q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

20.09.2013 Views

xmovanmonacvle zmnebi: exileba Tvali: gahxelia (amosavalia: axel-s) eZineba vaJi : SesZenia ( ` SesZens) efineba Suqi: mohfenia ( ` mohfens) uCndeba azri: gasCenia ( ` gaaCens) swyindeba lodini: moswyenia ( ` moawyens) ucdeba gakveTili: gascdenia ( ` gaacdens) -i- niSniani zmnebi: eRvreba wyali: dahRvria (amosavalia: da-Rvris) ecvleba feri: scvlia ( ` cvlis) eqmneba pirobebi: Sehqmnia ( ` qmnis) exsneba gza: gahxsnia ( ` xsnis) eSleba xeli: SeSlia ( ` uSlis) eRleba mklavi: dahRlia ( ` Rlis) esvreba fexsacmeli: dasvria ( ` svris) ebrZvis: SehbrZolebia ( ` a-brZoleb←br-Zav-al-eb-) av- sufiqsiani zmnebi: eRupeba Svili: daRupvia (amosav.: eRupvis: -av; Rupavs Zv. awmyo: *Rup-v-i-s) exateba suraTi: dahxatvia ( ` exatvis ` xatavs: *xat-v-i-s) exarjeba fuli: dahxarjvia ( ` exarjvis ` xarjavs: *xarj-v-i-s) enaxeba fuli: Senaxvia ( ` enaxvis ` inaxavs: *nax-v-i-s) ekargeba imedi: dahkargvia ( ` ekargvis ` kargavs: *karg-v-i-s) epareba eWvi: Sehparvia ( ` eparvis ` paravs: *par-v-i-s) ebereba muceli: gahbervia ( ` ebervis ` beravs: *ber-v-i-s) emaleba mzes: dahmalvia ( ` emalvis ` malavs: *mal-v-i-s) ewamleba sicocxle: moswamlvia ( ` ewamlvis ` wamlavs: *waml-v-i-s) exuWeba Tvali: daxuWvia ( ` exuWvis ` xuWavs: *xuW-v-i-s) exureba: daxurvia ( ` exurvis ` xuravs: *xur-v-i-s) bunebrivi da Tanamimdevruli iqneba, Tu amave TvalsazrisiT ganvixilavT, m o s - w o l i a , a h y o l i a da msgavsi tipis zmnaTa TurmeobiTi pirvelis warmoebas. mowola, ayola masdari aqac ar unda iyos amosavali TurmeobiTisaTvis. TviT am masdaris warmoeba moiTxovs axsnas. saidan miviReT wol-a masdarSi, ra aris aq masdaris sawarmoebeli afiqsi da risgan awarmoebs igi masdars? masdaris sawarmoebeli sufiqsi aqac iseve, rogorc zmnaTa did wilSi, Cvenis gagebiT -a aris; rac mas win uZRvis, awmyos fuZea: wol-←wv-al- ←wv-an- yol-←yv-al ←yv-an- qon-←qv-al ←qv-an awveba gulze: moswolia wol- wv-al- ahyveba amxanags: ahyolia yol-← yv-al- eqneba sazrunavi: hqonia qon-← qv-an- uZRveba saqmes: gasZRolia ZRol-← ZeRv-al amave gziT unda aixsnas: dasdgomia, dasjdomia, gasZRomia, SehbrZolebia... adgeba Tavze: dasdgomia (amosavalia: *deg-v-em-...) daujdeba Zvirad: dasjdomia ( ` : *jed-v-em-...) uZReba muceli: gasZRomia ( ` : *ZeR-v-em-...) 70

Zveli qarTulis ZeglebSi ar mogvepoveba fuZeebi: deg-v-em-, jed-v-em-, ZeR-v-em-... rac mTavaria, ara Cans, ris maqnisi unda yofiliyo es sufiqsebi (-v-em), gardauval zmnebSi, Tu dgoma, jdoma, ZRoma gardauval zmnaTa masdaria. aris ki dgoma, jdoma, ZRoma da analogiuri masdarebi gardauval zmnaTa masdari? vfiqrobT, rom ara. aq gardamaval zmnaTagan nasesxeb masdarebTan unda gvqondes saqme: em (dgoma, jdoma, ZRoma-Si) iseve ar aris gardauvali zmniseuli sufiqsi, rogorc yof-n-a masdarSi - of- da -n ar miiCneva gardauval zmnaTa fuZeebidan momdinared (oRond yofna-Si mTeli fuZe isesxa aris _ zmnam; dgoma, jdoma-Si nasesxebia imave fuZis gardamavali varianti). sakiTxi specialur Seswavlas moiTxovs. davaskvniT: a. zmnis nakvTebSi, romelTac droisa da kilos funqcia aqvT qarTulSi, gairCeva Z i r i T a d i da n a w a r m o e b i nakvTebi. b. nawarmoebi nakvTebi SeiZleba iyos p i r v e l i rigisa da m e o r e rigisa (anu nawarmoebisagan nawarmoebi). g. ZiriTadi nakvTebia: a w m y o da n a m y o Z i r i T a d i . maTgan iwarmoeba yvela sxva nakvTi: u S u a l o d an S u a l o b i T , p i r d a p i r i wyobiT anda i n v e r s i u - lad. amisdakvalad nakvTebis warmoebisas gveqneba ori jgufi: a w m y o s jgufi da n a m - yo ZiriTadis jgufi. awmyos jgufi amJamad yvelaze mravalricxovania. I. gardamavali zmnis awmyosagan (cvl-i-s) iwarmoeba. a. pirdapiri wyobis nakvTebi: 1. namyo usruli (cvl-i-da) → 3. kavSirebiTi pirveli (cvl-i-d-e-s) 2. myofadi (Se-cvl-i-s) 4. myofadiseuli namyo usruli (Se-cvl-i-d-a) [5. 6. 7. TurmeobiTi I, II, kavSirebiTi III gardauval orpirian zmnaTa ([Se]scvlia, scvloda, scvlodes)]. b. Sebrunebuli (inversiuli) wyobisa: 8. TurmeobiTi pirveli gardamaval zmnaTa (u-cvl-i-a) II. n a m y o Z i r i T a d i s a g a n (cval-a) iwarmoeba nakvTebi: a. pirdapiri wyobisa: 9. namyo ZiriTadis xolmeobiTi (Zv. qarTulSi): (cval-i-s) 10. kavSirebiTi meore (cval-o-s) b. Sebrunebuli (inversiuli) wyobisa: 11. TurmeobiTi meore gardamaval zmnaTa ([Se]ecvala) 12. kavSirebiTi III gardamaval zmnaTa ([Se]ecvalos) 71

Zveli qarTulis ZeglebSi ar mogvepoveba fuZeebi: deg-v-em-, jed-v-em-, ZeR-v-em-...<br />

rac mTavaria, ara Cans, ris maqnisi unda yofiliyo es sufiqsebi (-v-em), gardauval<br />

zmnebSi, Tu dgoma, jdoma, ZRoma gardauval zmnaTa masdaria. aris ki dgoma, jdoma,<br />

ZRoma da analogiuri masdarebi gardauval zmnaTa masdari? vfiqrobT, rom ara. aq<br />

gardamaval zmnaTagan nasesxeb masdarebTan unda gvqondes saqme: em (dgoma, jdoma,<br />

ZRoma-Si) iseve ar aris gardauvali zmniseuli sufiqsi, rogorc yof-n-a masdarSi -<br />

of- da -n ar miiCneva gardauval zmnaTa fuZeebidan momdinared (oRond yofna-Si mTeli<br />

fuZe isesxa aris _ zmnam; dgoma, jdoma-Si nasesxebia imave fuZis gardamavali varianti).<br />

sakiTxi specialur Seswavlas moiTxovs.<br />

davaskvniT:<br />

a. zmnis nakvTebSi, romelTac droisa da kilos funqcia aqvT qarTulSi, gairCeva<br />

Z i r i T a d i da n a w a r m o e b i nakvTebi.<br />

b. nawarmoebi nakvTebi SeiZleba iyos p i r v e l i rigisa da m e o r e rigisa (anu nawarmoebisagan<br />

nawarmoebi).<br />

g. ZiriTadi nakvTebia: a w m y o da n a m y o Z i r i T a d i . maTgan iwarmoeba yvela<br />

sxva nakvTi: u S u a l o d an S u a l o b i T , p i r d a p i r i wyobiT anda i n v e r s i u -<br />

lad.<br />

amisdakvalad nakvTebis warmoebisas gveqneba ori jgufi: a w m y o s jgufi da n a m -<br />

yo ZiriTadis jgufi.<br />

awmyos jgufi amJamad yvelaze mravalricxovania.<br />

I. gardamavali zmnis awmyosagan (cvl-i-s) iwarmoeba.<br />

a. pirdapiri wyobis nakvTebi:<br />

1. namyo usruli (cvl-i-da) → 3. kavSirebiTi pirveli (cvl-i-d-e-s)<br />

2. myofadi (Se-cvl-i-s) 4. myofadiseuli namyo usruli (Se-cvl-i-d-a)<br />

[5. 6. 7. TurmeobiTi I, II, kavSirebiTi III gardauval orpirian zmnaTa ([Se]scvlia,<br />

scvloda, scvlodes)].<br />

b. Sebrunebuli (inversiuli) wyobisa:<br />

8. TurmeobiTi pirveli gardamaval zmnaTa (u-cvl-i-a)<br />

II. n a m y o Z i r i T a d i s a g a n (cval-a) iwarmoeba nakvTebi:<br />

a. pirdapiri wyobisa:<br />

9. namyo ZiriTadis xolmeobiTi (Zv. qarTulSi): (cval-i-s)<br />

10. kavSirebiTi meore (cval-o-s)<br />

b. Sebrunebuli (inversiuli) wyobisa:<br />

11. TurmeobiTi meore gardamaval zmnaTa ([Se]ecvala)<br />

12. kavSirebiTi III gardamaval zmnaTa ([Se]ecvalos)<br />

71

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!