20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

TulSi gvaqvs (ubrZanebies, dautevebies, aRuSfoTebies-is msgavsad: miuRebies = miuRia,<br />

Seundobies = Seundvia, Seucvalebies = Seucvlia, ucnobies = ucvnia, udebies = udvia,<br />

dauZinebies = dauZinia, miucemies = miucia, miugebies = miugia, uSobies = uSvia,<br />

uyofies = uyvia...): TurmeobiTi I-is warmoebis xsenebuli ori tipidan ufro Zveli is<br />

tipi unda iyos, sadac amosavalia namyo ZiriTadis (aoristis) fuZe 19 .<br />

amrigad: gardamavali zmna aTbobs-tipisa TurmeobiTs pirvels iwarmoebs namyo ZiriTadis<br />

fuZisagan (aTbo _ uTbia), saTanado orpiriani gardauvali zmna ki awmyos<br />

fuZisagan, isev gardamavali zmnisa: aTbob-s: ga-s-Tbobia... awmyos fuZis gamoyeneba aq<br />

iseve mowmobs warmoebis siaxles, rogorc gardamaval zmnebTan. sakiTxavia: aris ki<br />

SesaZlebeli gardauvali zmnis nakvTi daemyaros gardamavali zmnis fuZes?<br />

SesaZlebelia iseve, rogorc SesaZlebelia `vnebiTi gvaris~ mimReoba iwarmoos<br />

moqmedebiTi gvaris zmnis fuZisagan: yof-s: yof-i-l-i, na-yof-i; Sob-s: na-Sob-i, Sobil-i;<br />

aSeneb-s: na-Sen-ebi, aSeneb-ul-i, a-sa-Seneb-el-i...<br />

nayof-, yofil-s igive fuZe aqvs, rac myof-s, myof-el-s (Seuracxmyofeli)... Sdr.<br />

aseve: naSob-i, Sob-il-i da mSob-el-i... naSenebi, aSenebuli da m-Seneb-el-i...<br />

cnobilia, rom gvarebis garCeva aq meoreulia (gardamavalisa da gardauvalis<br />

garCeva Zvelia)...<br />

gardauvalis warmoebisas gardamavalis fuZea aRebuli sawarmoeblad _ es SesaZlebloba<br />

garkveul kanonzomierebis saxes iRebs: mimReobaTa warmoebisas, masdaris<br />

warmoebisas (e. i. nazmnari atributivebisa da nazmnari substantiveb<br />

i s warmoebisas): aris _ yofa-a // yof-n-a... m-yof-i _ nayof-i...<br />

es kanonzomiereba saSualebas gvaZlevs defeqtur warmoebaTa Tavisebureba aixsnas.<br />

zemoTqmulis safuZvelze bunebrivia iseTi warmoeba, romlis nimuSicaa:<br />

aseve:<br />

sinaTle uqreba _ gahqrobia (sayrdenia: aqrob-fuZe)<br />

xeli uTbeba _ gasTbobia ( ` aTbob- ` )<br />

pirSi udneba _ gasdnobia ( ` adnob- ` )<br />

hbardeba _ Cahbarebia<br />

dRe uTendeba _ gasTenebia<br />

sakvebi akldeba _ dahklebia<br />

guli uRondeba _ SehRonebia<br />

naRrZobi usivdeba _ gasivebia<br />

tkivili uyuCdeba _ gahyuCebia<br />

vada uTavdeba _ gasTavebia<br />

umcirdeba _ Semcirebia<br />

kani sZvreba _ gasZrobia...<br />

erTi SexedviT, iseTi STabeWdileba rCeba, TiTqos TurmeobiTisaTvis amosavali<br />

iyos masdari: Cabareba, gaTeneba, dakleba, daRoneba, gasiveba, gayuCeba, gaTaveba, Semcireba...<br />

garegnulad, yovel SemTxvevaSi, masdars mogvagonebs sawarmoebeli fuZe... magram<br />

masdari TviTon awmyos fuZes emyareba, awmyos fuZisagan iwarmoeba garkveuli sufiqsebiT<br />

(-a...); da swored es sufiqsi aq ara gvaqvs, _ i-sufiqsi (Cahbareb-i-, gasTeneb-i-,<br />

dahkleb-i-...) erTvis awmyos fuZes (da ara: awmyosagan nawarmoeb masdars). da es awmyo<br />

gardamavali zmnis awmyoa (met wil SemTxvevaSi).<br />

rom gardamavali zmnis awmyos fuZesTan aqvs kavSiri orpirian gardauvali zmnis<br />

TurmeobiTs, es mkveTrad igrZnoba xmovanmonacvle zmnebSi, -i sufiqsian zmnebSi da<br />

av- sufiqsian zmnebSi.<br />

19 a r n . C i q o b a v a , TurmeobiTi pirvelis warmoebis erTi Tavisebureba uRvlilebis sistemis<br />

istoriasTan dakavSirebiT qarTulSi, literaturuli Ziebani, II, (1944).<br />

69

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!