Tvisebrivi meTodebi socialur kvlevaSi - Center for Social Sciences

Tvisebrivi meTodebi socialur kvlevaSi - Center for Social Sciences Tvisebrivi meTodebi socialur kvlevaSi - Center for Social Sciences

03.04.2014 Views

mizanmimarTulad akvirdeba movlenaTa ganviTarebas, xalxs, maT saqmianobas. amasTan, mas akisria garkveuli movaleobebi: daakvirdes, Tu rogor viTardeba movlenebi, CainiSnos da/an daixsomos yvelaferi, rac xdeba, raTa SemdgomSi Tavis CanawerebSi aRweros movlenebi da maTSi monawile pirebi. 2. Cveulebrivi adamianisgan gansxvavebiT, damkvirvebelma gaaskecebuli yuradReba unda gamoiCinos mis garSemo mimdinare movlenebisadmi, raTa SeniSnos da daixsomos iseTi detalebic ki, romlebsac Cveulebriv pirobebSi yuradRebas ar vaqcevT. es garkveul momzadebas moiTxovs. CarTuli dakvirvebisas Cveni mizani unda iyos, SeZlebisdagvarad araferi dagvrCes yuradRebis gareSe (ra Tqma unda, yvelafris SeniSvna SeuZlebelia, magram, miuxedavad amisa, Cveni mizani unda iyos, maqsimalurad gavzardoT dakvirvebuli elementebis raodenoba). 3. cxovrebaSi yvelas gviwevs garkveuli dakvirvebebis Catareba; aseTi cxovrebiseuli dakvirvebebisagan gansxvavebiT, CarTuli damkvirveblis mizani unda iyos, movlenaTa rac SeiZleba farTo speqtri moaqcios Tavisi dakvirvebis sferoSi; es miT ufro mniSvnelovani xdeba maSin, rodesac mkvlevris mizania, Seiswavlos socialuri jgufis kulturuli normebi, romlebic araa gamotanili saaSkaraoze. 4. kidev erTi, SesaZloa, umniSvnelovanesi gansxvaveba movlenebis rigiT monawilesa da damkvirvebels Soris isaa, rom damkvirvebeli, imasTan erTad, rom aris movlenebis monawile, uyurebs am movlenebs gareSe mowmis — “ucxos” — TvaliT, anu erTsa da imave dros is aris am socialuri situaciis monawilec da Semswavlelic, romelic ganixilavs situacias, rogorc Sesaswavl obieqts. ese igi, erTsa da imave dros profesiuli damkvirveblebi arian situaciis monawileebic da gareSe pirebic, romlebic am situacias akvirdebian. mkvlevari aTviTcnobierebs, rom is ormag rols TamaSobs, da mkafiod ganasxvavebs Tavisi moqmedebebis “monawileobiT” da “SemecnebiT” mxareebs. 5. CarTuli dakvirvebis procesSi mkvlevari Tavad aris Tavisi kvlevis instrumenti — mas ar “exmareba” arc kiTxvari, arc sadiskusio gegma an raime sxva instrumenti. yovel saRamos, savele muSaobis Semdeg, iwyeba kvlevis meore, ara nakleb mniSvnelovani etapi, rodesac man unda gaaanalizos mis mier Segrovebuli informacia, nanaxi da gagonili, maT Soris — Tavisi sakuTari moqmedebebi, grZnobebi, reaqciebi, da azrebi. aseT introspeqcias yoveldRiurad mimdinareobs da is didad amdidrebs CarTuli dakvirvebis procesSi mopovebul faqtologiur masalas. ra Tqma unda, Cveulebrivi adamiani ar eweva Tavisi moqmedebebis da grZnobebis aseT sistematur da Rrma analizs. 6. da bolos, damkvirvebeli awarmoebs Tavisi dakvirvebis Sedegebis dawvrilebiT Caweras — esaa iseTi ram, rasac socialuri situaciis nebismieri sxva, rigiTi monawile arasdros ar akeTebs — Tu ar gaviTvaliswinebT im adamianebs, vinc regularulad awarmoebs pirad dRiurs. magram bolo SemTxvevaSi, rogorc wesi, aseTi dRiurebi mimarTulia individis piradi grZnobebis da gamocdilebebis aRsawerad da amiT gansxvavdeba savele Canawerebisgan. dakvirvebis Sedegebis Cawerasac saTanado codna da gamocdileba sWirdeba, da Cven ganvixilavT moTxovnebs maTi warmarTvisadmi. CarTuli dakvirvebis umTavresi upiratesoba ubralo dakvirvebasTan SedarebiT isaa, rom aqtorebTan xangrZlivi da mWirdo urTierTobis Sedegad mkvlevari Zalze mdidar informacias iRebs maTi cxovrebis Sesaxeb; metic, is Tavad iziarebs maTi cxovrebis wess sakmaod xangrZlivi drois manZilze. rogorc zemoT aRvniSneT, dakvirvebis meTodiT Catarebuli gamokvleva, rogorc wesi, didxans grZeldeba, da am drois manZilze mkvlevari da aqtorebi Zalauneburad sakmaod axlos icnoben erTmaneTs. warmatebuli dakvirvebis ganxorcieleba SeuZlebelia, Tu mkvlevarma ar moipova aqtorebis ndoba, ndobis mopoveba ki garkveuli pirovnuli urTierTobebis damyarebas gulisxmobs. rigiT interviuers, romelic maTTvis sruliad ucxo adamiania, respondentebi gacilebiT naklebi gulaxdilobiT esaubrebian, vidre damkvirvebels, romelic Tveebis, ar ramdenime wlis ganmavlobaSi iziarebs maTi cxovrebis wess; es exeba ara marto saerTo informacias, aramed, agreTve informacias aqtorebisTvis mgZnobiare Temebze. 54

ara nakleb mniSvnelovania, rom gamokvlevis manZilze aqtorebi eCvevian maT gverdiT damkvirveblis yofnas, ris Sedegadac mcirdeba maTi qcevis da maTi saubrebis reaqtiuloba, Sesabamisad, CarTuli dakvirvebis Sedegad mopovebuli informacia ufro sando xdeba. CarTuli dakvirvebis ganxorcieleba yovelTvis moqmedebs mkvlevaris emociur mdgomareobaze. rac ar unda ecados mkvlevari, obieqturi iyos Tavisi informatebis mimarT, amis srulad miRweva SeuZlebelia, ufro metic, eTnografiuli kvlevis Sedegad mkvlevrebi xSirad resocializaciis process gadian, anu eCvevian aqtorebis TvaliT uyuron movlenebs. xSirad mkvlevari rTuli eTikuri dilemis winaSe dgeba — aRweros Tu ara moqmedeba, romelic mis informantebs cudad daaxasiaTebs? miuxedavad amisa, mkvlevari mainc “ucxod” rCeba im sazogadoebaSi, romlis Seswavlasac cdilobs, Tundac imis gamo, rom is yovelTvis, nebismieri movlenis dros imaze fiqrobs, ramdenad mniSvnelovania is misi kvlevisTvis, Rirs Tu ara masze yuradRebis gamaxvileba da CaniSvna, da a.S. xSir SemTxvevaSi mkvlevarma SeiZleba imitom miiRos monawileoba ama Tu im RonisZiebaSi, rom mas gadwyvetili aqvs mis Sesaxeb daweros, mniSnvelovnad miaCnia Tavisi kvlevisTvis. aqedan gamomdinareobs is, rom rac ar unda ecados mkvlevari, srulad “Seerwyas” Sesaswavls jgufs, misTvis es SesaZlebeli gaxdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu is xels aiRebs Tavis kvlevaze. bernardi gamoyofs CarTuli dakvirvebis ganxorcilebis procesSi mkvlevaris mier gancdili fsiqologiuri mdgomareobebis Tanamimdevrobas: • pirveli kontaqti; • kulturuli Soki; • aRmoCena imisa, rac aSkaraa; • Sesveneba; • fokusireba; • daqancva, meore Sesveneba da gaSmagebuli saqmianoba; da • muSaobis dasruleba da “saitis” datoveba. 59 SemTxveviTi ar aris, rom mkvlevars eufleba Soki, garkveul etapze is gadaiRleba, gauCndeba Sesvenebis aucilebloba. dasaxuli miznis misaRwevad CarTuli dakvirveba mkvlevrisagan srul CarTvas moiTxovs. bolos, arc iseTi etapis gamoyofaa SemTxveviTi, rogoricaa “saitis” datoveba — CarTuli dakvirvebis damTavreba da “saitidan” wasvla cxovrebis mniSvnelovani periodis damTavrebas niSnavs, da is xSirad mtkivneulia rogorc mkvlevrisTvis,iseve im aqtorebisaTvis, visTanac man yvelaze mWidro urTierTobebi daamyara; mkvlevarsa da aqtorebs Soris damyarebuli urTierTobebi, rogorc wesi, gamokvlevis damTavrebis Semdegac grZeldeba; aris SemTxvevebi, rodesac damkvirvebeli daumegobrda aqtorebs, monaTla maTi Svilebi, da sxv. CarTuli dakvirveba saboloo jamSi Zalze piradi xasiaTis ganumeorebeli gamocdilebaa; es ar aris romelime rigiTi meTodi, romelic SeiZleba “vcadoT, rogor gamogviva” — es aris saqme, romelsac mkvlevari uZRvnis cxovrebis mniSvnelovan periods. amitomaa, rom bernardi Tvlis, rom garkveuli TvalsazrisiT, “mkvlevari arasodes tovebs saits” — sulierad is iq rCeba. rac ar unda ecados is, SeuZlebelia informatebis mimarT gulgrili damokidebulebis SenarCuneba da bevri informanti saboloo jamSi mkvlevris namdvili megobari xdeba. 59 H. Russell Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and Quantitative Approaches. Third Edition. Walnut Creek: AltaMira Press. Pp. 356-362. 55

mizanmimarTulad akvirdeba movlenaTa ganviTarebas, xalxs, maT saqmianobas.<br />

amasTan, mas akisria garkveuli movaleobebi: daakvirdes, Tu rogor viTardeba<br />

movlenebi, CainiSnos da/an daixsomos yvelaferi, rac xdeba, raTa SemdgomSi Tavis<br />

CanawerebSi aRweros movlenebi da maTSi monawile pirebi.<br />

2. Cveulebrivi adamianisgan gansxvavebiT, damkvirvebelma gaaskecebuli<br />

yuradReba unda gamoiCinos mis garSemo mimdinare movlenebisadmi, raTa SeniSnos<br />

da daixsomos iseTi detalebic ki, romlebsac Cveulebriv pirobebSi yuradRebas<br />

ar vaqcevT. es garkveul momzadebas moiTxovs. CarTuli dakvirvebisas Cveni mizani<br />

unda iyos, SeZlebisdagvarad araferi dagvrCes yuradRebis gareSe (ra Tqma<br />

unda, yvelafris SeniSvna SeuZlebelia, magram, miuxedavad amisa, Cveni mizani unda<br />

iyos, maqsimalurad gavzardoT dakvirvebuli elementebis raodenoba).<br />

3. cxovrebaSi yvelas gviwevs garkveuli dakvirvebebis Catareba; aseTi<br />

cxovrebiseuli dakvirvebebisagan gansxvavebiT, CarTuli damkvirveblis mizani<br />

unda iyos, movlenaTa rac SeiZleba farTo speqtri moaqcios Tavisi dakvirvebis<br />

sferoSi; es miT ufro mniSvnelovani xdeba maSin, rodesac mkvlevris mizania,<br />

Seiswavlos <strong>socialur</strong>i jgufis kulturuli normebi, romlebic araa gamotanili<br />

saaSkaraoze.<br />

4. kidev erTi, SesaZloa, umniSvnelovanesi gansxvaveba movlenebis rigiT<br />

monawilesa da damkvirvebels Soris isaa, rom damkvirvebeli, imasTan erTad, rom<br />

aris movlenebis monawile, uyurebs am movlenebs gareSe mowmis — “ucxos” —<br />

TvaliT, anu erTsa da imave dros is aris am <strong>socialur</strong>i situaciis monawilec da<br />

Semswavlelic, romelic ganixilavs situacias, rogorc Sesaswavl obieqts. ese<br />

igi, erTsa da imave dros profesiuli damkvirveblebi arian situaciis<br />

monawileebic da gareSe pirebic, romlebic am situacias akvirdebian. mkvlevari<br />

aTviTcnobierebs, rom is ormag rols TamaSobs, da mkafiod ganasxvavebs Tavisi<br />

moqmedebebis “monawileobiT” da “SemecnebiT” mxareebs.<br />

5. CarTuli dakvirvebis procesSi mkvlevari Tavad aris Tavisi kvlevis<br />

instrumenti — mas ar “exmareba” arc kiTxvari, arc sadiskusio gegma an raime sxva<br />

instrumenti. yovel saRamos, savele muSaobis Semdeg, iwyeba kvlevis meore, ara<br />

nakleb mniSvnelovani etapi, rodesac man unda gaaanalizos mis mier Segrovebuli<br />

in<strong>for</strong>macia, nanaxi da gagonili, maT Soris — Tavisi sakuTari moqmedebebi, grZnobebi,<br />

reaqciebi, da azrebi. aseT introspeqcias yoveldRiurad mimdinareobs da is<br />

didad amdidrebs CarTuli dakvirvebis procesSi mopovebul faqtologiur<br />

masalas. ra Tqma unda, Cveulebrivi adamiani ar eweva Tavisi moqmedebebis da<br />

grZnobebis aseT sistematur da Rrma analizs.<br />

6. da bolos, damkvirvebeli awarmoebs Tavisi dakvirvebis Sedegebis dawvrilebiT<br />

Caweras — esaa iseTi ram, rasac <strong>socialur</strong>i situaciis nebismieri sxva,<br />

rigiTi monawile arasdros ar akeTebs — Tu ar gaviTvaliswinebT im adamianebs,<br />

vinc regularulad awarmoebs pirad dRiurs. magram bolo SemTxvevaSi, rogorc<br />

wesi, aseTi dRiurebi mimarTulia individis piradi grZnobebis da gamocdilebebis<br />

aRsawerad da amiT gansxvavdeba savele Canawerebisgan. dakvirvebis Sedegebis<br />

Cawerasac saTanado codna da gamocdileba sWirdeba, da Cven ganvixilavT<br />

moTxovnebs maTi warmarTvisadmi.<br />

CarTuli dakvirvebis umTavresi upiratesoba ubralo dakvirvebasTan<br />

SedarebiT isaa, rom aqtorebTan xangrZlivi da mWirdo urTierTobis Sedegad<br />

mkvlevari Zalze mdidar in<strong>for</strong>macias iRebs maTi cxovrebis Sesaxeb; metic, is<br />

Tavad iziarebs maTi cxovrebis wess sakmaod xangrZlivi drois manZilze. rogorc<br />

zemoT aRvniSneT, dakvirvebis meTodiT Catarebuli gamokvleva, rogorc wesi,<br />

didxans grZeldeba, da am drois manZilze mkvlevari da aqtorebi Zalauneburad<br />

sakmaod axlos icnoben erTmaneTs. warmatebuli dakvirvebis ganxorcieleba<br />

SeuZlebelia, Tu mkvlevarma ar moipova aqtorebis ndoba, ndobis mopoveba ki<br />

garkveuli pirovnuli urTierTobebis damyarebas gulisxmobs. rigiT interviuers,<br />

romelic maTTvis sruliad ucxo adamiania, respondentebi gacilebiT<br />

naklebi gulaxdilobiT esaubrebian, vidre damkvirvebels, romelic Tveebis, ar<br />

ramdenime wlis ganmavlobaSi iziarebs maTi cxovrebis wess; es exeba ara marto<br />

saerTo in<strong>for</strong>macias, aramed, agreTve in<strong>for</strong>macias aqtorebisTvis mgZnobiare<br />

Temebze.<br />

54

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!