You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
g. orpiriani vnebiTi gvaris zmnebis I da II TurmeobiTis formaTa marTlwerisaTvis<br />
pirvel rigSi unda gvaxsovdes ukve naTqvami obieqturi mesame piris niSnis mar-<br />
Tlweris Sesaxeb: raki am zmnebs am formebSi xmovanTavsarTebi aRar uCanT, aucilebeli<br />
xdeba mesame obieqturi piris niSnis warmodgena, Tu zmnis dasawyisi Tanxmovani<br />
ar uSlis xels; ase:<br />
ahkidebia, mihgebebia, waswydomia, dasjaxebia, gastirebia da a. S.<br />
d. orpiriani vnebiTi gvaris zmnebis I TurmeobiTis formebic erTpirianTa msgavsad<br />
iwarmoeba nawilobrivad. am SemTxvevaSic saliteraturo qarTulis dRevandeli<br />
sistemiT es formebi meSvelzmniania da kanonieria I pirisaTvis iseTi formebi, romlebSic<br />
var meSveli zmnac moipoveba da v prefiqsic: movhferebivar, mivhgebebivar,<br />
movhkvdomivar, SevsZulebivar da a. S. oRond amgvar formebSi, Tumca, saerTod, savaldebuloa<br />
obieqturi mesame piris h- an s- prefiqsis xmareba, dasaSvebadaa miCneuli<br />
Semdegi: roca zmnis formaSi III irib obieqtur pirTan erTad I subieqturi piria<br />
warmodgenili, pirveli subieqturi piris v- niSnis Semdeg h- da s- prefiqsebi aRar<br />
ixmarebodes.<br />
amgvarad, mivhgebebivar da mivgebebivar Tanabaruflebiani paraleluri formebia.<br />
aseve: movhferebivar da movferebivar<br />
movhkvdomivar da movkvdomivar<br />
SevsZulebivar da SevZulebivar da misTanebi. 8<br />
e: orpiriani vnebiTi gvaris zmnebis I TurmeobiTis formaTa sawarmoeblad meSveli<br />
zmna erTvis ara mimReobis fuZes, aramed zmnur fuZes: mo-v-fereb-i-var, Se-v-Zuleb-i-var<br />
da a. S.<br />
zogjer Tanamedrove qarTulSi gvxvdeba darRvevebi am wesisa: erTpirianTa msgavsad<br />
amosaval fuZed aseT zmnebTanac mcdarad mimReobis fuZea miCneuli. Segvxvdeba<br />
mo-v-ferebul-var, Se-v-Zulebul-var da misTanebi, romlebic dialeqtizmad unda CaiTvalos.<br />
3. orpiriani vnebiTi gvaris zmnebis II TurmeobiTis formaTa warmoeba ufro metadaa<br />
gansxvavebuli erTpiriani zmnebis warmoebisagan. jer erTi, aqac amosavalia ara<br />
mimReobis fuZe, aramed zmnisa, romelsac erTpirianTa -iyav meSveli zmnis magivrad<br />
aq erTvis -od-i daboloeba. amgvari warmoeba gabatonebulia Tanamedrove saliteraturo<br />
qarTulSi da istoriuli TvalsazrisiTac gamarTlebulia. amitom unda ixmarebodes<br />
mxolod amgvari formebi:<br />
ra meqna? _ movferebodi, movkvdomodi, SevZulebodi<br />
mohferebodi, mohkvdomodi, SesZulebodi<br />
mohfereboda, mohkvdomoda, SesZuleboda. 9<br />
miuxedavad amisa, jer kidev xSiria amgvar formaTa marTlwarmoebisa da marTlweris<br />
darRvevis SemTxvevebi. kerZod, erTi mxriv, gvxvdeba -od-i (-od-a) warmoebis magivrad<br />
-iyav (-iyo) meSvelzmniani formebi: damalviyo, dasdgomiyo, gasCeniyo da misT.<br />
meore mxriv, erTpirianTa msgavsad am nakvTis forma gvxvdeba mimReobis fuZeze dar-<br />
Tuli meSveli zmniT: Sexvedriliyo, migebebuliyo, ziarebuliyo, SeerTebuliyo da<br />
sxva (nacvlad formebisa: Sexvedroda, mihgebeboda, ziareboda, SeerTeboda).<br />
`is am muSaobaSi iyo, rodesac glaxam miaxwia darialis cixes, sadac unda Seer-<br />
Tebuliyo sxva mgzavrebs da jars” (a. yazb).<br />
amgvari movlenebi umTavresad aRmosavleT saqarTvelodan gamosul nawerebSi SeiniSneba,<br />
radgan aRmosavluri dialeqtebisTvisaa damaxasiaTebeli. Tanamedrove saliteraturo<br />
enis norma istoriulad swori formis dakanonebas moiTxovs.<br />
orpiriani vnebiTi gvaris zmnebisaTvis TurmeobiTi II-is kanonieri formebia Semdegi:<br />
ra meqna?<br />
v-u-erT-d-eb-i- (me mas) zmnisTvis:<br />
8 `normebi~, gv. 201.<br />
9 iqve, gv. 214.<br />
57