dekemberi

ga mo ye ne ba ener ge ti ku li miz niT,
ra sac, Ta vis mxriv, mud miv moq me di
faq to ri aqvs _ ka cob ri o bis stabi
lu ri ener ge ti ku li ga sa Wi ri.
ame ri ke le bi mzar di tem piT xma roben
uk ve yve la ze iaf mar c v le uls
_ si minds _ saw va vis (bi o e Ta no lis)
da sam za deb lad, ro me lic Si daw vis
Zra veb Si ben zins cvlis.
prob le mis ga daW ra Si Tu ve ra,
Sem su bu qe ba Si ma inc mTav ro bebs
ga dam wy ve ti ro li ekuT v niT (rac,
sxva Ta So ris, ima sac niS navs, rom
arak va li fi ci u ri da ko rum pi re buli
mTav ro ba Ta vis qve ya nas da xalxs
ver da i cavs am pro ce sis verc er-
Ti mi nu si sa gan da ver mo u po vebs mas
ver cerT Se saZ le bel pluss). am konteq
s t Si gan sa kuT re biT sa in te resoa
Cven T vis msof lio ban kis das k vna,
rom Ra ri bi mo sax le o ba Sro mis
na yo fi e re bis yo ve li er Ti procen
tis gaz r di sa gan sof lis me urne
o ba Si, sam jer met na mats iRebs
Ta vis Se mo sa val Si, vid re ana logi
u ri gaz r di sa gan mrew ve lo ba Si
an mom sa xu re ba Si).
Ce mis az riT, mo sax le o bis ama Tu
im fe nis Sve la sak ve bis gaZ vi re bis
pi ro beb Si un da em ya re bo des ara mis-
T vis sak ve bis sub si di re bas (a nu sakve
bis xe lov nur ga i a fe bas), ara med
mi si Se mo sav lis zrdas. mi u xe da vad
imi sa, rom mo sax le o bis ama da am fenis
Se mo sav lis gaz r da yo vel T vis
ver ga us wor de ba mi si sak ve bis fa sis
zrdas: es sxva das x va mo sax le o bas
sxva das x vag va rad exe ba. ga an ga ri-
Se biT, yve la ze mZi me per s peq ti va am
mxriv aqvs Ra ri bi qvey ne bis Ra rib
qa la qel sa da sof lis mo sax le o bas,
ro mel sac, ro gorc vi ciT, re a lurad
sa qar T ve los mTe li mo sax le obis
57%-i ekuT v nis dRes.
ro gorc vi ciT, sa qar T ve los
xe li suf le bis ide o lo gia ga moricxavs
xe li suf le bis Ca re vas
eko no mi kur pro ce seb Si ro gorc
kon k re tu li Ro nis Zi e be bis sa xiT,
ise eko no mi ku ri `Ta ma Sis we se bis~
gan sazR v ra Si ama Tu im ne bis mi e ri
go niv ru li, mag ram aras tan dar tuli
(msof li os ama Tu im qvey ni sa gan
gan s x va ve bu li) na bi jis ga dad g mis
sa xiT.
sak ve bis gaZ vi re bis xse ne bu li
msof lio pro ce si Se uq ce va dia gan Wv
re tad mo ma val Si. ai, zo gi mo na ce mi:
1. si min dis msof lio fa si (150
do la ri to na) 50%-iT aRe ma te ba
2006 wli sas. es aisa xe ba yve la sxva
mar c v le u lis fas ze. mkveT rad Semcir
da (150 mi li o ni to niT) mar c vlis
msof lio ma rag Ta ra o de no ba
(a nu moTxov nam mkveT rad ga da a-
War ba mi wo de bas). gan sa kuT re biT
sa yu radRe boa, rom es mox da sa rekor
do msof lio mo sav lis (1,66 mili
ar di to na) pi ro beb Si. ma Sa sa dame,
gaZ vi re ba gag r Zel de ba.
2. sa qon lis sak ve bi (xor cis
sa war mo e be li) mar c v le u lis mo-
Txov na msof li o Si iz r de ba stabi
lu rad 1-2%-iT yo vel w li u rad.
Se u da reb lad uf ro mkveT ria, rogorc
ze moT iT q va, mar c v le u lis
xar jis zrda ener ge ti ku li miz nisaT
vis. 2000 wels ame ri ka Si bi o e-
Ta no lis (saw va vis) sa war mo eb lad
mox ma re bu li iq na 15 mi li o ni tona
si min di, 2007 wels _ 85 mi li o ni.
ame ri kis mTav ro bam Se is yi da mar cv
le u lis mTe li Si da mo sav lis er-
Ti me sa me di.
3. bu neb ri vad is mis kiTx va: aris
Tu ara mo sa lod ne li, sak ve bi produq
te bis fas Ta zrdis sa pi ris pirod,
sax na vi mi we bis mniS v ne lo vani
zrda? ma in c da ma inc ara, rad gan:
_ ma Ti zrda SezRu du lia, er-
Tis mxriv, tye e bis gaf r Txi le bis
sa Wi ro e biT, me o rec, imiT, rom ma-
Ti di di na wi li bra zi li is So re ul
jun g leb Sia, ru seT Sia, ya za xeT Sia,
su dan sa da kon go Sia, anu Zne li misaw
v do mia.
_ sax na vi mi we bis zrdis sa piris
pi rod, mo sa lod ne lia ma Ti didi
na wi lis (20%) da kar g va glo balu
ri daT bo bis pro ce sis Se de gad.
gar da ami sa, nav To bis ma Ra li fa sebi
al baT Se am ci rebs sa suq Ta warmo
e bas. ga e ros prog no ziT, P2008
wlis bo lo saT vis, msof li o Si mosa
lod ne lia sak ve bis fa se bis zrda
ki dev aTi o de pro cen tiT, xo lo 50
qve ya na Si 40%, m.S. sa qar T ve lo Sic.
es niS navs `war sul Tan (i a fi sak ve-
bis xa na das rul da) kav Si ris gawyve
tas~.
4. sa qar T ve lo saT vis ar se bi Tia
vi Ta re bis ki dev er Ti pa ra met ric:
ame ri ku li oja xis xar j Si sak vebs
dRes uka via er Ti meS vi de di, Rari
bi qvey ne bis mo sax le o bi sa Si _
na xe var ze me ti. sa qar T ve lo Si 60-
70%. mZi mea imis ga az re bac ki, Tu
ra Se degs mo u tans qar Tul ojaxs
sak veb ze fa se bis Sem d go mi zrda.
5. mTav ro bis mi er mo sax le o bis
sa sur sa To dax ma re bis Ro nis Zie
beb Si mniS v ne lo va nia ori faqto
ri: eq s por tis SezRud va (`Ce mi
mo sax le o bis sak vebs sxvas ar mivyi
di!~) da Si da fa se bis SezRud va
(`ar Se iZ le ba pu ri Rir des ama da
am Tan xa ze me ti!~). zo gi qve ya na erT
sa Su a le bas mi mar Tavs, zo gi (ruse
Ti, ar gen ti na) _ ori ves, ra sac
xSi rad po pu lis tu ri xa si a Ti aqvs.
zo gi igebs (es, ra Tqma un da, Zli eri
qvey ne bi a). ma ga li Tad, ame ri kel
fer mer Ta Se mo sa va li (2007 wels)
ga i zar da 50%-iT da 89 mi li ar di
do la ri Se ad gi na. yve la ze mZi med
ki es, ra Tqma un da, Ra rib qvey nebze
imoq me debs, ro mel nic sof lis
me ur ne o bis pro duq ci is (sa qonlis)
eq s por ti o re bi iy v nen, ax la
ki Se mom tan ni ari an (sa qar T ve lo
erT-er Ti maT ga nia, aseT Ta So ris
aras wo ri ag ra ru li po li ti kis
wya lo biT).
sa qar T ve los T vis es vi Ta reba
da ma te biT mi nus sac Se i cavs: am
pro ces Si iz r de ba ke Til dRe o bis
sxva o ba so fel sa da qa laqs So ris
qa la qis sa sar geb lod (ro ca ji nis
ko e fi ci en ti 0,4, ma Sin iT v le ba, rom
sa zo ga do e ba uTa nab ro a). Seg viZ lia
da vas k v naT, rom sof lis, ro gorc
27
mTavari Tema dekemberi - 2008