Gramatiko de Esperanto

M. MALOVEC: Gramatiko de Esperanto
1
LINGVOEVOLUO
INGVOEVOLUO
1.1. Komplikeco de Esperanto.
La liliputa gramatiko, kiu sufiĉis por la komencantoj, estas tute nesufiĉa por tiuj, kiuj volas
Esperanton majstri. La lingvo ja ne konsistas sole el la vortoj kaj gramatikaj finaĵoj. Ankaŭ
stilaj reguloj okupas en ĝi gravan lokon. Ĉiu esperantisto tendencas apliki en Esperanto
kutimojn kaj idiomojn el sia gepatra lingvo, sed ĉar ili tre diferencas ĉe unuopaj naciaj
lingvoj, estis necese detale prilabori la gramatikon kaj por ĉiu stila problemo trovi solvon
kiel eble plej logikan kaj internacian. La malfacilaĵoj en Esperanto do fontas en la
malakordo inter la logika lingvo internacia kaj nelogikaj lingvoj naciaj.
Krome, ĉiu lingvo estas rimedo de pensado kaj komunikado. Kiel tia ĝi devas esti sufiĉe
malsimpla kaj komplika, por ke ĝi kapablu esprimi ĉiujn ideojn, ĉiujn delikatajn nuancojn
de la homa pensado, kiujn la uzantoj bezonas esprimi en la vivo, laboro kaj literaturo. La
fakto, ke ankaŭ la detala gramatiko estas studebla en Esperanto sen troa penado, pruvas,
ke malgraŭ la malsimpleco la lingvo restis relative facila.
1.2. Socia lingvoevoluo.
En la mondo ekzistas 3 ĝis 5 mil lingvoj. Ili ĉiuj estas perfektaj kaj samkvalitaj rimedoj de
esprimado, ne grave, kia estas ilia ekstera aspekto. La laika klasado de lingvoj je "belaj” kaj
"malbelaj” estas subjektivisma kaj nescienca. Bela teksto restos same bela en ĉiuj lingvoj de
la mondo. La lingvoj kun mallonga literatura tradicio povas esti provizore malpli
tralaboritaj, sed ne malpli kvalitaj - post certa tempo ili atingos eĉ la lingvojn plej
kulturitajn. Grave estas, ke la lingvoj ne estu "mortaj”, ne aplikataj en la praktiko, ili devas
esti "vivaj”, uzataj kaj evoluigataj de miloj, centmiloj aŭ milionoj da homoj. La socia
lingvoevoluo estas la ĉefa motoro, kiu vigligas la lingvojn, aktualigas ilian vortaron kaj
frazaron.
Ankaŭ la internacia lingvo bezonas stari sur siaj propraj kruroj kaj evolui laŭ la postuloj de
la praktiko, ne dependante de aliaj lingvoj. Por tiu celo estas necese precipe, ke la uzantoj
4