Manlibro pri instruado de Esperanto - ILEI

Manlibro pri Instruado de Esperanto
la gramatika sistemo gvidis al artefaritaj tekstoj kaj ekzercoj, ĉar oni provis kunmeti ekzemplotekstojn,
en kiuj certaj gramatikaĵoj koncentriĝis – fenomeno, kiu apenaŭ okazas en normala lingvouzo.
Kio restis?
Malgraŭ ĉiu kritiko multaj elementoj de la gramatika-traduka metodo restas ĝis hodiaŭ. Parte prave,
ĉar iuj klasikaj ekzercoformoj tamen estas utilaj. Gravas, ke oni ne kondamnu ĉion, kio odoras je
gramatika-traduka metodo. Ekzemple la demando pri la uzo/neuzo de la gepatra lingvo ĝis hodiaŭ ne
estas findiskutita. Kaj foje ankaŭ konscia tradukado povas helpi al kompreno de la fremda lingvo. Sed
kiel dirite ĝi ne aŭtomate gvidas al la kapablo paroli fremdan lingvon.
(BD)
3.2.2 La rekta metodo
La pli kaj pli leviĝanta kritiko pri la gramatika-traduka metodo kaj ankaŭ aliaj kondiĉoj gvidis al
reformo de lingvoinstruado. Oni bezonis homojn, kiuj povis paroli fremdajn lingvojn. Lingvistoj
atentigis pri malsamaj strukturoj de lingvoj kaj pri la diferenco inter parolata kaj skribata lingvo. La
faktoro, kiu evoluigis tiun ĉi metodon, estis la ideo, ke oni lernas ankaŭ fremdan lingvon same kiel la
gepatran lingvon: nature, parole, imite, ne pere de alia lingvo.
Lingvistika bazo
La bazo de la lernprogeso estis ankoraŭ la gramatikaj kategorioj laŭ la latina modelo. Sed kun gravaj
ŝanĝoj: Oni ne plu montris regulojn kiel regulojn, sed kiel ekzemplofrazojn. De la prezentitaj
ekzemplofrazoj oni iris al la reguloj. Pro la orientiĝo je la parolata lingvo krome ankaŭ fonetiko kiel
evoluiĝanta scienco ludis rolon.
Lernteorio kaj lerncelo
Lernado de fremda lingvo oni vidis kiel proceson, kiu kompareblas al la lernado de la gepatro lingvo
sub aliaj kondiĉoj. Lingvolernado estis rigardata kiel imitado, ne konscia kompreno de la reguloj. La
celo estis la parolata lingvo.
Karakterizaĵo
Pro la celo kaj teoria fono, gravis en tiu ĉi metodo la instruprincipoj, ke aŭskultado/parolado estis pli
akcentata ol legado/skribado kaj ke la instruado okazis preskaŭ nur en la cellingvo. Por rilatigi la
situacion de la lernantoj al situacioj en la lando de la cellingvo, la lernmaterialo estis prezentata en
situacioj (dialogoj) el la ĉiutaga vivo. Kulturo de la ĉiutaga vivo, literaturo kiel kultura produkto ne
ludis rolon. Tipaj ekzercoj-formoj estis:
• demandoj kaj respondoj
• imiti frazojn de la instruisto
• elparolekzercoj
• kompletigi frazojn kaj tekstojn kun malplenaĵoj
• parkerigo kaj ludado de dialogoj
• parkerigi memorfrazojn, kantojn, poemojn
• resumi kaj rerakonti tekstojn
• diktaĵo
Kio restis?
Nuntempe oni ofte nomas ĉian unulingvan instruadon rektmetoda. Tio ne estas tute prava, ĉar post la
evoluo de la rekta metodo sekvis aliaj teorioj, kiuj postulis aliajn formojn kaj elementojn de instruado.
De la rekta metodo tamen restis multaj elementoj ĝis hodiaŭ. Ĉar oni ne povis traduki vortojn, oni
trovis strategiojn por instrui vortprovizon (difino, montrado, klarigo en kunteksto) kaj entute ilojn por
la instruado (bildoj, afiŝoj, agoj). La rekta metodo estis pluevoluigita al la aŭda-parola metodo.(BD)
3-14