Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
mesame seriis dro-kiloTa warmoebisaTvis qarTulSi 1<br />
72<br />
nodar naTaZe<br />
dro-kiloTa mesame seria damaxasiaTebelia samive qarTveluri enisaTvis. pirveli<br />
da meore seriisagan gansxvavebiT mesame seriis nakvTTa calke seriad gamoyofis safuZvels<br />
warmoadgens ara amosaval fuZeTa erToba, aramed warmoebis erTgvaroba (inversia<br />
gardamaval zmnebTan da aRweriTi warmoeba gardauvalebTan) da Sinaarsobrivi<br />
msgavseba. pirveli da meore seriisagan mesame serias isic asxvavebs, rom masSi Semaval<br />
nakvTebs ara aqvT warmoebis msgavsi yalibi sxvadasxva tipis zmnebisaTvis. er-<br />
TmaneTs upirispirdeba, erTi mxriv, gardamavali zmnebi, romelTac nawilobriv orpiriani<br />
gardauvalebic mihyveba, da, meore mxriv, erTpiriani gardauvali zmnebi. amdenad<br />
mesame seriis nakvTebis warmoeba sxvadasxva tipis zmnebTan sxvadasxva odenobas<br />
warmoadgens rogorc enis ganviTarebis Tanamedrove etapze, ise istoriulad. rac Seexeba<br />
Sinaarsobriv mxares, am mxriv yvela zmnaTa mesame seriis nakvTebi srul igiveobas<br />
gviCveneben rogorc axalsa da Zvel qarTulSi, ise megrulsa da svanurSi.<br />
gardamavali zmnis datiuri konstruqcia, romelic damaxasiaTebelia qarTveluri<br />
enebisaTvis, mxolod mesame serias axasiaTebs. amdenad gardamavli zmnis datiuri<br />
konstruqciis sakiTxi qarTveluri enebisaTvis mesame seriis nakvTTa genezisis sakiTxia.<br />
datiuri konstruqcia gardamavali zmnisa specialur literaturaSi meoreulad<br />
aris miCneuli ergatiul da nominatiur konstruqciebTan SedarebiT. arn. Ciqobava<br />
wers: `inversiuli wyoba, sadac amosavlad gardamavali zmna gvaqvs, meoreulia:<br />
uklavs←← → →klavs, ekla←← → →ukla || kla, eklas←← → →uklas || klas. aqedan cxadia,<br />
rom TurmeobiTis nakvTebi SeiZleboda warmoqmniliyo mxolod mas Semdeg, rac<br />
Seiqmna is nakvTebi, romelTa inversiis gziTaa miRebuli TurmeobiTi pirveli, TurmeobiTi<br />
meore da kavSirebiTi mesame. es ki niSnavs: gardamaval zmnebTan datiuri<br />
konstruqcia ufro axalia, vinem nominatiuri da ergatiuli konstruqciebi~ 2 .<br />
rac Seexeba datiur konstruqcias gardauval zmnebTan, aq is uZvelesad aris miCneuli.<br />
is aramcTu ar gulisxmobs nominatiuri konstuqciis nakvTTa arsebobas, romelTa<br />
inversiis gziTac is iqneboda miRebuli, aramed SeiZleba nominatiursa da ergatiul<br />
konstruqciaze Zvelic iyos. arn. Ciqobavas azriT, `es zmnebi (igulisxmeba<br />
gardauvali inversiuli zmnebi: aqvs, hyavs, uyvars, sZuls, swads, swyuris. _n. n.) didi<br />
siZvelisaa; maTTan datiuri konstruqcia gacilebiT ufro Zvelia, vinem datiuri<br />
konstruqcia gardamaval zmnebTan, ufro Zvelia, vinem nominatiuri da ergatiuli<br />
konstruqcia imave gardamavali zmnebisa. gardauval zmnaTa datiuri konstruqciis<br />
sibrtyeze SeiZleba dadges uflies, upyries, hmosies... zmnaTa datiuri konstruqciac:<br />
aq saqme gvaqvs statikuri zmnebis saobieqto qcevasTan, raic inversiul<br />
wyobas iZleva~ 3 .<br />
amgvarad, erTsa da imave dros datiur konstruqcias qarTulSi gviCveneben, erTi<br />
mxriv, gardauvali zmnebi (garkveuli tipisa) da, meore mxriv, gardamavali zmnebi mesame<br />
seriaSi, sadac datiuri konstruqcia nominatiuri konstruqciis mqone nakvTTa<br />
inversiis gziTaa miRebuli. amasTan, meore SemTxvevaSi datiuri konstruqcia gacilebiT<br />
ufro axalia, vidre pirvelSi. am konteqstSi bunebrivia daisvas sakiTxi datiuri<br />
konstruqciis am ori SemTxvevis urTierTmimarTebis Sesaxeb: ra kavSirSia gardamavali<br />
zmnis datiuri konstruqcia gardauvali zmnis datiur konstruqciasTan?<br />
ukavSirdeba geneturad pirveli meores Tu saqme gvaqvs datiuri konstruqciis damoukideblad<br />
warmoSobis or SemTxvevasTan? Tu ukavSirdeba, maSin rogor unda warmovidginoT<br />
gardauvali zmnis inversiuli formebidan gardamavali zmnis datiuri kon-<br />
1 iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba, VII, 1955.<br />
2 arn. C i q o b a v a , ergatiuli konstruqciis problema iberiul-kavkasiur enebSi, gv. 5.<br />
3 iqve.
Change language