20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

nareobs -en sufiqsisagan, romlic zmnis fuZis mawarmoebelia (iv. q a v T a r a Z e ) .<br />

Tu naTqvami swori aRmoCndeboda, miviRebdiT aseT suraTs: TurmeobiTi pirveli<br />

iqneboda igive statikuri zmnis awmyo `upyries~ tipis zmnebSi da -av, -am Temis niSnian<br />

zmnebSi, romelTac Sesatyvisi statikuri vnebiTi aqvT. aqedan -i-e yalibiT warmoebis<br />

gavrcelebas vivaraudebdiT, erTi mxriv, `uqria~ tipis zmnebze (romelTac Sesatyvisi<br />

statikuri vnebiTi ar moepovebaT) da, meore mxriv, Temis niSnian masdarebze,<br />

romlebic gamoyenebuli gamovidoda rogorc fuZe TurmeobiTis warmoebaSi. ucnobies<br />

_ ucnia, miucemies _ miucia tipis dapirispireba aixsneboda, rogorc erTi da imave<br />

zmnis paraleluri warmoeba orive variantiT.<br />

8. qarTuli TurmeobiTi pirvelisa da statikuri vnebiTis -i sufiqsis Sesatyvisi<br />

megrulSi aris -u.<br />

mitax-u-n (mitexia). Sdr. Z-u-n (Zevs)<br />

miWar-u-n (miweria), War-u-n (sweria)<br />

es -u Temis -un niSnis naSTad ver miiCneva, radganac sistemebr gatarebulia rogorc<br />

im zmnaTa TurmeobiTSi, romelTac es Temis niSani aqvT, ise im zmnaTa TurmeobiTSic,<br />

romelTac es Temis niSani ara aqvT.<br />

magram:<br />

taxuns (texs) gutax-u-n (gautexia)<br />

radagans (laparakobs) uragad-u-n (ulaparakia)<br />

qarTulis TurmeobiTi pirvelis daboloebis -e elementis Sesatyvisi megrulSi<br />

ar moipoveba.<br />

qarTuli TurmeobiTi pirvelis -a sufiqsis Sesaxeb gamoTqmulia mosazreba, rom<br />

es aris `ars~ meSveli zmnis naSTi (a. SaniZe). -i sufiqsi vnebiTi gvaris mimReobis -<br />

il sufiqsis naSTad aris miCneuli (n. mari). Tu es mosazreba sworia, igi Tanabrad<br />

gamodgeba rogorc gardamavali zmnis TurmeobiTi pirvelis, ise statikuri vnebiTis<br />

-ia daboloebis asaxsnelad.<br />

magram TurmeobiTi pirvelisa da statikuri vnebiTis fuZe Sekvecil mimReobas ar<br />

SeiZleba warmoadgendnen, ramdenadac aq fuZeSi yovelTvis -i gvxvdeba, mimReobis sawarmoebeli<br />

ki yovelTvis -il sufiqsi ar aris. magaliTad:<br />

dadginebuli, magram TurmeobiTia: damidginebies...<br />

a. S a n i Z i s mosazrebis sasargeblod laparakobs is garemoeba, rom amgvar warmoebaSi<br />

gramatikuli subieqtis pirvel da meore pirTan `var~, `xar~ meSveli zmnaa gamoyenebuli:<br />

`unaxivar, unaxixar~, agreTve: `vxativar, vwerivar~ da sxv. amave axsnis<br />

sasargeblod laparakobs isic, rom orpiriani gardauvali zmnis TurmeobiT meoreSi<br />

meSveli zmnis namyoa gamoyenebuli (aRmosavlur dialeqtebSi):<br />

scodnia, magram: scodniyo, scodniyos.<br />

vfiqrobT, arc erTi am ori faqtidan gadamwyveti mniSvnelobisa ar aris. pirveli<br />

isevea miRebuli, rogorc `vzivar, vdgavar~ zmnebi, sadac `var~ meSveli zmna darTulia<br />

`vzi~, `vdga~ statikur zmnebs. es movlena damaxasiaTebelia ara marto qarTulisaTvis,<br />

aramed svanurisTvisac (Sdr. svanuri: sgurxvi || sgur _ vzivar). imave tendenciam,<br />

romelmac gamoiwvia `var~ meSveli zmnis darTva xsenebul statikur zmnebze,<br />

gamoiwvia misi darTva statikur vnebiTsa da TurmeobiT pirvelzedac rogorc qar-<br />

TulSi, ise svanurSi: vabivar, vunaxivar... xomaraxvi (vumzadebivar). pirvel SemTxveva-<br />

Si (vzi-var... sgur-xvi) meSveli zmnis darTva aSkarad meoreuli movlenaa. maSasadame,<br />

meoreuli unda iyos is TurmeobiTisa da statikuri vnebiTis SemTxvevaSic.<br />

rac Seexeba gardauvali orpiriani zmnis TurmeobiT meoreSi `iyo~ meSveli zmnis<br />

gamoyenebas, is SeiZleba TurmeobiT pirvelSi SemoRebuli meSvelzmniani warmoebis<br />

TurmeobiT meoreSi gadataniT aixsnas. statikuri vnebiTis namyoSi meSveliani warmoeba<br />

79

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!