Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TulSi gvaqvs (ubrZanebies, dautevebies, aRuSfoTebies-is msgavsad: miuRebies = miuRia,<br />
Seundobies = Seundvia, Seucvalebies = Seucvlia, ucnobies = ucvnia, udebies = udvia,<br />
dauZinebies = dauZinia, miucemies = miucia, miugebies = miugia, uSobies = uSvia,<br />
uyofies = uyvia...): TurmeobiTi I-is warmoebis xsenebuli ori tipidan ufro Zveli is<br />
tipi unda iyos, sadac amosavalia namyo ZiriTadis (aoristis) fuZe 19 .<br />
amrigad: gardamavali zmna aTbobs-tipisa TurmeobiTs pirvels iwarmoebs namyo ZiriTadis<br />
fuZisagan (aTbo _ uTbia), saTanado orpiriani gardauvali zmna ki awmyos<br />
fuZisagan, isev gardamavali zmnisa: aTbob-s: ga-s-Tbobia... awmyos fuZis gamoyeneba aq<br />
iseve mowmobs warmoebis siaxles, rogorc gardamaval zmnebTan. sakiTxavia: aris ki<br />
SesaZlebeli gardauvali zmnis nakvTi daemyaros gardamavali zmnis fuZes?<br />
SesaZlebelia iseve, rogorc SesaZlebelia `vnebiTi gvaris~ mimReoba iwarmoos<br />
moqmedebiTi gvaris zmnis fuZisagan: yof-s: yof-i-l-i, na-yof-i; Sob-s: na-Sob-i, Sobil-i;<br />
aSeneb-s: na-Sen-ebi, aSeneb-ul-i, a-sa-Seneb-el-i...<br />
nayof-, yofil-s igive fuZe aqvs, rac myof-s, myof-el-s (Seuracxmyofeli)... Sdr.<br />
aseve: naSob-i, Sob-il-i da mSob-el-i... naSenebi, aSenebuli da m-Seneb-el-i...<br />
cnobilia, rom gvarebis garCeva aq meoreulia (gardamavalisa da gardauvalis<br />
garCeva Zvelia)...<br />
gardauvalis warmoebisas gardamavalis fuZea aRebuli sawarmoeblad _ es SesaZlebloba<br />
garkveul kanonzomierebis saxes iRebs: mimReobaTa warmoebisas, masdaris<br />
warmoebisas (e. i. nazmnari atributivebisa da nazmnari substantiveb<br />
i s warmoebisas): aris _ yofa-a // yof-n-a... m-yof-i _ nayof-i...<br />
es kanonzomiereba saSualebas gvaZlevs defeqtur warmoebaTa Tavisebureba aixsnas.<br />
zemoTqmulis safuZvelze bunebrivia iseTi warmoeba, romlis nimuSicaa:<br />
aseve:<br />
sinaTle uqreba _ gahqrobia (sayrdenia: aqrob-fuZe)<br />
xeli uTbeba _ gasTbobia ( ` aTbob- ` )<br />
pirSi udneba _ gasdnobia ( ` adnob- ` )<br />
hbardeba _ Cahbarebia<br />
dRe uTendeba _ gasTenebia<br />
sakvebi akldeba _ dahklebia<br />
guli uRondeba _ SehRonebia<br />
naRrZobi usivdeba _ gasivebia<br />
tkivili uyuCdeba _ gahyuCebia<br />
vada uTavdeba _ gasTavebia<br />
umcirdeba _ Semcirebia<br />
kani sZvreba _ gasZrobia...<br />
erTi SexedviT, iseTi STabeWdileba rCeba, TiTqos TurmeobiTisaTvis amosavali<br />
iyos masdari: Cabareba, gaTeneba, dakleba, daRoneba, gasiveba, gayuCeba, gaTaveba, Semcireba...<br />
garegnulad, yovel SemTxvevaSi, masdars mogvagonebs sawarmoebeli fuZe... magram<br />
masdari TviTon awmyos fuZes emyareba, awmyos fuZisagan iwarmoeba garkveuli sufiqsebiT<br />
(-a...); da swored es sufiqsi aq ara gvaqvs, _ i-sufiqsi (Cahbareb-i-, gasTeneb-i-,<br />
dahkleb-i-...) erTvis awmyos fuZes (da ara: awmyosagan nawarmoeb masdars). da es awmyo<br />
gardamavali zmnis awmyoa (met wil SemTxvevaSi).<br />
rom gardamavali zmnis awmyos fuZesTan aqvs kavSiri orpirian gardauvali zmnis<br />
TurmeobiTs, es mkveTrad igrZnoba xmovanmonacvle zmnebSi, -i sufiqsian zmnebSi da<br />
av- sufiqsian zmnebSi.<br />
19 a r n . C i q o b a v a , TurmeobiTi pirvelis warmoebis erTi Tavisebureba uRvlilebis sistemis<br />
istoriasTan dakavSirebiT qarTulSi, literaturuli Ziebani, II, (1944).<br />
69