dekemberi

krizisis anatomia
dekemberi - 2008
w l e b i
recesia
(depresia)
ekonomikuri
aRmavloba
p e r i o d i
1875-1880 X omisSemdgomi depresia
1880-1885 X e.w. `oqros cieb-cxelebis periodi~
ube du re be bi sa, rom le bic Tavs
da aty da um did res da war ma tebul
sa xel m wi fo ebs.
am kri zis ma aiZu la mra va li
qvey nis mTav ro ba da ewyoT erovnu
li eko no mi kis uf s k ru li dan
amoy va nis mcde lo ba. aR sa niS navia
aSS-is mTav ro bis WeS ma ri tad
gran di o zu li Za lis x me va erovnu
li eko no mi kis ga dar Ce nis mizniT
sa xel m wi fo eb ri vi re gu lire
bis gziT.
mi u xe da vad ami sa, 70-iani wlebis
bo lom de sam rew ve lo kri zise
bi kvlav aisa xe bo da sap ro cento
ga nak ve Tis, mo ge bis, war mo ebis
da na xar je bis, xel fa sis di nami
ka ze (ix. cxrili).
TiT q mis oTx mo ci we lia ekono
mi kas aRar ga nuc dia ga su li
sa u ku nis 30-iani wle bis ana logi
u ri ka tak liz me bi da ai, mimdi
na re wlis de kem b ris pir vel
de ka da Si aSS-is eko no mi ku ri
ana li zis bi u rom ofi ci a lurad
da a das tu ra eko no mi ku ri
kri zi si da aR sa niS na via, rom
mi si dawye bis Ta ri Rad ga su li,
2007 wlis seq tem be ri da a sa xe la.
eko no mi ku ri da ce mis Sem dgom
ma fa zam _ dep re si am Se saZloa
xan g r Z li vi pe ri o di mo icvas.
war mo e bis do ne sta bi lu ri,
mag ram Zal ze da ba lia, umu Sevro
bis do ne ki _ ma Ra li. fa se bis
da ce ma Se Ce re bu lia, iwye ba sa sa-
62
1885 X
1885-1895 X rkinigzebis aqtiuri mSeneblobis periodi
1900-1905 X sawarmoTa gaerTianebis periodi
1905 X korporaciebis ayvavebis periodi
1910 X
1915 X
aSS-s eko no mi kis gan vi Ta re bis
cik lu ro ba XIX-XX sa u ku ne eb Si
1914-1918 X pirveli msoflio omi
1920 X omisSemdgomi depresia
1929-1933 XX didi depresia
1939-1945 X meore msoflio omi
1950-1955 X omi koreaSi
1960-1970 X vietnamis omi
1970-1975 X navTobis krizisi
1980-1985 X FRS-is deflaciuri politika
qon lo ma ra ge bis sta bi li za cia.
dep re si is pe ri od Si iwye ba sa meur
neo saq mi a no bis Se gu e ba axa li
pi ro be bi sa da moTxov ne bi sad mi.
eko no mi ka Tan da Ta no biT Se dis
axa li wo nas wo ro bis fa za Si.
kri zi sis Sem de gi fa za ga mococx
le baa. mas sa mom x ma reblo
moTxov ni sa da war mo e bis
do nis um niS v ne lo zrda axa sia
Tebs. sa war mo e bi iwye ben kapi
tal da ban de bas Se no beb sa da
da nad ga reb Si. iz r de ba ned leu
li sa da ma sa le bis, sa qon li sa
da mom sa xu re bis, aq ci e bis fa si,
sa ses xo sar ge be li. mcir de ba
umu Sev ro ba.
ga mo cocx le bis fa za Si saqmi
a ni sam ya ro ga u be da vad dgams
pir vel na bi jebs da rwmun de ba,
rom isi ni ga mar T le bu lia. upirve
les yov li sa ga mo cocx le ba
mo i cavs war mo e bis sa Su a le ba Ta
mim wo de bel sa war mo ebs. sxve bis
war ma te biT wa xa li se bu li, iq m neba
axa li sa war mo e bi.
Se iZ le ba iT q vas, rom ga mococx
le bis fa zis das ru le bisas
eko no mi ka aR wevs kri zi sis
wi na pe ri o dis mak ro e ko no mikur
maC ve ne bel Ta do nes. Sem dgom
ki iwye ba eko no mi ku ri zrda,
aR mav lo ba (bu mi). aR niS nu li
fa zis T vis da ma xa si a Te be lia
eko no mi ku ri ino va ci e bi, axali
sa war mo e bis Seq m na, axa li
sa qon lis war mo e ba, ka pi talda
ban de ba Ta, aq ci e bi sa da sxva
fa si a ni qa Ral de bis kur sis,
sar geb lis ga nak ve Te bis, fa se bisa
da xel fa se bis, vaW ro bi sa da
mo ge bis swra fi zrda. yo ve li ve
amas Tan er Tad Se saZ loa ma Ra li
mdgra di moTxov na, cxov re bis
do nis amaR le ba an fa se bis swrafi
in f la ci u ri nax to mi da speku
la ci e bi, ra sac eko no mi kis
axa li da ce ma moh y ve ba.
xSi rad aR mav lo bas Tan er Tad
iwye ba aJi o ta Ji. war mo e bis done
di dad aRe ma te ba wi nam de ba re
cik l Si miR we uls. swra fad izr
de ba fa se bi. mi ni mu mam de mcirde
ba umu Sev ro ba da ar se bi Tad
iz r de ba xel fa si.
mkveT rad iz r de ba moTxov na
im dar ge bis pro duq ci a ze, romle
bic gan sazR v ra ven sa mec ni ero-teq
ni ku ri prog re sis win s vlis
ten den ci ebs. war mo e bis mas-
S ta bis zrdas Tan da kav Si re biT
mniS v ne lov nad iz r de ba moTxovna
re sur seb ze, da Se sa ba mi sad,
ma Ti fa sic.
mi u xe da vad yo ve li ve ami sa,
ga mo cocx le bi sa da aR mav lo bis
fa zeb Si eko no mi ku ri si tu a cia
ar aris mSvi di, vi na i dan xSi ria
e.w. na wi lob ri vi, mci re, Su a ledu
ri da ce ma.
amas Tan, aR mav lo bis etap ze
Zli er de ba dis p ro por cia, romel
sac ga mo cocx le bis fa za Si
ey re ba sa fuZ ve li. iz r de ba sa saqon
lo ma ra ge bi. eko no mi ka Sem dgom
xve uls uax lov de ba.
am ri gad, aR mav lo ba, ro melsac
axal do ne ze gah yavs eko nomi
ka, axa li kri zi siT srul de ba.
aR sa niS na via, rom Ta na medro
ve eko no mi ku ri cik le bi arse
bi Tad gan s x vav de ba XIX da XX
sa u ku nis pir ve li na xev ris cikle
bis gan. am Ja mad sul uf ro nakle
bad vlin de ba zo ga di ka nonzo
mi e re ba. eko no mi ku ri cik lis
zo gi er Ti fa za mniS v ne lo van
cvli le bebs ga nic dis.
XX sa u ku nis me o re na xev ris
cik lu ri rye ve bis ten den cia
cal ke sa ub ris Te maa, ro me lic
Jur na lis Sem deg nom reb Si gag r-
Zel de ba.