Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
mniSvneloba. STa-s ormagi mniSvneloba hqonda: aRniSnavda rogorc garedan SigniT,<br />
ise zevidan qveviT mimarTulebas; mag.: S T a u t e o n kaci sabliTa da aRmoiquan yrmaÁ<br />
igi (saba asur. 17); S T a e g z n i s (mT 6, 30), ganTxares da S T a u t e v e s cxedari igi (C<br />
mrk 2, 4); ara-me ornive jurRumulsa STacÂven (l 6, 39)... STavardes igi dResa<br />
SabaTsa jurRumulsa (mT 12, 11).<br />
miuxedavad imisa, rom axal qarTulSi STa-m fonetikuri saxe mTlianad Seicvala,<br />
man pirvandeli mniSvneloba mainc SeinarCuna. marTalia, Ca- amJamad da- zmniswinis magivradac<br />
ixmareba (davida _ Cavida), magram es imas ar niSnavs, rom orive erTnairi<br />
mniSvnelobiT ixmareba. da- aRniSnavs moZraobas zevidan qveviT risame zedapirisaken,<br />
Ca- ki gadmogvcems amave mimarTulebas siRrmisaken 25 .<br />
6. garda-. es zmniswinic rTuli Sedgenilobisaa, Seicavs ga re da-s: da-, rogorc<br />
davinaxeT, damoukidebel zmniswinadac gvxvdeba, romelsac mniSvnelobiT aR- upirispirdeba<br />
(da-vida _ aR-vida, da-frinda _ a-frinda). r narCenia re nawilakisa, ga ki<br />
igive Zireuli masalaa, rac sxva zmniswinebsa da zmnisarTebSic dasturdeba: ga-n, gamo,<br />
ga-re, ga-re-Se, ga-r-na...<br />
garda- da gardamo- zmniswinSi da-s bolokiduri a moekveca saSual saukuneebSi.<br />
am periodis ZeglebSi gvxvdeba SemTxvevebi, roca garda- zmniswinSi bolokidur xmovanTan<br />
erTad aRar gvxvdeba r Tanxmovanic, zogjer ki r SerCenilia, magram d aris<br />
dakarguli. magaliTebi: gardiara (amirandarej. 24), gardiyara (Sahn. I, 341), gardiglija<br />
(Tims. 199), gardigdo (sibrZne sicr. 153)... gardmoÃdian (visr. 124), gardmovixvewe<br />
(Sahn. I, 384), gardmoxda (rusudan. 217), gardmouxedavs (Tims. 157)... gadivlis (Sahn. I,<br />
2246), gadiÃades (amirandarej. 149), gadurCeboda (sibrZne sicr. 109), gadvardebis (Teimuraz<br />
I, 84)... garmozdis (Sahn. I, 230).<br />
saerTod am periodSi es zmniswini paralelurad gvevlineba rogorc Zveli, ise<br />
axali saxiT.<br />
Tanamedrove qarTulSi gada- damkvidrda, Zveli formiT igi SemogvrCa mxolod<br />
zogierT zmnaSi; mag.: garda-icvala, garda-iqmna da sxv. zog dialeqtSi (magaliTad,<br />
xevsurulsa da imerulSi) am zmniswinis r Semogvenaxa, d ki daikarga; mag.: garmoÃdas<br />
(xevs. mas. 141), garmavÃi (iqve, 231), garmaÃdebis (iqve, 126); garevida, garmevida (imer.).<br />
a) garda- zmniswini aRniSnavs mimarTulebas i q e T , gardamo- ki gadmoscems a q e T<br />
mimarTulebas. orive SemTxvevaSi Cveulebriv igulisxmeba raime dabrkolebis gadalaxva;<br />
mag.: g a r d a a g o r v a lodi igi karisa misgan saflavisa (mT 28, 2); g a r d a v i -<br />
d a naviT petre (C mT 14, 29)... viTar g a r d a m o v i d o d e s igini mier mTiT (iqve, 17, 9);<br />
g a r d a m o h às n a igi juarisagan (mrk 15, 46).<br />
b) Zvel qarTulSi da nawilobriv axal qarTulSic gardamo-, gadmo- zevidan qveviT<br />
moZraobas aRniSnavs. es gasagebicaa, radgan am rTul zmniswinSi da-c Sedis, romelic<br />
damoukideblad swored am mimarTulebas gadmoscems; mag.: da g a r d a m o à d a<br />
wÂmaÁ (C mT 7, 25); ÃmaÁ ciT g a r d a m o e s m a (iqve, mrk 1, 11); ixileT... aRmavalni da<br />
g a r d a m o m a v a l n i Zesa zeda kacisasa (iov. 1, 51); varskulavni g a r d a m o c  v e n zeciT<br />
(mT 24, 29); romeli g a r d a m o v a r d i s tablisagan mis mdidrisaÁsa (C l 16, 21).<br />
g) meoreulia garda- zmniswinis iseTi mniSvneloba, roca igi aRniSnavs erTi<br />
mdgomareobis meoriT Secvlas, sxvagvarad gadaqcevas an gadaadgilebas; mag.: sixaruli<br />
mwuxarebad g a r d a i q c a (SuS. IV 4); sada-igi g a r d a a q c i a wyali RÂnod (C iov.<br />
4, 46); g a r d a i c v a l o s igi sikudilisagan cxorebad (iov. 5, 24); raJams g a r d a v -<br />
d g e mnobisagan (l 16, 4); coli Cemi g a r d a s r u l ars dReTa misTa (l 1, 18); g a r -<br />
d a g u a l e amier da warvideT huriastanad (iov. 7, 3).<br />
25 a . S a n i Z e , qarTuli gramatikis safuZvlebi, I, 238.<br />
46