dekemberi

Tvalsazrisi
dekemberi - 2008
no mi kis epo qa. mo ma va li msof lio
so ci a lizms ekuT v nis.
es mo saz re ba ar aris mok le buli
sa fuZ vels. ame ri ka dar w mun da
Ta vi si eko no mi ku ri ka no ne bis arae
feq tu ro ba Si. aSS-s ka non m deb loba
gan sa kuT re biT lo i a lu ria gakot
re bu le bis mi marT, al baT imitom,
rom ame ri kis da ar se ba Si di di
wvli li mi uZR viT ga moq ce ul meva
le ebs. Sua sa u ku ne e bis ev ro pa Si
ga dax di su u na ro me va les ci xe Si
am wy vdev d nen. ami tom ga kot re bul
ev ro pe le bi saT vis ame ri kis ve luri
jun g le bi sa oc ne bo sa moTxed
ga mo i yu re bo da.
ame ri kis ka non m deb lo ba gan sakuT
re biT lo i a lu ria ga kot re buli
fi zi ku ri pi re bis mi marT. Se Ra va-
Te bi iT va lis wi ne ben va lis mniS v nelo
va ni na wi lis srul Ca mo we ras da
dar Ce ni li na wi lis ga dax dis ga da vade
bas.
mxo lod 2005 wels 2 mi li on ma
ame ri kel ma fi zi kur ma pir ma gakot
re bu lad ga mo acxa da Ta vis Tavi,
mag ram am faqts ara vi Ta ri krizi
se bi ar ga mo uw ve via.
ro gorc Cans, gam kac r de ba kredi
te bis ga ce mis kri te ri u me bi. zogi
erT qve ya na Si uk ve ga ni xi le ba
ka non p ro eq ti, rom lis mi xed vi Tac
sa eW vo kre di tis ga ce ma fi nan sur
ma qi na ci ad iT v le ba da sa Ta na dod
is je ba ki dec.
al baT mox de ba sxva cvli le bebic
eko no mi kis re gu li re bis ka nonm
deb lo beb Si. ame ri kis mTav ro ba
uk ve xde ba ban ke bis mflo be li, rac
ar Se e sa ba me ba maT li be ra lur princi
pebs.
4. Ta na med ro ve kri zi si ufor
sa Si ne li iq ne ba, vid re 1929 wlis
di di dep re sia iyo.
es prog no zi ume te sad `yvi Tel
pre sa Si~ ibeW de ba `sa Si ne le be bis~
moy va ru li mkiTx ve le bis mo sa zidad.
ruz vel tis epo qi sa gan gan s x vave
biT Ta na med ro ve re gu li re bis
me qa niz me bi ga ci le biT uf ro daxve
wi lia. ame ri kis mTav ro bam uk ve
ga mo yo 700 mi li ar di do la ri, rome
lic ga yi nu li sa ban ko seq to ris
amoq me de bas mox mar de ba. rac ar
un da uc na u ri iyos, uk ve Se ic vala
am fu lis so ci a lu ri da niSnu
le ba. Tu ad re es fu li cu di
aq ti ve bis ga mos yid va ze un da daxar
ju li yo, ax la ga dawy da, rom
igi sa mom x ma reb lo kre di te bis
ga nax le bas mox mar de ba. es ga na piro
ba de mok ra te bis pre ten zi eb ma,
rom `am de ni fu li isev im `msu qan
ka teb ze~ un da da i xar jos, rom-
68
leb sac ise dac zed me ti aq ti ve bi
da e kar ga To(?!)~. de mok ra te bis zewo
lis Se de gad mTav ro bam ga dawy vita,
rom es fu li `gaZ val tya ve bul
Ra rib ka tebs~ da u ri gos sa mom x mareb
lo ses xe bis sa xiT. `msu qa ni kate
bis~ da na kar ge bis anazRa u re baze
ki TviT ban keb ma un da iz ru non.
si nam d vi le Si ban keb ma da kar ges
im de ni, ram de na dac xe lov nu rad
ga be ri li iy v nen fa se bi.
ban keb ma ver da ib ru nes kredi
te bi naR di fu lis sa xiT, mag ram
maT sa kuT re ba Si ga da vi da uZ ra vi
qo ne ba, ro me lic mi ni mum 500 mili
ar di do la ri Rirs. am qo ne bis
ga yid va dRes dRe o biT Se uZ le belia,
mag ram ga qi ra ve ba ad vi lia.
ami saT vis bi nis mflo be li, romel
mac ban kis va li ver da fa ra,
un da gax des bi nis dam qi ra ve be li.
sa ban ko kre di tis gan gan s x va ve biT
bi nis qi ris ga dax da uf ro ad vi lia.
ra mniS v ne lo ba aqvs ban kis T vis, Tu
ra sta tu siT da ib ru nebs pro centebs?
mTa va ria, rom es pro cente
bi im sa gi rav no ob li ga ci eb ze
da i ricxos, ro mel Ta Ses yid va sac
ame ri kis mTav ro ba api rebs. Tu
mTav ro ba Se is yi dis am ob li ga ciebs,
ma Sin ame ri kis sa xel m wi fo gaxde
ba um s x vi le si bi naT m f lo be li
msof li o Si... da ame ri kis mTav ro ba
mi i Rebs bi nis qi ras sa kuT re ba dakar
gu li mo bi nad re e bi sa gan. ker Zo
in ves to reb ma da kar ges im de ni, ramde
na dac Tvi Ton xe lov nu rad ga beres
fa se bi. sxva das x va Se fa se biT,
xe lov nu rad gaz r di li fas na ma tis
sa er To mo cu lo ba 150 mi li ards
ar aRe ma te ba _ es ki sak ma od mci re
cif ria ame ri ki saT vis. aSS-s eepi 14
tri li on(!!!) do lars aWar bebs _
150 mi li ar di ki am Tan xis sul ra-
Rac 1,1 % -ia. ase rom, sa kuT re bis
mflo be le bis Sec v las di di mak roe
ko no mi ku ri Se de ge bi ar eq ne ba.
amitom ga dawy da, rom 700 mi li ardi
a ni ineq cia moTxov nis sti mu lire
ba ze da xar ju li yo.
aR niS nu li sa mom xa reb lo kredi
te biT `msu qa ni ka te bis~ mi er
war mo e bul pro duq ci as Se is yidi
an Ra ri be bi da yve la mo ge bu li
dar Ce ba...
rac Se e e xe ba uk ve dawye bul masob
riv daTxov nebs, ga kot re bebs da
a.S., es mxo lod pa ni kis Se de gia. krizi
sis dros eko no mi ku ri su bi eq te bi
im Tag vebs em s gav se bi an, rom le bic
ka tis dak nav le ba ze luk mas pi ri dan
ag de ben da so ro eb Si gar bi an. Tagve
bi ar ak vir de bi an imas, Tu sad aris
ka ta, mos devs Tu ara maT. … arc is
ax sovT, rom sa na di rod ga mo su li ka-
ta ar kna vis ...
zus tad rom ka tis kna vi lis
rols as ru lebs ram de ni me Wori,
Tu pub li ka cia kri zi sis Sesa
xeb. si nam d vi le Si ara fe ri ise Ti
sa gan ga So ar xde ba. ma ga li Tad, am
`ga ga ni a~ fi nan su ri kri zi sis dros
sa qar T ve lo Si ori ban ki ga ix s na da
ga aq ti ur da _ `prog ress-ban ki~ da
`HSBC~ amas Ta na ve, hon kon gis banki
ipo Te kuri ses xe bis mi Re bas sul
`er Ti xe lis mos miT~ gvpir de ba.
`prog ress-ban ki~ ki did kom pa niebs
mo a ma ra gebs sa in ves ti cio kredi
te biT. am dros Jur nal-ga ze Te bi
sa qar T ve los sa ban ko seq tors lamis
aris sam g lo vi a ro `req vi e mebs~
um Re ri an...
Tu sa qar T ve los T vis ga mo yo fili
4,7 mi li ar di nam d vil pro eq tebze
da i xar ja, ma Sin sa qar T ve los ekono
mi ka ki dev me tad ga iz r de ba, vid re
es arak ri zi sul pe ri od Si mox de boda.
miT ume tes, rom ev ro a me ri kis
qvey neb ma ga mo Zeb nes nav To bis da
sur sa Tis baz ris re gu li re bis axali
ara for ma lu ri me To de bi. `o peki~
ki akon t ro lebs msof lio nav-
To bis 40%-s , mag ram da nar Ce ni 60%
isev Ta vi su fa li rCe ba. msof lio fasis
da sag de bad nav To bis 25%-is kont
ro lic ki sak ma ri sia. am de ni wi lis
kon t rols ev ro a me ri ka `globa
lu ri ko mu niz mis~ pi ro beb Sic
axer xeb da.
sa sur sa To na ka de bi ki ume te sad
ev ro a me ri kis kon t rol q ve Saa.
ase rom, ara vi Ta ri eko no mi kuri
`dab ne le be bi,~ Tu `a po ka lif sebi~
mo sa lod ne li ar aris.
kvle vi Ti cen t re bis prog no zebiT,
2009 wels msof lio eko no mikis
zrdis do ne 1,3% iq ne ba. ase rom,
xel fa se bic da sa mu Sao ad gi le bic
ki ar un da Sem cir des, ara med mi ni mum
1% -iT un da ga i zar dos.
moTxov nis swra fi Sem ci rebis
mi ze zi isic aris, rom xel fase
bi msof lio eko no mi kis zdris
pro por ci u lad ar iz r de ba. ka pita
lis te bi isev ar Tmo ben Ta vi anT
si Zun wes da mi wo de bas uf ro me tad
zrdi an, vid re xel fa sebs.
eko no mi ku ri kri zi sis daZ levis
siC qa re da mo ki de bu lia ima ze,
Tu ram de nad swra fad da am S vi de ben
mTav ro be bi da masme di e bi bne dam de
Se Si ne bul eko no mi kur su bi eq tebs.
mo ma val Si wa ge bul ni dar Cebi
an mxo lod isi ni, vinc kri zi sis
Si SiT Ta vi anT so ro eb Si dar Ce bian
da ne ba yof lo biT ity vi an uars
axa li eko no mi kis mzis sxi veb Si nebiv
ro ba ze...