis<br />
ZiriTadi etapebi~ (saerTaSoriso simpoziumi<br />
`Savi zRvis regionis geologiis Sesaxeb~, buqaresti,<br />
rumineTi); G<br />
_ `geotraversebisa da geoparkebis farTo ar-<br />
Cevani saqarTveloSi (samxreTi kavkasia)~ (me-10 evropuli<br />
geoparkebis konferencia, langezundi, norvegia).
59<br />
akad. e.gamyreliZe aris kaliforniis universitetTan<br />
arsebuli (long-biCi) saerTaSoriso planetologiuri<br />
asociaciis (IPA), saerTaSoriso geologiuri<br />
rukis komisiis, ruseTis uwyebaTaSorisi<br />
teqtonikuri komitetis wevri, saqarTvelos geologTa<br />
sazogadoebis prezidenti.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
revaz gaCeCilaZe<br />
wignebi<br />
1) „Cemi meoce saukune: wina saukunis saqar-<br />
Tvelo ms<strong>of</strong>lio istoriisa da geopolitikis konteqstSi“,<br />
t. 2, (1953-2000), (bakur sulakauris gamomcemloba,<br />
Tbilisi, 2011, 504 gv.).<br />
wigni exeba XX saukunis meore naxevris saqarTvelos<br />
geopolitikas, politikur-geografias<br />
da politikur istorias. Catarebulia saqarTvelos<br />
„pirveli“ da „meore“ damoukideblobis SedarebiTi<br />
analizi.<br />
2) `Cemi meoce saukune: wina saukunis saqarTvelo<br />
ms<strong>of</strong>lio istoriisa da geopolitikis konteqstSi“,<br />
t. 1, (1900-1953), (meore gamocema, bakur sulakauris<br />
gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 480 gv.).<br />
wigni exeba ms<strong>of</strong>lio istoriisa da geopolitikis<br />
fonze meoce saukunis pirveli naxevris<br />
saqarTvelos politikur, socialur. demografiul<br />
ganviTarebas. wignis meore gamocemaSi ganaxlebulia<br />
informacia, Setanilia Sesworebebi.<br />
3) „axlo aRmosavleTi: sivrce, xalxi da politika“<br />
(mesame gadamuSavebuli gamocema, bakur<br />
sulakauris gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 451 gv.).<br />
wigni exeba axlo aRmosavleTis regionis politikur<br />
geografias, romelic gaanalizebulia
60<br />
zogadgeografiul konteqstSi. teqsti safuZvlianadaa<br />
gadamuSavebuli, Setanilia axali Tavebi<br />
da qveTavebi.<br />
statia<br />
`saqarTvelo-oseTis konfliqti: mSvidobis Zieba~<br />
(George Mason University and GFSIS, 2011, 42-56, inglisur<br />
enaze).<br />
gaanalizebulia sociologiuri gamokiTxvis<br />
Sedegebi, romlebic exeba postkonfliqtur situacias<br />
da samSvidobo gzebis Ziebas qarTvelebsa da<br />
osebs Soris urTierTobaTa aRsadgenad.<br />
akad.wevr-kor. r.gaCeCilaZe 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ „axlo aRmosavleTSi mosalodneli geopolitikuri<br />
Zvrebi“ (samecniero konferencia `mahribidan<br />
kavkasiamde: evropis turbulenturi mezobloba~,<br />
Tbilisi);<br />
_ „SeTanxmebis samomavlo perspeqtivebi“ (ebertis<br />
fondis konferencia „saqarTvelo-TurqeTis<br />
2008 wlis Tavisufali vaWrobis Sesaxeb SeTanxmebis<br />
ZiriTadi Sedegebi“, Tbilisi);<br />
_ „TurqeT-saqarTvelos urTierTobis saki-<br />
Txebi“ (saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso<br />
urTierTobaTa kvlevis fondis konferencia _<br />
`nulovani problemebi, bevri gamowveva: TurqeTis<br />
roli saerTaSoriso sakiTxebSi~, Tbilisi);<br />
_ `axlo aRmosavleTis modernizaciisa da<br />
demokratizaciis geografiuli aspeqtebi~ (dimitri<br />
uznaZis dabadebis 125-e wlisTavisadmi miZRvnili<br />
saerTaSoriso samecniero konferencia, iv.javaxiSvilis<br />
sax. Tbilisis saxelmwifo universiteti,<br />
Tbilisi);<br />
_ „sad imy<strong>of</strong>eba saqarTvelo, evropasa Tu<br />
aziaSi?“ (al.javaxiSvilis sax. saqarTvelos geog-
61<br />
rafiuli sazogadoebisa da iv.javaxiSvilis sax.<br />
Tbilisis saxelmwifo universitetis me-15 samecniero<br />
konferencia _ „geografiis Tanamedrove<br />
problemebi“, Tbilisi).<br />
igi monawileobda sagranto proeqtebSi:<br />
_ „saqarTvelos farglebs gareT mdebare qar-<br />
Tuli xuroTmoZRvrebis Zeglebis interaqtiuli<br />
istoriul-geografiuli rukisa da sacnobaro-sailustracio<br />
monacemTa bankis Seqmna“ (SoTa rus-<br />
Tavelis erovnuli samecniero fondis sagranto<br />
proeqti, 2011-2013);<br />
_ `marginalobisa da gariyvis problemebTan<br />
brZola: SeuZliaT Tu ara ltolvilTa Temebs integrireba<br />
saqarTveloSi Camoyalibebul saqalaqo<br />
sazogadoebaSi?~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis proeqti, Sveicariul-kavkasiuri<br />
akademiuri asociacia ASCN, 2011-2013);<br />
_ „qarTul-osuri konfliqti: samSvidobo gzis<br />
Zieba“ (saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso<br />
urTierTobaTa kvlevis fondis sagranto proeqti,<br />
COBERM, 2011).<br />
akad.wevr-kor. r.gaCeCilaZem saqarTvelos Tavdacvis<br />
saministros warudgina analizuri cnobebi:<br />
_ „TurqeTis saSinao da sagareo politikis<br />
aqtualuri sakiTxebi“;<br />
_ `axlo aRmosavleTisa da centraluri aziis<br />
regionebSi mimdinare politikuri procesebi~.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
mirian T<strong>of</strong>CiSvili<br />
statiebi<br />
1) `kaloviuri transgresiis sakiTxisaTvis saqarTveloSi”<br />
(TanaavtorobiT; saqarTvelos erov-
62<br />
nuli muzeumis macne, sabunebismetyvelo da preistoriuli<br />
seqcia, #3, 2011, 115-123, rusul enaze).<br />
saqarTvelos Suaiuruli naleqebis detalurma<br />
Seswavlam da axalma paleontologiurma monacemebma<br />
koreqtivi Seitana zogierTi regionis<br />
baTuri da kaloviuri naleqebis urTierTdamokidebulebis<br />
warmodgenebSi. kavkasionis naoWa sistemis<br />
yazbegi-lagodexis zonis Tixa-fiqlebSi da<br />
qviSaqvebSi napovni iqna baTuri, xolo TanxmobiT<br />
momyol qanebSi kaloviur-Suaoqsforduli foraminiferebi.<br />
rogorc Cans, am zonaSi naleqdagrovebis<br />
cikli Sua oqsfordulamde ar Sewyvetila.<br />
novorosiisk-tuafses zonaSi da gagra-javis<br />
zonis dasavleTiT afxazeTis qvedazonis farglebSi<br />
kaloviuri naleqebi transgresiulia. aRmosavleTiT,<br />
mTian raWaSi, md. rionis xeobaSi,<br />
s<strong>of</strong>. wesis midamoebSi vulkanogenuri warmonaqmnebis<br />
gadarecxil zedapirze ganlagebulia fiqlebrivi<br />
Tixiani qanebi karbonatuli SuaSreebiT,<br />
romlebic TandaTanobiT icvlebian sustadkarbonatuli<br />
qviSiani SreebiT. aRniSnuli warmonaqmnebis<br />
transgresiuli ganlageba qveSmdebare qanebze<br />
am naleqebis kaloviurad daTariRebis safuZveli<br />
gaxda. mogvianebiT karbonatul SuaSreebSi<br />
aRmoCenilia amonitebi, romelTa Soris Hemigarantia<br />
julii (d’Orb.) zedabaTuri Retrocostatum-is zonis<br />
saxelmZRvanelo namarxia. aRwerili naleqebi TanxmobiT<br />
icvlebian mravalricxovani kaloviuri<br />
makro- da mikr<strong>of</strong>aunis Semcveli naleqebiT. amrigad,<br />
aRniSnul raionSi zRvis transgresia daiwyo<br />
SuabaTuris bolos da naleqdagroveba<br />
uwyveti iyo Suaoqsfordulis CaTvliT. aRmosavleTiT,<br />
kudaris raionSi, s<strong>of</strong>. wonis midamoebSi,<br />
iseve rogorc raWaSi, kaloviuri naleqebi Tan-
63<br />
xmobiT agrZelebs baTurs. amierkavkasiis mTaTa-<br />
Sua aris centraluri azevebis zonaSi baiosurbaTur<br />
naleqebs agrZeleben okribis (feradi) wyebis<br />
warmonaqmnebi, romlebic zogierT ubanze<br />
TiTqmis ar gansxvavdebian qveSmdebare naleqebisgan.<br />
transgresiuli ciklis niSnebi ukve Cndeba<br />
SuabaTuris bolos (?), rogorc amas adgili aqvs<br />
raWasa da kudaroSi. mcire kavkasionis naoWa sistemis<br />
farglebSi kaloviuri naleqebi yvelgan<br />
transgresiulia. amgvarad, SeiZleba davaskvnaT,<br />
rom e.w. `kaloviuri transgresia” daiwyo Suaba-<br />
Turis bolos, magram saqarTvelos sxvadasxva<br />
regionSi sxvadasxva dros miaRwia.<br />
2) `saqarTvelos baiosur-kaloviuri zRviuri<br />
moluskuri faunis mravalferovneba” (TanaavtorobiT;<br />
samecniero konferenciis _ `saqarTvelos<br />
biomravalferovneba” SromaTa krebuli, 2011, 1-3).<br />
saqarTvelos baiosur-kaloviuri zRviuri faunis<br />
analizis safuZvelze gamotanilia daskvna,<br />
rom aRniSnuli regioni drois am monakveTSi<br />
subxmelTaSua zRvis zoogeografiul provincias<br />
miekuTvneba.<br />
akademiis wevr-korespondenti mixeil kakaba-<br />
Zis xelmZRvanelobiT damTavrda iv.javaxiSvilis<br />
sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis a.janeliZis<br />
geologiis institutis gegmiT gaTvaliswinebuli<br />
Tema: `dasavleT saqarTvelos (raWa-leCxumi,<br />
imereTi, samegrelo) qvedacarculi (hotrivul-apturi)<br />
naleqebis biostratigrafia (amonitebi,<br />
foraminiferebi), seqvensstratigrafia da paleogeografiuli<br />
aspeqtebi.<br />
saqarTvelos beltis teritoriaze dazustebulia<br />
qvedacarculi (hotrivul-apturi) seqvense-
64<br />
bis biostratigrafiuli CarCoebi, dadgenilia<br />
maTi liTo- da bi<strong>of</strong>aciesuri cvalebadobis xasiaTi<br />
sivrcesa da droSi. Seswavlilia adrecarculi<br />
foraminiferebisa da amonituri faunis<br />
sistematikis ramdenime sakiTxi da dazustebulia<br />
adrecarculis paleogeografiuli suraTi hotrivul-apturis<br />
monakveTSi.<br />
seqvens-stratigrafiuli meTodi me-20 saukunis<br />
80-iani wlebidan warmatebiT gamoiyeneba ms<strong>of</strong>lios<br />
mraval qveyanaSi sasargeblo namarxi sabadoebis,<br />
gansakuTrebiT ki navTobisa da gazis Zebna-Ziebis<br />
saqmeSi. saqarTveloSi specialuri seqvens-stratigrafiuli<br />
kvlevebi pirvelad aTi<br />
wlis ukan iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis a.janeliZis geologiis institutSi<br />
daiwyo; Tu gaviTvaliswinebT im garemoebas,<br />
rom paleogeografiul kvlevebs dRes swored<br />
seqvens-stratigrafiuli monacemebi unda daedos<br />
safuZvlad (rogorc erT-erTi aucilebeli<br />
piroba), cxadi gaxdeba, rom momavalSi seqvensstratigrafiuli<br />
tipis kvlevebma saqarTvelos<br />
teritoriaze unda moicvas ara marto carculi,<br />
aramed mTeli fanerozouli naleqebi.<br />
akad.wevr-kor. m.kakabaZem moipova a.humboldtis<br />
saerTaSoriso samecniero granti `Sua carculi<br />
seqciis sazRvrebis dasabuTeba carculi<br />
sistemis formalurad samad danawilebis winadadebasTan<br />
dakavSirebiT~. pr<strong>of</strong>. p.bengtsonTan erTad<br />
man Caatara kvleviTi samuSaoebi haidelbergis<br />
universitetSi.<br />
akad.wevr-kor. m.kakabaZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />
_ `geotraversebisa da geoparkebis farTo ar-<br />
Cevani saqarTveloSi (samxreTi kavkasia)~ (me-10 ev-
65<br />
ropuli geoparkebis konferencia, langezundi, norvegia).<br />
akademiis wevr-korespondentma ferando maisa-<br />
Zem 2011 wels monawileoba miiRo konferenciebis<br />
muSaobaSi:<br />
_ saerTaSoriso kongresi `bunebrivi kataklizmebi<br />
da Tanamedrove civilizaciis globaluri<br />
problemebi” (stamboli, TurqeTi);<br />
_ `movlenaTa naleqebis roli paleokatastr<strong>of</strong>uli<br />
movlenebis SeswavlaSi~ (III saerTaSoriso<br />
simpoziumi `Savi zRvis regionis geologiis<br />
Sesaxeb~, buqaresti, rumineTi).<br />
akad.wevr-kor. f.maisaZe 2011 wels arCeulia saerTaSoriso<br />
komitetis – `globaluri geologiuri<br />
da garemos cvlilebis – GEOCHANGE~-is asocirebul<br />
wevrad.<br />
akademiis wevr-korespondenti daviT Sengelia<br />
statia<br />
akad. e.gamyreliZesTan TanaavtorobiT. `axali<br />
monacemebi Savi zRva-centraluri amierkavkasiis<br />
tereinis alpuriswina kristaluri substratis U-<br />
Pb cirkonuli asakis Sesaxeb da maTi geologiuri<br />
mniSvneloba”. (statiis anotacia ix. gv. 57).<br />
akad.wevr-kor. d.Sengeliam 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `kavkasiis alpuramdeli geodinamika, mravalstadiuri<br />
regionuli metamorfizmi da granitoiduli<br />
magmatizmi~ (saerTaSoriso kongresi `bunebrivi<br />
kataklizmebi da Tanamedrove civilizaciis<br />
globaluri problemebi~, stamboli, TurqeTi);
66<br />
_ `Savi zRva-centraluri amierkavkasiis tereinis<br />
alpuramdeli kontinenturi qerqis formirebis<br />
ZiriTadi etapebi~ (III saerTaSoriso simpoziumi<br />
`Savi zRvis regionis geologia~, buqaresti,<br />
rumineTi).<br />
akademiis wevr-korespondenti Tamaz WeliZe<br />
statiebi<br />
1) `didi kaSxlis agebisa da wyalsacavis avsebiT<br />
gamowveuli dedmiwis qerqis daxrebis cvlileba<br />
enguris kaSxlis saerTaSoriso poligonze<br />
(saqarTvelo)~ (TanaavtorobiT; Nonlinear Dynamics,<br />
DOI 10, 1007/s11071-010-9930-0, 2011, inglisur enaze).<br />
kvleva fokusirebuli iyo enguris kaSxlis<br />
saerTaSoriso poligonis (edita) areSi dedamiwis<br />
qerqis dinamikis analizze. Dgaanalizebulia dedamiwis<br />
qerqis daxrebis droiTi seriebi, romlebic<br />
Cawerilia engurhesis mSeneblobisa da<br />
Semdgom wyalsacavis avsebis dros (1971-1983 ww.).<br />
gamoyenebulia droiTi seriebis wrfivi da arawrfivi<br />
analizis Tanamedrove meTodebi. aRmoCnda,<br />
rom dedamiwis qerqis daxrebi naTlad warmoaCens<br />
dabalganzomilebiani dinamikis Tvisebebs.<br />
2) `qanebis nimuSebis araTanabari xaxunis Tanmdevi<br />
akustikuri emisiis kvleva zambara-blokis<br />
sistemaSi zambaris sxvadasxva sixistis pirobeb-<br />
Si~ (TanaavtorobiT; Tribology International, doi:10.1016/<br />
j.triboint, 2011.02.005, inglisur enaze).<br />
xaxunis procesis kvleva, kerZod, gadasvla<br />
stabiluridan araTanabar moZraobaSi, Zalze mni-<br />
Svnelovania sxvadasxva dargisaTvis, dawyebuli<br />
meqanikuri inJineriidan seismologiamde. akustikuri<br />
emisiia (ae), romelic Tan sdevs xaxunis pro-
67<br />
cess, SesaZloa aRmoCndes mgrZnobiare meTodi am<br />
procesis nazi detalebis gamosavlenad. dadgenilia,<br />
rom statistikuri da dinamikuri cvlilebebi<br />
araTanabari xaxuniT gamowveul akustikur<br />
emisiaSi damokidebulia zambara-blokis sistemaSi<br />
zambaris sixisteze. araTanabari xaxunis procesiT<br />
gamowveuli akustikuri emisiis regularobis<br />
done izrdeba zambaris sixistis momatebis paralelurad.<br />
3) `saqarTvelos javaxeTis zegnis seismurobis<br />
araeqstenziuri statistikuri analizi~ (TanaavtorobiT;<br />
Computers&Geosciences, doi:10.1016/j.cageo.<br />
2010.12.008, inglisur enaze).<br />
gamoTvlilia araeqstenziurobis parametrebi<br />
q da a javaxeTis regionis miwisZvrebis magnitudebisaTvis<br />
1960-1991 wlebis intervalSi. es parametrebi<br />
Sefasebulia rogorc mTeli dakvirvebis<br />
periodisaTvis, aseve 10-wliani mcocavi fanjrebisaTvis.<br />
naCvenebia, rom gamoTvlili araeqstenziuri<br />
parametrebi q=1,6-1,83, rogorc mTliani katalogisaTvis,<br />
aseve mcocavi fanjrebisaTvis da<br />
isini axlos arian adre, sxva regionebisaTvis<br />
gamoTvlil mniSvnelobebTan.<br />
akad.wevr-kor. T.WeliZe monawileobda saerTa-<br />
Soriso sagranto proeqtebSi:<br />
_ seismuri saSiSroebisa da riskis Sefaseba<br />
samxreT kavkasia-aRmosavleT TurqeTis energetikuli<br />
derefnisaTvis. NATO – SFP 983038, 2009-2011;<br />
_ miwisZvrebis winaswarmetyvelebis SesaZleblobebi,<br />
seismurobisa da klimatis cvlilebis korelaciebi<br />
(BlackSeaHazNet), FP-7. Marie Curie Actions-<br />
International Research Staff Exchange Scheme (IRSES)<br />
PEOPLE- 2009-IRSES #246874.
68<br />
akad.wevr-kor. T.WeliZe 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `saqarTvelos Sedegebi pirveli samuSao<br />
programis xaziT~ (miwisZvrebis riskis modeli<br />
axlo aRmosavleTis regionSi, amani, iordania);<br />
_ ori moxseneba _ `dinamikuri trigerireba da<br />
sinqronizacia: laboratoruli da savele masStabebi~<br />
da `gadasvlebi akustikuri emisiis dinamikaSi<br />
gamowveuli zambara-mcocis sistemis sixistis<br />
cvlilebiT~ (evropis geomecnierTa kavSiris<br />
generaluri asamblea, vena, avstria);<br />
_ `miwisZvrebis dinamikuri trigerireba~ (Savi<br />
zRvis regionis vorkSopi `miwisZvrebis prognozis<br />
kompleqsuri kvleva~ (oCridi, makedonia);<br />
_ `navTobis laqebis identifikacia da riskis<br />
Sefaseba Savi zRvis regionSi~ (saerTaSoriso<br />
vorkSopi `ekologiuri gamoZieba~, Tbilisi);<br />
_ `didi kaSxlebis realur droSi monitoringis<br />
telemetriuli sistema enguris kaSxlis<br />
magaliTze~ (samecniero konferencia `kaSxlebi da<br />
rezervuarebi cvalebadi gamowvevebis pirobebSi~,<br />
lucerni, Sveicaria);<br />
_ `klimatis cvlileba saqarTveloSi warsulSi,<br />
awmyosa da momavalSi~ (kavkasiis VII saer-<br />
TaSoriso konferencia `adaptacia klimatis cvlilebis<br />
mimarT – gamowvevebi da perspeqtivebi kavkasiisaTvis~,<br />
Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. T.WeliZe aris amerikis ge<strong>of</strong>izikuri<br />
kavSiris (AGU), saZiebo ge<strong>of</strong>izikis sazogadoebis<br />
(SEG) wevri, evropuli centris `maRlivi<br />
kaSxlebis geodinamikuri riskis~ direqtori da<br />
katastr<strong>of</strong>ebis riskis Semcirebis saqarTvelos<br />
erovnuli komitetis Tavmjdomare.
69<br />
dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebam<br />
saangariSo wels Caatara 7 sxdoma. gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />
Semovida ssip – samecniero-kvleviTi<br />
dawesebulebebis 2010 wlis samecniero angariSebi,<br />
romlebsac CautardaT eqspertiza. Yyvela samecniero<br />
dawesebulebis angariSma miiRo dadebiTi<br />
Sefaseba. saukeTeso institutis konkursSi gamarjvebulad<br />
gamocxadda iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis al.janeliZis<br />
geologiis instituti.<br />
gamoyenebiTi meqanikis,<br />
manqanaTmSeneblobisa da<br />
marTvis procesebis gany<strong>of</strong>ileba<br />
gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da marTvis procesebis gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012 wlis<br />
1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo akademiis 12 wevri,<br />
MmaT Soris 3 akademikosi da 9 wevr-korespondenti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />
4 monografia da wigni, 2 saxelmZRvanelo da 31<br />
samecniero statia.<br />
† akademikosi robert adamia<br />
monografia<br />
„samanqano sistemebis dinamikuri procesebis<br />
optimizacia“ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademia, Tbilisi, 2011, 374 gv.).<br />
naSromi eZRvneba manqanaTa sistemebSi<br />
dinamikuri datvirTvebis minimizaciis samecnieroteqnikuri<br />
problemis gadawyvetas. masSi manqanebis
70<br />
saimedoobis amaRlebis mizniT gaanalizebulia<br />
manqanaTa dinamikuri sistemebis racionaluri konstruirebis<br />
Tanamedrove da tradiciuli meTodebi.<br />
manqanaTa sistemebis proeqtirebis sawyis etapze<br />
dasmuli da gadawyvetilia moZraobis mravali<br />
Tavisuflebis xarisxis mqone meqanikuri da eleqtromeqanikuri<br />
sistemebis gardamavali (rxeviTi)<br />
procesebis analizisa da sinTezis amocanebi. SemuSavebulia<br />
wrfivi da arawrfivi drekadi sistemebis<br />
procesebis optimizaciuri sinTezis originaluri<br />
meTodebi. SemoTavazebulia manqanaTa<br />
sistemebis parametrebis SerCevis iseTi gzebi da<br />
algoriTmebi, romelTa realizaciis SemTxvevaSi<br />
gardamaval procesebSi ganviTarebuli maqsimaluri<br />
dinamikuri datvirTvebi iZenen minimalur mni-<br />
Svnelobas, xolo TviT procesi ganicdis dempfirebas<br />
umokles droSi.<br />
SemoTavazebulia mcire liTonSemcvelobisa<br />
da xangamZle manqanebisa da meqanizmebis dinamikuri<br />
sistemebis gaangariSebisa da racionaluri<br />
proeqtirebis sainJinro meTodebi.<br />
statia<br />
„deformaciis keris parametrebis gansazRvra<br />
mrgval kalibrebSi milebis grZivi glinvis dros<br />
ukan daxeuli samarTuliT“ (TanaavtorobiT; j. „Problems<br />
<strong>of</strong> Mechanics“, #4(45), 2011, 52-57, inglisur enaze).<br />
gansazRvrulia deformaciis keris deformaciuli<br />
da Zaluri parametrebi mrgval kalibrSi<br />
milebis grZivi glinvis dros ukan daxeuli samarTuliT.<br />
miRebuli damokidebulebebi saSualebas<br />
iZleva aRniSnuli parametrebi gaangariSebul<br />
iqnes milebis glinvis teqnologiuri procesis<br />
proeqtirebis dros.
71<br />
akademikosi robert adamia iyo quTaisis referirebadi<br />
samecniero Jurnalis „novacia“ mTavari<br />
redaqtori, saerTaSoriso samecniero Jurnalis<br />
„Problems <strong>of</strong> Mechanics“ mTavari redaqtoris moadgile.<br />
akademikosi mindia saluqvaZe<br />
monografia<br />
`mravalbijiani poziciuri konfliqtebi da<br />
maTi gamoyenebebi~ (TanaavtorobiT; `inteleqti~,<br />
moskovi-Tbilisi, 2011, 305 gv., rusul enaze).<br />
rogori gadawyvetileba unda miiRon konfliqtis<br />
monawileebma ganuzRvrelobis pirobeb-<br />
Si? amasTan, ganuzRvreli faqtorebis Sesaxeb<br />
cnobilia mxolod cvlilebaTa sazRvrebi, xolo<br />
statistikuri maxasiaTeblebi ar arsebobs. Uunda<br />
iyos Tu ara gaTvaliswinebuli (da ra xarisxiT)<br />
riski TiToeuli moTamaSis mier? pasuxebi Aam<br />
kiTxvebze moipoveba konfliqtTa gawonasworebis<br />
TeoriaSi, romlis saTamaSo aspeqtis kvlevaSi<br />
bolo 14 wlis manZilze sxvadasxva qveynis mecnierebis<br />
mier miRebul iqna nobelis xuTi premia.<br />
am sakiTxebs eZRvneba winamdebare monografiac.<br />
masSi Sesulia, agreTve, am Teoriuli sakiTxebis<br />
gamoyenebis mravali magaliTi ekonomikaSi,<br />
marTvadi sistemebis meqanikaSi, medicinaSi da sxv.<br />
monografia gankuTvnilia rTul marTvad sistemebSi<br />
gadawyvetilebaTa miRebis sferoSi momuSave<br />
specialistebisaTvis.<br />
statiebi<br />
1) `qarTuli samecniero skolis miRwevebi optimizaciis<br />
Teoriuli da praqtikuli problemebis<br />
gadawyvetaSi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos
72<br />
teqnikuri universitetis arCil eliaSvilis mar-<br />
Tvis sistemebis institutis SromaTa krebuli,<br />
#15, Tbilisi, 2011, 7-28).<br />
warmodgenilia qarTuli samecniero skolis,<br />
kerZod, arCil eliaSvilis saxelobis marTvis<br />
sistemebis institutsa da saqarTvelos teqnikur<br />
universitetSi moRvawe mecnierTa miRwevebi optimizaciis<br />
Teoriuli da praqtikuli problemebis<br />
gadawyvetaSi. ganxilulia statikuri da dinamikuri<br />
optimizaciis praqtikuli amocanebis gadawyvetis<br />
konkretuli magaliTebi.<br />
2) `erTi klasis Caketilcikliani arawrfivi<br />
dinamikuri sistemebis identifikacia~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis ar-<br />
Cil eliaSvilis marTvis sistemebis institutis<br />
SromaTa krebuli, #15, Tbilisi, 2011, 29-39, inglisul<br />
enaze).<br />
ganxilulia Caketilcikliani arawrfivi dinamikuri<br />
sistemebis struqturuli da parametruli<br />
identifikaciis amocanebi ukukavSiriani uwyveti<br />
blokurad-orientirebuli modelebis simravleze.<br />
SemoTavazebulia struqturuli identifikaciis<br />
meTodi damyarebul reJimSi, romelic dafuZnebulia<br />
sistemis Sesavali da gamosavali<br />
cvladebis dakvirvebebze Sesavali perioduli zemoqmedebisas.<br />
parametruli identifikaciis amocana,<br />
romelic uSualod aris dakavSirebuli struqturuli<br />
identifikaciis amocanasTan, gadawyvetilia<br />
umciresi kvadratebis meTodiT. struqturuli<br />
da parametruli identifikaciis algoriTmebi<br />
gamokvleulia rogorc Teoriuli analizis, ise<br />
kompiuteruli modelirebis saSualebiT.<br />
3) `kompleqsuri dialoguri algoriTmi mravalkriteriuli<br />
identifikaciis dinamikuri amoca-
73<br />
nebisaTvis~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos teqnikuri<br />
universitetis arCil eliaSvilis marTvis sistemebis<br />
institutis SromaTa krebuli, #15, Tbilisi,<br />
2011, 40-59).<br />
dinamikuri sistemebis mravalkriteriuli<br />
identifikaciis amocanebisaTvis SemuSavebuli me-<br />
Todebisa da optimizaciis sxva algoriTmebis bazis<br />
safuZvelze Camoyalibebulia Teoriulad dasabuTebuli<br />
mravalkriteriuli optimizaciis kompleqsuri<br />
dialoguri algoriTmi. Aagebulia<br />
blok-sqema aRniSnuli algoriTmis Semdgomi kompiuteruli<br />
realizaciisaTvis. kompleqsuri algoriTmi<br />
ar moiTxovs eqspertis maTematikur erudicias,<br />
iTvaliswinebs mis subieqtur interesebs<br />
gadawyvetilebis miRebis procesSi, mobiluria optimizaciis<br />
meTodebis arCevis TvalsazrisiT da<br />
SeiZleba gamoviyenoT praqtikulad mniSvnelovani<br />
amocanebis gadasawyvetad.<br />
akad. Mm.saluqvaZe monawileobs, rogorc pasuxismgebeli<br />
Semsrulebeli, SoTa rusTavelis erovnuli<br />
samecniero fondis grantiT dafinasebul<br />
proeqtSi `rTuli dinamikuri sistemebis identifikacia,<br />
marTva da modelireba~.<br />
igi monawileobs saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
a.eliaSvilis marTvis sistemebis institutis<br />
samecniero Temis _ `optimizaciis zogadi<br />
amocanebisa da ricxviTi dialoguri meTodebis<br />
damuSaveba“ SesrulebaSi.<br />
akad. m.saluqvaZe 2011 wels moxsenebiT gamovida<br />
Semdeg samecniero konferenciebze:<br />
_ `optimizaciis dinamikuri amocanebi da maTi<br />
gadawyvetis ricxviTi meTodebi” (erovnuli samecniero<br />
konferencia `teqnikis Tanamedrove proble-
74<br />
mebi”, miZRvnili saqarTvelos mecnirebaTa erovnuli<br />
akademiiis 70-e wlisTavisadmi, Tbilisi);<br />
_ saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
70-e wlisTavTan dakavSirebiT saqarTvelos<br />
teqnikuri universitetis a.eliaSvilis marTvis sistemebis<br />
institutis gamsvlel samecniero sesiaze<br />
waikiTxa 3 moxseneba (TanaavtorobiT, Tbilisi):<br />
1) `marTvis sistemebis institutis miRwevebi<br />
optimizaciis problemebis gadawyvetaSi~;<br />
2) `eqstremalobis pirobebi araskalaruli<br />
optimizaciis amocanebSi mravalsaxa asaxvebiT~;<br />
3) `rTuli dinamikuri sistemebis identifikacia<br />
da modelireba~.<br />
akad. m.saluqvaZis mTavari redaqtorobiT gamoica<br />
a.eliaSvilis marTvis sistemebis institutis<br />
SromaTa krebuli `marTvis Teoria, marTvis sistemebi,<br />
informatika~, #15.<br />
akad. m.saluqvaZe aris saerTaSoriso Jurnalis<br />
`Information Technology and Decision Making” (gamoicema<br />
World Scientific-is mier) saredaqcio kolegiis<br />
wevri.<br />
akad. m.saluqvaZe yovelTviuri samecnieroreferirebuli<br />
Jurnalis `mecniereba da teqnologiebi~<br />
mTavari redaqtoris movaleobis Semsrulebelia.<br />
akademikosi vaxtang QWiWinaZe<br />
statia<br />
`saqarTvelos eleqtroenergetikis ganviTarebis<br />
zogierTi aqtualuri sakiTxis Sesaxeb~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
a.eliaSvilis marTvis sistemebis institutis<br />
SromaTa krebuli, #15, Tbilisi, 2011, 134-140).
75<br />
gaanalizebulia ms<strong>of</strong>lios qveynebis eleqtroenergetikis<br />
2007-2009 wlis monacemebi. naCvenebia,<br />
rom erT sul mosaxleze mosuli wliurad gamomuSavebuli<br />
eleqtroenergiis mixedviT saqarTvelo<br />
mniSvnelovnad CamorCeba ara marto ganviTarebul,<br />
aramed ganviTarebad qveynebs, maT Soris,<br />
y<strong>of</strong>ili sabWoTa qveynebis umetesobas. SemoTavazebulia<br />
mosazrebebi eleqtroenergetikis ganviTarebis<br />
Taobaze.<br />
akademiis wevr-korespondenti guram gabriCiZe<br />
wigni<br />
`akademikos kiriak zavrievis dabadebis 120<br />
wlisTavi~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis stamba, 2011., 27 gv.).<br />
2011 wlis 28 ianvars 120 weli Sesrulda<br />
gamoCenili swavlulis, brwyinvale inJinris, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis erT-erTi damfuZneblis,<br />
akademikos kiriak zavrievis dabadebidan.<br />
monografiaSi moyvanilia mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis wevris, kiriak zavrievis saxelobis<br />
akademiuri premiis laureatis guram gabriCi-<br />
Zis moxseneba saiubileo sxdomaze da am TariR-<br />
Tan dakavSirebuli misive mogonebebi.<br />
statiebi<br />
1) `uzrunvely<strong>of</strong>s Tu ara seismomedegi mSeneblobis<br />
Tanamedrove koncefcia nagebobaTa dazianebis<br />
deklarirebul doneebs miwisZvrisas?~<br />
(saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
moambe, t.5. #1, 2011, 60-63, inglisur enaze).<br />
seismomedegi proeqtirebis Tanamedrove ideologiis<br />
sayrdeni pozicia mdgomareobs SemdegSi:<br />
nageboba unda daproeqtdes ise, rom TiTqmis dau-
76<br />
zianeblad gauZlos am teritoriis seismuri reJimisaTvis<br />
damaxasiaTebel yvelaze ufro mosalodnel<br />
xSir miwisZvras, xolo ufro iSviaTi, anu<br />
ufro Zlieri miwisZvrebisas, miiRos garkveuli<br />
donis sxvadasxva xarisxis dazianebebi. es Seadgens<br />
axali, XXI saukunis ideologiis arss, romelsac<br />
uwodeben Performance Based Design. statiaSi<br />
Camoyalibebulia mosazreba, rom am ideologias<br />
nageboba Sehyavs saSiS zonaSi, romelSic mis<br />
qcevas gansazRvraven uwonasworo bunebis mqone<br />
procesebis kanonebi. es moiTxovs kvlevebis Catarebas<br />
faqizi meTodebis gamoyenebiT. am TvalsazrisiT,<br />
uxeSad unda miviCnioT Tanamedrove seismomedegi<br />
proeqtirebisas gamoyenebuli midgoma,<br />
roca nagebobis dazianebisa da rRvevis dinamikuri<br />
procesebis Seswavlisas gamoiyeneben samSeneblo<br />
masalebis dazianebisa da rRvevis models,<br />
romelic Seesabameba masalis qcevas masze statikuri,<br />
neli datvirTvebis moqmedebisas. am da sxva<br />
garemoebebze miTiTebiT, statiaSi gamoTqmulia<br />
mosazreba, rom seismomedegi mSeneblobis Tanamedrove<br />
ideologia ver uzrunvely<strong>of</strong>s nagebobaTa<br />
prognozirebul dazianebaTa diferencirebul doneebs<br />
miwisZvris dros. dasmulia axali mimar-<br />
TulebebiT kvlevebis Catarebis aucileblobis sakiTxi.<br />
2) `saqarTvelos teritoriaze arsebuli gana-<br />
Senianebis seismuri riskis Sefaseba da aRdgenagamagrebis<br />
RonisZiebebis dasaxva evropuli dokumentis<br />
EMS-98-is mixedviT~ (wignSi `onis 2009 wlis<br />
miwisZvra”, Tbilisi, 2011, 75-84).<br />
saqarTvelo warmoadgens seismurad aqtiur<br />
teritorias, romelic mWidrod aris dasaxlebuli.<br />
aq arsebul qalaqebsa da s<strong>of</strong>lebSi sxvada-
77<br />
sxva dros aSenebulia didi raodenobis sxvadasxva<br />
tipis Senobebi. evropul dokument EMS-98-ze<br />
dayrdnobiT, gaTamaSebulia scenarebi im movlenebisa,<br />
romlebic SeiZleba ganviTardes sxvadasxva<br />
regionSi miwisZvris SemTxvevaSi.<br />
3) `onis da ambrolauris regionebis teritoria<br />
bunebriv seismur poligons warmoadgens~<br />
(wignSi `onis 2009 wlis miwisZvra~, Tbilisi, 2011,<br />
85-86).<br />
seismurad aqtiur regionebSi ganlagebuli<br />
Senobebis teqnikuri mdgomareobisa da seismomedegobis<br />
Sefaseba, roca Sesafasebelia didi raodenoba<br />
Senobebisa, did dros da did saxsrebs<br />
moiTxovs. SemoTavazebulia alternatiuli eqsperimentul-analizuri<br />
meTodi, romelic efuZneba<br />
am teritoriis bunebrivi seismuri fonis e.w. `ZigZigis~<br />
Canawerebis gamoyenebas.<br />
akad.wevr.kor. g.gabriCiZe 2011 wels moxsenebiT<br />
gamovida Semdeg samecniero konferenciebze:<br />
_ `rogori mecniereba gvWirdeba dRes da<br />
xval?~ (erovnuli samecniero konferencia `teqnikis<br />
Tanamedrove problemebi”, miZRvnili saqar-<br />
Tvelos mecnirebaTa erovnuli akademiiis 70-e<br />
wlisTavisadmi, Tbilisi);<br />
_ `myar tanSi bzarwarmoqmnis dinamikis kvleva<br />
cvladi gare zemoqmedebis pirobebSi~ (akademikos<br />
nikoloz musxeliSvilis dabadebidan 120-e<br />
wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso konferencia,<br />
Tbilisi);<br />
_ `saqarTvelos teritoriaze arsebuli gana-<br />
Senianebis seismuri riskis Sefaseba. inJinruli<br />
midgoma da arawrfivi dinamikis problemebi~ (saqarTvelos<br />
meqanikosTa kavSiris II wliuri Sekreba,<br />
Tbilisi).
78<br />
akad.wevr-kor. g.gabriCiZe aqtiurad Tanam-<br />
Sromlobda saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi<br />
ganviTarebis saministros sivrciTi dagegmarebisa<br />
da samSeneblo politikis departamentTan, romelmac<br />
intensiurad daiwyo samSeneblo sferos sakanonmdeblo<br />
da teqnikuri regulirebis bazis Camoyalibeba.<br />
sistematurad monawileobda saministros<br />
mier am sakiTxTan dakavSirebiT organizebul<br />
seminarebSi. momzadebuli aqvs saqarTvelo-<br />
Si samSeneblo dargis ganviTarebis koncefcia,<br />
seismuri riskis Semcirebis programa.<br />
akad.wevr-kor. g.gabriCiZem akademiur sabWoze<br />
waikiTxa moxseneba `iaponiis a.w. 11 martis damangreveli<br />
miwisZvra da saqarTvelos teritoriis<br />
seismuri usafrTxoebis problema~ (Tanamomxsenebeli<br />
akadwevr-kor T.WeliZe).<br />
igi iyo mTavari redaqtori monografiisa<br />
`onis 2009 wlis miwisZvra~.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
giorgi gogiCaiSvili<br />
statiebi<br />
1) `sacalo gadaxdebis damuSavebis avtomatizebuli<br />
sistema~ (TanaavtorobiT; stu-is SromaTa<br />
krebuli `marTvis avtomatizebuli sistemebi~,<br />
N1(10), sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~,<br />
Tbilisi, 2011).<br />
ganxilulia sacalo gadaxdebis damuSavebis<br />
unificirebuli avtomatizebuli sistemis Seqmnis<br />
sakiTxebi. Mmoyvanilia funqciuri moTxovnebi, sistemis<br />
arqiteqtura da biznes-procesebis algoriTmebi.
79<br />
2) `saswavlo procesis informaciuli mxarda-<br />
Weris avtomatizebuli sistema~ (TanaavtorobiT;<br />
stu-is SromaTa krebuli `marTvis avtomatizebuli<br />
sistemebi~, N1(10), sagamomcemlo saxli `teqnikuri<br />
universiteti~, Tbilisi, 2011).<br />
amJamad mravali umaRlesi saswavlebeli amu-<br />
Savebs da iyenebs saswavlo procesis informaciuli<br />
mxardaWeris avtomatizebul sistemebs. es<br />
sistemebi, ZiriTadad, iTvaliswinebs mxolod mimdinare<br />
saswavlo procesis Sefasebis kriteriumebs,<br />
xolo saganmanaTleblo sferoSi cvlilebebis<br />
molodini TiTqmis mTlianadaa ignorirebuli.<br />
aqedan gamomdinare, aqtualuri xdeba iseTi informaciuli<br />
sistemis ageba, romelSic gaTvaliswinebuli<br />
iqneba mosalodneli cvlilebebi. warmodgenil<br />
samuSaoSi ganixileba amgvari sistemebis<br />
agebis principebi da maTi ZiriTadi komponentebis<br />
realizaciis gzebi.<br />
3) `morwyvis reJimebis avtomatizebuli korporatiuli<br />
informaciuli sistema~ (TanaavtorobiT;<br />
stu-is SromaTa krebuli `marTvis avtomatizebuli<br />
sistemebi~, N1(10), sagamomcemlo saxli `teqnikuri<br />
universiteti~, Tbilisi, 2011).<br />
ganxilulia morwyvis reJimebis ZiriTadi<br />
problemebi mdgradi sas<strong>of</strong>lo-sameurneo produqciis<br />
misaRebad, agreTve, aucilebeli monacemebi<br />
avtomatizebul korporatiul informaciul sistemaSi<br />
morwyvis reJimebis Sesadgenad. Gganixileba<br />
funqcionirebis procesi, informaciul-teqnologiuri<br />
struqtura, ZiriTadi komponentebi da sistemaSi<br />
gamoyenebuli servisuli sistemebi.
80<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
daviT TavxeliZe<br />
statiebi<br />
1) `moZraobis ori Tavisuflebis xarisxis<br />
xuTrgola berketul meqanizmSi pirdapiri geometriuli<br />
amocanis amoxsnis sakiTxisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
SromaTa krebuli, #1(479), Tbilisi, 2011).<br />
SemoTavazebulia moZraobis ori Tavisuflebis<br />
mqone xuTrgola berketuli meqanizmis erTgvarovan<br />
koordinatTa sistemis gamoyenebaze dafuZnebuli<br />
kinematikuri parametrebis gaangariSebis<br />
meTodi. miRebulia gamavali rgolis, rogorc<br />
sayrdeni traeqtoriebis kordinatTa, aseve siCqareebisa<br />
da aCqarebebis gaangariSebis gamosaxulebebi.<br />
mocemuli meTodi SeiZleba warmatebiT iqnes<br />
gamoyenebuli sxva mravalrgoliani, berketuli<br />
meqanizmebis, rogorc pirdapiri, aseve ukugeometriuli<br />
amocanebis amoxsnisaTvis. amavdroulad,<br />
SemoTavazebuli meTodis simartive ganapirobebs<br />
amZravTa sistemis iseTi marTvis algoriTmis Sedgenas,<br />
romelic sagrZnoblad gazrdis am sistemis<br />
swrafqmedebas.<br />
2) `moZraobis ori Tavisuflebis xarisxis<br />
xuTrgola berketuli meqanizmis ukugeometriuli<br />
amocanis amoxsnis sakiTxi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />
teqnikuri universitetis SromaTa krebuli,<br />
#3(481), Tbilisi, 2011).<br />
moyvanilia ori Tavisuflebis mqone xuTrgola<br />
berketuli meqanizmis kinematikuri parametrebis<br />
gaangariSebis meTodi. pirdapiri geometriuli<br />
amocanisagan gansxvavebiT, sadac gamavali rgolis<br />
kinematikuri parametrebis gaangariSeba war-
81<br />
moebs Semavali rgolebis winaswar mocemuli mobrunebis<br />
kuTxeebisa da Sesabamisi siCqareebisa da<br />
aCqarebebis mixedviT, miRebulia iseTi saxis gamosaxulebebi,<br />
romelTa saSualebiT SesaZlebelia<br />
gamavali rgolis mocemuli moZraobis kanonis<br />
Sesabamisad gaangariSebul iqnes Semavali rgolebis<br />
moZraobis kanonebi. aRniSnuli Zalze mniSvnelovania<br />
Semavali rgolebis marTvis algoriTmebis<br />
misaRebad.<br />
akad.wevr-kor. d.TavxeliZem 2011 wels konferenciaze<br />
waikiTxa moxseneba:<br />
_ `ori Tavisuflebis xarisxis xuT-rgola<br />
meqanizmis geometria~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />
konferencia `Modern algebra and its applications~,<br />
baTumi).<br />
akademiis wevr-korespondenti Tamaz iamaniZe.<br />
sistemis `qani-instrumenti” daZabul-deformirebuli<br />
mdgomareobis dinamikuri amocanebis kvlevis<br />
Sedegad, drekadobis klasikuri Teoriis, kompleqsuri<br />
cvladisa da integralur gantolebaTa<br />
Teoriis gamoyenebiT Seqmnili maTematikuri modelis<br />
safuZvelze amoxsnilia Sesabamisi sasaz-<br />
Rvro-sakontaqto amocanebi. aqedan gamomdinare,<br />
gamokvleulia qanis daZabul-deformirebuli mdgomareoba,<br />
rodesac mis sazRvrebze sxvadasxva siCqariT<br />
moqmedeben sxvadasxva sididis Seyursuli<br />
Zalebi. dadgenilia, rom sxeulebis rRvevisas Zabvis<br />
tenzorisa da gadaadgilebis veqtorebis mdgenelebis<br />
warmodgena SesaZlebelia ramdenime harmoniuli<br />
funqciis saSualebiT.
82<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
elguja meZmariaSvili<br />
monografia<br />
`axali midgomebi arapirdapiri moqmedebebis<br />
samxedro Teoriisadmi~ (Grin publish & find knowledge.<br />
Publisher: Grin Verlag. 2011, 94 gv., inglisur enaze).<br />
sistemurad da samxedro xelovnebisaTvis<br />
sruliad optimalur farglebSi, gansakuTrebuli<br />
midgomebiT ganxilulia iseTi sakiTxebi, rogorebicaa<br />
mowinaaRmdege mxareebis brZolisunarianoba,<br />
mebrZoli sistemis dinamikuri da geometriuli<br />
parametrebi, arapirdapiri moqmedebebis dinamikuri<br />
procesebis sistematizacia, samxedro strategiis,<br />
operatiuli xelovnebisa da taqtikis urTierTdamokidebulebis<br />
axali konfiguracia da samxedro<br />
dagegmarebis sivrcis modeli.<br />
aRniSnuli sakiTxebi samxedro mecnierebaSi<br />
erT-erT prioritetad aris aRiarebuli, radganac<br />
isini warmoadgenen sawyis pozicias samxedro<br />
dargis Semdgomi ganviTarebisaTvis.<br />
amasTan, iseTi sakiTxebi, rogoricaa arapirdapiri<br />
moqmedebebis dinamikuri procesebis sistematizacia<br />
da samxedro strategiis, operatiuli<br />
xelovnebisa da taqtikis urTierTdamokidebulebis<br />
axali konfiguraciebi, gansakuTrebiT aqtualuria<br />
dRevandel realobaSi. es nakarnaxevia Tanamedrove<br />
omebis formiTa da SinaarsiT, romelic<br />
arsebul SexedulebebTan winaaRmdegobaSi modis.<br />
warmodgenili monografia aris srulfasovani<br />
Sroma samxedro Teoriis sakiTxebSi.<br />
statiebi<br />
1) `12-metriani miwiszeda refleqtoruli antena~<br />
(33 th ESA Antenna Workshop on Challenges for Space
83<br />
Antenna Systems, ESTEC, nordviki, niderlandebis<br />
samefo, 2011, inglisur enaze).<br />
ganxilulia 12-metriani miwiszeda refleqtoruli<br />
antena, romlis satransporto paketi transportirebisas<br />
moTavsebulia Tavis sabjen CarCoSi<br />
da misabmelis saxiT mimagrebulia avtomobilze.<br />
satransporto sabjeni CarCo Tavisi gamoyenebis<br />
adgilze horizontaluridan vertikalur mdgomareobas<br />
iRebs da iwyeba 12-metriani antenis gaSla.<br />
refleqtors aqvs radiogamWvirvale dafarva.<br />
2) `transformirebadi bikonusuri Zalovani<br />
rgolis konstruqcia~ (akademikos T.lolaZis 90<br />
wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero<br />
konferenciis _ `inovaciuri teqnologiebi da<br />
masalebi~ krebuli, sagamomcemlo saxli `teqnikuri<br />
universiteti~, Tbilisi, 208-219, 2011).<br />
warmodgenilia Zalovani rgolis konstruqcia,<br />
romelic Sedgeba mcire diametris gaswvriv<br />
saxsrulad dakavSirebuli Sewyvilebuli konusuri<br />
pantografebisagan. yoveli pantografi moicavs<br />
eqscentrulad dakavSirebul berketebs. berketebis<br />
damakavSirebeli saxsrebi cilindrulia, xolo<br />
sxva danarCeni xazovani sakisrebisa da dawyvilebuli<br />
cilindruli saxsrebiTaa konstruirebuli.<br />
Zalovani rgolis maqsimalurad dacilebul<br />
kvanZebze (vertikaluri mimarTulebiT) xisti dgarebi<br />
saxsruladaa mierTebuli, romlebzec momijnave<br />
berketebis Sesabamisi boloebi aseve saxsruladaa<br />
dakavSirebuli. dgarebis centralur nawilSi,<br />
radialuri mimarTulebiT, xistadaa dakav-<br />
Sirebuli Rerovani mimmarTvelebi, romlebic gansazRvraven<br />
mTeli struqturis Sida konusur siRrmes.<br />
Zalovani rgolis gaxsnis dros swored am
84<br />
elementebis gaswvriv moZraoben centraluri<br />
kronSteinebi radialuri mimarTulebiT.<br />
Zalovani rgolis specifikuri konstruqciidan<br />
gamomdinare, misi gaSla SeiZleba moxdes xazovani<br />
amZravebiT, romlebic ganTavsebuli iqnebian<br />
yoveli dgaris centralur nawilSi radialuri,<br />
mimmarTveli elementebis gaswvriv.<br />
gamSleli rgoli yvela mimarTulebiT simetriulia<br />
da sakmaod xistia Tavisi sivrculi agebulebis<br />
gamo. konstruqcia iZleva ormagamrekliani<br />
refleqtoris Seqmnis SesaZleblobas 10-25<br />
metris diametris farglebSi. misi wona ar aRemateba<br />
0,45 kg/m 2 . dakecili paketis diametri meryeobs<br />
1,0÷1,5 metris farglebSi, xolo simaRle –<br />
3÷4 metris diapazonSi. kosmosur aparatTan misi<br />
mimagreba SesaZlebelia periferiiT, rac Tavis<br />
mxriv aadvilebs mis orientacias sivrceSi da<br />
kidev ufro amcirebs mTeli kompleqsis saerTo<br />
wonas.<br />
centraluri nawili SeiZleba Sedgebodes erTmaneTis<br />
sapirispirod ganlagebuli da mWimebiT<br />
dakavSirebuli bagirovani struqturisagan.<br />
gansxvavebuli cnobili struqturebis erTmaneTTan<br />
SedarebisaTvis da maTi sixisteebisa da<br />
masebis urTierTdamokidebulebis gansazRvrisaTvis,<br />
sasruli elementebis gamoyenebiT agebulia<br />
sami maTematikuri modeli. gansazRvrulia sakuTari<br />
rxevis sixSireebis pirveli eqvsi forma.<br />
3) `kosmosuri refleqtoris Zalovani rgolis<br />
struqtura~ (j. `Problems <strong>of</strong> Mechanics”, #2(43),<br />
2011, 28-35, inglisur enaze).<br />
ganxilulia axali Zalovani transformirebadi<br />
rgolis struqturuli sqema, romelic war-
85<br />
moadgens Rerovani elementebisagan Semdgar kinematikur<br />
jaWvs. calkeuli seqcia warmoadgens paralelogramis<br />
meqanizms, romlis diagonalSi<br />
Cadgmulia orsamarTebiani sistema winsvla-ukansvliTi<br />
moZraobiT. marTkuTxa moxazulobis seqcia<br />
Sedgeba saxsrulad SeerTebuli xisti Reroebisagan,<br />
romelTa did diagonalze ganTavsebulia<br />
teleskopuri Rero. Sedegad miiRweva teqnikuri<br />
da teqnologiuri efeqti, rac Tavis mxriv<br />
uzrunvely<strong>of</strong>s gasaSleli rgolis Seqmnas, romelic<br />
didi gabarituli zomebis SemTxvevaSic ki<br />
warmoadgens xist da msubuq konstruqcias.<br />
4) `TviTmavali xidgamdebi tank `leopard-2”-<br />
is bazaze~ (j. `Problems <strong>of</strong> Mechanics”, #3 (44), 2011, 22-<br />
26, inglisur enaze).<br />
ganxilulia sami varianti satanko xidgamdebisa,<br />
romlis gamoyenebiT xorcieldeba gasaSleli<br />
xidis transportireba da gadasalax dabrkolebaze<br />
dayeneba. transformirebadi xidis monta-<br />
Jis sabazo variantad SerCeulia TviTmavali konsoluri<br />
(isriani) tipis amwe, romelic uzrunvely<strong>of</strong>s<br />
xidis montaJs da demontaJs 5-7 wuTis<br />
ganmavlobaSi ekipaJis satransporto-samontaJo sa-<br />
Sualebidan gadmosvlis gareSe.<br />
5) `refleqtoris amrekli badis eqsperimentuli<br />
kvleva~ (j. `Problems <strong>of</strong> Mechanics”, #4(45), 2011, 58-<br />
64, inglisur enaze).<br />
naSromi eZRvneba drekadobis modulis, sako-<br />
Webis mowyobilobisa da refleqtoris amrekli<br />
badis daWimulobis Zalis eqsperimentul kvlevas.<br />
gansazRvrulia amrekli badis drekadobis modulis<br />
saSualo mniSvnelobebi, agreTve, damokidebulebis<br />
xasiaTi daWimvis Zalebsa da badeze sako-
86<br />
Webis damagrebis wertilebis gadaadgilebebs Soris.<br />
6) `gasaSleli xidis meqanizmebis transformireba~<br />
(j. `Problems <strong>of</strong> Mechanics”, #4(45), 2011, 72-76,<br />
inglisur enaze).<br />
ganixileba gasaSleli xidis transformirebadi<br />
sistemis meqanizmis Zaluri analizi, kerZod,<br />
xidis meqanizmebis transformireba konturebis<br />
deformaciis dros da transformaciis bolo<br />
etapze dartyma da dempfireba. miRebuli Sedegebi<br />
sistemis transformirebis bolo etapis naxatis<br />
agebisa da mTeli sistemis dinamikuri procesis<br />
ganxilvis saSualebas iZleva.<br />
akad.wevr-kor. e.meZmariaSvili 2011 wels monawileobda<br />
samecniero RonisZiebebSi da waikiTxa<br />
moxsenebebi:<br />
_ `12-metriani miwiszeda refleqtoruli<br />
antena~ (33 th ESA Antenna Workshop on Challenges for Space<br />
Antenna Systems, ESTEC, nordviki, niderlandebis<br />
samefo);<br />
_ `gasaSleli samxedro xidi~ (erovnuli<br />
samecniero konferencia `teqnikis Tanamedrove<br />
problemebi~, miZRvnili saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis 70-e wlisTavisadmi, Tbilisi);<br />
_ `transformirebadi bikonusuri Zalovani<br />
rgolis konstruqcia~ (akademikos T.lolaZis xsovnisadmi<br />
miZRvnili saerTaSoriso samecniero konferencia<br />
`inovaciuri teqnologiebi da masalebi”,<br />
Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. e.meZmariaSvili iyo saqarTvelos<br />
teqnikuri universitetis nagebobebis, specialuri<br />
sistemebisa da sainJinro uzrunvely<strong>of</strong>is<br />
institutSi Sesrulebuli Temebis: `axali Taobis
87<br />
didgabaritiani kosmosuri refleqtorebis Seqmna~,<br />
`didmaliani gasaSleli saieriSo xidebis<br />
Seqmna~, `saqarTvelos sainJinro infrastruqturis<br />
obieqtebis samxedro gamoyenebis xelovneba~ xelmZRvaneli.<br />
mas mopovebuli aqvs 2 patenti gamogonebebze:<br />
_ `gasaSleli kosmosuri refleqtori<br />
`E&GM_1” (#P 5298) da `gasaSleli xidi da xidis<br />
damwyobi. saqarTvelo~ (#P 5297).<br />
igi xelmZRvanelobda SoTa rusTavelis erovnuli<br />
samecniero grantiT dafinansebul samuSaos<br />
`saqarTvelos samxedro usafrTxoebis mdgradi<br />
ganviTarebisaTvis NATO-s da misi wevri saxelmwifoebis<br />
normatiuli masalebis, kategoriebisa da<br />
terminebis mixedviT, qarTul enaze samxedro cnebebis<br />
dadgena da sruli, sistematizebuli da<br />
klasificirebuli naSromis Seqmna”.<br />
evropuli kosmosuri saagentos (ESA) Sekve-<br />
TiT asrulebda Temas `didgabaritiani kosmosuri<br />
gasaSleli <strong>of</strong>seturi refleqtorebi Tanamgzavruli<br />
sistemebisaTvis~.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
arCil frangiSvili<br />
saxelmZRvaneloebi<br />
1) `daprogrameba Haskell enaze~ (TanaavtorobiT;<br />
eleqtronuli saxelmZRvanelo, http://gtu.ge/learningStu/elBooks.php,<br />
multimediuri prezentacia, informatikisa<br />
da marTvis sistemebis fakulteti,<br />
278 slaidi).<br />
haskeli warmoadgens zogadi daniSnulebis<br />
daprogramebis wminda funqciur enas, romelic Seicavs<br />
mraval ukanasknel inovacias daprogramebis
88<br />
enaTa damuSavebis sferoSi. igi uzrunvely<strong>of</strong>s<br />
maRali rigis funqciebs, aramkacr semantikas,<br />
statikur polimorful tipizacias, monacemTa algebrul<br />
tipebs, romlebsac gansazRvravs momxmarebeli,<br />
nimuSTan Sedarebas, siebis aRweras,<br />
modulur sistemas, Setanisa da gamotanis monadur<br />
meqanizmsa da monacemTa primitiuli tipebis<br />
mdidar nakrebs siebis, masivebis nebismieri da<br />
fiqsirebuli sizustis mTeli ricxvebis, aseve<br />
mcuravwertiliani ricxvebis CaTvliT.<br />
2) `sagangebo situaciebis marTva da samoqalaqo<br />
Tavdacva. sicocxlis usafrTxoeba~ (TanaavtorobiT;<br />
sagamomcemlo saxli ,,teqnikuri universiteti”,<br />
2011, Tbilisi, 638 gv.).<br />
saxelmZRvaneloSi ganxilulia sagangebo situaciis<br />
prevenciis, agreTve, misi marTvis saorganizacio<br />
da sainJinro uzrunvely<strong>of</strong>is sakiTxebi<br />
situaciis dawyebis, ganviTarebis, kulminaciisa<br />
da milevis Sesabamisad. wignis Sinaarsi Seexeba<br />
saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministrisa<br />
da saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris<br />
2001 wlis 28 maisis #122/198 erTobliv brZanebas<br />
`saqarTvelos umaRles saswavleblebSi sagnis –<br />
`sagangebo situaciis marTvisa da samoqalaqo<br />
Tavdacvis swavlebis SemoRebis Sesaxeb”, romelic<br />
iTvaliswinebs pr<strong>of</strong>ilis Sesabamis swavlebas. igi<br />
pasuxobs, agreTve, NATO-sTan saqarTvelos individualuri<br />
partniorobis samoqmedo gegmas. aRniSnuli<br />
samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli cxra<br />
sakiTxidan ganxilulia ori. kerZod, garemos dacva<br />
da sagangebo situaciis marTva, romlebzec yuradReba<br />
gamaxvilebulia IPAP-is gegmis me-3 TavSi.<br />
cxadia, rom natoSi saqarTvelos gawevrianebis<br />
erT-erTi pirobaa sagangebo situaciis marTvis
89<br />
erTiani sistemis organizeba da ise sruly<strong>of</strong>a,<br />
rom eqstremalur pirobebSi adamianma SeZlos<br />
sakuTari sicocxlis gadarCena, sxvebisaTvis<br />
daxmarebis aRmoCena da materialuri faseulobebis<br />
dacva. studentis swavleba unda moxdes ise,<br />
rom saWiroebis SemTxvevaSi mas SeeZlos efeqturi,<br />
racionaluri, fsiqikurad da moralurad<br />
gamarTlebuli moqmedeba.<br />
saxelmZRvanelo sasargeblo iqneba saqarTvelos<br />
Tavdacvis saministrosa da saqarTvelos<br />
Sinagan saqmeTa saministros im danay<strong>of</strong>ebisaTvis,<br />
romelTa movaleobaa sagangebo situaciis Sedegad<br />
wamoWrili praqtikuli amocanebis kvalificiurad<br />
gadawyveta sazogadoebis sicocxlisunarianobis<br />
SesanarCuneblad.<br />
statiebi<br />
1) `qveynis umaRlesi skolis inovaciuri sistemis<br />
integrirebuli modeli da umaRlesi skola-universitetis<br />
_ nacionalur-inovaciuri ganvi-<br />
Tarebis ekonomikuri modeli~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />
samecniero konferenciis _ `sainformacio<br />
da kompiuteruli teqnologiebi, modelireba,<br />
marTva~ Sromebi, Tbilisi, 2011, 141-153, inglisur<br />
enaze).<br />
dasabuTebulia, rom sainovacio industriuli<br />
garRveva ver moxdeba adamianur kapitalSi _<br />
codnaSi resursebis (teqnologiuri, finansuri da<br />
sxv.) dabandebisa da inteleqtualuri moRvaweobis<br />
stimulirebis gareSe. aRniSnulisaTvis aucilebeli<br />
da aqtualuria nacionaluri inovaciuri<br />
sistemis arseboba. warmodgenilia nacionalurinovaciuri<br />
sistemis ierarqiuli da integrirebuli<br />
modeli, romelic moicavs or dones: 1) nacionalur-inovaciuri<br />
marTvis organos arseboba;
90<br />
2) inovaciuri industriuli moRvaweobis amoqmedeba<br />
umaRlesi saswavleblebis samecniero da<br />
teqnologiuri potencialis gamoyenebiT. pirvel<br />
doneze iqmneba inovaciuri industriis ganviTarebis<br />
mastimulirebeli garemo-codnis ekonomikis<br />
amoZravebis wyaro, rac umaRles saswavleblebSi<br />
codnaze dafuZnebul industriul proeqtebs Ses-<br />
Zens amoqmedebis mimarTebiT sicocxlis unars,<br />
xolo meore done sauniversiteto codnis bazaze<br />
inovaciuri industriis warmoqmnis wyaros warmoadgens.<br />
funqciur-struqturul doneze asaxulia<br />
sauniversiteto inovaciuri sistemis reformis organizaciuli<br />
meqanizmebi.<br />
2) `saswavlo procesebis xarisxis kontrolis<br />
statistikuri safuZvlebi~ (TanaavtorobiT; J. `saqarTvelos<br />
sainJinro siaxleni~, #3, Tbilisi,<br />
2011, 5-10, inglisur enaze).<br />
naSromi eZRvneba saswavlo procesebis xarisxis<br />
kontrolis statistikur safuZvlebs. SemoTavazebulia<br />
saswavlo procesebis ricxobrivi Sefasebebis<br />
axali meTodi. es ukanaskneli iTvaliswinebs<br />
ori etapis gamoyenebas: 1) moswavleebis<br />
Sefasebebis erTiani skalis Seqmnas da 2) xarisxis<br />
standartebis gansazRvras. pirveli etapis sarealizaciod<br />
SemoTavazebulia gaTanabrebis statistikuri<br />
meTodologia, kerZod, ekvipercentiluri<br />
meTodi. meore etapi warmodgenilia faqtoruli<br />
cxrilebis teqnologiis meSveobiT. Semo-<br />
Tavazebuli midgoma sxvadasxva dros sxvadasxva<br />
saganSi Catarebuli Sedegebis Sedarebisa da xarisxis<br />
standartebisa da maTi rwmunebis intervalebis<br />
gansazRvris saSualebas iZleva.<br />
3) `ekvivalenturi Sefasebis meTodi saswavlo<br />
procesis xarisxis statistikuri kontrolisaT-
91<br />
vis~ (TanaavtorobiT; J. `saqarTvelos sainJinro<br />
siaxleni~, #4, Tbilisi, 2011, 5-10, inglisur enaze).<br />
ganxilulia saswavlo procesebis xarisxis<br />
kontrolis statistikuri safuZvlebi. SemoTavazebulia<br />
saswavlo procesebis ricxobrivi Sefasebebis<br />
axali meTodi. es ukanaskneli iTvaliswinebs<br />
moswavleebis Sefasebebis erTiani skalis<br />
Seqmnas. am mizniT SemuSavebulia gaTanabrebis<br />
axali eqvsniSniani meTodi. igi sxvadasxva dros<br />
sxvadasxva saganSi Catarebuli Sedegebis Sedarebisa<br />
da gamocdebis Sedegebis erTiani skalis<br />
Seqmnis saSualebas iZleva. ukanasknelis safuZvelze<br />
SesaZlebelia saswavlo procesis standartebis<br />
SemuSaveba.<br />
4) `saTbob-energetikul kompleqsSi sagangebo<br />
situaciebis efeqturad marTvis organizaciuli<br />
modeli~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso samecniero<br />
konferenciis _ `sainformacio da kompiuteruli<br />
teqnologiebi, modelireba, marTva~ Sromebi,<br />
sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~,<br />
Tbilisi, 2011, 351-372).<br />
naSromi eZRvneba saTbob-energetikul kompleqsSi<br />
sagangebo situaciebis efeqturad mar-<br />
Tvis organizaciuli modelis damuSavebas. mocemulia<br />
saTbob-energetikul kompleqsSi sagangebo<br />
situaciebis (sek ss) cnebis definicia. Camoyalibebulia<br />
sek ss-is dadgenisa da masze reagirebis<br />
sistemuri midgoma. naSromis mizans warmoadgens<br />
sek ss-is marTvis organizaciuli sistemis daxvewa.<br />
aRniSnuli sistemis gamosakvlevad SemoTavazebulia<br />
SemecnebiTi kognituri modelirebis me-<br />
Todologia. kognituri midgomis safuZvelze gansazRvrulia<br />
sek ss-is aqtualuri sferoebi. susti<br />
da Zlieri mxareebis, Sansebisa da safrTxeebis,
92<br />
garemos, politikuri, samarTlebrivi, socialurekonomikuri,<br />
fsiqologiuri da sxva faqtorebis<br />
gaTvaliswinebiT Catarebulia sistemuri analizi.<br />
modelirebis Sedegad gamokveTilia sek ss-is mar-<br />
Tvis organizaciuli sistemebis ganviTarebis SesaZleblobebis<br />
invariantuli sivrce da SesaZlo<br />
scenarebi. sek ss-is organizaciuli marTvis modelis<br />
damuSaveba kognituri rukis agebiT iwyeba.<br />
modelSi ganixileba sek ss-is marTvis dRevandeli<br />
scenari, romelic modelSi TviTganviTarebis<br />
scenarad iwodeba da formirebuli kognituri<br />
rukis safuZvelze warmoebs TviTganviTarebadi<br />
situaciis modelireba, romlis mizansac warmoadgens<br />
sek ss marTvaSi pozitiuri tendenciebis<br />
gamovlena. modelis TviTganviTareba subieqturi<br />
mosalodnelobis modelebTan Sedarebis saSualebas<br />
iZleva. TviTganviTarebisa da marTvis scenaris<br />
safuZvelze gaTamaSebulma modelirebis Sedegebma<br />
gvaCvena, rom sagangebo energetikuli situaciis<br />
marTvis mudmivmoqmedi Stabis SemoReba<br />
aSkarad amaRlebs marTvis efeqturobas.<br />
5) `formaluri neironi da misi adaptaciis<br />
modelebi sarezervo TeoriaSi~ (TanaavtorobiT;<br />
saerTaSoriso samecniero konferenciis _ `sainformacio<br />
da kompiuteruli teqnologiebi, modelireba,<br />
marTva~ Sromebi, sagamomcemlo saxli<br />
`teqnikuri universiteti~, Tbilisi, 2011, 10-13,<br />
rusul enaze).<br />
ganxilulia zRurbluri tipis gadamwyveti<br />
organos adaptaciis sakiTxi, e.i. misi wonebis<br />
marTvis amocana am wonaTa mniSvnelobebis SesabamisobaSi<br />
mosayvanad Sesasvlelebze SecdomaTa<br />
albaTobebTan. adaptaciis xasiaTi arsebiTad ganisazRvreba<br />
wonaTa awyobis strategiiT, romelic
93<br />
SeiZleba gulisxmobdes rogorc ciklur regulirebas<br />
SedarebaTa fiqsirebuli raodenobis Semdeg,<br />
aseve Carevas yovel sataqto momentSi wonaTa<br />
Sesabamisi cvlilebis ganxorcielebiT. garda amisa,<br />
awyobas SeiZleba adgili hqondes drois Sem-<br />
TxveviT momentebSic, roca zRurbluri elementis<br />
Sesasvlelebi garkveul kritikul mdgomareobas<br />
aRwevs. kidev erT mniSvnelovan niSans ukukavSiri<br />
warmoadgens, romelic dawvrilebiT Seiswavleba.<br />
6) `plazmuri Rumelis axali tipi~ (TanaavtorobiT;<br />
J. `energia~, 2(58), Tbilisi, 2011, 12-16, inglisur<br />
enaze).<br />
eleqtronul Rumelebs metalurgiaSi uWiravT<br />
dominanturi mdgomareoba. am RumelebSi<br />
ZiriTad problemas warmoadgens maRali temperaturebis<br />
miReba. maRali temperaturebi aCqarebs<br />
aRdgeniT procesebs (desilikacia, defosforizacia<br />
da a.S.), ris Sedegadac mcirdeba liTonis<br />
gamodnobis dro, eleqtroenergiis xarji da umjobesdeba<br />
xarisxi. temperaturis amaRlebiT izrdeba,<br />
agreTve, naxSirbadis aqtivoba Jangbadis mimarT<br />
da SesaZlebeli xdeba nebismieri liTonis<br />
aRdgena maTi oqsidebidan. aqamde maRal temperaturebs<br />
iRebdnen mxolod plazmur RumelebSi,<br />
magram arsebuli plazmuri Rumelebi imdenad<br />
rTuli da ekonomikurad wamgebiania, rom maT iyeneben<br />
mxolod iseTi liTonebis misaRebad, romelTa<br />
miReba sxvanairad SeuZlebelia. damuSavebuli,<br />
damzadebuli da gamokvleulia plazmuri<br />
Rumelis laboratoriuli nimuSi, romelic ufro<br />
martivia, vidre nebismieri eleqtrorkaluri Rumeli<br />
da ufro efeqturia, vidre nebismieri plazmuri<br />
Rumeli. amdenad, misi gamoyeneba momgebiania
94<br />
nebismieri metalurgiuli procesis sawarmoeblad.<br />
7) `kompaniebis usafrTxo funqcionirebis aspeqtebi<br />
Tanamedrove informaciuli teqnologiebis<br />
gamoyenebis pirobebSi~ (TanaavtorobiT; saqar-<br />
Tvelos teqnikuri universitetis Sromebi „mar-<br />
Tvis avtomatizebuli sistemebi“, #1(10), sagamomcemlo<br />
saxli `teqnikuri universiteti~, Tbilisi,<br />
2011, 35-39).<br />
gaanalizebulia Tanamedrove informaciuli<br />
teqnologiebis gamoyenebis dadebiTi da uary<strong>of</strong>iTi<br />
mxareebi. naCvenebia, rom procesebis avtomatizacia<br />
nanoteqnologiebis ganviTarebis wyalobiT<br />
iqca Cveulebriv da gardauval movlenad<br />
nebismieri masStabisa da xasiaTis mizandasaxuli<br />
sistemisaTvis, rasac udides progresTan erTad<br />
axasiaTebs katastr<strong>of</strong>uli riskebis mniSvnelovani<br />
zrda. SemoTavazebulia programuli kompleqsis<br />
koncefcia, romelSic integrirebuli iqneba rogorc<br />
biznes-procesebis usafrTxo warmarTvis,<br />
aseve misi avtomatizebuli etapobriobis principebi,<br />
rogorc garanti katastr<strong>of</strong>uli riskebis Semcirebisa.<br />
8) `navTobis laqis dinamika baTumis Savi<br />
zRvis akvatoriaSi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />
teqnikuri universitetis Sromebi „marTvis avtomatizebuli<br />
sistemebi“, #1(10), sagamomcemlo saxli<br />
`teqnikuri universiteti~, Tbilisi, 2011, 59-63, inglisur<br />
enaze).<br />
Seswavlilia baTumis Savi zRvis akvatoriaSi<br />
dinebebis dinamika. Sedgenilia maTematikuri modeli<br />
tankeris SesaZlo dazianebis SemTxvevaSi<br />
sakurorto infrastruqturis mosalodneli dabinZurebis<br />
gasaTvlelad. Ddadgenilia mosalod-
95<br />
neli ekonomikuri zarali da dasaxulia Sesabamisi<br />
RonisZiebebi am zaralisagan Tavis asacileblad.<br />
9) `singularuli mniSvnelobebis mimarT dekompoziciis<br />
amocanisaTvis singularuli mniSvnelobebis<br />
da veqtorebis gamoTvla tenzoruli<br />
aproqsimaciis meSveobiT~ (TanaavtorobiT; saerTa-<br />
Soriso konferenciis _ `Tanamedrove algebra da<br />
misi gamoyeneba~ SromaTa krebuli, baTumi, 2011, 90-<br />
96, inglisur enaze).<br />
SemoTavazebulia nebismieri arakvadratuli<br />
matricis singularuli mniSvnelobebisa da marcxena<br />
da marjvena singularuli veqtorebis gamo-<br />
Tvlis meTodi. SemuSavebuli meTodi saSualebas<br />
iZleva Tavidan aviciloT singularuli mniSvnelobebis<br />
mimarT dekompoziciis amocanis maRali<br />
rangis wrfivi sistemebis amoxsna. eskart-iangis<br />
(Eckart-Young) Teoremis safuZvelze naCvenebia, rom<br />
nebismieri orvalentovani r-rigis tenzori SeiZleba<br />
warmodgenil iqnes rogorc erTi rangis<br />
r-rigis `sakoordinato~ tenzorebis jami. miRebulia<br />
`sakoordinato~ tenzorebis warmomSob veqtorTa<br />
gantolebebis sistema. SemuSavebulia am<br />
sistemis amoxsnis iteraciuli meTodi. aRniSnuli<br />
meTodiT miRebuli Sedegebi Sedarebulia singularuli<br />
mniSvnelobebis mimarT dekompoziciis<br />
meTodis amoxsnis klasikur meTodTan.<br />
10) `mravalkonturiani eleqtruli wredebis<br />
sakuTari mniSvnelobebis ganzogadebuli amocanis<br />
amoxsnis meTodi~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />
konferenciis _ `Tanamedrove algebra da misi<br />
gamoyeneba~ SromaTa krebuli, baTumi 2011, 161-163,<br />
inglisur enaze).
96<br />
naSromi mieZRvna mravalkonturiani eleqtruli<br />
wredebis tenzorul-geometriuli modelis<br />
SemuSavebasa da dasabuTebas. SemoTavazebulia, agreTve,<br />
amgvari wredebis sakuTari mniSvnelobebis<br />
sruli speqtris gamoTvlis meTodi. tenzorulgeometriuli<br />
meTodi efuZneba g.kronis `wminda<br />
konturuli~ da `wminda kvanZuri~ wredebis cnebebs.<br />
dadgenilia am wredebsa da primitiul wredebs<br />
Soris gardasaxvaTa klasi. ukanasknelis<br />
meSveobiT dasabuTebulia Sualeduri amocanebis<br />
meTodis axali forma Seyursulparametriani sistemebisaTvis.<br />
mravalkonturiani eleqtruli wredebis<br />
tenzorul-geometruli modelisa da modificirebuli<br />
Sualeduri amocanebis meTodis bazaze<br />
Seiqmna mravalkonturiani eleqtruli wredebis<br />
sakuTari mniSvnelobebis ganzogadebuli amocanis<br />
gamoTvlis axali meTodi da algoriTmi.<br />
11) `binaluri sensorebis urTierTdamokidebulebis<br />
algebruli Teoria~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />
konferenciis _ `Tanamedrove algebra<br />
da misi gamoyeneba~ SromaTa krebuli, baTumi,<br />
2011, 123-131, inglisur enaze).<br />
formaluri neironis modelis safuZvelze,<br />
informaciuli darezervebis gamoyenebiT, Seswavlilia<br />
kritikuli mdgomareobis binaruli (orobiTi)<br />
sensorebis e.w. zRurbluri (anu kvorumuli)<br />
siWarbis problema. yuradReba gamaxvilebulia sam<br />
ZiriTad sakiTxze: sensorTa jgufis Secdomis<br />
albaTobis gamoTvlis algoriTmze, informaciuli<br />
siWarbis am klasisaTvis xsenebuli albaTobis<br />
minimaluri zeda Sefasebis miRebaze Caketili<br />
analizuri da sainJinro praqtikisaTvis moxerxebuli<br />
formiTa da sensorTa woniTi koeficiente-
97<br />
bis dadgenaze ndobis Sesafaseblad am sensorebidan<br />
moxsnili informaciis mimarT.<br />
12) `biznes-procesebis Tanamedrove koncefciebi:<br />
metamodelireba, integracia, implementacia~<br />
(TanaavtorobiT; saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
Sromebi „marTvis avtomatizebuli sistemebi“,<br />
#2(11), sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~,<br />
Tbilisi, 2011, 15-20, inglisur enaze).<br />
gadmocemulia biznes-procesebis modelirebis,<br />
metamodelirebis, modelebis integraciisa da<br />
implementaciis arsebuli problemebi da am problemebis<br />
gadaWris Tanamedrove koncefciebi. ganxilulia<br />
metamodelirebis principebis, servisorientirebuli<br />
da procesze orientirebuli teqnologiebis<br />
praqtikuli gamoyenebis mniSvneloba.<br />
SemoTavazebulia germanel mecnierebTan erToblivi<br />
Teoriuli, empiriuli da praqtikuli kvlevis<br />
Sedegebi.<br />
akad.wevr-kor. a.frangiSvili 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `binarul sensorTa funqciuri saimedoobis<br />
maTematikuri Teoria~ (saqarTvelos meqanikosTa<br />
kavSiris meore yovelwliuri konferencia, mi-<br />
ZRvnili ilia vekuas dabadebidan 105 wlisTavisadmi,<br />
Tbilisi);<br />
_ `binaruli sensorebis funqciuri saimedooba~<br />
(saerTaSoriso samecniero konferencia „informaciis<br />
filos<strong>of</strong>ia da sinergia: mdgradoba da<br />
usafrTxoeba“, Tbilisi);<br />
_ `navTobis laqis dinamika baTumis Savi<br />
zRvis wylebSi~ (me-11 konferencia dinamikur sistemebSi<br />
_ Teoria da gamoyeneba, loZi, poloneTi).<br />
akad.wevr-kor. a.frangiSvils Setanili aqvs<br />
ganacxadi gamogonebaze `pedagogTa biometriuli
98<br />
identifikaciisa da registraciis sistema~, miRebulia<br />
dadebiTi gadawyvetileba #11982/01.<br />
igi iyo SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />
fondis grantiT (#GNSF/ST08/8-367) dafinansebuli<br />
Temis _ `sagangebo situaciebSi marTviTi<br />
gadawyvetilebebis miRebis mxardamWeri kompiuteruli<br />
meTodebis da modelebis damuSaveba~ Tana-<br />
Semsrulebeli.<br />
akademiis wevr-korespondenti ramaz xuroZe<br />
monawileobda Semdeg proeqtebSi:<br />
1) infokomunikaciuri qselebis saimedoobrivi<br />
dagegmvis (struqturuli marTvis) axali naxevrad<br />
markovuli modelebi.<br />
2) qarTuli nabeWdi teqstebis kompiuteruli<br />
amomcnobi sistemis ageba.<br />
akademiis wevr-korespondenti levan jafariZe<br />
iyo samecniero-teqnikur centr `deltasTan~ arsebuli<br />
g.wulukiZis samTo institutis sabiujeto<br />
Temis _ `blant-plastikuri qanis masivSi gayvanili<br />
gvirabis gaangariSebis kompiuteruli programis<br />
damuSaveba~ xelmZRvaneli da Temis _ `specialuri<br />
daniSnulebis nagebobebis gaangariSebis<br />
meTodebis damuSaveba da konkretuli obieqtebis<br />
daproeqteba~ Semsrulebeli.<br />
gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da marTvis procesebis gany<strong>of</strong>ilebaSi Catarda 8<br />
saerTo kreba. ganxilul iqna Sesabamisi pr<strong>of</strong>ilis<br />
samecniero kvleviTi institutebisa da<br />
umaRlesi saswavleblebis fakultetebis samecniero<br />
muSaobis angariSebi, agreTve, gany<strong>of</strong>ilebis<br />
mier am samecniero dawesebulebebis angariSebis
99<br />
Sesafaseblad winaswar gamoy<strong>of</strong>ili recenzentebis<br />
moxsenebebi (ganxilul iqna 23 angariSi).Ggany<strong>of</strong>ilebam<br />
Caatara samecniero konferencia `teqnikis<br />
Tanamedrove problemebi”, romelic mieZRvna<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis 70-e<br />
wlisTavs. gany<strong>of</strong>ilebam saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis akademiur sabWos akademiis<br />
ucxoel wevrad asarCevad warudgina pr<strong>of</strong>esor<br />
giunter hotcis kandidatura.<br />
qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
qimiisa da qimiuri teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />
2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli<br />
iyo 10 wevri, maT Soris 6 akademikosi da 4 wevrkorespondenti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />
5 monografia da wigni, 1 saxelmZRvanelo da 45<br />
samecniero statia.<br />
akademikosi Teimuraz andronikaSvili<br />
statiebi<br />
1) `bunebrivi ceoliTisa da mura naxSiris<br />
safuZvelze damzadebuli prolongirebuli moqmedebis<br />
axali substratis zemoqmedeba sas<strong>of</strong>losameurneo<br />
kulturebis aRmocenebaze” (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia,<br />
moambe, t. 5, #2, 2011, 101-105, inglisur enaze).<br />
amoniumisa da kaliumis kaTionebiT modificirebuli<br />
bunebrivi ceoliTisa (heilandit-klinoptiloliTuri<br />
tufi) da mura naxSiris safuZvelze<br />
damzadebul substratze aRmocenebuli mcenaris
100<br />
bioproduqtiuloba 2,9-jer aRemateba niadagze aRmocenebuli<br />
mcenaris bioproduqtiulobas. aseTi<br />
substrati xasiaTdeba memcenareobaSi xangrZlivi<br />
moqmedebiT.<br />
2) akad.wevr-kor. T.uruSaZesTan TanaavtorobiT.<br />
`ceoliTebis gamoyeneba dabinZurebuli niadagebis<br />
detoqsikaciisaTvis” (j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~,<br />
t. 9, #1, Tbilisi, 2011, 39-51, inglisur enaze).<br />
statia mimoxilviTi xasiaTisaa. literaturuli<br />
monacemebis analizis safuZvelze gamoTqmulia<br />
mosazreba, rom sinTezuri da bunebrivi ceoliTebi<br />
SesaZlebelia gamoyenebuli iyos araorganuli<br />
(mZime metalebi) da organuli (naxSirwyalbadebi)<br />
nivTierebebiT dabinZurebuli niadagebis<br />
detoqsikaciisaTvis da misi biologiuri<br />
aqtivobis asamaRleblad.<br />
3) `bunebrivi ceoliTebi, rogorc pesticidebisa<br />
da zogierTi sxva qimikatis myari sarCulebi”<br />
(TanaavtorobiT; j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~, t. 9, #4,<br />
2011, 29-41, inglisur enaze).<br />
statia mimoxilviTi xasiaTisaa. literaturuli<br />
monacemebis safuZvelze naCvenebia pesticidebis<br />
granulirebuli formebis bunebriv ceoli-<br />
TebTan erTad gamoyenebis upiratesoba tradiciuli<br />
meTodebiT damuSavebul niadagsa da mcenareebTan<br />
SedarebiT. pesticidebisa da bunebrivi<br />
ceoliTebis aseTi kombinacia xasiaTdeba maRali<br />
aqtivobiT, zemoqmedebis prolongirebuli efeqtiT,<br />
Sxamqimikatebis niadagSi da mcenareebSi migraciis<br />
SezRudviT. igi memcenareobaSi maTi gamoyenebis<br />
dozebis Semcirebis saSualebas iZleva.
101<br />
akad. T.andronikaSvili 2011 wels monawileobda<br />
samecniero konferenciebsa da simpoziumebSi<br />
da gaakeTa moxsenebebi:<br />
_ `organo-ceoliTuri substratebis gavlena<br />
mcenaris fesvTa sistemis ganviTarebaze~ (TanaavtorobiT;<br />
me-2 saerTaSoriso konferencia organul<br />
qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~,<br />
GeoHet-2011, Tbilisi);<br />
_ `ceoliTebis gavlena sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />
kulturebis bioproduqtiulobaze~ (TanaavtorobiT;<br />
1 saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferencia<br />
`s<strong>of</strong>lis meurneobis mdgradi ganviTarebis<br />
prioritetebi~, Tbilisi);<br />
_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri day<strong>of</strong>ebis<br />
me-18 saerTaSoriso simpoziumi (Tbilisi).<br />
akademikosi irakli Jordania<br />
monografiebi<br />
1) `svaneTis bunebrivi resursebi da maTi<br />
gamoyenebis perspeqtivebi” (TanaavtorobiT; saqar-<br />
Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademia, stu-is<br />
sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis Semswavleli<br />
centri, Tbilisi, 2011, 300 gv.).<br />
ganxilulia mxaris sasargeblo wiaRiseulis,<br />
energetikuli, miwis, wylis, tyis, rekreaciuli,<br />
turistuli da adamianuri resursebis Tanamedrove<br />
mdgomareoba da racionaluri gamoyenebis<br />
perspeqtivebi. SemuSavebulia saTanado winadadebebi<br />
da rekomendaciebi. wigni gaTvaliswinebulia<br />
mkiTxvelTa farTo wrisaTvis da gansakuTrebiT<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis xelmZRvaneli mu-<br />
SakebisaTvis.
102<br />
2) `raWa-leCxumis bunebrivi resursebi da<br />
maTi gamoyenebis perspeqtivebi” (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia,<br />
stu-is sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis<br />
Semswavleli centri, Tbilisi, 2011, 288 gv.).<br />
mocemulia mxaris sasargeblo wiaRiseulis,<br />
energetikuli, miwis, wylis, tyis, rekreaciuli,<br />
turistuli da adamianuri resursebis Tanamedrove<br />
mdgomareobis analizi da maTi racionaluri<br />
gamoyenebis perspeqtivebi. wigni gaTvaliswinebulia<br />
mkiTxvelTa farTo wrisaTvis.<br />
statiebi<br />
1) `rotoruli tipis Camomsxmel manqanaze<br />
uwyveti sxmulis danawevrebis Zalis gansazRvris<br />
meTodi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecniereba-<br />
Ta erovnuli akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 39-42,<br />
inglisur enaze).<br />
Seswavlilia rotoruli tipis manqanaze uwyveti<br />
sxmulis gamowevis Zalis danawevrebis pirobebi<br />
da SemuSavebulia am Zalis gansazRvris me-<br />
Todi, rac metad mniSvnelovania aRniSnuli manqanis<br />
eqspluataciis teqnologiuri reJimebis operatiuli<br />
koreqtirebisaTvis.<br />
2) `uwyveti sxmulis gamowevis Zalebis damokidebuleba<br />
kristalizatoris konusobaze~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 85-88, inglisur enaze).<br />
uwyveti Camosxmis manqanis kristalizatoris<br />
konfiguraciis dadgena warmoadgens umTavres amocanas<br />
foladis uwyveti Camosxmis procesSi. kristalizatoris<br />
konusoba gadamwyveti parametria<br />
sxmulis xarisxisa da struqturisaTvis, rac mni-<br />
Svnelovania liTonis meqanikuri Tvisebebis misayvanad<br />
normativebiT dadgenil kondiciamde.
103<br />
3) `energiis ganaxlebadi resursebis gamoyeneba<br />
saqarTvelos mdgradi ganviTarebisaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />
J.E`energia~, #2(58), 2011, 32-37).<br />
energiis ganaxlebadi resursebi mdgradi energetikisa<br />
da ekologiuri usafrTxoebis erT-erTi<br />
ZiriTadi komponentia. Sefasebulia saqarTvelos<br />
ganaxlebadi energoresursebis maragebi da maTi<br />
CarTvis masStabebi saTbob-energetikul kompleqsSi.<br />
warmodgenilia saqarTvelos energetikis<br />
mdgradi ganviTarebis mimarTulebebi.<br />
akad. i.Jordania 2011 wels monawileobda konferenciebisa<br />
da simpoziumis muSaobaSi:<br />
_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri<br />
day<strong>of</strong>ebis me-18 saerTaSoriso simpoziumi (Tbilisi);<br />
_ Mme-2 saerTaSoriso konferencia organul<br />
qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />
2011 (Tbilisi);<br />
_ `svaneTis bunebrivi resursebi da maTi<br />
gamoyenebis perspeqtivebi” (Tbilisi).<br />
akad. i.Jordanias xelmZRvanelobiT mecnierTa<br />
jgufis mier SemuSavebulia saqarTveloSi Savi metalurgiis<br />
ganviTarebis koncefcia. koncefciis<br />
SemuSavebaSi monawileobdnen saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademia, ferdinand TavaZis metalurgiisa<br />
da masalaTmcodneobis instituti, saqarTvelos<br />
teqnikuri universiteti, saqarTvelos<br />
teqnikuri universitetis sawarmoo Zalebisa da<br />
bunebrivi resursebis Semswavleli centri. koncefcia<br />
waredgina saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis akademiur sabWos.<br />
xelisuflebaSi wardgenilia monografiuli<br />
naSromebi saqarTvelos regionebis bunebrivi da
104<br />
adamianuri resursebis racionalurad gamoyenebis<br />
problemebze.<br />
misi xelmZRvanelobiT DdamTavrda 2 samecniero-kvleviTi<br />
samuSao.<br />
akad. i.Jordania aris saqarTvelos sainJinro<br />
akademiis vice-prezidenti, xelmZRvanelobs saqar-<br />
Tvelos SemduRebelTa asociaciis saqmianobas, rogorc<br />
misi prezidenti. aris qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebasTan arsebuli metalurgiisa<br />
da masalaTmcodneobis dargobrivi komisiis<br />
Tavmjdomare.<br />
akademikosi eTer qemerteliZe<br />
statiebi<br />
1) `Helleborus caucasicus-is furostanoluri glikozidebi<br />
kavkazikozidebi E-M.~ (TanaavtorobiT;<br />
Phytochemistry, 72, 2011, 2180-2188, inglisur enaze).<br />
Helleborus caucasicus _ kavkasiuri xarisZiras<br />
foTlebis meTanoliani eqstraqtidan gamoy<strong>of</strong>ili<br />
da daxasiaTebulia 20 individualuri furostanoluri<br />
rigis steroiduli glikozidi. maT Soris 9<br />
axali organuli nivTierebaa _ kavkazikozidebi E,<br />
F, G, H, I, J, K, L, M. glikozidebi F, G, M amave dros<br />
axali aglikonis 5β-polihidroqsi warmoebulebia.<br />
izolirebuli furostanebi 5β rigisani arian,<br />
rac Helleborus-is gvaris mcenareTaTvis uCveulo<br />
SemTxvevaa. yvela glikozidis qimiuri Seneba<br />
Tanamedrove speqtruli analizebiTaa dadgenili.<br />
aqve unda aRiniSnos, rom Helleborus-is gvaris<br />
saxeobebis mxolod miwisqveSa nawilebi iyo gamokvleuli<br />
da gamoyenebuli. pirveladaa Seswavlili<br />
am gvaris mcenareTa foTlebis steroidebi da
105<br />
dadgenilia maTi mdidari da saintereso Sedgeniloba.<br />
2) `Ruscus ponticus-is steroiduli glikozidebi~<br />
(TanaavtorobiT; Phytochemistry, 72, 2011, 651-661,<br />
inglisur enaze).<br />
Seswavlilia Ruscus ponticus Woronow ex Grossh –<br />
Tagvisaras miwisqveSa nawilebisa da foTlebis<br />
steroidebis Sedgeniloba HPLC-ESIMS kombinirebuli<br />
meTodiT. mcenaris saponinebis jamis calkeuli<br />
jgufis nivTierebebad spiro-, furo- da<br />
pregnanul glikozidebad sveturi qromatografiiT<br />
day<strong>of</strong>ili nivTierebaTa struqturebi dadgenilia<br />
erT- da organzomilebiani bmr eqsperimentebiT.<br />
mcenaris foTlebidan, fesurebidan da<br />
fesvebidan izolirebulia 20 glikozidi, maT Soris<br />
12 axali organuli nivTierebaa, 11 furostanoli<br />
da erTi pregnanuli glikozidi. glikozidTa<br />
umetesoba iSviaTi aglikonis neoruskogeninis<br />
warmoebulia; dadgenilia Ruscus ponticus –<br />
Tagvisaras fesvebis, fesurebis da foTlebis<br />
mdidari da saintereso steroiduli Sedgeniloba.<br />
3) `Yucca gloriosa L. foTlebis steroiduli<br />
glikozidebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 2011,<br />
158-163, inglisur enaze).<br />
dadgenilia mcenare Yucca gloriosa L.-is _ iuka<br />
didebulis haermSral foTlebSi 24 furo- da<br />
spirostanoluri steroiduli glikozidis arseboba.<br />
maTi umetesoba tigogeninis warmoebulia.<br />
gamoy<strong>of</strong>ili da daxasiaTebulia 14 individualuri<br />
glikozidi, maT Soris 4 axali organuli niv-<br />
Tierebaa. struqturebi mowodebulia klasikuri
106<br />
da Tanamedrove speqtruli analizis meTodebis<br />
gamoyenebiT.<br />
4) `Yucca gloriosa L. fesurebis steroiduli saponinebi;<br />
LC-MS meTodiT gamoy<strong>of</strong>a da raodenobrivi<br />
gansazRvra~ (TanaavtorobiT; Phytochemistry, 72,<br />
2011, 126-135, inglisur enaze).<br />
Yucca gloriosa _ iuka didebulis fesurebidan<br />
gamoy<strong>of</strong>ili steroiduli saponinebis sveturi qromatografiiT<br />
gamdidrebuli fraqciebis HPLC/MS<br />
meTodebiT izolirebulia 12 steroiduli nivTiereba,<br />
maT Soris, 5 axali glikozididan 3 spiro-,<br />
1 furo- da 1 qolestanolia. am ukanasknelis<br />
molekulis Saqrovan nawilSi benzolis birTvia<br />
Canacvlebuli, rac iSviaTi SemTxvevaa.<br />
SemuSavebulia steroidul glikozidTa raodenobrivi<br />
gansazRvris LC-MS validaciis iseTi<br />
meTodi, romelic evropis samedicino saagentos<br />
(EMEA) moTxovnebs Seesabameba. dadgenilia, rom<br />
Yucca gloriosa–s fesurebi steroidul glikozidTa<br />
mdidar nedleuls warmoadgens.<br />
5) Tribulus terrestris L., Yucca gloriosa L. – steroiduli<br />
glikozidebi da maTi gamoyeneba mcenareTa<br />
zrda-ganviTarebis stimulatorebad~ (TanaavtorobiT;<br />
ж. `Известия аграрной науки~, т. 9, #1, Tbilisi,<br />
2011, 31-34, rusul enaze).<br />
mcenare Tribulus terrestris-gan momzadebuli preparati<br />
tribusponini tabletebis saxiT warmatebiT<br />
ixmareba medicinaSi aTerosklerozis mkurnalobisa<br />
da pr<strong>of</strong>ilaqtikisaTvis. Yucca gloriosa-s yvavilebis<br />
steroiduli glikozidebis safuZvelze SemuSavebulia<br />
preparati `aleqsinis~ saxelwodebiT.<br />
misgan gamoy<strong>of</strong>ili da daxasiaTebulia 16 spiro-
107<br />
da furostanoluri rigis glikozidi, maT Soris,<br />
7 axali organuli nivTierebaa.<br />
tribusponinis substancia da aleqsini gamoiyeneba<br />
alelopaTiaSi. maTi 0,002-0,005%-iani wyalxsnarebiT<br />
marcvlovani da parkosani kulturebis<br />
Teslebis Tesviswina damuSavebiT, an nergebis SesxurebiT<br />
20-55%-iT izrdeba mosavlianoba da ekologiurad<br />
sufTa maRalxarisxovani produqcia<br />
miiReba.<br />
6) `adamianis mkerdis simsivnis ujredebSi<br />
flavonoidebis: robininis da kemferolis erTdrouli<br />
gansazRvra siTxovani qromatografiulmas-speqtrometriuli<br />
meTodiT~ (TanaavtorobiT;<br />
Journal <strong>of</strong> Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 55, 2011,<br />
109-113, inglisur enaze).<br />
maRali sizustisa da mgrZnobelobis siTxovani<br />
qromatografiul-mas-speqtrometriuli meTodi<br />
SemuSavebuli da validirebulia flavonoid glikozid<br />
robininis da misi aglikonis _ kemferolis<br />
erTdrouli gansazRvrisaTvis adamianis mkerdis<br />
simsivnis (MCF) ujredebSi. day<strong>of</strong>a xdeboda C18<br />
svetze. robininisTvis Sida standartad gamoiyeneboda<br />
rutini, xolo kemferolisTvis _ fisetini.<br />
meTodis mgrZnobeloba ujredebis lizatebSi orive<br />
nivTierebisTvis iyo 0,1 ng/ml. aRniSnuli me-<br />
Todi warmatebiT iyo gamoyenebuli robininis<br />
ujredSida koncentraciis gansazRvrisaTvis in vitro<br />
cdebSi.<br />
7) `safrangeT-saqarTvelos TanamSromloba<br />
1997-2011~ (TanaavtorobiT; Ethnopharmacologia, 47, 2011,<br />
52-58, inglisur enaze).<br />
mokledaa Sejamebuli OTAN, INTAS da ECO-<br />
NET-is programebis farglebSi saqarTvelos mec-
108<br />
nierebaTa erovnuli akademiis iovel quTaTelaZis<br />
farmakoqimiis institutsa da marselis (safrange-<br />
Ti), lieJis (belgia), klermon-ferraris (safrange-<br />
Ti) institutebSi Catarebuli erToblivi kvlevis<br />
Sedegebi. kvleva eZRvneboda saqarTvelos floris<br />
mcenareebis: Hedera, Cephalaria, Cyclamen, Leontice saxeobaTa<br />
fitoqimiur Seswavlas, ZiriTadad, triterpenul<br />
saponinebze. gamoy<strong>of</strong>ilia ramdenime aTeuli<br />
individualuri glikozidi, maT Soris, struqturulad<br />
axali saintereso qimiuri Senebis mqone<br />
nivTierebebi. gamovlenilia zogierTi maTganis<br />
citotoqsikuri, fungiciduri, antibaqteriuli, antiprotozouli,<br />
leiSmaniis sawinaaRmdego aqtivoba.<br />
naCvenebia erTgvari kanonzomieri urTierTdamokidebuleba<br />
triterpenul glikozidTa struqturul-biologiur<br />
efeqturobas Soris. gamoqveynebulia<br />
da saerTaSoriso samecniero forumebzea<br />
moxsenebuli 30-mde erToblivi samecniero Sroma.<br />
8) `Tbilisis farmakoqimiis institutis istoria<br />
da moRvaweoba~ (Ethnopharmacologia, 47, 2011, 63-69,<br />
inglisur enaze).<br />
moyvanilia cnobebi saqarTvelos mecniereba-<br />
Ta erovnuli akademiis iovel quTaTelaZis farmakoqimiis<br />
institutis daarsebis, formirebis,<br />
struqturis Sesaxeb. aRniSnulia institutis mecnieruli<br />
mimarTulebebi, calkeuli qvedanay<strong>of</strong>ebis<br />
saqmianoba. mokledaa mocemuli institutis<br />
miRwevebi biologiurad aqtiur nivTierebaTa Seswavlisa<br />
da samkurnalo preparatebis SeqmnaSi.<br />
akad. e.qemerteliZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo samecniero konferenciebis muSaobaSi da<br />
waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `saqarTveloSi mozardi mcenareebis biologiurad<br />
aqtiuri nivTierebebi da samkurnalo
109<br />
preparatebi~ (samecniero konferencia `saqarTvelos<br />
biomravalferovneba~, Tbilisi);<br />
_ `Helleborus caucasicus A. Br. foTlebis steroiduli<br />
nivTierebebi~ (TanaavtorobiT; Trends in natural<br />
products research, a PSE young scientists meeting, kreta,<br />
saberZneTi);<br />
_ me-2 saerTaSoriso konferencia organul<br />
qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />
2011 (Tbilisi), wakiTxulia ori moxseneba:<br />
1) `Digitalis ciliata Trautv. Teslebis steroiduli<br />
glikozidebi~;<br />
2) `saqarTveloSi introducirebuli Akebia quinata-s<br />
triterpenuli glikozidebis qimiuri struqturebi~.<br />
_ 9 th International symposium on the chemistry <strong>of</strong> natural<br />
compounds (urumCi, CineTi), wakiTxulia ori moxseneba:<br />
1) `Helleborus caucasicus A. Br. miwiszeda nawilebis<br />
steroiduli Sedgeniloba~;<br />
2) `saqarTveloSi introducirebuli Yucca gloriosa<br />
L. qimiuri Sedgeniloba~.<br />
akad. e.qemerteliZe xelmZRvanelobda iovel<br />
quTaTelaZis farmakoqimiis institutis samecniero-kvleviT<br />
Temas `steroiduli nivTierebebis<br />
Semcveli mcenareebis Seswavla: kvlevebi savaraudo<br />
samkurnalo preparatebis SeqmnisaTvis~.<br />
miRebuli aqvs `saqpatenti~-is 1 patenti sasargeblo<br />
modelze.<br />
akad. e.qemerteliZe saqarTvelos sapatriarqos<br />
wmida andria pirvelwodebulis saxelobis<br />
qarTul universitetSi xelmZRvanelobda samagistro<br />
programas `biologiurad aqtiur nivTiereba-<br />
Ta qimia da samkurnalo preparatebis eqspertiza~.
110<br />
aris qimiisa da qimiuri teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebasTan<br />
arsebuli farmakoqimiis dargobrivi<br />
komisiis Tavmjdomare.<br />
akademikosi givi cincaZe<br />
monografia<br />
`piridinkarbonmJavaTa amidebTan kobaltisa<br />
da spilenZis biokoordinaciuli naerTebi~ (TanavtorobiT;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademia, Tbilisi, 2011, 207 gv.).<br />
monografiaSi warmodgenilia piridinkarbonm-<br />
Javebis amidebTan (pikolinamidi, nikotinamidi, izonikotinamidi<br />
da nikodini) zogierTi biogenuri<br />
liTonis (kobalti, spilenZi) biokoordinaciuli<br />
naerTebis Tanamedrove meTodebiT kvlevis Sedegebi,<br />
sadac gaanalizebulia kompleqsTa warmoqmnis<br />
meqanizmi, qimiuri Sedgeniloba, fizikur-qimiuri<br />
da biologiuri Tvisebebi da maTi zogierTi<br />
Tavisebureba, Termuli mdgradoba, molekuluri<br />
da kristaluri struqturebi, bioaqtiuroba<br />
da sxva sakiTxebi, romlebic aucilebelia problemis<br />
_ `Sedgeniloba-aRnagoba-Tvisebebi~ korelaciis<br />
dasadgenad.<br />
saxelmZRvanelo<br />
`koordinaciuli qimia~. saxelmZRvanelo qimiisa<br />
da qimiuri teqnologiis fakultetis studentebisaTvis<br />
(saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademia, Tbilisi, 2011, 455 gv.).<br />
gadmocemulia koordinaciuli qimiis ganviTarebis<br />
mokle istoria. Tanamedrove donezea gadmocemuli<br />
koordinaciul naerTTa qimiis safuZ-
111<br />
vlebi. aRwerilia am naerTTa sinTezisa da kvlevis<br />
meTodebi, sivrciTi da eleqtronuli aRnagoba,<br />
aseve maTi gamoyenebis tradiciuli da Tanamedrove<br />
sferoebi. ganxilulia koordinaciul<br />
naerTTa qimiis sxvadasxva aspeqti: kompleqswarmoqmna,<br />
reaqciis unarianoba, mdgradoba.<br />
statiebi<br />
1) `acetilacetonis azowarmoebulebTan zogierTi<br />
liTonis kompleqsebis mdgradobis mudmivebis<br />
gansazRvra~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos qimiuri<br />
Jurnali, t.11, #2, 2011, 259-269, rusul enaze).<br />
pH-metruli meTodiT gansazRvrulia wyaleTanolis<br />
(1:1) xsnarebSi acetilacetonis safuZvelze<br />
miRebuli reagentebis disociaciis mudmiva<br />
da am reagentebTan zogierTi liTonis kompleqsis<br />
mdgradobis mudmiva. ukanaskneli icvleba rig-<br />
Si: Fe 3+ >Cu 2+ >Ni 2+ >Co 2+ >Cd 2+ >Mn 2+ >Zn 2+ da emorCileba<br />
irving-viliamsis kanons.<br />
2) `izonikotinhidrazidis hidrazonebTan li-<br />
TonTa koordinaciuli naerTebis kvleva~ (TanaavtorobiT;<br />
cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiis<br />
Sromebi, 1, gamomcemloba `meridiani~, 2011, 351-364,<br />
rusul enaze).<br />
ganxilulia izonikotinmJavas hidrazidis<br />
(izonikotinhidrazidis) hidrazonebTan manganumis(11),<br />
kobaltis(11), nikelis(11), spilenZis(11), Tu-<br />
Tiis da kadmiumis halogenidebis, nitratebis,<br />
sulfatebis koordinaciuli naerTebis sinTezis<br />
fizikur-qimiuri da biologiuri Tvisebebis kvlevis<br />
Sedegebi.<br />
3) `amoniumisa da manganumis naerTebis Semcvel<br />
wyalxsnarebSi manganumis eleqtroliziT<br />
miRebisas kompleqsuri ionebis warmoqmnis Sesa-
112<br />
xeb~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos qimiuri Jurnali,<br />
t. 11, #3, 2011, 346-348).<br />
ganxilulia akad. r.aglaZis mier mowodebuli<br />
eleqtroliziT manganumis miRebis meTodi, romlis<br />
mixedviTac manganumisa da amoniumis ionebis<br />
Semcvel wyalxsnarebSi warmoiqmneba manganumis<br />
amiakuri kompleqsuri ionebi. aRniSnuli xels<br />
uwyobs maRali xarisxis manganumis miRebas.<br />
akad. g.cincaZe 2011 wels monawileobda samecniero<br />
RonisZiebebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `nanonawilakebis warmoqmna InP kristalebSi<br />
maTi Cqari neitronebis didi nakadiT dasxivebis<br />
Sedegad (TanaavtorobiT; 1 saerTaSoriso konferencia<br />
`nanoqimia da nanoteqnologiebi~, Tbilisi);<br />
_ `indiumis fosfidis naxevargamtar kristalebSi<br />
nanoklasterebis miRebis radiaciuli teqnologia~<br />
(TanaavtorobiT; mendeleevis X1X yriloba<br />
zogad da gamoyenebiT qimiaSi, volgogradi,<br />
rf);<br />
_ `gamxsnelis gavlena izonikotinhidrazidis<br />
kompleqswarmoqmnis unarianobaze~ (TanaavtorobiT;<br />
me-2 saerTaSoriso konferencia organul qimiaSi<br />
`heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-2011, Tbilisi);<br />
_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri day<strong>of</strong>ebis<br />
me-18 saerTaSoriso simpoziumi (Tbilisi).<br />
akademikosi giorgi ciciSvili<br />
statia<br />
1) `bunebrivi ceoliTebidan nanomasalebis mi-<br />
Rebis gzebi~ (TanaavtorobiT; Tsu-is petre meliqiSvilis<br />
fizikuri da organuli qimiis institutis<br />
Sromebi, Tbilisi, 2011, 13-16).
113<br />
aRwerilia saqarTvelos bunebrivi ceoliTebidan<br />
nanomasalebis miRebis gzebi, maT Soris,<br />
qimiuri xerxebi, rac uzrunvely<strong>of</strong>s erTgvarovani<br />
ceoliTuri fazis Semcveli da saTanado fraqciuli<br />
Semadgenlobis nimuSebis Seqmnas.<br />
akad. g.ciciSvili monawileobs Tsu-is petre<br />
meliqiSvilis fizikuri da organuli qimiis institutis<br />
samecniero-kvleviTi samuSaos _ `nanoganzomilebiani<br />
ceoliTuri masalebis qimiuri mi-<br />
Reba~ SesrulebaSi (rogorc konsultanti).<br />
igi aris `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis moambisa~ da `saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis macnes (qimiis seria)~<br />
saredaqcio kolegiis wevri.<br />
akademikosiKkoxta jafariZe<br />
statiebi<br />
1) `fotoqromuli Txevadkristaluri polimeruli<br />
sensoruli masalebi~ (TanaavtorobiT; <strong>Georgian</strong><br />
Engineering News, #1, v. 57, 2011, 94 -98, inglisur<br />
enaze).<br />
warmodgenilia axali fotoqromuli Txevadkristaluri<br />
polimeruli firebi, romlebic Sedgebian<br />
spiropiraniT dopirebuli nematoqiraluri<br />
Txevadkristaluri matricisagan. miRebuli firebi<br />
xasiaTdebian siTbosa da sinaTlis mimarT mgrZnobiarobiT.<br />
maTi, rogorc sensoruli masalis gamoyeneba<br />
SeiZleba axali tipis dozimetrebis Seqmnisas.<br />
2) `axali kondensirebuli indolinuri bisspiropiranebi~<br />
(TanaavtorobiT; ж. `Химия гетероциклических<br />
соединений~, #9, 2011, 1336-1344, rusul enaze).
114<br />
ganzogadebulia axali kondensirebuli indolinuri<br />
bis-spiropiranebis sinTezi heqsameTildihidroindolo[4,5-e]_da_<br />
[7,6-g] indolebidan, da aseve<br />
heqsameTildihidrobenzo[e] pirolo[3,2-g] indolidan<br />
sam safexurad. meore safexurze miRebulia<br />
fiSeris fuZeebis izomeruli bis-analogebis kondensaciiT<br />
salicilis aldehidTan sinTezirebulia<br />
bis-spiropiranebi: 6,6 '' -dinitro-, 6,6 '' ,8,8 '' –tetranitro-,<br />
6,6 '' ,8,8 '' -tetrabrom-1 ' ,3 ' , 3 ' , 6 ' , 8 ' , 8 ' - heqsame-<br />
Tilspiro[qromeno- 2, 2 ' -indolino [7,6-g] indolino-<br />
7 ' ,2 '' -qromenebi], 6,6 '' -dinitro-, 6,6 '' ,8,8 '' -tetranitro-,<br />
6,6 '' ,8,8 '' -tetrabrom-1 ' ,1 ' , 3 ' , 8 ' , 10 ' , 10 ' - heqsameTilspiro<br />
[qromeno- 2, 2 ' -indolino [4,5-e] indolino-9 ' ,2 '' -qromenebi],<br />
6,6 '' -dinitro-, 6,6 '' -dibrom- da 6,6 '' ,8,8 '' -tetrabrom-1<br />
' ,1 ' , 8 ' , 8 ' - tetrameTil-1 ' ,4 ' ,5 ' , 8 ' –tetrahidrospiro[qromeno-2,2<br />
' -dipirolo[1,2,3-d,e:3,2,1-i,j]-benzo[g]qinoqsalin-7<br />
' ,2 '' -qromenebi].<br />
2011 wels akad. k.jafariZe xelmZRvanelobda<br />
vladimer WavWaniZis sax. kibernetikis institutis<br />
samecniero-kvleviT samuSaos `gazrdili fotomgrZnobiarobis<br />
spiropiranebis sinTezi da kvleva<br />
nanoteqnoligiebisTvis~.<br />
igi aris saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
grantiT dafinansebuli proeqtis _ `nanostruqturirebuli<br />
Txevadkristaluri polimeruli<br />
firebi informaciis asaxvis Tanamedrove sistemebisaTvis~<br />
xelmZRvaneli.<br />
akad. k.jafariZe 2011 wels monawileobda samecniero<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `fotoqromuli qolesteruli Txevadkristaluri<br />
firi da optikuri informaciis Camweri<br />
gaumjobesebuli garemo~ (TanaavtorobiT; saerTa-<br />
Soriso konferencia, erevani, somxeTi);
115<br />
_ samecniero konferenciaze `fotonika 2011~<br />
(TanaavtorobiT; Tbilisi) waikiTxa 2 moxseneba:<br />
1) `spiropiranebis nanoreaqtorebi fotonikisaTvis~;<br />
2) `spiropiranebis dipoluri momentis gavlena<br />
nanoreaqtorebis warmoqmnaze~.<br />
_ me-7 sruliad ruseTis konferenciaze `molekuluri<br />
modelireba~ (moskovi) waikiTxa 3 moxseneba:<br />
1) `spiropiranebis anomaliuri maRali xsnadoba~;<br />
2) `molekulis indolinuri nawilis gavlena<br />
spiropiranebis fotoqromul Tvisebebze~;<br />
3) `Seferili formis spiropiranebis molekulis<br />
aRnagobis zogierTi sakiTxi~.<br />
_ me-2 saerTaSoriso konferenciaze organul<br />
qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />
2011 (Tbilisi), wakiTxulia ori moxseneba:<br />
1) `spiropiranebi 2H-azaqromenis warmoebulebis<br />
bazaze~;<br />
2) `dihidrolonaftalinis bis-spiroqromenebis<br />
fotoqromuli Tvisebebi~.<br />
miRebuli aqvs patenti gamogonebaze `fotomgrZnobiare<br />
Txevadkristaluri polimeruli firis<br />
miRebis xerxi da firi, miRebuli am xerxiT~<br />
(2011, # P 5232).<br />
akad. k.jafariZe aris qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ilebasTan arsebuli qimiis dargobrivi<br />
komisiis Tavmjdomare.
116<br />
akademiis wevr-korespondenti giorgi TavaZe<br />
wigni<br />
`specialuri masalebis miReba TviTgavrcelebadi<br />
maRaltemperaturuli sinTezis meTodebiT”<br />
(gadacemulia dasabeWdad saqarTvelos mecniereba-<br />
Ta erovnuli akademiis saredaqcio-sagamomcemlo<br />
sabWoSi, 208 gv.).<br />
ganxilulia Tanamedroveobis erT-erTi popularuli<br />
teqnologiis – TviTgavrcelebadi ma-<br />
Raltemperaturuli sinTezis (Tms) gamoyenebiT<br />
mxurvalmtkice, mxurvalmedegi, zesali, koroziamedegi<br />
da sxva specialuri masalebis miRebis<br />
sakiTxebi. masalaTmcodneobis am mimarTulebam<br />
farTo aRiareba moipova ms<strong>of</strong>lios mraval qveyanaSi<br />
(ruseTi, iaponia, SeerTebuli Statebi, safrangeTi,<br />
CineTi, germania da sxv.), maT Soris saqarTveloSic.<br />
statiebi<br />
1) `foladis pirdapiri legirebis inovaciuri<br />
teqnologia da misi sruly<strong>of</strong>is SesaZleblobebi~<br />
(TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis moambe, t. 5, #1, 2011, 84-88, inglisur<br />
enaze).<br />
foladis pirdapiri legirebis teqnologia<br />
iTvaliswinebs Txevadi foladis siTbos gamoyenebiT<br />
malegirebeli elementis aluminiT aRdgenas<br />
aluminoTermuli briketebidan. tradiciuli teqnologiisagan<br />
gansxvavebiT, mocemul SemTxvevaSi<br />
(manganumis magaliTze) adgili aqvs manganumis<br />
oqsidebidan (an karbonatebidan) manganumis aRdgenisa<br />
da gaxsnis process uSualod foladsamsxmelo<br />
cicxvebSi. Sesabamisad, Txevadi foladis<br />
ganJangva-gaugogirdoebisa da legirebisaTvis
117<br />
gamoiricxeba ZviradRirebuli feroSenadnobebis<br />
an ligaturebis gamoyeneba.<br />
aRmdgeneli aluminis winmswrebi Jangvisa da<br />
fuWi amowvis SemcirebisaTvis SemoTavazebulia<br />
briketSi aluminze aqtiuri aRmdgeneli komponentis,<br />
kerZod, Tavisufali naxSirbadis warmomqmneli<br />
organuli naerTis _ melasis Seyvana.<br />
amasTan, foladis pirdapiri legirebis marTvisaTvis<br />
SemuSavebulia rogorc Txevadi foladidan<br />
briketze siTbogadacemis procesis maTematikuri<br />
modeli, aseve teqnologiuri parametrebis<br />
optimizaciisa da marTvis avtomatizebuli sistema,<br />
romelic axorcielebs aRniSnuli parametrebis<br />
operatiul kontrols da, winaswargansaz-<br />
Rvruli pirobebidan gamomdinare, axdens briketebis<br />
mowodebis reJimebis regulirebas. SemoTavazebuli<br />
novaciebi warmoSobs foladis pirdapiri<br />
legirebis teqnologiis efeqtianobis amaRlebis<br />
axal SesaZleblobebs.<br />
2) `mZime liTonebiT dabinZurebuli niadagebis<br />
gawmenda-aRdgena fitoremediaciis meTodiT~<br />
(TanaavtorobiT; saqarTvelos qimiuri Jurnali,<br />
t. 11, 1, 2011, 95-105).<br />
ukanasknel wlebSi industriulad ganviTarebul<br />
qveynebSi mniSvnelovan interess iwvevs<br />
mZime liTonebiT dabinZurebuli niadagebisa da<br />
wylebis gawmendis axali ekologiuri meTodebi.<br />
madneulis dabinZurebuli niadagebisa da mdinareebis<br />
_ kazreTulas da maSaveras fitoremediaciis<br />
(fitoeqstraqciis) SemoTavazebuli biologiuri<br />
meTodi maRalefeqturi, ekologiurad usafr-<br />
Txo da ekonomiuria. meTodis arsi mdgomareobs<br />
iseTi mcenareebis gamoyenebaSi, romlebic gamoir-
118<br />
Cevian mZime liTonebis Cu, Zn, Co, Cd, Pb, Sr da a.S.<br />
hiperakumulaciis unariT. niadagebis gawmendis<br />
Semdeg SesaZlebelia danaxSirebuli biomasidan<br />
mZime liTonebis rekuperacia. amave dros, igive<br />
biomasa gamoiyeneba ekologiurad sufTa bioenergiis<br />
misaRebad.<br />
3) `saqarTveloSi manganumiani feroSenadnobebis<br />
warmoebis Tanamedrove mdgomareobisa da<br />
ganviTarebis perspeqtivebi~ (TanaavtorobiT; ж. `Металлургическая<br />
и горнорудная промышленность” #3(268),<br />
dnepropetrovski, ukraina, 2011, 37-40, rusul enaze).<br />
Sesrulebulia saqarTveloSi manganumiani feroSenadnobebis<br />
warmoebis Tanamedrove mdgomareobisa<br />
da ganviTarebis perspeqtivebis sistemuri<br />
analizi. aqcenti gamaxvilebulia Sps `jorjian<br />
manganezis” (zestafonis feroSenadnobTa qarxnisa<br />
da WiaTurmanganumis) sawarmoo simZlavreebisa da<br />
teqnikur-ekonomikuri maCveneblebis gaumjobesebis<br />
SesaZleblobebze. mocemulia rekomendaciebi ekologiurad<br />
usafrTxo, energoefeqturi da resursdamzogi<br />
teqnologiebis, maT Soris, sawarmoo nar-<br />
Cenebis reciklirebis operaciebis aTvisebis aucileblobis<br />
Sesaxeb.<br />
akad.wevr-kor. g.TavaZes miRebuli aqvs erTi<br />
patenti gamogonebaze. gakeTebulia ganacxadi gamogonebaze<br />
`mciredlegirebuli maRali simtkicis<br />
foladi”. monawileobs erTi samecniero-kvleviTi<br />
Temisa da erTi SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />
fondis grantiT dafinansebuli proeqtis<br />
SesrulebaSi.<br />
akad.wevr-kor. g.TavaZe 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebsa da simpoziumebSi da waikiTxa<br />
moxsenebebi:
119<br />
_ `intermetaluri kompozitebis Tms Ti-Al<br />
sistemaSi” (TanaavtorobiT; saerTaSoriso konferenciis<br />
,,araizoTermuli movlenebi da procesebi”,<br />
Cernogolovka, rf);<br />
_ 2 moxseneba: 1) `teqnologiuri energiis efeqtianobis<br />
amaRlebis axali midgoma _ mzis energia/TviTgavrcelebadi<br />
maRaltemperaturuli sinTezi”,<br />
2) `vakuumSi Tms-kompaqtirebis gamoyenebis me-<br />
Todi” (TanaavtorobiT; ,,Tms 2011”, XI saerTaSoriso<br />
simpoziumi TviTgavrcelebad maRaltemperaturul<br />
sinTezze, anavisosi, atika, saberZneTi);<br />
_ `energodamzogi Tms-teqnologia da axali<br />
mravalfunqciuri masalebis Seqmnis kompleqsuri<br />
amocanebis ganxorcieleba” (TanaavtorobiT; saer-<br />
TaSoriso konferencia ,,mecniereba, teqnika da<br />
inovaciuri teqnologiebi diadi aRorZinebis epoqaSi”,<br />
aSxabadi, TurqmeneTi);<br />
_ `feroSenadnobTa warmoebaSi liTonSemcveli<br />
narCenebis reciklirebis energodamzogi teqnologia”<br />
(TanaavtorobiT; IV yovelwliuri saer-<br />
TaSoriso samecniero-teqnikuri konferencia `eleqtrometalurgiis<br />
dargis ganviTarebis ZiriTadi<br />
sakiTxebi”, kievi, ukraina);<br />
_ rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi mi-<br />
ZRvnil III saerTaSoriso samecniero konferenciaze<br />
gamoyenebiT qimiaSi (saqarTvelos teqnikuri<br />
universiteti, Tbilisi) waikiTxa 2 moxseneba:<br />
1) `saqarTveloSi ekologiuri risk-faqtorebis<br />
Semcveli teritoriebis kvleva da maTi reabilitaciis<br />
teqnologiebis damuSaveba”;<br />
2) ,,manganumSemcveli narCenebis samrewvelo<br />
utilizaciis hidrobiometalurgiuli meTodi~ (TanaavtorobiT);
120<br />
_ Teimuraz lolaZis 90 wlisTavisadmi mi-<br />
ZRvnil saerTaSoriso samecniero konferenciaze<br />
(saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi)<br />
waikiTxa 2 moxseneba:<br />
1) `samTo-metalurgiuli narCenebisa da wvrilfraqciuli<br />
koncentratebisagan manganumSemcveli<br />
konglomeratis miRebis maRalmwarmoebluri energoefeqturi<br />
teqnologia~;<br />
2) `liTonSemcveli teqnogenuri narCenebiT dabinZurebuli<br />
teritoriebis gawmenda fitoremediaciis<br />
bioteqnologiuri meTodiT” (TanaavtorobiT).<br />
akademiis wevr-korespondenti SoTa samsonia<br />
monografia<br />
`bisindolebis warmoebulebi. bis(1H-indol-5-<br />
il)meTanis axali warmoebulebi” (TanaavtorobiT;<br />
gamomcemloba `lamberti~, saarbriukeni, gfr, 2011,<br />
61 gv., inglisur enaze).<br />
ganxilulia bisindolebis miRebis meTodebi,<br />
qimiuri Tvisebebi da maTi gardaqmnis SesaZleblobebi.<br />
aRwerilia bis(1H-indol-5-il)meTanis axali<br />
warmoebulebi da maTi sinTezis meTodebi.<br />
agebulebis dadgenis mizniT mocemuli da ganxilulia<br />
miRebuli axali struqturebis speqtruli<br />
monacemebi.<br />
statiebi<br />
1) `zogierTi piroloindolis warmoebulis<br />
sinTezi da antimikrobuli aqtiuroba” (TanaavtorobiT;<br />
Pharmaceutical Chemistry Journal, v. 45, #1, 2011,<br />
22-25, inglisur enaze).<br />
mowodebulia sami izomeruli piroloindolis<br />
zogierTi warmoebulis sinTezis meTodi. damuSavebuli<br />
preparatuli meTodebiT miRebulia substan-
121<br />
ciebi tuberkulostatikuri, sokos sawinaaRmdego<br />
da antimikrobuli aqtiurobis Sesaswavlad. pirveladi<br />
skriningi (in vitro) Catarda moskovis sinTezur<br />
samkurnalo saSualebaTa centrSi „ВНИХФИ~. Seswavlil<br />
nivTierebaTa Soris gamovlenilia maRali<br />
aqtiurobis mqone ingredientebi, romelTa Semdgomi<br />
kvlevis safuZvelze SesaZlebelia tuberkulozis<br />
samkurnalo axali preparatebis Seqmna.<br />
2) `axali kondensirebuli indolinuri bisspiropiranebi”<br />
(TanaavtorobiT; International Journal -<br />
Chemistry <strong>of</strong> Heterocyclic Compounds, v. 47, #9, 2011, 1098-<br />
1104, inglisur enaze).<br />
ganzogadebulia izomeruli heqsameTildihidroindolo[4,5-e]-<br />
da -[7,6-g]indolebidan axali kondensirebuli<br />
indolinuri bis-spiropiranebis miRebis<br />
meTodebi. aRwerilia qromatografiulad suf-<br />
Ta axali indolinuri bis-spiropiranebis sinTezi.<br />
klevis Tanamedrove speqtruli meTodebis – 1 H da<br />
13 C birTvul-magnituri rezonansis, infrawiTeli,<br />
ultraiisferi speqtroskopiisa da mas-speqtrometriis<br />
gamoyenebiT dadgenilia miRebuli naer-<br />
Tebis struqtura da Sedgeniloba. naCvenebia mi-<br />
Rebuli naerTebis fotoqromuli Tvisebebi.<br />
3) `dipirolonafTalinebis amiduri nawarmebis<br />
mas-speqtrebSi fragmentaciis Taviseburebani~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis moambe, t. 5, #2, 2011, 54-60, inglisur<br />
enaze).<br />
ganxilulia dipirolonafTalinebis safuZvelze<br />
miRebuli amidebis mas-speqtrebi. mas-speqtrebi<br />
gadaRebulia saarlandis universitetis<br />
organuli qimiis institutis speqtruli kvlevis
122<br />
laboratoriaSi `innigan”-is markis maRali gar-<br />
Cevadobis mqone xelsawyoze. mowodebulia amidebis<br />
fragmentaciis zogadi sqema da fragmentaciis<br />
Taviseburebani. naCvenebia, rom Tavdapirvelad<br />
dipirolonafTalinebis amiduri warmoebulebis<br />
fragmentaciisas adgili aqvs molekuluri<br />
ionidan aminuri fragmentis moxleCvas da damaxasiaTebeli<br />
saerTo fragmentuli ionis 258 da<br />
259 masebiT warmoqmnas.<br />
akad.wevr-kor. S.samsonia iyo iv.javaxiSvilis<br />
sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis zust da<br />
sabunebismetyveli mecnierebaTa fakultetTan arsebuli<br />
organuli qimiis institutis sakvlevi, 2011<br />
wels damTavrebuli Temis _ `praqtikuli Tvisebebis<br />
mqone bunebrivi da sinTezuri aromatuli,<br />
heterocikluri da alicikluri naerTebi: sinTezi,<br />
gamokvleva” xelmZRvaneli.<br />
akad.wevr-kor. S.samsonia monawileobda SoTa<br />
rusTavelis erovnuli samecniero fondis mier<br />
dafinansebul sam proeqtSi:<br />
_ GNSF/ST08/4-413. adamantanis qimiis mimarTulebiT<br />
Sesrulebuli samuSaoebi;<br />
_ YS/35/6-420/11;<br />
_ CF/21/6-420/11. II saerTaSoriso konferencia<br />
organul qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~.<br />
akad.wevr-kor Ssamsoniam 2011 wels monawileobda<br />
Semdeg simpoziumebsa da konferenciebSi da<br />
waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `gamokvlevebi azotSemcveli tri- da pentacikluri<br />
sistemebis sinTezis sferoSi” (TanaavtorobiT;<br />
<strong>The</strong> 12 th Annual Florida Heterocyclic and Synthetic<br />
IUPAC-Sponsored Conference (FloHet-12). Organized by
123<br />
ARKAT USA, Inc. And the University <strong>of</strong> Florida, geinsvili,<br />
aSS);<br />
_ mendeleevis XIX yrilobaze zogad da gamoyenebiT<br />
qimiaSi waikiTxa 3 moxseneba (TanaavtorobiT;<br />
volgogradi, rf):<br />
1) `adamantanis azotSemcveli warmoebulebisa<br />
da maTi kompoziciebis safuZvelze preparatebis<br />
GZ-048, GZ-051 sinTezis meTodebi da Tvisebebi”;<br />
2) `ori da meti azotovani heterociklebis<br />
Semcveli heteroaromatuli sistemebis sinTezi da<br />
zogierTi Tviseba~;<br />
3) `dipirolonafTalinebis bis-meTilidenuri<br />
fuZeebis safuZvelze azo- da cianinuri saRebarebi~.<br />
_ saerTaSoriso konferenciaze organul qimiaSi<br />
`heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />
2011 waikiTxa 12 moxseneba, maT Soris 1 plenaruli<br />
da 2 zepiri (Tbilisi):<br />
1) „indolis fragmentebis Semcveli axali heterocikluri<br />
sistemebi, sinTezi, Seswavla, anomaliuri<br />
reaqciebi” (plenaruli moxseneba);<br />
2) „axali 5(6)-amino-2-(1-adamantil)benzimidazolebis<br />
warmoebulebis sinTezi da Seswavla”<br />
(TanaavtorobiT; zepiri moxseneba);<br />
3) „e.fiSeris reaqciis meqanizmis zogierTi<br />
safexuri” (TanaavtorobiT; zepiri moxseneba);<br />
4) „indolo[4,5-e]indolis safuZvelze miRebuli<br />
bis-meTilidenuri fuZeebis gardaqmnis reaqciebi”;<br />
5) „dipirolonafTalinebis bis-spiroqromenebis<br />
Tvisebebi. indolis fragmentebis Semcveli heterocikluri<br />
sistemebi, sinTezi, Tvisebebi, anomaliuri<br />
reaqciebi”;
124<br />
6) „dipiroloqinoqsalinebis bis-meTilidenuri<br />
fuZeebis qimiuri Tvisebebi”;<br />
7) „aminoarilindolebi reliefur-fazuri da<br />
amplitudur-fazuri hologramebis Casawerad”;<br />
8) „bisindolebisa da bis-piridazinoindolebis<br />
axali warmoebulebi”;<br />
9) „navTobsadenSi daleqili narCenebis qimiuri<br />
gardaqmniT zogierTi luminescenciuri naer-<br />
Tebisa da narevebis miReba”;<br />
10) „piridazinoindolebis axali 3- da 8- Canacvlebuli<br />
mono- da dihalogen-warmoebulebis<br />
sinTezi”;<br />
11) „preparat GZ-051-is miRebis meTodi (rafoqsanidis<br />
analogi) da misi biologiuri aqtiuroba”;<br />
12) „4-(1-adamantil)-1,2-diaminobenzolis kondensaciis<br />
reaqciis Seswavla aromatul aldehidebTan<br />
da aromatul mJavebTan”;<br />
– `axalgazrda mecnierTa respublikur konferenciaze<br />
`qimia dRes-2011~ waikiTxa 7 moxseneba<br />
(1 plenaruli da 6 TanaavtorobiT; Tbilisi):<br />
1) `biologiurad aqtiuri sinTezuri da bunebrivi<br />
organuli naerTebi: sinTezi, gamoy<strong>of</strong>a,<br />
kvleva” (plenaruli moxseneba);<br />
2) `2-(1-adamantil)benzimidazolis zogierTi<br />
warmoebulis sinTezi da virtualuri bioskriningi”;<br />
3) `azoSeuRlebis reaqciebi fiSeris fuZis<br />
bisanalogebis safuZvelze”;<br />
4) `4-R-N-adamantoilindolebisa da 5(6)-alkoksi-2-(1-adamantoil)benzimidazolebis<br />
sinTezi”;<br />
5) `dipirolonafTalinebis amiduri nawarmebis<br />
mas-speqtrebSi fragmentaciis Taviseburebani”;<br />
6) `gamokvlevebi 2-eToqsikarbonil-5-fenilin-
125<br />
dolis sferoSi”;<br />
7) `axali mravalbirTviani azotSemcveli heterocikluri<br />
sistemebis sinTezi”.<br />
akad.wevr-kor. S.samsonia konkursis wesiT iyo<br />
saarbrukenis universitetis miwveuli pr<strong>of</strong>esoristipendiati.<br />
damfinansebeli organizacia „germaniis<br />
akademiuri gacvliTi samsaxuri“ (DAAD).<br />
akad.wevr-kor. S.samsonia aris iv.javaxiSvilis<br />
sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis sadisertacio<br />
sabWos Tavmjdomare qimiis dargSi.<br />
mis mier organizebulia ori saerTaSoriso<br />
samecniero koneferencia.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
vladimer ciciSvili<br />
statiebi<br />
1) `axali ceoliTuri nanomasalebis struqtura<br />
da airad qromatografiaSi maTi gamoyenebis SesaZleblobebi~<br />
(TanaavtorobiT; Chem. Phys. Surf.,<br />
kievi, ukraina, 2011, т. 2, #3, 325-328, rusul enaze).<br />
infrawiTeli (iw) speqtroskopiisa da airadi<br />
qromatografiis meTodebiT Seswavlilia bunebrivi<br />
ceoliTebis dekaTionirebisa da dealuminirebis<br />
procesebSi struqturuli cvlilebebis dinamika.<br />
naCvenebia, rom mJaviT (HCl) damuSavebis dros<br />
ceoliTebis deformaciasa da amorfizaciasTan<br />
erTad mimdinareobs axali struqturuli erTeulebis<br />
warmoqmna.<br />
2) `nanoqimiuri da nanoteqnologiuri mokle<br />
leqsikoni. nawili I~ (TanaavtorobiT; Nano Studies,<br />
2011, v. 3, 115-150, inglisur enaze).<br />
leqsikoni moicavs nanoqimiuri da nanoteqnologiuri<br />
pr<strong>of</strong>ilis samecniero literaturaSi
126<br />
damkvidrebul 215 termins inglisur, germanul da<br />
rusul enebze, agreTve, avtorebis mier SemoTavazebul<br />
Sesatyvis terminebs.<br />
3) `benzopiranodikumarinebis sinTezi~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis macne, qimiis seria, t. 37, #1-2, 2011, 45-47,<br />
inglisur enaze).<br />
aRwerilia benzopiranodikumarinebis erTstadiani<br />
sinTezi, 4-hidroqsikumarinsa da aromatuli<br />
aldehidebis (p-nitrobenzaldehidi, p-dimeTilaminobenzaldehidi)<br />
kondensaciiT.<br />
4) `nanonawilakebis Semcveli statistikuri<br />
sistemis modeli~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis macne, qimiis seria, t. 37, #1-2, 2011,<br />
82-86, rusul enaze).<br />
ganxilulia nanonawilakebis Semcveli statistikuri<br />
makroskopuli sistema heterodinamikuri<br />
modelis safuZvelze, romelic iTvaliswinebs<br />
ansamblis konfiguraciis stoqastikuri cvlilebebis<br />
aramarkovisebur xasiaTs. miRebulia balansis<br />
gantolebebi wiladur integralur/diferencialur<br />
operatorebSi da avtokorelaciuri funqciebis<br />
speqtraluri simkvriveebi sxvadasxva molekuluri<br />
sistemisaTvis.<br />
Tsu-is petre meliqiSvilis fizikuri da organuli<br />
qimiis institutis 2011 wlis SromaTa krebulSi<br />
gamoqveynebulia 9 statia (Tbilisi, 2011):<br />
5) `stoqastikuri procesi dinamikurad araerTgvarovan<br />
areSi~ (7-12).<br />
ganxilulia stoqastikuri procesi dinamikurad<br />
araerTgvarovan areSi, dadgenilia misi aramarkoviseburi<br />
xasiaTi da Sedgenilia Sesabamisi<br />
gantolebebi.
127<br />
6) `bunebrivi ceoliTebidan nanomasalebis mi-<br />
Rebis gzebi~ (TanaavtorobiT; 13-16).<br />
aRwerilia saqarTvelos bunebrivi ceoliTebidan<br />
nanomasalebis miRebis gzebi, maT Soris qimiuri<br />
xerxebi, rac uzrunvely<strong>of</strong>s erTgvarovani<br />
ceoliTuri fazis Semcveli da saTanado fraqciuli<br />
Semadgenlobis nimuSebis Seqmnas.<br />
7) `BEA tipis ceoliTSi imobilizebuli nanodispersiuli<br />
molibdenis karbidis miReba da katalizuri<br />
Tvisebebi beta-fenileTilis spirtis<br />
beta-fenilacetaldehidSi JangviTi dehidrirebis<br />
reaqciaSi~ (TanaavtorobiT; 17-18).<br />
sxvadasxva prekursoris gamoyenebiT miRebulia<br />
BEA tipis ceoliTSi nanodispersiuli molibdenis<br />
karbidi. gamokvleulia misi katalizuri<br />
aqtiuroba beta-fenileTilis spirtis beta-fenilacetaldehidSi<br />
JangviTi dehidrirebis reaqciaSi.<br />
8) `bunebrivi ceoliTebis struqturis Seswavla<br />
infrawiTeli speqtroskopiis meTodiT~ (TanaavtorobiT;<br />
19-22).<br />
Seswavlilia sxvadasxva adgilmdebareobis zogierTi<br />
bunebrivi ceoliTebis iw speqtrebi meseris<br />
rxevis ubanSi. dadgenilia TiToeuli ceoliTisaTvis<br />
damaxasiaTebeli rxevis zolebis six-<br />
Sireebi. Sedarebulia vulkanuri da danaleqi warmoSobis<br />
ceoliTebi. naCvenebia vulkanuri fazis<br />
Semcvelobis gavlena nimuSebis iw speqtrze.<br />
9) `axali ceoliTuri nanomasalis miReba da<br />
maTi fizikur-qimiuri maxasiaTeblebi~ (TanaavtorobiT;<br />
27-29).<br />
SemuSavebulia wvrildispersiuli ceoliTebis<br />
miRebis qimiuri xerxebi, rac maRalefeqturi,<br />
sufTa nanomasalis Seqmnis saSualebas iZleva.<br />
dadgenilia miRebuli nimuSebis qimiuri Sedgeni-
128<br />
loba, daxasiaTebulia forovani struqtura da<br />
gare zedapiri. rentgenodifraqtometruli da iw<br />
speqtroskopiis meTodebiT dadasturebulia ceoliTuri<br />
struqturis tipebi.<br />
10) `struqturis warmoqmna ceoliTSemcvel<br />
cementebSi~ (TanaavtorobiT; 30-33).<br />
Seswavlilia struqturis warmoqmnis procesi<br />
wylis damatebidan 3 da 12 saaTis dayovnebis<br />
Semdeg. kvlevisaTvis gamoyenebuli iyo rentgenodifraqtometruli,<br />
iw speqtroskopiisa da Termuli<br />
analizis meTodebi.<br />
11) `saqarTveloSi yurZnis zeTis warmoebis<br />
SesaZleblobis gamokvleva~ (TanaavtorobiT; 59-64).<br />
biznes-gegmis saxiT warmodgenilia saqarTveloSi<br />
yurZnis zeTis warmoebis SesaZleblobis<br />
gamokvlevis Sedegebi.<br />
12) `aldehidebTan 4-hidroqsikumarinis kondensacia~<br />
(TanaavtorobiT; 69-71).<br />
4-hidroqsikumarinis kondensaciiT aldehideb-<br />
Tan miRebul iqna naerTebi, romlebic 3,3 ’ -meTilenbis-(4-hidroqsikumarini)-s<br />
meTilenis naxSirbadatomTan<br />
Seicaven Canacvlebul jgufebs.<br />
13) `bioliTonebisa da bunebrivi ceoliTebis<br />
Semcveli axali Taobis premiqsebis miRebis SesaZleblobebi~<br />
(TanaavtorobiT; 101-104).<br />
miRebulia Seucvleli bioliTonebis (Mg, Mn,<br />
Zn, Fe, Co, Cu da sxv.), organuli nivTierebebis<br />
(aminomJavebi, oqsimJavebi da sxv.) da bunebrivi<br />
ceoliTebis (klinoptiloliti, lomontiti da<br />
sxv.) Semcveli efeqturi dozebisa da optimaluri<br />
Sedgenilobis iafi, ekologiurad usafrTxo danamatebi,<br />
romlebic gamoiyeneba cxovelTa kvebaSi.<br />
akad.wevr-kor. v.ciciSvili 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:
129<br />
_ `ceoliTebis gamoyenebis ekonomikuri da<br />
ekologiuri aspeqtebi~ (r.aglaZis 100 wlisTavisadmi<br />
miZRvnili me-3 konferencia gamoyenebiT qimiaSi,<br />
saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi);<br />
_ `axali ceoliTuri nanomasalebis struqtura<br />
da airad qromatografiaSi maTi gamoyenebis<br />
SesaZleblobebi~ (TanaavtorobiT; International Symposium<br />
`Modern Problems <strong>of</strong> Surface Chemistry and Physics”,<br />
kievi, ukraina).<br />
miRebuli aqvs saqarTvelos patenti _ `ma-<br />
Ralefeqturi aqtoproteqtoruli, adaptogenuri<br />
imunostimulatoruli samkurnalo da pr<strong>of</strong>ilaqtikuri<br />
saSualeba~.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
akademiuri sabWos sxdomaze akad.wevr-kor.<br />
v.ciciSvilma waikiTxa moxseneba Temaze – `saqar-<br />
TveloSi yurZnis zeTis warmoebis SesaZlebloba~.<br />
igi xelmZRvanelobs SoTa rusTavelis erovnuli<br />
samecniero fondis grantiT dafinansebul<br />
proeqts #434 _ `Rvinis warmoebis meoradi nedleulidan<br />
zeTis, antioqsidantebisa da bunebrivi<br />
saRebavebis miReba superkritikuli eqstraqciiT~.<br />
monawileobs Tsu-is petre meliqiSvilis fizikuri<br />
da organuli qimiis institutis samecniero-kvleviT<br />
samuSaoebSi:<br />
aris #4 programis _ „nanoganzomilebiani ceoliTuri<br />
masalebis qimiuri miReba“ konsultanti;<br />
koordinatori programebisa:<br />
#5 _ `sinTezur mikro- da mez<strong>of</strong>orovan masalebSi<br />
imobilizebuli molibdenis karbidis katalizuri<br />
Tvisebebi beta-fenileTilis spirtis fenilacetaldehidSi<br />
JangviTi dehidrirebis reaqciaSi~;
130<br />
#20 _ `zool-gel meTodiT ultradispersiuli<br />
(nan<strong>of</strong>azuri) fxvnilebis sinTezi da maTi<br />
gamoyeneba polutantebis degradaciis fotokatalizatorebis,<br />
kompozitebis da biociduri koloiduri<br />
xsnarebis misaRebad~;<br />
#21 _ `navTobis narCenebidan mciretonaJiani<br />
produqtebis miRebis SesaZlebloba da garemos<br />
dacva~;<br />
#22 _ `piroyurZnis mJavis eTilis eTeris 6-<br />
benzdioqsilhidrazonisa da 4-hidroqsikumarinis<br />
sinTezi~.<br />
akademiis wevr-korespondenti beJan WankvetaZe<br />
statiebi<br />
1) `kapilarul eleqtr<strong>of</strong>orezSi propranololis<br />
enantiomerebis day<strong>of</strong>is meqanizmebis SedarebiTi<br />
kvleva wyalxsnarebsa da arawyalxsnar<br />
eleqtrolitebSi birTvul-magnituri rezonansisa<br />
da mas-speqtrometriis meTodebis gamoyenebiT~ (TanaavtorobiT;<br />
Electrophoresis, 32, 2011, 1156-1163, inglisur<br />
enaze).<br />
dadgenilia natifi gansxvavebebi enantiomeruli<br />
narevebis day<strong>of</strong>is meqanizmebs Soris wyalxsnarebsa<br />
da uwylo eleqtrolitebSi kapilaruli<br />
eleqtr<strong>of</strong>orezis meTodiT. pirvelad iqna Catarebuli<br />
enantioseleqtiuri eqsperimenti birTvul-magnituri<br />
overhauzeris efeqtis gamoyenebiT.<br />
2) `FMOC-aminomJavebis enantiomerebis day<strong>of</strong>a<br />
axali qiraluri stacionaruli fazis, celuloza<br />
tris(3-qlor-4-meTilfenilkarbanatis) gamoyenebiT<br />
nanoqromatografiasa da kapilarul eleqtroqromatografiaSi~<br />
(TanaavtorobiT; Electrophoresis, 32,<br />
2011, 2700-2707, inglisur enaze).
131<br />
pirveladaa Seswavlili FMOC-aminomJavebis<br />
enantiomerebis day<strong>of</strong>a axali qiraluri stacionaruli<br />
fazis, celuloza tris(3-qlor-4-meTilfenilkarbamatis)<br />
gamoyenebiT nanoqromatografiasa<br />
da kapilarul eleqtroqromatografiaSi. SemuSavebulia<br />
qiraluri aminomJavis, citrulinis erTerTi<br />
komerciuli produqtis enantiomeruli Sedgeniloba.<br />
3) `efedrinis enantiomerebis day<strong>of</strong>a kapilarul<br />
eleqtr<strong>of</strong>orezSi ciklodeqstrinebis gamoyenebiT<br />
qiralur seleqtorebad: SedarebiTi gamokvleva<br />
kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis da bir-<br />
Tvul-magnituri rezonansis meTodiT~ (TanaavtorobiT;<br />
Electrophoresis, 32, 2011, 2640-2647, inglisur<br />
enaze).<br />
dadgenilia efedrinis enantiomerebis afinobis<br />
rigi sxvadasxva nativuri da damuxtuli ciklodeqstrinebis<br />
mimarT da Sesaswavlilia qiraluri<br />
gamocnobis meqanizmebi birTvul-magnituri<br />
rezonansis speqtroskopiis sxvadasxva meTodebis<br />
gamoyenebiT.<br />
4) `S-amlodipinis enantiomeruli sisufTavis<br />
dadgenis meTodi siTxuri qromatografiis gamoyenebiT,<br />
gansakuTrebuli aqcentiT enantiomerebis<br />
eluirebis rigis Sebrunebaze celulozas safuZvelze<br />
momzadebuli qlorirebuli qiraluri stacionaruli<br />
fazisa da uwylo polarul-organuli<br />
moZravi fazis gamoyenebiT~ (TanaavtorobiT; Journal<br />
<strong>of</strong> Separation Science, 34(15), 2011, 1772-1780, inglisur<br />
enaze).<br />
pirveladaa dadgenili enantiomerebis eluirebis<br />
rigis Sebrunebis SesaZlebloba siTxur
132<br />
qromatografiaSi WianWvelmJavas mcire danamatebiT<br />
moZrav fazaSi.<br />
5) `qiraluri day<strong>of</strong>ebis strategiis gadamuSaveba<br />
aramJava bunebis naerTebisaTvis misi vargisianobis<br />
TvalsazrisiT qlorirebuli da araqlorirebuli<br />
polisaqariduli seleqtorebisaTvis~<br />
(TanaavtorobiT; Electrophoresis, 32, 2011, 2718-2726,<br />
inglisur enaze).<br />
gadamuSavda adre mowodebuli enantiomeruli<br />
analizis strategia da moxda misi adaptacia imgvarad,<br />
rom es strategia gamodges rogorc klasikuri,<br />
ise axali tipis polisaqariduli stacionaruli<br />
fazebisaTvis.<br />
6) `FMOC-izoleicinis enantiomerebis eluirebis<br />
rigis Sebruneba moZravi fazis temperaturisa<br />
da Sedgenilobis cvlilebiT~ (TanaavtorobiT;<br />
J. Chromatogr. A, 1218, 2011, 6554-6560, inglisur<br />
enaze).<br />
siTxur qromatografiaSi pirveladaa dadgenili<br />
enantiomerebis eluirebis rigis Sebruneba<br />
WianWvelmJavas koncentraciis cvlilebiT moZrav<br />
fazaSi Zalian viwro diapazonSi. garda amisa,<br />
dadgenilia enantiomerebis migraciis rigis Sebruneba<br />
moZravi fazis temperaturisa da masSi<br />
polaruli komponentis koncentraciis cvlilebiT.<br />
akad.wevr-kor. b.WankvetaZis xelmZRvanelobiT<br />
2011 wels TbilisSi gaimarTa nivTierebaTa eleqtro-<br />
da Txevadfazuri day<strong>of</strong>ebis me-18 saerTaSoriso<br />
simpoziumi, romelic mieZRvna saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis daarsebis 70<br />
wlisTavs.
133<br />
akad.wevr-kor. b.WankvetaZe 2011 wels monawileobda<br />
saerTaSoriso konferenciebis, seminarebis<br />
muSaobaSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
miwveuli da zepiri moxsenebebi saerTaSoriso<br />
konferenciebze:<br />
_ `kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis gamoyeneba<br />
qiraluri samkurnalwamlo saSualebebis farmacevtul<br />
da biosamedicino analizSi~ (8-th Congress<br />
<strong>of</strong> Pharmaceutical <strong>Sciences</strong> - University <strong>of</strong> San Paulo-Brazil,<br />
ribeirao preto, brazilia);<br />
_ `axali efeqtebi axali qiraluri stacionaruli<br />
fazebis gamoyenebiT enantiomeruli narevebis<br />
dasay<strong>of</strong>ad siTxur qromatografiaSi~ (14-th<br />
Beijing Conference and Exhibition on Instrumental Analysis<br />
(BCEIA), pekini, CineTi; <strong>The</strong> XXXIVth Symposium, ‘Chromatographic<br />
methods <strong>of</strong> investigating the organic compounds’,<br />
katovice, poloneTi; RDPA 2011, 14-th International<br />
Meeting on Recent Development in Pharmaceutical Analysis,<br />
pavia, italia);<br />
_ `moZravi fazis modifikatorebis racionaluri<br />
SerCeva qiraluri skriningis dros normalurfazian<br />
qromatografiaSi polisaqariduli qiraluri<br />
stacionaruli fazebis gamoyenebiT~ (Chirality-2011,<br />
23rd International Symposium on Chiral Discrimination<br />
(ISCD 23), liverpuli, didi britaneTi);<br />
_ `axali miRwevebi enantiomeruli narevebis<br />
day<strong>of</strong>isas siTxur qromatografiaSi polisaqariduli<br />
qiraluri stacionaruli fazebis gamoyenebiT~<br />
(17-th International Symposium on Separation Science,<br />
kluJi-napoka, rumineTi);<br />
_ `axali Sexedulebebi enantiomerebis day<strong>of</strong>is<br />
Sesaxeb kapilarul eleqtr<strong>of</strong>orezSi wyalxsnarebsa<br />
da arawyalxsnar eleqtrolitebSi~ (36-
134<br />
th International Symposium on High Performance Liquid Phase<br />
Separations and Related Techniques – HPLC 2011, budapeSti,<br />
ungreTi);<br />
_ `axali kvlevebi enantiomerebis day<strong>of</strong>is<br />
meqanizmis Sesaxeb kapilarul eleqtr<strong>of</strong>orezSi~<br />
(37-th International Symposium on High-Performance Liquid<br />
Phase Separations and Related Techniques (HPLC 2011 Dalian),<br />
daliani, CineTi);<br />
_ `kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis gamoyeneba<br />
qiraluri samkurnalwamlo saSualebebis farmacevtul<br />
da biosamedicino analizSi~ (IUPAC International<br />
Congress on Analytical <strong>Sciences</strong> (ICAS2011), kioto,<br />
iaponia);<br />
_ `axali miRwevebi enantiomerebis analizuri<br />
da preparatuli day<strong>of</strong>is dargSi~ (6-th International<br />
Conference on Separations and Related Techniques, NoSSS-<br />
2011, riga, latvia);<br />
_ `birTvul-magnituri rezonansis (bmr) gamoyeneba<br />
enantiomerebis day<strong>of</strong>is racionalizaciisaTvis<br />
kapilarul eleqtr<strong>of</strong>orezSi. zogierTi<br />
ilustraciuli magaliTis kvleva kapilaruli<br />
eleqtr<strong>of</strong>oreziT, bmr-iT da mas-speqtrometriiT~<br />
(nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri day<strong>of</strong>ebis<br />
me-18 saerTaSoriso simpoziumi, Tbilisi);<br />
_ `fuZe bunebis samkurnalwamlo saSualebebis<br />
enantiomerebis Txevadqromatografiuli day<strong>of</strong>a<br />
qloris Semcveli celulozas safuZvelze<br />
momzadebuli qiraluri stacionaruli fazebisa<br />
da polaruli organuli moZravi fazebis gamoyenebiT~<br />
(RDPA 2011, 14-th International Meeting on Recent<br />
Development in Pharmaceutical Analysis, pavia, italia).<br />
seminarebi ucxoeTSi:
135<br />
_ `Lux-is seriis axali qiraluri stacionaruli<br />
fazebi enantiomeruli narevebis dasay<strong>of</strong>ad<br />
siTxur qromatografiaSi~ (erTdRiani seminarebi:<br />
kompania Phenomenex-is germanul gany<strong>of</strong>ilebaSi, Aschaffenburg,<br />
gfr; at 8-th Congress <strong>of</strong> Brasilian Pharmaceutical<br />
Society, ribeirao preto, brazilia; pekinis universitetsa<br />
da kompania Pharmaron-Si, pekini, CineTi;<br />
CineTis mecnierebaTa akademiis Sanxais organuli<br />
qimiis institutSi, Sanxai, CineTi; nanjingis universitetis<br />
qimiis fakultetze da CineTis farmacevtul<br />
universitetSi, nanjingi, CineTi; Jeniangis<br />
universitetis qimiis fakultetze, xanjou, CineTi;<br />
madridis autonoma universitetis qimiis fakultetze,<br />
madridi, espaneTi; kompaniaSi Elly Lilly, madridi,<br />
espaneTi; kompaniaSi Farmispania, barselona,<br />
espaneTi; kompania henomenexis safrangeTis gany<strong>of</strong>ilebaSi,<br />
parizi, safrangeTi; 2 seminari gam<strong>of</strong>enaze<br />
eqspoqimia, barselona, espaneTi).<br />
_ `qiraluri day<strong>of</strong>ebi~ (erTdRiani seminarebi:<br />
romis La Sapienza-sa da milanis universitetebSi,<br />
romi, italia; bazelSi, Sveicaria; boloniis universitetis<br />
farmacevtuli qimiis gany<strong>of</strong>ilebaSi,<br />
bolonia, italia).<br />
_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri<br />
day<strong>of</strong>ebis me-18 saerTaSoriso simpoziumze (Tbilisi)<br />
TanaavtorobiT gakeTebuli 17 stenduri moxseneba:<br />
1) `pesticidebis enantiomerebis day<strong>of</strong>a nano<br />
Txevad qromatografiasa da eleqtroqromatografiaSi<br />
celulozas safuZvelze momzadebuli qiraluri<br />
stacionaruli fazebis Sepapak-2 da Sepapak-<br />
4-is gamoyenebiT~;
136<br />
2) `FMOC-aminomJavebis enantiomerebis day<strong>of</strong>a<br />
nano Txevad qromatografiasa da eleqtroqromatografiaSi<br />
celuloza tris(3-qlor-4-meTilfenilkarbamatis)<br />
gamoyenebiT, rogorc qiraluri<br />
stacionaruli faza~;<br />
3) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba<br />
efedrinis enantiomerebis migraciis rigis axsnis<br />
mizniT kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis eqsperimentSi~;<br />
4) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba<br />
propranololis enantiomerebis migraciis rigis<br />
axsnis mizniT kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis eqsperimentSi~;<br />
5) `meTil-3-(3,4-dimeToqsifenil) glicidatis<br />
sinTezi da enantiomerebis day<strong>of</strong>a~;<br />
6) `Symphytum asperum-is biologiurad aqtiuri<br />
polieTeris monomeris, meTil-3(3,4-dimeToqsifenil)<br />
glicerinis mJavas enantiomeruli sisufTavis<br />
Sefaseba~;<br />
7) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba<br />
norefedrinis enantiomerebis migraciis rigis axsnis<br />
mizniT kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis eqsperimentSi~;<br />
8) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba<br />
ketopr<strong>of</strong>enis enantiomerebis migraciis rigis axsnis<br />
mizniT kapilaruli eleqtr<strong>of</strong>orezis eqsperimentSi~;<br />
9) `qiraluri samkurnalwamlo saSualebis, dimeTindenis<br />
enantiomerebis day<strong>of</strong>a ciklodeqstrinebis<br />
gamoyenebiT qiralur seleqtorebad kapilarul<br />
eleqtr<strong>of</strong>orezSi~;<br />
10) `qiraluri samkurnalwamlo saSualebebis,<br />
bromfeniramin da qlorfeniramin maleatebis enantiomerebis<br />
day<strong>of</strong>a nativuri ciklodeqstrinebis
137<br />
gamoyenebiT qiralur seleqtorebad kapilarul<br />
eleqtr<strong>of</strong>orezSi~;<br />
11) `meqanisturi gamokvlevebi amlodipinis<br />
enantiomerebis eluirebis rigis Sebrunebis Sesaxeb<br />
zogierTi polisaqariduli qiraluri svetis<br />
gamoyenebiT siTxur qromatografiaSi~;<br />
12) `axali polisaqariduli qiraluri svetebis<br />
skriningi fuZe bunebis mqone qiraluri niv-<br />
Tierebebis enantiomerebis dasay<strong>of</strong>ad~;<br />
13) `fluorenilmeToqsikarbonilizoleicinis<br />
enantiomerebis eluirebis rigis Sebruneba maRalefeqtur<br />
siTxur qromatografiaSi moZravi fazis<br />
temperaturisa da Sedgenilobis cvlilebiT~;<br />
14) `axali polisaqariduli qiraluri svetebis<br />
skriningi mJava bunebis mqone qiraluri nivTierebebis<br />
enantiomerebis dasay<strong>of</strong>ad~;<br />
15) `axali polisaqariduli qiraluri svetebis<br />
skriningi neitraluri bunebis mqone qiraluri<br />
nivTierebebis enantiomerebis dasay<strong>of</strong>ad~;<br />
16) `ori qiraluri centris mqone epoqsidebis<br />
enantiomerebis day<strong>of</strong>a polisaqariduli tipis qiralur<br />
svetebze~;<br />
17) `zogierTi opiatis da maTi metabolitebis<br />
gansazRvra biologiur nimuSebSi gaz qromatografia-mas<br />
speqtrometriis gamoyenebiT~.<br />
2004 wlidan akad.wevr-kor. b.WankvetaZe asrulebs<br />
saerTaSoriso Jurnalis Journal <strong>of</strong> Pharmaceutical<br />
and Biomedical Analysis (gamomcemloba Elsevier, amsterdami.<br />
holandia) mTavari redaqtoris movaleobas.<br />
garda amisa, igi miwveulia Semdegi saerTa-<br />
Soriso Jurnalebis saredaqcio kolegiebis wevrad:<br />
Chirality, Electrophoresis, Journal <strong>of</strong> Separation Science,<br />
Current Analytical Chemistry, Current Pharmaceutical Analysis.
138<br />
akad.wevr-kor. beJan WankvetaZis redaqtorobiT<br />
gamoica Jurnal Electrophoresis on Enantioseparations-is<br />
specialuri Tematuri tomi, romelic avtoris<br />
3 samecniero naSromTan erTad moicavs misi<br />
mowveviT am dargis ms<strong>of</strong>lioSi wamyvani eqspertebis<br />
mier momzadebul mimoxilviT da originalur<br />
naSromebs.<br />
saangariSo periodSi gany<strong>of</strong>ilebam Caatara<br />
TerTmeti saerTo kreba da biuros erTi sxdoma,<br />
sadac ganxilul iqna ocdaxuTi samecniero da<br />
samecniero-saorganizacio sakiTxi.<br />
gany<strong>of</strong>ilebam moismina da ganixila iv.javaxiSvilis<br />
sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
p.meliqiSvilis fizikuri da organuli qimiis,<br />
araorganuli qimiisa da eleqtroqimiis, Tbilisis<br />
saxelmwifo samedicino universitetis i.quTaTelaZis<br />
farmakoqimiis, agreTve, f.TavaZis metalurgiisa<br />
da masalaTmcodneobis institutebis 2010<br />
wlis samecniero saqmianobis angariSebi. Mmoxda<br />
maTi Sefaseba da saTanado daskvnebi recenzieb-<br />
Tan erTad gadaeca samecniero-saorganizacio samsaxurs.<br />
ganixila da Seafasa iv.javaxiSvilis Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis zust da sabunebismetyvelo<br />
mecnierebaTa fakultetis qimiis mimarTulebis,<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
qimiisa da metalurgiis fakultetis, akaki wereTlis<br />
saxelmwifo universitetis (quTaisi) araorganuli<br />
qimiisa da qimiuri teqnologiisa da<br />
polimeruli kompoziciuri masalebis gany<strong>of</strong>ilebebis,<br />
SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis<br />
(baTumi) qimiis departamentis 2010 wlis samecniero<br />
muSaobis angariSebi. daskvnebi recen-
139<br />
ziebTan erTad gadaeca samecniero-saorganizacio<br />
samsaxurs.<br />
ganixila:<br />
_ Jurnal `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis macne, qimiis seriis~ gamocemis sakiTxi,<br />
qimiisa da qimiuri teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
pasuxismgeblobiT. akademiurma sabWom saki-<br />
Txi dadebiTad gadawyvita;<br />
_ saqarTveloSi qimiis ganviTarebis koncefcia;<br />
_ akademikos rafiel aglaZis dabadebidan 100<br />
wlisTavis aRniSvnisa da saxelobiTi premiis daarsebis<br />
sakiTxi. akademiuri sabWos gadawyvetilebiT<br />
2011 wlidan daarsda akademikos rafiel aglaZis<br />
saxelobis premia qimiuri teqnologiebis<br />
dargSi;<br />
_ 2011 wels gamosacemad momzadebuli naSromebis<br />
gamocemis sakiTxi;<br />
moismina:<br />
_ gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis 2010 wlis samecniero-saorganizacio<br />
saqmianobis angariSebi, romlebic,<br />
saTanado formiT gaerTianebuli, gadaeca<br />
samecniero-saorganizacio samsaxurs;<br />
_ geol.mecn.doqt. giorgi maRalaSvilis samecniero<br />
moxseneba `azamburis natriumis sulfatis<br />
Semcveli tbebis bazaze qimiuri produqtebisa<br />
da samedicino preparatebis warmoebisa da mkvdari<br />
zRvis tipis balneologiuri kompleqsebis aSenebis<br />
perspeqtivebi~;<br />
_ fiz.-maT.mecn.doqt. merab jiblaZis samecniero<br />
moxseneba `Savi zRvis gogirdwyalbadis<br />
problema~ (sakiTxi ganxiluli iyo maTematikisa<br />
da fizikis samecniero gany<strong>of</strong>ilebasTan erTad);
140<br />
gamoavlina qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />
dargSi 2010 wlis saukeTeso samecniero-kvleviTi<br />
dawesebuleba. es tituli mieniWa ssip _ petre meliqiSvilis<br />
fizikuri da organuli qimiis instituts.<br />
gany<strong>of</strong>ilebam, qimiis dargobriv komisiasTan<br />
erTad, ganixila, moamzada da Caatara:<br />
_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri<br />
day<strong>of</strong>ebis me-18 saerTaSoriso simpoziumi `izotax<strong>of</strong>orezi-2011~<br />
(Tbilisi). simpoziumi mieZRvna saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis daarsebis<br />
70 wlisTavs. akademiis prezidenti akademikosi<br />
Tamaz gamyreliZe Sexvda simpoziumis monawile<br />
cnobil mecnierebs;<br />
_ me-2 saerTaSoriso konferencia organul<br />
qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-<br />
2011 (Tbilisi);<br />
_ akademikos rafiel aglaZis dabadebis 100<br />
wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo sxdoma.<br />
gany<strong>of</strong>ilebam metalurgiisa da masalaTmcodneobis<br />
dargobriv komisiasTan erTad moamzada da<br />
ganixila saqarTveloSi Savi metalurgiis ganvi-<br />
Tarebis koncefcia (sakiTxi gadaeca akademiur<br />
sabWos gansaxilvelad);<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
qimiisa da qimiuri teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
qimiuri ekologiis komisiam ganixila saqar-<br />
Tvelos saxelmwifo da erToblivi saerTaSoriso<br />
programebis farglebSi mimdinare proeqtebi, agreTve,<br />
saerTaSoriso da saqarTvelos samecniero<br />
erovnuli fondebis mier dafinansebuli proeqtebis<br />
Sesrulebis mimdinareoba da axali proeqtebis<br />
momzadebis sakiTxebi, kerZod, qimiuri ekologiis<br />
dargSi:
141<br />
_ Savi zRvis sanapiro zolis dabinZurebis<br />
monitoringi, riskebis Sefaseba da reabilitacia;<br />
_ multidabinZurebuli teritoriebis aRdgenis<br />
kombinirebuli garemosdamzogavi meTodebis<br />
SemuSaveba;<br />
_ ganaxlebadi mcenareuli narCenebis safuZvelze<br />
sawvavebis miReba.<br />
komisiis wevrebma monawileoba miiRes Semdeg<br />
RonisZiebebSi:<br />
_ NATO-s kvlevebisa da teqnologiebis saagentos<br />
AVT-177 simpoziumi `samxedro aRWurvilobisa<br />
da masalebis ganadgureba, garemoze misi<br />
zegavlena~ (edinburgi, didi britaneTi);<br />
_ 34-e saerTaSoriso teqnikuri seminari `garemos<br />
dabinZureba da masze reagireba” (alberta,<br />
kanada);<br />
_ rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi mi-<br />
ZRvnil me-3 konferencia gamoyenebiT qimiaSi (Tbilisi,<br />
saqarTvelos teqnikuri universiteti).<br />
biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba<br />
biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012<br />
wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo akademiis<br />
14 wevri, aqedan 4 akademikosi da 10 wevr-korespondenti.<br />
2011 wels gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma gamoaqveynes<br />
3 wigni da 39 samecniero statia.<br />
akademikosi Tengiz beriZe<br />
statiebi<br />
1) `plastiduri dnm-is Tanmimdevrobis mravalferovneba<br />
ms<strong>of</strong>lio vazis jiSebSi (Vitis vinifera<br />
L. subsp. vinifera)~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mec-
142<br />
nierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 98-<br />
103, 2011, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia geografiulad dacilebuli 113<br />
kultivirebuli vazis jiSis dnm-is Tanmimdevrobebis<br />
mravalferovneba or plastidur ubanSi<br />
(trnH-psbA intergenuri speiseri da rpl16 introni).<br />
Seswavlili jgufi Seicavda vazis 40 qarTul<br />
nimuSs. saqarTvelo cnobilia rogorc 500-ze meti<br />
vazis jiSis samSoblo, aq aRmoCenilia vazis domestikaciis<br />
damamtkicebeli uZvelesi arqeologiuri<br />
nimuSebi. kavkasiis regioni, romelsac saqar-<br />
Tvelo miekuTvneba, iTvleba im adgilad, sadac<br />
vazis domestikaciis procesi daiwyo. Sesabamisad,<br />
am regionis genetikuri mravalferovnebis Seswavla<br />
warmoadgens zogadad vazis domestikaciis<br />
garkvevis erT-erT aucilebel gasaRebs. 113 nimuS-<br />
Si aRmoCenilia 4 plastiduri haplotipi, romlebic<br />
moniSnulia maTi damaxasiaTebeli 3 polimorfuli<br />
ubnis mixedviT: (AAA) – 23 nimuSi, (ATT) – 29<br />
nimuSi, (GTA) – 26 nimuSi da (ATA) – 35 nimuSi. haplotipi<br />
aRmoCenilia mxolod qarTul nimuSebSi.<br />
is faqti, rom qarTul jiSebSi vlindeba rogorc<br />
unikaluri, aseve yvela sxva danarCeni haplotipi<br />
(AAA), kargad eTanadeba adreul daskvnebs imis<br />
Taobaze, rom kavkasiis regionisTvis damaxasiaTebelia<br />
veluri vazis (V. vinifera subsp. sylvestris) unikaluri<br />
da maRali donis genetikuri mravalferovneba.<br />
2) `plastiduri dnm-is Tanmimdevrobis variabeloba<br />
ms<strong>of</strong>lio vazis jiSebSi (Vitis vinifera subsp.<br />
sylvestris) kavkasiis regionidan~ (TanaavtorobiT; gadacemulia<br />
dasabeWdad JurnalSi `Vitis~, inglisur<br />
enaze).
143<br />
akad. T.beriZes mieniWa sergi DdurmiSiZis saxelobis<br />
premia naSromTa ciklisaTvis „genomis organizaciis<br />
sakiTxebi~.<br />
igi 2011 wels monawileobda konferenciaSi<br />
da waikiTxa moxseneba:<br />
– `plastiduri dnm-is Tanmimdevrobis mravalferovneba<br />
ms<strong>of</strong>lio vazis jiSebSi~ (samecniero<br />
konferencia `saqarTvelos biomravalferovneba~,<br />
Tbilisi).<br />
akad. T.beriZem saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis akademiuri sabWos sxdomaze<br />
waikiTxa moxseneba `genomi da genomiksi~.<br />
akademikosi malxaz zaaliSvili<br />
statia<br />
`qaTmis gluvi kunTidan gamoy<strong>of</strong>ili cila smitinis<br />
fizikuri Tvisebebis Seswavla da maTi Sedareba<br />
titinis fizikur TvisebebTan~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
macne, biologiis seria, t. 9, #1-4, 2011, 6-<br />
12, inglisur enaze).<br />
qaTmis gluvi kunTidan natiuri saxiT gamoy<strong>of</strong>ilia<br />
cila smitini (C–titini). dadgenilia misi<br />
fizikuri parametrebi (molekuluri masa, sedimentaciis<br />
koeficienti, maxasiaTebeli siblante)<br />
da igi Sedarebulia qaTmis ganivzoliani kunTidan<br />
gamoy<strong>of</strong>ili cila titinis Sesabamis parametrebTan.
144<br />
akademikosi giorgi kvesitaZe<br />
monografia<br />
`mikrobiologiuri sinTezi~ (TanaavtorobiT;<br />
`Проспект Науки~, sankt-peterburgi, rf, 2011, 141 gv.,<br />
rusul enaze).<br />
wigni warmoadgens Sesaval kurss bioqimiur<br />
procesebze, romlebic mimdinareoben fermentaciis<br />
miznobrivi produqtebis biosinTezisas. aRwerilia<br />
mikrobiologiur sinTezSi arsebuli metabolizmis<br />
ZiriTadi etapebi, aseve, am procesis maregulirebeli<br />
sistemebi.<br />
statiebi<br />
1) `saqarTveloSi introducirebuli miwavaSlas<br />
Seswavla funqciuri sakvebi danamatis miRebis<br />
mizniT~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis macne, biologiis seria,<br />
t. 9, #1-4, 2011, 12-16, inglisur enaze).<br />
funqciuri sakvebi danamatis misaRebad gamokvleulia<br />
saqarTveloSi introducirebuli mcenare<br />
miwavaSla. naCvenebia, rom miwavaSlas bolqvebi<br />
Seicavs 92,0% eqstraqtul nivTierebebs, maT<br />
Soris, 17,0% inulins. am mcenaris foTlebi Seicavs<br />
sakmaod didi raodenobiT fenolur naer-<br />
Tebs (12,0%) da peqtinis nivTierebebs (9,0%). miwavaSlas<br />
rogorc bolqvebi, ise foTlebi Seicavs<br />
Sesabamisad 7,0 da 13,0% Saqars. dadgenilia miwavaSlas<br />
bolqvebidan inulinis da amave mcenaris<br />
foTlebidan fenoluri naerTebis eqstraqciis<br />
reJimebi. naCvenebia, rom saqarTvelos sxvadasxva<br />
regionSi moyvanili miwavaSla SeiZleba warmatebiT<br />
iqnes gamoyenebuli nedleul inulinisa da<br />
funqciuri biologiurad aqtiuri sakvebi danamatis<br />
misaRebad.
145<br />
2) akad.wevr-kor. T.saduniSvilTan TanaavtorobiT.<br />
`orsafexuriani anaerobuli procesi biodegradirebadi<br />
municipaluri narCenebidan biowyalbadisa<br />
da bio-meTanis kombinirebuli warmoebisaTvis~<br />
(j. Energy 2011, doi:10.1016/j.energy.2011.08.039,<br />
inglisur enaze).<br />
Seswavlilia municipaluri myari nagvis organuli<br />
fraqciidan bio-wyalbadisa da bio-meTanis<br />
kombinirebuli warmoqmnis orsafexuriani anaerobuli<br />
procesi. Term<strong>of</strong>ilur pirobebSi anaerobuli<br />
fermentaciis pirvel etapze miRweulia meTanogenezis<br />
blokireba pH 9-ze. wyalbadis kumulaciuri<br />
warmoqmna toli iyo 82,5 l/kg aqrolad<br />
masaze. organuli fraqciis winaswari damuSaveba<br />
da Clostridium sp. anaerobuli Term<strong>of</strong>iluri, celulolizuri<br />
da saqarolizuri baqteriebis gamoyenebam<br />
ganapiroba wyalbadis kumulaciuri warmoqmna<br />
raodenobiT 104 l/kg myar masaze. meTanis<br />
Semcveloba bio-wyalbadSi ar aRemateboda 0,1%.<br />
kumulaciuri bio-meTanis wrmoqmna toli iyo 520<br />
l/kg myar masaze. meTanis Semcveloba warmoqmnil<br />
biogazSi iyo 78,6%. energetikuli monacemebis<br />
Sedareba orsafexuriani anaerobuli procesis<br />
calke meTanis warmoqmnasTan miuTiTebs energiis<br />
generaciis gazrdaze biodegradirebadi fraqciidan.<br />
Sedegebi miuTiTebs iafi teqnologiuri procesis<br />
sarwmuno bazaze, romlis drosac uzrunvely<strong>of</strong>ilia<br />
municipaluri myari nagvis organuli<br />
fraqciidan bio-wyalbadisa da bio-meTanis kombinirebuli<br />
warmoqmna. SesaZlebelia teqnologiis<br />
masStabireba samrewvelo biogazis qarxnis doneze,<br />
rac mTeli procesis ekonomikuri da ekolo-
146<br />
giuri maxasiaTeblebis gaumjobesebis saSualebas<br />
mogvcems.<br />
3) akad.wevr-kor. T.saduniSvilTan TanaavtorobiT.<br />
`celulozisa da hemicelulozis naxSirwylebis<br />
daduReba eTanolad da wyalbadad anaerobuli<br />
saqarozis damSleli baqteriebiT~ (IV<br />
saerTaSoriso konferenciis _ `agrosamrewvelo in-<br />
Jineriis ZiriTadi mimarTulebebi, 2010~ masalebi,<br />
praRa, CexeTis respublika, 2011, 373-377, inglisur<br />
enaze).<br />
saqarTvelos daWaobebuli adgilebidan gamoy<strong>of</strong>ilia<br />
saqarozis maduRari Clostridia-s gvaris 65<br />
Stami. Seswavlilia maTi morfologiuri, fiziologiuri<br />
da bioqimiuri Tvisebebi. naCvenebia, rom<br />
gamoy<strong>of</strong>ili Stamebidan 8 Stams hqonda qsilozaglukozas<br />
narevis (1:1) daduRebis unari eTanolis<br />
gazrdili da mJavas Semcirebuli raodenobis warmoqmniT.<br />
akad. g.kvesitaZe 2011 wels monawileobda samecniero<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `umaRlesi mcenareebis ekologiuri potenciali~<br />
(TanaavtorobiT; rafiel aglaZis 100 wlis-<br />
Tavisadmi miZRvnili III saerTaSoriso konferencia<br />
gamoyenebiT qimiaSi. saqarTvelos teqnikuri<br />
universiteti (Tbilisi);<br />
_ `mcenareebis ekologiuri potenciali~ (TanaavtorobiT;<br />
saerTaSoriso konferencia `garemo da<br />
adamiani~, qobuleTi);<br />
_ `niadagebis gasufTaveba organuli damabin-<br />
Zureblebisgan mcenareebisa da mikroorganizmebis<br />
saSualebiT~ (TanaavtorobiT; iuneskos saerTaSoriso<br />
konferencia `biomravalferovneba da bioteqnologiebi~,<br />
Tbilisi).
147<br />
akad. g.kvesitaZes akad.wevr-kor. T.saduniSvil-<br />
Tan erTad mopovebuli aqvs granti `rZis oligosaqaridebze<br />
SerCeviTad mzardi probiotikebis<br />
gamoy<strong>of</strong>a da daxasiaTeba~ (STCU P509).<br />
† akademikosi nodar nucubiZe<br />
statia<br />
`eqstrem<strong>of</strong>iluri aqtinomicetebis gavrceleba<br />
saqarTvelos sxvadasxva tipis niadagebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
saerTaSoriso samecniero konferenciis<br />
_ `ekologia da mikrobiologia: integraciis<br />
gzebi, problemebi da perspeqtivebi~ masalebi, baqo,<br />
azerbaijani, 2011, 107-110, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia eqstrem<strong>of</strong>iluri aqtinomicetebis<br />
gavrceleba saqarTvelos sxvadasxva tipis: bicob,<br />
mlaSob, yavisfer, mdelos yavisfer, yavisfer<br />
karbonatul, yavisfer gamotutul, neSompala-karbonatul,<br />
Savmiwa, Savmiwa gamotutul, mTa-mdelos<br />
kordian, mTa-tye-mdelos, mTa-mdelos kordian-torfian,<br />
mTa-mdelos Savmiwisebr, yomral gaewerebul,<br />
subtropikul ewer orSteinian-meWvlian, wi-<br />
Telmiwa, aluviur maZRar niadagebSi. morfologiur-kulturaluri,<br />
fiziologiur-bioqimiuri da<br />
antagonisturi Tvisebebis Seswavlis safuZvelze<br />
identificirebulia aqtinomicetis 7 gvari: Streptomyces,<br />
Nocardia, Streptosporangium, Saccharopolyspora, Micromonospora,<br />
Promicromonospora, <strong>The</strong>rmoactinomyces.<br />
akademikosi givi sanaZe<br />
statia<br />
`biogenuri izopreni _ aRmoCenidan industriul<br />
gamoyenebamde~ (TanaavtorobiT; j. `Annals <strong>of</strong> Agra-
148<br />
rian Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, 58-64, inglisur<br />
enaze).<br />
ganxilulia avtoris mier 1950-an wlebSi aRmoCenili<br />
biogenuri izoprenis gza misi aRmoCenidan<br />
industriul bioteqnologiaSi danergvamde.<br />
akad. g.sanaZem 2011 wels iv.javaxiSvilis sax.<br />
Tbilisis saxelmwifo universitetis bioefeqturi<br />
teqnologiebis fundamenturi kvlevis institutSi<br />
Camoayaliba laboratoria.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
nugzar aleqsiZe<br />
statiebi<br />
1) `swori kveba janmrTeli sicocxlis sawindaria”<br />
(TanaavtorobiT; J. `mecniereba da teqnologiebi~,<br />
#1-3, 2011, 106-111).<br />
ganixileba swori kvebis problema janmrTeli<br />
cxovrebisaTvis adamianis sisxlis jgufis<br />
gaTvaliswinebiT. moyvanilia im produqtebis sia,<br />
romlebic savaldebuloa normaluri kvebisaTvis<br />
sisxlis jgufis mixedviT.<br />
2) `agresiuli socialuri garemo, qronikuli<br />
stresi, paTologiuri agresia da kileri organizmebis<br />
warmoqmna~ (TanaavtorobiT; j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian<br />
Science~, t. 9, #3, 2011, 75-80, inglisur enaze).<br />
3) `Rerovani ujredebi da maTi gamoyenebis<br />
perspeqtivebi~ (J. `mecniereba da teqnologiebi~,<br />
#4-6, 2011, 121-130).<br />
ganixileba Rerovani ujredebis biologiuri<br />
Tvisebebi, maTi gadanawileba sxvadasxva organosa<br />
da qsovilSi, gamoy<strong>of</strong>a, gasufTaveba, gamravleba<br />
da konservacia uaxlesi teqnologiebis mixedviT.<br />
dawvrilebiTaa aRwerili medicinis miRwevebi Re-
149<br />
rovani ujredebiT mkurnalobaSi da maTi gamoyenebis<br />
perspeqtivebi.<br />
4) `aloes foTlebisagan D-manoza-specifikuri<br />
leqtinis gamoy<strong>of</strong>a da misi fizikur-qimiuri<br />
Tvisebebis Seswavla~ (TanaavtorobiT; J. `mecniereba<br />
da teqnologiebi~, #4-6, 2011, 78-82).<br />
aloes axali da Zveli foTlebidan gamoy<strong>of</strong>ilia<br />
biologiurad aqtiuri D-manoza-specifikuri<br />
leqtini (AMЛ). Seswavlilia misi fizikurqimiuri<br />
Tvisebebi da bioqimiuri maCveneblebi.<br />
5) `aloe A. aristata-s fesvidan N-acetil-D-glukozaminspecifikuri<br />
leqtinis gamoy<strong>of</strong>a, gasufTaveba<br />
da bioqimiuri daxasiaTeba~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
moambe, t. 5, #3, 2011, 112-115, inglisur enaze).<br />
aloe A. aristata-s fesvidan da bolqvidan gamoy<strong>of</strong>ilia<br />
N-acetil-D-glukozaminspecifikuri leqtini.<br />
dadgenilia misi saeqstraqcio pirobebi. Seswavlilia<br />
amoniumis sulfatiT sxvadasxva gajerebis<br />
pirobebSi leqtinuri maxasiaTeblebi, bocveris<br />
rogorc trifsinizebul, ise aratrifsinizebul<br />
eriTrocitebze, dadgenilia temperaturis<br />
gavlena aloes fesvis leqtinur aqtivobaze.<br />
akad.wevr-kor. n.aleqsiZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `eqstremaluri autotr<strong>of</strong>uli baqteriebi,<br />
rogorc marsis niadagis mikrobiologiuri remediaciis<br />
saSualeba” (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />
konferencia `geobiologia kosmosis kvleveb-<br />
Si”, marakeSi, maroko);<br />
_ saerTaSoriso konferencia astrobiologia-<br />
Si (Tbilisi);
150<br />
_ `agresiuli socialuri garemo, stresi, depresia<br />
da kileri organizmebis warmoqmna” (TanaavtorobiT;<br />
gamoyenebiTi neiromecnierebebis sazogadoebis<br />
konferencia, Tesaloniki, saberZneTi);<br />
_ `sxvadasxva faqtorebis gavlena vercxlis<br />
nawilakebis dnm-Tan urTierTqmedebaze~ (TanaavtorobiT;<br />
nanomecnierebebisa da inJineriis saerTa-<br />
Soriso konferencia ICN11, al-aini, arabeTis gaer-<br />
Tianebuli emiratebi);<br />
_ `socializacia, stresi da mkvleli vir-<br />
Tagvebis warmoSoba~ (saerTaSoriso vorkSopi `ma-<br />
Tematikis gamoyeneba biologiasa da medicinaSi~,<br />
Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. n.aleqsiZem moipova patenti:<br />
`planeta marsze arsebuli gamosxivebis, temperaturisa<br />
da atmosferos Sedgenilobis saimitacio<br />
klimato-kamera”, `saqpatenti”, #12522/01, 2011, miRebulia<br />
dasamtkiceblad.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
marlen gordeziani<br />
monografia<br />
`fermentebi. konformaciuli cvlilebebi da<br />
biokatalizis moqnili meqanizmi~ (gadacemulia<br />
dasabeWdad gamomcemloba `agrarikosSi~, Tbilisi,<br />
90 gv.).<br />
warmodgenilia fermentebis, kerZod, hemoproteinebis,<br />
rogorc biokatalizatorebis moqmedebis<br />
axleburi xedva. naCvenebia, rom maTi aqtiuri<br />
centris SenebaSi arsebuli analogia moqmedebis<br />
farTo universalobas gansazRvravs, rac<br />
am meqanizmis uaRresad maRali moqnilobiTaa ganpirobebuli.<br />
naCvenebia, agreTve, rom toqsikur na-
151<br />
erTTa gauvneblobaSi monawile ZiriTadi fermenti<br />
_ citoqrom P450 SeiZleba monooqsigenazur,<br />
oqsidazur da peroqsidazur reaqciebs akatalizebdes,<br />
rac mis detoqsikaciur SesaZleblobebs<br />
gansakuTrebulad efeqturs xdis.<br />
akad.wevr-kor. m.gordezianma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />
_ `qimiurad dabinZurebuli niadagebis bioremediaciis<br />
strategia~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />
konferencia `biomravalferovneba da bioteqnologiebi~,<br />
Tbilisi).<br />
akademiis wevr-korespondenti irakli eliava<br />
statia<br />
`axali monacemebi nematodas Pseudoaulolaimus<br />
Anchilocaudatus Imammura, 1931 (Chomadorida: Aulolaimidae)<br />
gavrcelebis Sesaxeb (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1,<br />
2011, 152-154, inglisur enaze).<br />
dadgenilia Pseudoaulolaimus Anchilocaudatus Imammura,<br />
1931 (Chomadorida: Aulolaimidae) gavrcelebis axali<br />
wertili – Savi zRvis aRmosavleT sanapiro,<br />
kolxeTis erovnuli parki (saqarTvelo). napovnia<br />
4 mamri. mocemulia nematodas xelaxali aRwera,<br />
ganazomebi da naxatebi.<br />
akad.wevr-kor. i.eliavam 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciebSi da gaakeTa moxsenebebi:<br />
_ `saqarTvelos fitoparazituli da Tavisuflad<br />
mcxovrebi nematodebis taqsonomia da ekologia”<br />
(TanaavtorobiT; saerTaSoriso konferencia<br />
`kavkasiis faunis biomravalferovneba da konservaciis<br />
problemebi”, erevani, somxeTi);
152<br />
_ `saqarTvelos fitohelminTebi” (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos parazitologebis XI saer-<br />
TaSoriso konferencia `parazitologiis aqtualuri<br />
problemebi saqarTveloSi”, Tbilisi).<br />
akademiis wevr-korespondenti abesalom vekua<br />
monografia<br />
akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />
`dmaniseli hominidebi” (Tbilisi, saqar-<br />
Tvelos erovnuli muzeumi, 2011, 209 gv.).<br />
mocemulia evraziaSi uZvelesi hominidebis<br />
naSTebis aRmoCenis istoria, garkveulia adreuli<br />
hominidebis sistematikuri adgili. gamokvleulia,<br />
rom samxreT kavkasiaSi pirveli hominidi movida<br />
afrikidan da aq damkvidrda, rasac xeli Seuwyo<br />
xelsayreli klimaturi pirobebis arsebobam. dmanisSi<br />
dadgenilia adreuli hominidis ori populacia<br />
Homo ergaster (mSromeli adamiani) da Homo<br />
georgicus (jeorjianeli adamiani).<br />
statiebi<br />
1) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />
`dmanisSi adamianis okupaciis yvelaze<br />
adreuli kvali 1,8-1,78 mln. w. TariRdeba” (PNAS<br />
USA, v. 108, #26, 2011, 10432-10436, inglisur enaze).<br />
mocemulia dmanisis adgilsapoveblisa da hominidis<br />
naSTebis mecnieruli mniSvneloba. gamo-<br />
Tqmulia mosazreba, rom dmanisis aRmoCenebma arsebiTad<br />
Secvala adre arsebuli warmodgena hominidebis<br />
evoluciis Sesaxeb.<br />
2) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />
`paleogaremos evolucia saqarTvelos<br />
anTropogenSi” (saqarTvelos mecnierebaTa erovnu-
153<br />
li akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 116-122, inglisur<br />
enaze).<br />
anTropogenis dasawyisisaTvis saqarTveloSi<br />
aSkarad SeimCneva paleogeografiuli garemos<br />
cvla. Tbili da notio hava adgils uTmobs zomierad<br />
mSral klimats. Zlierdeba garemos qser<strong>of</strong>itizacia.<br />
saTanadod icvleba faunac.<br />
3) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />
`kaxeTisa da mimdebare regionebis neogenur<br />
xerxemlianTa faunis mravalferovnebis dinamika”<br />
(saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
macne. biologiis seria, t. 9, #1-4, 2011, 71-<br />
84, inglisur enaze).<br />
mocemulia kaxeTis teritoriaze aRmoCenili<br />
neogenuri faunebis mimoxilva, dadgenilia maTi<br />
stratigrafiuli Rirebuleba, mocemulia aRmosavleT<br />
saqarTvelos neogenuri faunebis stratigrafiuli<br />
Sepirispireba evropisa da aziis neogenur<br />
faunebTan.<br />
4) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan TanaavtorobiT.<br />
`akademikos l.gabunias gaxseneba” (ж. `Археология<br />
Кавказа~, #4, 2011, 4-6, rusul enaze).<br />
5) `avaza Acinonyx pardinensis (Cr. et Iob.) dmanisis<br />
faunaSi xorcis pirveli momwodebeli” (TanaavtorobiT;<br />
Quaternary Science Reviews, 30, 2011, 2703-2714,<br />
inglisur enaze).<br />
gamoTqmulia mosazreba, rom dmanisis faunaSi<br />
arsebuli avaza aqtiuri mtacebeli iyo, romelic<br />
Tavis nadavls bolomde ar Wamda da tovebda<br />
leSs, romliTac sxva mtaceblebi sargeblobdnen<br />
da ikvebebodnen.<br />
6) `udabnopiTekis Udabnopithecus garedziensis Bur.<br />
et Gab sistematikuri adgili da misi geologiuri
154<br />
asaki~ (TanaavtorobiT; ж. `Археология Кавказа~, #4,<br />
2011, 7-15, rusul enaze).<br />
statia eZRvneba udabnos adamianismagvari maimunis,<br />
udabnopiTekis sistematikur adgilsa da<br />
mis geologiur asaks. kerZod, gamoTqmulia mosazreba,<br />
rom udabnopiTekis geologiuri asaki aris<br />
meotisi da is geologiurad yvelaze axalgazrdaa<br />
adamianismagvar maimunebs Soris.<br />
7) `dmanisi _ namarxi hominidebis uZvelesi adgilsamy<strong>of</strong>eli<br />
evraziaSi” (TanaavtorobiT; ж. `Археология<br />
Кавказа~, #4, 2011, 16-94, rusul enaze).<br />
detaluradaa ganxiluli dmanisis hominidebis<br />
sistematika, migraciis gzebi da evraziaSi<br />
gavrcelebis dro.<br />
8) `ivris zeganis florisa da faunis pliopleistocenuri<br />
istoria~ (TanaavtorobiT; ж. `Археология<br />
Кавказа~, #4, 2011, 169-208, rusul enaze).<br />
naSromi exeba ivris zeganis gvian kainozouri<br />
faunisa da floris mimoxilvas. ZiriTadi yurad-<br />
Reba gamaxvilebulia pliocensa da pleistocenSi<br />
ivris zeganze paleoklimaturi garemos cvlaze,<br />
rac iwvevda faunis Semadgenlobis cvlasac.<br />
9) `saqarTvelos namarxi adamianebi” (TanaavtorobiT;<br />
ж. `Археология Кавказа~, #4, 2011, 148-162,<br />
rusul enaze).<br />
mocemulia arqeologiur ZeglebSi mopovebuli<br />
namarxi adamianis naSTebi, romlebic mikuTvnebulia<br />
neandertalels.<br />
10) `mtaceblebi dmanisis vilifrankul faunaSi”<br />
(TanaavtorobiT; erovnuli muzeumis sabunebismetyvelo<br />
da preistoriuli seqciis macne, #3,<br />
2011, 75-84).
155<br />
mocemulia dmanisis mtaceblebis axali masalis<br />
aRwera, sistematika da garemo.<br />
11) `sawurblias mRvimis frinvelebi” (TanaavtorobiT;<br />
erovnuli muzeumis sabunebismetyvelo<br />
da preistoriuli seqciis macne, #3, 2011, 65-74).<br />
gakeTebulia mimoxilviTi analizi sawurblias<br />
mRvimeSi aRmoCenili frinvelebis Sesaxeb. sainteresoa,<br />
rom sawurbliaSi aRmoCenilia mTis indauris<br />
naSTi, rac iSviaTia Cvens faunaSi.<br />
12) `monadire-Semgroveblobidan mwarmoeblur<br />
meurneobaSi gadasvla arqeologiaSi~ (J. `Ziebani~,<br />
#20, 9-27).<br />
akad.wevr-kor. a.vekuas redaqtorobiT gamoqveynda<br />
ori Jurnali: ж. `Археология Кавказа~, #4,<br />
2011 da erovnuli muzeumis sabunebismetyvelo da<br />
preistoriuli seqciis macne, #3.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
Tengiz zaaliSvili<br />
statia<br />
`siTburi SokiT damuSavebuli virTagvas Rvi-<br />
Zlidan gamoy<strong>of</strong>il birTvul matriqsSi PARP-1-is<br />
zrda” (TanaavtorobiT; gadacemulia dasabeWdad<br />
JurnalSi `Биохимия~, moskovi, inglisur enaze).<br />
qromatinTan asocirebuli fermenti poli<br />
(ADP-riboza) polimeraza-1 (PARP-1), romelic akatalizebs<br />
sxvadasxva birTvuli cilebis NAD + -<br />
damokidebul ADP-ribozilirebas, lokalizebulia<br />
birTvul matriqsSi. naCvenebia, rom siTburi<br />
Sokis dros PARP-1 translocirdeba qromatinidan<br />
birTvul matriqsSi. am movlenas Tan sdevs bir-<br />
TvSi PARP-is aqtivobis inhibireba, xolo matriqsSi<br />
_ misi zrda. miRebuli monacemebis mixedviT
156<br />
naklebad savaraudoa, rom birTvuli matriqsis<br />
Termuli destabilizacia ganapirobebdes PARP-1-<br />
is translocirebas.<br />
akad.wevr-kor. T.zaaliSvilis xelmZRvanelobiT<br />
iv.beritaSvilis eqsperimentuli biomedicinis<br />
centrSi damTavrda samecniero-kvleviTi Tema `hiperTermiis<br />
gavlena poli (ADP-riboza) polimeraza<br />
1-is subbirTvul ganawilebasa da mis fermentul<br />
aqtivobaze”.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
daviT lorTqifaniZe<br />
monografia<br />
akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT. `dmaniseli<br />
hominidebi” (Tbilisi, saqarTvelos erovnuli<br />
muzeumi, 2011, 209 gv.). (monografiis anotacia<br />
ix. gv. 152).<br />
statiebi<br />
1) `ratom iyo `afrikeli” afrikidan gavrcelebuli<br />
adreuli adamiani” (TanaavtorobiT; Quaernary<br />
Science Reviews, v. 30, issue 11-12, 2011, 1338-1342, inlisur<br />
enaze).<br />
2) `hominidebis Camosaxleba dmanisSi (saqar-<br />
Tvelo, samxreT kavkasia): pirveladi masala da evropis<br />
pirveli hominidebis samewarmeo saqmianoba~<br />
(TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong> Human Evolution, v. 60, Issue 5,<br />
2011, 571-596, inglisur enaze).<br />
3) `dmanisis hominidebis kbilebis mikrocve-<br />
Tis teqsturis analizi da sakvebi~ (TanaavtorobiT;<br />
Journal <strong>of</strong> Human Evolution, 61(6):683-7, 2011, inglisur<br />
enaze).<br />
4) `zomieri da xmelTaSuazRvispira evraziis<br />
adreuli hominidebis paleogaremo: paleoliTis
157<br />
ZiriTadi raionebis axali paleobotanikuri monacemebi<br />
da sinqronuli bunebrivi ciklebi~ (TanaavtorobiT;<br />
Quaternary Science Reviews, v. 30, issue 11-12,<br />
2011, 1439-1447, inglisur enaze).<br />
5) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT.<br />
`dmanisSi adamianis okupaciis yvelaze adreuli<br />
kvali 1,8-1,78 mln. w. TariRdeba” (PNAS USA, v. 108,<br />
#26, 2011, 10432-10436, inglisur enaze) (statiis<br />
anotacia ix. gv. 152).<br />
6) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT.<br />
`paleogaremos evolucia saqarTvelos anTropogenSi”<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
moambe, t. 5, #3, 2011, 116-122, inglisur enaze).<br />
(statiis anotacia ix. gv. 152).<br />
7) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT.<br />
`kaxeTisa da mimdebare regionebis neogenur xerxemlianTa<br />
faunis mravalferovnebis dinamika” (saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis macne.<br />
biologiis seria, t. 9, #1-4, 2011, 71-84, inglisur<br />
enaze) (statiis anotacia ix. gv. 153).<br />
8) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT.<br />
`akademikos l.gabunias gaxseneba” (ж. `Археология<br />
Кавказа~, #4, 2011, rusul enaze) (statiis anotacia<br />
ix. gv. 153).<br />
akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo simpoziumebisa da konferenciebis<br />
muSaobaSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `pirveli homo kavkasiaSi” (amerikis arqeologTa<br />
asociaciis yovelwliuri Sexvedra, sakramento,<br />
aSS);<br />
_ evropis anTropologTa asociaciis yovelwliuri<br />
Sexvedra (maqs plankis universiteti, laifcigi,<br />
gfr);
158<br />
_ `hominidi _ xorcimWamelis urTierTqmedebis<br />
damadasturebeli monacemebi dmanisSi: tafonomiuri<br />
meTodi” (evropis anTropologTa asociaciis<br />
konferencia, salu, espaneTi);<br />
_ saerTaSoriso simpoziumi paleoanTropologiaSi<br />
(Cadis respublika);<br />
_ „meoTxeulis Sesaxeb arsebuli kvlevebis<br />
zogadi mimoxilva, adamianis evolucia da paleoekologia“<br />
(samxreT kataloniis saerTaSoriso<br />
daxelovnebis kampusis saerTaSoriso forumi, espaneTi);<br />
_ `saqarTvelo, unikaluri qveyana: gasaocari<br />
warsuliT momavlis mSenebloba” (saerTaSoriso<br />
konferencia „kacobriobis momavali multipolarul<br />
samyaroSi“, pergamonis muzeumi, laifcigi,<br />
gfr);<br />
_ `dmanisis arqeologiuri masala” (romis sapiensas<br />
universitetisa da italiis arqeologiis<br />
institutis konferencia-gam<strong>of</strong>ena: `homo sapiensi:<br />
adamianis mravalferovnebis didebuli istoria“,<br />
romi, italia).<br />
akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZe aris Semdegi<br />
grantebT dafinansebuli proeqtebis TanaSemsrulebeli:<br />
_ `digitaluri dokumentireba da axali monapovrebis<br />
analizi dmanisis adgilsapovelebidan~<br />
(SCOPES);<br />
_ `dmanisis tafonomiuri analizi~ (NSF).<br />
akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZe 2011 wlis 26<br />
maiss saqarTvelos prezidentis mier dajildovda<br />
brwyinvalebis ordeniT.<br />
man 2011 wels waikiTxa sajaro leqciebi:<br />
_ `pirvelebi afrikis gareT“ (Cikagos savele<br />
muzeumi, aSS);
159<br />
_ „dmanisis hominidebi da evraziis teritoriaze<br />
xalxis yvelaze adreuli gansaxleba“ (tubingenis<br />
universiteti, gfr).<br />
akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZis xelmZRvanelobiT<br />
2011 wels ganxorcielda:<br />
1) saqarTvelos erovnuli muzeumis simon janaSias<br />
saxelobis saqarTvelos istoriis muzeumis<br />
saganZuris gaxsna da saqarTvelos erovnuli muzeumis<br />
erovnuli galereis gaxsna sareabilitacio<br />
samuSaoebis Semdgom.<br />
2) saerTaSoriso grZelvadiani proeqti quveiTis<br />
saxelmwifoSi, romelic gulisxmobs qar-<br />
Tveli arqeologebis mier failakas kunZulis<br />
arqeologiur Seswavlasa da gaTxras. saqarTvelos<br />
erovnul muzeumsa da quveiTs Soris memorandumi<br />
jer kidev 2010 wels gaformda, xolo<br />
pirveli misia 2011 wlis gazafxulze gaemgzavra<br />
failakaze. qarTveli arqeologebis mier Catarebuli<br />
pirvelive eqspedicia warmatebuli aRmoCnda.<br />
3) ori saerTaSoriso gam<strong>of</strong>enis organizeba:<br />
a) „oqros sawmisi, saqarTvelos uZvelesi saganZuri“,<br />
traianes bazrobebis muzeumi (romi, italia);<br />
b) „homo sapiensi: adamianis mravalferovnebis<br />
didebuli istoria“, palaoeqspo (romi, italia).<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
giorgi naxucriSvili<br />
statiebi<br />
1) `kavkasiis maRalmTis sartylebis mcenareuloba~<br />
(Ethnopharmacologia, #47, 2011, 45-51, frangul<br />
enaze).
160<br />
ganxilulia kavkasiis maRalmTis mcenareulobis<br />
sartylebis ZiriTadi formaciebi. gamokve-<br />
Tilia kavkasiis maRalmTis mcenareulobis Tavisebureba.<br />
kavkasiis mcenareuloba Sedarebulia evropis<br />
alpebis mcenareulobasTan.<br />
2) `mcenareTa mravalferovneba saqarTveloSi<br />
didi da mcire kavkasionis magaliTze~ (TanaavtorobiT;<br />
In: Spiegel der Forschung, Justus-Liebig Universitat,<br />
Giessen, t. 28, #2, 2011, 24-31, germanul enaze).<br />
fitomravalferovneba ganxilulia adgilsamy<strong>of</strong>elisa<br />
da landSaftis gamoyenebis mniSvnelobis<br />
TvalsazrisiT. mocemulia monacemebi yazbegisa<br />
da bakurianis mcenareTa saxeobebisa da habitatebis<br />
mravalferovnebis Sesaxeb. daxasiaTebuli<br />
da Sedarebulia am ori regionis mcenareulobis<br />
aqtualuri da potenciuri simaRliTi sartylebi.<br />
aRwerilia maRalmTis habitatis tipebi da maTi<br />
indikatorebi.<br />
3) `gvalva eroziis zRvarze arCevs `damalul~<br />
gamarjvebul saxeobebs~ (TanaavtorobiT,<br />
Plant Ecology & Diversity, 2011, inglisur enaze).<br />
ganxilulia yazbegis regionSi intensiuri<br />
Zovebis Sedegad eroziis warmoqmnis procesi da<br />
misi Semdgomi ganviTareba. gamovlenilia eroziisadmi<br />
sensitiuri da tolerantuli saxeobebi.<br />
akad.wevr-kor. g.naxucriSvili 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `centraluri kavkasionis mcenareulobis<br />
mravalferovneba, monacemTa bazis Seqmna da menejmenti~<br />
(samecniero konferencia `saqarTvelos<br />
biomravalferovneba~, Tbilisi);
161<br />
_ `kavkasiis maRalmTis mcenareuloba~ (saer-<br />
TaSoriso kongresi `biosistematika”, berlini,<br />
gfr);<br />
_ `globaluri klimaturi cvlilebis niSnebi<br />
centralur kavkasionze (maRalmTis mcenareulobis<br />
magaliTze)~ (vorkSopi `globaluri cvlilebebis<br />
kvleva mTian regionebSi~, avila, espaneTi);<br />
_ `centraluri kavkasionis subnivalur mcenareTa<br />
fenologia~ (evropis ekologTa me-12 saer-<br />
TaSoriso kongresi, avila, espaneTi).<br />
akad.wevr-kor. g.naxucriSvilma moipova folksvagenis<br />
fondis granti `kavkasiis mcenareuli<br />
mravalferovnebis konservaciis gamovlenis saSualebebi”<br />
(2011-2014).<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
TinaTin saduniSvili<br />
statiebi<br />
1) `X. vesicatoria specifikuri fagis zogierTi<br />
biologiuri da fizikur-qimiuri Tvisebebi~ (TanaavtorobiT;<br />
j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian science~, v. 9, #2, 2011,<br />
62-66, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia saqarTveloSi pomidvris Savi<br />
baqteriuli silaqavis gamomwvevi Xanthomonas vesicatoria<br />
specifikuri liTiuri baqteri<strong>of</strong>agis sami<br />
xazis biologiuri da zogierTi fizikur-qimiuri<br />
Tviseba. samive fagis adsorbciis dro da latenturi<br />
periodi iyo mokle da TiTqmis erTnairi.<br />
Seswavlilia Sabiamnis xsnarisa da spilenZis oqsiqloridis<br />
gavlena fagebis narevze. fagebze da<br />
maT narevze maRali temperaturebis gavlenis SeswavliT<br />
dadgenilia, rom isini miekuTvnebian ma-<br />
Rali temperaturisadmi gamZle fagebs.
162<br />
2) akad. g.kvesitaZesTan TanaavtorobiT. `orsafexuriani<br />
anaerobuli procesi biodegradirebadi<br />
municipaluri narCenebidan bio-wyalbadisa da biomeTanis<br />
kombinirebuli warmoebisaTvis~ (j. Energy<br />
2011, doi:10.1016/j.energy.2011.08.039, inglisur enaze)<br />
(anotacia ix. gv. 145).<br />
3) akad. g.kvesitaZesTan TanaavtorobiT. `celulozisa<br />
da hemicelulozis naxSirwylebis daduReba<br />
eTanolad da wyalbadad anaerobuli<br />
saqarozis damSleli baqteriebiT~ (IV saerTaSoriso<br />
konferenciis _ `agrosamrewvelo inJineriis<br />
ZiriTadi mimarTulebebi, 2010~ masalebi, praRa,<br />
CexeTis respublika, 2011, 373-377, inglisur enaze)<br />
(anotacia ix. gv. 146).<br />
akad.wevr-kor. T.saduniSvilma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo samecniero konferenciebSi da waikiTxa<br />
moxsenebebi:<br />
_ `baqteri<strong>of</strong>agze dafuZnebuli teqnologia<br />
mcenaris baqteriuli daavadebebis winaaRmdeg~<br />
(TanaavtorobiT; rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi<br />
miZRvnili III saerTaSoriso konferencia<br />
gamoyenebiT qimiaSi. saqarTvelos teqnikuri universiteti,<br />
Tbilisi);<br />
_ `baqteri<strong>of</strong>agi, rogorc saSualeba bostneulis<br />
baqteriuli daavadebebis winaaRmdeg~ (TanaavtorobiT;<br />
saerTaSoriso konferencia `garemo da<br />
adamiani”, qobuleTi);<br />
_ `bostneulis baqteriuli daavadebebisgan<br />
dacvis biologiuri meTodebi~ (TanaavtorobiT;<br />
iuneskos saerTaSoriso konferencia `biomravalferovneba<br />
da bioteqnologiebi~, Tbilisi).
163<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
devi ugrexeliZe<br />
statia<br />
`qarTuli (kaxuri) Rvinoebis fenoluri naer-<br />
Tebi da antiradikaluri efeqturoba” (TanaavtorobiT;<br />
Journal <strong>of</strong> Food Science and Engineering 1, 361-365,<br />
2011, inglisur enaze).<br />
gamokvleulia kaxuri Rvinoebis fenoluri<br />
naerTebis, maT Soris, umartivesi fenolebis, oqsibenzomJavebis,<br />
aldehidebis, oqsidariCinmJavebis<br />
da kumarinebis antiradikaluri efeqturoba stabiluri<br />
Tavisufali radikalis 1,1-difenil-2-pikrilhidrazilis<br />
gamoyenebiT. miRebuli Sedegebi<br />
miuTiTebs, rom fenoluri naerTebi Tavisufali<br />
radikalebis potenciuri SemboWvelebia da mis mimarT<br />
aqtiuroba ganpirobebulia maTi molekulebis<br />
qimiuri struqturiT.<br />
† akademiis wevr-korespondenti<br />
zurab qomeTiani<br />
statiebi<br />
1) `Mg 2+ damokidebuli Mn-ATPazas zogierTi<br />
kinetikuri Tavisebureba virTagvas Tavis tvinis<br />
sinafsur membranebSi~ (TanaavtorobiT; Biological<br />
Trace Element Research, (2011) 144:951–964; DOI 10.1007/<br />
s12011-011-9066-1, inglisur enaze).<br />
virTagvas Tavis tvinis sinafsur fraqciaSi<br />
napovnia Mn 2+ -iT gamowveuli MgATPazuri aqtivobis<br />
cvlileba, rasac ewoda MnATP. naCvenebia, rom<br />
igi warmoadgens mravalubnian fermentul sistemas,<br />
romlis funqciuri erTeuli minimum dimeria. misi
164<br />
substratia MgATP-is kompleqsi. dadginda, rom<br />
Mn 2+ -is rogorc aucilebeli aqtivatoris, ise<br />
sruli inhibitoris ubnebis ricxvi tolia (n=m).<br />
aRniSnuli fermentuli sistemis Mg 2+ -iT regulaciis<br />
meqanizmis Seswavlam aCvena, rom Mg 2+ warmoadgens<br />
orgvari efeqtis mqone modifikators, dabali<br />
koncentraciisas aaqtivebs fermentul sistemas,<br />
xolo maRali koncentraciisas ainhibirebs mas.<br />
rTuli formis mrudebis kinetikuri analizis me-<br />
Todis gamoyenebiT, kinetikuri mrudebis Teoriuli<br />
analiziTa da eqsperimentTan misi SedarebiT<br />
Seiqmna MnATPazas muSaobis `minimaluri modeli~.<br />
2) `ARL67156-is gavlena Mg 2+ -aradamokidebul<br />
HCO - 3 -anionebiT aqtivirebul ATPazur reaqciaze~<br />
(TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis macne. biomedicinis seria, t. 37,<br />
#1-2, 2011, 113-117).<br />
3) `neirotransmiterebisa da sinaftosomuri<br />
faqtoris gavlena Ca,Mg-ATPazur da Mg-ATPazur<br />
aqtivobaze” (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis macne. biomedicinis<br />
seria, t. 37, #1-2, 2011, 1-4).<br />
biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebam 2011<br />
wels Caatara 6 saerTo kreba da biuros 4 sxdoma.<br />
gamovlenil iqna biologiis dargis saukeTeso samecniero-kvleviTi<br />
dawesebuleba _ sergi durmiSi-<br />
Zis bioqomiisa da bioteqnologiis instituti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebam ganixila da recenzia misca 7 sajaro<br />
samarTlis iuridiuli piris _ samecniero<br />
dawesebulebis, 2010 wlis samecniero da samecniero-saorganizacio<br />
saqmianobis 9 angariSs.
165<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi<br />
ucxoel wevrad asarCevad wardgenilia:<br />
a) parizis pasteris institutis laboratoriis<br />
xelmZRvaneli, Jurnal `Research in Microbiology~-is<br />
mTavari redaqtori daviT frangiSvili da b) jon<br />
hopkinsis universitetis (aSS) biologiis departamentis<br />
pr<strong>of</strong>esori petre privalovi.<br />
gamoCenili qarTveli mecnieris sergi durmi-<br />
SiZis saxelobis 2011 wlis premia mieniWa akad.<br />
Tengiz beriZes SromaTa ciklisTvis `genomis organizaciis<br />
sakiTxebi”.<br />
gany<strong>of</strong>ilebasTan arsebulma biomravalferovnebisa<br />
da ekologiur problemaTa komisiam Caatara<br />
erovnuli samecniero konferencia `saqar-<br />
Tvelos biomravalferovneba”.<br />
medicinis gany<strong>of</strong>ileba<br />
medicinis gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis<br />
gaerTianebuli iyo 6 wevri, maT Soris<br />
3 akademikosi da 3 wevr-korespondenti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />
1 monografia da 32 samecniero statia.<br />
akademikosi fridon Todua<br />
statiebi<br />
1) `sanaRvle gzebis parazituli daavadebebi:<br />
diagnostika da mkurnaloba~ (ж. `Медицинская визуализация~,<br />
#1, moskovi, 2011, 69-74, rusul enaze).<br />
biliaruli sistemis parazituli daavadeba<br />
endemur regionebSi gavrcelebuli daavadebaa. biliaruli<br />
sistemis parazitebma SesaZlebelia gamoiwvion<br />
sanaRvle sadinrebis obstruqcia, qole-
166<br />
cistiti, qolangiti, pankreatiti, striqtura. zogierT<br />
SemTxvevebSi igi qolangiokarcinomis ganvi-<br />
Tarebis mizezicaa.<br />
kvlevis meTodebidan parazitul daavadebaTa<br />
diagnostikaSi didi mniSvneloba aqvs ultrabgeriT<br />
kvlevas, kompiuterul tomografias da magnitur-rezonansul<br />
tomografias. fibroendoskopia<br />
ki gamoiyeneba sanaRvle gzebis parazitul daavadebaTa<br />
rogorc diagnostikaSi, aseve samkurnalod.<br />
Catarebuli kvlevis mizans warmoadgenda<br />
Tanamedrove kvlevis meTodTa SesaZleblobebis<br />
Seswavla, mkurnalobis adekvaturi taqtikis Semu-<br />
Saveba.<br />
klinikuri medicinis samecniero-kvleviT institutSi<br />
gamokvleul iqna 120 pacienti meqanikuri<br />
siyviTliT. retrospeqtulad Seswavlilia im 22<br />
pacientis kvlevis monacemebi, romlebTanac Semdgomi<br />
kvleviT verificirebulia parazituli daavadeba.<br />
pacientTa asaki meryeobda 35-dan 70 wlamde,<br />
upiratesad mamakacebi. kvlevis Sedegad eqinokokozi<br />
verificirebulia 17 SemTxvevaSi. fasciolizi<br />
diagnostirebulia 3 SemTxvevaSi, 2 Sem-<br />
TxvevaSi _ askaridozi.<br />
dadgenilia, rom magnitur-rezonansuli qolangiopankreatografia<br />
biliaruli sistemis parazitul<br />
daavadebaTa diagnostikaSi arainvaziuri<br />
kvlevis meTodia. misi saSualebiT maRali sizustiT<br />
fasdeba sanaRvle sadinarebis sanaTuri, zustad<br />
fasdeba obstruqciis done.<br />
2) `mravalSriani kompiuterul-tomografiuli<br />
angiografiis SesaZleblobebi aortis iSviaTi Tandayolili<br />
da SeZenili paTologiebis gamovlena-<br />
Si~ (J. `rentgenologiisa da radiologiis macne~,<br />
1-2(36-37), 2011, 30-40).
167<br />
Tanamedrove mravalSrianma kompiuterulma<br />
tomografiam (kt) aortis paTologiaTa diagnostikaSi<br />
faqtobrivad srulad Caanacvla invaziuri<br />
angiografia. radiologTaTvis Zalze mniSvnelovania<br />
aortis iSviaTi Tandayolili da SeZenili<br />
paTologiebis radiologiuri monacemebis adekvaturi<br />
Sefaseba. aortis Tandayolil daavadebebs<br />
ganekuTvneba Ria arteriuli sadinari, aortis<br />
hipoplazia, aortis koarqtacia, Sewyvetili aortis<br />
rkali, aortopulmonuri fanjara, arteriuli<br />
Rero, aortis sarqvelzeda stenozi da sisxlZar-<br />
Rvovani rgoli. aortis SeZenil paTologiebs<br />
ganekuTvneba aortis diseqcia, marfanis sindromi,<br />
msxvili sisxlZarRvebis vaskuliti, rogoricaa<br />
magaliTad takaiasus arteriiti da mikozuri anevrizmebi.<br />
mravalSriani kompiuteruli tomografia<br />
warmoadgens alternatiul meTods pirveladi<br />
diagnozis dadgenaSi, anatomiuri struqturebis<br />
diferencirebasa da urTierTdamokidebulebis SefasebaSi<br />
da masTan asocirebuli gul-sisxl-<br />
ZarRvTa anomaliebis gamovlenaSi. kvleva swored<br />
zemoaRniSnuli paTologiebis Seswavlas exeba.<br />
kvlevis iseTi axali arainvaziuri meTodebis danergvasTan<br />
erTad, rogoricaa magnitur-rezonansuli<br />
da mravalSriani kompiuterul-tomografiuli<br />
teqnologiebi, aortisa da misi totebis<br />
gamokvleva SesaZlebelia bevrad ufro swrafad,<br />
naklebi artefaqtebiTa da SedarebiT mcire<br />
raodenobis sakontrasto nivTierebis gamoyenebiT.<br />
ganxilulia mravalSriani kt kvlevisas gamovlenili<br />
gulmkerdis aortis normaluri anatomiis<br />
variantebi da maTi SefasebisaTvis gamoyenebuli<br />
terminologiebi, aRwerilia aortis iSvia-
168<br />
Ti Tandayolili da SeZenili dazianebebi, kt<br />
gamovlinebebi.<br />
mkurnalobis swori taqtikis gansazRvrisaTvis<br />
saWiroa dazianebuli keris gamovlena da misi<br />
dawvrilebiTi aRwera. kvlevis arCeviTi meTodia<br />
mravalSriani kt angiografia. yvelaze xSiri maxasiaTeblebia<br />
tomriseburi gamodrekilobani da<br />
policikluri konturebi. SemTxvevaTa 70%-Si aRiniSneboda<br />
gulmkerdisa da muclis aortis dazianeba<br />
Tirkmlis arteriebis gamosvlis donemde.<br />
maRali sivrcobrivi gardasaxvis izotropiuli<br />
da moculobiTi informaciis safuZvelze,<br />
mravalSriani kt, Sesrulebuli ekg-trigerirebiT<br />
an mis gareSe, aortis paTologiebis zusti da<br />
arainvaziurad swrafad Sefasebis saSualebas<br />
iZleva. igi alternatiuli meTodia pirveladi<br />
diagnozis CamoyalibebaSi, anatomiuri Taviseburebebisa<br />
da urTierTdamokidebulebis, aseve Tanmxlebi<br />
sisxlZarRvovani da gulis anomaliebis<br />
gamovlenaSi da dinamikaSi dakvirvebisas gadamwyvetia<br />
daavadebis progresisa da garTulebebis<br />
diagnostikaSi.<br />
3) `meningiomebis vaskularizacia, rogorc<br />
forma da Sinaarsi~ (J. `rentgenologiisa da radiologiis<br />
macne~, #1–2 (36–37), 2011, 7-19).<br />
Seswavlilia meningiomebis warmoSobis etiologia<br />
da paTogenezi, meningiomebis vaskularizaciis<br />
tipebi, maTi radiologiuri gamovlinebebi.<br />
gamoTqmulia axali mosazreba misi vaskularizaciis<br />
kolateralur Sinaarsze.<br />
4) `sisxlZarRvis kedlisa da sisxlis viskoelastiurobis<br />
cvlilebebi pulsaciuri cirkularuli<br />
dinebis dros~ (poloneTis samedicino fizikisa<br />
da inJineriis Jurnali, t. 16, Issue 1, 43-53.
169<br />
2011 wels Jurnali daido amerikis kosmiuri sivrcis<br />
Seswavlis erovnuli departamentis veb-gverdze:<br />
http://adsabs.harvard.edu/abs/2010PJMPE..16...43B).<br />
Sroma Seexeba arteriebis gansazRvrul adgilebSi<br />
pulsaciuri dinebis gavlenas sisxlSi da<br />
sisxlZarRvis kedelze. ganxilulia sisxlZarRvis<br />
aTerosklerozuli dazianebis paTfiziologiuri<br />
safuZvlebi, dasaxulia gzebi misi SesaZlo pr<strong>of</strong>ilaqtikisaTvis.<br />
akad. f.Toduam 2011 wels monawileobda konferenciebSi<br />
da gamovida moxsenebebiT:<br />
_ `manganumiT gamowveuli toqsikur-metaboluri<br />
encefalopaTia: klinikuri da radiologiuri<br />
gamovlinebebi~ (evropis radiologTa asociaciis<br />
yovelwliuri kongresi, vena, avstria);<br />
_ `Tavis tvinis struqturul-hemodinamikuri<br />
cvlilebebi, gamowveuli meTkaTinonis toqsikuri<br />
zemoqmedebiT~ (CrdiloeT amerikis radiologTa<br />
asociaciis kongresi, Cikago, aSS);<br />
_ `mravalSriani kt angiografiis roli kisris<br />
axalwarmonaqmnebis diagnostikaSi da diferencialur<br />
diagnostikaSi~ (onkologTa saerTaSoriso<br />
konferencia, romi, italia);<br />
_ `ocdameerTe saukunis medicina~ (saerTaSoriso<br />
samecniero konferencia, Tbilisi);<br />
_ `cifruli rentgenologiuri kvlevis Tanamedrove<br />
aspeqtebi kuW-nawlavis traqtis divertikulozis<br />
diagnostikaSi~ (saerTaSoriso samecniero<br />
konferencia, Tbilisi);<br />
_ `aortis rkalSi sisxlis nakadis viskoelastiurobis<br />
Sefaseba magnitur-rezonansuli tomografiiT~<br />
(saerTaSoriso samecniero konferencia,<br />
Tbilisi);
170<br />
_ `difuzur-Sewonili magnitur-rezonansuli<br />
kvleva adamianis normaluri anatomiisa da paTologiuri<br />
mdgomareobis SefasebisaTvis~ (saerTa-<br />
Soriso samecniero konferencia, Tbilisi).<br />
akademikosi nodar yifSiZe<br />
statiebi<br />
1) `Saqriani diabeti tipi 2-is, dislipoproteinemiisa<br />
da hipertenziis erTdrouli mkurnalobis<br />
efeqturoba xandazmul pacientebSi mosalodnel<br />
garTulebaTa da sisxlZarRvTa disfunqciis<br />
prevenciis TvalsazrisiT~ (me-9 saerTaSoriso<br />
kongresi gulis koronarul daavadebebze,<br />
venecia, italia, 2011, inglisur enaze).<br />
pacientebi, romelTac aReniSnebaT dislipoproteinemiis,<br />
Saqriani diabetis, arteriuli hipertenziisa<br />
da gulis iSemiuri daavadebis simptomTa<br />
klinikuri da laboratoriul-instrumentuli verificireba,<br />
namkurnalebi unda iyvnen ara marto<br />
`prioritetul~ klinikur simptomTa gamovlinebis<br />
Sesabamisad. Cveni Zalisxmeva mimarTuli unda<br />
iyos Sesabamisi maCveneblebis samizne donis misaRwevad,<br />
rac kompleqsuri mkurnalobis Sedegad<br />
SeiZleba iqnes miRweuli.<br />
2) `gulis iSemiuri daavadebis da marcxena<br />
parkuWis disfunqciis mqone pacientTa racionaluri<br />
mkurnaloba kardioproteqtoruli preparatiT<br />
– adenociniT~ (me-9 saerTaSoriso kongresi<br />
gulis koronarul daavadebebze, venecia, italia,<br />
2011, inglisur enaze).<br />
naCvenebia kardiotropiuli preparatiT – adenociniT<br />
mkurnalobis fonze bioenergetikuli rezervebis<br />
adekvaturi gaumjobesebis paralelurad
171<br />
gandevnis fraqciis zrda, aseve redoqs-statusis<br />
homeostazis aRdgena marcxena parkuWis disfunqciis<br />
mqone pacientebSi.<br />
3) `gulis iSemiuri daavadebis mkurnaloba<br />
gerontologiur pacientebSi~ (J. `gerontologia<br />
da geriatria~, 2011).<br />
Seswavlilia vitaminisa da preparat Triovitis<br />
efeqturoba gerontologiur pacientebSi<br />
stenokardiis dros. pirveladaa damtkicebuli ara<br />
mxolod qolesterinis, aramed dabali simkvrivis<br />
lipoproteidebisa da trigliceridebis donis dawevis,<br />
xolo maRali simkvrivis lipoproteidebis<br />
gazrdis SesaZlebloba E-vitaminis gamoyenebis Sedegad.<br />
igi SenarCunebuli iyo mkurnalobis kursis<br />
damTavrebis Semdegac. aRniSnuli Terapia<br />
xels uwyobs avadmy<strong>of</strong>Ta klinikuri mdgomareobis<br />
gaumjobesebas, rac gamoixateba iSemiis epizodebis<br />
raodenobisa da xangrZlivobis daqveiTebaSi,<br />
miRebuli nitroglicerinis abebis raodenobis<br />
SemcirebaSi, fizikuri datvirTvis mimarT tolerantobis<br />
donis gazrdasa da tradiciuli antianginaluri<br />
preparatebis dozebis SemcirebaSi.<br />
4) `podagra – mefeebis daavadeba~ (J. `gerontologia<br />
da geriatria~, 2011).<br />
Znelad Tu moiZebneba daavadeba, romelsac<br />
aqvs imdeni mxatvruli aRweriloba, rac podagras:<br />
`mefeebis daavadeba~, `piratebis daavadeba~,<br />
`Sxamis wveTi~. mis Sesaxeb xSirad werdnen rogorc<br />
samedicino, ise mxatvrul literaturaSi.<br />
podagriT avad iyvnen geniosebi: aleqsandre makedoneli,<br />
miqelanjelo, puSkini, turgenevi, mopasani,<br />
stendali. podagruli arTriti kargad iyo<br />
cnobili jer kidev antikuri xanis eqimebisaTvis.
172<br />
5) `metaboluri sindromis mqone pirebSi Tirkmlis<br />
qronikuli daavadebis prevenciis Tanamedrove<br />
RonisZiebebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1,<br />
121-125, inglisur enaze).<br />
kvlevis mizani iyo angiotenzin II-receptoris<br />
blokerebis (arb) da angiotenzinis gardamqmneli<br />
fermentis agf-inhibitorebis renoproteqtoruli<br />
efeqturobis Sefaseba ms-iT daavadebul pirebSi<br />
nefropaTiis sawyis etapze.<br />
xangrZlivi kombinirebuli Terapia arb/agf<br />
inhibitoriT (valsartani 160 mg/ qvinaprili 20 mg)<br />
axdens Tirkmlis qronikuli ukmarisobis (Tqu)<br />
ukuganviTarebas metaboluri sindromis (ms) mqone<br />
pirebSi, amdenad upriania gamoyenebul iqnes Tquis<br />
prevenciisa da mkurnalobisTvis.<br />
6) `garemo faqtorebis, cxovrebis wesis da<br />
sqesis zegavlena dRegrZelTa janmrTelobis statusze~<br />
(TanaavtorobiT; saqarTvelos mecniereba-<br />
Ta erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 133-137, inglisur<br />
enaze).<br />
2004-2007 wlebSi akad. n.yifSiZis saxelobis<br />
Terapiis erovnul centrSi Catarda kvleva, romelic<br />
moicavda dRegrZelobis socialur, samedicino,<br />
kvebis, fsiqologiur, ekologiur, demografiul<br />
da anTropologiur aspeqtebs. kvlevis ganmavlobaSi<br />
gamovlinda mravali saintereso Tavisebureba<br />
sqesTan, geografiul mdebareobasa da<br />
kvebis racionTan mimarTebaSi. sacxovrebeli adgili<br />
da sqesi, agreTve, kvebiTi racioni da fizikuri<br />
aqtivoba mniSvnelovan zegavlenas axdens<br />
adamianis sicocxlis xangrZlivobaze. saqarTveloSi<br />
qalTa sicocxlis saSualo xangrZlivoba<br />
mniSvnelovnad metia mamakacebTan SedarebiT. sxva-
173<br />
oba Seadgens saSualod Svid wels. mravali<br />
samecniero naSromi amtkicebs, rom mamakacebTan<br />
SedarebiT qalebs aqvT sicocxlis xangrZlivobis<br />
genetikuri upiratesoba. sxva monacemebis Tanaxmad<br />
geografiuli mdebareoba, gansakuTrebiT mTiani<br />
regionebi, aseve did zegavlenas axdenen adamianis<br />
sicocxlis xangrZlivobaze.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
lavrenti managaZe<br />
monografia<br />
`winamdebare jirkvlis (prostatis) simsivneebis<br />
mediko-biologiuri aspeqtebi~ (TanaavtorobiT;<br />
`meridiani~, Tbilisi, 2011, 271 gv.).<br />
ganzogadebulia informacia prostatis simsivnuri<br />
transformaciis gamomwvevi da ganviTarebis<br />
ujreduli da molekuluri meqanizmebis<br />
Sesaxeb.<br />
statiebi<br />
1) `ujreduli ciklisa da proliferaciis<br />
markerebis mniSvneloba Tirkmelujredovani kibos<br />
dros~ (TanaavtorobiT; Horizons in Cancer Research,<br />
v.42, niu-iorki, aSS, 2011, 191-205, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia P 27 , D 3 , Ki 67 markerebis mniSvneloba<br />
Tirkmlis keTil- da avTvisebiani daavadebebis<br />
dros. dadgenilia, rom P 27 aqtivoba mniSvnelovnad<br />
maRalia Tirkmlis normalur qsovilSi simsivnur<br />
qsovilTan SedarebiT. P 27 eqspresiis intensivoba<br />
negatiur korelaciur kavSirSia simsivnur zomas-<br />
Tan, xolo pozitiur kavSirSi – simsivnis stadiasa<br />
da diferenciaciis xarisxTan. Ki 67 Dda D 3 eqspresiis<br />
intensivoba pozitiurad korelirdeba simsivnis<br />
zomasTan, daavadebis stadiasa da diferen-
174<br />
ciaciis xarisxTan. kaplan-maieris statistikurma<br />
analizma aCvena, rom simsivnis recidivirebisa da<br />
pacientis sikvdilianobis risk-faqtorebs warmoadgenen:<br />
simsivnis zoma, daavadebis stadia, diferenciaciis<br />
xarisxi da P 27 eqspresiis intensivoba.<br />
koqsi-multivariaciuli analiziT dadgenilia,<br />
rom P 27 da simsivnis zoma warmoadgenen sikvdilianobis<br />
specifikur damoukidebel prognozul<br />
faqtors, P 27 da Ki 67 aqtivoba kavSirSia Tirkmlis<br />
simsivnis zomasTan, daavadebis stadiasa da klinikur<br />
manifestaciasTan.<br />
2) `oqsidanturi stresi da organizmis dacvi-<br />
Ti funqciis Seswavla prostatis kibos mqone<br />
pacientebSi~ (TanaavtorobiT; j. `Urology~, Supplement<br />
3A, 2011, berlini, gfr, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia prostatis keTilTvisebiani hiperplaziis,<br />
intraepiTeluri neoplazmisa da<br />
prostatis adenokarcinomis mqone mamakacebis sisxlSi<br />
tripeptid-glutaTionis, glutaTion-peroqsidazasa<br />
da glutaTion-reduqtazas aqtivoba.<br />
prostatis kibos SemTxvevebSi gamovlenilia glutaTiondamokidebuli<br />
sistemis cvlilebebi, romelic<br />
miuTiTebda kibos ujredebis rezistentobis<br />
momatebaze antisimsivnuri medikamentebisa da qsenobiotikebis<br />
mimarT.<br />
3) `ceruloplazminis dacviTi funqcia da misi<br />
gavlena prostatis kibos mqone mamakacebis eriTrocitebze~<br />
(TanaavtorobiT; European Medical, Health<br />
and Pharmaceutical Journal, v.2, 2011, 1-3, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia prostatis keTilTvisebiani hiperplaziisa<br />
da prostatis kibos adreuli stadiis<br />
mqone mamakacebis (asaki 60-75 weli) eriTro-
175<br />
citebis lizisze ceruloplazminis dacviTi aqtivoba,<br />
Catarebulia reqtaluri, histologiuri da<br />
eqoskopiuri kvlevebi. garda amisa, Seswavlilia<br />
amave asakis janmrTeli mamakacebis sisxlic. prostatis<br />
kibos dros eriTrocitebma ufro meti<br />
mgrZnobeloba gamoavlina lizisis maprovocirebel<br />
faqtorTan, vidre keTilTvisebiani hiperplaziis<br />
mqone mamakacebSi an sakontrolo jguf-<br />
Si. dadginda, rom prostatis avTvisebiani simsivnuri<br />
paTologiisaTvis damaxasiaTebelia eriTrocitebis<br />
struqturuli da funqciuri cvlilebebi.<br />
4) `metaboluri paramagnituri centrebis kvleva<br />
prostatis adenokarcinomis mqone pacientebis<br />
sisxlSi plastikur orqieqtomiamde da operaciis<br />
Semdeg~ (TanaavtorobiT; j. `Biophysics~, v. 56, N4, 2011,<br />
717-721, inglisur enaze).<br />
metaboluri paramagnituri centrebis Seswavla<br />
mniSvnelovan informacias iZleva ujreduli<br />
struqturis Sesaxeb, rac, Tavis mxriv, mTeli organizmis<br />
funqciur mdgomareobazec aisaxeba. naSromis<br />
mizani iyo prostatis adenokarcinomis mqone<br />
pacientebis sisxlis paramagnituri centrebis<br />
kvleva plastikur orqieqtomiamde da mis Semdeg.<br />
operaciidan 3-4 Tvis Semdeg miRebuli Sedegebis<br />
Sejamebam aCvena, rom sisxlis antioqsidanturi<br />
Tvisebis gaumjobesebasTan erTad cximovani peroqsidaciis<br />
intensivobis daqveiTebas aqvs adgili.<br />
5) `Tirkmlis donorebis sicocxlis xarisxis<br />
Sefaseba~ (TanaavtorobiT; Transplantation Proceedings,<br />
43(1), 2011, 373-375, inglisur enaze).<br />
Seswavlili da Sedarebulia sicocxlis xarisxis<br />
parametrebi: a) pacientebSi radikaluri
176<br />
nefreqtomiis Semdeg, b) Tirkmlis donorebsa da<br />
g) janmrTel, aranaoperacieb pirebSi. cxovrebis<br />
xarisxis SefasebisaTvis gamoyenebulia saerTaSoriso<br />
praqtikaSi aprobirebuli SF-36, GBB-24 da Bf-<br />
S kiTxvarebi. SF-36-is 8 kiTxvaridan 3 parametrSi<br />
– `socialuri funqcia~, `sxeulis tkivili~, `sicocxlisunarianoba~<br />
_ donorebSi gamovlinda statistikurad<br />
sarwmuno ukeTesi maCveneblebi. pacientebTan<br />
da sakontrolo jgufis pirebTan SedarebiT<br />
SF-36 kiTxvaris yvela parametrSi donorTa<br />
monacemebi aRemateboda pacientebisa da sakontrolo<br />
jgufis pirebis maCveneblebs. Bf-S-is parametrebi<br />
sarwmunod gansxvavdeboda jgufebs Soris<br />
donorTa sasargeblod. Tirkmlis donorTa cxovrebis<br />
xarisxi ar gansxvavdeba janmrTel, aranaoperacieb<br />
pirTa maCveneblebisagan da aRemateba Tirkmlis<br />
simsivnis gamo naoperaciev pacientTa cxovrebis<br />
xarisxis maCveneblebs. analogiuri kvlevis<br />
gagrZeleba mizanSewonilia donorebisa da pacientebis<br />
cxovrebis xarisxze moqmedi parametrebis<br />
Semdgomi Seswavlisa da analizisTvis.<br />
6) `Tirkmlis recipientebisa da dializze<br />
my<strong>of</strong>i pacientebis sicocxlis xarisxis Sefaseba~<br />
(TanaavtorobiT; Transplantation Proceedings, 43(1), 2011,<br />
376-379, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia sicocxlis xarisxis maCveneblebi:<br />
a) hemodializze my<strong>of</strong> 120 pacientSi, b) perkutanul<br />
dializze my<strong>of</strong> 43 pacientSi, g) Tirkmlis<br />
48 recipientSi, d) Tirkmlis 9 pacientSi,<br />
romelTac sxvadasxva mizezis gamo dakarges<br />
transplantatis funqcia da daubrundnen dializs<br />
da e) 120 sxvadasxva asakis janmrTel pirSi.<br />
kvlevis Sedegma aCvena, rom Tirkmlis recipiente-
177<br />
bis sicocxlis xarisxis maCveneblebi ar gansxvavdeboda<br />
sakontrolo jgufis monacemebisagan da<br />
aRemateboda dializze my<strong>of</strong>i pacientebis analogiur<br />
maCveneblebs. hemo da peritoneul dializze<br />
my<strong>of</strong>i pacientebis sicocxlis xarisxi ar gansxvavdeba<br />
erTmaneTisgan da uaresia janmrTeli<br />
populaciis maCveneblebTan SedarebiT. dadginda,<br />
rom trasplantatis dakargva da dializze dabruneba<br />
iwvevs pacientTa sicocxlis xarisxis<br />
maCveneblebis gauaresebas.<br />
akad.wevr-kor. l.managaZe 2011 wels monawileobda<br />
samecniero kongresebsa da konferenciebSi:<br />
_ evropis urologTa asociaciis (EAU) 26-e<br />
kongresi (vena, avstria);<br />
_ samedicino farmacevtuli kompania `glaqsos<br />
mitklainisa~ da al.wulukiZis sax. urologiis<br />
erovnuli centris mxardaWeriT organizebuli<br />
konferencia `prostatis keTilTvisebiani hiperplaziis<br />
medikamentozuri mkurnalobis Tanamedrove<br />
principebi~ (Tbilisi);<br />
_ mamakacis janmrTelobis asociaciis konferencia<br />
(Tbilisi, 9 ivlisi da 28 ivlisi);<br />
_ pr<strong>of</strong>. n.yifSiZis mier organizebuli saer-<br />
TaSoriso konferencia (baTumi);<br />
_ urologTa saerTaSoriso sazogadoebis (SIU)<br />
31-e kongresi (berlini, gfr).<br />
akademiis wevr-korespondenti qeTevan nemsaZe<br />
statiebi<br />
1) `deda-bavSvis mijaWvulobis fsiqologiuri<br />
da ekonomikuri faqtorebi~ (J. `pulmonologia da<br />
alergologia~, baltiis I pediatriuli kongresis
178<br />
Sromebi, vilniusi, litva, 2011, gv. 22, inglisur<br />
enaze).<br />
dedis bavSvisadmi mijaWvuloba SesaZloa mravali<br />
fsiqo-socialuri faqtoriT iyos ganpirobebuli,<br />
Tumca xSir SemTxvevaSi is ver xsnis<br />
dedis qcevis araadekvaturobas, rac fiziologiuri<br />
safuZvlebis Seswavlis aucileblobas usvams<br />
xazs.<br />
2) `adreuli asakis bavSvTa ganviTarebis Sefasebis<br />
Tanamedrove meTodologia da iSviaTi<br />
daavadebebi~ (samxreT kavkasiis II konferencia iSviaT<br />
da obol daavadebebze, VI sesia, J. `iSviaTi<br />
da oboli daavadebebi~, Tbilisi, 2011, gv. 18,<br />
inglisur enaze).<br />
aRwerilia bavSvis globaluri ganviTarebis<br />
Sefasebis meTodologia da iSviaTi daavadebebis<br />
SemTxvevebi.<br />
akad.wevr-kor. q.nemsaZis mier mopovebuli iqna<br />
Semdegi grantebi:<br />
_ aSS, jon snous kvlevisa da swavlebis instituti,<br />
kontraqt `efeqturi perinataluri movlis~<br />
mowveuli leqtori (USAID, JSI, 2011);<br />
_ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da<br />
socialuri dacvis saministro, perinatalur-neonataluri<br />
proeqtis farglebSi nacionaluri protokolebis<br />
SemuSaveba (UNICEF-is samuSao jgufis<br />
wevri, 2011);<br />
_ kontraqti ukrainis neonatologebisaTvis me-<br />
Toduri saxelmZRvanelos SesamuSaveblad (USAID,<br />
JSI, 2011).<br />
akad.wevr-kor. q.nemsaZe 2011 wels arCeulia<br />
bavSvebze Zaladobisa da ugulebely<strong>of</strong>is pre-
179<br />
venciis saerTaSoriso sazogadoebisa (ISPCAN) da<br />
amerikis ZuZuTi kvebis akademiis sapatio wevrad.<br />
akad.wevr-kor. q.nemsaZe 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi da gamovida moxsenebebiT:<br />
_ `adreuli asakis bavSvTa ganviTarebis Sefasebis<br />
Tanamedrove meTodologia da iSviaTi daavadebebi~<br />
(samxreT kavkasiis II konferencia iSviaT<br />
da obol daavadebebze, Tbilisi);<br />
_ policitemia, transfuziologia (TanaavtorobiT;<br />
perinatologia/neonatologiis IV nacionaluri<br />
protokolebis samuSao jgufis Sekreba<br />
(bazaleTi, saqarTvelo);<br />
_ deda-bavSvis mijaWvulobis fsiqologiuri<br />
da ekonomikuri faqtorebi (baltiis I pediatriuli<br />
kongresi, vilniusi, litva).<br />
akad.wevr-kor. q.nemsaZem monawileoba miiRo<br />
saswavlo RonisZiebebSi:<br />
_ ZuZuTi kvebis akademiis XVI saerTaSoriso<br />
Sexvedra (maiami, florida, aSS);<br />
_ harvardis jandacvis skolasTan TanamSromlobiT<br />
USAID-is mxardaWeris proeqtiT organizebuli<br />
samuSao konferencia (qobuleTi);<br />
_ saswavlo turi `samedicino asociaciebis<br />
organizaciuli ganviTarebis specifika~ (vaSingtoni,<br />
san-francisko, aSS).<br />
igi xelmZRvanelobda samwlian sadoqtoro<br />
Temas `deda-bavSvis mijaWvulobaze moqmedi faqtorebis<br />
Seswavla~.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademia-<br />
Si gaimarTa akad.wevr-kor. q.nemsaZis wignis _<br />
`neonatologia~ (saxelmZRvanelo eqimebis, rezidentebisa<br />
da samedicino universitetis studentebisaTvis)<br />
prezentacia.
180<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
roman SaqariSvili<br />
statiebi<br />
1) `azatioprini avTvisebiani miasTeniis mkurnalobaSi~<br />
(TanaavtorobiT; 20-th Congress des wissenschaftlachen<br />
Beirates des deuchen Gesellschaft fur Muskulkranke,<br />
e. V. Ulm, 43. ulmi, gfr, 2011, inglisur enaze).<br />
ganxilulia miasTeniis axali samkurnalo teqnologiis<br />
Sedegebi.<br />
2) `iSemiuri insultis mimdinareobaSi zogierTi<br />
mwvave fazis liqvoruli faqtoris Sesaxeb~<br />
(TanaavtorobiT; Europ J. `Neurology~, 2011, 11, 41-47,<br />
inglisur enaze).<br />
ganxilulia cerebrul insultTan arsebuli<br />
inflamaciuri substratebis paTogenuri roli.<br />
3) `oqsidaciuri stresis da matriqs-metaloproteinazebis<br />
urTierToba sisxlis plazmis maCveneblebis<br />
mixedviT mwvave iSemiuri insultis<br />
mimdinareobaSi~ (TanaavtorobiT; Cerebrovascular Deseases,<br />
31 (Suppl 2), 2011, 142, inglisur enaze).<br />
naCvenebia oqsidaciuri stresis ganviTarebaze<br />
matriqs-metaloproteinazebis moqmedeba cerebruli<br />
insultis mwvave stadiaSi;<br />
4) `Sakiki da keTilTvisebiani poziciuri, paroqsizmuli<br />
Tavbrus xveva~ (TanaavtorobiT; 21-st<br />
Meeteng <strong>of</strong> European Neurological Society, lisaboni,<br />
portugalia, 2011, 575, inglisur enaze).<br />
kvlevebiT dadasturebulia BPPV-is paTogenezSi<br />
Sakikis triger-faqtorebis CarTva;B<br />
5) `sxvaobani marcxena parkuWis stres-asocirebul<br />
disfunqciaTa ori tipis klinikur gamovlinebebs<br />
Soris~ (TanaavtorobiT; EEurop. J. `Hearf<br />
Failute~, 10(S1), 2011, 164, inglisur enaze).
181<br />
gamoy<strong>of</strong>ilia stresogenuri da takocubos<br />
kardiomiopaTiebis klinikuri tipologia mwvave<br />
cerebruli hemoragiuli katastr<strong>of</strong>ebis dros.<br />
6) `polisomnografiis diagnozuri mniSvneloba<br />
Zilis apnoes mqone bavSvebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
Europ J. `Neurology~, 8, 2011, 337, inglisur enaze).<br />
dadgenilia, rom bavSvTa asakis Zilis apnoebs<br />
Soris adgili aqvs centraluri neirogenuri<br />
meqanizmebis Tanaarsebobas obstruqtul faqtor-<br />
Tan.<br />
7) `fsiqologiuri stresi da insultis ganvi-<br />
Tarebis riski axalgazrda pacientebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
Europ J. `Neurology~, 18, 2011, 393, inglisur<br />
enaze).<br />
ganxilulia socialuri fsiqostresogenuli<br />
faqtorebis CarTvis SesaZlebloba iSemiuri insultis<br />
meqanizmebSi axalgzrda asakSi.<br />
8) `pirveladi cerebruli simsivneebis epidemiologia<br />
saqarTveloSi~ (TanaavtorobiT; Europ J.<br />
`Cancer~, 47, 2011, 253, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia saqarTveloSi bolo ori aTwleulis<br />
periodSi Tavis tvinis pirveladi simsivneebis<br />
nozografiuli maxasiaTeblebi hospitaluri<br />
registris doneze.<br />
nevrologTa me-20 kongresis masalebSi gamoqveynebulia<br />
6 statia (TanaavtorobiT; marakeSi,<br />
maroko, inglisur enaze):<br />
9) `insultis mimdinareobaSi c-reaqtiuli cilis<br />
dabali maCvenebeli~.<br />
pirveladaa ganxiluli anTebiTi markeris paradoqsuli<br />
reaqcia reanimaciuli paTologiis neiroinflamaciuri<br />
agresiis korelaciaSi.
182<br />
10) `neiroimunologiuri cvlilebebis SedarebiTi<br />
analizi vaskuluri demenciisa da alchaimeris<br />
daavadebis pirobebSi~.<br />
mowodebulia yvelaze gavrcelebuli ori saxeobis<br />
damatebiTi saxeobis sadiferencio kriteriumi.<br />
11) `hipoTireozi rogorc demenciis risk-faqtori<br />
xandazmulebSi~.<br />
dadasturebulia farisebri jirkvlis disfunqciis<br />
roli xandazmulTa kognituri darRvevebis<br />
demenciis xarisxSi transformirebis procesSi.<br />
12) `zogierTi infeqciuri agentis roli gafantuli<br />
sklerozis ganviTarebaSi~.<br />
Seswavlilia zogierTi infeqciuri agentis<br />
trigeruli roli pirvelad gafantuli sklerozis<br />
progresirebadi da ara remisiuli formis<br />
mimarT.<br />
13) `iSemiuri insultis daavadeblTa sisxlSi<br />
autoagresiis raqciebis gavlena meoradi cerebruli<br />
hemoragiis ganviTarebaSi~.<br />
klasificirebulia neiroinflamaciuri substratebis<br />
agresiis qronologiuri pr<strong>of</strong>ili insultis<br />
transformirebasTan mimarTebaSi.<br />
14) `miasTeniis nazografiuli maxasiaTeblebi<br />
saqarTveloSi~.<br />
ganxilulia miasTeniis ZiriTadi epidemiologiuri<br />
monacemebis dinamika bolo ori aTwleulis<br />
ganmavlobaSi daavadebis paTomorfozTan erTad.<br />
akad.wevr-kor. r.SaqariSvilma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:
183<br />
_ `klinikuri kvlevebi gafantuli sklerozis<br />
dargSi~ (saerTaSoriso konferencia, paneluri diskusiis<br />
monawile-eqsperti, stamboli, TurqeTi);<br />
_ `vaskuluri demencia~ (me-7 saerTaSoriso<br />
kongresi, riga, latvia);<br />
_ `parkinsonizmi _ 21-e saukunis aqtualuri<br />
problema~ (samecniero konferencia, Tbilisi);<br />
_ `nevrologiis sadiskusio sakiTxebi~ (samecniero<br />
konferencia, Tbilisi);<br />
_ `neiropaTiuli tkivili _ praqtikuli midgoma~<br />
(farmacevtuli kompania `faizeris~ (aSS) mier<br />
organizebuli simpoziumi, Tbilisi);<br />
_ `klinikuri neiromecnierebis Tanamedrove<br />
miRwevebi~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetisa da salpetrieris klinikis<br />
(parizi, safrangeTi) erToblivi konferencia, Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. r.SaqariSvilma 2011 wels moipova<br />
SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis<br />
4 granti:<br />
1) `antioqsidanturi sistemis statusi da sisxlis<br />
matriqsuli metaloproteinazebi, rogorc<br />
biomarkerebi mwvave iSemiuri insultis SemTxvevaSi~;<br />
2) `Tavis tvinis pirveladi simsivneebis epidemiologia<br />
saqarTveloSi: prospeqtuli populaciuri<br />
kvleva~;<br />
3) `mwvave meningitis da encefalitis gamomwvevi<br />
mizezebi saqarTveloSi~;<br />
4) `saqarTveloSi infeqciuri etiologiis<br />
mwvave da qvemwvave dune damblis epidemiologia<br />
da etiologia~.<br />
_ farmakologiuri korporacia `Teva~-s (israeli)<br />
4 granti;
184<br />
_ farmacevtuli kompania `Biogen~-is (aSS ) 2<br />
granti.<br />
akad.wevr-kor. r.SaqariSvilis xelmZRvanelobiT<br />
iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetSi medicinis fakultetze damtkicebulia<br />
da xorcieldeba oTxi sadoqtoro programa,<br />
romelTa farglebSi mimdinareobs sadoqtoro<br />
disertaciebis momzadeba. misive zedamxedvelobiT<br />
da meToduri xelmZRvanelobiT diplomisSemdgomi<br />
momzadebis programiT rezidenturas gadis Tbilisis<br />
saxelmwifo samedicino universitetis 16<br />
rezidenti.<br />
medicinis gany<strong>of</strong>ilebaSi Catarda 4 saerTo<br />
kreba. gany<strong>of</strong>ilebam ganixila da miiRo dadgenilebebi<br />
ramdenime aqtualur sakiTxze: gany<strong>of</strong>ilebis<br />
wevrebis mier warmodgenili saeqsperto Sefasebis<br />
daskvnebis safuZvelze, samedicino pr<strong>of</strong>ilis<br />
samecniero dawesebulebaTa mier 2010 wels<br />
gaweuli samecniero-kvleviTi saqmianobis, medicinis<br />
dargSi 2010 wlis saukeTeso samecnierokvleviTi<br />
dawesebulebis gamovlenisa da saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis ucxoeli<br />
wevrebis asarCevad kandidaturebis wamoyenebis<br />
Sesaxeb.<br />
medicinis gany<strong>of</strong>ilebis mier akademiuri sab-<br />
Wos sxdomaze gansaxilvelad wardgenil iqna 5<br />
sakiTxi, maT Soris iseTi aqtualuri mniSvnelobisa,<br />
rogoricaa: `aiv infeqcia/Sidsi ms<strong>of</strong>lioSi<br />
da saqarTveloSi: miRwevebisa da perspeqtivebis<br />
Sesaxeb”, `ujreduli medicina, dRevandeli miRwevebi<br />
da ganviTarebis perspeqtivebi“, „tuberkulozis<br />
epidemiologia da marTva saqarTveloSi“, Jurnal<br />
biomedicinis macnes seriis saredaqcio ko-
185<br />
legiisa da saredaqcio sabWos ganaxlebuli Semadgenlobis<br />
damtkiceba.<br />
fiziologiis gany<strong>of</strong>ileba<br />
fiziologiis gany<strong>of</strong>ilebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis<br />
gaerTianebuli iyo 5 wevri, maT Soris<br />
3 akademikosi da 2 wevr-korespondenti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />
1 wigni da 17 samecniero statia.<br />
akademikosi Tengiz oniani<br />
statiebi<br />
1) `paradoqsuli Zilis darRvevebi da tvinis<br />
muskarinuli qolinerguli sistemis antagonistebis<br />
mravaljeradi moqmedebiT gamowveuli 2m muskarinuli<br />
qolinoreceptorebis simkvrivis cvlilebebi~<br />
(TanaavtorobiT; neiromecnierebis me-8<br />
ms<strong>of</strong>lio kongresis Sromebi, florencia, italia,<br />
2011, gv. 484, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia Tavis tvinis muskarinuli qolinerguli<br />
sistemis antagonistebis mravaljeradi<br />
moqmedebis efeqtebi paradoqsul Zilze da m2<br />
muskarinuli receptorebis simkvriveze. dadginilia,<br />
rom muskarinuli qolinerguli sistemis<br />
antagonistebis mravaljeradi moqmedeba cxovelebSi<br />
paradoqsuli Zilis iseTive cvlilebebs<br />
iwvevs, rogoric depresiuli pacientebisTvis aris<br />
damaxasiaTebeli. aRniSnul cvlilebebs Tan axlavs<br />
axal qerqsa da hipokampSi m2 muskarinuli<br />
receptorebis sixSiris mateba, rac muskarinuli<br />
qolinerguli sistemis supersensitiurobaze miu-<br />
TiTebs.
186<br />
2) `NMDA receptorebis blokirebiT gamowveuli<br />
Zil-RviZilis ciklis struqturuli darRvevebi~<br />
(TanaavtorobiT; neiromecnierebis me-8 ms<strong>of</strong>lio<br />
kongresis Sromebi, florencia, italia, 2011,<br />
gv. 485, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia Tavis tvinis NMDA receptoruli<br />
sistemis benzodiazepinebis saitis blokirebis<br />
efeqtebi Zil-RviZilis ciklis struqturaze. es<br />
efeqtebi xorcieldeba gaemA receptorebis saSualebiT,<br />
xolo gaem sistema warmoadgens im mniSvnelovan<br />
mediatorul sistemas, romelic pirdapir<br />
monawileobs Zilis regulaciaSi. aRwerilia<br />
paradoqsuli Zilis disocirebuli ganviTareba<br />
aRniSnul pirobebSi da gakeTebulia daskvna imis<br />
Sesaxeb, rom NMDA receptoruli sistemis benzodiazepinebis<br />
saitis normaluri funqcioba is<br />
meqanizmia, romelic aRm<strong>of</strong>xvris halucinaciebis<br />
ganviTarebas.<br />
akademikosi mixeil xananaSvili<br />
statia<br />
`xangrZlivi (500 dRe-Ramis ganmavlobaSi) Sidasaxeobrivi<br />
da sensoruli nawilobrivi izolaciis<br />
gavlena adamianis fsiqo-emociuri funqciebis<br />
mdgomareobaze informaciuli stresis pirobebSi~<br />
(ж. `Проблемы современной приматологии~, adleri-soWi,<br />
rf, 2011, 112-118, rusul enaze).<br />
planeta marsis aTvisebis mizniT saerTaSoriso<br />
programis „marsi-500“-is farglebSi Catarebuli<br />
eqsperimentis safuZvelze dadgenilia, rom<br />
informaciuli stresisadmi fsiqo-emociuri funqciebis<br />
mdgradobis daqveiTeba izolaciis pirobebSi<br />
mniSvnelovnad ganisazRvreba Sidasaxeob-
187<br />
rivi izolaciisaTvis damaxasiaTebeli faqtorebiT,<br />
rac ganpirobebulia Tavis tvinis TviTregulaciis<br />
meqanizmebis daTrgunviT. miRebuli Sedegebi<br />
ganixileba rogorc umaRlesi nervuli sistemis<br />
funqciaTa darRvevis winaaRmdeg farmakologiur<br />
nivTierebaTa adekvaturi SerCevisa da<br />
axal farmakologiur nivTierebaTa Seqmnis Teoriuli<br />
safuZveli.<br />
garda amisa, planeta marsis Seswavlisa da<br />
aTvisebis saerTaSoriso programis („marsi-500“)<br />
farglebSi akad. m.xananaSvili xelmZRvanelobda<br />
kvlevebs, romlebic miznad isaxavdnen dedamiwaze<br />
ganlagebul, kosmosuri frenisaTvis gaTvaliswinebul<br />
xomaldSi (identuri modeli) my<strong>of</strong>i 6<br />
adamianis fsiqoemociuri funqciebis Seswavlas.<br />
kvlevis Sedegebi gamoyenebul iqneba frenis realur<br />
pirobebSi kosmonavtebis SerCevisas.<br />
wina wlebSi Camoyalibebuli informaciuli<br />
stresis Teoriis gaTvaliswinebiT akad. m.xanana-<br />
Svili ganagrZobda normasa da paTologias Soris<br />
gardamavali mdgomareobis eqsperimentul Seswavlas.<br />
dadgenilia am mdgomareobis rTuli, bifunqciuri<br />
(biologiurad dadebiTi da uary<strong>of</strong>iTi)<br />
buneba, rac ganixileba, rogorc paTologiis prevenciisa<br />
da koreqciis axali meTodebis Seqmnis<br />
Teoriuli safuZveli. miRebulia imis mtkicebis<br />
axali damadasturebeli faqtebi, rom gardamavali<br />
mdgomareoba unda ganixilebodes organizmis cxovelmy<strong>of</strong>elobis<br />
sxva ZiriTad mdgomareobaTa (norma-daavadeba)<br />
rangSi. ruseTis medicinis mecnierebaTa<br />
akademiis saangariSo saerTo krebis dadgenilebaSi<br />
(moskovi, 28 Tebervali, 2011 w. krebis<br />
dadgenileba #24) aRniSnuli kvleva moxsenebu-
188<br />
lia, rogorc mniSvnelovani da perspeqtiuli samecniero<br />
mimarTuleba.<br />
saangariSo wels akad. m.xananaSvili iyo samecniero<br />
Jurnalebis _ `Бюллетень экспериментальной<br />
биологии и медицины~ da `Журнал высшей нервной деятельности~<br />
saredaqcio samecniero sabWos wevri.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
nikoloz yifSiZe<br />
wigni<br />
`kardiologiuri Secdomebi~ („inteleqti“, Tbilisi,<br />
2011, 151 gv.).<br />
wignSi Tavmoyrilia III klasis (anu aramar-<br />
Tebuli) RonisZiebebi 16 saxelmZRvanelosa da 38<br />
gaidlainze dayrdnobiT.<br />
statiebi<br />
1) `gafantuli sklerozisa da qronikuli cerebrospinaluri<br />
venuri ukmarisobis mqone pacientebis<br />
endovaskuluri mkurnaloba~ (TanaavtorobiT,<br />
<strong>Georgian</strong> Med News. 2011 Oct;(199):29-34. PubMed ID:<br />
22155803, inglisur enaze).<br />
statia eZRvneba gafantuli sklerozis mkurnalobis<br />
axal meTods, romelic gulisxmobs cerebrospinaluri<br />
venuri ukmarisobis (rogorc gafantuli<br />
sklerozis erT-erTi savaraudo mizezis)<br />
gamomwvevi stenozis perkutanul angioplastikas.<br />
2) `gulis marjvena parkuWis simsivnis endovaskuluri<br />
mkurnaloba~ (TanaavtorobiT; Circ Cardiovasc<br />
Interv. 2011 Oct 1;4(5):e33-5. PubMed ID: 22010193,<br />
inglisur enaze).<br />
aRwerilia warmatebuli klinikuri SemTxveva:<br />
gulis simsivnis mkurnaloba _ misi mkvebavi arte-
189<br />
riebis ms<strong>of</strong>lioSi pirveli endovaskuluri embolizacia<br />
saembolizacio maryuJebis gamoyenebiT.<br />
3) `gulis ukmarisobis mkurnalobis programis<br />
efeqturoba aRmosavleT evropaSi: Tbilisi,<br />
saqarTvelo~ (TanaavtorobiT; Circ Heart Fail. 2011 Nov<br />
1;4(6):763-9. Epub 2011 Sep 7. PubMed ID: 21900187, inglisur<br />
enaze).<br />
kvlevam aCvena gulis ukmarisobis programis<br />
saqarTveloSi implementaciis efeqturoba.<br />
4) `mravalSriani kompiuteruli tomografiis<br />
diagnostikuri SesaZleblobebi muclis daxuruli<br />
travmis dros~ (TanaavtorobiT; <strong>Georgian</strong> Medical<br />
News, 2011 Feb;(191):12-8. PubMed ID: 21436472, inglisur<br />
enaze).<br />
kvlevam aCvena muclis daxuruli travmis<br />
dros diagnostikis mizniT mravalSriani kompiuteruli<br />
tomografiis gamoyenebis maRali specifikuroba<br />
da sensitiuroba.<br />
5) `axali polimeruli biomasaliT _ Accelerate-AT<br />
_ dafaruli stenti: pirveli klinikuri<br />
kvleva adamianebSi _ 2-wliani dakvirvebis Sedegebi~<br />
(TanaavtorobiT; Proceedings <strong>of</strong> the 9 th International<br />
Congress on Coronary Artery Disease. Printed in October 2011<br />
by Editografica, bolonia, italia, inglisur enaze).<br />
kvlevam aCvena axali polimeruli biomasaliT<br />
dafaruli stentebis efeqturoba xangrZlivi dakvirvebis<br />
periodSi.<br />
akad.wevr-kor. n.yifSiZis xelmZRvanelobiT<br />
damTavrda 2008-2011 wlebSi mimdinare samuSao `saqarTveloSi<br />
perkutanuli koronaruli Carevisas<br />
biomeruli meTodiT ACCELERATE-AT dafaruli<br />
stentis usafrTxoebisa da muSaobis erTcentriani<br />
klinikuri kvleva~. grZeldeba muSaoba Temaze
190<br />
`Rerovani ujredebis transplantaciisa da qsovilovani<br />
inJineriis teqnologiebis danergva klinikur<br />
praqtikaSi~.<br />
akad.wevr-kor. n.yifSiZe 2011 wels moxsenebebiT<br />
gamovida saerTaSoriso sesiebze:<br />
_ 1) `perkutanuli koronaruli intervencia<br />
ST segmentis elevaciiT mimdinare miokardiumis<br />
mwvave infarqtisas axalgazrda pacientebSi~, 2)<br />
`ST segmentis elevaciiT mimdinare miokardiumis<br />
mwvave infarqtisas Catarebuli perkutanuli<br />
koronaruli intervenciis dros Trombaspiraciis<br />
gavlena angiografiul da klinikur Sedegze~<br />
(transkaTeteruli kardiovaskuluri mkurnaloba<br />
(TCT xmelTaSua zRvis auzSi) _ kardiologiisa<br />
da kardiovaskuluri qirurgiis me-7 saerTaSoriso<br />
kongresTan erTad, antalia, TurqeTi);<br />
_ `sirolimusis usafrTxo da efeqturi adgilobrivi<br />
gamoyeneba, sisxlZarRvovani midgomisas<br />
hemodializze my<strong>of</strong> pacientebSi~ (rikenis samecniero<br />
centris (iaponia) da akad. n.yifSiZis saxelobis<br />
centraluri sauniversiteto klinikis (saqarTvelo)<br />
pirveli erToblivi saerTaSoriso simpoziumi<br />
translaciur medicinaSi, baTumi);<br />
_ `venoplastika gafantuli sklerozis mqone<br />
pacientebSi. perspeqtiva Tu cru imedi?~ (angiologiis<br />
saerTaSoriso kavSiris evropuli organizaciis<br />
me-20 kongresi, lubliana, slovenia);<br />
_ 1) `me-2 tipis Saqriani diabetis, dislipidemiisa<br />
da arteriuli hipertenziis mqone xandazmul<br />
pacientebSi garTulebebisa da sisxlZarRvTa disfunqciis<br />
prevenciis mizniT Catarebuli multifaqtoriuli<br />
mkurnalobis efeqturoba~, 2) `axali<br />
poliemeruli biomasaliT _ Accelerate-AT _ da-
191<br />
faruli stenti: pirveli klinikuri kvleva<br />
adamianebSi _ 2-wliani dakvirvebis Sedegebi~ (koronaruli<br />
arteriebis daavadebaTa me-9 saerTaSoriso<br />
kongresi, venecia, italia);<br />
_ 1) `Rerovani ujredebiT endovaskuluri<br />
mkurnaloba RviZlis cirozis bolo stadiis<br />
dros: adamianebSi pirveli klinikuri kvlevis<br />
Sedegebi~, 2) `venoplastika gafantuli sklerozis<br />
mqone pacientebSi: perspeqtiva Tu cru imedi?~<br />
(samecniero konferencia `inovaciebi kardio-vaskulur<br />
intervenciebSi~, Tel-avivi, israeli).<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
zurab qevaniSvili<br />
statiebi<br />
1) `akustikuri nevromis sadiagnostiko testebi~<br />
(TanaavtorobiT; j. <strong>Georgian</strong> Medical News, 192(3), 2011,<br />
21-28, inglisur enaze).<br />
daxasiaTebuli da ranJirebulia akustikuri<br />
nevromis sadiagnozo eleqtronistagmografiis<br />
(eng) da tvinis Reros smenis pasuxis (tRsp) indeqsebi.<br />
SedarebiT iafi da operatiuli eng-is da<br />
tRsp-is registraciis meTodebis mgrZnobeloba<br />
sawyisi stadiis nevromebis SemTxvevebSic ki, absoluturad<br />
miiCneva. yurSi xmaurisas (tinnitus),<br />
da/an Tavbrusxvevisas (vertigo), normaluri audiometriuli<br />
suraTis pirobebSic mizanSewonilia<br />
orive testis Catareba. eng-is da tRsp-is registraciis<br />
meTodebiT akustikuri nevromis gamovlinebisas<br />
kontrastuli kompiuteruli tomografiiT<br />
an magnitur/rezonansuli tomografiiT paTologia<br />
verificirdeba, detalizdeba, da SemuSavdeba<br />
qirurgiuli Carevis konkretuli strategia. eng-is
192<br />
da tRsp-is uary<strong>of</strong>iTi monacemebisas, piriqiT,<br />
ZviradRirebuli tomografiebis Catareba aucilebeli<br />
aRar aris.<br />
2) `tinitusis universaluri kiTxvarebi: litvis<br />
praqtika~ (TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong> Hearing Science,<br />
1(1), 2011; gv. 101, inglisur enaze).<br />
SemuSavebulia kiTxvarebi, romlebic tinitusis<br />
Tanmdevi fizikuri, emociuri, socialuri dar-<br />
Rvevebis analizis, agreTve, tinitusian avadmy<strong>of</strong>ebSi<br />
smenis, yuradRebis, Zilis funqciis Sefasebis<br />
saSualebas iZleva. kiTxvarebi adekvaturad<br />
axasiaTebs tinitusis fenomens, meore mxriv ki,<br />
movlenaze tinitusis matareblis subieqtur SegrZnebebs<br />
warmoaCens. gamokiTxulTa 47,0% qalebi<br />
iyvnen, 53,0% _ mamakacebi. asakobrivi rangi farTo<br />
iyo. saSualo asaki 41 wels Seadgenda.<br />
3) `otologiuri garTulebebi akvalangisteb-<br />
Si: litvis monacemebi~ (TanaavtorobiT; koxlearis<br />
I kongresis masalebi, barselona, espaneTi,<br />
2011, gv. 421, inglisur enaze).<br />
avtonomiuri wyalqveSa sasunTqi aparatiT<br />
(scuba) wyalqveSa curvis moyvarulebSi Seswavlilia<br />
otologiur garTulebaTa xasiaTi da xarisxi.<br />
gamokiTxulTa 73,3%-ma daadastura, xolo<br />
26,7%-ma uaryo yvinTvaSi varjiSis dawyebamde<br />
otopaTologiaze raime risk-faqtoris arseboba<br />
da/an sawinaaRmdego Cveneba. maTgan 48,3% Semcivnebis<br />
simptomTa (cxvirSi moWeris, Sua yurSi<br />
wnevis SegrZneba) miuxedavad sistematurad misdevda<br />
yvinTvas. bevr moyvaruls yvinTvisas Sua yurSi<br />
wnevis problemebi da, Sesabamisad, yuris dagubeba<br />
da tkivili sdevda Tan. yvinTvis mimdinareobisas<br />
an misi Sewyvetis momentSi gamokiTxulTa 13,8%-ma
193<br />
Tavbrusxvevaze, _ 8,6%-ma disbalansze, _ 12,1%-ma<br />
smenis daqveiTebaze, _ 9,5%-ma tinitusze, _ 3,4%-ma<br />
gulzidvaze miuTiTa. gareTa yuris mwvave infeqcia<br />
yvinTvis moyvarulTa 7,9%-Si, Sua da SigniTa<br />
yuris barotravmis simptomebi Sesabamisad 3,4%-Si<br />
da 1,7%-Si aRiniSna. qronikuli otoinfeqcia gamokiTxulTa<br />
10,3%-Si, tinitusi _ 6,9%-Si, dafis apkis<br />
perforacia _ 6,0%-Si, Tavbrusxveva da disbalansi<br />
_ 4,3%-Si dafiqsirda. gairkva, rom myvinTav-<br />
Tagan bevri yuris paTologiaze garkveuli riskfaqtorebis<br />
matarebelia. myvinTavTagan saTanado<br />
informaciis miRebam da sapasuxo adekvaturma instruqtaJma<br />
otologiur garTulebaTa prevencias<br />
unda Seuwyos xeli.<br />
4) `smenis funqcia industriul warmoebaSi<br />
CarTul muSebSi: saqarTvelos masala~ (TanaavtorobiT;<br />
me-10 saerTaSoriso kongresis _ `xmauri<br />
rogorc xalxis janmrTelobis problema~ masalebi,<br />
gv. 21, londoni, didi britaneTi, 2011, inglisur<br />
enaze).<br />
smenis funqciaze sawarmoo xmauris efeqtebis<br />
Seswavlis mizniT mSenebel muSebSi ganisazRvreboda<br />
audiometriuli zRurblebi 0,125-12 khc-is<br />
anu farTo sixSirul diapazonSi. xmauris gavlena<br />
SerCeviTad an ufro gamokveTilad maRali<br />
sixSireebis bgeraTa mimReblobis mimarT aRiniSna.<br />
smenis simaxvilis maqsimaluri daqveiTeba 12 da<br />
10 khc sixSireebze dafiqsirda. xmaurisadmi mometebuli<br />
mgrZnobeloba 50 wlamde asakis individebSi<br />
gamovlinda. ufro asakovnebSi smenis sistemaze<br />
xmauris efeqtebi Sesustebuli, moqmedebis<br />
sixSiruli speqtri ki daviwroebuli iyo. dadgenilia,<br />
rom maRali sixSireebis momcvel tonalur<br />
audiometrias smenaze xmauris efeqtebis gamovle-
194<br />
na sawyis etapebzeve ZaluZs, rac saTanado prevenciul/samkurnalo<br />
proceduraTa dauyovnebliv<br />
gatarebiT Sesabamisi paTologiuri procesebis<br />
damuxruWebisa da reabilitaciis Sansebs iZleva.<br />
5) `akustikuri nevroma, tonaluri audiometriis<br />
(ta), eleqtronistagmografiis (eng) da tvinis<br />
Reros smenis pasuxis (tRsp) maxasiaTeblebi~<br />
(TanaavtorobiT; wignSi: Ierasg Biennal Symposium,<br />
moskovi, rf, 2011, 115-116, inglisur enaze).<br />
akustikuri nevroma (an) metwilad calmxrivi<br />
paTologiaa. mis tipur ta-is maxasiaTebels, Sesabamisad,<br />
asimetriuli xasiaTis smenis daqveiTeba<br />
warmoadgens. akustikuri nevromis mogvianebiTi<br />
stadiisas smenis daqveiTebas kontralateralur<br />
mxarezec aqvs xolme adgili. ormxrivi akustikuri<br />
nevromisas smenis daqveiTebac bilateraluria.<br />
daxasiaTebulia eng-isa da tRsp-is monacemTa<br />
kompleqsi, romliTac an-is drouli da zusti<br />
identifikacia miiRweva. mgrZnobiare eng-iul niSnad,<br />
kerZod, biTermuli kaloriuli testi aris<br />
miCneuli. meore mxriv, saTanado teqnikur pirobebSi<br />
kvalificiurad Catarebuli kvlevisas tRspis<br />
efeqturoba akustikuri nevromis diagnostikaSi<br />
absoluturad iTvleba. eng-isa da tRsp-is<br />
registraciis meTodebiT retrokoxlearuli pa-<br />
Tologiis dadasturebisas procesis arsis, lokalizaciisa<br />
da zomebis Sesaxeb sruli da zusti<br />
informaciis misaRebad, amasTan konkretuli qirurgiuli<br />
strategiis SesamuSaveblad, aucilebelia<br />
kontrastuli kompiuteruli tomografiis an<br />
magnitur-rezonansuli tomografiis Catareba.<br />
6) `gamowveuli otoakustikuri emisiis asakobrivi<br />
cvlilebebi~ (TanaavtorobiT; wignSi: Ierasg
195<br />
Biennal Symposium, moskovi, rf, 2011, 117-118, inglisur<br />
enaze).<br />
sxvadasxva asakis individebSi bgeriTi tkacuniT<br />
gamowveuli otoakustikuri emisia (goae) registrirdeboda<br />
da cifruli meTodiT izomeboda<br />
misi integrebuli sumaruli magnituda. paralelurad,<br />
yvela gamokvleulSi ordinaruli tonaluri<br />
audiometriiT ganisazRvreboda smenis fsiqoakustikur<br />
zRurblTa maCveneblebi da xdeboda<br />
goae-is sumarul magnitudebTan maTi Sepirispireba.<br />
goae-is magnitudis asakTan dakavSirebuli daqveiTeba<br />
pirvelad 40-49 wlis asakis individebSi<br />
dafiqsirda. momdevno asakobriv qvejgufebSi (50-59<br />
da 60-69 wlebi) goae-is magnitudis vardna ukve<br />
TvalsaCino iyo da asakTan erTad progresirebda.<br />
dadasturda, rom goae-is registraciis meTodi,<br />
tonaluri audiometriis meTodTan SedarebiT,<br />
smenis receptorebis cvlilebebis, maT Soris, SigniTa<br />
yuris asakobrivi procesebis identifikaciis<br />
ufro mgrZnobiare, adreuli da zusti proceduraa.<br />
calkeul individSi goae-is magnitudis Semcirebis<br />
gamovlenisas smenis daqveiTebis saprevenciod<br />
saTanado procedurebisa da Terapiul kompleqsTa<br />
gamoyeneba aris rekomendebuli.<br />
7) `smenis funqcia industriaSi dasaqmebul<br />
muSebSi: saqarTvelos masala~ (TanaavtorobiT; me-<br />
10 saerTaSoriso kongresis _ `xmauri rogorc<br />
xalxis janmrTelobis problema~ masalebi, londoni,<br />
didi britaneTi, 2011, 141-145, inglisur enaze).<br />
Seswavlilia transkavkasiuri gazsadenis mSeneblobaze<br />
momuSave muSebSi smenis funqciaze<br />
sistematuri industriuli xmauris zegavlena. ganisazRvra<br />
tonaluri audiometriiT smenis zRurblebi<br />
0,125-12 khc anu gafarToebul sixSirul dia-
196<br />
pazonSi. paralelurad, adgilobrivi samecnierokvleviTi<br />
humanitaruli institutebis TanamSromelTa<br />
sakontrolo jgufSi Catarda identuri<br />
audiokvleva. miRebuli monacemebiT warmoebasTan<br />
asocirebuli xmauris mimarT 50 wlamde asakis<br />
individebi mometebulad mgrZnobiareni arian. 50<br />
welze meti asakis pirebSi presbiakuzisis anu<br />
smenis zRurblis asakobrivi daqveiTebis gamo samuSaosTan<br />
dakavSirebuli xmauri sul ufro nakleb<br />
negatiur gavlenas axdens smenis funqciaze.<br />
Sesabamisad, asakTan erTad xmauris efeqtebis xarisxi<br />
smenis sistemaze klebulobs da sixSirul<br />
diapazonSi viwrovdeba. metic, 60 wels gadacilebul<br />
individebSi, smenis zRurblTa kritikuli<br />
matebis gamo, xmauris moqmedeba praqtikulad anulirebulia.<br />
gairkva, rom xmauri, upirveles yovlisa,<br />
4-12 khc zols anu maRali sixSireebis bgera-<br />
Ta mimReblobas aqveiTebs, gansakuTrebiT mkveTrad<br />
ki kidura 12 da 10 khc sixSireebze moqmedebs.<br />
kvlevis Sedegebidan gamomdinare, gakeTebulia daskvna,<br />
rom gafarToebuli anu maRali sixSireebis<br />
momcveli tonaluri audiometriiT, konvencionalurisagan<br />
gansxvavebiT, smenis sistemaze xmauris<br />
efeqtebis verificireba sawyis etapebzeve aris<br />
SesaZlebeli. smenis funqciaze xmauris moqmedebis<br />
drouli dokumentireba, Tavis mxriv, saTanado<br />
samkurnalo-pr<strong>of</strong>ilaqtikuri procedurebis dauyovnebliv<br />
gatarebiT SigniTa yurSi paTologiuri<br />
procesebis blokirebisa da nawilobrivi an sruli<br />
reabilitaciis perspeqtivebs qmnis.<br />
8) `virusul vestibulur nevronitTan da neirolabirinTitTan<br />
asocirebuli bppv~ (TanaavtorobiT;<br />
Journal <strong>of</strong> Scientific and Practical Medicine, 67(1),<br />
2011, gv. 35, inglisur enaze).
197<br />
kompiuteruli eleqtronistagmografiis (eng)<br />
gamoyenebiT, okulomotoruli da poziciuri kaloriuli<br />
testebis CanawerebiT, kontroldeboda<br />
vestibuluri nevronitiT da neirolabirinTitiT<br />
daavadebulTa vestibuluri funqcia. yvela daavadebulSi<br />
dafiqsirda lateraluri kupulo- da<br />
ukana kanaloliTiazi. miRebuli Sedegebis axsnisas<br />
gaTvaliswinebuli iyo SigniTa yuris struqturul-organizaciuli<br />
da inervaciis Taviseburebebi.<br />
navaraudevia, rom horizontaluri arxis<br />
receptorebi garkveuli periodis Semdeg normalur<br />
funqcionirebas, maT Soris, normalur karbonatul<br />
mgrZnobelobas aRidgenen, rac bppv-s<br />
warmoSobis uSualo mizezi xdeba xolme.<br />
9) `smenis statusis Sefasebisas da audioreabilitacis<br />
strategiis gansazRvrisas mSobliuri<br />
enis fonetikur TaviseburebaTa gaTvaliswineba<br />
aris saWiro~ (TanaavtorobiT; Journal <strong>of</strong> Scientific and<br />
Practical Medicine, 67(1), 2011, gv. 36, inglisur enaze).<br />
saqarTveloSi mcxovrebi mkvidri qarTulenovani<br />
mosaxleobidan randomulad SerCeul janmrTelebSi<br />
da sensonevraluri genezis smenadaqveiTebulebSi<br />
ganisazRvreboda smenis funqcia 0,125-<br />
10 khc anu farTo sixSirul diapazonSi. dadgenilia,<br />
rom gamokvleulTa orive jgufSi 0,5, 1, 2 da<br />
4 khc-is anu principuli sametyvelo diapazonis<br />
centralur sixSireebTan SedarebiT 6, 8 da 10 khcis<br />
anu kidura maRalsixSirovan audiometriul<br />
zolSi smenis zRurblebs ufro maRali mniSvnelobebi<br />
hqondaT. kvlevis Sedegebidan gamomdinare,<br />
smenis funqciis Sefasebisas, samkurnalo, sareabilitacio<br />
da prevenciul RoniZiebaTa Catarebis<br />
mizanSewonilobis gansazRvrisas, sasmeni aparatis<br />
SerCevis, morgebisa da daregulirebisas rekomen-
198<br />
debulia smenis centralursixSirovan maxasiaTeblebTan<br />
erTad gaTvaliswinebul iqnes maRalsix-<br />
Sirovani statusic. maRalsixSirovan maxasiaTeblebze<br />
yuradRebis aqcentireba gansakuTrebiT im<br />
individebSi unda iyos mniSvnelovani, visi sametyvelo<br />
enac Tanxmovan asobgeraTa mometebul raodenobas<br />
moicavs, romelTagan bevri farTo speqtrul<br />
ares, maT Soris, maRalsixSirovan zols<br />
faravs. araindoevropuli genezis qarTuli swored<br />
enaTa aseT ojaxs ganekuTvneba. kerZod, qar-<br />
TulSi metyvelebis konstruqcia/percepciis procesebSi<br />
28 Tanxmovania aqtiurad CarTuli, romelTagan<br />
bevris speqtri klasikuri sametyvelo,<br />
0,5-4 khc sixSiruli zolis garda maRalsixSirovan,<br />
6-10 khc sixSiris komponentebsac moicavs.<br />
akad.wevr-kor. z.qevaniSvilis TanamonawileobiT<br />
rva samecniero moxseneba iqna wardgenili 4<br />
adgilobriv da 4 saerTaSoriso samecniero forumze.<br />
akad.wevr-kor. z.qevaniSvili monawileobda saxelmwifo<br />
proeqtSi `axalSobilTa smenis skriningi~,<br />
romelic 2006 wlidan warmatebiT mimdinareobs<br />
saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da<br />
socialuri dacvis saministros egidiT. gamokvleva<br />
xorcieldeba smenis skriningis specialuri<br />
aparatebis _ Echo-Screen-is gamoyenebiT, romlebic<br />
germanelma da holandielma kolegebma usaxsovres<br />
audiologiis erovnul centrs misi saer-<br />
TaSoriso avtoritetis gaTvaliswinebiT. xsenebuli<br />
proeqtis farglebSi mobilurma jgufma TbilisSi<br />
dabadebuli 20 aTasamde axalSobilis smena<br />
gamoikvlia. paTologiis dadasturebisas smenis<br />
reabilitaciis konkretuli gegma muSavdeba, sasmeni<br />
aparati SeirCeva da programirdeba, reabili-
199<br />
taciis uSualo procesSi ki surdopedagogi ir-<br />
Tveba. smenis defeqtebis adreul gamovlenasa da<br />
reabilitaciis droul dawyebas bavSvis ganviTarebisaTvis<br />
da srulfasovan pirovnebad CamoyalibebisaTvis<br />
principuli mniSvneloba aqvs.<br />
audiologiis erovnuli centri 2011 welsac<br />
CarTuli iyo saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa<br />
da socialuri dacvis saministros egidiT<br />
mimdinare socialuri reabilitaciisa da bavSvze<br />
zrunvis saxelmwifo programaSi, romlis mixedviT<br />
ZviradRirebuli koxlearuli implanti yovelwliurad<br />
saqarTveloSi ocdaaTamde smena-<br />
Clung bavSvs ufasod an mniSvnelovani fasdaklebiT<br />
gamoey<strong>of</strong>a.<br />
akad.wevr-kor. z.qevaniSvilis iniciativiTa da<br />
uSualo da aqtiuri monawileobiT TbilisSi mowveul<br />
iyvnen halberStadteli da drezdeneli<br />
specialistebi da Catarda Sesabamisi saswavlosaoperacio<br />
kursebi.<br />
saqarTvelos otorinolaringologiisa da audiologiis<br />
erovnuli centris bazaze halber-<br />
Stadtis wm. salvatoris saxelobis ameos hospitalis<br />
otorinolaringologiis klinikis direqtorisa<br />
da mTavari eqimis, pr<strong>of</strong>esor klaus begalis<br />
xelmZRvanelobiT Catarda Sua yuris qirurgiis<br />
meeqvse saswavlo-saoperacio kursi. RonisZiebaSi<br />
monawileobdnen, agreTve, xsenebnuli klinikis<br />
TanamSromlebi, doqtorebi iorg langeri da<br />
volfram peTe. qarTvel otoqirurgebTan uSualo<br />
kavSirSi germanelma specialistebma 15-amde unikaluri<br />
otologiuri operacia gaakeTes, aTobiT<br />
oto- Tu audioavadmy<strong>of</strong>s Cautares kvalificiuri<br />
konsultacia.
200<br />
drezdenis teqnikuri universitetis karl<br />
gustav karusis saxelobis hospitalis otorinolaringologiis<br />
klinikis direqtorma pr<strong>of</strong>esorma<br />
Tomas canertma Tavis TanamSromlebTan erTad saqarTvelos<br />
otorinolaringologiisa da audiologiis<br />
erovnuli centrebis bazaze 2011 wels regionis<br />
masStabiT (saqarTvelo, ruseTi, TurqeTi,<br />
somxeTi, azerbaijani) Caatara Sua yuris rekonstruqciuli<br />
qirurgiis (Middle Ear Reconstruction<br />
Surgery) saswavlo kursi. saqarTvelos mxridan<br />
kurss xelmZRvanelobdnen akad.wevr-kor z.qevani-<br />
Svili da pr<strong>of</strong>. S.jafariZe. leqciebisa da praqtikuli<br />
mecadineobebis garda germanelma otologebma<br />
15-amde unikaluri operacia gaakeTes, maT<br />
Soris, koxlearuli implantacia erTi wlis asakis<br />
smenadaqveiTebul bavSvze da, pirvelad saqar-<br />
TveloSi, e.w. bgeriTi xidis, (sound-bridge) operacia,<br />
rac implantirebad sasmen aparats (implantable<br />
hearing aid) gulisxmobs. kursis monawileTa optimaluri<br />
informirebis mizniT yvela operacia distanciuri<br />
audiokomentarebisa da videorealizaciis<br />
fonze Sesrulda. inglisuri Tu germanuli<br />
komentarebi qarTulad an rusulad on-line reJimSi<br />
iTargmneboda. kursi ramdenime organizaciis patronatiT,<br />
maT Soris, saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis egidiT Catarda, razec RonisZiebis<br />
programaSi specialuri miTiTeba arsebobs.<br />
halberStadtsa (gfr) da Tbiliss Soris kav-<br />
SirebSi dominanturi rolis gaTvaliswinebiT,<br />
pr<strong>of</strong>. klaus begalis winadadebiT sangariSo wels<br />
akad.wevr-kor. z.qevaniSvili arCeulia halber-
201<br />
Stadtis otorinolaringologTa da audiologTa<br />
sazogadoebis sapatio akademiur wevrad.<br />
akad.wevr-kor. z.qevaniSvili asrulebda akad.<br />
s.xeCinaSvilis saxelobis saqarTvelos otorinolaringologTa<br />
asociaciis prezidentis, saqar-<br />
Tvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />
dacvis saministros mTavari otologis funqciebs.<br />
saangariSo wels Catarda fiziologiis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
3 saerTo kreba, romlebzec moismines<br />
gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis samecniero da samecnierosaorganizacio<br />
saqmianobis angariSebi. moismines,<br />
agreTve, ssip – samecniero dawesebulebebis 2010<br />
wlis samecniero angariSebis Sefaseba da gamoavlines<br />
maT Soris saukeTeso. damtkicda i.beritaSvilis<br />
saxelobis premiis ganaxlebuli debuleba<br />
da Seiqmna saeqsperto komisia aRniSnuli<br />
premiis mosapoveblad warmodgenili naSromebis<br />
Sesafaseblad, iv.beritaSvilis saxelobis premia<br />
mieniWa biol.mecn.doqt. Teimuraz naTiSvils monografiisaTvis<br />
`kognituri vizualuri mexsiereba<br />
katebSi~ (Nova Science Publishers, N.Y., 2010).<br />
gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma monawileoba miiRes<br />
tradiciulad Catarebul fiziologTa sazogadoebis<br />
sxdomaSi saxelwodebiT `beritaSviliseuli<br />
kiTxvani~.<br />
saqarTvelos alergologiisa da klinikuri<br />
imunologiis asociaciasTan da Tbilisis saxelmwifo<br />
samedicino universitetTan erTad Catarda<br />
akademikos vladimer baxutaSvilis dabadebidan 80<br />
wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo sxdoma.<br />
sicocxlis Semswavlel mecnierebaTa centrsa<br />
da iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetTan erTad gaimarTa akademikos petre
202<br />
qomeTianis dabadebidan 110 wlisTavisadmi miZRvnili<br />
saiubileo sxdoma.<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />
2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo<br />
6 wevri, maT Soris 1 akademikosi da 5 wevr-korespondenti.<br />
gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes<br />
(an waradgines gamosaqveyneblad) 5 monografia da<br />
wigni, 4 saxelmZRvanelo da 44 samecniero statia.<br />
akademikosi oTar naTiSvili<br />
monografiebi<br />
1) `talRebi Rvarc<strong>of</strong>ebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
gamomcemloba ООО `Научтехлитиздат~, moskovi, 2011,<br />
160 gv., rusul enaze).<br />
monografia moicavs avtorebis mier bolo<br />
wlebSi miRebuli Sedegebis saerTo analizs, romelTa<br />
didi nawili gamoqveynebulia maRali reitingis<br />
mqone ucxour periodul samecniero literaturaSi<br />
da saerTaSoriso konferenciebis masalebSi.<br />
yuradReba daeTmo dRemde naklebad Seswavlili<br />
myari monataniT hiperkoncentrirebuli<br />
Rvarc<strong>of</strong>uli nakadebis talRis saxiT gadaadgilebis<br />
sakiTxebs. miRebuli Sedegebi saSualebas<br />
iZleva momavalSi daproeqtdes da aSendes Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego<br />
nagebobebi, talRis hidravlikuri<br />
parametrebis mxedvelobaSi miRebiT, misi sxvadasxva<br />
formiT gadaadgilebisas.
203<br />
myari monataniT hiperkoncentrirebuli nakadebis<br />
dasaxasiaTeblad miRebuli diferencialur<br />
gantolebaTa sistema saSualebas iZleva Rvarc<strong>of</strong>is<br />
dinamikuri maxasiaTeblebi Sefasdes rogorc<br />
prizmatul, aseve araprizmatul kalapotebSi misi<br />
rogorc cvladi, aseve mudmivi masiT moZraobisas.<br />
miRebulia Sesabamisi saangariSo damokidebulebani<br />
Rvarc<strong>of</strong>is uwyveti, dinamikuri da monoklinaruli<br />
talRebis dasaxasiaTeblad.<br />
SesaZlebeli gaxda: Rvarc<strong>of</strong>is iribi hidravlikuri<br />
naxtomis saangariSo damokidebulebis mi-<br />
Reba (rasac xSirad adgili aqvs nakadis mimarTulebis<br />
Semcvlel nagebobebze zemoqmedebisas); kalapotis<br />
cvladi qanobis pirobebSi warmoqmnili<br />
talRis parametrebis dadgena; gamWol da gaum-<br />
Wol nagebobebze zemoqmedebisas warmoqmnili ukutalRis<br />
parametrebis daxasiaTeba da sxva.<br />
2) `erTganzomilebiani monatandatvirTuli kalapoturi<br />
nakadebi~ (TanaavtorobiT; gadacemulia<br />
gamomcemlobaSi ООО `Научтехлитиздат~ 2012 wels gamosaqveyneblad,<br />
210 gv., rusul enaze).<br />
monografia eZRvneba monatandatvirTuli kalapoturi<br />
nakadebis inJinruli amocanebis gadawyvetis<br />
problemebs. erTganzomilebiani monatandatvirTuli<br />
nakadebis ZiriTadi diferencialuri<br />
gantolebebi, daumyarebeli moZraobis dasaxasiaTeblad,<br />
Sedgenilia polifaziani nakadebisTvis<br />
gankuTvnili hidrodinamikis gantolebaTa sistemis<br />
bazaze. yuradReba gamaxvilebulia erTganzomilebiani<br />
moZraobis damaxasiaTebeli specifikuri<br />
reJimebis (mZafri, wynari, kritikuli) dadgenis kriteriumebze<br />
nakadis koncentraciis mxedvelobaSi<br />
miRebiT.
204<br />
miRebuli erTganzomilebiani moZraobis Ziri-<br />
Tad diferencialur gantolebaTa sistema adaptirebulia<br />
nakadis cvladi masiT moZraobis saki-<br />
Txebis gadasawyvetad, rac saSualebas iZleva Sefasdes<br />
calkeuli fazis cvlileba moZraobis mimarTulebiT.<br />
gansakuTrebiT mniSvnelovania moZraobis<br />
mimarTulebiT myari fazis cvlilebis dadgena.<br />
igi saSualebas iZleva sruliad axleburad<br />
Sesruldes iseTi mniSvnelovani nagebobebis hidravlikuri<br />
gaangariSeba, rogoric irigaciuli da<br />
derivaciuli daniSnulebis saleqarebis daproeqtebaa.<br />
ganxilulia didi qanobis mqone kalapotebSi<br />
monatandatvirTuli nakadebis Tanabari reJimiT<br />
moZraobis mdgradobis sakiTxebi. gadawyvetilia<br />
am tipis nakadebis Tavisufal zedapirze sxvadasxva<br />
tipis talRebis SesaZlo warmoqmnis meqanizmi<br />
da am talRebis parametrebis gasaangariSebeli<br />
damokidebulebani nakadis myari monatanis koncentraciis<br />
sididis mxedvelobaSi miRebiT.<br />
miRebulia damokidebuleba, romelic iZleva<br />
saSualebas monataniT nakadis koncentraciis gazrdisas<br />
(kalapotis deformaciis gamo) Sefasdes<br />
niutonuri siTxis araniutonur siTxeSi gadazrdis<br />
SesaZlebloba. es, Tavis mxriv, hidroteqnikur<br />
nagebobaTa gaangariSebisas moiTxovs sruliad<br />
axlebur midgomas garemos ekologiuri<br />
mdgomareobis SesanarCuneblad.<br />
statiebi<br />
1) `wyalsadinaris kalapotis fskeris qanobis<br />
zegavlena monataniT hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>is<br />
talRis parametrebze~ (TanaavtorobiT; ж.<br />
`Известия аграрной науки~, т. 9,@#1, Tbilisi, 2011,<br />
136_137, rusul enaze).
205<br />
didi qanobis mqone mdinaris kalapotebSi, iq<br />
sadac adgili aqvs hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>ebis<br />
moZraobas, xSirad nakadis Tanabari moZraobis<br />
reJimi kargavs Tavis pirvelad mdgrad<br />
saxes, rac vlindeba perioduli xasiaTis tal-<br />
Rebis warmoqmniT. aseTi talRebi gadaadgildebian<br />
Tanabrad moZravi nakadis Tavisufal zedapirze<br />
winmswrebi siCqariT da arRveven damyarebuli<br />
moZraobis pirvandel saxes.<br />
Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego nagebobebis proeqtireba<br />
aseT SemTxvevaSi unda Catardes nakadis Tavisufal<br />
zedapirze warmoqmnili perioduli tal-<br />
Ris dinamikuri parametrebis gaTvaliswinebiT.<br />
ganxiluli meTodi saSualebas iZleva gakeTdes<br />
prognozi perioduli xasiaTis talRis SesaZlo<br />
warmoqmnisa da dadgindes talRis dinamikuri<br />
parametrebi, rac Tavidan agvacilebs Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego<br />
nagebobis wyobidan gamosvlas da<br />
misi Tanmdevi landSaftis ekologiuri wonasworobis<br />
darRvevas.<br />
2) `eroziis keridan mowyvetili monataniT hiperkoncentrirebuli<br />
Rvarc<strong>of</strong>is talRis parametrebis<br />
dadgena~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />
konferenciis _ `Tanamedrove<br />
teqnologiebi da gamoyenebiTi dizaini~ SromaTa<br />
krebuli, akaki wereTlis saxelmwifo universiteti,<br />
quTaisi, 2011, 250-252, rusul enaze).<br />
dadgenilia eroziis keridan mowyvetili monataniT<br />
hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>is masis,<br />
rogorc mdinaris kalapotSi warmoqmnili dadebi-<br />
Ti talRis, aseve eroziis keraSi dagrovil masa-<br />
Si ukutalRis gavrcelebis hidravlikuri parametrebi.
206<br />
ganisazRvra: a) eroziis keraSi dagrovili<br />
Rvarc<strong>of</strong>uli masis daclis dro, rac, Tavis<br />
mxriv, iwvevs mdinareSi Rvarc<strong>of</strong>is moZraobis Sewyvetas;<br />
b) mdinaris kalapotSi moZravi Rvarc<strong>of</strong>is<br />
xarji da siCqaris saSualo mniSvneloba<br />
Rvarc<strong>of</strong>is uwyvet reJimSi gadaadgilebisas.<br />
3) `monataniT hiperkoncentrirebul Rvarc<strong>of</strong>ul<br />
nakadebSi siCqaris gradientiani da ugradiento<br />
siRrmeebis gansazRvra~ (TanaavtorobiT;<br />
ж. `Гидротехническое строительство~, #12, moskovi, 2011,<br />
57-59, rusul enaze).<br />
monataniT hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>uli<br />
kalapoturi nakadebi Sedgeba ori mkveTrad<br />
gamijnuli nawilisagan: 1) siCqaris sagradiento<br />
Srisagan (rac uSualo kontaqtSia kalapotis mimmarTvel<br />
kedlebTan da xasiaTdeba siCqaris ara-<br />
Tanabari ganawilebiT), 2) nakadis gulisagan (siCqaris<br />
nulovani gradientiT).<br />
nakadis guli gadaadgildeba kvazimyari formis<br />
saxiT, romlis moZraobis siCqare Tavisi sididiT<br />
utoldeba sagradiento siCqaris maqsimalur<br />
mniSvnelobas.<br />
Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego nagebobebze dartymis<br />
Zalis saangariSod Rvarc<strong>of</strong>uli nakadis gulis<br />
siRrme da gulis siCqare gadamwyvetia miTiTebuli<br />
Zalis sididis dasadgenad.<br />
SemoTavazebuli saangariSo damokidebulebebi<br />
saSualebas gvaZlevs mkveTrad gavmijnoT nakadis<br />
gulisa da sagradiento Sreebis siRrmeebi da<br />
maTi Sesabamisi siCqareebis saSualo mniSvnelobebi.<br />
4) `monataniT hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>is<br />
zvaviseburad SesaZlo gadaadgilebis prognozi<br />
da misi hidravlikuri parametrebis dadgena~
207<br />
(TanaavtorobiT; Jurnalis `Метеорология и гидрология~<br />
saredaqcio kolegiis gadawyvetilebiT statia<br />
rekomendebulia 2012 wlis meore nomerSi<br />
gamosaqveyneblad, moskovi, rusul enaze).<br />
eroziul kerebSi dagrovili Rvarc<strong>of</strong>is masa,<br />
rodesac igi daZvrisadmi kritikul mdgomareobaSia,<br />
miwisZvris, wvimis an sxva saxis wonasworobis<br />
damrRvevi pirobebis zegavleniT, SesaZlebelia<br />
mowydes eroziuli keridan zvaviseburad<br />
da daiZras mdinaris kalapotisaken. es uaRresad<br />
saSiSi movlenaa, radgan aRniSnul masas maRali<br />
siCqaris gamo, did moculobiT wonasTan erTad,<br />
aqvs Zlieri damangreveli Zala.<br />
utolobis formiT SemoTavazebulia eroziis<br />
keridan Rvarc<strong>of</strong>is masis SesaZlo mowyvetis kriteriumi<br />
da rekomendebulia e.w. `Rvarc<strong>of</strong>uli<br />
zvavis~ hidravlikuri parametrebis dadgenis me-<br />
Todika, romlis gaTvaliswinebac aucilebelia<br />
Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego RonisZiebebis daproeqtebisas.<br />
5) `hiperkoncentrirebuli Rvarc<strong>of</strong>is formirebis,<br />
wyalsadinarSi moZraobisa da nariyis konusze<br />
gaCerebis hidravlikuri modelebi~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
wyalTa meurneobis institutis SromaTa krebuli,<br />
#66, 2011, 175-179).<br />
rekomendebuli modelebi exeba hiperkoncentrirebuli<br />
Rvarc<strong>of</strong>is formirebis, moZraobisa da<br />
nariyis konusze gaCerebis sakiTxebs. am sakiTxebis<br />
gadawyveta saproeqto da samSeneblo organizaciebs<br />
miscems saSualebas ufro maRali sizustiT<br />
ganaxorcielon Rvarc<strong>of</strong>sawinaaRmdego RonisZiebebis<br />
gatareba, rac xels Seuwyobs garemos<br />
ekologiuri stabilurobis SenarCunebas.
208<br />
akad. o.naTiSvili monawileobda saerTaSoriso<br />
samecniero-praqtikuli konferenciis _ `Tanamedrove<br />
teqnologiebi da gamoyenebiTi dizaini~<br />
muSaobaSi (akaki wereTlis saxelmwifo universiteti,<br />
quTaisi, 2011).<br />
akad. o.naTiSvili pr<strong>of</strong>. v.TevzaZesTan erTad<br />
xelmZRvanelobs saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
wyalTa meurneobis samecniero-kvleviTi institutis<br />
sabiujeto Temas `Rvarc<strong>of</strong>ebis talRis<br />
formiT gadaadgilebis gamokvleva da maTTan kompleqsuri<br />
brZolis meTodebis damuSaveba~.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
aleqsandre didebuliZe<br />
statiebi<br />
1) `Cais fabrikebis eleqtromowyobilobis mu-<br />
Saobis saimedoobis amaRleba~ (saqarTvelos saxelmwifo<br />
agraruli universitetis SromaTa krebuli,<br />
t. 3, #4(53), 2010, 59-63).<br />
sistemuri midgomis safuZvelze, eleqtromeqanikis,<br />
maTematikuri statistikisa da albaTobis<br />
Teoriis meTodebis gamoyenebiT Seswavlilia Cais<br />
fabrikis ZiriTadi teqnologiuri danadgarebis<br />
eleqtroamZravebis parametrebis urTierTkavSirebi<br />
da kanonzomierebani maTi muSaobis efeqtianobis<br />
amaRlebisa da eqspluataciis sruly<strong>of</strong>is uzrunvelsay<strong>of</strong>ad.<br />
2) `saqarTvelos mTiani zonis mdgradi ganvi-<br />
Tarebis prioritetebi~ (TanaavtorobiT; j. `Annals<br />
<strong>of</strong> Agrarian Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, 153-157, inglisur<br />
enaze).<br />
miuxedavad imisa, rom saqarTveloSi s<strong>of</strong>lis<br />
meurneobis stimulirebisa da axali teqnologi-
209<br />
ebis gavrcelebis mizniT ganxorcielda araerTi<br />
samTavrobo, ormxrivi da mravalmxrivi saerTa-<br />
Soriso programa, mTiani zonis problemebi moi-<br />
Txovs dauyovnebliv gadawyvetas. aucilebelia saswrafod<br />
SemuSavdes da ganxorcieldes mTiani raionebis<br />
socialuri, ekonomikuri da ekologiuri<br />
ganviTarebis yovlismomcveli programa.<br />
3) `sas<strong>of</strong>lo-sameurneo mobiluri manqanebis-<br />
Tvis gankuTvnili magnituri Zravas energetikuli<br />
reJimebis analizi~ (TanaavtorobiT; J. `inteleqti”,<br />
#1(39), Tbilisi, 2011, 170-172).<br />
ganxilulia ekologiurad sufTa mudmivmagnitebiani<br />
Zravebis SeqmnasTan dakavSirebuli saki-<br />
Txebi, Seswavlili da gaanalizebulia magnituri<br />
Zravas energetikuli balansis gantoleba, axali<br />
magnituri Zravas teqnikur-ekonomikuri maCveneblebi<br />
Sedarebulia arsebuli seriuli Zravebis<br />
maCveneblebTan. gaangariSebis safuZvelze miRebulia<br />
daskvna, rom intensiuri eqspluataciis pirobebSi,<br />
e.i. weliwadSi 20 aTasi km garbenisa da<br />
aTwliani saamortizacio vadis SemTxvevaSi, eqsperimentul<br />
magnitur Zravasa da avtomobilis Sigawvis<br />
Zravas saeqspluatacio xarjebi iqneba daaxloebiT<br />
erTnairi, Tumca miRebuli iqneba mniSvnelovani<br />
ekologiuri efeqti.<br />
akad.wevr-kor. a.didebuliZe monawileobda saqarTvelos<br />
agraruli universitetis erTi damTavrebuli<br />
samecniero-kvleviTi Temis _ `eleqtrificirebuli<br />
sas<strong>of</strong>lo-sameurneo teqnologiuri procesebi<br />
energetikuli, ekologiuri da ekonomikuri<br />
Sefaseba da maTi energotevadobis Semcireba~ damuSavebaSi.<br />
akad.wevr-kor. a.didebuliZem (TanaavtorobiT)<br />
waradgina erTi ganacxadi saqarTvelos patentis
210<br />
misaRebad: `kombinirebuli magnituri Zrava~ (ganacxadis<br />
saidentifikacio #12207/01).<br />
gamogoneba ganekuTvneba mowyobilobebs, romlebic<br />
kombinirebulad gardaqmnian mudmivi magnitebisa<br />
da eleqtromagnitebis energias brunviTi<br />
moZraobis meqanikur energiaSi da SeiZleba iyos<br />
gamoyenebuli ekologiurad sufTa, kinematikurad<br />
martivi da kargi weviTi maxasiaTeblebis mqone<br />
amZravis saxiT.<br />
akad.wevr-kor. a.didebuliZe 2011 wels monawileobda<br />
konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />
_ `agraruli bioteqnologiebis komercializaciis<br />
sakiTxisaTvis~ (iuneskos saerTaSoriso<br />
samecniero konferencia `biomravalferovneba da<br />
bioteqnologiebi~, Tbilisi).<br />
miuxedavad zogierT qveyanaSi genetikurad modificirebuli<br />
(gm) kulturebis mimarT arsebuli<br />
opoziciuri mosazrebisa, globalur doneze gm<br />
kulturebiT dakavebuli farTobebis zrdis dinamika<br />
uzarmazaria. aRsaniSnavia, rom moxda Ziri-<br />
Tadad oTxi kulturis (simindi, soia, bamba, kanola)<br />
komercializacia. axlo momavalSi kidev ramdenime<br />
gm kulturam SeiZleba momxmareblebisTvis<br />
gamoaaSkaraos agrobioteqnologiis gamoyenebis<br />
upiratesobebi. amas xels Seuwyobs aqtiuri<br />
samecniero kvlevebi gm kulturebis medicinisa da<br />
energetikis miznebisTvis gamosayeneblad. gm kulturebis<br />
gavrceleba agrobiomravalferovnebisaTvis<br />
saSiSroebas warmoadgens, radgan axali niSan-<br />
Tvisebebi, romlebsac gm mcenareebi iZens, mkveTrad<br />
zrdis maT konkurentunarianobas adgilobriv<br />
jiSebTan SedarebiT. mniSvnelovan sargebelsa da<br />
garemosa da adamianTa janmrTelobis usafr-<br />
Txoebas Soris balansis damyarebas emsaxureba
211<br />
biomravalferovnebis konvenciis farglebSi 2000<br />
wlis 29 ianvars xelmowerili `biousafrTxoebis<br />
kartaxenas oqmi”. sirTuleebi gm kulturebis komercializaciis<br />
gzaze ukavSirdeba sazogadoebis<br />
mier am kulturebisadmi midgomas da samTavrobo<br />
kontrolis gansaxorcieleblad adekvaturi<br />
struqturebis Seqmnas; moxsenebaSi es problemebi<br />
dawvrilebiT ganixileba. saqarTvelo unikaluria<br />
Tavisi agrobiomravalferovnebiT, romelic s<strong>of</strong>lis<br />
meurneobis ganviTarebisTvis mniSvnelovan resurss<br />
warmoadgens da, Tundac amis gamo, dacvas<br />
saWiroebs. gamoTqmulia mosazreba, rom gm sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />
produqciis warmoebis zrdis procesSi<br />
dagrovili gamocdileba aRm<strong>of</strong>xvris am<br />
kulturebTan dakavSirebul gaugebrobebs, rac<br />
xels Seuwyobs qveynis sasursaTo usafrTxoebis<br />
uzrunvely<strong>of</strong>as. amis mravlismetyveli niSnebi SeimCneva<br />
gm kulturebis savele gamocdebis dawyebis<br />
Taobaze evropis kavSiris gadawyvetilebebSi<br />
da milionobiT tona bioteqnologiuri produqciis<br />
amerikis kontinentidan xangrZlivi importiT.<br />
akad.wevr-kor. a.didebuliZe aris ori doqtorantisa<br />
da ori magistrantis samecniero xelmZRvaneli.<br />
igi iyo saqarTvelos agraruli universitetis<br />
agrosainJinro fakultetis sadisertacio sab-<br />
Wos Tavmjdomare da arasamTavrobo organizaciis<br />
_ politikuri kvlevebis institutis _ sabWos wevri.
212<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
avTandil koraxaSvili<br />
saxelmZRvaneloebi<br />
1) `mcenareTa gamravlebis meTodebi~ (TanaavtorobiT;<br />
`lomTa”, Tbilisi, 2011, 147 gv.).<br />
ganxilulia kulturuli mcenareebis TesliT<br />
da vegetatiurad gamravlebis praqtikuli meTodebi<br />
da wesebi, romlebmac warmatebiT daimkvidres<br />
adgili Tanamedrove agrobiznesSi. sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />
kulturebTan erTad mocemulia ornamentuli<br />
mcenareebis gamravlebis Taviseburebanic,<br />
romelTa saSualebiT SesaZlebelia maRalkondiciuri,<br />
konkurentunariani da mravalferovani arealis<br />
saTesle da sargavi masalis miReba, romelzec<br />
saqarTveloSi moTxovnileba bolo wleb-<br />
Si mkveTrad gaizarda da agrobiznesis metad perspeqtiuli<br />
da warmatebuli dargi gaxda.<br />
saqarTveloSi Tavmoyrilia aseTi floris<br />
mravalaTasiani saxeoba, farTodaa gavrcelebulia<br />
unikaluri genetikuri Tvisebebis mqone mcenareebis<br />
endemuri da aborigenuli jiSebi, romlebic<br />
xasiaTdebian adaptaciis unikaluri TvisebebiT,<br />
daavadebebisadmi gansakuTrebuli mdgradobiT.<br />
yoveli maTgani Zalze iSviaTia da gamoirCeva<br />
gasaocari mravalferovnebiT. aseTi biomravalferovneba<br />
qveynis stabiluri ganviTarebis<br />
gasaRebs warmoadgens.<br />
2)A`agraruli bioteqnologiebi~ (TanaavtorobiT;<br />
`kreativ butiki”, Tbilisi, 2011, 144 gv.).<br />
ganxilulia agraruli bioteqnologia, rogorc<br />
adamianis saqmianobis erT-erTi uZvelesi<br />
sfero; igi asaxavs farTod gavrcelebul mosazrebas,<br />
rom biologiuri masalebisa da principe-
213<br />
bis gamoyeneba uaxloesi 10-50 wlis ganmavlobaSi<br />
radikalurad Secvlis mrewvelobis bevr dargs<br />
da TviT adamianTa sazogadoebas. interesi am<br />
mecnierebisadmi da misi ganviTarebis tempebi bolo<br />
wlebSi Zalzed swrafad izrdeboda. es aris<br />
uamravi mcire, kerZo bioteqnologiuri firmebisa<br />
da samTavrobo komitetebis Seqmna, romelTa mowodeba<br />
iyo axali mimarTulebebis SesaZleblobebis<br />
Sefaseba da mraval universitetSi bioteqnologiaSi<br />
leqciebis wakiTxva. bioteqnologiis ganviTarebaSi<br />
CarTuli specialistebi erTmniSvnelovnad<br />
miiCneven, rom am sferoSi saxelmwifos<br />
masStabiT warmatebebis miRweva SeiZleba mxolod<br />
samTavrobo organoebis monawileobiT. maTi mxardaWera<br />
Zalze mniSvnelovania am rTuli disciplinaTaSorisi<br />
teqnologiis ganviTarebisaTvis.<br />
bioteqnologiis sxvadasxva dargSi ideis dabadebidan<br />
mis ganxorcielebamde didi gza aris da<br />
adekvaturi ekonomikuri meqanizmebi dRes moqmedebs<br />
mxolod zogierT qveynebSi, romlebic safuZvels<br />
qmnian am teqnologiis optimaluri ganviTarebisaTvis.<br />
statiebi<br />
1) akad.wevr-kor. T.uruSaZesTan TanaavtorobiT.<br />
`niadagebis dabinZurebis Semcireba nano da<br />
agroteqnologiebiT TeslbrunvaSi~ (j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian<br />
Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, inglisur enaze).<br />
ganxilulia nano da Tanamedrove agroteqnologiebis<br />
gamoyenebis Sedegad niadagebis zeda<br />
fenebis bunebrivi da anTropogenuri damabinZureblebis<br />
mniSvnelovani Semcirebis mizniT Seq-
214<br />
mnili teqnologiebis maRali ekonomikuri da ekologiuri<br />
efeqti.<br />
2) `axalcixis yavisferi niadagebis ganoyierebis<br />
sistema~, (TanaavtorobiT; gamomcemloba „Teilor<br />
and Frances“, naw. 42, #7, vaSingtoni, aSS, 2011,<br />
inglisur enaze).<br />
ganxilulia axalcixis raionis savargulebze<br />
Catarebuli saerTaSoriso mecnieruli kvlevis<br />
unikaluri meTodebiT miRweuli Sedegebi, romelic<br />
saintereso da misaRebia nebismieri qveynis<br />
mTiani regionebis analogiuri pirobebisaTvis. damuSavebuli<br />
sistema emyareba aseTi ekologiuri<br />
garemos mravalmxriv Seswavlas da mis safuZvelze<br />
optimaluri RonisZiebebis Catarebis SesaZleblobebs,<br />
maT efeqturobas. dadasturebulia<br />
aseTi sistemis upiratesoba nebismier arsebul<br />
sistemebTan SedarebiT.<br />
3) `samkurnalo, aromatuli, sanelebeli da<br />
Sxamiani mcenareebis ekologiuri standartebi saqarTveloSi<br />
(TanaavtorobiT; J. `Environmental Biology~,<br />
ISSN 1995-0756, 5(2), petra, iordania, 2011, 265-266,<br />
inglisur enaze).<br />
ganxilulia saqarTvelos bunebriv savargulebze<br />
gavrcelebuli samkurnalo, aromatuli,<br />
sanelebeli da Sxamiani mcenareebis ekologiuri<br />
standartebis klasifikacia, romelic agebulia saerTaSoriso<br />
regulaciebis moTxovnebis safuZvelze<br />
da Setanilia monacemTa eleqtronul bazaSi.<br />
akad.wevr-kor. a.koraxaSvilis monawileobiT<br />
muSavdeboda TEMPUS-is proeqti `samagistro programa<br />
gamoyenebiT biomecnierebaSi”, romlis Semsruleblebi<br />
arian iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />
saxelmwifo universiteti, saqarTvelos agraruli
215<br />
universiteti, akaki wereTlis saxelmwifo universiteti,<br />
somxeTis saxelmwifo universiteti, somxe-<br />
Tis agraruli universiteti da partniorebi: alikantes<br />
universiteti (espaneTi), Tesalonikis universiteti<br />
(saberZneTi) da vest inglisis universiteti<br />
(didi britaneTi). am proeqtis farglebSi misi<br />
monawileobiT damuSavda 5 sruliad axali samagistro<br />
programa qarTul da inglisur enebze:<br />
kveba da sazogadoebrivi jandacva; agraruli bioteqnologia;<br />
Teslisa da sargavi masalis warmoeba<br />
da serTificireba; genmodificirebuli organizmebi<br />
da biomravalferovnebis mdgradoba; genmodificirebuli<br />
organizmebi da sursaTis uvnebloba.<br />
akad.wevr-kor. a.koraxaSvili monawileobda<br />
Semdeg saerTaSoriso konferenciebSi da waikiTxa<br />
moxsenebebi:<br />
_ `saqarTvelos xexilovani kulturebis biomravalferovnebis<br />
aRdgena da mdgradi gamoyeneba~<br />
(taSkenti, uzbekeTi, 2011);<br />
_ `muxudos biomravalferovnebis dacva da<br />
genplazmis regeneracia saqarTveloSi~ (Tbilisi,<br />
2011);<br />
_ `sainformacio, nano da agroteqnologiebi<br />
niadagis zeda fenebis dabinZurebis Sesamcireblad~<br />
(aTeni, saberZneTi, 2011).<br />
akad.wevr-kor a.koraxaSvilma akademiis akademiuri<br />
sabWos gafarToebul sxdomaze waikiTxa<br />
moxseneba „saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis<br />
koncefcia 2011-2015 wlebisaTvis“.
216<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
petre nasyidaSvili<br />
monografia<br />
`xorblis kultura~ wignSi `Cveni Rirsebani~<br />
(TanaavtorobiT; gamomcemloba em-pi-ji, Tbilisi,<br />
2011, 2,0 n.T.).<br />
naCvenebia qarTuli xorblis unikaluri saxeobebis<br />
da aborigenuli jiSebis mniSvneloba, maTi<br />
Rirseba. wigni ilustrirebulia feradi fotosuraTebiT.<br />
saxelmZRvaneloebi<br />
1) `rbili xorblis jiSis `jageris~ agroteqnologia<br />
fermerul meurneobebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
`sazogadoeba codna~, Tbilisi, 2011, 80 gv.).<br />
naCvenebia xorblis kulturis mniSvneloba, am<br />
kulturis marcvlis gadidebis aucilebloba, dakavebuli<br />
saTesi farTobebisa da mosavlianobis<br />
odenoba ms<strong>of</strong>lio regionebis mixedviT, aSS-is seleqciis<br />
rbili xorblis orTesla jiSis `jageris~<br />
mokle daxasiaTeba da xorblis kulturis<br />
marcvlis maRali mosavlis miRebis sruly<strong>of</strong>ili<br />
agroteqnologia _ xorblis moTxovnileba sakveb<br />
nivTierebebze, winamorbedebze, niadagis damuSavebaze,<br />
Teslis momzadebaze da Tesvaze, naTesis<br />
dacvaze, ganoyierebaze, saTesle masalis warmoebaze,<br />
mosavlis aRebaze da sxva. wigns Tan erTvis<br />
Sesabamisi fotosuraTebi da gamoyenebuli literaturis<br />
sia.<br />
2) `hibriduli simindi da misi agroteqnologia<br />
fermerul meurneobebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
`sazogadoeba codna~, Tbilisi, 2011, 144 gv.).
217<br />
wigni qarTul enaze dawerili pirveli originaluri<br />
saxelmZRvaneloa, sadac naCvenebia, rom<br />
hibriduli simindi mniSvnelovani sas<strong>of</strong>lo-sameurneo,<br />
universaluri marcvleulis warmoebis gadidebis<br />
kulturaa. Sesabamisi TanmimdevrobiTaa<br />
mocemuli hibriduli simindis botanikur-morfologiuri<br />
daxasiaTeba, hibriduli simindis biologia<br />
_ moTxovnileba sinaTlis, siTbos, tenis,<br />
niadagisa da sakvebi nivTierebebis mimarT, mineralur<br />
calkeul elementTa mniSvneloba, mokle<br />
cnobebi simindis TviTdamtverianebisa da jvaredindamtverianebis<br />
Sesaxeb, martivi xazTaSorisi<br />
hibridebis daxasiaTeba da hibriduli simindis<br />
agroteqnologia _ Teslbrunvebisa da winamorbedebis<br />
mniSvneloba, niadagis damuSaveba, ganoyiereba,<br />
Tesvis dro, Tesvis norma, naTesis movla,<br />
naTesis dacva, mosavlis aReba. wigni ilustrirebulia<br />
feradi fotosuraTebiT.<br />
statiebi<br />
1) `tetraploiduri xorblis saxeobis `dikas~<br />
roli Triticum L-is gvaris evoluciaSi da ms<strong>of</strong>lio<br />
seleqciaSi~ (ж. `Известия аграрной науки~, т. 9,@#1,<br />
Tbilisi, 2011, 75-81, rusul enaze).<br />
Catarebuli mravalwliuri kvlevebis safuZvelze<br />
dadgenilia, rom saqarTvelos xorblis<br />
tetraploidurma endemurma saxeobam `dikam~ mniSvnelovani<br />
roli Seasrula xorblis gvaris evoluciaSi<br />
da xorblis ms<strong>of</strong>lio seleqciaSi. `dikas~<br />
monawileobiT Seqmnilia xorblis axali<br />
saxeobebi da sawarmoo jiSebi. `dika~ imunuri<br />
saxeobaa, amave dros mis genotipSi gamovlenilia<br />
TavTavis mtvrevadobisa da Cacvenis gamZleobis<br />
da fesvze dgomisas marcvlebis gaRivebisadmi<br />
gamZleobis, advilad gamolewvis ganmapirobebeli
218<br />
genebi. garda am genebisa, mis genotipSia sicivisadmi<br />
gamZleobis genebi. `dika~ warmoadgens Zvirfasi<br />
genebisa da seleqciurad arasasurveli, magram<br />
filogenetikuri TvalsazrisiT mniSvnelovani<br />
genebis banks.<br />
2) `saqarTvelos siZlieris imedi misi niWieri<br />
axalgazrdobaa~ (goris suxiSvilis universitetis<br />
studentTa pirveli samecniero naSromTa krebuli,<br />
2011, me-5 gv.).<br />
naCvenebia studenti axalgazrdobis samecniero-kvleviT<br />
muSaobaSi monawileobis aucilebloba,<br />
rogorc niWieri axalgazrdobis gamovlenis<br />
saSualeba.<br />
3) `foTlis sixuWuWisadmi tolerantuli Tu-<br />
Tis jiSebisaTvis saseleqcio sawyisi masalis<br />
SerCeva qarTlis bunebriv populaciebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis moambe, t. 5, #2, 2011, 113-117, inglisur<br />
enaze).<br />
naCvenebia, rom TuTis foTlis sixuWuWis<br />
winaaRmdeg brZolis integrebuli meTodebidan<br />
yvelaze efeqturi da ekonomikurad gamarTlebulia<br />
jiSTa mravalferovneba, maRali potenciuri<br />
gamZleobis axali saseleqcio sawyisi masalis<br />
miReba-gamovlineba maTi winaswari sadiagnostiko<br />
da korelaciuri niSnebiT. mocemulia infeqciisagan<br />
Tavisufal zonaSi, qarTlis regionSi, morfologiuri<br />
aRweris safuZvelze gamovlenili Tu-<br />
Tis hibriduli formebis struqturul-anatomiuri<br />
safuZvlebi, romlebic garkveulwilad ganapirobeben<br />
maT mdgradobas garemos eqstremaluri pirobebisadmi<br />
da dadebiT korelaciaSia foTlis<br />
kvebiT RirebulebasTan.
219<br />
4) `hibriduli simindi _ ms<strong>of</strong>lio mniSnelobis<br />
sas<strong>of</strong>lo-sameurneo kultura~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa akademiis<br />
moambe, Tbilisi, t. 29, 2011, 108-110).<br />
naCvenebia, rom dRes hibriduli simindi er-<br />
TaderTi axali sas<strong>of</strong>lo-sameurneo kulturaa,<br />
romlis warmoebis gafarToebiT SesaZlebelia, rom<br />
warmatebiT gadaiWras marcvleulis warmoebis<br />
problema. igi gamoirCeva imiTac, rom aris adamianis<br />
sasursaTo, komfortis Seqmnis saSualebac<br />
(xorci, rZe, rZis nawarmi, kvercxi da sxva).<br />
5) `hibriduli simindi marcvleulis warmoebis<br />
gadidebis mniSvnelovani kulturaa~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa<br />
akademiis moambe, t. 29, Tbilisi, 2011, 111-<br />
114).<br />
dadasturebulia, rom ara marto saqarTveloSi,<br />
aramed mTel ms<strong>of</strong>lioSi marcvleulis<br />
warmoebis gadideba nomer pirveli problemaa da<br />
am problemis gadawyvetis saqmeSi gansakuTrebuli<br />
mniSvneloba eniWeba hibriduli simindis warmoebis<br />
gafarToebas. simindis hibriduli TesliT<br />
Tesvis gafarToebiT simindis marcvlis warmoebam<br />
miaRwia mTel ms<strong>of</strong>lioSi 835,1 milion tonas da<br />
am maCvenebelma ganviTarebul qveynebSi Seadgina<br />
461,4 milioni tona, ganviTarebad qveynebSi _ 385<br />
milioni tona da hibriduli simindis ms<strong>of</strong>lio<br />
saSualo mosavlianobam erT heqtarze saSualod<br />
Seadgina 5,04 t. es maCvenebeli qveynebis mixedviT<br />
icvleboda 3,08 t/ha-dan (meqsika) 10,23 t/ha-mde (aSS)<br />
farglebSi.<br />
6) `TuTis axali formebis Seswavla sadiagnostiko<br />
anatomiur-morfologiuri niSnebiT~ (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis
220<br />
mecnierebaTa akademiis moambe, t. 29, 2011, Tbilisi,<br />
115-118).<br />
naCvenebia qarTlis floristul regionSi<br />
(marneuli, bolnisi) morfologiuri aRweris safuZvelze<br />
gamovlenili TuTis (Morus L.) gansxvavebuli<br />
formebis N14, N18, N19-is mcenareTa fiziologiuri<br />
aqtivobis ganmapirobebeli winaswari<br />
sadiagnostiko struqturul-anatomiuri niSnebi,<br />
romlebic erTi mxriv maTi saxeobrivi kuTvnilebis<br />
garkvevis saSualebas iZlevian da, meore<br />
mxriv, ganapirobeben foTlis kvebiT Rirebulebas<br />
an daavadebaTa mimarT gamZleobas.<br />
7) `mcenareTa Teslebis `mosvenebis~ mizezebis<br />
mniSvneloba, misi gamomwvevi mizezebi da dar-<br />
Rvevis gzebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos s<strong>of</strong>lis<br />
meurneobis mecnierebaTa akademiis moambe,<br />
t. 29, 2011, Tbilisi, 128-134).<br />
dadasturebulia, rom Teslis erT-erTi mniSvnelovani<br />
Tvisebaa `mosveneba~, romelsac didi<br />
biologiuri da sameurneo mniSvneloba aqvs. sxvadasxva<br />
kulturis Teslebs `mosvenebis~ gansxvavebuli<br />
xangrZlivoba aqvT, rac gamowveulia araerTgvarovani<br />
morfologiuri da fiziologiuri<br />
TvisebebiT. aqedan gamomdinareobs misi darRvevis<br />
gansxvavebuli xerxebi. Teslebis `mosvenebis~ ganmapirobebeli<br />
mizezebis Secnobas didi mniSvneloba<br />
aqvs rogorc Teslebis sicocxlis xangrZlivobis<br />
axsnisaTvis, aseve SenaxvisaTvis, `mosvenebis~<br />
periodis racionaluri xerxebis SemuSavebisaTvis,<br />
xolo saWiroebis SemTxvevaSi _ Teslis<br />
am mdgomareobidan gamoyvanisaTvis.<br />
8) `xorblis, qerisa da simindis seleqciis ZiriTadi<br />
Sedegebi saqarTveloSi~ (TanaavtorobiT;
221<br />
saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa akademiis<br />
moambe, t. 29, Tbilisi, 2011, 119-121).<br />
naCvenebia, rom xorblis, qerisa da simindis<br />
mecnierul seleqcias safuZveli daedo Tbilisis<br />
botanikur baRSi akademikos leonarde dekapreleviCis<br />
xelmZRvanelobiT. Semdgom es muSaoba gagrZelda<br />
mcxeTis saseleqcio sadgurSi, saqarTvelos<br />
sas<strong>of</strong>lo-sameurneo institutSi da Seiqmna<br />
xorblis, qerisa da simindis mravali jiSi.<br />
9) `saqarTveloSi saSemodgomo xorblis warmoebisa<br />
da produqtiulobis gadidebis perspeqtiva~<br />
(TanaavtorobiT; saSemodgomo xorblis pirveli<br />
saerTaSoriso simpoziumis Sromebi, Tavrizi,<br />
irani, 2011, 25-29, inglisur enaze).<br />
naCvenebia, rom saqarTvelos xorblis endemuri<br />
saxeobebi, saxesxvaobebi da aborigenuli ji-<br />
Sebi da formebi xasiaTdeba bioturi da abioturi<br />
faqtorebisadmi gamZleobiT.<br />
akad.wevr-kor. p.nasyidaSvilma 2011 wels mii-<br />
Ro xorblis or axal jiSze `almasze~ da `gordaze~<br />
saregistracio mowmobebi (TanaavtorobiT;<br />
saqarTvelos inteleqtualuri sakiTxebis centri<br />
_ saqpatenti, 2011, #10 da #001).<br />
akad.wevr-kor. p.nasyidaSvils 2011 wels mieni-<br />
Wa leonarde dekapreleviCis saxelobiTi premia<br />
naSromTa ciklisaTvis `sas<strong>of</strong>lo-sameurneo kulturebis<br />
genetika, seleqcia da meTesleoba~.<br />
akad.wevr-kor. p.nasyidaSvili 2011 wels monawileobda<br />
Semdeg samecniero da samecniero-praqtikul<br />
RonisZiebebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `s<strong>of</strong>lis meurneobis dazRveva da dakrediteba<br />
saqarTveloSi _ problemebi da perspeqtivebi~<br />
(biologiur mecnierebaTa asociaciis `elkanas~-s<br />
mier mowyobili konferencia, Tbilisi);
222<br />
_ firma `lomTagora~-s mier mowyobili Ria<br />
karis dRe (marneuli);<br />
_ biologiur meurneobaTa asociaciis `elkanas~<br />
mier mowyobili puris festivali (axalcixe);<br />
_ studentTa pirveli respublikuri samecniero<br />
konferencia (gori);<br />
_ goris universitetis respublikuri samecniero<br />
konferencia (gori);<br />
_ saerTaSoriso samecniero konferencia<br />
`saqarTvelos biomravalferovneba~ (Tbilisi);<br />
_ saSemodgomo xorblis pirveli regionuli<br />
simpoziumi (Tavrizi, irani).<br />
akad.wevr-kor. p.nasyidaSvilma saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sab-<br />
Wos sxdomaze waikiTxa moxseneba `hibriduli simindi<br />
_ mniSvnelovani sas<strong>of</strong>lo-sameurneo kultura~.<br />
miRebuli gadawyvetileba waredgina saqarTvelos<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis saministros.<br />
akad.wevr-kor. p.nasyidaSvili mWidrod Tanam-<br />
Sromlobs saqarTvelos sapatriarqosTan, kerZod,<br />
monawileobs saeklesio miwebze naTes sas<strong>of</strong>losameurneo<br />
kulturaTa movla-moyvanis RonisZiebebis<br />
SemuSavebaSi da praqtikul ganxorcielebaSi,<br />
saTanado rCevebis micemaSi, jiSebis SerCevaSi da<br />
xarisxovani saTesle masalis miRebaSi adgilze<br />
CasvliT.<br />
regularulad monawileobs: saqarTvelos s<strong>of</strong>lis<br />
meurneobis ministrisa da am saministros<br />
dargobrivi xelmZRvanelebis mier fermerebTan,<br />
raionebis mTavar agronomebTan da ucxoel specialistebTan<br />
Catarebul SexvedrebSi; saqarTvelos<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis saministros korporaciis<br />
mier Sedgenil jgufTan erTad xorblisa da
223<br />
hibriduli simindis naTesebis monitoringSi, saWiro<br />
rCevebisa da sacnobaro furclebis SemuSavebaSi.<br />
aqtiurad TanamSomlobs saqarTvelos xorblisa<br />
da hibriduli simindis warmoebis programaSi.<br />
akademiis wevr-korespondenti vano papuniZe<br />
statiebi<br />
1) `teqnologiebis monacemTa bazis Seqmnis proeqtis<br />
mecnieruli dasabuTeba~ (TanaavtorobiT; rezeknes<br />
umaRlesi avgustskolis samecniero Sroma-<br />
Ta krebuli, #2, rezekne, latvia, 2011, 110-116, rusul<br />
enaze).<br />
ganxilulia samecniero-kvleviTi, saganmanaTleblo<br />
da sxva organizaciebis mier Sesrulebuli<br />
teqnologiebis safuZvelze erTian monacemTa<br />
bazis Seqmnis mizani, gamoyenebis perspeqtivebi da<br />
mosalodneli efeqti qveynis, dargis, monawile<br />
subieqtebis, calkeuli Semsruleblebisa da sxva<br />
mimwodeblebisaTvis.<br />
2) `regionis turistuli industriis prioritetuli<br />
ganviTarebis mimarTulebebi~ (TanaavtorobiT;<br />
rezeknes umaRlesi avgustskolis samecniero<br />
SromaTa krebuli, #3, rezekne, latvia, 2011,<br />
55-63, latviur enaze).<br />
gaanalizebulia sxvadasxva qveyanaSi turistuli<br />
regionuli ganviTarebis miRwevebi da gamogonebebi,<br />
ris safuZvelzec SemuSavebulia saqarTvelos<br />
calkeuli regionebisaTvis turizmis<br />
ganviTarebis xelSewyobis praqtikuli rekomendaciebi<br />
qveyanaSi arsebuli resursebis, regionis
224<br />
Taviseburebebis, mravalferovnebisa da masStabebis<br />
gaTvaliswinebiT.<br />
3) `bambukis sargavi masalis gamoyvanis, plantaciebis<br />
mowyobisa da movlis agroteqnika~ (j. `Annals<br />
<strong>of</strong> Agrarian Science~, т. 9, #1, Tbilisi, 124-128, inglisur<br />
enaze).<br />
ganxilulia bambukis sxvadasxva saxeobis bioekologiuri<br />
Taviseburebebi, sargavi masalis gamoyvanis,<br />
plantaciis gaSenebisa da movlis agroteqnikisa<br />
da teqnologiis sakiTxebi.<br />
akad.wevr-kor. v.papuniZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo Semdegi saerTaSoriso da respublikuri<br />
samecniero konferenciebis muSaobaSi da waikiTxa<br />
moxsenebebi:<br />
_ `saqarTvelo-TurqeTis transsasazRvro zonis<br />
mTis tyeebis niadagdacviTi da wyaldacviTi<br />
funqciis Seswavlis Sedegebi~ (trapizonis universitetis<br />
arTvinis satyeo gany<strong>of</strong>ileba, arTvini,<br />
TurqeTi, inglisur enaze);<br />
_ `saqarTvelo-TurqeTis transsasazRvro zonis<br />
maRalmTis tyeebis zonis bunebrivi kompleqsebis<br />
mdgradobis, ekologiuri optimizaciis balansirebis<br />
uzrunvely<strong>of</strong>isa da garemos dacvis<br />
aucilebeli stabilizaciis SenarCuneba-gaumjobesebis<br />
mecnierulad dasabuTebuli rekomendaciebi~<br />
(arTvini, TurqeTi, inglisur enaze);<br />
_ `bambukis (phyllostachys pubescens) sargavi masalis<br />
gamoyvanisa da plantaciis gaSenebis agroteqnika~<br />
(arTvini, TurqeTi, 2011, inglisur enaze);<br />
_ `saqarTvelos agrosamrewvelo kompleqsis<br />
sistemaSi SromiTi resursebisa da sawarmoo faqtorebis<br />
gamoyenebis mecnierul-teqnikuri progresis<br />
ZiriTadi mimarTulebebi sabazro urTierTo-
225<br />
bebis pirobebSi~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis aWaris regionuli samecniero centrisa<br />
da afxazeTis mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
mier organizebuli respublikuri samecniero-praqtikuli<br />
konferencia _ `saqarTvelos, maT<br />
Soris afxazeTis agraruli seqtoris Tanamedrove<br />
mdgomareoba da misi ganviTarebis perspeqtivebi~,<br />
Tbilisi).<br />
akademiis wevr-korespodenti vano papuniZe<br />
aris SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis<br />
sruli pr<strong>of</strong>esori. igi asrulebs saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis aWaris regionuli<br />
samecniero centris xelmZRvanelis movaleobas.<br />
igi aris SoTa rusTavelis universitetis sabiujeto<br />
Temis _ `mavneblebiT da xanZrebiT gamowveuli<br />
ganadgurebuli naZvnar-soWnari tyeebis<br />
mdgomareoba da misi aRdgenis satyeo-sameurneo<br />
RonisZiebebi~ xelmZRvaneli.<br />
akad.wevr-kor. v.papuniZem moamzada da ganaxorciela<br />
mravalmxrivi Sexvedrebi saxalxo diplomatiis<br />
kuTxiT qarTul-afxazur urTierTobaTa<br />
daregulirebis sakiTxebze. misi xelmZRvanelobiT<br />
Seiqmna afxaz uxucesTa sabWo, moewyo muhajirobis<br />
dros aWaraSi Casaxlebul afxazTa da farTo<br />
sazogadoebis Sexvedra sruliad saqarTvelos ka-<br />
Tolikos-patriarq ilia II-sTan.<br />
tbel abuseriZis saxelobis universitetis reqtoris,<br />
sxalTis episkoposis, meufe spiridonis<br />
TxovniT moamzada da waradgina universitetis<br />
axali fakultetis Camoyalibebis programa da mimarTulebebi,<br />
samecniero kvlevebis Tematika regionis<br />
socialur-ekonomikuri problemebis gaTvaliswinebiT.
226<br />
akad.wevr-kor. v.papuniZe aris SoTa rusTavelis<br />
saxelmwifo universitetis agraruli teqnologiebisa<br />
da ekologiis fakultetis sadisertacio<br />
sabWos Tavmjdomare, enciklopedia „aWaris“<br />
mTavari samecniero redaqciis mTavari redaqtori.<br />
akademiis wevr-korespondenti Tengiz uruSaZe<br />
wignebi<br />
1) `100+ kiTxva-pasuxi gamoyenebiT ekologiaSi~<br />
(TanaavtorobiT; Tsu-s gamomcemloba, Tbilisi,<br />
2011, 11,5 n.T.).<br />
ganxilulia gamoyenebiTi ekologiis sxvadasxva<br />
mimarTulebis ZiriTadi sakiTxebi, maT Soris:<br />
zogadi cnebebi, globaluri problemebi, daculi<br />
teritoriebi, landSaftebis, niadagis, wylebis,<br />
mcenareTa da cxovelTa dacva, stiqiuri movlenebi<br />
da maTi prevencia, ekologiuri medicina, ekologiuri<br />
samarTali, bunebaTsargeblobis ekonomika.<br />
2) `praqtikumi niadagmcodneobaSi~ (TanaavtorobiT;<br />
Tsu-s gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 8,0 n.T.).<br />
ganxilulia saqarTvelos ZiriTadi niadagis<br />
Tvisebebi da genetikuri Taviseburebani, mocemulia<br />
maTi geografiuli gavrcelebis analizi, motanilia<br />
cnebebi da terminebi, romlebic saWiroa<br />
studentis damoukidebeli muSaobisaTvis. yovel<br />
Tematikas axlavs praqtikuli mecadineobis gaSlili<br />
gegmebi.<br />
statiebi<br />
1) `saqarTvelosa da bulgareTis niadagebis<br />
msgavseba da gansxvaveba~ (TanaavtorobiT; saerTa-<br />
Soriso konferenciis _ `bulgareTis niadagmcod-
227<br />
neobis 100 weli~ masalebi, s<strong>of</strong>ia, bulgareTi,<br />
2011, 116-118, inglisur enaze).<br />
naCvenebia, rom saqarTvelosa da bulgareTs<br />
aqvT rogorc msgavsi, ise gansxvavebuli niadagebi.<br />
2) `saqarTvelos niadagebi _ landSaftebis sarke~<br />
(TanaavtorobiT; saerTaSoriso konferenciis _<br />
`bulgareTis niadagmcodneobis 100 weli~ masalebi,<br />
s<strong>of</strong>ia, bulgareTi, 2011, 119-121, inglisur enaze).<br />
naCvenebia, rom saqarTveloSi zRvis donidan<br />
1000 metramde gavrcelebul niadagebs SenarCunebuli<br />
aqvT reliqturi Tvisebebi da, amgvarad, es<br />
niadagebi ar warmoadgens Tanamedrove landSafturi<br />
pirobebis sarkes.<br />
3) akad. T.andronikaSvilTan TanaavtorobiT.<br />
`ceoliTebis gamoyeneba dabinZurebuli niadagebis<br />
detoqsikaciisaTvis~ (j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~, v. 9,<br />
#1, Tbilisi, 2011, 39-51, inglisur enaze) (anotacia<br />
ix. gv. 100).<br />
4) `bmuli formebi da mcenareebis mier mZime<br />
liTonebis misawvdomoba sarwyav, Zlier dabinZurebul<br />
rux-yavisfer niadagebSi md. maSaveras velze<br />
(saqarTvelos samxreT-aRmosavleTi)~ (TanaavtorobiT;<br />
j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~, t. 9, #1, Tbilisi,<br />
2011, 111-119, inglisur enaze).<br />
ganxilul niadagebs aqvT sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />
mosavlianobis maRali potenciali, magram niadagebi<br />
dabinZurebulia mZime liTonebiT. maTi Semcveloba<br />
aWarbebs mcenareebisTvis da adamianebis-<br />
Tvis usafrTxoebis dasaSveb zRvars.<br />
5) `samTamadno mrewvelobiT niadagis dabinZureba<br />
Cu, Zn da Cd-iT da rux-yavisferi niadagurmikrobiologiuri<br />
aqtivoba~ (TanaavtorobiT; j. `An-
228<br />
nals <strong>of</strong> Agrarian Science~, t. 9, #1, Tbilisi, 2011, 38-44,<br />
inglisur enaze).<br />
ganxiluli niadagebi Zlier dabinZurebulia<br />
Cu, Zn da Cd-is elementebiT da niadagebis nay<strong>of</strong>iereba<br />
da sas<strong>of</strong>lo-sameurneo produqciis xarisxi<br />
aris didi saSiSroebis qveS.<br />
6) `aWarisa da imereTis niadagebis morfologiuri<br />
analizi niadagis resursebis ms<strong>of</strong>lio<br />
monacemTa bazis safuZvelze~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />
saxelmwifo agraruli universitetis<br />
samecniero SromaTa krebuli, t. 4, #1(54), 2011, 67-<br />
71).<br />
ganxilulia aWarisa da imereTis ZiriTadi<br />
niadagebis _ wiTelmiwebis, mTa-mdelos, yomrali<br />
da sxv. niadagebis morfologiuri Senebis Taviseburebani<br />
ms<strong>of</strong>lio monacemTa bazis safuZvelze.<br />
7) `yviTelmiwebis daxasiaTeba da sistematizacia<br />
niadagis resursebis ms<strong>of</strong>lio monacemTa<br />
bazis safuZvelze~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos<br />
saxelmwifo agraruli universitetis samecniero<br />
SromaTa krebuli, t. 4, #2(55), 2011, 7-11).<br />
8) `niadagebis mravalferovneba saqarTvelo-<br />
Si~ (TanaavtorobiT; samecniero konferenciis _<br />
`saqarTvelos biomravalferovneba~ SromaTa krebuli,<br />
Tbilisi, 2011, 26-27).<br />
ganxilulia saqarTveloSi gavrcelebuli niadagebi,<br />
naCvenebia maTi mravalferovnebis Taviseburebani<br />
da gamomwvevi mizezebi.<br />
9) `naxSirbadis maragi saqarTvelos umTavres<br />
tyis formaciebSi~ (TanaavtorobiT; tradiciuli<br />
tye, dakavSirebuli codnasTan, biomravalferovnebasTan,<br />
dacvasTan da mdgrad satyeo menejment-<br />
Tan aRmosavleT evropaSi, CrdiloeT da centra-
229<br />
lur aziaSi. IUFRO ms<strong>of</strong>lio seriebi, t. 26, 2011,<br />
37-40, inglisur enaze).<br />
ganxilulia naxSirbadis maragi saqarTvelos<br />
tyeebSi borjomis muqwiwviani tyeebis magaliTze.<br />
krebulSi `svaneTi, bunebrivi resursebi da<br />
maTi gamoyenebis perspeqtivebi~ Sesulia 4 statia<br />
(TanaavtorobiT; Tbilisi, 2011, 9-146):<br />
10) `mxaris zogadi daxasiaTeba~;<br />
11) `miwis resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~;<br />
12) `wylis resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~;<br />
13) `tyis resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~.<br />
statiebSi mocemulia svaneTis zogadi daxasiaTeba,<br />
Taviseburebani da ganviTarebis perspeqtivebi,<br />
ganxilulia saqarTveloSi arsebuli miwis<br />
resursebi, mocemulia mxaris ZiriTadi niadagebis<br />
genezisuri da sawarmoo daxasiaTeba, mocemulia<br />
svaneTis yvela resursis arsebuli mdgomareobis<br />
analizi da gamoyenebis perspeqtivebi, ganxilulia<br />
svaneTis ZiriTadi bunebrivi resursebis _ miwis,<br />
wylis, tyis mdgomareoba, dacvisa da racionalurad<br />
gamoyenebis perspeqtivebi.<br />
14) `araliTonuri dabinZurebis gavlena niadagis<br />
funqciebze maSaveras velze, saqarTvelo~<br />
(TanaavtorobiT; krebuli `ge<strong>of</strong>izikuri kvlevis<br />
Sedegebi~, t. 13, EGU 2011, 48-54, inglisur enaze).<br />
ganxilulia maSaveras velze niadagebis dabinZurebis<br />
sakiTxebi, maT Soris wyaroebi, arsebuli<br />
mdgomareoba, Tavidan acilebis an Serbilebis<br />
RonisZiebebi.
230<br />
15) `saqarTvelos andosolebi~ (TanaavtorobiT;<br />
ж. `Почвоведение~, #9, 2011, 1056-1063, rusul enaze).<br />
16) `saqarTvelos andosolebi~ (TanaavtorobiT;<br />
j. `Eurasian Soil Science~, t. 44, #9, 2011, 969-975,<br />
inglisur enaze).<br />
me-15 da me-16 statiebSi niadagebis axali saerTaSoriso<br />
klasifikaciis safuZvelze ixileba<br />
saqarTvelosTvis axali, originaluri niadagebi _<br />
andosolebi, maTi genezisi, gavrceleba, dacvis da<br />
racionalurad gamoyenebis perspeqtivebi.<br />
17) `saqarTvelos niadagebi da maTi dacvis<br />
problemebi, hidrometeorologiisa da ekologiis<br />
aqtualuri problemebi~ (TanaavtorobiT; saerTa-<br />
Soriso konferenciis masalebi, Tbilisi, 2011, 114-<br />
115, rusul enaze).<br />
ganxilulia saqarTvelos ZiriTadi niadagebi<br />
da maTi ekologiis, maT Soris eroziis, radioaqtiuri<br />
izotopebiTa da mZime liTonebiT dabin-<br />
Zurebis aqtualuri problemebi.<br />
18) `aWaris Wragavlili wiflnarebis aRdgena<br />
da optimizacia mdgradi ganviTarebis uzrunvelsay<strong>of</strong>ad~<br />
(TanaavtorobiT; Tbilisi, 2011, 32 gv.).<br />
mocemulia sagranto proeqtis Sedegebi, maT<br />
Soris aWaris Wragavlili wiflnarebis arsebuli<br />
mdgomareoba da maTi aRdgena da optimizacia<br />
mdgradi ganviTarebis uzrunvelsay<strong>of</strong>ad.<br />
19) `aRmosavleTis wifela saqarTveloSi _<br />
arsebuli mdgomareoba da dacvis prioritetebi~<br />
(TanaavtorobiT; bohemiis satyeo institutis macne,<br />
t. 25, 2011, 98-112, inglisur enaze).<br />
mocemulia aRmosavleT wiflis ganawileba<br />
saqarTveloSi, maT Soris, sxvadasxva simaRleze<br />
zRvis donidan da daqanebis mixedviT, wiflna-
231<br />
rebSi sixSireebis, asakis, bonitekis mdgomareoba,<br />
moyvanilia am tyeebis dacvisa da kvlevis problemebi.<br />
20) `ceoliTebi, rogorc memcenareobaSi gamoyenebuli<br />
pesticidebis da zogierTi sxva qimikatebis<br />
matareblebi~ (TanaavtorobiT; j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian<br />
Science~, v. 9, #4, Tbilisi, 2011, 29-41, inglisur<br />
enaze).<br />
naCvenebia pesticidebis granulebis saxiT gamoyenebis<br />
upiratesoba Cveulebriv, tradiciul xerxebTan<br />
SedarebiT.<br />
21) akad.wevr-kor. a.koraxaSvilTan TanaavtorobiT.<br />
`niadagebis dabinZurebis Semcireba nano<br />
da agroteqnologiebiT~ (j. `Annals <strong>of</strong> Agrarian Science~,<br />
v. 9, #1, Tbilisi, 2011, inglisur enaze) (anotacia<br />
ix. gv. 213).<br />
akad.wevr-kor. T.uruSaZis xelmZRvanelobiT<br />
grZeldeboda SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />
fondis grantis `saqarTvelos niadagebis<br />
gamokvleva/sistematizacia niadagebis resursebis<br />
ms<strong>of</strong>lio monacemTa bazis safuZvelze”.<br />
akad.wevr-kor. T.uruSaZe 2011 wels iyo saer-<br />
TaSoriso grantis _ `mZime liTonebis migracia<br />
kvebis jaWvebiT dabinZurebul niadagebSi samxreT<br />
saqarTvelos sarwyav regionSi~ samecniero partniori.<br />
granti finansdeba folksvagenis fondis<br />
mier.<br />
akad.wevr-kor. T.uruSaZe arCeul iyo saz-<br />
RvargareTis Semdegi samecniero Jurnalebis saredaqcio<br />
kolegiebSi:<br />
1. `Mediterrian Soil Ecosystems~ (Turkey) (`xmelTa-<br />
SuazRvis niadagis ekosistemebi~ (TurqeTi);
232<br />
2. `Journal Agro-Sceinces~ (Chile) (agromecnierebis<br />
Jurnali) (Cile);<br />
3. `Journal <strong>of</strong> Soil Science and Plant Nutrition~ (Chile)<br />
(niadagmcodneobisa da mcenareTa kvebis Jurnali,<br />
Cile).<br />
akad.wevr-kor. T.uruSaZe 2011 wels monawileobda<br />
Semdeg saerTaSoriso samecniero RonisZiebebSi:<br />
_ saerTaSoriso simpoziumi _ garemos Secvla<br />
xmelTaSuazRvis regionSi gurie-edremito/balekizir-TurqeTi);<br />
_ saerTaSoriso konferencia `bulgareTis<br />
niadagmcodneobis 100 wlisTavi~ (s<strong>of</strong>ia, bulgare-<br />
Ti);<br />
_ erovnuli samecniero konferencia, romelic<br />
mieZRvna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
70 wlisTavs _ `saqarTvelos biomravalferovneba”<br />
(Tbilisi);<br />
_ germaniis niadagmcodneTa kongresi (berlini,<br />
gfr);<br />
_ saerTaSoriso samecniero konferencia _<br />
`garemo da globaluri daTboba”, miZRvnili akademikos<br />
Te<strong>of</strong>ane daviTaias dabadebidan 100 wlis-<br />
Tavisadmi (Tbilisi);<br />
_ saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferencia<br />
_ `s<strong>of</strong>lis meurneobis mdgradi ganviTarebis<br />
prioritetebi” (Tbilisi);<br />
_ saerTaSoriso samecniero konferencia _<br />
`garemo da adamiani” (qobuleTi);<br />
_ iuneskos saerTaSoriso konferencia `biomravalferovneba<br />
da bioteqnologiebi~ (Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. T.uruSaZe 2011 w. 2 dekembers<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis
233<br />
akademiur sabWoze warsdga moxsenebiT `saqarTvelos<br />
niadagebis eroziisgan dacvis koncefcis<br />
(2012-2020 ww.) proeqti”. koncefciis proeqti, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri<br />
sabWos mier mowonebis Semdeg, waredgineba<br />
saqarTvelos mTavrobas.<br />
akad.wevr-kor. T.uruSaZe miwveuli pr<strong>of</strong>esoris<br />
statusiT kiTxulobda leqciebs bunebrivi<br />
resursebisa da sicocxlis mecnierebis universitetSi<br />
(vena, avstria).<br />
igi Seyvanilia evropis niadagmcodneTa 2012<br />
wlis kongresis (bari, italia) _ EUROSOIL-2012-is<br />
samecniero-saorganizacio komitetSi.<br />
2011 wels Catarda gany<strong>of</strong>ilebis wevrTa 11<br />
saerTo kreba. ganxilul 17 sakiTxs Soris Ziri-<br />
Tadi iyo s<strong>of</strong>lis meurneobis dargis ssip _ samecniero-kvleviTi<br />
da umaRlesi saganmanaTleblo<br />
dawesebulebebis 2010 wlis samecniero angariSebis<br />
Sefaseba, kvleviT dawesebulebebs Soris saukeTesos<br />
gamovlena; mecnierebaTa doqtoris, sruli<br />
pr<strong>of</strong>esoris, T.kandelakis moxsenebis _ `saqar-<br />
Tvelos mTis tyeebis resursuli potenciali da<br />
misi gamoyeneba~ ganxilva, akademiis wevr-korespondentis<br />
leonarde dekapreleviCis saxelobis<br />
premiis misaniWeblad debulebis SemuSaveba da<br />
kandidaturis wardgena, `saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />
ganviTarebis koncefciis 2012-2015 ww.<br />
proeqtis~ (avtori _ akad.wevr-kor. a.koraxaSvili)<br />
ganxilva (proeqti dasamtkiceblad waredgina akademiis<br />
akademiur sabWos), akad.wevr-kor. p.nasyida-<br />
Svilis wignis _ `saxelmZRvanelo fermerebisaTvis<br />
_ hibriduli simindi da misi agroteqnologia<br />
fermerul meurneobaSi~ ganxilva, saqarTvelos
234<br />
teqnikuri universitetis sawarmoo Zalebisa da<br />
bunebrivi resursebis Semswavleli centris mier<br />
momzadebuli monografiis `raWa-leCxumis bunebrivi<br />
resursebisa da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~<br />
ganxilva, `saqarTvelos niadagebis eroziisagan<br />
dacvis koncefciis (2012-2020 ww.) proeqtis (SemmuSavebeli<br />
komisiis Tavmjdomare akad.wevr-kor.<br />
T.uruSaZe) ganxilva (proeqti ganxilvisaTvis waredgina<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
akademiur sabWos) da sxv.<br />
sazogadoebriv mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />
2012 wlis 1 ianvrisaTvis iricxeboda akademiis<br />
16 wevri, maT Soris 6 akademikosi da 10 wevr-korespondenti.<br />
2011 wels gany<strong>of</strong>ilebis wevrebma gamoaqveynes<br />
13 monografia da wigni, 3 saxelmZRvanelo da<br />
84 samecniero statia.<br />
akademikosi levan aleqsiZe<br />
statiebi<br />
1) akad. l.aleqsiZem saerTaSoriso samarTlis<br />
evropis asociaciis miwveviT monawileoba miiRo<br />
q.talinSi Catarebul samecniero kvlevebis me-4<br />
saerTaSoriso forumSi (2011 wlis 28 maisi), sadac<br />
waradgina vrceli (20-gverdiani) analizi problemisa<br />
`kosovo da samxreT oseTi: msgavseba da<br />
gansxvaveba, misi zemoqmedeba saerTaSoriso samar-<br />
Tlis ganviTarebaze~. naSromSi gaanalizebulia<br />
kosovos damoukideblobis gamocxadebisa da aRiarebis<br />
faqtebi, romlebic Sedarebulia afxazeTisa
235<br />
da cxinvalis regionis mier TviTgamocxadebuli<br />
damoukideblobis aRiarebasTan. naCvenebia principuli<br />
gansxvaveba am or konfliqts Soris, rac<br />
aisaxa imaSi, rom maSin, rodesac kosovos damoukidebloba<br />
aRiarebuli iqna 80 saxelmwifos mier<br />
(120-ma saxelmwifom uari Tqva aRiarebaze), afxazeTis<br />
da e.w. samxreT oseTis damoukidebloba,<br />
ruseTis garda, aRiarebulia 5 saxelmwifos mier,<br />
aqedan 3 superjuja saxelmwifoa. naSromSi xazi<br />
gaesva im faqts, rom saxelmwifoTa Tanamegobroba<br />
uars ambobs aRiaros saqarTvelos regionebis damoukidebloba<br />
da moiTxovs ruseTisagan: a) uari<br />
Tqvas aRiarebaze; b) okupirebuli teritoriebidan<br />
gaiyvanos Tavisi jari. gamokvleva ganTavsda<br />
tartus universitetis saitze da ibeWdeba<br />
krebulSi `Baltik yearbook <strong>of</strong> International Law~.<br />
2) gamokvleva Temaze `saqarTvelos winaaRmdeg<br />
ruseTis agresiis anatomia~ wardgenil iqna<br />
rigis universitetis egidiT Catarebul konferenciaze<br />
(2011 wlis 25 oqtomberi). naSromSi naCvenebia<br />
ruseTis politika afxazeTsa da cxinvalis<br />
regionSi 1991 wlidan, gaeros da sxva saerTaSoriso<br />
organizaciebis ususuroba efeqturad Careuliyvnen<br />
agresiuli separatistebis mier wamowyebul<br />
sisxlian konfliqtSi da am konfliqtis<br />
farTomasStabian mowesrigebaSi, rac dasrulda<br />
ruseTis aSkara agresiiT saqarTvelos winaaRmdeg.<br />
3) romis klubis saitze gamoqveynda akad.<br />
l.aleqsiZis naSromi `gaeros axali roli~ (2011).<br />
akad. l.aleqsiZe aris mTavari redaqtori<br />
`saerTaSoriso samarTlis Jurnalisa~ (2011 wels<br />
gamoqveynda Jurnalis pirveli nomeri).
236<br />
akademikosi guram TevzaZe<br />
wigni<br />
`axali filos<strong>of</strong>iis istoria~, nawili II _<br />
`kantidan nicSemde~ (gadacemulia dasabeWdad gamomcemloba<br />
`nekerSi~, 437 gv.).<br />
statiebi<br />
1) `solomon dodaSvili adamianis Tavisuflebis<br />
pirobebis Sesaxeb~ (krebulSi `Tavisuflebis<br />
idea filos<strong>of</strong>iaSi da socialur TeoriaSi~,<br />
samxreTgermanuli gamomcemloba, 2011, 155-175, germanul<br />
enaze).<br />
narkvevSi nacadia imis dasabuTeba, rom s.dodaSvilis<br />
mier `logikaSi~ (sankt-peterburgi, 1827)<br />
kantis socialuri filos<strong>of</strong>iis interpretacia<br />
warmoadgens, didi germaneli filos<strong>of</strong>osis memkvidreobis<br />
uamrav interpretaciaTa Soris, erTerT<br />
saintereso da originalur gagebas. igi orientirebulia<br />
kantis cnobil naSromze `maradiuli<br />
mSvidobisaken~. amgvari sazogadoebis arsebobis<br />
SesaZleblobis dasabuTeba, rogorc sazogadoebis<br />
ganviTarebis umaRlesi miznis (romelsac<br />
kacobrioba SeiZleba TandaTan miuaxlovdes), s.dodaSvils<br />
kantis filos<strong>of</strong>iis damsaxurebad miaCnia.<br />
misi azriT, igi TanxmobaSia qristianuli<br />
ms<strong>of</strong>lmxedvelobis principebTan. amas niSnavs dodaSvilTan<br />
kantis mier socialuri filos<strong>of</strong>iis<br />
miznis Taviseburi gaazreba: `mSvidoba Cvens sulier<br />
samyaroSi da sazogadoebaSi~.<br />
2) `solomon dodaSvili neoplatonizmis Sesaxeb~<br />
(krebulSi `filos<strong>of</strong>ia globaluri cvli-
237<br />
lebebis epoqaSi~, Tbilisi, 2011, 297-305, inglisur<br />
enaze).<br />
naCvenebia, rom qarTveli neokantianeli s.dodaSvili<br />
(1805-1837), saqarTvelSi dabrunebis Semdeg,<br />
gaecno anton kaTolikosis mier qarTuli<br />
kulturisaTvis petriwis moRvaweobis Sefasebas.<br />
Tavadac gaecno petriwis komentarebs V s. neoplatonikosis<br />
prokles Sesaxeb da sakuTar filos<strong>of</strong>iasTan<br />
savsebiT Tavsebadad miiCnia. misi interpretacia<br />
kantianelobisa da neoplatonizmis<br />
principulad iseTive sinTezia, rogoric mogvianebiT,<br />
kerZod, XX s-is dasawyisSi, neokantianelobis<br />
erT-erTi lideris h.rikertis saxelganTqmulma<br />
mowafem e.laskma (1875-1915) ganaxorciela.<br />
3) `ilia WavWavaZe da Tanamedrove azrovneba~<br />
(meore gamocema; J. `xornabuji~, I, ilias saxelmwifo<br />
universitetis gamomcemloba, Tbilisi,<br />
2011, 263-269).<br />
akad. g.TevzaZis iniciativiT filos<strong>of</strong>iis, fsiqologiisa<br />
da politologiis komisiasTan aRdga<br />
(2010 wlis 13 maisi) `petriwis saxelobis safilos<strong>of</strong>io<br />
sazogadoeba~ 1918 wlis 26 maiss gamoqveynebuli<br />
da damtkicebuli wesdebiT.<br />
akad. g.TevzaZe 2011 wels monawileobda konferenciebSi:<br />
_ filos<strong>of</strong>osTa dRisadmi miZRvnili samecniero<br />
konferencia, romelic Catarda grigol robaqiZis<br />
universitetSi (Tbilisi);<br />
_ `varlam CerqeziSvili da hegelianeloba~<br />
(ioane petriwis saxelobis safilos<strong>of</strong>io sazogadoebisa<br />
da filos<strong>of</strong>iis, fsiqologiisa da politologiis<br />
komisiis gaerTianebuli sxdoma, Tbilisi);
238<br />
_ varlam CerqeziSvilis dabadebidan 165 wlis-<br />
Tavisadmi miZRvnili saiubileo komisiis sxdoma<br />
da samecniero konferencia (Tbilisi);<br />
_ kavkasiis xalxebTan urTierTobis komisiis<br />
mier organizebuli konferencia (Tbilisi).<br />
akademikosi mariam lorTqifaniZe<br />
statiebi<br />
1) `vaxtang mefe RmerTs uyvarda” (`didni saqmeni~,<br />
`artanuji~, Tbilisi, 2011, 58-62).<br />
2) `axali sataxto qalaqi. Tbilisis daarseba”<br />
(`didni saqmeni~, `artanuji~, Tbilisi, 2011,<br />
63-65).<br />
3) `saqarTvelos Seqmna” (`didni saqmeni~, `artanuji~,<br />
Tbilisi, 2011, 116-127).<br />
4) `givi jamburia _ dabadebidan 85 wlis iubiles<br />
aRsaniSnavad” (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis humanitarul mecnierebaTa<br />
fakultetis saqarTvelos istoriis institutis<br />
`Sromebi”, I, Tbilisi, 2011, 376-380).<br />
ganxilulia pr<strong>of</strong>. g.jamburias cxovreba da<br />
samecniero moRvaweoba.<br />
5) `ramdenime mogoneba ivane javaxiSvilze”<br />
(iv.javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis<br />
saqarTvelos istoriis institutis `Sromebi”,<br />
II, Tbilisi, 2011, 11-20).<br />
6) `cota ram SoTa mesxias cxovrebisa da<br />
akademiuri moRvaweobis Sesaxeb” (iv.javaxiSvilis<br />
saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
humanitarul mecnierebaTa fakultetis saqarTvelos<br />
istoriis institutis `Sromebi”, III, Tbilisi,<br />
2011, 9-16).
239<br />
7) `mefe giorgi II vejinis karis (yarsis), vejinis<br />
cixeTaTvis brZolis istoriidan~ (krebul-<br />
Si `kavkasiologiuri Ziebani~, 2, kongresis masalebi,<br />
Tbilisi, 2010, 454-461).<br />
8) `istoriul tao-klarjeTSi qarTul taZrebs<br />
aWaraSi axali meCeTebis aSenebis perspeqtiviT<br />
aRadgenen~ (interviu; gaz. `qarTuli sityva”,<br />
#1, 12-18 ianvari, 2011).<br />
9) `mesrop maStocma qarTuli ar icoda da<br />
qarTul anbans rogor Seqmnida?!~ (interviu; gaz.<br />
`qarTuli sityva~, 13-19 ivlisi, 2011).<br />
10) `me saukunis codvad sabWoTa represiebs<br />
davasaxelebdi saqarTveloSi~ (J. `karibWe~, #18, 1-<br />
14 seqtemberi, 2011).<br />
amerikis biografiulma institutma (ABI) akad.<br />
m.lorTqifaniZes mianiWa wodeba – `2011 wlis qali~.<br />
akademikosi roin metreveli<br />
wignebi<br />
1) `didni saqmeni~ (proeqtis xelmZRvaneli da<br />
mTavari redaqtori, `artanuji~, Tbilisi, 2011, 560<br />
gv.).<br />
krebuli sruliad saqarTvelos kaTolikospatriarqis,<br />
uwmidesisa da unetaresis, ilia II-is<br />
locva-kurTxeviT Seiqmna. `didni saqmeni~ _ ocdaaTsaukunovani<br />
saxelmwifoebriobis mqone eris,<br />
uZvelesi sakuTari damwerlobis damamkvidrebeli<br />
xalxis, `vefxistyaosnis~ Semqmneli, sveticxovlisa<br />
da gelaTis, oSkisa da xaxulis, wmida samebis<br />
taZrebis amgebi adamianebis, didgoris, Samqoris,<br />
basianisa da marty<strong>of</strong>is brZolebSi gamarjvebuli<br />
qveynis, mTel ms<strong>of</strong>lioSi qristianobis
240<br />
mtkice burjad aRiarebuli saxelmwifos epizoduri<br />
istoriaa.<br />
wignSi moTavsebulia akad. r.metrevelis wina-<br />
Tqma da Semdegi 13 statia:<br />
_ `nik<strong>of</strong>siidan darubandisa zRuadmde~ (8-25);<br />
_ `daviT aRmaSenebeli~ (142-149);<br />
_ `ruis-urbnisis saeklesio kreba~ (150-155);<br />
_ `gelaTi _ meore ierusalimi da axali aTina~<br />
(160-169);<br />
_ `Zlevaჲ sakvirveli~ (170-176);<br />
_ `demetre I~ (177-178);<br />
_ `ara ars kaci pirispir Sembmeli giorgisi<br />
(giorgi III)~ (179-181);<br />
_ `mefe Tamari~ (182-192);<br />
_ `deda qarTlisa Tamari _ Tamar mefis saxe<br />
xalxur SemoqmedebaSi~ (193-199);<br />
_ `wmida eqvTime RvTiskaci~ (455-461);<br />
_ `saakademio saqmianobis saTave (saqarTvelos<br />
saistorio da saeTnografio sazogadoeba)~,<br />
462-467);<br />
_ `Rvawlisa da wamebis gvirgviniT Semkuli~<br />
(468-471);<br />
_ `ilia II~ (549-555).<br />
2) `didi qarTvelebi. wminda daviT aRmaSenebeli~<br />
(`saojaxo biblioTeka~, Tbilisi, 2011, 190 gv.).<br />
sxvadasxvaenovani da sxvadasxva saxis wyaroebis<br />
Seswavla-Sejerebisa da arsebuli samecniero<br />
literaturis gaTvaliswinebT, XII saukunis<br />
pirveli meoTxedis saqarTvelos istoriis fonze,<br />
SeZlebisdagvarad, mocemulia daviT IV aRmaSeneblis<br />
moRvaweoba; aris cda am periodis saqar-<br />
TveloSi mimdinare sxvadasxva dinebis Cvenebisa<br />
imdroindel ms<strong>of</strong>lio istoriul procesebTan<br />
mimarTebaSi.
241<br />
3) `oTar jafariZe _ 90~ (Tbilisi, 2011, 35 gv.).<br />
wigni gamoCenili qarTveli mecnierisa da sazogado<br />
moRvawis, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis namdvili wevris, pr<strong>of</strong>esor oTar<br />
jafariZis cxovrebasa da moRvaweobas gadmogvcems.<br />
aqvea dabeWdili mecnieris mier gamoqveynebuli<br />
samecniero Sromebis nusxa.<br />
statiebi<br />
1) `altruizmi saqarTveloSi~ (krebuli `qvelmoqmedeba<br />
da qarTuli ms<strong>of</strong>lgageba~, Tbilisi,<br />
2011, 110-123).<br />
mimoxilulia qvelmoqmedebis saxeebi Zvel saqarTveloSi.<br />
miniSnebulia, rom qvelmoqmedeba vi-<br />
Tardeboda biznesis ganviTarebis paralelurad.<br />
naCvenebia, rom saqarTveloSi qvelmoqmedebas didi<br />
warsuli aqvs.<br />
2) `istoriuli codnis istoriis Semecnebis<br />
sakiTxi~ (qarTuli diplomatia. weliwdeuli, t. 15,<br />
`artanuji~, Tbilisi, 2011, 585-629).<br />
narkvevi warmoadgens ramdenadme mainc pasuxs<br />
im moTxovnaze, romelic istoriografiuli masalis<br />
_ cnobebisa da zogadad informaciis arnaxulma<br />
zrdam gamoiwvia da ganpirobebulia misi<br />
Semecnebis logikuri da istoriuli mizezebiT.<br />
3) `daviT IV aRmaSenebeli~ (J. `istoriani~,<br />
#3, 2011, 26-33).<br />
4) `amonaridebi komentariTurT vasil veliCkos<br />
wignidan `kavkaz~ (qarTuli diplomatia, weliwdeuli,<br />
t. 15, `artanuji~, Tbilisi, 2011, 630-<br />
643).<br />
5) `mefeTa wodebebisa da titulaturaTa Sesaxeb~<br />
(gaz. `saqarTvelos respublika~, 2011 wlis<br />
14 oqtomberi, #192, gv. 6).
242<br />
6) `mecnierebaTa akademiis Rrma fesvebi~ (cxumafxazeTis<br />
mecnierebaTa akademiis Sromebi, I, `meridiani~,<br />
Tbilisi, 2011, 5-17).<br />
7) recenzia protopresviter giorgi zviadaZis<br />
wignze `qalwulebisaTvis da saRrmTosa moqalaqobisa~<br />
(TanaavtorobiT; saqarTvelos sapatriarqos<br />
prescentris yovelkvireuli gamocema `sapatriarqos<br />
uwyebani~, #33, Tbilisi, 2011, 15-16).<br />
akad. r.metreveli 2011 wels moxsenebebiT<br />
gamovida Semdeg samecniero konferenciebze:<br />
_ `sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis,<br />
uwmidesisa da unetaresis ambrosi xelaias<br />
moRvaweobis SefasebisaTvis~ (sruliad saqarTvelos<br />
kaTolikos-patriarqis, uwmidesisa da unetaresis<br />
wmida ambrosi aRmsareblis dabadebidan 150<br />
wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia,<br />
Tbilisi);<br />
_ `saqarTvelos uaxlesi istoriis zogierTi<br />
sakiTxi~ (`kavkasiis fondis~ da kavkasiis qveyneb-<br />
Tan samecniero TanamSromlobis komisiis sxdoma<br />
`XX saukunis kavkasiis istoriis tragikuli furclebi~,<br />
Tbilisi);<br />
_ baqos universitetisa da kavkasiis problemebis<br />
kvlevis centris mier organizebuli vasil<br />
veliCkos monografiis `kavkaz~-is prezentacia (gamovida<br />
moxsenebiT).<br />
akad. r.metreveli dajildovda sapatriarqos<br />
umaRlesi jildoTi _ wmida giorgis oqros ordeniT.
243<br />
akademikosi daviT musxeliSvili<br />
statiebi<br />
1) `rodis ewvia uxtanesi Tbiliss?~ (`saistorio<br />
krebuli~, #1, `mxedari~, 2011, 20-25).<br />
gadaTariRebulia Sua saukuneebis cnobili<br />
somexi istorikosis, uxtanesis moRvaweobis dro.<br />
uxtanesi, romelsac uaRresad saintereso cnobebi<br />
aqvs saqarTvelos Sesaxeb, X s. moRvawed iTvleba.<br />
avtoris TvalsazrisiT, igi XII s. moRvawea, romelic<br />
daviT aRmaSeneblis mefobis bolos Tbilissac<br />
estumra.<br />
2) `qarTul-daRestnuri kulturul-istoriuli<br />
kavSirebi adreul Sua saukuneebSi~ (`kavkasiur-aRmosavluri<br />
krebuli~, XIV, Tsu-s gamomcemloba,<br />
Tbilisi, 147-151, rusul enaze).<br />
saubaria saqarTvelos politikur urTierTobebze<br />
Crdilo-aRmosavleT kavkasiasTan, agreTve,<br />
qarTuli qristianobis intensiur gavrcelebaze am<br />
regionis mosaxleobaSi Sua saukuneebSi.<br />
3) `winasityvaobis magivrad~ (krebuli `Некоторые<br />
вопросы грузино-русских взаимоотношений в современной<br />
историографии~, `universali~, Tbilisi, 3-10, rusul<br />
enaze).<br />
saubaria im agresiul cilismwameblur kampaniaze,<br />
romliTac xasiaTdeba Tanamedrove rusuli<br />
istoriografia da masmedia saqarTvelos mimarT;<br />
axsnilia am movlenis fsiqologiuri safuZveli.<br />
4) `saqarTvelos istoriis zogierTi sakiTxi<br />
Tanamedrove somxur istoriografiaSi~ (ж. `Кавказ<br />
и глобализация~, т. 5, вып. 1-2, SvedeTi, 170-180, rusul<br />
enaze; J. `<strong>The</strong> Caucasus and Globalization~, v. 5, 1-2, CA and<br />
CC Press, SvedeTi, 148-157, inglisur enaze).
244<br />
saubaria Tanamedrove somxuri istoriografiis<br />
usafuZvlo da mavneblur tendenciaze gamoacxadon<br />
Zveli qarTuli istoriuli provinciebi<br />
_ qvemo qarTli da javaxeTi _ somxur teritoriebad.<br />
5) `Sesavali sityva~ (J. `logosi~, #6, Tbilisi,<br />
2011, 9-11).<br />
saubaria giorgi mTawmidelis saqarTveloSi<br />
Camosvlisa da moRvaweobis sazogadoebriv mniSvnelobaze.<br />
akad. d.musxeliSvilma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo:<br />
_ saerTaSoriso samecniero konferencia `qar-<br />
Tul-daRestnuri kulturul-istoriuli kavSirebi~<br />
(Tbilisi);<br />
_ wminda giorgi mTawmidelis dabadebidan<br />
1000 wlisTavisadmi miZRvnili saqarTvelos mar-<br />
Tlmadidebel eklesiasTan arsebuli qristianuli<br />
kvlevis saerTaSoriso centris IV saerTaSoriso<br />
simpoziumi `qarTveli aTonelebi da qristianuli<br />
civilizacia~ (Tbilisi).<br />
akademikosi oTar jafariZe<br />
statiebi<br />
1) `kavkasiis mkvidri mosaxleobis eTnogenezis<br />
saTaveebTan~ (saerTaSoriso samecniero konferenciis<br />
_ `kavkasiis arqeologia, eTnologia, folkloristika~<br />
SromaTa krebuli, `meridiani~, Tbilisi,<br />
2011, 108-111, rusul enaze).<br />
araerTi mosazreba iyo gamoTqmuli kavkasiis<br />
ZirZveli mosaxleobis eTnogenezis Sesaxeb. far-<br />
Tod gaSlilma arqeologiurma samuSaoebma kavkasiaSi<br />
axleburad warmoaCina mkvidri xalxebis
245<br />
warmomavloba da pirveladgilsamy<strong>of</strong>elis saki-<br />
Txi. gairkva, rom kavkasia Zveli qvis xanaSi far-<br />
Tod iyo aTvisebuli pirvely<strong>of</strong>ili adamianis mier.<br />
am dros unda Camoyalibebuliyo saerTo kavkasiuri<br />
erToba da Cayroda safuZveli saerTo<br />
kavkasiur fuZe-enas.<br />
axali qvis xanaSi, neoliTSi, mosaxleoba<br />
mkveTrad izrdeba da mimdinareobs kavkasiis far-<br />
Tod aTvisebis procesi. mosaxleobis ganfenam da<br />
kavkasiis reliefis Taviseburebam saerTo kavkasiuri<br />
erTobis TandaTanobiT rRveva gamoiwvia,<br />
ramac enazedac iqonia gavlena. Zv.w. VII-VI aTaswleulSi<br />
kavkasiis kulturuli da enobrivi er-<br />
Toba ukve daSlili unda y<strong>of</strong>iliyo, ris Sedegadac<br />
kavkasiis mkvidri mosaxleobis sami ZiriTadi<br />
jgufi Camoyalibda. neoliTis xanaSi unda dasrulebuliyo<br />
kavkasiis eTnosebis formirebis procesi.<br />
Cans, am droidan iwyeba kavkasiis aborigeni<br />
xalxebis istoriuli warsuli.N<br />
2) `oTar lorTqifaniZe da saqarTvelos arqeologia~<br />
(J. `xornabuji~, I, ilias saxelmwifo universitetis<br />
gamomcemloba, Tbilisi, 2011).<br />
ganxilulia akad. o.lorTqifaniZis Sexeduleba<br />
winaantikur xanaSi, pirvely<strong>of</strong>il epoqaSi kolxeTSi<br />
mimdinare procesebze.<br />
akad. o.jafariZe monawileobda saqarTvelos<br />
erovnuli muzeumis sagam<strong>of</strong>eno samuSaoebSi; gam<strong>of</strong>enis<br />
gzamkvlevisaTvis dawera werili `brinjaos<br />
xana saqarTveloSi~. NNNNN<br />
akad. o.jafariZes mieniWa giorgi nioraZis saxelobis<br />
premia naSromisaTvis `Sida qarTlis uZvelesi<br />
warsulidan~ (eZRvneba 2008 wlis agvisto-<br />
Si Sida qarTlSi daRupulTa naTel xsovnas;<br />
Tsu-s gamomcemloba, 2009).
246<br />
akademiis wevr-korespondenti zaza aleqsiZe<br />
monografia<br />
`qristianuli kavkasia: istoriul–filologiuri<br />
Ziebani~, t. 2, (`favoriti printi~, Tbilisi,<br />
2011, 396 gv.).<br />
wignSi Sesulia 2000-2010 wlebSi gamoqveynebuli<br />
naSromebi. ramdenime naSromi qveyndeba pirvelad.<br />
statiebi<br />
1) `bizantiis imperiis ucnobi qarTveli didi<br />
moxele da misi sagvareulo~ (J. `analebi~, #7,<br />
`universali~, Tbilisi, 2011, 29-59).<br />
axlad aRmoCenili masalis safuZvelze Seswavlilia<br />
tbelebis sagvareulo; gamovlenilia<br />
dRemde ucnobi pirebi (magaliTad, laodikeis<br />
strategosi da patrikiosi spantaRud tbeli) da<br />
Sedgenilia genealogiuri tabula.<br />
2) `vin iyo taos pirveli episkoposi~ (`saistorio<br />
krebuli~, #1, `mxedari~, Tbilisi, 2011, 9-19).<br />
dadgenilia, rom taos pirveli episkoposi ar<br />
y<strong>of</strong>ila vinme kirakosi da kritikulad Seswavlilia<br />
am sakiTxTan dakavSirebiT arsebuli yvelaenovani<br />
wyaro.<br />
3) `warwera Sorenkecze xoranTidan~ (J. `xornabuji~,<br />
I, ilias saxelmwifo universitetis gamomcemloba,<br />
Tbilisi, 2011, 219-220).<br />
wakiTxulia xoranTaSi aRmoCenili warwera<br />
(„qriste, Seiwyale giorgi“) da paleografiulad<br />
daTariRebulia merve-mecxre saukuneebiT.<br />
4) `qarTuli wyaroTmcodneoba da armenologia:<br />
perspeqtivebi~ (krebuli `qristianuli kavkasia~,<br />
2, `favoriti printi~, Tbilisi, 2011, 357-360).
247<br />
avtors Camoyalibebuli aqvs, rogori unda<br />
iyos, misi SexedulebiT, Tanamedrove wyaroTmcodneobisa<br />
da qarTuli armenologiis ganviTarebis<br />
gzebi.<br />
5) `kulturaTa gzajvaredinze. qarTul-somxuri<br />
kodikologiuri Sexvedrebi~ (TanaavtorobiT;<br />
krebuli `qristianuli kavkasia~, 2, `favoriti<br />
printi~, Tbilisi, 360-391).<br />
Seswavlilia qarTuli da somxuri uZvelesi<br />
xelnawerebis fragmentebi, romlebic forzacebad<br />
iyo gamoyenebuli or mogviano xanis somxur<br />
xelnawerSi erTi da imave gadamwer-amkinZvelis<br />
mier. gamovlinda uZvelesi somxuri leqcionarisa<br />
da saxarebis ucnobi qarTuli Targmanis fragmentebi.<br />
6) `armenologia saqarTveloSi~ (krebuli<br />
`qristianuli kavkasia~, 2, `favoriti printi~, Tbilisi,<br />
391-396).<br />
Camoyalibebulia avtoris xedva saqarTvelo-<br />
Si armenologiis, rogorc samecniero da saswavlo<br />
disciplinis, Camoyalibebis winapirobebis,<br />
Tanamedrove mdgomareobisa da misi momavlis<br />
Sesaxeb.<br />
akad.wevr-kor. z.aleqsiZe 2011 wels monawileobda<br />
saerTaSoriso forumebSi da gamovida moxsenebebiT:<br />
_ `forzacebi da palimfsestis furclebi<br />
saqarTvelos xelnawerTa nacionalur centrSi“<br />
(Proceedings <strong>of</strong> the 22nd International Congress <strong>of</strong> Byzantine<br />
Studies, v.II, s<strong>of</strong>ia, bulgareTi);<br />
_ „kavkasiismcodneobis ZiriTadi problemebi“<br />
(armenologTa saerTaSoriso asociaciis 30 wlis-<br />
Tavis saiubileo saerTaSoriso konferencia,<br />
budapeSti, ungreTi);
248<br />
_ „kavkasiis albaneTis dakarguli damwerloba:<br />
aRmoCena da gaSifrva“ (specialuri sajaro<br />
leqcia centaluri evropis universitetSi, budapeSti,<br />
ungreTi);<br />
_ `Sexvedrebi thor heierdalTan da Cemi<br />
STabeWdilebebi~ (sityva, warmoTqmuli azerbaijan-<br />
Si norvegiuli saTvistomos Sekrebaze), „thor<br />
heierdali _ mecnieri, mogzauri, mwerali. rogor<br />
vxedavdi me mas“ (saerTaSoriso konferencia „thor<br />
heierdali da azerbaijani“, baqo, azerbaijani);<br />
_ `Tanamedrove albanologiis amocanebi~ (saerTaSoriso<br />
konferencia `albaneTis adgili kavkasiisa<br />
da azerbaijanis istoriaSi~, baqo, azerbaijani);<br />
_ programebis, silabusebisa da bibliografiis<br />
Sedgena saerTaSoriso samecniero-saswavlo<br />
centrisaTvis „kavkasia da bizantia“ (vorkS<strong>of</strong>i,<br />
Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. z.aleqsiZe airCies safrangeTis<br />
warwerebisa da sityvakazmuli mwerlobis akademiis<br />
ucxoel wevr-korespondentad.<br />
akademiis wevr-korespondenti irakli imedaZe<br />
saxelmZRvanelo<br />
`fsiqologiis safuZvlebi~ (TanaavtorobiT;<br />
meore gamocema, `mwignobari”, Tbilisi, 2010, 421<br />
gv.).<br />
saxelmZRvanelo fsiqologiis probedevtikuli<br />
kursia, anu gankuTvnilia imaTTvis, vinc<br />
iwyebs fsiqologiis Seswavlas. Tavisi struqturiTa<br />
da SinaarsiT igi maqsimalurad uaxlovdeba<br />
Tanamedrove dasavlur standartebs, amasTan, inar-<br />
Cunebs qarTuli fsiqologiuri skolisTvis dama-
249<br />
xasiaTebel tradiciebs. wignSi mokled aris ganxiluli<br />
zogadi fsiqologiis yvela ZiriTadi<br />
Tema (fsiqikuri procesebi, cnobierebis, aracnobieris,<br />
pirovnebisa da qcevis kategoriebi), fsiqikuri<br />
cxovrebis filogeneturi da ontogeneturi<br />
ganviTarebis problematika, socialuri fsiqologiis<br />
sakiTxebi, fsiqikuri aSlilobebisa da maTi<br />
fsiqologiuri mkurnalobis ZiriTadi aspeqtebi.<br />
wigni sagrZnoblad gansxvavdeba winamorbedisagan.<br />
igi safuZvlianad gadakeTda da Seivso axali masaliT.<br />
statiebi<br />
1) `s.rubinSteini da d.uznaZis skola~ (krebulSi<br />
`Философско-психологическое наследие С.Л.Рубинштейна~,<br />
издательство Института психологии РАН, М., 2011,<br />
355-370, rusul enaze).<br />
gaanalizebulia s.rubinSteinisa da d.uznaZis<br />
SexedulebaTa mravali aspeqti. naCvenebia maTi<br />
Teoriuli sistemebis msgavseba-gansxvavebis Ziri-<br />
Tadi aspeqtebi. orive avtori amodis iqidan, rom<br />
garemosa da fsiqikis (qcevis) mimarTebas subieqti<br />
aSualebs, magram gansxvavebiT rubinSteinisgan,<br />
romelic subieqts pirovnebasTan (adamianTan) aigivebs,<br />
uznaZe subieqtis mocemulobis formad<br />
mTlianobiT aracnobier mdgomareobas – ganwyobas<br />
miiCnevs. ramdenadac igi yvela cocxali arsebis<br />
aqtivobis organizatoria, imdenad ganwyobis Teoria<br />
aracnobieris Teoriaa. amaSia misi didi upiratesoba<br />
rubinSteinisa da sxva sabWoTa koncefciebTan<br />
SedarebiT.<br />
2) `qcevis polimotivaciis Sesaxeb~ (Main Issues<br />
<strong>of</strong> Pedagogy and Psychology, V. 1, #2, erevani, 2010, 89-97,<br />
inglisur enaze).
250<br />
daxasiaTebulia polimotivacia, rogorc aqtivobis<br />
erTze meti moTxovnilebiT aRZvris movlena<br />
da misi mravalricxovani gamovlinebani. naCvenebia<br />
polimotivaciis fenomenis mniSvneloba aqtivobis<br />
regulaciaSi da, kerZod, saswavlo qcevis<br />
motivaciuri safuZvlis formirebaSi.<br />
3) `qcevis interaqtiuli Teoriis meTodologiisTvis~<br />
(krebuli `<strong>The</strong> Current Issues in <strong>The</strong>oretical and<br />
Applied Psychology”, erevani, somxeTi, 2011, 62-64, inglisur<br />
enaze).<br />
gaanalizebulia interaqtiuli meTodologiis<br />
principebi, situaciur da personalur midgomebTan<br />
SepirispirebiT. gamoy<strong>of</strong>ili da gaazrebulia<br />
oTxi konkretuli Teoriuli amocana, romlebic<br />
unda gadaWras sruly<strong>of</strong>ilma interaqtiulma<br />
sistemam.<br />
akad.wevr-kor. i.imedaZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo samecniero forumebis muSaobaSi da<br />
waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `Teoriuli da gamoyenebiTi fsiqologiis<br />
Tanamedrove problemebi” (saerTaSoriso samecniero<br />
konferencia, erevani, somxeTi);<br />
_ `dimitri uznaZis 125-e wlisTavisadmi mi-<br />
ZRvnili saerTaSoriso samecniero konferencia~<br />
(Tbilisi).<br />
akad. wevr-kor. i.imedaZe arCeul iqna ramdenime<br />
ucxouri saerTaSoriso Jurnalis saredaqcio<br />
kolegiis wevrad:<br />
_ `fsiqologiuri Jurnali” (moskovi, ruseTis<br />
mecnierebaTa akademiis fsiqologiis instituti).<br />
_ `21-e saukunis fsiqologiis problemebi”<br />
(Siauliai, litva).
251<br />
_ `pedagogikisa da fsiqologiis problemebi”<br />
(erevani, somxeTi, saxelmwifo pedagogiuri universiteti).<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
guram lorTqifaniZe<br />
wigni<br />
`kulturologia ymawvilTaTvis~ (TanaavtorobiT;<br />
wm. andria pirvelwodebulis saxelobis<br />
universiteti, „mwignobari“, Tbilisi, 2011, 179 gv.).<br />
mimoxilulia axali samecniero da sauniversiteto<br />
saswavlo interdisciplinis (XX s-is<br />
Sua wlebi) – kulturologiis safuZvlebi, ms<strong>of</strong>lio<br />
kulturis istoriis preistoriuli periodi<br />
da pirveli adreuli mdinareuli civilizaciebis<br />
(SuamdinareTi, egvipte, indoeTi, CineTi) Zv.w. IV-III<br />
aTaswleulis kultura.<br />
saxelmZRvanelo<br />
„bibliuri arqeologia“ (gadacemulia dasabeWdad<br />
Tsu-s gamomcemlobaSi, 350 gv.).<br />
statiebi<br />
1) `biWvinTis samarovani~ (TanaavtorobiT;<br />
krebulSi `afxazeTi. arqeologiuri Zeglebi da<br />
problemebi~, 2, „global-printi“, Tbilisi, 2011,<br />
116-125).<br />
Seswavlilia eqspediciis mier 1984-1990 ww. ga-<br />
Txrili 453 samarxi. dadgenilia romauli xanis pitiuntis<br />
kasteliumis nekropolis farTobi (3,5 ha)<br />
da qronologiuri CarCoebi (Zv. w. II-IV ss.).<br />
2) `axali saarqivo masala rabin daviT<br />
baazovis Sesaxeb~ (gaz. „menora“, #12, 2011).<br />
cnobili mwerali da sasuliero moRvawe daviT<br />
baazovi mudmivi meTvalyureobis qveS imy<strong>of</strong>e-
252<br />
boda. y<strong>of</strong>il „partiul arqivSi“ (fondi 14, aRw. 3.<br />
1927-1928 ww.) aRmoCnda epoqisaTvis damaxasiaTebeli<br />
sabuTi, romelic „amxilebs“ baazovis „Sovinistur<br />
xrikebs“.<br />
3) `eris zneobrivi gmiris – gr. lorTqifaniZis<br />
Sesaxeb~ (gazeTi `raeo~, #4, 2011).<br />
werilSi dasabuTebulia pirveli respublikis<br />
mTavrobis Tavmjdomaris moadgilis, samxedro<br />
da ganaTlebis ministris gr.lorTqifaniZis<br />
Rvawli samSoblos winaSe. mocemulia rekomendaciebi<br />
misi saxelis ukvdavsay<strong>of</strong>ad.<br />
akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZe 2011 wels moxsenebebiT<br />
gamovida Semdeg samecniero konferenciebze:<br />
_ „kacni huriani, mecnierni sjulisa“ (saqarTvelos<br />
mTavari rabinis ariel levinis dabadebidan<br />
50 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero<br />
konferencia „Tora da misi mniSvneloba“, Tbilisi);<br />
moxsenebis Sinaarsi daibeWda ebraul saganmanaTleblo<br />
centr „tivergo cvis“ mier gamoqveynebuli<br />
konferenciis masalebis krebulSi;<br />
_ SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />
fondis mier mowyobili „sazRvargareT moRvawe<br />
Tanamemamule mecnierTa forumi“ (Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZes miRebuli aqvs<br />
amerikis ebraelTa ms<strong>of</strong>lio saagentos `join-<br />
Tis~ granti kvlevisaTvis iudaikaSi.<br />
akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZem programiT<br />
„mecnierebaTa erovnuli akademia _ skolas“ mecnier-istorikosTa<br />
jgufTan erTad monawileoba miiRo<br />
skola-liceum „mwignobarTuxucesis“ ufros<br />
klaselTa konferenciis muSaobaSi. biblioTekas<br />
saCuqrad gadaeca wignebi.
253<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
liana meliqiSvili<br />
wigni<br />
`socialuri usafrTxoebis eTnikuri aspeqtebi<br />
polieTnikur sazogadoebaSi. eTnoumciresoba<br />
da samoqalaqo sazogadoeba qvemo qarTlSi~ (TanaavtorobiT;<br />
`mwignobari”, Tbilisi, 2011, 456 gv.).<br />
ganxilulia saqarTvelos polieTnikur sazogadoebaSi<br />
socialuri usafrTxoebis eTnikuri aspeqtebi<br />
da eTnikuri umciresobis integrebis sakiTxi<br />
demokratizaciis ganviTarebis procesSi.<br />
Seswavlilia eTnikur jgufTa ganwyobebis, eTnikur<br />
auto da heterostereotipebis, socialuri<br />
distanciisa da socialuri qcevis Taviseburebebi;<br />
dominanturi sazogadoebis politikur da kulturul<br />
cxovrebaSi erovnul umciresobaTa adgili<br />
da intereTnikuri stabiluri da dabalansebuli<br />
urTierTobebis maregulirebeli aspeqtebi; socialuri<br />
sistemis _ garemos, warmoebis, fizikuri da<br />
ekonomikuri, aseve eTnokulturuli usafrTxoebis<br />
meqanizmebi; Tanamedrove eTnikur procesebTan er-<br />
Tad mimdinare y<strong>of</strong>isa da kulturis ramdenime sakiTxi;<br />
erovnuli umciresobis integraciis xarisxi<br />
da samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis SesaZlo<br />
variantebi.<br />
regionSi Tavs iCens polieTnikuri sazogadoebisaTvis<br />
damaxasiaTebeli araerTi problema _ regionis<br />
dacarieleba, stagnacia, gaucxoeba, s<strong>of</strong>lis<br />
meurneobisa da infrastruqturis moSla, migracia,<br />
enobrivi barieri, sainformacio vakuumi, y<strong>of</strong>iTi,<br />
socialuri da ekonomikuri pirobebi, ganaTleba,<br />
nacionalizmi, Sovinizmi, kulturis krizisi, cxovrebis<br />
dabali done, saxelmwifosagan naklebi
254<br />
yuradReba. aRniSnuli maxasiaTeblebi rTul garemos<br />
qmnis saxelmwifoSi mimdinare reformebis<br />
warmatebiT ganxorcielebisaTvis.<br />
statiebi<br />
1) `saxelmwifo ena, eTnoumciresoba da saxelmwifos<br />
usafrTxoeba~ (J. `sveticxoveli”, #2,<br />
sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti”,<br />
Tbilisi, 2011, 58-64).<br />
rogorc cnobilia, eTnosis erovnuli aRor-<br />
Zinebis periodSi ena iZens eTnikuri Rirebulebis<br />
sabazo mniSvnelobas. is ara marto kulturis,<br />
aramed politikuri interesebis manipulirebis<br />
saSualeba xdeba. bolo wlebSi ki enam SeiZina<br />
socialuri da, amave dros, politikuri mniSvnelobac,<br />
rac ukavSirdeba saxelmwifo enad qarTuli<br />
enis gamocxadebas. eTnoumciresoba qarTulis<br />
arcodnis gamo informaciul vakuumSia. ver erkvevian<br />
saqarTvelos saxelmwifoSi mimdinare<br />
sakiTxebSi. eTnoumciresobis identifikacia xdeba<br />
mezobel saxelmwifoebTan, rac dakavSirebulia<br />
eTnikuri sazRvrisa da ara politikuri sazRvris<br />
aRqmasTan. eTnoumciresoba Tavis identobas sxva<br />
saxelmwifos da ara qarTuls ukavSirebs. es orientacia<br />
ara Tu keTilsasurvelia qarTuli saxelmwifoebriobisaTvis,<br />
aramed SesaZlebelia SemdgomSi<br />
aman safrTxec ki Seuqmnas saqarTvelos.<br />
2) `tradiciuli kultura globalizaciis procesSi~<br />
(J. `analebi”, #7, `universali”, Tbilisi,<br />
2011, 520-529).<br />
dRes ms<strong>of</strong>lio masStabiT institutebi, xalxebi,<br />
jgufebi da individebi ori tendenciis winaSe<br />
aRmoCndnen. es gaxlavT globalizacia da<br />
eTnikurobis anu adgilobrivi eTnokulturuli<br />
Taviseburebebis mimarT interesis gaZliereba. pri-
255<br />
oriteti ar daukargavs erovnul TviTSegnebas,<br />
romelic vlindeba erovnul identurobaSi, enaSi,<br />
religiaSi da teritoriisadmi mikuTvnebulobaSi.<br />
aseve, ms<strong>of</strong>lio masStabiT vlindeba modernizacia<br />
Tavisi demokratiuli mmarTvelobis formiT, samoqalaqo<br />
sazogadoebiT, adamianTa uflebebiT, sabazro<br />
ekonomikiT. Tanamedrove ms<strong>of</strong>lioSi paralelurad<br />
izrdeba interesi tradiciuli kulturis<br />
mimarT. Ddgeba sakiTxi `an globalizacia an<br />
lokalizacia”, aseve `globalizaciac da lokalizaciac”.<br />
droTa msvlelobam naTelyo, rom<br />
globalizaciasTan erTad gamoikveTa gansxvavebis,<br />
gaTiSulobis, diskriminaciisa da SeuTanxmeblobis<br />
niSnebi.<br />
gardamaval epoqaSi, globalizaciis proces-<br />
Si, saqarTveloSi eTnikur kulturas uxdeba axal<br />
garemosTan Segueba, aratradiciuli faseulobebis,<br />
Tanamedrove sazogadoebis normebis miReba.<br />
icvleba qcevis tipi da masTan erTad azrovneba<br />
da ms<strong>of</strong>lmxedveloba. SeimCneva, erTi mxriv, unikaluri<br />
tradiciuli kulturis SenarCunebis tendencia<br />
da, meore mxriv, unifikacia. globalizacia<br />
Tu lokalizacia? _ es kiTxva kvlav pasuxgaucemeli<br />
rCeba.<br />
3) `eTnikuri jgufebis identoba axal socialur<br />
garemoSi~ (J. `analebi”, #7, `universali”, Tbilisi,<br />
2011, 530-540).<br />
identoba adamianisa da sazogadoebis aucilebeli<br />
moTxovnilebaa. identoba aris ara biologiuri,<br />
aramed socialurad gansazRvruli movlena.<br />
eTnikuri identoba pirovnebis socialuri identobis<br />
Semadgeneli nawilia da garkveul eTnikur<br />
erTobasTan mikuTvnebulobis gacnobierebas gulisxmobs.<br />
igi erT eTnikur erTobasTan igiveobis
256<br />
da sxvebisgan gansxvavebulobisa da gancalkavebulobis<br />
gancdaa.<br />
pirobiTad identobis or tips gamoy<strong>of</strong>en. esaa<br />
pozitiuri da negatiuri identoba. saerTod, eTnikuri<br />
umravlesobisaTvis eTnikuri identoba arc<br />
ise mniSvnelovania, anu masze ar xdeba xSiri apelireba<br />
_ is TavisTavadia, magram eTnikuri umciresobisaTvis<br />
eTnikuri identifikacia, SeiZleba<br />
iTqvas, rom iZulebiTia, radgan masTan dakavSirebuli<br />
problemebi yoveldRiuri cxovrebis sir-<br />
Tuleebs da diskomforts uqmnis. eTnikur identobas<br />
ara marto kultura da ena udevs safuZvlad,<br />
aramed politikac; amitomaa, rom miTologiaSi<br />
gadazrdili eTnoidentoba xSirad politikuri<br />
manipulaciebis sagani da konfliqtis mizezic<br />
xdeba. am movlenas verc kavkasiam daaRwia<br />
Tavi.<br />
4) `xelis simbolikisaTvis saqorwilo ritualSi~<br />
(`kavkasiur-aRmosavluri krebuli”, XIV,<br />
`logosi”, Tbilisi, 2011, 131-139).<br />
xeli, rogorc simbolo, mravali xalxis kulturaSia<br />
fiqsirebuli. is qorwinebis ritualSic<br />
figurirebs da sxvadasxva xalxis kulturaSi<br />
sxvadasxvagvarad warmogvidgeba. am mxriv arc saqarTveloa<br />
gamonaklisi. aRmosavleT saqarTvelos<br />
mTianeTSi, sul uaxloes warsulSi, mxolod xevsureTis<br />
eTnografiul sinamdvileSi gvxvdeboda<br />
qalis daniSvnis saintereso Cveuleba, romelsac<br />
`xelis dakvra~ ewodeba. aseTi wesiT qorwineba<br />
cnobilia evropis uZveles, amerikel Tu avstraliel<br />
aborigenTa kulturaSi. am CveulebaSi<br />
win wamoweulia vaJis gvaris uflebebi, radganac<br />
xeldamkvrelebi, ZiriTadad, vaJis gvaris wevrebi
257<br />
arian. daniSvnis aseTi wesi qalis daTavisebis<br />
simbolod unda miviCnioT.<br />
5) `erovnuli urTierToba saqarTveloSi~ (saqarTvelos<br />
teqnikuri universitetis Teologiis<br />
saswavlo centris 10 wlisTavisadmi miZRvnili<br />
qarTvelologiuri saerTaSoriso samecniero konferenciis<br />
_ `warsuli mkvidri'saZirkvelia awmyosi,<br />
rogorc awmyo _ momavlisa” masalebi, sagamomcemlo<br />
saxli `teqnikuri universiteti”, Tbilisi,<br />
2011, 221-225).<br />
qveynis usafrTxoebis problema mWidrod aris<br />
gadajaWvuli eTnikuri umciresobisa da erTa Soris<br />
urTierTobis problemasTan. erovnuli umciresobis<br />
sakiTxi ki yvela saxelmwifosTvis metnaklebad<br />
problematuria, Tumca, usafrTxoebis koncefciebSi<br />
zogjer eTnikuri aspeqti gaTvaliswinebuli<br />
ar aris.<br />
qveyanaSi momxdari kardinaluri cvlilebebi<br />
da winaaRmdegobebiT aRsavse socialur-politikuri<br />
procesebi Taviseburad aisaxa saqarTveloSi<br />
kompaqturad dasaxlebul polieTnikur sazogadoebebSi.<br />
saxelmwifoSi kompaqturad Tu dispersiulad<br />
araqarTuli eTnosis mravali warmomadgeneli<br />
cxovrobs. isini Znelad modernizebadi kulturis<br />
tips miekuTvnebian, ris gamoc erovnuli umciresobiT<br />
kompaqturad dasaxlebul regionebSi reformebi<br />
yvelaze Znelad mimdinareobs. mniSvnelovania<br />
isic, rom jer kidev ar arsebobs erTiani<br />
koncefcia erovnebisa da erTaSorisi urTierTobebis<br />
Sesaxeb, ris safuZvelzec SesaZlebeli gaxdeboda<br />
eTnikuri umciresobebis ioli integracia<br />
saerTo saxelmwifo sivrceSi.
258<br />
akad.wevr-kor. l.meliqiSvilma 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `qarTuli enis roli saxelmwifoebrivi<br />
aRmSeneblobis saqmeSi” (saerTaSoriso samecniero<br />
konferencia `saxelmwifo ena, eTnoumciresoba da<br />
saxelmwifos usafrTxoeba~, saqarTvelos teqnikuri<br />
universitetis Teologiis saswavlo-samecniero<br />
centri, Tbilisi);<br />
_ `globalizacia da kavkasia~ (saerTaSoriso<br />
samecniero konferencia `ms<strong>of</strong>lio da kavkasia”,<br />
saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi);<br />
_ `eTnikuri jgufebis identoba axal socialur<br />
garemoSi~ (samecniero konferencia `mravaleTnikuri<br />
qvemo qarTli da socialuri usafrTxoeba<br />
_ istoria da Tanamedroveoba”, Tbilisi);<br />
_ `xelis simbolika saqorwilo ritualSi~<br />
(iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
klasikuri filologiis, bizantinistikisa<br />
da neogrecistikis institutis, iv.javaxi-<br />
Svilis istoriisa da eTnologiis institutis<br />
Zveli istoriis gany<strong>of</strong>ilebis mier Catarebuli<br />
pr<strong>of</strong>esor nana xazaraZis saiubileo samecniero<br />
konferencia, Tbilisi);<br />
_ `samarTali da morali tradiciul sazogadoebaSi~<br />
(saerTaSoriso samecniero konferencia<br />
`saxelmwifos aRqma da iuridiuli praqtika<br />
kavkasiaSi: anTropologiuri xedva samarTalsa da<br />
politikaze”, baTumi).<br />
akad.wevr-kor. l.meliqiSvilma monawileoba<br />
miiRo svaneTSi saqarTvelos eTnografiuli memkvidreobis<br />
dacvis fondis mier Catarebul eTnografiul<br />
eqspediciaSi (2011 wlis ivlisi-agvisto,<br />
svaneTi). eqspediciis mizani iyo saqarTvelos mTi-
259<br />
an regionSi, socialuri reformebis fonze, adgilobrivi<br />
mosaxleobis adaptaciis procesebis<br />
Seswavla.<br />
akad.wevr-kor. l.meliqiSvili aris redaqtori<br />
wignebis: ditrix-krist<strong>of</strong> fon rommelis `kavkasiis<br />
xalxebi” da m.yifianis `afxazeTidan devnil<br />
qalTa `zepiri istoriebi~, I.<br />
programiT `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademia skolas”, mecnierTa jgufTan er-<br />
Tad, monawileoba miiRo skola-liceum `mwignobarTuxucesis”<br />
ufrosklaselTa RonisZiebaSi: `gaerTianebuli<br />
saqarTvelos mefeebi” (maswavlebeli<br />
l.WanWaleiSvili).<br />
akademiis wevr-korespondenti vladimer papava<br />
wigni<br />
`Tbilisis 2010 wlis biujeti: monitoringis<br />
angariSi” (TanaavtorobiT; fondi `Ria sazogadoeba<br />
_ saqarTvelo~, Tbilisi, 10,0 n.T.).<br />
saxelmZRvanelo<br />
`aratradiciuli ekonomiksi” (paata guguSvilis<br />
ekonomikis institutis gamomcemloba, Tbilisi,<br />
24,0 n.T.).<br />
damxmare saxelmZRvaneloSi ganxilulia Tanamedrove<br />
ekonomikis aqtualuri sakiTxebi, romelTa<br />
Seswavlac scildeba tradiciul ekonomikss.<br />
ekonomikis mier dasmul tradiciul ki-<br />
Txvebze mocemulia is aratradiciuli pasuxebi,<br />
romlebic realobasTan bevrad ufro axlosaa,<br />
vidre is pasuxebi, rasac tradiciuli ekonomiksi<br />
iZleva. es ki mkiTxvels aZlevs saSualebas gai-<br />
Rrmavos da gaifarTovos ekonomikuri codna. naSromi<br />
gankuTvnilia ekonomikuri pr<strong>of</strong>ilis umaR-
260<br />
lesi saswavleblebisa da ekonomikis fakultetebis<br />
studentebisa da pr<strong>of</strong>esorebisaTvis, agreTve,<br />
mkiTxvelTa im farTo wrisaTvis, romlebic<br />
dainteresebulni arian Tanamedrove ekonomikis<br />
aqtualuri problemebis SeswavliT.<br />
statiebi<br />
1) `somxeTi, azerbaijani, saqarTvelo: ekonomikuri<br />
transformaciis oci weli” (j. `Les Cahiers de<br />
L’Orient~, #101, safrangeTi, 2011, 35-43, frangul enaze).<br />
2) `ekonomikuri transformacia da globaluri<br />
finansuri krizisis zegavlena samxreT kavkasiaze”<br />
(koleqtiur monografiaSi `Non-Traditional<br />
Security Threats and Regional Cooperation in the Southern<br />
Caucasus~, gamomcemloba IOS Press BV, amsterdami,<br />
holandia, 2011, 17-29, inglisur enaze).<br />
3) `azebaijanis, somxeTisa da saqarTvelos<br />
ekonomikuri ganviTarebisa da TanamSromlobis SedarebiTi<br />
analizi: realizebuli da xelidan gaSvebuli<br />
SesaZleblobebi” (koleqtiur monografia-<br />
Si “Черноморье-Каспий: поиск новых форматов безопасности<br />
и сотрудничества~, ruseTis mecnierebaTa akademiis<br />
evropis instituti, moskovi, 2011, 79-98,<br />
rusul enaze).<br />
4) `gadasaxadebi, warmoebis teqnologia da<br />
ekonomikuri zrda~ (TanaavtorobiT; ж. `Общество и<br />
экономика”, #5, rf, 2011, 172-196, rusul enaze).<br />
5) `postrevoluciuri saqarTvelos ekonomikuri<br />
warmatebebi: realoba da miTebi” (ж. `Вестник<br />
института Кеннана в России”, rf, 2011, 7-18, rusul enaze).<br />
6) `ekonomikuri da energetikuli TanamSromlobis<br />
Sesaxeb kavkasiaSi” (TanaavtorobiT; saqar-
261<br />
Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe,<br />
t. 5, #1, Tbilisi, 2011, 164-169, inglisur enaze).<br />
7) `resursebis gamoyenebis efeqtianobasa da<br />
moculobaze sagadasaxado tvirTis gavlenis Sefasebis<br />
modelebi” (TanaavtorobiT; J. `ekonomisti”,<br />
#1, Tbilisi, 2011, 8-29).<br />
8) `lafer-qeinzianuri sinTezis makroekonomikuri<br />
modeli” (TanaavtorobiT; J. `ekonomika da<br />
biznesi”, #3, Tbilisi, 2011, 11-35, rusul enaze).<br />
9) `energetikuli kooperaciis SesaZleblobebi<br />
kavkasiaSi” (j. `Caucasus International~, t. 1, #1,<br />
azerbaijani, 2011, 87-97, inglisur enaze).<br />
10) `evrokavSirisa da y<strong>of</strong>ili sabWoTa kav-<br />
Siris energetikuli urTierTobebi: gamowvevebi da<br />
SesaZleblobebi” (TanaavtorobiT; koleqtiur monografiaSi<br />
– `EU Eastern Neighborhood: Economic Potential<br />
and Future Development~, gamomcemloba `Springer~,<br />
haidelbergi, gfr, 2011, 61-69, inglisur enaze).<br />
11) `miTebi qarTuli ekonomikis Sesaxeb” (eleqtronul<br />
JurnalSi `Democracy & Freedom Watch~,<br />
Tbilisi, 0,3 n.T., inglisur enaze).<br />
12) `monetaruli politikis zegavlena nekroekonomikaze”<br />
(p.guguSvilis ekonomikis institutis<br />
daarsebisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />
konferenciis _ `ekonomikis aqtualuri<br />
problemebi globalizaciis pirobebSi’’ masalebi,<br />
p.guguSvilis ekonomikis institutis gamomcemloba,<br />
Tbilisi, 2011, 79-81).<br />
13) `saqarTvelo-ruseTis ekonomikur urTier-<br />
TobaTa evolucia postsabWoTa periodSi: ganvlili<br />
gza da perspeqtivebi~ (krebulSi `ruseTi da<br />
saqarTvelo: gamosavlis ZiebaSi”, saqarTvelos<br />
strategiisa da saerTaSoriso urTierTobebis
262<br />
kvlevis fondi, Tbilisi, 2011, qarTul _ 64-79,<br />
inglisur _ 51-64, rusul _ 54-68 enebze).<br />
14) `saqarTvelos ekonomikis postkomunisturi<br />
reformebis pirveli Taobis Sesaxeb. retrospeqtiuli<br />
analizi~ (J. `Caucasus and Globalization~, #3-4,<br />
SvedeTi, 2011, inglisur _ 20-30 da rusul _ 24-36<br />
enebze).<br />
15) `saqarTvelos `vardebis revoluciis~ anatomiuri<br />
paTologia” (krebuli `<strong>The</strong> Caucasus Region:<br />
Economic and Political Developments~, gamomcamloba<br />
`Nova Science Publishers~, niu iorki, aSS, 2011, 45-58,<br />
inglisur enaze).<br />
16) `ruseTis gawevrianeba ms<strong>of</strong>lio savaWro<br />
organizaciaSi: xedva Tbilisidan” (eleqtronul<br />
JurnalSi `International Alert~, didi britaneTi, inglisur<br />
da rusul enebze).<br />
17) `saqarTvelos ekonomikis postkomunistur<br />
transformaciaSi breton vudsis institutebis<br />
rolis Sefaseba” (paata guguSvilis ekonomikis<br />
institutis samecniero Sromebis krebuli, paata<br />
guguSvilis ekonomikis institutis gamomcemloba,<br />
Tbilisi, 2011, 18-29).<br />
2011 wels daibeWda akad.wevr-kor. v.papavas 60-<br />
ze meti sagazeTo statia da interviu.<br />
akad.wevr-kor. v.papavam 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciebSi:<br />
_ X saerTaSoriso konferencia `samxreT kavkasia:<br />
gamowvevebi da evropuli perspeqtiva” (waxkaZori,<br />
somxeTi);<br />
_ Tbilisis politikuri swavlebis skolis<br />
mier organizebuli 2 seminari `Serigebis kultura”<br />
(bakuriani, 12-14 maisi da 16-17 invisi);
263<br />
_ saerTaSoriso konferencia `qarTvel da<br />
rus eqspertTa Soris ndobis aRdgena” (stamboli,<br />
TurqeTi);<br />
_ saerTaSoriso konferencia `saqarTveloruseTi:<br />
rogor davZlioT arsebuli uZraoba?”<br />
(stamboli, TurqeTi);<br />
_ paata guguSvilis ekonomikis institutis<br />
daarsebis dRisadmi miZRvnili saeTaSoriso samcnero-praqtikuli<br />
konferencia `ekonomikis aqtualuri<br />
problemebi globalizaciis pirobebSi”<br />
(Tbilisi);<br />
_ saerTaSoriso konferencia `samxreT kavkasia<br />
damoukideblobis 20 wlis Semdeg: momavlis<br />
Sansebi da gamowvevebi” (kadenabia, italia);<br />
_ saerTaSoriso konferencia `samxreT kavkasia:<br />
damoukideblobis 20 weli” (vaSingtoni, aSS).<br />
akad.wevr-kor. v.papavam moipova granti `saqar-<br />
Tvelos ekonomikisa da masTan dakavSirebuli<br />
sferoebis analitikuri mimoxilva” (grantis gamcemi<br />
`britiS petroliumi~).<br />
akad.wevr-kor. v.papavam (TanamomxseneblebTan<br />
erTad) saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebisa<br />
da ekonomikur mecnierebaTa komisiis er-<br />
Tobliv sxdomaze da saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis akademiur sabWoze waikiTxa<br />
moxseneba Temaze `saqarTvelos socialur-ekonomikuri<br />
ganviTarebis programa”.<br />
iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis paata guguSvilis ekonomikis institutSi<br />
moewyo akad.wevr-kor. v.papavas monografiis<br />
`nekroekonomikis zombirebis” sajaro ganxilva.
264<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
avTandil silagaZe<br />
monografia, wignebi<br />
1) `ekonomikuri doqtrinebis aspeqtebi saqar-<br />
TveloSi~ (Peninsula University <strong>of</strong> Technology, Business and<br />
Informatics, aSS, 2010, 4.0 n.T., inglisur enaze).<br />
gamokvleulia ekonomikuri doqtrinebis sxvadasxva<br />
aspeqti saqarTveloSi. avtoris daskvniT,<br />
ilia WavWavaZisa da niko nikolaZis ekonomikuri<br />
Sexedulebebi unda miekuTvnos ms<strong>of</strong>lio ekonomikuri<br />
azrovnebis istoriaSi sayovelTaod aRiarebul<br />
erovnul ekonomikur doqtrinas.<br />
2) `saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganvi-<br />
Tarebis programa~ (TanaavtorobiT; „nekeri~, Tbilisi,<br />
2011, 312 gv).<br />
warmodgenilia saqarTvelos socialur-ekonomikuri<br />
ganviTarebis 20-wliani programis Ziri-<br />
Tadi principebi, misi ganxorcielebis meqanizmebi<br />
da mosalodneli Sedegebi. avtorTa azriT, saqarTveloSi<br />
uzrunvely<strong>of</strong>ili unda iyos bunebrivi<br />
resursebis efeqtiani marTva erovnuli mrewvelobisa<br />
da s<strong>of</strong>lis meurneobis prioritetuli<br />
ganviTarebis pirobebSi. amisaTvis mTavrobam Sesabamisi<br />
xelSemwyobi pirobebi unda Seqmnas. `programis~<br />
realizaciis SemTxvevaSi, ukve 7 wlis Semdeg,<br />
ganaTlebaze 4-jer meti saxsrebi iqneba mobilizebuli,<br />
vidre dRes; jandacvaze – 4,5-jer<br />
meti; kulturasa da sportze – 7-jer meti, socialur<br />
dacvaze ki – 7,37-jer meti. Sedegad, saqar-<br />
Tvelos yvela moqalaqe uzrunvely<strong>of</strong>ili iqneba<br />
socialuri dazRveviT, pensiebi 6-jer, ganaTlebisa<br />
da jandacvis muSakTa xelfasebi 4-jer, sajaro<br />
mosamsaxureebis xelfasebi 2-jer gaizrdeba.
265<br />
saqarTveloSi umuSevrobis done saSualo evropul<br />
maCvenebels gautoldeba, yvela umuSevari<br />
miiRebs saarsebo minimumze maRal umuSevrobis<br />
Semweobas. amasTan, `programis~ realizaciis pirobebSi,<br />
saWiro aRar iqneba damatebiTi ucxouri<br />
kreditebisa da grantebis mobilizeba. Sedegad,<br />
2030 wlisTvis saqarTveloSi mTliani Sida produqti<br />
mosaxleobis erT sulze miaRwevs 20,0 aTas<br />
aSS dolaris ekvivalents erovnul valutaSi.<br />
3) `saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganvi-<br />
Tarebis programa~ (TanaavtorobiT; internet-wigni,<br />
http://ifsdeurope.com., 2011, 242 gv., inglisur enaze).<br />
ganxilulia saqarTvelos bunebrivi resursebi,<br />
demografiuli suraTi, mewarmeobis dargobrivi<br />
struqtura, finansur-sakredito seqtori, socialur-ekonomikuri<br />
ganviTarebis programis ZiriTadi<br />
principebi, socialuri usafrTxoeba da sxv.<br />
statiebi<br />
1) `saqarTvelos mtknari mineraluri wyali<br />
evropisaTvis~ (TanaavtorobiT; J. `<strong>The</strong> Caucasus &<br />
Globalization~, v. 5, Issue 3-4, CA&CC Press. SvedeTi, 2011,<br />
inglisur – 43-54 da rusul _ 53-63 enebze).<br />
gaanalizebulia saqarTvelos ekonomikaSi arsebuli<br />
rTuli mdgomareoba, romlis erT-erT<br />
mTavar mizezad dasaxelebulia erovnuli resursebis<br />
arasakmarisi gamoyeneba, rac yoveldRiurad<br />
zrdis qveynis importze damokidebulebis<br />
masStabebs. ganxilulia „saqarTvelo-evropis wyalsadenis“<br />
mSeneblobis gegmis axali koncefcia konkretuli<br />
teqnikur-ekonomikuri gaangariSebebiT.<br />
2) `saqarTvelos mtknari mineraluri wyali<br />
evropisaTvis~ (TanaavtorobiT; J. `socialuri ekonomika~,<br />
#6, Tbilisi, 2011, 68-75, rusul enaze).
266<br />
3) `postsabWoTa saqarTvelos ekonomikuri<br />
perspeqtivebi~ (paata guguSvilis ekonomikis institutis<br />
daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso<br />
samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis<br />
krebuli `ekonomikis aqtualuri problemebi<br />
globalizaciis pirobebSi~, paata guguSvilis<br />
ekonomikis institutis gamomcemloba, Tbilisi,<br />
2011, 86-87, inglisur enaze).<br />
SemoTavazebulia erovnul ekonomikaSi gansaxorcielebeli<br />
konkretuli investirebis sqema,<br />
romlis ganxorcieleba mkveTrad gazrdis erovnuli<br />
warmoebis masStabebs.<br />
4) `saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis<br />
Sesaxeb~ (saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
saerTaSoriso samecniero konferenciis<br />
masalebi `ms<strong>of</strong>lio ekonomikuri krizisi da saqarTvelo~,<br />
J. `socialuri ekonomika~, №1, Tbilisi,<br />
2011, 69-71).<br />
gaanalizebulia saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobasa<br />
da kvebis mrewvelobaSi arsebuli krizisuli<br />
mdgomareoba da SemoTavazebulia konkretuli<br />
meqanizmebi, romelTa gamoyenebis SemTxveva-<br />
Si dargma mniSvnelovan Sedegebs unda miaRwios.<br />
5) `saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis<br />
perspeqtivebis Sesaxeb (saqarTvelos teqnikuri<br />
universitetis saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />
konferencia `ekonomikuri politika da biznes-procesebis<br />
marTva~, Tbilisi, 2011, 19-22).<br />
SemoTavazebulia konkretuli winadadebebi saqarTveloSi<br />
ekonomikuri politikis koreqtirebisa<br />
da gasatarebel RonisZiebaTa Sesaxeb.<br />
6) `saqarTvelos agraruli seqtoris potencialis<br />
Sesaxeb~ (TanaavtorobiT; I saerTaSoriso<br />
samecniero-praqtikuli konferenciis masalebi
267<br />
`s<strong>of</strong>lis meurneobis mdgradi ganviTarebis prioritetebi~,<br />
Tsu-s gamomcemloba, Tbilisi, 2011, inglisur<br />
enaze).<br />
moniSnulia saqarTvelos agrarul seqtorSi<br />
Seqmnili krizisuli mdgomareobis zogierTi<br />
negatiuri tendencia: ver Camoyalibda Zlieri<br />
fermeruli meurneobebi, ver amoqmedda sadazRvevo<br />
meqanizmebi, ver Seiqmna erovnuli produqciis<br />
Senaxvis, SefuTvis, distribuciisa da teqnikuri<br />
momsaxurebis centrebi; araefeqtianad ixarjeba<br />
saxelmwifo biujetidan gamoy<strong>of</strong>ili isedac mwiri<br />
Tanxebi; aSkarad arasakmarisia ucxouri investiciebis<br />
Semodineba; TiTqmis SeuZlebelia grZelvadiani,<br />
dabalprocentiani kreditebis mozidva. avtorTa<br />
azriT, swori ekonomikuri politikis<br />
gatarebis SemTxvevaSi, axlo momavalSi, saqarTvelos<br />
agrarul seqtorSi SesaZlebelia minimum 10-<br />
jer meti Rirebulebis produqciis warmoeba.<br />
7) `saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivebi~<br />
(cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiis<br />
Sromebi, I, Tbilisi, 2011, 275-280, inglisur enaze).<br />
gaanalizebulia saqarTvelos makroekonomikuri<br />
ganviTarebis problemebi ms<strong>of</strong>lio finansuri<br />
krizisis fonze da maT dasaZlevad Semo-<br />
Tavazebulia ramdenime rekomendacia.<br />
8) `ilia WavWavaZis ekonomikuri moZRvreba da<br />
Tanamedroveoba~ (Материалы международной научнотехнической<br />
конференции `Актуальные проблемы историкоэкономических<br />
учений~, `ВЗФЭИ~, М., 2011, 71-77, rusul<br />
enaze).<br />
ganxilulia saqarTvelos agrarul seqtorSi<br />
Seqmnili zogierTi problema s<strong>of</strong>lis meurneobis
268<br />
prioritetulad ganviTarebis Sesaxeb ilia Wav-<br />
WavaZis Sexedulebebis fonze.<br />
9) `prioriteti erovnuli resursebis gamoyeneba~<br />
(rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi mi-<br />
ZRvnili III saerTaSoriso samecniero konferencia<br />
gamoyenebiT qimiaSi, saqarTvelos teqnikuri universiteti,<br />
Tbilisi, 2011, 35-36).<br />
naSromi eZRvneba saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobasa<br />
da mrewvelobaSi arsebuli mdidari erovnuli<br />
resursebis amoqmedebis problemebis gamokvlevas.<br />
10) `evropis sasursaTo da Suaazia-kavkasiis<br />
regionis mdgradi ganviTarebis usafrTxoebis problemebi~<br />
(gadacemulia dasabeWdad j. `Central Asia and<br />
Caucasus~, CA&CC Press. SvedeTi, 2011).<br />
2011 wels akad.wevr-kor. a.silagaZem gamoaqveyna<br />
60-ze meti sagazeTo statia da interviu ekonomikis<br />
aqtualur sakiTxebze.<br />
man 2011 wels monawileoba miiRo:<br />
_ saerTaSoriso samecniero-praqtikul konferenciaSi<br />
`istoriul-ekonomikur moZRvrebaTa aqtualuri<br />
problemebi~ (moskovi, rf);<br />
_ paata guguSvilis ekonomikis institutis<br />
daarsebis dRisadmi miZRvnil saerTaSoriso samecniero-praqtikul<br />
konferenciaSi `ekonomikis aqtualuri<br />
problemebi globalizaciis pirobebSi~<br />
(Tbilisi);<br />
_ saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />
`ms<strong>of</strong>lio ekonomikuri krizisi da saqarTvelo~<br />
(saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi);<br />
_ saerTaSoriso samecniero-praqtikul konferenciaSi<br />
`ekonomikuri politika da biznes-procesebis<br />
marTva~ (saqarTvelos teqnikuri universiteti,<br />
Tbilisi);
269<br />
_ saerTaSoriso samecniero-praqtikul konferenciaSi<br />
`s<strong>of</strong>lis meurneobis mdgradi ganviTarebis<br />
prioritetebi~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />
saxelmwifo universiteti, Tbilisi);<br />
_ saqarTvelo-CexeTis biznes-forumSi (Tbilisi);<br />
_ saqarTvelo-CineTis biznes-forumSi (Tbilisi);<br />
_ saqarTvelo-poloneTis biznes-forumSi (Tbilisi);<br />
_ saqarTvelo-italiis biznes-forumSi (Tbilisi);<br />
_ saqarTvelo-yazaxeTis biznes-forumSi (Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. a.silagaZem saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis akademiur sabWoze,<br />
sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebisa da<br />
ekonomikur mecnierebaTa komisiis sxdomebze waikiTxa<br />
moxseneba `saqarTvelos socialur-ekonomikuri<br />
ganviTarebis programa~.<br />
man waikiTxa sajaro leqcia `saqarTvelos<br />
ekonomikuri ganviTarebis prioritetebi~ saqar-<br />
Tvelos sapatriarqos wm. andria pirvelwodebulis<br />
saxelobis qarTuli universitetisa da goris<br />
universitetis pr<strong>of</strong>esor-maswavleblebisa da<br />
studentebisaTvis.<br />
igi monawilebda mdgradi ganviTarebis saer-<br />
TaSoriso fondis _ `saqarTvelos~ sagranto proeqtSi.<br />
akad.wevr-kor. a.silagaZe aris i.mesxias saxelmZRvanelos<br />
_ „biznesis safuZvlebi“ redaqtori<br />
(Tsu-s gamomcemloba, 2011, 520 gv.).
270<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
konstantine ficxelauri<br />
statiebi<br />
1) `kaxeTis ramdenime arqeologiuri Zeglis<br />
arqeomagnituri gamokvlevis Sedegebi~ (TanaavtorobiT;<br />
krebulSi `saqarTvelos da kavkasiis istoriisa<br />
da arqeologiis sakiTxebi~, Tsu-is gamomcemloba,<br />
Tbilisi, 2011, 61-80).<br />
daviT garejis udabnos teritoriaze rkinis<br />
saxelosnoebidan aRebuli nimuSebis mixedviT dadgenilia<br />
maTi TariRi _ Zv.w. X-IX saukuneebis farglebSi.<br />
2) `ior-alaznis ormdinareTis brinjao-rkinis<br />
xanis sazogadoebis gansaxlebis zogierTi aspeqti~<br />
(`kavkasiur-axloaRmosavluri krebuli~, XIV,<br />
`logosi~, Tbilisi, 2011, 181-197).<br />
mocemulia brinjao-rkinis xanis Zeglebis topografiis<br />
safuZvelze Tanadrouli sazogadoebis<br />
ganviTarebis socialur-ekonomikuri problemebis<br />
gaazrebis mcdeloba.<br />
3) `enamTis namosaxlari~ (J. `xornabuji~, I,<br />
ilias universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2011).<br />
aRwerilia Zv.w. III aTaswleulis meore da<br />
Zv.w. II aTaswleulis pirveli naxevris namosaxlaris<br />
kulturuli fenebi; xazgasmulia maTi Seswavlis<br />
mniSvneloba mTlianad kavkasiis arqeologiur<br />
kulturaTa genezisisa da qronologia-periodizaciis<br />
sakiTxebis damuSavebis dros.<br />
akad.wevr-kor. k.ficxelaurma daasrula muSaoba<br />
ortomeulze `samxreT-aRmosavleTi kavkasia<br />
Zv.w. II aTaswleulSi~.
271<br />
akademiis wevr-korespondenti daviT Carkviani<br />
statia<br />
`krizisul situaciaSi devnilTa socialuri<br />
adaptaciis fsiqikuri determinantebi~ (saerTaSoriso<br />
samecniero konferenciis _ `Teoriuli da<br />
gamoyenebiTi fsiqologiis Tanamedrove problemebi~<br />
Sromebi, erevnis universitetis gamomcemloba,<br />
somxeTi, 2011, 197-201, inglisur enaze).<br />
obieqturi garemoebebis gamo Cveni qveynis<br />
aTasobiT adamiani iZulebuli gaxda Tavisi mudmivi<br />
sacxovrebeli adgili daetovebina da Tav-<br />
Sesafari qveynis sxvadasxva qalaqsa da raionSi<br />
epovna. rTul da uCveulo pirobebSi iZulebiTi<br />
gansaxleba, siRaribe, socialurad marginaluri<br />
statusis SeZena, adgilobriv mosaxleobasTan arc-<br />
Tu ise ioli urTierToba, cxovrebis Secvlili<br />
wesisadmi devnilTa socialuri Seguebis Tanmxlebi<br />
movlenebia. naSromSi mocemulia devnilTa<br />
socialur adaptaciasTan dakavSirebuli fsiqikuri<br />
faqtorebis grZelvadiani cdiseuli Seswavlis<br />
ganzogadebuli Sedegebi. gamoy<strong>of</strong>ilia krizisuli<br />
situaciis konkretuli maxasiaTeblebi.<br />
naCvenebia kvlevis meToduri mxaris specifika. moyvanilia<br />
monacemebi, romlebic devnilTa TviTSefasebas,<br />
RirebulebiT orientaciasa da kauzaluri<br />
atribuciis Taviseburebebs exebian. Seswavlili<br />
krizisuli viTarebisTvis niSandoblivia, rom<br />
devnilTa mier miRebul fsiqikur travmebs qronikuli<br />
xasiaTi aqvT. devnilebs socialur garemosTan<br />
da sakuTar `me~-sTan srulfasovani kavSirebi<br />
aqvT darRveuli, amitom sareabilitacio mu-<br />
Saoba swored am kavSirebis qmediT koreqciasa da<br />
aRdgenas gulisxmobs. miRebuli ganzogadebuli
272<br />
monacemebis Tanaxmad, devnilebma sakmaod maRali<br />
TviTSefaseba gamoavlines. savaraudoa, rom amgvari<br />
TviTSefaseba maTi amJamindeli savalalo socialuri<br />
statusis fsiqologiur kompensacias<br />
ganapirobebs. devnilTa mier cxovrebiseuli movlenebis<br />
mizezTa interpretaciis TvalsazrisiT<br />
sagulisxmoa, rom isini Tavis Tavs mxolod garemoebaTa<br />
msxverplad miiCneven da amJamindeli<br />
mdgomareobis mimarT Sinaganad yovelgvar pasuxismgeblobas<br />
ixsnian. swored atribuciis amgvari<br />
forma ganapirobebs imas, rom maT socialur garemosa<br />
da masSi sakuTari Tavis Sesaxeb kogniturad<br />
naklebad winaaRmdegobrivi suraTis Seqmnis<br />
saSualeba eZlevaT. amave dros, es sruliadac<br />
ar miuTiTebs maT `dalxenil~ cxovrebaze.<br />
xazgasasmelia, rom ama Tu im istoriuli drois<br />
monakveTSi mecnierulad dasabuTebul monacemebs<br />
sazogadoebrivi ganviTarebis donis dadgenaSi<br />
namdvilad diagnostikuri mniSvneloba aqvT. swored<br />
am TvalsazrisiTaa niSandoblivi, rom is<br />
xisti da TavdauWereli saxelmwifoebrivi politika,<br />
romelic am bolo dros devnilTa sasicocxlo<br />
problemebis `gadawyvetis~ TvalsazrisiT<br />
ganxorcielda, Cveni qveynis am umniSvnelovanes<br />
socialur fenas umZimesi uary<strong>of</strong>iTi socialuri<br />
da fsiqikuri Sedegebi arguna.<br />
akademiis wevr-korespondenti leo Ciqava<br />
monografia<br />
,,dasaqmeba da umuSevroba saqarTveloSi’’ (gadacemulia<br />
dasabeWdad gamomcemloba ,,universalSi’’,<br />
Tbilisi, 316 gv.).
273<br />
statiebi<br />
1) ,,saqarTvelos ekonomikis antimonopoliuri<br />
regulirebis sakiTxisTvis’’ (,,saqarTvelos ekonomikur<br />
mecnierebaTa akademiis Sromebi’’, t. 9, „siaxle“,<br />
Tbilisi, 2011, 5-17).<br />
saqarTvelos konkretul magaliTze warmoCenilia<br />
Tavisufali ekonomikuri konkurenciis dadebiTi<br />
roli sazogadoebrivi progresis daCqarebaSi,<br />
romelsac, arcTu iSviaTad, aferxebs monopoliebis<br />
aRviraxsnili moqmedeba. daxasiaTebulia<br />
antimonopoliuri samsaxuris funqciebi (konkurentuli<br />
garemos Seqmna, monopoliuri mdgomareobis<br />
borotad gamoyenebis aRkveTa, arakeTilsindisieri<br />
konkurenciis Tavidan acileba, momxmareblis uflebebis<br />
dacva, sareklamo saqmianobis regulireba<br />
da a.S.), romelTac ZaluZT monopoliebis negatiuri<br />
zemoqmedebis gaqarwyleba. gakeTebulia logikuri<br />
daskvna saqarTveloSi antimonopoliuri<br />
samsaxuris aRdgenis mizanSewonilobis Sesaxeb.<br />
2) ,,adamianuri resursebi’’ (wignSi ,,svaneTis<br />
bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi’’,<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia,<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis saqarTvelos<br />
sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis<br />
Semswavleli centri, Tbilisi, 2011, 264-<br />
284).<br />
faqtobrivi monacemebis moSveliebiT daxasia-<br />
Tebulia bolo ocwleulSi svaneTis regionSi<br />
demografiuli ganviTarebis negatiuri tendenciebi<br />
da maTi ganmsazRvreli mizezebi (ojaxis<br />
funqciebis Zireuli transformacia, Sobadobis<br />
Tanamedrove tipis damkvidreba, qalTa emansipacia,<br />
umuSevroba, siRaribe, dauqorwinebelTa uCveulod<br />
maRali done da sxv.). mniSvnelovani adgili uka-
274<br />
via demografiuli viTarebis gaumjobesebis gzebis<br />
ganxilvasac. mxedvelobaSia qmediTi demografiuli<br />
politikis gatareba, romelSic saTanado<br />
asaxva unda povos ojaxSi optimaluri odenobiT<br />
bavSvebis yolis moTxovnilebis formirebam da<br />
misma praqtikulma realizaciam.<br />
3) ,,adamianuri resursebi’’ (wignSi ,,raWa-leCxumis<br />
bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis<br />
perspeqtivebi’’, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademia, saqarTvelos teqnikuri universitetis<br />
saqarTvelos sawarmoo Zalebisa da bunebrivi<br />
resursebis Semswavleli centri, Tbilisi,<br />
2011, 249-265).<br />
raWa-leCxumSi adamianTa resursebis formireba-gamoyenebas<br />
gansakuTrebul aqtualurobas sZens<br />
mwvave demografiuli viTarebis arseboba qveynis<br />
am regionSi. es, uwinares yovlisa raWas exeba,<br />
Tumca, demografiuli viTareba leCxumSic (cageris<br />
raioni) friad daZabulia. motanili da<br />
gaanalizebulia amis sailustracio faqtobrivi<br />
masala, romlis ganxilva qmediTi RonisZiebebis<br />
myisieri gatarebis aucileblobaze migvaniSnebs.<br />
winaaRmdeg SemTxvevaSi, am umSvenieres regions<br />
gaukacrieleba da gadaSeneba emuqreba. dasaxulia<br />
demografiuli viTarebis gaumjobesebis gzebi.<br />
4) ,,mravalganzomilebiani siRaribis indeqsi’’<br />
(p.guguSvilis ekonomikis institutis daarsebisadmi<br />
miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />
konferenciis _ `ekonomikis aqtualuri problemebi<br />
globalizaciis pirobebSi’’ masalebis krebuli,<br />
p.guguSvilis ekonomikis institutis gamomcemloba,<br />
Tbilisi, 2011, 92-97).<br />
imis gaTvaliswinebiT, rom siRaribe damokidebulia<br />
ara marto Semosavalze (saarsebo mini-
275<br />
mumTan SedarebiT), aramed, agreTve, biniT uzrunvely<strong>of</strong>asa<br />
da keTilmowyobaze, wylis sisufTaveze,<br />
kanalizaciis arsebobaze, dasaqmebaze, ganaTlebis<br />
xelmisawvdomobaze, samedicino momsaxurebaze<br />
da a.S., 2009 wlidan rekomendebulia mravalganzomilebiani<br />
siRaribis indeqsi. igi pirvelad<br />
aisaxa 2010 wlis adamianiseuli potencialis ganviTarebis<br />
indeqsis Taobaze gaeros programiT<br />
momzadebul moxsenebaSi da gulisxmobs siRaribis<br />
donis Sefasebas ara erTi, aramed erTdroulad<br />
ramdenime maCvenebliT. amasTan dakavSirebiT<br />
gamoTqmulia rigi mosazrebebi.<br />
5) `dasaqmebulisa~ da `umuSevris~ statusis<br />
gansazRvris meTodologia arsebiT sruly<strong>of</strong>as<br />
saWiroebs~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis moambe, #3, t. 5, 2011, inglisur enaze).<br />
axsnilia is naklovanebebi, rac axasiaTebs<br />
`dasaqmebulisa~ da `umuSevris~ statusis gansaz-<br />
Rvris ekonomikur literaturasa da statistikuri<br />
aRricxvis praqtikaSi dReisTvis damkvidrebul<br />
meTodologias. dasabuTebulia am gziT warmoebuli<br />
gaTvlebis arasaimedooba (realobidan mowyveta)<br />
da SemoTavazebulia konkretuli winadadebebi<br />
aRniSnul definiciebTan maTi Sinaarsobrivi<br />
datvirTvis adekvaturobis uzrunvelsay<strong>of</strong>ad.<br />
es problema imdenad mniSvnelovania, rom<br />
Rirs masze dafiqreba, swavlul ekonomistTa da<br />
aRricxvis dargis specialistTa mosazrebebis Sejereba,<br />
raTa SemuSavebul iqnes erTiani WeSmariti<br />
Sexeduleba.<br />
akad.wevr-kor. l.Ciqava 2011 wels monawilobda<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:
276<br />
_ `mwvave demografiuli viTareba raWis regionSi<br />
da misi normalizebis RonisZiebaTa sistema~<br />
(saqarTvelos mTiani regionebis socialurekonomikuri<br />
ganviTarebis problemebisa da maTi<br />
gadaWris gzebisadmi miZRvnili samecniero-praqtikuli<br />
konferencia, Tbilisi);<br />
_ `mravalganzomilebiani siRaribis indeqsi~<br />
(paata guguSvilis ekonomikis institutis daarsebisadmi<br />
miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli<br />
konferencia, Tbilisi).<br />
man akademiur sabWoze waikiTxa moxseneba `demografiuli<br />
viTareba saqarTveloSi da misi<br />
normalizebis RonisZiebaTa sistema’’.<br />
akad.wevr-kor. l.Ciqavam monawileoba miiRo<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis saqarTvelos<br />
sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis<br />
Semswavleli centris ori damTavrebuli samecniero-kvleviTi<br />
samuSaos SesrulebaSi.<br />
akad.wevr-kor. l.Ciqava aris krebulis _ ,,ra-<br />
Wa: warsuli, awmyo, momavali’’ mTavari redaqtori<br />
da krebulis _ ,,saqarTvelo. qarTuli faseulobani.<br />
ekonomika’’ saredaqcio kolegiis wevri.<br />
akademiis wevr-korespondenti joni xecuriani<br />
wigni<br />
`Ziebani qarTul samarTalmcodneobaSi~ (`favoriti<br />
printi~, Tbilisi, 2011, 253 gv.).<br />
wigni eZRvneba saqarTvelos saxelmwifosa<br />
da samarTlis aqtualur problemebs. ganxilulia<br />
saqarTvelos saxelmwifo enis sakanonmdeblo regulirebis<br />
problemebi. dasabuTebulia winadadeba<br />
qarTuli enis, rogorc saxelmwifo enis Sesaxeb<br />
organuli kanonis miRebis aucileblobis Taobaze.<br />
gadmocemulia am kanonis ZiriTadi principebi
277<br />
da saxelmwifo enis gamoyenebisa da dacvis instituciuri<br />
da samarTlebrivi garantiebi.<br />
gamokvleulia saqarTveloSi saxelmwifo<br />
mmarTvelobis formebisa da saxeobebis cvlilebebis<br />
politikuri, socialuri da samarTlebrivi<br />
pirobebi. kritikuladaa ganxiluli sazogadoebis<br />
ganviTarebaSi saxelmwifo mmarTvelobis formebisa<br />
da saxeobebis SesaZleblobebis Sesaxeb gada-<br />
Warbebuli Sefasebis mizezebi. gamoTqmulia mosazrebebi<br />
saqarTveloSi monarqiis aRdgenis perspeqtivebis<br />
Taobaze.<br />
saqarTveloSi religiuri gaerTianebebis samarTlebrivi<br />
statusis ganmsazRvrel sakanonmdeblo<br />
aqtebSi bolo dros ganxorcielebuli<br />
cvlilebebis analizis Sedegad, dasabuTebulia<br />
winadadebebi rogorc konstituciuri SeTanxmebidan<br />
gamomdinare normatiuli aqtebis, ise religiuri<br />
gaerTianebebis saqmianobis sruly<strong>of</strong>ili<br />
samarTlebrivi regulirebis mizniT specialuri<br />
kanonis miRebis aucileblobis Sesaxeb.<br />
calke gamokvlevis sagania ruseTis mier<br />
afxazeTisa da e.w. samxreT oseTis saxelmwifoebrivi<br />
damoukideblobis cnobis saerTaSoriso<br />
samarTlebrivi sakiTxebi. dasabuTebulia mosazreba,<br />
rom ruseTis prezidentis Sesabamisi brZanebulebebi<br />
ewinaaRmdegeba saerTaSoriso samar-<br />
Tlis sayovelTaod aRiarebul normebsa da principebs,<br />
amitom maT ara aqvT iuridiuli Zala da<br />
ar warmoSoben samarTlebriv Sedegebs.<br />
gamokvleulia sikvdiliT dasjis problema<br />
qarTul samarTalSi. gaanalizebulia qarTuli<br />
kanonmdeblobis ganvlili gza sasjelis umaRlesi<br />
zomis gamoyenebis farglebisa da praqtikis<br />
TvalsazrisiT. aRniSnulia, rom saqarTvelo ar
278<br />
gamoirCeoda sikvdiliT dasjis saxeobebis mravalferovnebiT,<br />
arc sikvdiliT dasjis kvalificiuri<br />
saxeobebisadmi midrekileba gamouCenia<br />
Cvens kanonmdebels. XX saukunis bolomde damoukidebeli<br />
saqarTvelos arsebobis periodebSi sikvdiliT<br />
dasja orjer iqna gauqmebuli: XII saukuneSi<br />
Tamar mefis dros da 1921 wels saqar-<br />
Tvelos demokratiuli respublikis konstituciiT.<br />
amitom 1997 wlis 11 noembers saqarTveloSi<br />
sikvdiliT dasjis srulad gauqmebiT kidev<br />
erTxel dadasturda qarTuli saxelmwifos erTguleba<br />
misi humanuri tradiciebisadmi.<br />
vrceli adgili aqvs daTmobili saqarTveloSi<br />
konstituciuri marTlmsajulebis problemebis<br />
kvlevas. am sferoSi bolo dros ganxorcielebuli<br />
sakanonmdeblo cvlilebebis gaTvaliswinebiT,<br />
gaanalizebulia sasamarTlo praqtika,<br />
sazRvargareTis qveynebis gamocdileba, adamianis<br />
uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentebi;<br />
gamoTqmulia konkretuli sakanonmdeblo winadadebebi<br />
konstituciuri marTlmsajulebis Semdgomi<br />
sruly<strong>of</strong>is Taobaze.<br />
akad.wevr-kor. j.xecurians mieniWa TinaTin wereTlis<br />
saxelobis premia.<br />
saangariSo wels garkveuli muSaoba gaswies<br />
sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebasTan arsebulma<br />
dargobrivma komisiebma.<br />
istoriis arqeologiisa da eTnologiis komisiam<br />
gamoaqveyna:<br />
_ `saqarTvelos uaxlesi istoria~ (m.naTmela-<br />
Ze, a.dauSvili; `universali~, Tbilisi, 2011);
279<br />
_ samecniero krebuli `analebi~, #7 (eZRvneba<br />
pr<strong>of</strong>esor nana xazaraZis saiubileo TariRs; `universali~,<br />
Tbilisi, 2011, 640 gv.).<br />
dasrulda muSaoba Semdeg Sromebze:<br />
_ `saqarTvelos istoriis~ oTxtomeuli (mTavari<br />
redaqtori akad. m.lorTqifaniZe);<br />
_ `saqarTvelos istoriis~ erTtomeuli (d.musxeliSvili,<br />
m.samsonaZe, a.dauSvili; qarTul, rusul<br />
da inglisur enebze);<br />
_ saistorio-eTnologiuri krebuli `qarTvelebi~,<br />
5 tomad (mTavari redaqtori akad. d.musxeliSvili).<br />
gaimarTa diskusia eTnikuri usafrTxoebis<br />
problemebze (akad. wevr-kor. l.meliqiSvilis xelmZRvanelobiT).<br />
damyarda SemoqmedebiTi kavSirebi SvedeTis<br />
q.upsalas universitetTan (pr<strong>of</strong>. gunila larseni),<br />
aSS pensilvaniis universitetis istoriis fakultetTan.<br />
komisiis wevrebi monawileobdnen:<br />
_ qristianuli kvlevis saerTaSoriso centris<br />
mier organizebul leqciaTa ciklSi, romelic<br />
Tbilisis sxvadasxva organizaciaSi ikiTxeba<br />
da miznad isaxavs saqarTvelos istoriis kardinaluri<br />
sakiTxebis propagandas;<br />
_ saqarTvelos sxvadasxva radio Tu telekompaniis<br />
mier organizebul Tok-SouebSi, romel-<br />
Ta mizani iyo saqarTvelos istoriis umniSvnelovanesi<br />
problemebis ganxilva.<br />
gaimarTa (2011 wlis 30 marti) ortomeulis _<br />
`saqarTvelo. XX saukunis 90-iani wlebi. qronikebi~<br />
prezentacia.<br />
komisiam Seiswavla da Seafasa saqarTvelos<br />
samecniero dawesebulebaTa da umaRles saswav-
280<br />
lebelTa saistorio pr<strong>of</strong>ilis muSaoba da sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebas warudgina<br />
daskvnebi.<br />
filos<strong>of</strong>iis, fsiqologiis, sociologiis da<br />
politikuri mecnierebebis problemaTa komisiis<br />
sxdomebze 2011 wels mosmenil iqna moxsenebebi:<br />
akad. g.TevzaZis _ `varlam CerqeziSvili da<br />
hegelis filos<strong>of</strong>ia~;<br />
pr<strong>of</strong>. m.beriaSvilis _ `Semecnebis safexurebi,<br />
rogorc Tavisuflebis safexurebi platonTan~;<br />
pr<strong>of</strong>. l.gigineiSvilis _ `petriwis neoplatonizmi~;<br />
pr<strong>of</strong>. l.aleqsiZis _ `erTi my<strong>of</strong>ebSi~ da `er-<br />
Ti CvenSi~: erTTan erTobis safuZveli petriwis<br />
komentarebSi~;<br />
pr<strong>of</strong>. g.baramiZis _ `platonizmi~ Tanamedrove<br />
diskursSi~;<br />
l.naxucriSvilis _ `socialuri ontologia<br />
emanuel levinasTan da Jan-liuk nansisTan~;<br />
pr<strong>of</strong>. m.beriaSvilis _ `Tavisuflebis arsis<br />
gagebisaTvis martin haidegeris ontologiaSi~;<br />
pr<strong>of</strong>. T.c<strong>of</strong>uraSvilis _ `maister ekhartis<br />
predikatis Teoria da misi gavlena ekhartis naazrevze~.<br />
komisiam Seiswavla da Seafasa samecniero<br />
dawesebulebaTa da umaRles saswavlebelTa 2010<br />
wlis samecniero saqmianobis angariSebi; daskvnebi<br />
waredgina sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebas.<br />
ekonomikur mecnierebaTa komisiam ganixila<br />
`saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganviTarebis<br />
programa~. Seiswavla da Seafasa samecniero<br />
dawesebulebaTa da umaRles saswavlebelTa 2010<br />
wlis ekonomikuri dargis samecniero saqmianobis
281<br />
angariSebi; daskvnebi waredgina sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebas.<br />
kavkasiis qveynebTan samecniero TanamSromlobis<br />
komisia. Sedga saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis kavkasiis qveynebTan samecniero<br />
TanamSromlobis komisiis, `kavkasiis fondis~<br />
saRamo `XX saukunis kavkasiis istoriis tragikuli<br />
furclebi~, romelic mieZRvna 1944 wlis 23<br />
Tebervals CeCeni da inguSi xalxis deportaciis<br />
67-e wlisTavs da 1921 wlis 23 Tebervals saqar-<br />
Tvelos damoukideblobisaTvis brZolaSi daRupul<br />
qarTvel mebrZolTa xsovnas.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnulma akademiam<br />
da ilias saxelmwifo universitetma Caatares<br />
erToblivi saerTaSoriso samecniero konferencia<br />
`qarTul-daRestnuri kulturul-istoriuli kavSirebi~,<br />
romlis mizans warmoadgenda samecniero da<br />
saganmanaTleblo sferoSi saqarTvelosa da da-<br />
Restans Soris urTierTobebis gaRrmaveba. cnobil<br />
daRestnel lingvists isa abdulaevs, kavkasiologiur<br />
mecnierebaSi Setanili wvlilisaTvis,<br />
mieniWa Tbilisis universitetis sapatio doqtoris<br />
wodeba. konferencia mieZRvna: saqarTvelo-da-<br />
Restnis arqeologiuri eqspediciis 35-e, akademikos<br />
haji hamzatovis (daRestani) dabadebidan 85-e,<br />
pr<strong>of</strong>. isa abdulaevis (daRestani) dabadebidan 75-e,<br />
pr<strong>of</strong>. givi RambaSiZis dabadebidan 70-e wlisTavs.<br />
`kavkasiuri saxlis~, evropul fond `horizontisa~<br />
da fond `Ria sazogadoeba _ saqarTvelos~<br />
mier organizebuli proeqtis _ `kavkasiologiuri<br />
saxalxo universitetis~ farglebSi,<br />
pr<strong>of</strong>. g.RambaSiZem `kavkasur saxlSi~ waikiTxa sajaro<br />
leqciebis seria `CrdiloeT kavkasiis xalxTa<br />
istoriisa da kulturaTa Sesaxeb~.
282<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi<br />
gaimarTa akademikos oTar lorTqifaniZis<br />
xsovnisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero<br />
konferenciis moxsenebaTa krebulis _ `kavkasiis<br />
arqeologia, eTnologia, folkloristika~ prezentacia.<br />
somxeTis respublikaSi Catarda tradiciuli<br />
saerTaSoriso samecniero konferencia `kavkasiis<br />
arqeologia, eTnologia, folkloristika~; warmodgenili<br />
iyo qarTvel mecnierTa mniSvnelovani<br />
samecniero Temebi; konferencias miesalma akad.<br />
T.gamyreliZe.<br />
pr<strong>of</strong>. g.RambaSiZis iniciativiT inguSeTs daubrunda<br />
qarTul-inguSuri urTierTobebis umniSvnelovanesi<br />
Zeglis tyobia-ierdas qristianuli<br />
taZris 6 reliefuri qva da giorgi episkoposis<br />
warwera, romelic inaxeboda Telavis giorgi<br />
CubinaSvilis saxelobis muzeumSi.<br />
g.RambaSiZis mier gamoqveynebulia 20-mde samecniero<br />
naSromi da popularuli statia saqar-<br />
Tvelosa da kavkasiis qveynebis samecniero krebulebsa<br />
da masmediaSi. aseve moewyo 10-mde telegadacema<br />
saqarTvelo-CrdiloeT kavkasiis qveynebis<br />
kulturul-istoriuli urTierTobebis Sesaxeb.<br />
saangariSo wels sazogadoebriv mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ilebaSi Catarda 9 sxdoma. gany<strong>of</strong>ilebis<br />
saerTo krebam ganixila gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis,<br />
samecniero dawesebulebaTa da umaRles saswavlebelTa<br />
2010 wlis saqmianobis angariSebi; mianiWa<br />
gamoCenil qarTvel mecnierTa saxelobiTi premiebi;<br />
gamoavlina saukeTeso samecniero dawesebuleba<br />
(paata guguSvilis ekonomikis instituti);<br />
ganixila `saqarTvelos socialur-ekonomikuri
283<br />
ganviTarebis programa~; moismina samecniero moxsenebebi:<br />
akad.wevr-kor. k.ficxelaurisa _ `saxelmwifo<br />
institutis Camoyalibebis safuZvlebi aRmosavleT<br />
saqarTveloSi~, pr<strong>of</strong>. t.futkaraZisa _<br />
`Tanamedrove saerTaSoriso sainformacio qselSi<br />
arsebuli informaciebi qarTvelTa identobis Sesaxeb~;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
ucxoeli wevrobis asarCev kandidatad waradgina<br />
pr<strong>of</strong>. eldar ismailovi.<br />
enis, literaturisa da xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
enis, literaturisa da xelovnebis gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />
2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli<br />
iyo 15 wevri, maT Soris 3 akademikosi da 12 wevrkorespondenti.<br />
saangariSo periodSi gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis<br />
mier gamoqveynebulia 6 monografia da wigni, 5<br />
saxelmZRvanelo, 40 samecniero statia.<br />
akademikosma merab merabiSvilma 2011 wels<br />
Seqmna ramdenime portreti, maT Soris ms<strong>of</strong>lioSi<br />
cnobili fizikosis, q.dubnaSi (rf) ganTavsebuli<br />
sinqr<strong>of</strong>azotronis avtorisa da maRali energiebis<br />
laboratoriis direqtoris akademikos v.veqsleris<br />
biusti, romlis dadgma gaTvaliswinebulia<br />
2012 wels q.dubnaSi.
284<br />
akademikosi zurab wereTeli<br />
2011 wels q.TbilisSi, jansuR kaxiZis saxelobis<br />
baRSi daidga saqarTvelos saxalxo artistebis<br />
iliko suxiSvilisa da nino ramiSvilis qandakebebi.<br />
avlabris moedanze daidga kin<strong>of</strong>ilm `miminos~<br />
personaJTa skulpturuli kompozicia.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
avTandil arabuli<br />
wigni<br />
,,Tanamedrove qarTuli enis morfologia~ (TanaavtorobiT;<br />
`meridiani~, Tbilisi, 700 gv.).<br />
es kursi aris erT-erTi pirveli cda Tanamedrove<br />
qarTuli enis sinqroniuli akademiuri gramatikis<br />
Seqmnisa. morfologiis kursi warmoadgens<br />
Tanamedrove qarTulis fleqsiuri, agreTve, derivaciuli<br />
sistemebisa da struqturebis Tanamimdevrul<br />
aRwerasa da analizs. kursi gaTvaliswinebulia<br />
pedagogebis, studentebisa da moswavleebisaTvis.<br />
saxelmZRvaneloebi<br />
1) ,,qarTuli ena”, II klasi (TanaavtorobiT;<br />
`saqarTvelos macne”, Tbilisi, 2011, 176 gv.).<br />
2) `qarTuli ena~, III klasi (TanaavtorobiT;<br />
`saqarTvelos macne”, Tbilisi, 2011, 168 gv.).<br />
3) `qarTuli ena da literatura~, V klasi,<br />
(TanaavtorobiT; ,,swavlani”, Tbilisi, 2011, 252 gv.).<br />
4) `qarTuli ena~, moswavlis rveuli, V klasi,<br />
(TanaavtorobiT; `swavlani~, Tbilisi, 2011, 84 gv.).<br />
5) `qarTuli ena da literatura~, VI klasi,<br />
(TanaavtorobiT; ,,swavlani”, Tbilisi, 2011, 262 gv.).<br />
yvela dasaxelebuli saxelmZRvanelo uaxlesi<br />
standartebis mixedviT Sesrulebul saswavlo
285<br />
wignis nimuSs warmoadgens da erovnul skolaSi<br />
Sesulia 2011 wlis konkursis Sedegad.<br />
statiebi<br />
1) akad. wevr-kor. v.SengeliasTan TanaavtorobiT.<br />
`akademikosi qeTevan lomTaTiZe da iberiulkavkasiuri<br />
enaTmecniereba~ (ike, XXXIX, Tbilisi,<br />
2011, 15-27).<br />
statiaSi asaxulia@akademikos qeTevan lomTa-<br />
TiZis samecniero da saorganizacio moRvaweobis<br />
mniSvnelovani etapebi.<br />
2) `varlam T<strong>of</strong>urias adgilisaTvis XX saukunis<br />
qarTvelologiaSi~ (`qarTvelur enaTa struqturis<br />
sakiTxebi~, XI, Tbilisi, 2011, 3-13).<br />
ganxilulia akademikos varlam T<strong>of</strong>urias mo-<br />
Rvaweobis mniSvnelovani etapebi da misi wvlili<br />
qarTvelologiis ganviTarebaSi.<br />
3) `qarTuli gramatikis narkvevi~ (wignSi `qar-<br />
Tul-osuri leqsikoni~, Tbilisi, 2011, 23 gv.).<br />
narkvevi gankuTvnilia im pirebisaTvis, romlebmac<br />
orenovani leqsikoni unda gamoiyenon enaze<br />
damoukidebeli muSaobis dros.<br />
4) `varlam T<strong>of</strong>uria da XX saukune~ (J. `qar-<br />
Tuli mwerloba~, 4, 2011, 43-49).<br />
popularuli formiT gadmocemulia akad. varlam<br />
T<strong>of</strong>urias moRvaweoba.<br />
akad.wevr-kor. a.arabuli aris `qarTuli enis<br />
ganmartebiTi leqsikonis~ axali redaqciis III tomis<br />
mTavari redaqtori. mimdinareobda zmnaTa budobrivi<br />
damuSaveba, ganmartebaTa da mniSvneloba-<br />
Ta redaqtireba, ilustraciebis saboloo SerCeva.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
`rusTavelis komitetSi~ `qarTuli enis Tesaurusis~<br />
gegmiT damuSavda Zveli da axali aRTqmis<br />
yvela wigni, agreTve, Zveli qarTulis sxva stati-
286<br />
ebi, `vefxistyaosani~ (Tesaurusis lemebis erTerTi<br />
redaqtoria akad. wevr. kor. a.arabuli).<br />
akad.wevr-kor. a.arabuli monawileobda grantiT<br />
dafinansebuli proeqtebis SesrulebaSi:<br />
_ `Tanamedrove qarTuli enis morfologiis<br />
akademiuri kursi~, 2009-2011 (SoTa rusTavelis erovnuli<br />
samecniero fondi);<br />
_ `qarTuli enis Tesaurusi~, 2009-2011 (SoTa<br />
rusTavelis erovnuli samecniero fondi);<br />
_ `qarTuli enis ganmartebiTi leqsikonis<br />
eleqtronuli versia~ (mimdinareobs muSaoba).<br />
akad.wevr-kor a.arabuli 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi, sesiebSi da gamovida moxsenebebiT:<br />
_ `akademikos qeTevan lomTaTiZis Rvawli<br />
afxazur-Cerqezul da qarTvelur enaTa Seswavlis<br />
saqmeSi~ (akad. q.lomTaTiZis dabadebis 100 wlis-<br />
Tavisadmi miZRvnili III saerTaSoriso simpoziumi<br />
`iberiul-kavkasiuri enebi: struqtura, istoria,<br />
funqcionireba~, Tbilisi);<br />
_ `qarTuli enis Tesaurusi~ (saerTaSoriso<br />
konferencia `qarTuli ena da Tanamedrove teqnologiebi~,<br />
Tbilisi);<br />
_ `qarTuli enis Tesaurusi~ (IX saerTaSoriso<br />
simpoziumi `ena, logika, kompiuterizacia~,<br />
quTaisi);<br />
_ `e.w. sazedao qcevis asaxvisaTvis ganmartebiT<br />
leqsikonSi~ (arnold Ciqobavas sakiTxavebi,<br />
XXII, senaki);<br />
_ `kuTxuri metyvelebisadmi damokidebulebis<br />
axali etapi da goderZi Coxelis proza~ (saerTa-<br />
Soriso konferencia `goderZi Coxeli _ Semoqmedeba<br />
sazRvrebis gareSe~, Tbilisi);
287<br />
_ `akademikos varlam T<strong>of</strong>urias cxovreba da<br />
mecnieruli memkvidreoba~ (saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis saiubileo sxdoma<br />
`akademikosi varlam T<strong>of</strong>uria_110~, Tbilisi);<br />
_ `xogais mindias~ xevsureTi (k.gamsaxurdiasadmi<br />
miZRvnili samecniero konferencia, Telavi);<br />
_ `vaJas poeturi enis masazrdoebeli wyaroebi~<br />
(XXXI respublikuri dialeqtologiuri samecniero<br />
sesia, Telavi);<br />
_ `pirTa viTarebis asaxva ganmartebiT leqsikonSi~<br />
(arn.Ciqobavas sax. enaTmecnierebis institutis<br />
70-e samecniero sesia, Tbilisi);<br />
_ `inversiis sakiTxisaTvis qarTulSi~ (samecniero<br />
konferencia `zmnis morfologia~, Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. a.arabuli iyo Semdegi Sromebis<br />
redaqtori:<br />
1) qarTul-osuri da osur-qarTuli leqsikonebi<br />
(Tbilisi, 2011);<br />
2) qarTuli enis paronimTa leqsikoni (Tbilisi,<br />
2011);<br />
3) qarTuli ena, IV klasis saxelmZRvanelo<br />
(`saqarTvelos macne~, Tbilisi, 2011);<br />
4) Zveli qarTuli ena (nusxuri damwerloba),<br />
NVI klasis saxelmZRvanelo (Tbilisi, 2011);<br />
5) saskolo orTografiuli leqsikoni, konsultanti<br />
(Tbilisi, 2011);<br />
misi xelmZRvanelobiT samagistro naSromi<br />
daicva oTxma magistrantma.
288<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
rismag gordeziani<br />
wigni<br />
`berZnuli literatura. elinuri epoqis eposi,<br />
lirika, drama~ (mesame Sesworebuli da gavrcobili<br />
gamocema, `logosi~, Tbilisi, 2011, 580 gv.).<br />
statiebi<br />
1) `galaktioni da antikuroba~ (wignSi: `galaktioni<br />
_ 120~, Tbilisi, 2011, 595-602).<br />
ganxilulia g.tabiZis `saubrebSi lirikis Sesaxeb~<br />
gamoTqmuli Tvalsazrisi berZnuli lirikis<br />
rolis Sesaxeb literaturis istoriaSi.<br />
2) `qvelmoqmedeba antikur samyaroSi~ (wignSi:<br />
`qvelmoqmedeba da qarTuli ms<strong>of</strong>lgageba~, Tbilisi,<br />
2011, 124-127).<br />
ganxilulia antikur samyaroSi qvelmoqmedebis<br />
saxeebi da maTi aRmniSvneli terminebi.<br />
3) winaTqma wignisaTvis (a.aleqsiZe, `berZnuli<br />
saraindo romanis samyaro~, `logosi~, Tbilisi,<br />
2011, 1-2).<br />
daxasiaTebulia cnobili mecnieris aleqsandre<br />
aleqsiZis mecnieruli memkvidreobis mniSvneloba.<br />
4) `berZnuli faqtoriGopoziciis evropa/azia<br />
formirebis procesSi~ (J. `fazisi~, Tbilisi, 2011,<br />
gv. 14).<br />
ganxilulia cnebaTa opoziciis evropa/azia<br />
warmoqmnis procesSi berZnuli faqtoris roli<br />
da daxasiaTebulia dapirispirebis TiToeuli wevris<br />
ganmsazRvreli niSnebi.<br />
akad.wevr-kor. r.gordeziani iyo SoTa rusTavelis<br />
fondis grantiT dafinansebuli proeqtis<br />
`klasikuri enebis multifunqciuri leqsikonebi:
289<br />
berZnul-qarTuli, laTinur-qarTuli~ xelmZRvaneli.<br />
igi 2011 wels monawileobda konferenciaSi<br />
da waikiTxa moxseneba:<br />
_ `berZnuli faqtori opoziciis evropa/azia<br />
formirebis procesSi (saerTaSoriso konferencia<br />
`berZnuli civilizacia da kulturaTa dialogi~,<br />
Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. r.gordezianma waikiTxa sajaro<br />
moxsenebebi:<br />
1) `homerosi da Tanamedrove mkiTxveli~ (wignis<br />
moyvarulTa sazogadoeba, Tsu).<br />
2) `kolxebi adriatikaSi. miTi da realoba~<br />
(Tsu-is klasikuri filologiis, bizantinistikisa<br />
da neogrecistikis sainstituto seminari).<br />
3) `plutarqosis moraliebis qarTuli Targmani~<br />
(Jurnal `qarTuli mwerlobis~ redaqcia).<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
guCa kvaracxelia<br />
statiebi<br />
1) `qarTuli mwignobroba~ (wignSi `didni saqmeni~,<br />
Tbilisi, 2011, 36-40).<br />
ganxilulia Cvenamde moRweuli epigrafikuli<br />
da werilobiTi teqstebi. Tanamimdevruladaa<br />
warmodgenili istoriul wyaroebSi dadasturebuli<br />
faqtebi, romlebic bevri dargis (gamoyenebiTi<br />
qimiis, metalurgiis, medicinis, musikis, istoriografiis,<br />
filologiis da sxv.) uZveles tradicias<br />
mowmoben.<br />
2) `qarTuli enis funqcionirebis zogadi da<br />
konkretuli problemebi~ (cxum-afxazeTis mecnie-
290<br />
rebaTa akademiis Sromebi, I, `meridiani~, Tbilisi,<br />
2011, 73-78).<br />
gaanalizebulia qarTuli enis, rogorc saxelmwifo<br />
enis moqmedebis lingvisturi sivrce da<br />
mis zrdasa da Semcirebaze damokidebuli enis<br />
gamdidreba-ganviTareba.YyuradReba gamaxvilebulia<br />
enisadmi gacnobierebul mimarTebaze rogorc sazogadoebis,<br />
ise calkeuli adamianebis mxriv.<br />
3) `yovel poezias waaWarbebda~ (akademikosi<br />
qeTevan lomTaTiZe _ 100. J. `qarTvelologia~, 2, Tbilisi,<br />
2011, 127-131).<br />
ganxilulia saxelovani mecnieris akad. q.lom-<br />
TaTiZis moRvaweobis is aspeqtebi, romlebSic warmoCndeba<br />
misi Rvawli afxazuri enis dialeqtTa<br />
istoriul-SedarebiTi Seswavlis dafuZnebasa da<br />
qarTvelologiis ganviTarebaSi.<br />
akad.wevr-kor. g.kvaracxelias, filol.mecn.<br />
doqt. izabela qobalavasTan erTad, enciklopediisaTvis<br />
`qarTuli ena~ mieniWa akademikos akaki<br />
SaniZis saxelobis premia.<br />
akad.wevr-kor. g.kvaracxelia 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebsa da sesiebSi da waikiTxa<br />
moxsenebebi:<br />
_ `varlam T<strong>of</strong>uria da qarTuli saliteraturo<br />
enis normalizaciis sakiTxebi~ (saiubileo<br />
konferencia `akademikosi varlam T<strong>of</strong>uria _ 110~;<br />
arn.Ciqobavas sax. enaTmecnierebis instituti, Tbilisi);<br />
_ `qarTuli enis funqcionirebis zogadi da<br />
konkretuli sakiTxebi~ (arnold Ciqobavas saki-<br />
Txavebi, XXII, senaki);<br />
_ `zogadi enaTmecnierebis gany<strong>of</strong>ileba (warsuli<br />
da awmyo)~ (arn.Ciqobavas sax. enaTmecnie-
291<br />
rebis institutis 70-e samecniero sesia, miZRvnili<br />
institutis 70 wlisTavisadmi);<br />
_ `Tanamoazreoba da memkvidreoba mecnierebaSi~<br />
(akademikos qeTevan lomTaTiZis dabadebis<br />
100 wlisTavisadmi miZRvnili III saerTaSoriso<br />
simpoziumi, Tbilisi);<br />
_ `mecnieri da mamuliSvili~ (akademikos So-<br />
Ta ZiZiguris dabadebis 100 wlisTavisadmi mi-<br />
ZRvnili saiubileo sxdoma, saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademia).<br />
igi iyo Semdegi Sromebis redaqtori:<br />
1) c.bendeliani, `cxeniswylis xeoba _ mozaikuri<br />
sametyvelo areali~ (Tbilisi, 2011, 298 gv.);<br />
2) g.rogava, l.bibileiSvili, `funqciuri wera~<br />
(Tbilisi, 2011, 251 gv.).<br />
akad.wevr-kor. g.kvaracxeliam saqarTvelos<br />
mecnierebisa da ganaTlebis saministros dakveTiT<br />
Seasrula Semdegi samuSaoebi:<br />
_ ssip `erovnuli saswavlo gegmebisa da<br />
Sefasebis centrTan~ 2011 wlis 12 aprilis #4-01/<br />
324 xelSekrulebiT ganxorcielda zogadsaganmanaTleblo<br />
skolaTa dawyebiTi safexurisaTvis<br />
gankuTvnili 6 saxelmZRvanelos (I-VI klasebi) Sefaseba<br />
`qarTul enasa da literaturaSi~. warmodgenil<br />
iqna SeniSvnebi da rekomendaciebi, agreTve,<br />
daskvna grifirebisaTvis.<br />
_ recenzireba gaukeTda `qarTuli enisa da<br />
literaturis sagnobriv programas~ (106 gv.), romelic<br />
warmoadgens akademiuri sagnis Tormetwliani<br />
(I-XII) swavlebis gegmas da sagnis Sinaarsisa<br />
da meTodologiuri safuZvlebis sistemur gadmocemas.<br />
akad.wevr-kor. g.kvaracxeliam iv.javaxiSvilis<br />
sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis humani-
292<br />
tarul mecnierebaTa fakultetis `qarTveluri<br />
enaTmecnierebis~ specialobis magistrantebisaTvis<br />
waikiTxa `semiotikis~ kursi.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
irine meliqiSvili<br />
monografia<br />
`glotalizaciis niSani qarTvelur enebSi<br />
akustikuri da funqciuri TvalsazrisiT~ (TanaavtorobiT;<br />
`universali~, Tbilisi, 2011, 289 gv.).<br />
warmodgenilia qarTvelur enaTa glotalizebuli<br />
fonemebis funqciuri analizi da maTi<br />
fonetikuri bunebis eqsperimentuli kvlevis Sedegebi.<br />
gamovlenilia glotalizebul fonemaTa Taviseburebebi<br />
qarTvelur enebSi kavkasiis enebTan<br />
mimarTebiT. dadgenilia glotalizaciis xarisxis<br />
klebis movlena qarTulSi, megrulsa da lazurSi<br />
saerTo-qarTvelurTan, Zvel qarTulTan da svanurTan<br />
mimarTebiT. gamovlenilia glotalizebul<br />
fonemaTa funqciuri da fonetikuri tipebi. glotalizaciis<br />
niSani ganxilulia farTo tipologiur<br />
fonze.<br />
statiebi<br />
1) `Tavisuflebis semantikuri veli sxvadasxva<br />
enobriv wreSi. ganviTareba socialuridan individualur<br />
cnebamde~ (humanitarul mecnierebaTa seqciis<br />
weliwdeuli, #7, dornaxi, Sveicaria, 2011,<br />
germanul enaze).<br />
Seswavlilia `Tavisuflebis~ aRmniSvnel sityvaTa<br />
etimologiuri safuZveli oTx enobriv<br />
wreSi: berZnul-laTinurSi, germanikulSi, slavursa<br />
da qarTvelurSi. Sedegebi Sedarebulia er-
293<br />
TmaneTTan da gakeTebulia lingvokulturologiuri<br />
daskvnebi.<br />
2) `semantikuri markireba morfologiaSi da<br />
aqtiuroba-araaqtiurobis kategoria qarTvelur<br />
enebSi (lingvokulturologiuri Ziebebi)~ (SoTa<br />
rusTavelis saxelmwifo universitetis gamomcemloba,<br />
baTumi, 2011, 325-334).<br />
dasabuTebulia Tvalsazrisi, romlis Tanaxmad<br />
qarTvelur enebSi morfologiuri markirebis<br />
safuZveli semantikuria da ara sintaqsuri, xolo<br />
morfologiuri sistemis semantikur dominants<br />
aqtiuroba-araaqtiurobis kategoria warmoadgens.<br />
3) `glotalizacia qarTvelur enebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
`enaTmecnierebis sakiTxebi~, Tbilisi,<br />
2011).<br />
Seswavlilia qarTvelur enaTa yelxSul fonemaTa<br />
distribuciuli da akustikuri maxasiaTeblebi.<br />
4) `eieqtivebis (glotalizebuli fonemebis)<br />
funqciuri Taviseburebebi qarTvelur enebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
gadacemulia dasabeWdad krebulSi,<br />
romelic eZRvneba pr<strong>of</strong>esor hainc fenrixis 70<br />
wlis iubiles, iena, gfr, 2011).<br />
warmodgenilia qarTveluri eieqtivebis distribuciuli<br />
da fonostatistikuri analizis Sedegebi.<br />
akad.wevr-kor. i.meliqiSvili 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `azrovnebis winalogikuri safexuris SenarCuneba<br />
qarTul morfo-sintaqsSi~ (me-10 saenaTmecniero<br />
kolokviumi, dornaxi, Sveicaria);<br />
_ `ergatiuli konstruqciis meoreulobis<br />
Sesaxeb qarTvelur enebSi~ (giorgi axvledianis<br />
124-e wlisTavisadmi miZRvnili samecniero sesia,
294<br />
Tsu-s Teoriuli da SedarebiTi enaTmecnierebis<br />
instituti, Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. i.meliqiSvili iyo grantiT dafinansebuli<br />
proeqtis _ `axali aRTqmis teqstis<br />
qarTuli Targmanis redaqtireba~ mTavari Semsrulebeli.<br />
kvlevas afinansebda gaerTianebuli bibliuri<br />
sazogadoebebis saqarTvelos warmomadgenloba.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
apolon silagaZe<br />
statiebi<br />
1) `klasikuri poeziis formaluri repertuari~<br />
(Georgica, 34, Shaker Ferlag. 2011, 92-101, germanul<br />
enaze).<br />
aRwerili da axleburadaa kvalificirebuli:<br />
1) sasuliero poeziis e.w. prozauli forma, 2) e.w.<br />
str<strong>of</strong>uli leqsi, 3) iambiko, 4) fistikaurze, dabal<br />
Sairze da maRal Sairze agebuli formebi.<br />
dadgenilia garkveuli normebi, romlebic am<br />
formaTa gamoyenebas axlavan. naCvenebia Semdgomi<br />
ganviTarebis sqema XIX saukunemde.<br />
2) `yuranis zogierTi sityvisa da gamoTqmis<br />
ganmartebisaTvis~ (1. muslimi – aRmosavleTi da<br />
kavkasia, 7, Tbilisi, 2011, 131-136).<br />
dadgenilia invariantuli semantikis SigniT<br />
`muslim~ sityvis oTxi mniSvneloba: 1. muslimi, romelsac<br />
wminda werili ar movlenia _ (muslim-)0:<br />
2. muslimi, romelsac Tora moevlina _ (muslim-)<br />
iudiani; 3. muslimi, romelsac saxareba moevlina<br />
– (muslim-)qristiani; 4. muslimi, romelsac yurani<br />
moevlina _ (muslim-)muslimi.
295<br />
3) `arabuli (egvipturi) bilingvizmi da swavlebis<br />
problema~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso<br />
samecniero konferenciis _ `saxelmwifo enis swavlebis<br />
sakiTxebi~ masalebi, baTumi, 103-104, inglisur<br />
enaze).<br />
ganxilulia egviptis lingvisturi situacia,<br />
romelic diglosiuria, amave dros, mosaxleobis<br />
nawilisTvis _ bilingvuri, risi erT-erTi Sedegia<br />
saliteraturo arabulis arcodna, rac aisaxeba<br />
swavlebis praqtikaSic. sailustraciod ganxilulia<br />
viTareba umaRles saswavleblebSi, sadac<br />
iseTi saganic ki, rogoricaa saliteraturo<br />
arabuli enis gramatika, ikiTxeba kodis permanentuli<br />
gadarTvis reJimSi, rodesac ZiriTad sakomunikacio<br />
enas warmoadgens ara saliteraturo<br />
arabuli, aramed egvipturi dialeqti, xolo kodis<br />
gadarTvis mudmiv obieqts – inglisuri.<br />
4) `iran-osmaleT-ruseTis diplomatia centraluri<br />
da samxreT kavkasiis konteqstSi~ (TanaavtorobiT;<br />
qarTuli diplomatiis weliwdeuli, 14,<br />
Tbilisi, 2011, 258-279).<br />
saqarTvelos konteqstSi gaanalizebulia sami<br />
saxelmwifos urTierTobaSi Seqmnili ZiriTadi<br />
diplomatiuri aqtebi XVI-XVIII saukuneebSi.<br />
5) `aWaris muslimoba da saqarTvelos erTianobis<br />
sakiTxi 1918-1920 wlebSi~ (TanaavtorobiT;<br />
konferenciis _ `saqarTvelos muslimTa roli er-<br />
Tiani qarTuli saxelmwifos aRmSeneblobaSi~ moxsenebaTa<br />
krebuli, Tbilisi, 2011, 55-61).<br />
ganxilulia aWaraSi 1917 wlis Semdeg Seqmnili<br />
situacia, romelic qarTuli orientaciis<br />
Zalebze didi SeteviT aRiniSna. naCvenebia aWaris<br />
muslimi liderebis gadamwyveti roli erTiani
296<br />
qarTuli saxelmwifos SemadgenlobaSi aWaris<br />
damkvidrebaSi.<br />
6) `arabuli diglosiis Sesaxeb~ (saerTaSoriso<br />
konferenciis _ `Tanamedrove aRmosavleTis<br />
aqtualuri problemebi~ masalebi, baqo. azerbaijani,<br />
2011, 256-257, rusul enaze).<br />
naCvenebia arabuli diglosiis is Tavisebureba,<br />
rom opoziciis erT mxares – saliteraturo<br />
enis mxares, funqcionirebs ori ena: klasikuri da<br />
Tanamedrove; pirveli werilobiTi enaa, meores<br />
sruli funqcia aqvs, Tumca misi zepiri komunikaciis<br />
daniSnuleba SezRudulia dialeqtebis mkve-<br />
Trad aqtualizebuli rolis gamo. meore mxriv,<br />
situaciis Taviseburebas warmoadgens is, rom saliteraturo<br />
arabuli enis adgilze gvaqvs erTi<br />
ena, romelsac zepir gamoxatulebaSi ori variantis<br />
ena aqvs, Sesabamisad, nebismieri grafikuli<br />
teqsti ikiTxeba ornairad. movlena SeiZleba daxasiaTdes,<br />
rogorc garkveuli alografia/heterografia.<br />
akad.wevr-kor. a.silagaZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo saerTaSoriso da adgilobriv konferenciebSi<br />
da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `arabuli diglosiis Sesaxeb~ (saerTaSoriso<br />
konferencia `Tanamedrove aRmosavleTmcodneobis<br />
aqtualuri problemebi~, baqo, azerbaijani);<br />
_ `arabuli (egvipturi) bilingvizmi da swavlebis<br />
problema~ (saerTaSoriso konferencia `saxelmwifo<br />
enis swavlebis problemebi~, baTumi);<br />
_ `aWaris muslimoba da saqarTvelos erTianobis<br />
sakiTxi~ (samecniero konferencia `saqar-<br />
Tvelos muslimTa roli erTiani qarTuli saxelmwifos<br />
aRmSeneblobaSi~, Tbilisi);
297<br />
_ `megruli leqsis Sesaxeb (winaswari Seni-<br />
Svnebi)~ (samecniero sesia `leqsmcodneobis saki-<br />
Txebi, IV~, Tbilisi).<br />
akademiis wevr-korespondenti revaz siraZe<br />
wigni<br />
`eseebi da Targmanebi~ (`nekeri~, Tbilisi, 2011,<br />
141 gv.).<br />
ganxilulia d.guramiSvilis sulieri cxovrebis<br />
gza, galaktionis `lurja cxenebi~ da v.kandinskis<br />
`lurji mxedari~, r.inaniSvilis proza,<br />
n.samadaSvilis lirika, b.xaranaulis lirika,<br />
C.aitmatovis romani `saqondaqre~, aka morCilaZis<br />
moTxroba `gadafrena madaTovze da ukan~, narkvevi<br />
`vefxistyaosani~ da vefxistyaosnoba~. wignSi,<br />
agreTve, Sesulia Targmanebi rusulidan qar-<br />
Tulze: sergei averincevis `wminda xareba~, Zvelbulgarulidan<br />
– `Cernorizec xrabri~ (X s.) `aso-<br />
TaTvis~ da qarTulidan rusulze Targmnili ioane<br />
zosimes `qebaÁ da didebaÁ qarTulisa enisaÁ~,<br />
mefe Tamaris iambiko `casa caTasa~ da nino darbaiselis<br />
`lazare~.<br />
statiebi<br />
1) `vefxistyaosnis~ mkiTxvelis istoriisaTvis~<br />
(`literaturuli Ziebani~, XXXI, Tbilisi, 2011,<br />
81-99).<br />
gamoy<strong>of</strong>ilia periodebi `vefxistyaosnis~ mki-<br />
Txvelis istoriisa, magaliTad, winamecnieruli<br />
periodebi vaxtang VI-is Targmanamde (1712 w.), e.w.<br />
erovnuli recefciis xana (XIX s.), uaxlesi periodi<br />
(XX s-is dasawyisi) da Tanamedrove TvalTaxedvani.<br />
yvela eseni SeiZleba gaviazroT erT<br />
mTlianobad, viTarca `vefxistyaosnis~ mxatvruli
298<br />
Sinaarsis sxvadasxva kuTxiT gaxsna, radgan umetesi<br />
maTgani mxolod warsuls ki ar ekuTvnis, aramed<br />
Tanamedroveobasac (magaliTad, vaxtang VI-is<br />
Sexedulebani da sxv.).<br />
2) `qarTuli ikonografiisaTvis~ (J. `Cveni mwerloba~,<br />
#14(144), Tbilisi, 2011, 29-32).<br />
ikonologiur principTa TvalTaxedviT ganxilulia<br />
zaza sxirtlaZis monografia `adreuli Sua<br />
saukuneebis qarTuli kedlis mxatvroba, Telovanis<br />
jvarpatiosani~; es monografia, qarTuli freskis<br />
istoriasTan erTad, sayuradReboa qarTuli<br />
esTetikis, TviT literaturuli ikonografiisa da,<br />
zogadad, kulturis istoriis TvalsazrisiTac.<br />
3) `d.s.lixaCovis samecniero memkvidreoba da<br />
ZvelqarTuli literaturis istoriis sakiTxebi~<br />
(Грузинская Русистика. Книга 5, `universali~, Tbilisi,<br />
2011, 240-244).<br />
d.lixaCovis gamokvlevebSi ena da enobrivi<br />
ms<strong>of</strong>lxedva miCneulia mniSvnelovan literaturaTmcodneobiT<br />
problemad. es mravalmxrivaa yuradRebuli<br />
narkvevebSi e.w. `meore samxreTslavur<br />
gavlenaze ruseTSi~. rogorc rusul enaSi, aseve<br />
qarTulSic Cans xolme `bizantinizmi bizantiis<br />
Semdeg~. d.lixaCovis Teoriuli ganzogadebani sayuradReboa<br />
qarTuli literaturisa da aRmosavlur-qristianul<br />
kulturul-istoriul regionSi<br />
Semaval mwerlobaTa (bizantiur, qristianul, siriul,<br />
somxur, bulgarul, Zvel rusul) interdisciplinaruli<br />
SeswavlisaTvis.<br />
akademiis wevr-korespondenti mzeqala SaniZe<br />
statiebi<br />
1) `qarTlis cxovrebis~ teqstologiuri Seswavlis<br />
zogierTi sakiTxi~ (V saerTaSoriso qar-
299<br />
Tvelologiuri simpoziumis masalebi, Tbilisi,<br />
2011).<br />
2) `qarTuli xelnaweri sinis mTidan~ (hainc<br />
fenrixis dabadebis 70 wlisTavisadmi miZRvnil krebulSi<br />
`Kaukasologie heute~, `Reichert”, iena, gfr, 2011,<br />
germanul enaze).<br />
3) `Zveli qarTuli fsalmuni da fsalmunTa<br />
saTaurebi~ (moxseneba, wakiTxuli Tbilisis kolokviumze<br />
bibliuri xelnawerebis gamocemisa da<br />
istoriis Sesaxeb, gamomcemloba `brili~, leideni,<br />
niderlandebis samefo, 2011).<br />
akad.wevr-kor. m.SaniZem 2011 wels monawileoba<br />
miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:<br />
_ `SeniSvnebi efrem mciris `fsalmunTa Targmanebis<br />
Sesaxeb~ (VI saerTaSoriso qarTvelologiuri<br />
simpoziumi, Tbilisi).<br />
akademiis wevr-korespondenti vaJa Sengelia<br />
statiebi<br />
1) akad.wevr-kor. a.arabulTan TanaavtorobiT.<br />
`akademikosi qeTevan lomTaTiZe da iberiul-kavkasiuri<br />
enaTmecniereba~ (ike, t. XXXIX, `meridiani~,<br />
Tbilisi, 15-24) (statiis anotacia ix. gv. 289).<br />
2) `qarTvelur da Cerqezul enobriv sistema-<br />
Ta aRweriTi da istoriul-SedarebiTi analizi.<br />
IV-V~ (cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiis Sromebi,<br />
`meridiani~, Tbilisi, 2011, 79-82).<br />
3) `lateraluri Tanxmovnebi afxazur-Cerqezul<br />
enaTa sakuTar da nasesxeb leqsikaSi~ (krebulSi<br />
`lingvisturi qarTvelologiisa da afxazologiis<br />
problemebi~, t. III, `universali~, Tbilisi,<br />
290-296).
300<br />
4) `nasesxebi afiqsaluri elementebi megrullazuri<br />
(zanuri) enis megrul dialeqtSi~ (krebuli<br />
`kavkasiis ena da kultura~, Vezlag Otto Sager,<br />
miunxeni-berlini, gfr, 263-268).<br />
akad.wevr-kor. v.Sengelia 2011 wels monawileobda<br />
konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `akademikos qeTevan lomTaTiZis Rvawli<br />
afxazur-Cerqezul enaTa Seswavlis saqmeSi~ (enaTmecnier-kavkasiologTa<br />
III saerTaSoriso simpoziumi,<br />
Tbilisi, Tanamomxsenebeli akad.wevr-kor.<br />
a.arabuli);<br />
_ `sufiqsiseuli xmovnis fuZiseul xmovanze<br />
asimilaciuri gavlenis Sesaxeb megrulSi~ (XXXI<br />
respublikuri dialeqtologiuri samecniero sesia,<br />
Tbilisi);<br />
_ `posesiuri jā sufiqsis sityvaTwarmomqmneli<br />
SesaZleblobebi Cerqezul enebSi da misi Sesatyvisi<br />
sufiqsi qarTvelur enebSi~ (saerTaSoriso<br />
samecniero konferencia `enobrivi cnobierebis<br />
kognituri paradigma Tanamedrove lingvistikaSi~,<br />
adiRei, maikopi, rf);<br />
_ `fragmentebi mogonebidan akademikos arnold<br />
Ciqobavaze~ (samecniero sesia `arnold Ciqobavas<br />
sakiTxavebi~, Tbilisi);<br />
_ `mTis iberiul-kavkasiur enaTa gany<strong>of</strong>ileba~<br />
(arn.Ciqobavas sax. enaTmecnierebis institutis<br />
70-e samecniero sesia, romelic mieZRvna institutis<br />
daarsebis 70 wlisTavs, Tbilisi);<br />
_ `odnaobiTobis gamoxatvisaTvis megrulSi~<br />
(pr<strong>of</strong>. g.burWulaZis xsovnisadmi miZRvnili samecniero<br />
konferencia, gori).<br />
akad.wevr-kor. v.Sengeliam redaqtireba gauke-<br />
Ta:
301<br />
1) `iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba~, t.<br />
XXXIX;<br />
2) `lingvist-kavkasiologTa III saerTaSoriso<br />
simpoziumis masalebi~;<br />
3) arn.Ciqobavas `Sromebis~ Tormettomeulis<br />
V tomi.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
elguja xinTibiZe<br />
monografia<br />
`rusTavelis `vefxistyaosani~ da evropuli<br />
literatura~ (`benet end blum~, londoni, didi<br />
britaneTi, 2011, 205 gv., inglisur enaze).<br />
monografia eZRvneba evropaSi qarTuli literaturis<br />
popularobis, kerZod, rusTavelis `vefxistyaosnis~<br />
Seswavlisa da inglisur enaze<br />
Targmnis istorias. mecnieruli siaxliTaa damu-<br />
Savebuli ori rusTvelologiuri problema: `vefxistyaosnis~<br />
tipologiuri mimarTeba gviandeli<br />
Suasaukuneebis evropul literaturasTan (`rus-<br />
Taveli, dante, petrarka~) da `vefxistyaosnis~ siuJetis<br />
gamoyeneba XVII saukunis dasawyisis inglisur<br />
dramaturgiaSi (fransis bomontisa da<br />
jon fletCeris piesebSi).<br />
statiebi<br />
1) `rusTavelis `vefxistyaosani~: kulturuli<br />
xidi aRmosavleTidan dasavleTisken~ (krebulSi<br />
`saqarTvelo~, saerTaSoriso seminaris _ `saqar-<br />
Tvelo _ warsulis gamocdileba, momavlis perspeqtivebi~<br />
masalebi, Teirani, irani, 2011, gv. 36,<br />
inglisur da sparsul enebze).<br />
saubaria gviandeli Suasaukuneebisa da mis<br />
Semdgom epoqaSi aRmosavleTidan evropis kulturul<br />
cxovrebaSi Sesul literaturul siuJeteb-
302<br />
ze. es kulturuli gza saqarTvelozec gadioda<br />
(`balavariani~). gamoTqmulia azri, rom am siu-<br />
JetTa rigSi `vefxistyaosanic~ y<strong>of</strong>ila CarTuli.<br />
2) `aTonis mTa: varlaam da ioasafis sulismargebeli<br />
moTxrobis Seqmna da misi kavSiri<br />
slavur samyarosTan~ (krebulSi `bizantinistTa<br />
22-e saerTaSoriso kongresis masalebi~, t. III,<br />
s<strong>of</strong>ia, bulgareTi, 2011, 189-190, inglisur enaze).<br />
gamoTqmulia mosazreba, rom berZnuli Txzuleba<br />
`varlaam da ioasafis istoria~ Seqmnilia<br />
efTvime mTawmidelis mier aTonis mTaze ruseTis<br />
gaqristianebis movlenasTan dakavSirebiT.<br />
3) `SoTa rusTaveli~ (krebulSi `didni saqmeni~,<br />
Tbilisi, 2011, 206-212).<br />
saenciklopedio xasiaTis statia. masSi mimoxilulia<br />
rusTavelis pirovnebasa da mis poemas-<br />
Tan dakavSirebuli yvela mniSvnelovani sakiTxi.<br />
4) `evropuli saazrovno nakadisaTvis daviT<br />
guramiSvilis SemoqmedebaSi~ (krebulSi V saer-<br />
TaSoriso qarTvelologiuri simpoziumis masalebi,<br />
gamomcemlebi elguja xinTibiZe, ariane Wanturia,<br />
Tbilisi, 2011, 314-319, qarTul da inglisur<br />
enebze).<br />
Camoyalibebulia axali Tvalsazrisi d.guramiSvilis<br />
leqsis `zubovkas~ mistikur-alegoriuli<br />
gaazrebisTvis.<br />
5) `vefxistyaosani~ XVII saukunis dasawyisis<br />
inglisSi~ (krebulSi VI saerTaSoriso qarTvelologiuri<br />
simpoziumis masalebi (anotaciebi), Tbilisi,<br />
2011, 56-59, qarTul da inglisur enebze).<br />
saubaria XVI-XVII saukuneebis mijnis istoriul<br />
mdgomareobaze inglissa da sparseTSi. am<br />
epoqaSi unda momxdariyo `vefxistyaosnis~ ambis
303<br />
gadatana sparseTis qarTvel moRvaweTa wridan<br />
inglisSi.<br />
6) `rusTavelis `vefxistyaosani~ – kulturuli<br />
xidi aRmosavleTidan dasavleTisken da sefianTa<br />
iranis qarTvelebi~ (J. `qarTvelologi~,<br />
#16, Tbilisi, 2011, 55-102, qarTul da inglisur<br />
enebze).<br />
Seswavlilia iranis sefianTa epoqis didi<br />
saxelmwifo moRvawis alaverdi xani undilaZis<br />
pirovneba, gamoTqmulia Tvalsazrisi, rom mis<br />
moRvaweobasTan unda iyos dakavSirebuli `vefxistyaosnis~<br />
ambis inglisSi Sesvla.<br />
akad.wevr-kor e.xinTibiZe monawileobda SoTa<br />
rusTavelis erovnuli samecniero fondis samwliani<br />
grantis _ `orenovani eleqtronuli samecniero<br />
Jurnali `qarTvelologi~ _ SesrulebaSi.<br />
proeqtis farglebSi gamoica am Jurnalis pirveli<br />
nomeri: `qarTvelologi~ 16(1).<br />
igi 2011 wels monawileobda konferenciebSi<br />
da waikiTxa moxsenebebi:<br />
_ `rusTavelis `vefxistyaosani~: kulturuli<br />
xidi aRmosavleTidan dasavleTisaken~ (saerTaSoriso<br />
seminari: `saqarTvelo: warsuli gamocdileba<br />
da samomavlo perspeqtivebi~, Teirani, irani);<br />
_ `aTonis mTa: varlaam da ioasafis sulis<br />
margebeli moTxrobis Seqmna da misi kavSiri<br />
slavur samyarosTan~ (bizantinistTa 22-e saerTa-<br />
Soriso kongresi, s<strong>of</strong>ia, bulgareTi);<br />
_ `vefxistyaosani~ XVII saukunis dasawyisis<br />
inglisSi~ (VI saerTaSoriso qarTvelologiuri<br />
simpoziumi, Tbilisi).<br />
akad.wevr-kor. e.xinTibiZe iyo V da VI saerTa-<br />
Soriso qarTvelologiuri simpoziumis masalebis<br />
redaqtori da gamomcemeli.
304<br />
igi iyo Jurnal `qarTvelologis~, 16(1) mTavari<br />
redaqtori, agreTve, iyo saerTaSoriso qar-<br />
Tvelologiuri sazafxulo skolis, VI saerTaSoriso<br />
qarTvelologiuri simpoziumis, sagranto<br />
proeqtis _ `qarTuli mwerloba aRmosavleT evropis<br />
mecnierebaSi~ _ prezentaciis, eleqtronul<br />
samecniero Jurnalis _ `qarTvelologiis~ _ prezentaciis<br />
organizatori.<br />
akademiis wevr-korespondenti<br />
elizbar javeliZe<br />
wigni<br />
`saqarTveloSi uzneobis sufevs TareSi~ (`petidi~,<br />
Tbilisi, 2011, 276 gv.).<br />
wignSi Sesulia avtoris gamoqveynebuli da<br />
gamouqveynebeli gamokvlevebi literaturisa Tu<br />
sociologiur sferoSi. pirvelad aris Seswavlili<br />
da gamokvleuli rezo esaZis esTetikurpoeturi<br />
samyaro, misi poeziis specifikuroba.<br />
ganxilulia muxran maWavarianis ms<strong>of</strong>lmxedvelobis<br />
evoluciuri ganviTarebis safexurebi, warmo-<br />
Cenilia misi mxatvruli da sazogadoebrivi mniSvneloba.<br />
didi adgili eTmoba Tanamedrove qar-<br />
Tveli sazogadoebis sulieri mdgomareobis Seswavlas.<br />
axsnilia, ratom iqca Cveni sazogadoeba<br />
`speqtaklis sazogadoebad~, ra aris am sazogadoebis<br />
nakli da ratom aris is damRupveli qveynisTvis.<br />
statiebi<br />
1) `es me gaxlavar veluri da mware balaxi~<br />
(J. `Cveni mwerloba~, #8, 46-52, #9, 40-47, 2011).<br />
statia eZRvneba rezo esaZis poetur samyaros.
305<br />
2) `fuTuveTi _ sulier-rainduli Zmoba~<br />
(J. `istoriuli memkvidreoba~, 3, 2011).<br />
3) `elizbar javeliZis ustari biZina ivani-<br />
Svils~ (gaz. `asaval-dasavali~, #48, 2011).<br />
akad.wevr-kor. e.javeliZe iv.javaxiSvilis sax.<br />
Tbilisis saxelmwifo universitetSi aRmosavluri<br />
mimarTulebis ganxriT magistraturaSi ki-<br />
Txulobda leqciebs or saganSi: ezoTeruli (ba-<br />
Tini) da egzoTeruli (zahiri) swavlebani da aRmosavluri<br />
poezia da sufiur-filos<strong>of</strong>iuri nakadi<br />
aRmosavlur poeziaSi.<br />
2011 wels garkveuli muSaoba Caatares enis,<br />
literaturisa da xelovnebis gany<strong>of</strong>ilebasTan<br />
arsebulma dargobrivma komisiebma.<br />
qarTuli enis komisia. gaimarTa Tematuri Sexvedra-konferencia<br />
qarTuli enisa da literaturis<br />
maswavleblebTan Temaze `qarTuli enis swavlebis<br />
problemebi Tanamedrove skolaSi~. Sexvedra<br />
organizebuli iyo mecnierebaTa akademiis, ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministrosa da ganaTlebis<br />
resursebis marTvis departamentis mxarda-<br />
WeriT.<br />
sxdoma gaxsna da Sesavali sityva warmoTqva<br />
akademiis prezidentma, akademikosma Tamaz gamyreliZem.<br />
momxseneblebi iyvnen akademiis wevr-korespondentebi:<br />
mzeqala SaniZe, guCa kvaracxelia, avTandil<br />
arabuli, pr<strong>of</strong>esorebi: giorgi gogolaSvili,<br />
eTer soselia da Tamar vaSakiZe, agreTve qar-<br />
Tuli enis pedagogebi.<br />
gamomsvlelebma isaubres qarTuli enis swavlebis<br />
problemebze, rogorc Sesabamisi progra-
306<br />
mebis, ise saxelmZRvaneloebisa da meToduri literaturis<br />
doneze. gansakuTrebuli adgili daeTmo<br />
mozardebis marTlwerisa da marTlmetyvelebis<br />
savalalo dones. T.vaSakiZem warmoadgina<br />
axali `saskolo orTografiuli leqsikoni~.<br />
qarTuli literaturisa da Tsu-is humanitarul<br />
mecnierebaTa fakultetis qarTuli literaturis<br />
istoriis saswavlo-samecniero institutis<br />
mier Catarebul samecniero seminarze wakiTxulia<br />
moxsenebebi:<br />
1) `tokios sazRvargareTuli kvlevebis universitetis<br />
mecnier-TanamSromlis iasuhiro kojimas<br />
qarTvelologiuri moRvaweoba~, momxsenebeli<br />
akad.wevr-kor.e.xinTibiZe.<br />
2) `qarTvelologia iaponiaSi~, momxsenebeli<br />
iasuhiro kojima.<br />
afxazuri enisa da kulturis komisiisa da<br />
enis, literaturisa da xelovnebis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
gaerTianebul sxdomaze mosmenilia Tsu-is qar-<br />
Tul-afxazur urTierTobaTa samecniero-kvleviTi<br />
centris direqtoris, fiz.-maT.mecn. akademiuri doqtoris<br />
zurab Sengelias informacia: `saprezidento<br />
arCevnebi afxazeTSi~. sxdomis muSaobaSi<br />
monawileoba miiRes filologiis mecnierebaTa<br />
doqtorma cira baramiZem, istoriis mecnierebaTa<br />
doqtorma oTar Jordaniam, pr<strong>of</strong>esorma rusudan<br />
janaSiam.<br />
enis, literaturisa da xelovnebis gany<strong>of</strong>ilebaSi<br />
Catarda 7 sxdoma.<br />
dargebis mixedviT wlis saukeTeso samecniero-kvleviTi<br />
dawesebulebebis gamovlenis meTodikis<br />
safuZvelze, enis, literaturisa da xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ilebis saerTo krebam wlis sau-
307<br />
keTeso samecniero-kvleviT dawesebulebad aRiara<br />
xelnawerTa erovnuli centri.<br />
mosmenilia gany<strong>of</strong>ilebis wevrebis angari-<br />
Sebi.<br />
dadebiTad Sefasda gany<strong>of</strong>ilebaSi gansaxilvelad<br />
Semosuli umaRlesi saswavleblebisa da<br />
samecniero dawesebulebaTa 2010 wlis saqmianobis<br />
angariSebi.
308<br />
saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnul akademiasTan arsebuli<br />
struqturuli erTeulebi, komisiebi,<br />
redaqciebi<br />
qarTuli enciklopediis ir.abaSiZis sax. mTavari<br />
samecniero redaqcia.<br />
gamoica `100 qarTveli ucxoeTSi~ _ I wigni<br />
seriidan `saqarTvelos cnobili moRvaweebi~ (qar-<br />
Tul, rusul, inglisur enebze, gamomcemloba<br />
`erovnuli mwerloba~, 335 gv.);<br />
gamosacemad momzadda enciklopedia `saqar-<br />
Tvelos~ (mravaltomeuli) me-2 tomi (asoebi `gani~<br />
_ `eni~);<br />
gamosacemad momzadda enciklopediuri cnobari<br />
`saqarTvelos mecnierebaTa doqtorebi (1992-<br />
2006 wlebi)~. wigni ibeWdeba saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis stambaSi;<br />
sruldeba muSaoba Temaze `samxedro enciklopedia~<br />
(SoTa rusTavelis erovnuli samecniero<br />
fondis grantiT) saqarTvelos teqnikur universitetTan<br />
erTad. naSromis gamocema gaTvaliswinebulia<br />
2012 wels;<br />
mimdinareobda muSaoba mravaltomeulze `saqarTvelos<br />
istoriisa da kulturis ZeglTa aRweriloba~<br />
(me-3 tomi). naSromi unda gamoices 2012<br />
wels.<br />
akad. g.wereTlis sax. `vefxistyaosnis~ akademiuri<br />
gamocemisa da qarTuli enis Tesaurusis<br />
komitetSi (`rusTavelis komiteti~) dasrulda samwliani<br />
proeqti „qarTuli enis Tesaurusi“ (#a 45-<br />
09 „rusTavelis fondi“), romlis farglebSi Seiq-
309<br />
mna ramdenime mniSvnelovani sabazo da programuli<br />
produqti.<br />
#<br />
dasaxuli<br />
amocanebi<br />
1. qarTulenovani<br />
werilobiTi wyaroebis<br />
bibliografiis<br />
Sedgena<br />
2. qarTulenovani<br />
werilobiTi wyaroebis<br />
konteqsturad<br />
day<strong>of</strong>ili<br />
leqsikuri fondis<br />
monacemTa<br />
bazis Seqmna<br />
3. meTauri sityvebis<br />
(lemebis) mi-<br />
TiTeba sityvaformebisTvis<br />
4. qarTuli enis Tesaurusis<br />
programuli<br />
produqtis<br />
Seqmna<br />
ganxorcielebuli<br />
amocanebis mokle<br />
aRwera<br />
qarTulenovani werilobiTi<br />
wyaroebis<br />
SerCeva qar-<br />
Tuli enis TesaurusisTvis<br />
da maTi<br />
eleqtronuli versiebis<br />
Seqmna/moZieba<br />
monacemTa bazis<br />
struqturis Semu-<br />
Saveba da wyaroebis<br />
daSla baraTebad<br />
(gardaqmna<br />
monacemTa bazis<br />
formatSi)<br />
ganxorcielebuli<br />
amocanebis Sesrulebis<br />
damadasturebeli<br />
dokumenti/<br />
angariSze Tandar-<br />
Tuli masalebi<br />
http://saunje.nekeri.net/<br />
portal<br />
bibliography.xls<br />
http://saunje.nekeri.net/<br />
portal/index.php?option=<br />
com_content&view=artic<br />
le&id=54&Itemid=27&l<br />
ang=ka<br />
http://saunje.nekeri.net/<br />
thesaurus/words2?guest<br />
baraTebis daSla http://saunje.nekeri.net/<br />
sityva-formebad thesaurus/lemmas2?guest<br />
da meTauri sityvebis<br />
(lemebis) miTi-<br />
Teba sityva-formebisTvis<br />
samuSao programuli<br />
interfeisis<br />
Seqmna proeqtis<br />
monawileebisaTvis<br />
da samomxmareblo<br />
interfeisis Seqmna<br />
gare momxmareblebisTvis<br />
http://society.nekeri.net/<br />
language/vt/<br />
http://society.nekeri.net/<br />
religion/pmb/<br />
da sxv.
310<br />
SeirCa 1000-ze meti qarTulenovani wyaro adreuli<br />
xanidan Tanamedrove epoqamde. moZiebuli<br />
da Seqmnilia wyaroebis 500-mde eleqtronuli versia.<br />
TiToeuli wyarosTvis miTiTebulia xana,<br />
sruli dasaxeleba, Semokleba, TariRi da sxv.<br />
TiTqmis sruladaa moculi adreuli xanisa da<br />
Sua saukuneebis qarTulenovani wyaroebis arsebuli<br />
eleqtronuli versiebi. arsebobs Tanamedrove<br />
qarTulenovani wyaroebis ZiriTadi eleqtronuli<br />
korpusi. bibliografiis gamdidreba da eleqtronuli<br />
teqstebis moZieba da Setana mudmivi procesia<br />
da gagrZeldeba proeqtis am etapis dasrulebis<br />
Semdegac. TesaurusisTvis SerCeuli bibliografia<br />
moicavs 1000-ze met dasaxelebas.<br />
Seiqmna relaciuri monacemTa baza, romlis<br />
ZiriTadi cxrilebia: wyaroebi, frazebi, sityvaformebi<br />
da lemebi.<br />
mimdinareobs arsebuli eleqtronuli versiebis<br />
damuSaveba, maTi gardaqmna monacemTa bazis<br />
formatSi. specialuri programis saSualebiT frazebad<br />
daSlili wyaro aitvirTeba serveris monacemTa<br />
bazaSi. eleqtronul teqstebze, SeZlebisdagvarad,<br />
Catarda Sroma- da drotevadi saredaqcio<br />
samuSaoebi.<br />
arsebobs sxvadasxva epoqis wyaroTa eleqtronuli<br />
versiebi, romlebic jamurad 9000000 sityva-formaze<br />
mets Seicavs (proeqtis dawyebisas<br />
gaTvaliswinebuli iyo 6000000).<br />
yvelaze saSuri saqme, rac proeqtis farglebSi<br />
xorcieldeba, lemebis klasifikaciis SemuSavebaa.<br />
serverze atvirTuli teqstebi gardaiqmneba<br />
specialuri programiT, sadac xdeba maTi<br />
programuli daSla sityva-formebad (baraTebad),<br />
ris Sedegadac TiToeul sityva-formas operato-
311<br />
ris mier mieTiTeba Sesabamisi lema (meTauri<br />
sityva). operatorTa mier miTiTebul lemebs gadaxedavs,<br />
amowmebs da amtkicebs redaqtori. ukve<br />
miTiTebulia daaxloebiT 600000 lema sityva-formisTvis<br />
proqtis dawyebisas gaTvaliswinebuli<br />
220000-is nacvlad.<br />
proeqtis monawileTaTvis Seqmnilia mravali,<br />
sxvadasxva daniSnulebis programa:<br />
1. Tesaurusis monacemTa baza (teqstebis korpusi,<br />
frazebi, sityva-formebi, lemebi, metyvelebis<br />
nawilebi da sxv.);<br />
2. monawilis interfeisi frazebis avtomaturad<br />
daSlisa da meTauri sityvebis misaniWeblad;<br />
3. avtomaturi lematizacia, romelic sityvaformas<br />
Sesabamis lemas aniWebs (damtkiceba savaldebuloa);<br />
4. lemebis „gadabarebis“ programa (calkeuli<br />
sityva-form(eb)isTvis arsebuli lemis misaniWeblad);<br />
5. teqstebis (baraTebis, sityva-formebisa da<br />
lemebis CaTvliT) dasaTvalierebeli interfeisi;<br />
6. sityva-formebisa da Sesabamisi konteqstebis<br />
saZiebo sistema;<br />
7. lemebisa da maTi Sesabamisi sityva-formebisa<br />
da konteqstebis saZiebo sistema;<br />
8. gaerTianebuli saZiebo sistema.<br />
„rusTavelis komitetma“ gamosca: „vefxistyaosnis“<br />
akademiuri teqstis damdgeni komisiis<br />
mTavari redaqciis sxdomaTa oqmebi, wigni I (1973-<br />
1979 ww.) (gamosacemad moamzada guram kartoziam,<br />
redaqtori akad. Tamaz gamyreliZe, Tbilisi, 2011,<br />
380 gv.).
312<br />
„rusTavelis komitetis“ TanamSromelTa avtorobiTa<br />
da redaqtorobiT gamoica Semdegi<br />
Sromebi da statiebi:<br />
Sromebi<br />
1. T.gamyreliZe, Zveli qarTuli asomTavruli<br />
damwerloba (Tbilisi, 2011, 60 gv.);<br />
2. g.arabuli, vaJa-fSavelas poetur-mxatvruli<br />
samyaro („universali“, Tbilisi, 2011, 126 gv.);<br />
3. m.qavTaria, kaTolikos-patriarq ambrosi xelaias<br />
piradi arqivis aRweriloba (TanaavtorobiT;<br />
Tbilisi, 2011);<br />
4. a.arabuli, Tanamedrove qarTuli enis morfologia<br />
(TanaavtorobiT; Tbilisi, 2011, 700 gv.).<br />
statiebi:<br />
1. m.qavTaria, ramdenime detali kaTolikospatriarq<br />
kalistratesa da akad. korneli kekeli-<br />
Zis biografiidan (saqarTvelos litmcodneobis<br />
akademiis Sromebi, t. VII, 2011);<br />
2. m.qavTaria, erTi ena, erTi rwmena, erTi qveyana<br />
(krebulSi „valeri silogavas“, 2011);<br />
3. a.arabuli, akademikosi q.lomTaTiZe da iberiul-kavkasiuri<br />
enaTmecniereba (TanaavtorobiT;<br />
ike, XXXIX, 15-27);<br />
4. a.arabuli, varlam T<strong>of</strong>urias adgilisaTvis<br />
XX saukunis qarTvelologiaSi (qess, XI, 3-13);<br />
5. a.arabuli, qarTuli gramatikis narkvevi (wignSi<br />
qarTul-osuri leqsikoni, Tbilisi, 2011, 23 gv.).<br />
redaqtorobiT gamoica:<br />
1. m.qavTaria, kirion meorisadmi miZRvnili<br />
krebuli (mwignobroba qarTuli, t. XI);<br />
2. m.qavTaria, ambrosi xelaia, wigni I (mwignobroba<br />
qarTuli, t. XII);<br />
3. a.arabuli, qarTul-osuri leqsikoni;
313<br />
4. a.arabuli, qarTuli enis paronimTa leqsikoni.<br />
aWaris avtonomiuri respublikis regionuli<br />
samecniero centris mier 2011 wels Sesrulebuli<br />
samuSaoebi ori mimarTulebiT aris warmodgenili,<br />
kerZod, esenia:<br />
_ sazogadoebrivi da socialur-ekonomikuri<br />
problemebi;<br />
_ samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo<br />
proeqtebi.<br />
centris agraruli komisiisa da baTumisa da<br />
lazeTis, CrdiloeT amerikisa da kanadis mitropolitis,<br />
meufe dimitris erToblivi TaosnobiT<br />
Catarda samuSaoebi adgilobrivi yurZnis unikaluri<br />
jiSebis nairsaxeobaTa gamovlenisa da me-<br />
RvineobaSi sanedleulo bazis gafarToebis mizniT,<br />
ris safuZvelzec organizebulia Cxaverisagan<br />
cqriala da bunebrivad naxevrad tkbili<br />
sufris Rvinoebis sacdeli nimuSebis damzadeba;<br />
Catarda ojaxSi damzadebuli Rvinis festivali,<br />
ramac aWaraSi mevenaxeoba-meRvineobis axali perspeqtivebi<br />
dasaxa.<br />
ekonomikuri kvlevebisa da turizmis komisiam,<br />
turizmis sferoSi momuSave kerZo Tu saxelmwifo<br />
struqturebis monawileobiT, moawyo konferencia<br />
adgilobrivi resursebis aTviseba-gamoyenebisa da<br />
turistul bazarze CarTvis, jansaRi da konkurentunariani<br />
garemos Seqmnis problemebze. Semu-<br />
Savebulia konceptualuri rekomendaciebi sastumros<br />
meurneobis, kvebis obieqtebis, kerZo sabinao<br />
fondis gamoyenebis, axali turistuli marSrutebis<br />
aTvisebisa da turizmis calkeuli saxeobebis<br />
ganviTarebis sakiTxebze.
314<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis, s<strong>of</strong>lis meurneobis,<br />
finansTa da ekonomikis saministroebis,<br />
samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo organizaciebis,<br />
sxva struqturebis mier mowodebuli<br />
informaciebis analizis safuZvelze gansazRvrulia<br />
regionSi arsebuli socialur-ekonomikuri<br />
problemebi, romelTa gadaWra prioritetuli iqneba<br />
rogorc sakanonmdeblo, ise aRmasrulebeli<br />
xelisuflebisaTvis. am mizniT gaimarTa konferencia<br />
Temaze: `agrobiznesi da ojaxuri biujeti~,<br />
sadac ganxilul iqna dasaqmebis, s<strong>of</strong>lebisa<br />
da qalaqebis ganviTarebis, s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />
calkeuli dargebis reabilitacia-aRorZinebis,<br />
ojaxuri da wvrili fermeruli meurneobebis<br />
kooperirebis, gamsxvilebis, saxelmwifo regulirebis<br />
problemebi.<br />
centris biomravalferovnebisa da ekologiis<br />
komisiis mier samecniero-kvleviT struqturebTan<br />
da sakanonmdeblo da aRmasrulebel organoebTan<br />
erTad gatarda mniSvnelovani RonisZieba regionis<br />
tyis masivebis SenarCunebisa da reabilitaciisaTvis.<br />
gamosacemad mzaddeba baTumis botanikuri ba-<br />
Ris asi wlis iubilesTan dakavSirebuli saiubileo<br />
monografia da baRis erT-erTi damaarseblisa<br />
da ganaSenianebis avtoris iason gordezianis<br />
cxovrebisa da moRvaweobis amsaxveli wigni.<br />
broSuris saxiT gamoica ilia WavWavaZis `osmalos<br />
saqarTvelo~.<br />
samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo proeqtebis<br />
mimarTulebiT grZeldeboda jer kidev<br />
2010 wels dawyebuli proeqtis _ teqnologiebis<br />
monacemTa bazis formirebis procesi. aRniSnul<br />
proeqtTan dakavSirebiT, SoTa rusTavelis saxel-
315<br />
mwifo universitetidan latviaSi mivlinebuli<br />
iyo centris ekonomikuri kvlevebisa da turizmis<br />
komisiis xelmZRvaneli, centris swavluli mdivani,<br />
pr<strong>of</strong>esori aslan devaZe. latviis mecnierebaTa<br />
akademiasa da sxvadasxva samecniero-kvleviT da<br />
saganmanaTleblo dawesebulebasTan erTad Seiqmna<br />
saorganizacio jgufi. baltispireTis qveynebis<br />
samecniero-kvleviT da saganmanaTleblo dawesebulebebTan<br />
erTad SemuSavda samuSao gegma da<br />
daiwyo misi Sesrulebis procesi. saqarTvelodan<br />
am proeqtSi <strong>of</strong>icialurad CarTvis mzady<strong>of</strong>na<br />
gamoTqves saqarTvelos s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa<br />
akademiam, SoTa rusTavelis saxelmwifo<br />
universitetma, saqarTvelos agraruli universitetis<br />
sergi durmiSiZis bioqimiisa da bioteqnologiis<br />
institutma, baTumis biznesisa da teqnologiebis<br />
universitetma. proeqtisadmi pozitiuri<br />
Sexedulebebi aqvT sxva organizaciebsac.<br />
centrma daakmay<strong>of</strong>ila tbel abuseriZis saxelobis<br />
universitetis Txovna universitetSi axali<br />
fakultetis Camoyalibebis programis momzadebis<br />
Taobaze. gadawyda, rom universitetSi Camoyalibdes<br />
samecniero kvlevebis Tematika, romelic<br />
moicavs socialur-ekonomikur da regionul problemebs.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
aWaris regionuli samecniero centrisa da<br />
afxazeTis mecnierebaTa erovnuli akademiis TaosnobiT<br />
Catarda respublikuri samecniero-praqtikuli<br />
konferencia _ `saqarTvelos, kerZod, afxazeTis<br />
agraruli seqtoris Tanamderove mdgomareoba<br />
da misi ganviTarebis perspeqtivebi~ (Tbilisi,<br />
2011).
316<br />
regionuli centrisa da SoTa rusTavelis saxelmwifo<br />
universitetis mier erToblivad moewyo<br />
pr<strong>of</strong>esor mixeil maxaraZis wignis `areopagitika~<br />
(`inteleqti~, Tbilisi, 2011) da pr<strong>of</strong>esor niaz<br />
bolqvaZis wignis `Caqvi Caquras mSobeli~ (baTumi,<br />
2011) prezentaciebi.<br />
gamoica centris samecniero sabWos wevris,<br />
pr<strong>of</strong>esor iuri bibileiSvilis ori saxelmZRvanelo:<br />
`studentTa sauniversiteto swavlebisa da<br />
aRzrdis sakiTxebi~ (gamomcemloba `baTumis universiteti~,<br />
baTumi, 2011), `pedagogikis Teoriisa<br />
da istoriis sakiTxebi~ (gamomcemloba `baTumis<br />
universiteti~, baTumi, 2011) da wigni `otia ioselianis<br />
mxatvruli samyaro~ (gamomcemloba `baTumis<br />
universiteti~, baTumi, 2011).<br />
regionuli samecniero centrisa da enciklopedia<br />
`aWaris~ mTavari samecniero redaqciis mier<br />
baTumis botanikur baRSi Seiqmna sruliad saqar-<br />
Tvelos kaTolikos-patriarqis, mcxeTa-Tbilisis<br />
mTavarepiskoposis, biWvinTisa da cxum-afxazeTis<br />
mitropolitis, uwmindesisa da unetaresis ilia<br />
II-is saxelobis savane `mziani Rame~, romlis erTerTi<br />
Semadgeneli nawilia uwmindesisve saxelobis<br />
SemecnebiT-sanaxaobrivi mniSvnelobis salonmuzeumi,<br />
romlis Sefoba sakuTar Tavze aiRes<br />
xelnawerTa erovnulma centrma, saqarTvelos kompozitorTa<br />
kavSirma, z.faliaSvilis saxelobis<br />
muzeumma da aWaris mxatvarTa kavSirma.<br />
centris dargobrivi komisiebis mier ganxorcielda<br />
kvlevebi, romlebic exebian istoriis, eTnografiis,<br />
arqeologiis, saerTaSoriso urTier-<br />
Tobebis, demografiis, migraciis, stiqiuri movlenebis<br />
monitoringisa da prevenciuli RonisZiebebis,<br />
jandacvisa da sxva sakiTxebs.
317<br />
aWaris regionuli samecniero centris, `soroptimist<br />
internacionalis~ baTumis klubisa da<br />
afxazeTis mecnierebaTa erovnuli akademiis er-<br />
Toblivi iniciativiT 2011 wels saqarTvelos sapatriarqoSi<br />
gaimarTa aWaraSi da saqarTvelos<br />
dedaqalaqSi mcxovreb afxazTa warmomadgenlebis<br />
Sexvedra kaTolikos-patriarqTan ilia II-sTan. es<br />
Sexvedra iyo im RonisZiebebis gagrZeleba, romlebsac<br />
regionuli samecniero centri saxalxo diplomatiis<br />
kuTxiT awyobs qarTvelTa da afxazTa<br />
Serigebis, Zmobisa da megobrobis aRdgenis mizniT.<br />
maTive TxovniTa da organizebiT aWaras ewvia<br />
sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqi ilia<br />
II. patriarqma baTumSi y<strong>of</strong>nis dros baTumis<br />
RvTismSoblis sakaTedro taZarSi monaTla ramdenime<br />
afxazi da qarTveli aWaris mTianeTidan,<br />
jvari dawera ramdenime wyvils, Caatara wirva da<br />
daloca sami gvari. moinaxula, daloca da akur-<br />
Txa aWaris regionuli samecniero centris iniciativiT<br />
baTumis botanikur baRSi aRmarTuli<br />
jvari, misi saxelobis centraluri parkis savanekompleqsi<br />
`mziani Rame~ da enciklopedia `aWaris~<br />
<strong>of</strong>isSi arsebuli salon-muzeumi. sapatriarqos<br />
baTumis rezidenciaSi moxda patriarqis Sexvedra<br />
qarTuli da afxazuri sazogadoebis warmomadgenlebTan.<br />
patriarqma uflis mier saqmed miiCnia<br />
aWaris regionuli samecniero centris, `soroptimist<br />
internacionalis~ baTumis klubis, afxaze-<br />
Tis mecnierebaTa erovnuli akademiisa da aWaris<br />
afxazTa iniciativiT saxalxo diplomatiis ku-<br />
TxiT dawyebuli Serigebis farTomasStabiani RonisZiebebi<br />
da daloca isini. Sexvedris dros<br />
Camoyalibda afxaz uxucesTa sabWo.
318<br />
aWaris regionuli samecniero centris davalebiT<br />
sabWos wevris, akademiuri doqtoris guram<br />
memarnis xelmZRvanelobiT moewyo kolxeTis tyis<br />
unikaluri saxeobis _ kolxeTis bzis (Buxus colchica)<br />
masobrivi xmobis samecniero kompleqsuri Seswavla.<br />
gamovlenil iqna bzis xmobis gamomwvevi<br />
sokovani daavadeba, bzis sidamwvre (Box Blight),<br />
romelic gasuli saukunis 90-iani wlebis bolos<br />
gavrcelda mTel evropaSi. daavadeba saqarTvelo-<br />
Si pirvelad dafiqsirda gasul wels mtiralas<br />
erovnuli parkis teritoriaze. aRniSnuli daavadebisagan<br />
kolxuri bzis dacvisa da gadarCenis<br />
mizniT SemuSavda brZolis efeqturi meTodebi. masalebi<br />
wardgenilia xelisuflebis Sesabamis struqturebSi.<br />
qristianuli Teologiisa da religiis istoriis<br />
Semswavleli komisiis wevrTa mier momzadda<br />
da gamoica krebuli `religiis istoriis saki-<br />
Txebi~, t. II.<br />
wminda grigol noselis teqsti `qalwulebisaTÂs<br />
da saRmrToÁsa moqalaqobisa~, wm. efTÂme<br />
aToneliseuli Targmani, gamosacemad moamzada,<br />
gamokvleva, komentarebi da terminologiuri leqsikoni<br />
daurTo komisiis swavlulma mdivanma protopresviterma<br />
giorgi zviadaZem. Zeglis gansakuTrebul<br />
mniSvnelobas ganapirobebs masSi gadmocemuli<br />
Rrma saRvTismetyvelo swavleba saeklesio<br />
askezis, saxeldobr, saRmrTo da usxeulo bunebisadmi<br />
mimsgavsebuli qalwulebiTi, anu ber-monazvnuli<br />
Rvawlis Sesaxeb. berZnuli originalisa da<br />
qarTuli Targmanis dawvrilebiTma SedarebiTma<br />
analizma cxadyo mTargmnelis sulieri Tanamonawileoba<br />
Txzulebis avtorTan. qarTuli Targma-
319<br />
nis mniSvnelobas isic zrdis, rom igi mcirediT<br />
redaqtirebulia udidesi saeklesio mamis, wm. giorgi<br />
mTawmidelis mier. gamocemas erTvis amomwuravi<br />
qarTul-berZnuli dokumentirebuli leqsikoni<br />
da komentarebi.<br />
komisiis wevrebi monawileobdnen adgilobriv<br />
da saerTaSoriso konferenciebSi.<br />
saqarTvelos istoriis wyaroebis komisia agrZelebda<br />
saredaqcio samuSaoebs `qarTlis cxovrebis~<br />
teqstis inglisur enaze gamosacemad, romelsac<br />
komisiis wevrebTan da teqstis mTargmnelebTan<br />
erTad asrulebda amerikeli qarTvelologi,<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
ucxoeli wevri pr<strong>of</strong>esori stiven jonsi.<br />
komisiaSi grZeldeboda muSaoba oqsfordisa<br />
da birmingemis universitetebis proeqtze: `qristianul-muslimuri<br />
urTierTobebi~, t. IV (XI-XII ss.).<br />
komisiam Caatara samecniero sesia: `qarTlis<br />
cxovrebis~ ucxo enaze Targmnisa da gamocemis<br />
sakiTxebi~, romelSic monawileobdnen xelnawerTa<br />
erovnuli centris, iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis, wmida andria pirvelwodebulis<br />
sax. universitetis mecnierebi da TanamSromlebi.<br />
komisiis iniciativiT daiwyo muSaoba proeqtze<br />
`saqarTvelo da p.florenski”.<br />
saqarTvelos istoriis wyaroebis komisiis wevrebma<br />
gamosacemad moamzades Semdegi naSromebi<br />
da monawileoba miiRes samecniero konferenciebSi:<br />
_ akademikosi r.metreveli: `jvarosnuli omebi<br />
da saqarTvelos samefo”; „qarTuli წignis beWdvis<br />
istoriidan~, romelsac dabeWdavs fridrix
320<br />
Sileris universiteti (iena, gfr). igi monawileobda<br />
saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />
`qarTveli aTonelebi da qristianuli civilizacia~<br />
(Tbilisi), saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />
`ucxoeTis qarTuli memkvidreoba~ (Tbilisi).<br />
_ ist.mecn.kand. m.abaSiZem moamzada naSromebi<br />
`marjori uordropis mogzauroba saqarTveloSi~;<br />
`cxovreba mefeT mefisa daviTisa~ saerTaSoriso<br />
enciklopediisaTvis `qristianul-muslimuri urTierTobebi”<br />
(didi britaneTi). igi monawileobda<br />
saerTaSoriso samecniero konferenciaSi `qarTveli<br />
aTonelebi da qristianuli civilizacia“<br />
(Tbilisi), saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />
`ucxoeTis qarTuli memkvidreoba” (Tbilisi).<br />
– ist.mecn.kand. g.beraZe muSaobda naSromze<br />
`henri morton stenli iranSi”, romelic momzadda<br />
saerTaSoriso enciklopediuri gamocemisaTvis `Encyclopaedia<br />
Iranica” (aSS); `XIX-XX ss-is pirveli meo-<br />
Txedis sparsuli werilobiTi wyaroebis cnobebi<br />
saqarTvelos Sesaxeb”, nawili 1 (mogzaurTa Canawerebi,<br />
memuaruli literatura)”. saqarTvelos<br />
erovnul muzeumTan erTad muSaobda muzeumis koleqciaSi<br />
daculi islamuri xelovnebis nimuSebis<br />
aRwera-damuSavebaze, katalogizaciaze; saerTaSoriso<br />
kvleviT proeqtze `firdousis `Sah-names”<br />
ilustraciebi saqarTvelos muzeumebsa da siZveleTsacavebSi”;<br />
saqarTvelos kulturuli memkvidreobis<br />
dacvis erovnul saagentosTan erTad monawileobda<br />
borjomSi mdebare istoriul-arqiteqturuli<br />
Zeglis e.w. `firuzas” (anu yajarTa epoqis<br />
iraneli diplomatis, TbilisSi iranis genera-
321<br />
luri konsulis mirza reza xan ad-doules mier<br />
1892 wels agebuli sastumro saxlis) sarestavracio-saeqsperto<br />
komisiis muSaobaSi.<br />
_ ist.mecn.doqt. n.vaCnaZe muSaobda naSromze<br />
`naTargmni hagiografiis gviandeli Zeglebi” da<br />
`qarTvelTa wvlili bizantiuri mwerlobis istoriaSi”;<br />
monawilebda bizantinologebis XX kongresis<br />
muSaobaSi (s<strong>of</strong>ia, bulgareTi).<br />
– filol.mecn.doqt. m.qavTaria muSaobda Semdeg<br />
naSromebze: `kirion II sruliad saqarTvelos<br />
kaTalikos-patriarqi”; `ambrosi xelaia. mogzauroba<br />
raWa-leCxumSi”; WeliSis varianti qarTlis moqcevisa.<br />
– ist.mecn.kand. g.saiTiZe muSaobda naSromze<br />
`axali dokumentebi qarTuli politikuri emigraciis<br />
istoriidan (XX saukunis 50-iani wlebi)”, igi<br />
monawileobda xelnawerTa erovnuli centris arqivTmcodneobis<br />
departamentis mier organizebul<br />
IV respublikur samecniero konferenciaSi (Tbilisi);<br />
saerTaSoriso samecniero konferenciaSi<br />
`ucxoeTis qarTuli memkvidreoba” (Tbilisi); `samxreT<br />
kavkasiisa da anatoliis samecniero-kvleviTi<br />
centris” samecniero eqspediciaSi, istoriul<br />
samxreT saqarTveloSi. eqspediciis mier<br />
gamovlenili da Seswavlilia ucnobi Zegli da<br />
epigrafikuli warwera; Seswavlilia istoriul<br />
somxeTSi, s<strong>of</strong>. CanglSi arsebuli X-XI saukuneebis<br />
eklesia.<br />
_ ist.mecn.doqt. e.cagareiSvili muSaobda:<br />
`i.abulaZis `Zvel qarTul-Zvel somxur dokumentirebul<br />
leqsikonze~; V-XVIII ss. somxur werilobiT<br />
wyaroebze tao-klarjeTis Sesaxeb (Targmna 25<br />
somexi avtoris cnobebi tao-klarjeTis Sesaxeb).
322<br />
_ ist.mecn.doqt. o.Jordania muSaobda ucnob<br />
saarqivo masalebze ivane gegias sazogadoebrivi<br />
moRvaweobis Sesaxeb.<br />
_ ist.mecn.kand. k.Sengelia muSaobda naSromze<br />
`saqarTvelos istoria” (uZvelesi droidan Tanamedroveobis<br />
CaTvliT); agrZelebda muSaobas TurqeTSi,<br />
istoriul kolasa da samcxis regionebSi<br />
samecniero-kvleviTi eqspediciis masalebze. eqspediciis<br />
mizani iyo qarTul istoriul werilobiT<br />
wyaroebSi moxseniebuli qarTuli kulturis Zeglebis<br />
Seswavla da dRevandeli mdgomarebis dafiqsireba.<br />
mikvleulia yvelis monastris, aiazmas<br />
(kolael yrmaTa wamebis adgili) da kidev ori,<br />
qarTvel mkvlevarTaTvis ucnobi, qristianuli taZris<br />
naSTebi. am TemasTan dakavSirebiT mzaddeba<br />
Sesabamisi publikacia.<br />
saqarTvelos istoriis wyaroebis komisiam<br />
gamosca Semdegi naSromebi:<br />
_ ditrix-krist<strong>of</strong> fon rommeli. kavkasiis<br />
xalxebi, germanulidan Targmna n.gioSvilma (Tbilisi,<br />
2011);<br />
_ `didni saqmeni”, redaqtori akad. r.metreveli<br />
(Tbilisi, 2011);<br />
_ k.Sengelia `saqarTvelos istoria (uZvelesi<br />
droidan Tanamedroveobis CaTvliT)~ (qarTul da<br />
inglisur enebze, Tbilisi, 2011).<br />
saqarTvelos mTianeTis problemaTa kompleqsuri<br />
Seswavlis komisiis sxdomebze ixileboda<br />
saqarTvelos mTian regionebSi komisiis mier Seqmnili<br />
jgufebis mowodebuli masalebi, romlebic<br />
exeboda am regionebis socialur, kulturul,<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobisa Tu sxva sakiTxebs da Tavis<br />
mosazrebebs awvdida mTavrobasa da Sesabamis saministroebs.
323<br />
komisia sistematurad awyobda Sexvedrebs svaneTis,<br />
raWa-leCxumis, TuS-fSav-xevsureTisa da xevis<br />
mosaxleobasTan, acnobda maT komisiis muSaobis<br />
Sedegebs da ixilavda momaval samuSao gegmebs.<br />
2011 wels Catarda Semdegi konferenciebi:<br />
1. turizmi da misi ganviTarebis perspeqtivebi saqarTvelos<br />
mTianeTSi; 2. demografiuli viTareba<br />
saqarTvelos mTian regionebSi; 3. mTiani regionebis<br />
problemebi da maTi mogvarebis gzebi.<br />
komisiam SeimuSava kanonproeqti `saqarTvelos<br />
mTianeTis socialuri, ekonomikuri da kulturuli<br />
ganviTarebis kanonSi damatebebisa da cvlilebebis<br />
Setanis Sesaxeb~. amasTan dakavSirebiT gaimarTa<br />
Sexvedrebi parlamentis `regionuli mmar-<br />
Tvelobisa da mTis komitetSi~, agreTve, maJoritar<br />
deputatebTanac. parlamentis qristian-demokratiuli<br />
partiis wevrTan erTad gaimarTa Sexvedra<br />
daba nikorwmindis mosaxleobasTan. kanonproeqtma<br />
mowoneba daimsaxura.<br />
komisiam gamosca wigni `mTiani regionebis<br />
sasargeblo wiaRiseuli~. JurnalSi `sityva~ (#13-<br />
14) gamoqveynda statia `saqarTvelos mTianeTis<br />
problemebi~. komisiam gamosacemad moamzada SromaTa<br />
krebuli `raWa, warsuli, awmyo da momavali~.<br />
komisiis wevrebma (levan fruiZe, mirian fircxelani,<br />
elene kavelaSvili) imogzaures raWaSi<br />
(ambrolaurisa da onis raionebSi), sadac Seiswavles<br />
didi da mcire hidroeleqtrosadgurebis<br />
mSeneblobis perspeqtivebi, s<strong>of</strong>el sairmeSi gaecnen<br />
IX-X saukunis warwerebs da saflavis qvebs.
324<br />
atomuri energiis mSvidobiani miznebisaTvis<br />
gamoyenebis komisia Seiqmna saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis akademiuri sabWos dadgenilebiT<br />
(2011 wlis 18 Tebervali, #5).<br />
damtkicda komisiis debuleba da samuSao gegma.<br />
komisiis mier Tavis sxdomebze mosmenil iqna<br />
informaciebi:<br />
_ saqarTvelos bunebis dacvis saministros<br />
radiaciuli usafrTxoebis departamentis warmomadgenlis<br />
giorgi nabaxtianisa;<br />
_ adamianis Semswavlel mecnierebaTa erovnuli<br />
centris warmomadgenlis giorgi ormocaZis;<br />
_ erovnuli onkologiuri centris warmomadgenlis<br />
arCil kapanaZisa.<br />
Catarda saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis fizikisa da maTematikis gany<strong>of</strong>ilebisa<br />
da komisiis erToblivi samecniero-praqtikuli konferencia,<br />
miZRvnili Cernobilis aes-ze katastr<strong>of</strong>is<br />
25-e wlisTavisadmi.<br />
konferenciaze yuradReba gamaxvilda iseT<br />
problemebze, rogorebicaa:<br />
_ Cernobilis katastr<strong>of</strong>isa da sxva avariebis<br />
Sedegad Cvens qveyanaSi radiaciuli fonis gazrda<br />
(amaRleba);<br />
_ elefTer andronikaSvilis fizikis institutis<br />
y<strong>of</strong>ili atomuri reaqtoris gamorTva, gauvnebely<strong>of</strong>a<br />
da radiaqtiuri masalebis gatana,<br />
reaqtoris dacvis zomebis gatareba;<br />
_ kavkasiis regionSi moqmedi somxeTis aes-is<br />
Sesaxeb sruly<strong>of</strong>ili informaciis miwodeba qar-<br />
Tuli sazogadoebisaTvis.<br />
konferenciaze vrceli informaciebiT gamovidnen<br />
akademikosebi j.lominaZe da T.sanaZe; pr<strong>of</strong>esori<br />
m.cicqiSvili; fiz.-maT.mecn.doqt. S.abramiZe; energeti-
325<br />
kisa da bunebrivi resursebis saministros birTvuli<br />
da radiaciuli usafrTxoebis departamentis ufrosi<br />
z.lomTaZe; akad.doqt. r.dondolaZe da akad.doqt. a.kapanaZe.<br />
konferenciis masalebi srulad gamoqveynda JurnalSi<br />
`mecniereba da teqnologiebi~ (#4-6, 2011 w.).<br />
bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis mecnieruli problemebis<br />
droebiTi komisia Seiqmna saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sabWos<br />
dadgenilebiT (2011 wlis 18 Tebervali, #9-10).<br />
cnobilia, rom saqarTvelo, Tavisi bunebrivi<br />
mravalferovnebis gamo, xSirad ganicdis stiqiuri<br />
movlenebis uary<strong>of</strong>iT gavlenebs. adgili aqvs<br />
adamianTa msxverpls, navTob- da gazsadenebis magistralebis<br />
dazianebas, uZravi qonebis ganadgurebasa<br />
da sxv.<br />
radgan yvela saxis bunebriv movlenebs (miwisZvra,<br />
Rvarc<strong>of</strong>ebi, Tovlzvavebi, wyaldidobebi<br />
da sxv.) Tavisi pr<strong>of</strong>esiuli, mecnieruli koleqtivebi<br />
emsaxureba, maTi koordinaciis mizniT saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiur<br />
sabWosTan Seiqmna droebiTi komisia.<br />
komisiis debulebisa da samuSao gegmis damtkicebis<br />
Semdeg, 2012 wlisaTvis daigegma:<br />
1. samecniero-praqtikuli konferenciis Catareba;<br />
2. saqarTvelos seismomdgomareobis Sesaxeb informaciis<br />
mosmena;<br />
3. saqarTveloSi evrostandartebis danergvis<br />
Sesaxeb informacia.<br />
nanoteqnologiebis problemebis Semswavleli<br />
samuSao jgufi Seiqmna saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis akademiuri sabWos 2010 wlis<br />
21 dekembris #44 dadgenilebis Tanaxmad. jgufi
326<br />
Sedgeba sabunebismetyvelo mecnierebaTa sxvadasxva<br />
dargis 18 mecnierisagan _ saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis 3 akademikosis, 3<br />
wevr-korespondentisaAda 12 mecnierebaTa doqtorisagan.<br />
jgufis xelmZRvanelad arCeulia, saqar-<br />
Tvelos teqnikuri universitetis reqtori, saqar-<br />
Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis wevrkorespondenti<br />
a.frangiSvili, xelmZRvanelis moadgiled<br />
_ pr<strong>of</strong>. a.gerasimovi, mdivnad _ pr<strong>of</strong>.<br />
d.jiSiaSvili.<br />
jgufma gamarTa 15 sxdoma, amaTgan 6 gasvliTi<br />
_ sxvadasxva dawesebulebaSi, adgilobrivi eqsperimentuli<br />
bazebis gasacnobad da moismina saqar-<br />
TveloSi nanomecnierebisa da nanoteqnologiebis<br />
sferoSi momuSave 39 jgufis moxseneba. nanomecnierebiT<br />
da nanoteqnologiebiT saqarTveloSi dakavebulia<br />
235 mkvlevari, romelebic muSaoben Semdeg<br />
dawesebulebebSi:<br />
1. ivane javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo<br />
universiteti _ 4 jgufi:<br />
a) elefTer andronikaSvilis fizikis instituti<br />
_ 5 jgufi;<br />
b) rafiel aglaZis araorganuli qimiisa da<br />
eleqtroqimiis instituti _ 2 jgufi.<br />
2. saqarTvelos teqnikuri universiteti _ 10<br />
jgufi, maT Soris, v.WavWaniZis sax. kibernetikis<br />
instituti _ 3 jgufi.<br />
3. akaki wereTlis saxelmwifo universiteti _<br />
1 jgufi.<br />
4. soxumis ilia vekuas fizika-teqnikis instituti<br />
_ 4 jgufi.<br />
5. grigol wulukiZis samTo instituti _ 4<br />
jgufi.
327<br />
6. ferdinand TavaZis masalaTmcodneobisa da<br />
metalurgiis instituti _ 5 jgufi.<br />
7. metrologiis instituti _ 1 jgufi.<br />
CamoTvlili jgufebis saqmianoba dakavSirebulia<br />
nanonawilakebis, nanostuqturebisa da nanomasalebis<br />
Teoriul da eqsperimentul kvleveb-<br />
Tan da, aseve, nanomasalebisa da maT bazaze<br />
xelsawyoebis Seqmnis teqnologiebis damuSavebas-<br />
Tan.<br />
Catarebuli muSaobis Sedegad gamoirkva, rom<br />
saqarTveloSi arsebobs sakmarisi potenciali aRniSnuli<br />
dargis saerTaSoriso konkurentunarian<br />
donemde ganviTarebisTvis. mTavar damabrkolebel<br />
faqtors warmoadgens ZviradRirebuli preceziuli<br />
gamzomi xelsawyoebis uqonloba, ris gamoc<br />
gazomvebi tardeba sazRvargareTeli kolegebis<br />
mxardaWeriT. aqedan gamomdinare, saqarTveloSi<br />
nanoteqnologiuri kvlevebis intensifikaciisTvis<br />
unda Seiqmnas gazomvebisTvis aucilebeli yvela<br />
saWiro preceziuli xelsawyoTi aRWurvili, koleqtiuri<br />
sargeblobis erovnuli nanoteqnologiuri<br />
centri. garda amisa, centrma unda ganaxorcielos<br />
nanoteqnologiebis samuSaoebis koordinacia,<br />
xeli Seuwyos sazRvargareT damuSavebuli<br />
nanoteqnologiebis danergvas saqarTveloSi<br />
adgilobrivi nedleulis gamoyenebiT.<br />
saqarTvelos istorikosTa erovnuli komiteti<br />
2011 wlis ganmavlobaSi garkveul muSaobas<br />
eweoda. SezRuduli dafinansebis gamo komitets<br />
ar hqonda sazRvargareTis analogiur organizaciebTan<br />
farTo urTierTobis gaSlis saSualeba.<br />
SeZlebisdagvarad xdeboda (ZiriTadad presis sa-<br />
SualebiT) istorikosTa informireba istoriul
328<br />
mecnierebaSi sazRvargareT mimdinare procesebisa<br />
da istorikosTa saqmianobis Sesaxeb.<br />
saqarTvelos istorikisTa erovnuli komiteti<br />
2002 wels q.amsterdamSi ms<strong>of</strong>lio istorikos-<br />
Ta generalur asambleaze miRebul iqna namdvil<br />
wevrad.<br />
istorikosTa erovnul komitets urTierToba<br />
aqvs sxvadasxva organizaciasTan, atarebs Sexvedrebs<br />
axalgazrdebTan, skolebSi moswavleebTan.<br />
erovnuli komitetis egidiT Catarda saiubileo<br />
sxdoma, miZRvnili akad. o.jafariZis 90 wlisTavisadmi.<br />
moewyo, agreTve, pr<strong>of</strong>. g.Jordanias 100<br />
wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo sxdoma, romelic<br />
pirvel gimnaziaSi gaimarTa moswavle<br />
axalgazrdobis monawileobiT.<br />
istorikosTa erovnuli komiteti gamoscems<br />
weliwdeuls `qarTuli diplomatia~ (gamocemulia<br />
15 tomi). 2011 wels gamovida `qarTuli diplomatiis~<br />
weliwdeulis me-15 tomi, romelic mieZRvna<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
daarsebis 70 da akademiis pirveli prezidentis<br />
akad. n.musxeliSvilis dabadebidan 120 wlisTavs.<br />
weliwdeulSi daibeWda akad. T.gamyreliZis, pr<strong>of</strong>esorebis<br />
g.araxamiasa da l.mgalobliSvilis<br />
statiebi, romlebic iubilesadmia miZRvnili. aqvea<br />
dabeWdili qarTvel istorikosTa 30-mde statia.<br />
perioduli gamocemebi. 2011 wels gamovida saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis Semdegi<br />
Jurnalebi:<br />
`saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
moambe~ _ t. 5, #1 (169 gv.), #2 (157 gv.), #3<br />
(135 gv.) (inglisur enaze). sul gamoqveynebulia 87<br />
statia, aqedan 9 statiis Tanaavtoria ucxoeTis 10<br />
qveynis 23 mecnieri;
329<br />
`saqarTvelos maTematikuri Jurnali~ _ me-18<br />
tomis 4 nomeri (808 gv. inglisur enaze). tomi<br />
Seicavs 22 qveynis 86 avtoris 49 statias;<br />
Jurnali `memuarebi diferencialur gantolebebsa<br />
da maTematikur fizikaSi~ _ 52-e (157 gv), 53-e<br />
(170 gv.) da 54-e (158 gv.) tomebi (inglisur enaze).<br />
52-e da 53-e tomebi mieZRvna akad. n.musxeliSvilis<br />
dabadebidan 120 wlisTavs. sul gamoqveynda 11<br />
qveynis 44 avtoris didi moculobis 21 samecniero<br />
statia;<br />
Jurnal `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis macnes~ seriebi:<br />
`qimia~ – 2011 wlis #1-2 (qarTul, inglisur<br />
da rusul enebze);<br />
`rentgenologiisa da radiologiis macne~ _<br />
#1-2.<br />
`biomedicina~ _ t. 37, ##1-2, 3-4, 5-6 (qarTul,<br />
inglisur da rusul enebze);<br />
`biologia~ _ me-9 tomis #1-4 (92 gv., inglisur<br />
enaze);<br />
Jurnali `mecniereba da teqnologiebi~ _ 4 krebuli<br />
(#1-3, #4-6, #7-9, #10-12). sul gamoqveynda 87<br />
statia.
330<br />
saorganizacio saqmianoba<br />
samecniero-saorganizacio samsaxurma akademiis<br />
wevrebis samecniero angariSebis, akademiis<br />
samecniero gany<strong>of</strong>ilebebis, akademiis struqturuli<br />
erTeulebisa da administraciuli aparatis<br />
samsaxurebis mier warmodgenili masalebis safuZvelze<br />
moamzada da gamosca saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis 2010 wlis angariSi<br />
(356 gv.), romelic daamtkica akademiis saerTo<br />
krebam 2011 wlis 17 ivniss.<br />
momzadda akademiuri sabWos saqmianobis 2011<br />
wlis angariSi.<br />
Tanaxmad saqarTvelos kanonisa `saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis Sesaxeb~ akademiaSi<br />
organizebul iqna umaRlesi saganmanaTleblo<br />
dawesebulebebisa da samecniero-kvleviTi institutebis<br />
(centrebis) samecniero saqmianobis Sefaseba.<br />
ganxilul iqna 7 universitetis da saqarTvelos<br />
mTavrobis 2010 wlis dadgenilebebiT maTTan<br />
mierTebuli 32 samecniero-kvleviTi institutis,<br />
agreTve, axali samecniero centrebisa da mierTebis<br />
gareSe darCenili samecniero dawesebulebebis<br />
2010 wlis samecniero angariSebi. sul dadebiTi<br />
saeqsperto Sefaseba mieca 137 angariSs, 1 angariSi<br />
Sefasda uary<strong>of</strong>iTad, 8 angariSi ar Sefasda maTi<br />
arasruly<strong>of</strong>ilebis gamo.<br />
angariSebi Seafasa 113-ma eqspertma, maT Soris,<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
54-ma wevrma (cxrili 2).<br />
saeqsperto daskvnebi da saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis samecniero gany<strong>of</strong>i-
331<br />
lebebis dadgenilebebi samecniero saqmianobis Sefasebis<br />
Sesaxeb gaegzavnaT universitetebsa da samecniero<br />
dawesebulebebs.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
saqmianoba sistematurad Suqdeboda saqarTvelos<br />
presaSi. JurnalSi `mecniereba da teqnologiebi~<br />
(#1-3, 2011, 3-7) gamoqveynda samecniero-saorganizacio<br />
samsaxuris mTavari swavluli mdivnis<br />
S.nakaiZis werili `saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademia 2010 wels~.
#<br />
332<br />
cxrili 2<br />
saxelmwifo umaRlesi saganmanaTleblo<br />
dawesebulebebisa da samecniero-kvleviTi<br />
institutebis 2010 wlis samecniero<br />
saqmianobis Sefaseba<br />
samecniero<br />
dawesebuleba<br />
da misi<br />
qvedanay<strong>of</strong>ebi<br />
saqarTvelos<br />
mecnierebaTa<br />
erovnuli<br />
akademiis<br />
samecniero<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
eqsperti<br />
daskvna<br />
dadeb(+)<br />
uary.(-)<br />
ar Sefasda<br />
(x)<br />
1 2 3 4 5<br />
1. zust da sabunebismetyvelo<br />
mecnierebaTa<br />
fakulteti<br />
1) maTematikis<br />
mimarTuleba<br />
I. ssip _ iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis<br />
saxelmwifo universiteti<br />
a) maTematikuri<br />
analizis qvemimarTuleba<br />
maTematikisa<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
stu-is sruli<br />
pr<strong>of</strong>. S.tetuna-<br />
Svili<br />
+<br />
b) diferencialuri<br />
gantolebebis<br />
qvemimarTuleba<br />
– ~ – Tsu-is a.razmaZis<br />
maTematikis institutis<br />
ufr. mecn.<br />
TanamSr., mecn.<br />
doqt., pr<strong>of</strong>.<br />
o.Wkadua, Tsu-is<br />
a.razmaZis maTematikis<br />
institutis<br />
mT.mecn.TanamSr.,<br />
mecn. doqt.<br />
s.xaribegaSvili<br />
+
333<br />
1 2 3 4 5<br />
g) albaTobis Teoriisa<br />
da maTemati-<br />
da fizikis<br />
maTematikisa<br />
kuri statistikis gany<strong>of</strong>ileba<br />
qvemimarTuleba<br />
stu-is n.musxeliSvilis<br />
gamoTvliTi<br />
maTematikis institutis<br />
direqtori,<br />
fiz.-maT.mecn. doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. v.kvaracxelia<br />
+<br />
d) algebra, geometriis<br />
qvemimar-<br />
Tuleba<br />
e) maTematikuri<br />
logika da diskretuli<br />
struqturebis<br />
qvemimar-<br />
Tuleba<br />
v) meqanikis qvemimarTuleba<br />
da<br />
ilia vekuas sax.<br />
gamoyenebiTi maTematikis<br />
instituti<br />
2) fizikis mimar-<br />
Tuleba<br />
a) qvemimarTulebebi<br />
_ Teoriuli<br />
fizika; kondensirebuli<br />
garemos<br />
fizika; arawrfivi<br />
movlenebis fizi-<br />
– ~ – angariSi ar Sefasda<br />
arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />
gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />
saerTo krebis<br />
dadgenileba, oqmi<br />
#2, 1.04.2011)<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
a.xaraziSvili<br />
– ~ – akad.wevr-kor. r.bancuri<br />
Tsu-is a.razmaZis<br />
maTematikis institutis<br />
ufr.mecn.TanamSr.,<br />
fiz.-maT.mecn.<br />
doqt., pr<strong>of</strong>. n.SavlayaZe<br />
– ~ – stu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />
r.Ciqovani<br />
x<br />
+<br />
+<br />
+
334<br />
1 2 3 4 5<br />
ka; atomis, atombirTvisa<br />
da elementaruli<br />
nawilakebis<br />
fizika;<br />
radi<strong>of</strong>izika, fizikuri<br />
procesebis<br />
modelireba<br />
b) qvemimarTulebebi<br />
_ astr<strong>of</strong>izika,<br />
plazmis fizika<br />
maTematikisa<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
g.CageliSvili<br />
+<br />
g) maRali energiebis<br />
fizikis s/k<br />
instituti<br />
3) kompiuteruli<br />
mecnierebebis<br />
mimarTuleba<br />
4) eleqtronika da<br />
eleqtronuli in-<br />
Jineriis mimarTuleba<br />
5) ricxviTi analizisa<br />
da gamo-<br />
TvliTi teqnologiebis<br />
mimarTuleba<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
a.kvinixiZe<br />
gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />
meqanikis, man-<br />
r.xuroZe<br />
qanaTmSeneb-<br />
lobisa da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
r.xuroZe<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
r.xuroZe<br />
+<br />
+<br />
+<br />
+
335<br />
1 2 3 4 5<br />
6) qimiis mimarTuleba<br />
a) organuli qimiis<br />
qvemimarTuleba miuri teqno-<br />
qimiisa da qilogiebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
stu-is garemos dacvisa<br />
da sainJinro<br />
ekologiis mimarTulebis<br />
xelmZRvaneli,<br />
sruli pr<strong>of</strong>.<br />
n.CxubianiSvili<br />
+<br />
b) zogadi, araorganuli<br />
da metalorganuli<br />
qimiis<br />
qvemimarTuleba<br />
g) fizikuri da<br />
analizuri qimiis<br />
qvemimarTuleba<br />
d) bioorganuli<br />
qimiis qvemimarTuleba<br />
e) makromolekulebis<br />
qimiis<br />
qvemimarTuleba<br />
– ~ – stu-is qimiuri teqnologiisa<br />
da metalurgiis<br />
fakultetis<br />
zogadi, araorganuli<br />
da analizuri<br />
qimiis mimarTulebis<br />
xelmZRvaneli,<br />
qim.mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. m.cincaZe<br />
– ~ – Tsu-is r.aglaZis<br />
araorganuli qimiisa<br />
da eleqtroqimiis<br />
institutis<br />
fizikur-qimiuri<br />
laboratoriis<br />
gamge, qim.mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />
– ~ – qim.mecn.doqt., pr<strong>of</strong>.<br />
r.kublaSvili<br />
– ~ – Tsu-is p.meliqiSvilis<br />
fizikuri da<br />
organuli qimiis<br />
institutis maRalmolekulur<br />
naerT-<br />
+<br />
+<br />
+<br />
+
336<br />
1 2 3 4 5<br />
Ta qimiis laboratoriis<br />
gamge, qim.<br />
mecn.doqt., pr<strong>of</strong>.<br />
g.papava<br />
7) biologiisa da<br />
interdisciplinaruli<br />
bi<strong>of</strong>izikis<br />
mimarTulebebi<br />
biologiur<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad. T.beriZe<br />
8) geologiis mimarTuleba<br />
9) geografiis<br />
mimarTuleba<br />
2. iuridiuli<br />
fakulteti<br />
dedamiwis Semswavlel<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
m.kakabaZe<br />
– ~ – hidrometeorologiis<br />
institutis<br />
hidrologia-klimatologiis<br />
gany<strong>of</strong>ilebis<br />
gamge,<br />
akad.doqt. d.mumlaZe<br />
+<br />
+<br />
samarTlis istoriis,<br />
konstituciuri<br />
samarTlis,<br />
administraciuli<br />
samarTlis, saer-<br />
TaSoriso samar-<br />
Tlis, kerZo samarTlisa<br />
da sisxlis<br />
samarTlis<br />
mimarTulebebi<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
j.xecuriani<br />
+
337<br />
1 2 3 4 5<br />
3. medicinis fakulteti<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
medicinis akad.wevr-kor.<br />
+<br />
r.SaqariSvili<br />
a) pediatriis<br />
departamenti<br />
4. humanitarul mecnierebaTa<br />
fakulteti<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
q.nemsaZe<br />
+<br />
a) saqarTvelos<br />
istoriis instituti,<br />
ms<strong>of</strong>lio<br />
istoriis institutis<br />
axali da<br />
uaxlesi istoriis<br />
departamenti da<br />
Sua saukuneebis<br />
(medievistikis) istoriis<br />
departamenti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
k.ficxelauri<br />
angariSebi ar<br />
Sefasda arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />
gamo<br />
(gany<strong>of</strong>ilebis saerTo<br />
krebis dadgenileba,<br />
oqmi #7,<br />
12.04.2011)<br />
x<br />
b) arqeologiisa<br />
da eTnologiis<br />
instituti<br />
g) axlo aRmosavleTis<br />
istoriis<br />
departamenti<br />
– ~ – saqarTvelos erovnuli<br />
muzeumis generaluri<br />
direqtoris<br />
moadgile, o.lor-<br />
TqifaniZis sax. arqeologiis<br />
centris<br />
xelmZRvaneli,<br />
ist.mecn. doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. b.maisuraZe<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
k.ficxelauri<br />
+<br />
+
338<br />
1 2 3 4 5<br />
d) filos<strong>of</strong>iis<br />
x<br />
instituti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad. g.TevzaZe<br />
angariSi ar Sefasda<br />
arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />
gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />
saerTo krebis<br />
dadgenileba, oqmi<br />
#7, 12.04.2011)<br />
e) kulturis mecnierebaTa<br />
instituti<br />
v) xelovnebis istoriisa<br />
da Teoriis<br />
instituti<br />
z) vizualuri xelovnebis<br />
instituti<br />
T) pedagogikis<br />
instituti<br />
i) filologiuri<br />
pr<strong>of</strong>ilis mimar-<br />
Tulebebi<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
k.ficxelauri<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
l.meliqiSvili<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
l.meliqiSvili<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
i.imedaZe<br />
angariSi ar Sefasda<br />
arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />
gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />
saerTo krebis<br />
dadgenileba, oqmi<br />
#7, 12.04.2011)<br />
enis, literaturisa<br />
da xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
v.Sengelia<br />
+<br />
+<br />
+<br />
x<br />
+<br />
5. socialur da politikur<br />
mecnieriv<br />
mecniere-<br />
sazogadoebrebaTa<br />
fakultetbaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
Tsu-is sruli pr<strong>of</strong>.,<br />
polit.mecn.doqt.<br />
m.macaberiZe<br />
+
339<br />
1 2 3 4 5<br />
6. ekonomikisa da<br />
+<br />
biznesis fakulteti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
Savi zRvis saerTa-<br />
Soriso universitetis<br />
sruli pr<strong>of</strong>.,<br />
ekon.mecn. doqt.<br />
T.beriZe<br />
iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetTan<br />
mierTebuli institutebi<br />
1. ssip _ andria razmaZis<br />
maTematikis<br />
instituti<br />
maTematikisa<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
stu-is kibernetikis<br />
institutis wamyvani<br />
mecn. TanamSr., fiz.-<br />
maT.mecn. doqt.<br />
r.grigolia<br />
+<br />
a) Teoriuli fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
a.xelaSvili<br />
+<br />
2. ssip _ elefTer<br />
andronikaSvilis<br />
fizikis instituti<br />
– ~ – akad. T.sanaZe +<br />
3. ssip _ petre meliqiSvilis<br />
fizikuri<br />
da organuli<br />
qimiis instituti<br />
qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
Tsu-is r.aglaZis<br />
araorganuli qimiisa<br />
da eleqtroqimiis<br />
institutis<br />
fizikur-qimiuri<br />
laboratoriis<br />
gamge, qim.mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />
stu-is qimiuri teqnologiisa<br />
da metalurgiis<br />
fakultetis<br />
sruli pr<strong>of</strong>.<br />
a.saruxaniSvili<br />
+
340<br />
1 2 3 4 5<br />
4. ssip _ rafiel aglaZis<br />
araorganuli<br />
qimiisa da<br />
eleqtroqimiis<br />
instituti<br />
qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
v.ciciSvili<br />
+<br />
5. ssip _ mixeil nodias<br />
ge<strong>of</strong>izikis<br />
instituti<br />
6. ssip _ aleqsandre<br />
janeliZis geologiis<br />
instituti<br />
7. ssip _ vaxuSti<br />
bagrationis geografiis<br />
instituti<br />
8. ssip _ kavkasiis<br />
a.TvalWreliZis<br />
sax. mineraluri<br />
nedleulis instituti<br />
dedamiwis Semswavlel<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
Tsu-is zust da<br />
sabunebismetyvelo<br />
mecnierebaTa<br />
fakultetis geologiis<br />
departamentis<br />
asocirebuli pr<strong>of</strong>.<br />
g.quTelia<br />
– ~ – Tsu-is zust da sabunebismetyvelo<br />
mecnierebaTa fakultetis<br />
geologiis<br />
departamentis<br />
sruli pr<strong>of</strong>.<br />
b.TuTberiZe<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
r.gaCeCilaZe<br />
– ~ – Tsu-is a.janeliZis<br />
geologiis institutis<br />
mT. mecn.TanamS.,<br />
geol.-mineral.mecn.<br />
doqt., pr<strong>of</strong>.<br />
o.dudauri<br />
+<br />
+<br />
+<br />
+<br />
9. ssip _ aleqsandre<br />
naTiSvilis morfologiis<br />
instituti<br />
medicinis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
r.SaqariSvili<br />
+
341<br />
1 2 3 4 5<br />
10. ssip _ ivane javaxiSvilis<br />
istoriisa<br />
da eTnologiis<br />
instituti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
ist.mecn.doqt., pr<strong>of</strong>.<br />
o.Jordania<br />
+<br />
11. ssip _ TinaTin<br />
wereTlis saxelmwifosa<br />
da samar-<br />
Tlis instituti<br />
12. ssip _ paata gugu-<br />
Svilis ekonomikis<br />
instituti<br />
13. ssip _ Tbilisis<br />
ekonomikur urTierTobaTa<br />
saxelmwifo<br />
universiteti<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
j.xecuriani<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
a.silagaZe<br />
– ~ – Tsu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />
e.meqvabiSvili<br />
+<br />
+<br />
+<br />
14. ssip _ SoTa<br />
rusTavelis<br />
qarTuli literaturis<br />
instituti<br />
enis,<br />
akad.wevr-kor.<br />
literaturisa a.arabuli<br />
da xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
+<br />
2. ssip _ saqarTvelos teqnikuri universiteti<br />
1. informatikisa da<br />
marTvis sistemebis<br />
fakulteti<br />
1) fizikis departamenti<br />
da fizika-teqnikis<br />
instituti<br />
maTematikisa<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
g.jafariZe<br />
+
342<br />
1 2 3 4 5<br />
2) maTematikis<br />
departamenti<br />
maTematikisa<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
v.kokilaSvili<br />
+<br />
3) sainJinro kibernetikisa<br />
da xelsawyoTmSeneblobis,<br />
kompiuteruli<br />
inJineriisa da<br />
organizaciuli<br />
marTvis departamentebi<br />
gamoyenebiTi<br />
meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
stu-is v.WavWaniZis<br />
sax. kibernetikis<br />
institutis mT.mecn.<br />
TanamSromeli,<br />
teqn.mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. g.ananiaSvili<br />
+<br />
2. energetikisa da<br />
telekomunikaciis<br />
fakulteti<br />
3. satransporto da<br />
manqanaTmSeneblobis<br />
fakulteti<br />
4. samSeneblo fakulteti<br />
da arqiteqturis,<br />
urbanistikisa<br />
da dizainis<br />
fakulteti<br />
– ~ – ss Telasis saxelmwifo<br />
organizaciebTan<br />
muSaobis departamentis<br />
xelmZ.,<br />
sainJinro da energetikuli<br />
akademiebis<br />
wevri, akad.<br />
doqt. p.cincaZe<br />
– ~ – saqarTvelos saaviacio<br />
universitetis<br />
reqtori, pr<strong>of</strong>.<br />
s.tefnaZe<br />
– ~ – saqarTvelos sain-<br />
Jinro akademiis<br />
wevr.-kor.<br />
k.odiSvili<br />
+<br />
+<br />
+
343<br />
1 2 3 4 5<br />
5. qimiuri teqnologiisa<br />
da metalurgiis<br />
fakulteti<br />
1) qimiuri da<br />
biologiuri<br />
teqnologiis<br />
departamenti<br />
a) procesebis, aparatebisa<br />
da zogadi<br />
qimiuri teqnologiis<br />
mimarTuleba<br />
qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
Tsu-is p.meliqiSvilis<br />
fizikuri da<br />
organuli qimiis<br />
institutis samecniero<br />
sabWos Tavmj.,<br />
pr<strong>of</strong>. a.doliZe<br />
+<br />
b) kompoziciuri<br />
masalebisa da nakeTobebis<br />
teqnologiis<br />
mimarTuleba<br />
– ~ – akad. g.cincaZe +<br />
g) organuli qimiis<br />
mimarTuleba<br />
d) fizikuri da<br />
koloiduri qimiis<br />
mimarTuleba<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
S.samsonia<br />
– ~ – Tsu-is r.aglaZis<br />
araorganuli qimiisa<br />
da eleqtroqimiis<br />
institutis<br />
fizikur-qimiuri<br />
laboratoriis<br />
gamge, qim.mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />
+<br />
+<br />
e) silikatebis<br />
teqnologiis<br />
mimarTuleba<br />
– ~ – akad. g.cincaZe +
344<br />
1 2 3 4 5<br />
v) zogadi,<br />
araorganuli da<br />
qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiebis<br />
saqarTvelos saxelmwifo<br />
agraruli<br />
+<br />
gan-<br />
analizuri qimiis<br />
universitetis qimi-<br />
mimarTuleba y<strong>of</strong>ileba is mimarTulebis<br />
sruli pr<strong>of</strong>., qim.<br />
mecn.doqt., i.SaTiri-<br />
Svili<br />
z) eleqtroqimiuri<br />
inJineringis<br />
mimarTuleba<br />
T) garemos dacvisa<br />
da sainJinro<br />
ekologiis mimar-<br />
Tuleba<br />
i) organul nivTierebaTa<br />
teqnologiis<br />
mimarTuleba<br />
k) farmakoqimiisa<br />
da farmakologiis<br />
mimarTuleba<br />
– ~ – Tsu-is r.aglaZis<br />
araorganuli qimiisa<br />
da eleqtroqimiis<br />
institutis<br />
fizikur-qimiuri<br />
laboratoriis<br />
gamge, qim.mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />
– ~ – Tsu-is p.meliqiSvilis<br />
fizikuri da<br />
organuli qimiis<br />
institutis samecniero<br />
sabWos Tavmj.,<br />
pr<strong>of</strong>. a.doliZe<br />
– ~ – Tsu-is p.meliqiSvilis<br />
fizikuri da<br />
organuli qimiis<br />
institutis samecniero<br />
sabWos Tavmj.,<br />
pr<strong>of</strong>. a.doliZe<br />
Tsu-s asoc.pr<strong>of</strong>.,<br />
qim.mecn.doqt.<br />
i.CikvaiZe<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
S.samsonia<br />
+<br />
+<br />
+<br />
+
345<br />
1 2 3 4 5<br />
l) bioteqnologiis<br />
biologiur akad.wevr-kor.<br />
+<br />
mimarTuleba mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
m.gordeziani<br />
2) metalurgiis,<br />
masalaTmcodneobisa<br />
da liTonebis<br />
damuSavebis<br />
departamenti<br />
qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
g.TavaZe<br />
+<br />
6. samTo-geologiuri<br />
fakulteti<br />
1) gamoyenebiTi<br />
geologiisa da<br />
navTobisa da gazis<br />
teqnologiebis<br />
departamentebi<br />
2) samTo teqnologiis<br />
departamenti<br />
dedamiwis Semswavlel<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
gamoyenebiTi<br />
meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
f.maisaZe<br />
g.wulukiZis samTo<br />
institutis samecniero<br />
sabWos Tavmjdomare,<br />
teqn.mecn.<br />
doqt. d.pataraia<br />
+<br />
+<br />
7. humanitarul-teqnikuri<br />
fakulteti<br />
ekonomikisa da<br />
biznesis marTvis<br />
departamenti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
pr<strong>of</strong>. i.mesxia +
346<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
departamenti<br />
8. nagebobebis, specsistemebisa<br />
da<br />
sainJinro uzrunvely<strong>of</strong>is<br />
instituti<br />
1 2 3 4 5<br />
enebisa da<br />
komunikaciebis<br />
departamenti<br />
enis, literaturisa<br />
da xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
a.arabuli<br />
+<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
gamoyenebiTi<br />
meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
d.Carkviani<br />
(gany<strong>of</strong>ilebis saer-<br />
To krebis dadgenileba,<br />
oqmi #7,<br />
12.04.2011)<br />
stu-is sruli pr<strong>of</strong>.,<br />
teqn.mecn.doqt.,<br />
l.maxvilaZe<br />
_<br />
+<br />
saqarTvelos teqnikur universitetTan<br />
mierTebuli institutebi<br />
1. ssip _ niko musxeliSvilis<br />
gamoT-<br />
da fizikis<br />
maTematikisa<br />
vliTi maTematikis gany<strong>of</strong>ileba<br />
instituti<br />
2. ssip _ v.WavWaniZis<br />
sax. kibernetikis<br />
instituti<br />
1) maTematikisa da maTematikisa<br />
informatikis dargi<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
kavkasiis biznesskolis<br />
sruli<br />
pr<strong>of</strong>., fiz.-maT.<br />
mecn.doqt.,<br />
T.jangvelaZe<br />
Tsu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />
T.TadumaZe<br />
+<br />
+
347<br />
1 2 3 4 5<br />
2) fizikis dargi maTematikisa<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
stu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />
r.Ciqovani<br />
+<br />
3. ssip _ hidrometeorologiis<br />
instituti<br />
4. ssip _ hidrogeologiisa<br />
da sain-<br />
Jinro geologiis<br />
instituti<br />
dedamiwis Semswavlel<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
Tsu-is m.nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis<br />
atmosferos fizikis<br />
seqtoris ufrosi<br />
mecn.Tanam. v.CixlaZe<br />
Tsu-is m.nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis<br />
atmosferos fizikis<br />
seqtoris mecn.Tanam-<br />
Sr. T.bliaZe<br />
– ~ – stu-is samTo-geologiuri<br />
fakultetis<br />
hidrogeologiisa<br />
da sainJinro<br />
geologiis mimarTulebis<br />
xelmZR.,<br />
pr<strong>of</strong>. u.zviadaZe<br />
+<br />
+<br />
5. ssip _ arCil eliaSvilis<br />
marTvis<br />
sistemebis instituti<br />
gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />
meqanikis, man-<br />
a.frangiSvili<br />
qanaTmSeneb-<br />
lobisa da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
+<br />
6. ssip _ membranuli<br />
teqnologiebis sainJinro<br />
instituti<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
d.TavxeliZe<br />
+
348<br />
1 2 3 4 5<br />
7. ssip _ instituti<br />
+<br />
`teqinformi~<br />
gamoyenebiTi<br />
meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
stu-is a.eliaSvilis<br />
marTvis sistemebis<br />
institutis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
gamge, teqn.<br />
mecn.doqt. T.troya-<br />
Svili<br />
8. ssip _ instituti<br />
`talRa~<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
d.TavxeliZe<br />
+<br />
9. ssip _ saqarTvelos<br />
sawarmoo Zalebisa<br />
da bunebrivi<br />
resursebis<br />
Semswavleli<br />
centri<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
v.papuniZe<br />
+<br />
10. ssip _ saqarTvelos<br />
wyalTa meurneobis<br />
instituti<br />
– ~ – saqarTvelos saxelmwifo<br />
agraruli<br />
universitetis agrosainJinro<br />
fakultetis<br />
sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />
hidromelioraciis<br />
departamentis<br />
ufrosi, sruli<br />
pr<strong>of</strong>. e.kuxala-<br />
Svili<br />
+<br />
3. ssip _ Tbilisis saxelmwifo samedicino universiteti<br />
ssip _ Tbilisis<br />
saxelmwifo samedicino<br />
universiteti<br />
medicinis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
r.SaqariSvili<br />
+
349<br />
1 2 3 4 5<br />
Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetTan<br />
mierTebuli institutebi<br />
1. ssip _ samedicino<br />
bioteqnologiis<br />
instituti<br />
medicinis gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
r.SaqariSvili<br />
+<br />
2. ssip _ iovel qu-<br />
TaTelaZis farmakoqimiis<br />
instituti<br />
qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
S.samsonia<br />
+<br />
1. humanitarul mecnierebaTa<br />
fakulteti<br />
4. ssip _ akaki wereTlis saxelmwifo<br />
universiteti (quTaisi)<br />
qarTveluri dialeqtologiis<br />
s/k<br />
instituti<br />
2. sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
fakulteti<br />
enis, literaturisa<br />
da xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
i.meliqiSvili<br />
+<br />
quTaisisa da misi<br />
regionis istoriisa<br />
da kulturis<br />
Semswavleli centri<br />
da saerTaSoriso<br />
urTier-<br />
Tobebis Semswavleli<br />
s/k centri<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
pr<strong>of</strong>. n.vaCnaZe +
350<br />
1 2 3 4 5<br />
3. samecniero centri<br />
a) manqanaTmcodneobis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
gamoyenebiTi<br />
meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
b) araorganuli qimiisa da qimiuri<br />
teqno-<br />
qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiis logiebis gany<strong>of</strong>ileba<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
r.dvalis manqanaTa<br />
meqanikis institutis<br />
manqanaTa dinamikis<br />
gany<strong>of</strong>ilebis<br />
xelmZ., teqn.mecn.<br />
doqt., pr<strong>of</strong>. r.zviadauri<br />
Tsu-is zust da sabunebismetyvelo<br />
mecnierebaTa fakultetis<br />
zogadi,<br />
araorganuli da<br />
metalorganuli<br />
qimiis qvemimarTulebis<br />
sruli pr<strong>of</strong>.,<br />
qim.mecn.doqt.<br />
n.lekiSvili<br />
+<br />
+<br />
g) polimeruli<br />
kompoziciuri masalebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
– ~ – Tsu-is zust da sabunebismetyvelo<br />
mecnierebaTa fakultetis<br />
zogadi,<br />
araorganuli da<br />
metalorganuli<br />
qimiis qvemimarTulebis<br />
sruli pr<strong>of</strong>.,<br />
qim.mecn.doqt.<br />
n.lekiSvili<br />
+<br />
d) inovaciuri kvebis<br />
produqtebi<br />
da biopreparatebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
biologiur<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
d.ugrexeliZe<br />
+
351<br />
1 2 3 4 5<br />
1. ganaTlebisa da<br />
mecnierebaTa fakulteti<br />
5. ssip _ SoTa rusTavelis saxelmwifo<br />
universiteti (baTumi)<br />
a) maTematikur<br />
mecnierebaTa departamenti<br />
maTematikisa<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
angariSi ar Sefasda<br />
arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />
gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />
saerTo krebis<br />
dadgenileba, oqmi<br />
#2, 1.04.2011)<br />
x<br />
b) fizikis departamenti<br />
g) geografiis<br />
departamenti<br />
d) kompiuteruli<br />
teqnologiebis<br />
departamenti<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
g.CageliSvili<br />
dedamiwis Semswavlel<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
vaxuSti bagrationis<br />
geografiis institutis<br />
fizikuri<br />
geografiis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
gamge, akad.<br />
doqt. g.lominaZe<br />
gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />
meqanikis, man-<br />
g.gogiCaiSvili<br />
qanaTmSeneb-<br />
lobisa da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
+<br />
+<br />
+
352<br />
1 2 3 4 5<br />
e) qimiis departamenti<br />
+<br />
qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
Tsu-is r.aglaZis<br />
araorganuli qimiisa<br />
da eleqtroqimiis<br />
institutis<br />
fizikur-qimiuri<br />
laboratoriis<br />
gamge, qim.mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. S.jafariZe<br />
v) biologiis<br />
departamenti<br />
biologiur<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
g.naxucriSvili<br />
+<br />
z) istoriis, arqeologiisa<br />
da eTnologiis<br />
departamenti<br />
da qar-<br />
Tvelologiis<br />
instituti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
pr<strong>of</strong>. g.grigolia +<br />
T) filos<strong>of</strong>iis<br />
departamenti<br />
– ~ – akad. g.TevzaZe +<br />
i) pedagogiur<br />
mecnierebaTa<br />
departamenti<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
i.imedaZe<br />
+<br />
k) qarTuli filologiis<br />
departamenti<br />
enis, literaturisa<br />
da<br />
xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
g.kvaracxelia<br />
+<br />
l) slavistikis<br />
departamenti<br />
m) evropeistikis<br />
departamenti<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
g.kvaracxelia<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
g.kvaracxelia<br />
+<br />
+
353<br />
1 2 3 4 5<br />
n) klinikuri qirurgiis,<br />
medicinis akad.wevr-kor.<br />
+<br />
stomato-<br />
gany<strong>of</strong>ileba q.nemsaZe<br />
logiis, sabaziso<br />
medicinisa da qirurgiis<br />
departamentebi<br />
2. socialur mecnierebaTa,<br />
biznesisa<br />
da samarTalmcodneobis<br />
fakulteti<br />
a) finansebis, aRricxvisa<br />
da auditis<br />
departamenti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
Tsu-is biznesis fakultetis<br />
ekonometrikis<br />
kaTedris gamge,<br />
ekon. mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. i.ananiaSvili<br />
+<br />
b) samarTalmcodneobis<br />
departamenti<br />
– ~ – akad. l.aleqsiZe<br />
ar Sefasda angari-<br />
Sis arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />
gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />
saerTo<br />
krebis dadgenileba,<br />
oqmi #7, 12.04.2011)<br />
x<br />
g) socialur<br />
mecnierebaTa<br />
departamenti<br />
– ~ – politilogiis<br />
institutis<br />
direqtori, pr<strong>of</strong>.<br />
m.macaberiZe<br />
+<br />
d) ekonomikuri<br />
politikisa da<br />
biznesis administrirebis<br />
departamenti<br />
– ~ – Tsu-is biznesis fakultetis<br />
ekonometrikis<br />
kaTedris gamge,<br />
ekon. mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. i.ananiaSvili<br />
+
354<br />
1 2 3 4 5<br />
3. agraruli teqnologiebisa<br />
da ekologiis<br />
fakulteti<br />
a) agroekologiisa<br />
da satyeo<br />
saqmis departamenti<br />
b) agroteqnologiisa<br />
da agroin-<br />
Jineriis departamenti<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
T.uruSaZe<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
T.uruSaZe<br />
+<br />
+<br />
4. sainJinroteqnologiuri<br />
fakulteti<br />
a) teqnologiebisa<br />
da sainJinro menejmentis<br />
departamenti<br />
gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />
meqanikis, man-<br />
g.gogiCaiSvili<br />
qanaTmSeneb-<br />
lobisa da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
+<br />
b) inJineriisa da<br />
mSeneblobis<br />
departamenti<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
g.gogiCaiSvili<br />
+
355<br />
1 2 3 4 5<br />
5. samecniero-kvleviTi<br />
institutebi<br />
1) membranuli teqnologiebis<br />
s/k<br />
instituti<br />
gamoyenebiTi akad.wevr-kor.<br />
meqanikis, man-<br />
g.gogiCaiSvili<br />
qanaTmSeneb-<br />
lobisa da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
+<br />
2) biomravalferovnebis<br />
s/k instituti<br />
biologiur<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
g.naxucriSvili<br />
+<br />
3) agraruli teqnologiebis<br />
s/k<br />
instituti<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
p.nasyidaSvili<br />
+<br />
SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetTan<br />
mierTebuli instituti<br />
1. ssip _ niko berZeniSvilis<br />
instituti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
enis, literaturisa<br />
da xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
g.lorTqifaniZe<br />
akad.wevr-kor.<br />
e.javeliZe<br />
+<br />
+
356<br />
1 2 3 4 5<br />
1. humanitarul mecnierebaTa<br />
fakulteti<br />
6. ssip _ iakob gogebaSvilis Telavis<br />
saxelmwifo universiteti<br />
1) saqarTvelos sazogadoebriv<br />
mecniere-<br />
istoriis kaTedra,<br />
ms<strong>of</strong>lio istoriis<br />
kaTedra<br />
baTa gany<strong>of</strong>ileba<br />
2) qarTuli filologiis<br />
kaTedra<br />
enis, literaturisa<br />
da xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
qristianuli kvlevis<br />
saerTaSoriso<br />
centris gamgeobis<br />
Tavmjdomaris moadgile,<br />
ist.mecn.<br />
doqt., pr<strong>of</strong>.<br />
a.dauSvili<br />
akad.wevr-kor.<br />
e.xinTibiZe<br />
+<br />
+<br />
2. socialur mecnierebaTa,<br />
biznesisa<br />
da samarTlis<br />
fakulteti<br />
ekonomikis kaTedra<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
saqarTvelos sazogadoebriv<br />
saqmeTa<br />
institutis sruli<br />
pr<strong>of</strong>., ekonom.mecn.<br />
doqt. m.kakulia<br />
+
357<br />
1 2 3 4 5<br />
3. pedagogiuri fakulteti<br />
pedagogika _ me-<br />
Todikebisa da<br />
fsiqologiis<br />
kaTedra<br />
4. jandacvis<br />
fakulteti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
medicinis gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
i.imedaZe<br />
ar Sefasda angari-<br />
Sis arasruly<strong>of</strong>ilebis<br />
gamo (gany<strong>of</strong>ilebis<br />
saerTo<br />
krebis dadgenileba,<br />
oqmi #6, 5.04.2011)<br />
akad.wevr-kor.<br />
q.nemsaZe<br />
x<br />
+<br />
5. zust da sabunebismetyvelo<br />
mecnierebaTa<br />
fakulteti<br />
biologia-ekologiis<br />
kaTedra<br />
6. s<strong>of</strong>lis meurneobisa<br />
da gadamamu-<br />
Savebeli dargebis<br />
fakulteti<br />
qimia-teqnologiisa<br />
da s<strong>of</strong>lis meurneobis<br />
kaTedra<br />
biologiur<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
biologiur<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
i.eliava<br />
saqarTvelos saxelmwifo<br />
agraruli<br />
universitetis s.durmiSiZis<br />
bioqimiisa<br />
da bioteqnologiis<br />
institutis meoreul<br />
naerTTa laboratoriis<br />
xelmZRvaneli,<br />
biol.mecn.<br />
doqt. a.SalaSvili<br />
+<br />
+
358<br />
1 2 3 4 5<br />
1. ganaTlebis, zust<br />
da sabunebismetyvelo<br />
mecnierebaTa<br />
fakulteti<br />
7. ssip _ goris saswavlo universiteti<br />
1) maTematikis<br />
mimarTuleba<br />
maTematikisa<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
e.nadaraia<br />
+<br />
2) geografiis<br />
mimarTuleba<br />
2. humanitaruli fakulteti<br />
dedamiwis Semswavlel<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
T.WeliZe<br />
+<br />
filologiis mimarTuleba<br />
enis, literaturisa<br />
da<br />
xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
a.arabuli<br />
+<br />
8. ssip _ ilias saxelmwifo universitetTan<br />
mierTebuli institutebi<br />
1. ssip _ saqarTvelos<br />
erovnuli<br />
botanikuri baRi<br />
biologiis<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad. n.nucubiZe +<br />
2. ssip _ savle wereTlis<br />
filos<strong>of</strong>iis<br />
instituti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad. g.TevzaZe +
359<br />
1 2 3 4 5<br />
3. ssip _ dimitri<br />
+<br />
uznaZis fsiqologiis<br />
instituti<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
s.wereTlis filos<strong>of</strong>iis<br />
institutis<br />
direqtori, pr<strong>of</strong>.<br />
i.kalandia<br />
4. ssip _ politologiis<br />
instituti<br />
– ~ – s.wereTlis filos<strong>of</strong>iis<br />
institutis<br />
direqtori, pr<strong>of</strong>.<br />
i.kalandia<br />
+<br />
5. ssip _ giorgi wereTlis<br />
aRmosavleTmcodneobis<br />
instituti<br />
– ~ – akad.wevr-kor.<br />
z.aleqsiZe<br />
+<br />
9. ssip _ saxelmwifo samxedro samecniero-teqnikuri<br />
centri `delta~<br />
1. ssip _ grigol<br />
wulukiZis samTo<br />
instituti<br />
gamoyenebiTi<br />
meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
stu-is samTo-geologiuri<br />
fakultetis<br />
dekani, pr<strong>of</strong>.<br />
a.abSilava<br />
+<br />
2. ssip _ rafiel<br />
dvalis manqanaTa<br />
meqanikis instituti<br />
– ~ – k.amirajibis s<strong>of</strong>lis<br />
meurneobis<br />
meqanizaciisa da<br />
eleqtrifikaciis<br />
institutis samecniero<br />
sabWos Tavmj.,<br />
s<strong>of</strong>l.meurn.<br />
mecn. akademiis<br />
akademikosi<br />
r.maxarobliZe<br />
+
360<br />
1 2 3 4 5<br />
3. ssip _ ferdinand<br />
TavaZis metalurgiisa<br />
da masalaTmcodneobis<br />
qimiisa da qimiuri<br />
teqnologiebis<br />
gan-<br />
stu-is qimiuri teqnologiisa<br />
da metalurgiis<br />
fakultetis<br />
+<br />
instiy<strong>of</strong>ileba<br />
tuti<br />
dekani, teqn.<br />
mecn.doqt., sruli<br />
pr<strong>of</strong>. n.wereTeli<br />
masalaTmcodneobis<br />
mimarTulebis<br />
sruli pr<strong>of</strong>.,<br />
teqn.mecn.doqt.<br />
m.oqrosaSvili<br />
4. ssip _ soxumis<br />
ilia vekuas fizika-teqnikis<br />
instituti<br />
maTematikisa<br />
da fizikis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
g.CageliSvili<br />
+<br />
5. ssip _ instituti<br />
`optika~<br />
gamoyenebiTi<br />
meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
stu-is informatikisa<br />
da marTvis sistemebis<br />
fakultetis<br />
fizikis departamentis<br />
asoc. pr<strong>of</strong>.,<br />
teqn.mecn.kand.<br />
g.goderZiSvili<br />
+<br />
10. ssip _ sicocxlis Semswavlel mecnierebaTa centri<br />
1. ssip _ ivane beritaSvilis<br />
fiziologiis<br />
instituti<br />
fiziologiis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
p.SoTaZis sax. Tbilisis<br />
samedicino<br />
akademiis sruli<br />
pr<strong>of</strong>., fiziologiis<br />
departamentis xelmZRvaneli,<br />
biol.<br />
mecn.doqt. g.beqaia<br />
+
361<br />
1 2 3 4 5<br />
2. ssip _ radiobiologiisa<br />
fiziologiis sicocxlis Semswavlel<br />
+<br />
da radi-<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
aciuli ekologiis<br />
centri<br />
mecnierebaTa<br />
centris laboratoriis<br />
xelmZR., biol.<br />
mecn.doqt. i.lazri-<br />
Svili<br />
3. ssip _ eqsperimentuli<br />
nevrologiis<br />
s/k centri<br />
– ~ – sicocxlis Semswavlel<br />
mecnierebaTa<br />
centris laboratoriis<br />
xelmZR., biol.<br />
mecn.doqt., pr<strong>of</strong>.<br />
n.miTagvaria<br />
+<br />
4. ssip _ molekuluri<br />
biologiisa<br />
da biologiuri<br />
fizikis instituti<br />
biologiur<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad. g.kvesitaZe +<br />
11. ssip _ levan samxaraulis saxelobis sasamarTlo<br />
eqspertizis erovnul biurosTan arsebuli<br />
samecniero-kvleviTi dawesebuleba<br />
y<strong>of</strong>ili ssip _<br />
kiriak zavrievis<br />
samSeneblo meqanikisa<br />
da seismomedegobis<br />
instituti<br />
stu-is sruli pr<strong>of</strong>.<br />
teqn.mecn.doqt.<br />
l.maxvilaZe<br />
stu-is samSeneblo<br />
fakultetis dekani,<br />
teqn.mecn.doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>. z.gedeniZe<br />
+<br />
12. ssip _ saqarTvelos erovnuli muzeumi<br />
arqeologiis<br />
mimarTuleba<br />
gamoyenebiTi<br />
meqanikis, manqanaTmSeneblobisa<br />
da<br />
marTvis procesebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
g.lorTqifaniZe<br />
+
362<br />
1 2 3 4 5<br />
13. ssip _ g.CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da<br />
ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centri<br />
sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
l.meliqiSvili<br />
+<br />
14. ssip _ arnold Ciqobavas enaTmecnierebis instituti<br />
enis, literaturisa<br />
da<br />
xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
r.gordeziani<br />
+<br />
15. ssip _ xelnawerTa erovnuli centri<br />
enis, literaturisa<br />
da<br />
xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba<br />
akad.wevr-kor.<br />
a.silagaZe<br />
+
363<br />
kadrebis samsaxuri. saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnul akademiaSi 2012 wlis 1 ianvris<br />
mdgomareobiT iyo 39 namdvili wevri da 70 wevrkorespondenti.<br />
akademias hyavs 3 sapatio akademikosi,<br />
1 sapatio ucxoeli da 77 ucxoeli wevri.<br />
akademia Sedgeba akademiuri sabWosagan (14 wevri,<br />
3 mrCeveli, 1 mrCevlis movaleobis Semsrulebeli),<br />
10 samecniero gany<strong>of</strong>ilebisa da akademias-<br />
Tan arsebuli struqturuli erTeulebisagan:<br />
_ qarTuli enciklopediis ir.abaSiZis saxelobis<br />
mTavari samecniero redaqcia;<br />
_ akad. g.wereTlis sax. `vefxistyaosnis~ akademiuri<br />
gamocemisa da qarTuli enis Tesaurusis<br />
komiteti;<br />
_ akademiis aWaris avtonomiuri respublikis<br />
regionuli samecniero centri.<br />
akademiur sabWosTan arsebul 3 komisias:<br />
_ qristianuli Teologiisa da religiis istoriis<br />
Semswavleli;<br />
_ saqarTvelos istoriis wyaroebisa;<br />
_ saqarTvelos mTianeTis problemebis kompleqsuri<br />
Seswavlisa.<br />
2011 wels daemata Semdegi erTeulebi:<br />
_ saqarTvelos istorikosTa erovnuli komiteti;<br />
_ nanoteqnologiebis problemebis Semswavleli<br />
samuSao jgufi;<br />
_ atomuri energiis mSvidobiani miznebisaTvis<br />
gamoyenebis droebiTi komisia;<br />
_ bunebrivi katastr<strong>of</strong>ebis samecniero problemebis<br />
Semswavleli droebiTi komisia;<br />
_ mecnierebis ganviTarebis xelSemwyobi komisia.
364<br />
akademiis samecniero gany<strong>of</strong>ilebebTan funqcionirebs<br />
28 dargobrivi komisia.<br />
2012 wlis 1 ianvrisaTvis akademiaSi sul iricxeboda<br />
160,75 TanamSromeli;<br />
2011 wels akademiis TanamSromelTa rigebs<br />
gamoakldnen TvalsaCino mecnierebi. gardaicvalnen<br />
akademikosebi robert adamia, SoTa nadiraSvili,<br />
nodar nucubiZe, vaJa okujava, Tengiz sanaZe,<br />
TinaTin yauxCiSvili, akademiis wevr-korespondenti<br />
zurab tataSiZe.<br />
ucxoeTTan urTierTobis samsaxuri Tanam-<br />
Sromlobas axorcielebda ms<strong>of</strong>lios TiTqmis yvela<br />
qveyanasTan. xdeboda samecniero informaciis<br />
gacvla, gamocdilebis sakiTxebze azrTa gaziareba.<br />
samsaxurma nay<strong>of</strong>ierad imuSava ucxoeTis qveynebis<br />
mecnierebaTa akademiebTan samecniero xel-<br />
Sekrulebebis dadebisa da ganaxlebis kuTxiT.<br />
TurqmeneTSi, q.aSxabadSi 2011 wlis 10-12 ivniss<br />
saerTaSoriso konfereciaSi – @`mecniereba,<br />
teqnika da inovaciuri teqnologiebi didi aRor-<br />
Zinebis epoqaSi~, qarTvel mecnierTa monawileobis<br />
misaRebad samsaxurma organizeba gaukeTa sxvadasxva<br />
institutis mecnier-mkvlevarTa Tezisebis<br />
gadagzavnas. aseve SemuSavda saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnul akademiasa da TurqmeneTis mecnierebaTa<br />
akademias Soris urTierTSeTanxmebis<br />
memorandumis teqsti, romelsac <strong>of</strong>icialurad iqve<br />
moewera xeli.<br />
vada gaugrZelda 1992 wlis 14 ivliss israelis<br />
mecnierebaTa akademiasTan da 1997 wlis 15<br />
dekembers bulgareTis mecnierebaTa akademiasTan<br />
dadebul samecniero xelSekrulebebs.<br />
avstriis mecnierebaTa akademiis saerTo wliur<br />
sxdomaSi monawileobis mizniT venaSi Casulma
365<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
prezidentma, akad. T.gamyreliZem da avstriis mecnierebaTa<br />
akademiis prezidentma helmut denkma<br />
2011 wlis 13 maiss sazeimo viTarebaSi xeli moaweres<br />
Semdgomi 5 wliT am or akademias Soris<br />
1996 wlis 6 maiss dadebul samecniero Tanam-<br />
Sromlobis memorandumis gagrZelebas. avstrielma<br />
mecnierebma xazi gausves qarTvel kolegebTan maT<br />
mravalmxriv da maRalpr<strong>of</strong>esiul TanamSromlobas,<br />
rac ase aucilebelia erTiani evropuli samecniero<br />
sivrcis SeqmnisaTvis.<br />
jerjerobiT ver moxerxda britaneTis mecnierebaTa<br />
akademiasTan xelSekrulebis ganaxleba;<br />
arada mravali wlis ganmavlobaSi Cveni mecnierebi<br />
nay<strong>of</strong>ierad sargeblobdnen am xelSekrulebis<br />
farglebSi arsebuli programiT. didi britaneTis<br />
biblioTekebSi moZiebuli masaliT araerTi wigni<br />
da Sroma gamoqveynda.<br />
xelmosawerad momzadda akademiasa da evropul<br />
skolas Soris urTierTTanamSromlobis memorandumi,<br />
romelsac sazeimo viTarebaSi moewera<br />
xeli. erT-erTi punqti, rasac es TanamSromloba<br />
iTvaliswinebs, aris is, rom qarTveli mecnierebi<br />
evropul skolaSi waikiTxaven sajaro leqciebs<br />
samecniero-popularul Temebze. 24 noembers akad.<br />
jumber lominaZem waikiTxa erT-erTi aseTi leqcia,<br />
romelsac didi interesiT usmendnen rogorc<br />
moswavleebi, aseve sxvadasxva sagnis maswavleblebi.<br />
moxsenebis Tema iyo `amoucnobi samyaro~.<br />
2011 wels akademias vizitebiT ewvivnen Semdegi<br />
ucxoeli stumrebi: batoni saimon jiometi –<br />
paolo del biankos fondis przidenti, q.Tbilisis<br />
sapatio moqalaqe; batoni jonaTan heili – saqarTveloSi<br />
aSS-is saelCos USAID misiis xel-
366<br />
mZRvanelis moadgile evropisa da aziis sakiTxeb-<br />
Si Tavis TanamSromelTan _ baton kael savijTan<br />
erTad. vizitis mizani orive SemTxvevaSi iyo saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnul akademiasTan<br />
SesaZlo momaval TanamSromlebaze dialogi; batoni<br />
kim se-vungi _ azerbaijanSi samxreT koreis<br />
saelCos I mdivani. koreeli stumris mizani iyo<br />
gacnoboda akademiis saqmianobas da daezustebina<br />
akademiis prezidentis, akademikos T.gamyreliZis<br />
koreis respublikaSi vizitis detalebi. inteleqtualuri<br />
gacvliTi programis koreis fondma<br />
batoni Tamazi 1 kviriT, misTvis sasurvel dros,<br />
miiwvia koreaSi rogorc qveynis, aseve akademiuri<br />
dawesebulebebis ukeT gacnobis da samecniero<br />
kontaqtebis damyarebis mizniT; saangariSo wels<br />
Camosul stumarTa Soris iyvnen estoneTis mecnierebaTa<br />
akademiis prezidenti, estoneTis biocentris<br />
direqtori, akad. riCard vilemsi, avstriis<br />
mecnierebaTa akademiis eqspezidenti, pr<strong>of</strong>. herbert<br />
mangi da timiriazevis mcenareTa fiziologiis<br />
institutis direqtori, ruseTis mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis wevr-korespondenti, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis ucxoeli<br />
wevri pr<strong>of</strong>. vladimer kuznecovi. TiToeul<br />
stumarze individualurad Sedgenili programis<br />
mixedviT, akademiam gaacno maT akademiis struqtura,<br />
qarTveli mecnierebis miRwevebi da Catarebuli<br />
kvlevis masalebi. daisaxa gzebi momavali<br />
samecniero TanamSromlobisaTvis. stumrebma interesiT<br />
daaTvalieres dmanisis arqeologiuri<br />
gaTxrebi, mcxeTa, armazi, jvris monasteri, iyvnen<br />
Tbilisis muzeumebSi. batonma herbet mangma akademiis<br />
wevr-korespondent gia naxucriSvilTan er-<br />
Tad erToblivi proeqtis `alpebi-kavkasia~ far-
367<br />
glebSi monawileoba miiRo eqspediciaSi saqar-<br />
Tvelos ramdenime regionSi, kerZod, imereTsa da<br />
aWara-mesxeTSi momavali muSaobis amocanebis dasaxvisaTvis.<br />
akademikosma riCard vilemsma Tavisufal<br />
universitetSi saintereso leqcia waikiTxa<br />
adamianis populaciuri genetikis sakiTxebze.<br />
pr<strong>of</strong>. vladimer kuznecovma aqtiuri monawileoba<br />
miiRo saerTaSoriso maTematikuri konferenciis<br />
muSaobaSi, romelic mieZRvna saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiisa da misi pirveli<br />
prezidentis nikoloz musxeliSvilis saiubileo<br />
TariRebs. akademiisa da iv.javaxiSvilis sax.<br />
Tbilisis saxelmwifo universitetis iniciativiT<br />
akad. v.kuznecovma waikiTxa moxseneba Temaze:<br />
`genetikurad modificirebuli sas<strong>of</strong>lo-sameurneo<br />
kulturebi da maT safuZvelze damzadebuli<br />
sakvebi produqtebi, ekologiuri da agroteqnikuri<br />
sakiTxebi~. moxsenebam farTo samecniero<br />
wreebis cxoveli interesi gamoiwvia.<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
arqivSi 2010 wlisaTvis daculi iyo 108052<br />
Sesanaxi erTeuli. 2011 wels am erTeulebs daemata<br />
akademiis y<strong>of</strong>ili institutebidan Semotanili<br />
1655 Sesanaxi erTeuli. specialurad Seqmnili<br />
fonotekisaTvis Semosulia sxvadasxva RonisZiebebis<br />
amsaxveli 30 video da fotomasala. 2011 wels<br />
arqivis samecniero masalebiT isargebla 57-ma<br />
mecnier-mkvlevarma. akademiis istoriis saiubileo<br />
gamocemisaTvis droebiT sargeblobaSi gacemulia<br />
1718 Sesanaxi erTeuli. sxvadasxva dawesebulebasa<br />
da kerZo pirze gacemulia 96 saarqivo cnoba.<br />
kompiuterSi Setanilia akademiisa da misi y<strong>of</strong>ili<br />
institutebis mokle istoriuli cnobebi. Semo-
368<br />
wmda da Sesabamis adgilze ganTavsda 800 Sesanaxi<br />
erTeuli.<br />
kompiuteruli uzrunvely<strong>of</strong>is samsaxuri Camoyalibda<br />
akademiur gamocemaTa kompiuterul-teqnikuri<br />
uzrunvely<strong>of</strong>is gany<strong>of</strong>ilebis bazaze 2011<br />
wlis Tebervlis bolos.<br />
gany<strong>of</strong>ilebaSi erTi wlis ganmavlobaSi momzadda<br />
Jurnal `moambis~ sami nomris eleqtronuli<br />
versia (t. 5, ##1, 2, 3). samive ganTavsda vebgverdze.<br />
daibeWda da internetSi ganTavsda:<br />
_ saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
2010 wlis angariSi (356 gv.);<br />
_ 2011 wels Catarebuli RonisZiebebis mosawvevebi;<br />
_ ucxoeli wevrebis arCevis diplomebi da CV;<br />
_ akademiis mier gacemuli premiebis diplomebi.<br />
momzadda eleqtronuli versiebi da daibeWda<br />
akademiis komisiebisa da gany<strong>of</strong>ilebebis mier<br />
warmodgenili wignebi da bukletebi:<br />
1. v.skopenko, g.cincaZe, l.savranski, m.cincaZe<br />
`koordinaciuli qimia~ (456 gv.);<br />
2. r.adamia, T.natriaSvili, s.mebonia `samanqano<br />
sistemebis dinamikuri procesebis optimizacia~<br />
(374 gv.);<br />
3. n.gioSvili `kavkasiis xalxebi mogzaurobis<br />
aRmwerTa cnobebis mixedviT~ (110 gv.);<br />
4. vl.gogotiSvili `qarTuli xalxuri musikis<br />
Teoriuli sakiTxebi~ (260 gv.);<br />
5. l.naxucriSvili `ontologia da eTika emanuel<br />
levinasis filos<strong>of</strong>iaSi~ (56 gv.);<br />
6. saqarTvelos sawarmoo Zalebisa da bunebrivi<br />
resursebis Semswavleli centri `svaneTis<br />
bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeq-
369<br />
tivebi~ (300 gv.) da amave monografiis mokle varianti<br />
(72 gv.);<br />
7. `saqarTvelos saxelmwifo premiis laureatebi.<br />
1993-2004 ww.~ (260 gv.);<br />
8. akad. g.wereTlis sax. `rusTavelis komitetis~<br />
mier momzadebuli `vefxistyaosnis~ akademiuri<br />
teqstis damdgeni komisis mTavari redaqciis<br />
sxdomaTa oqmebi (380 gv.);<br />
9. g.cincaZe `piridinkarbonmJavaTa amidebTan<br />
kobaltisa da spilenZis biokoordinaciuli naer-<br />
Tebi~ (208 gv.);<br />
10. `saqarTvelos biomravalferovneba~. biomravalferovnebisa<br />
da ekologiuri problemebisadmi<br />
miZRvnili konferenciis masalebi (280 gv.);<br />
11. v.CerqeziSvili _ TxzulebaTa I tomi (506 gv.);<br />
12. akademikosi kiriak zavrievi _ 120 (28 gv.);<br />
13. akademikosi konstantine wereTeli _ 90 (40 gv);<br />
14. akademikosi egnate fifia _ 110 (28 gv.);<br />
15. akademikosi petre qomeTiani _ 110 (32 gv.);<br />
16. akademikosi oTar jafariZe _ 90 (36 gv.).<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
pirveli prezidentis akademikos n.musxeliSvilis<br />
dabadebis 120 wlisTavTan dakavSirebiT gaimarTa<br />
am iubilesadmi miZRvnili maTematikosTa<br />
saerTaSoriso konferencia. konferenciisTvis momzadda<br />
sakonferencio darbazebi, mosawvevebi, bukletebi,<br />
samaxsovro CanTebi, daibeWda konferenciis<br />
masalebi, n.musxeliSvilis biografia da<br />
Sromebi.<br />
daibeWda Jurnal `mecniereba da teqnologiebis~<br />
oTxi nomeri: ##1-3, 4-6, 7-9, 10-12.<br />
2011 wels pirvelad Catarda satendero Sesyidvebi.<br />
kompiuteruli uzrunvely<strong>of</strong>is samsaxurma<br />
aqtiuri monawileoba miiRo da teqnikurad uzrun-
370<br />
velyo tenderebis drouli da gamarTuli Catareba.<br />
ganaxlda kompiuteruli teqnikis nawili Sesabamisi<br />
programuli uzrunvely<strong>of</strong>iT.<br />
safinanso samsaxuri. saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis 2011 wlis damtkicebuli<br />
dafinanseba Seadgenda 3508,2 aTas lars. wlis ganmavlobaSi<br />
biujeti Semcirda 107,2 aTasi lariT da<br />
faqtobrivma dafinansebam Seadgina 3401,8 aTasi<br />
lari, romlis xarjebis ekonomikuri klasifikaciis<br />
muxlebi ixileT cxrilSi 3.<br />
cxrili 3<br />
dafinanseba<br />
aTasi<br />
lari<br />
I. saStato TanamSromelTa xelfasi<br />
940,6<br />
akademiis wevrTa wodebis anazRaureba<br />
1938,0<br />
TanamSromelTa premia<br />
115,5<br />
StatgareSe TanamSromelTa xelfasi<br />
37,3<br />
II. mivlineba<br />
14,3<br />
III. <strong>of</strong>isis xarji<br />
169,1<br />
IV. satransporto xarjebi<br />
33,0<br />
V. konferenciis xarjebi<br />
80,0<br />
VI. akademiuri saxelmwifo premiebis xarjebi 40,0<br />
VII. arafinansuri aqtivebis zrdis xarjebi<br />
34,0<br />
2011 wels akademias hqonda, agreTve, ekonomikuri<br />
saqmianobidan (arasacxovrebeli farTis ijara)<br />
Semosavali, romelmac Seadgina 137,0 aTasi lari<br />
(cxrili 4).<br />
cxrili 4<br />
dafinanseba<br />
I. Sromis anazRaureba<br />
II. <strong>of</strong>isis xarji<br />
III. konferenciebis (iubileebis) xarjebi<br />
IV. arafinansuri aqtivebis zrdis xarjebi<br />
V. daxmarebebi<br />
aTasi<br />
lari<br />
31,0<br />
46,2<br />
4,9<br />
11,9<br />
43,0
S i n a a r s i<br />
Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis saerTo kreba . . . . . . . . . . . . . . . . 7<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis akademiuri sabWo. . . . . . . . . . . . . . 8<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis prezidenti. . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />
saiubileo RonisZiebebi. . . . . . . . . 19<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis samecniero gany<strong>of</strong>ilebebi . . . . . . 22<br />
maTematikisa da fizikis gany<strong>of</strong>ileba . . . 22<br />
dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
gamoyenebiTi meqanikis,<br />
manqanaTmSeneblobisa da marTvis<br />
69<br />
procesebis gany<strong>of</strong>ileba. . . . . . . . . . . . . .<br />
qimiisa da qimiuri teqnologiebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />
biologiur mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba . . . 141<br />
medicinis gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
fiziologiis gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . 185<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobis mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202<br />
sazogadoebriv mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba 234<br />
enis, literaturisa da xelovnebis<br />
gany<strong>of</strong>ileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnul<br />
akademiasTan arsebuli struqturuli<br />
erTeulebi, komisiebi, redaqciebi . . . . . . . . 308<br />
saorganizacio saqmianoba . . . . . . . . . . . . . . 330
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis stamba<br />
Tbilisi<br />
2012<br />
rusTavelis gamz. 52