You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
nareobs -en sufiqsisagan, romlic zmnis fuZis mawarmoebelia (iv. q a v T a r a Z e ) .<br />
Tu naTqvami swori aRmoCndeboda, miviRebdiT aseT suraTs: TurmeobiTi pirveli<br />
iqneboda igive statikuri zmnis awmyo `upyries~ tipis zmnebSi da -av, -am Temis niSnian<br />
zmnebSi, romelTac Sesatyvisi statikuri vnebiTi aqvT. aqedan -i-e yalibiT warmoebis<br />
gavrcelebas vivaraudebdiT, erTi mxriv, `uqria~ tipis zmnebze (romelTac Sesatyvisi<br />
statikuri vnebiTi ar moepovebaT) da, meore mxriv, Temis niSnian masdarebze,<br />
romlebic gamoyenebuli gamovidoda rogorc fuZe TurmeobiTis warmoebaSi. ucnobies<br />
_ ucnia, miucemies _ miucia tipis dapirispireba aixsneboda, rogorc erTi da imave<br />
zmnis paraleluri warmoeba orive variantiT.<br />
8. qarTuli TurmeobiTi pirvelisa da statikuri vnebiTis -i sufiqsis Sesatyvisi<br />
megrulSi aris -u.<br />
mitax-u-n (mitexia). Sdr. Z-u-n (Zevs)<br />
miWar-u-n (miweria), War-u-n (sweria)<br />
es -u Temis -un niSnis naSTad ver miiCneva, radganac sistemebr gatarebulia rogorc<br />
im zmnaTa TurmeobiTSi, romelTac es Temis niSani aqvT, ise im zmnaTa TurmeobiTSic,<br />
romelTac es Temis niSani ara aqvT.<br />
magram:<br />
taxuns (texs) gutax-u-n (gautexia)<br />
radagans (laparakobs) uragad-u-n (ulaparakia)<br />
qarTulis TurmeobiTi pirvelis daboloebis -e elementis Sesatyvisi megrulSi<br />
ar moipoveba.<br />
qarTuli TurmeobiTi pirvelis -a sufiqsis Sesaxeb gamoTqmulia mosazreba, rom<br />
es aris `ars~ meSveli zmnis naSTi (a. SaniZe). -i sufiqsi vnebiTi gvaris mimReobis -<br />
il sufiqsis naSTad aris miCneuli (n. mari). Tu es mosazreba sworia, igi Tanabrad<br />
gamodgeba rogorc gardamavali zmnis TurmeobiTi pirvelis, ise statikuri vnebiTis<br />
-ia daboloebis asaxsnelad.<br />
magram TurmeobiTi pirvelisa da statikuri vnebiTis fuZe Sekvecil mimReobas ar<br />
SeiZleba warmoadgendnen, ramdenadac aq fuZeSi yovelTvis -i gvxvdeba, mimReobis sawarmoebeli<br />
ki yovelTvis -il sufiqsi ar aris. magaliTad:<br />
dadginebuli, magram TurmeobiTia: damidginebies...<br />
a. S a n i Z i s mosazrebis sasargeblod laparakobs is garemoeba, rom amgvar warmoebaSi<br />
gramatikuli subieqtis pirvel da meore pirTan `var~, `xar~ meSveli zmnaa gamoyenebuli:<br />
`unaxivar, unaxixar~, agreTve: `vxativar, vwerivar~ da sxv. amave axsnis<br />
sasargeblod laparakobs isic, rom orpiriani gardauvali zmnis TurmeobiT meoreSi<br />
meSveli zmnis namyoa gamoyenebuli (aRmosavlur dialeqtebSi):<br />
scodnia, magram: scodniyo, scodniyos.<br />
vfiqrobT, arc erTi am ori faqtidan gadamwyveti mniSvnelobisa ar aris. pirveli<br />
isevea miRebuli, rogorc `vzivar, vdgavar~ zmnebi, sadac `var~ meSveli zmna darTulia<br />
`vzi~, `vdga~ statikur zmnebs. es movlena damaxasiaTebelia ara marto qarTulisaTvis,<br />
aramed svanurisTvisac (Sdr. svanuri: sgurxvi || sgur _ vzivar). imave tendenciam,<br />
romelmac gamoiwvia `var~ meSveli zmnis darTva xsenebul statikur zmnebze,<br />
gamoiwvia misi darTva statikur vnebiTsa da TurmeobiT pirvelzedac rogorc qar-<br />
TulSi, ise svanurSi: vabivar, vunaxivar... xomaraxvi (vumzadebivar). pirvel SemTxveva-<br />
Si (vzi-var... sgur-xvi) meSveli zmnis darTva aSkarad meoreuli movlenaa. maSasadame,<br />
meoreuli unda iyos is TurmeobiTisa da statikuri vnebiTis SemTxvevaSic.<br />
rac Seexeba gardauvali orpiriani zmnis TurmeobiT meoreSi `iyo~ meSveli zmnis<br />
gamoyenebas, is SeiZleba TurmeobiT pirvelSi SemoRebuli meSvelzmniani warmoebis<br />
TurmeobiT meoreSi gadataniT aixsnas. statikuri vnebiTis namyoSi meSveliani warmoeba<br />
79