20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

vel SemTxvevaSi, unaxaobas ver vivaraudebT, roca realuri subieqti pirvel pir-<br />

Sia 17 : `arc mqonia, arca maqvs, ar meqneba, mgonia~... `arc aravis ymad v y o f i l v a r ,<br />

arc aravin ymad myolia, Zveli Rvino wliT wlobamdis gamyolia~... Znelia<br />

mTqmels mivaweroT, rom mas uSualo codna ar moepoveboda imisa, rom mas `ara hqonda~,<br />

rom is `ar iyo yma~, rom mas `arc hyavda yma~, rom mas `gahyveboda Zveli puri da<br />

Rvino wliT wlobamdis~... pirveli piri TurmeobiTis dadebiTs formebSic araa iSviaTi:<br />

`saidam ici es? rogor Tu saidam?... Tvali m q o n i a , m i n a x a v s , yuri m q o n i a _<br />

msmenia, gulisyuri mqonia _ mivxvedrilvar, xsovna mqonia _ gonebaSi<br />

CamrCenia~ (ilia). `rom momgonebia Cemi uilajoba..., davcemulvar iatakzed<br />

da miwa miRrRnia, kbiliT xorci miglejnia, TiTebidan Cemi sisxli miwovnia~<br />

(ilia). mqonia, msmenia, minaxavs, mivxvedrilvar, CamrCenia, momgonebia,<br />

davcemulvar, miRrRnia, miglejnia, miwovnia... unaxaobaze miTiTebiT<br />

amgvari faqtebis axsna SeuZlebelia.<br />

es aRniSnuli aqvs iv. qavTaraZes. masve damajereblad aqvs naCvenebi, rom TurmeobiTis<br />

funqciebi ar daiyvaneba `unaxaobamde!~, rom TurmeobiTs ufro `Sedegebrivi~<br />

mniSvneloba Seefereba, vinem, `unaxaobis aqti~ 18 .<br />

amrigad: TurmeobiTi jgufis nakvTebi f u n q c i u r i TvalsazrisiT ver gaerTiandeba;<br />

Turmeobas ar gulisxmobs kavSirebiTi mesame; mxolod nawilobriv egueba es<br />

Sinaarsi TurmeobiTs meores; TurmeobiTs pirvelSic unaxaoba ar gadmoicema pirvels<br />

pirSi, uaryofiTi nawilakebis xmarebisas ki _ sxva pirebSic.<br />

Tu Sedegis aRniSvnas miviCnevdiT mesame jgufis ZiriTad funqciad, mainc imave Sedegs<br />

miviRebdiT: Sedegis gamoxatva ar ekisreba kavSirebiTs mesames arc TurmeobiTi<br />

meorisaTvis aris is niSandoblivi.<br />

sawarmoebeli fuZe TurmeobiTs, rogorc cnobilia, ar aerTianebs. rCeba mxolod<br />

konstruqcia winadadebisa; am niSnis mixedviT TurmeobiTi marTlac gamoirCeva da<br />

upirispirdeba pirvel or jgufs (is akeTebs, man akeTa, mas ukeTebia), oRond gardauval<br />

zmnebSi es niSani ar gamogvadgeba.<br />

sami jgufis gamoyofa zmnis uRvlilebaSi n a w i l o b r i v gamarTlebulia sintaqsuri<br />

TvalsazrisiT, nakvTebis warmoeba ki sintaqsis sagani ar aris, igi fuZeTa warmoebas<br />

ganekuTvneba da morfologiis sagani unda iyos (im TaviseburebaTa gaTvaliswinebiT,<br />

rac am rigis fuZeTa warmoebas axasiaTebs).<br />

TurmeobiTis jgufi zmnis uRvlilebis aRwerisas gamoiyo. enis movlenebis, ker-<br />

Zod, enis agebulebis aRwera rom mecnieruli iyos, is garkveul pirobas unda akmayofilebdes:<br />

unda iyos Tanamimdevruli da amisaTvis ki saWiroa, movlenaTa klasifikacia<br />

moaxdinos a r s e b i T i niSnis mixedviT _ struqturis movlenebi _ struqturuli<br />

niSnis mixedviT daajgufos, funqciuri cnebebi _ funqciur momentze daafuZnos. advili<br />

ar aris imis garkveva, ra miekuTvneba struqturis samyaros da ra unda daxasiaTdes<br />

funqciis TvalsazrisiT. magram siZnele ar iklebs imis gamo, rom struqturisa<br />

da funqciis momentebi erTmaneTSi aireva, ganurCevlad iqneba xan erTi, xan meore<br />

gamoyenebuli sayrdenad, aras vambobT imis Sesaxeb, rom saklasifikaciod niSnebis<br />

cvla movlenaTa aRweris procesSi mecnierebisaTvis savaldebulo elementaruli<br />

normis ugulvebelyofa iqneboda. gramatikis istoria sakmarze met masalas iZleva<br />

amgvari ugulvebelyofis sailustraciod. sakmarisia movigoniT metyvelebis nawilTa<br />

tradiciuli sqema, moZRvreba sintaqsis Sesaxeb, enaTmecnieruli codnis sxvadasxva<br />

dargis urTierTobis sakiTxi da sxva.<br />

mecnierulad swori aRwera enobrivi sistemisa mTel rig sakiTxebs gamoavlens,<br />

sakiTxis sworad dasmisaTvis safuZvels qmnis da movlenis istoriis daxmarebiT gasagebs<br />

gaxdis faqts, romelic sistemaSi ucnaurad gamoiyureba. Tu movlenis gageba,<br />

17 a. SaniZis saanalizo masalaSi pirveli piris formebi ar mogvepoveba.<br />

18 iv. qavTaraZe, unaxaobis kategoriis istoriisaTvis qarTulSi, iber.-kavkas. enaTmecniereba,<br />

VIII (1956), gv. 180-192.<br />

66

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!