You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Tu-uteos (C mrk 10, 11), Se-Tu-iZinos sofeli yoveli (iqve, 8, 36)... aRmo-Ra-iRe pirvelad<br />
dire igi Tualisagan Senisa (iqve 7, 5)... mo-mca-ved me da mo-mca-viRe (iqve 25, 27),<br />
Se-mca-rTul ars (xanZT. o 45)... mo-me-iwia Tquen zeda (DE mT 12, 28)... mo-raÁ-vidis (iqve,<br />
12, 44), mi-raÁ-iRes (iqve, 20, 11), mi-ra-scna salteni (Tekl. 120)... mo-nu-isTulian ekal-<br />
Tagan yurZeni (C mT 7, 16)... da-re-scxra (SuS. VI, 24), gan-re-idgina (kim. I, 19, 4)... mo-Zivides<br />
(C mT 27, 49)... Se-viTa-uZlo (xanZT. le 16)... Tquen Se-ara-xualT da SemavalTa<br />
ayenebT (C l 11, 52)... war-oden-vida (kim. I, 21, 13)... mi-xolo-vida (xanZT. n 10)... Se-Tumca-uZles<br />
(C mrk 13, 22), da-Tumca-xayenebdiT (xanmeti mravalT. 15a6-7)... aR-odenmca-ivso<br />
igi (C mrk 4, 37)... da-raÁme-stkbebis (Tekl. 95)... wars-sadme-wymedul ars (iqve, 102)... miraÁoden-srul<br />
iyo mun (kim. I, 20, 25)... maSin mi-vieTme-uges mwignobarTaganTa (DE mT 12,<br />
38)... mo-xoloTu-gerCdes Sen (Tekl. 96)... mo-odesme-vides misa (saba asur. 6, 30)... Se-Ra-<br />
Tu-wuxna mefჱ igi (DE mT 14, 9); Se-RaTu-mxudes SenTana sikudili (C mrk 14, 31)... mi-Tuvisme-utevneT<br />
codvani (C iov. 20, 23)... Se-esev˜ri-xgvanda (xanmeti mravalT. 22a9)... aRvinme-iaros<br />
igi (C iov. 9, 22).<br />
rTul nawilakTa CarTvisas Cveulebriv daculia aseTi rigi: Ra-Tu, Tu-mca, raÁ-oden,<br />
raÁ-ukue, xolo-Tu, Tu-vis-me, xolo-viTar, ese-viTar da ara: Tu-Ra, mca-Tu, odenraÁ,<br />
ukue-raÁ da sxv.<br />
rogorc cnobilia, qarTulSi zmniswini oTx funqcias asrulebs: a) gadmoscems<br />
zmnis fuZiT gamoxatuli moqmedebis mimarTulebas; b) aRniSnavs zmniT gadmocemuli<br />
moqmedebis srul saxes (srul aspeqts); g) awarmoebs dros, awmyosagan myofads da d)<br />
arsebiTad cvlis zmnis fuZis mniSvnelobas.<br />
amaTgan zmniswinis pirveladi funqciaa mimarTulebis aRniSvna. Cvenc amjerad<br />
zmniswinTa mxolod am funqcias SevexebiT.<br />
1. mi-, mo-. es zmniswinebi, gansakuTrebiT ki mo-, zmnisarTebsa da TandebulebSi<br />
gvevlineba, rogorc maTi Semadgeneli nawili: gareSe-mo || garSe-mo, ga-mo, gare-mo,<br />
winauk-mo, ukana-mo, zegarda-mo, mo-Rma, mi-Rma, mi-RmarT. mo gvaqvs gardigard-mo-Sic.<br />
es zmniswinebi gvxvdeba saxelebTanac Tandebulis funqciiT: amxanagisad-mi, misda-mi,<br />
Cemda-mo.<br />
am zmniswinebSi m zmnisarTul-nacvalsaxeluri Zireuli masalaa (mand, mun, amier...<br />
ama, ima) da funqciiT nacvalsaxelTa da zmnisarTTa g, s, q, w Zireuli Tanxmovanebis<br />
monacvlea (e-g-e, i-g-i, e-s-e, i-s-i, a-q, i-q, a-w, a-g-re, e-g-re, i-g-re, a-s-re, e-s-re, i-sre).<br />
xmovanTagan i-s funqcia naTeli Cans: igi CvenebiTi afiqsia, aRniSnavs sagnis siaxloves<br />
mesame pirTan da geneturad ukavSirdeba im i-s, romelic i-g-i, i-s-i, i-m, i-q<br />
nacvalsaxelebsa da zmnisarTebSi gvxvdeba. gaurkveveli Cans o-s warmomavloba, radgan<br />
mas TiTqmis araviTari paraleli ar daeZebneba. axsnas moiTxovs, Tu i-s sapirispirod<br />
pirvel pirTan siaxlovis gadmosacemad o ratom unda yofiliyo gamoyenebuli<br />
maSin, roca qarTulSi sameulTa sistemidan, e-s Tu ar miviRebT mxedvelobaSi, i-s<br />
Cveulebriv a upirispirdeba: i-m _ a-m, i-q _ a-q, i-gi _ a-gi (dialeq.), i-gre _ a-gre<br />
(dialeq.), i-sre _ a-sre (dialeq.), i-ger _ a-ger (dialeq.), i-mier _ a-mier da sxv. TiTqos<br />
mosalodneli iyo aqeTa mimarTulebis gadmosacemad zmniswinSi a yofiliyo gamoyenebuli,<br />
radgan qarTulSi mas i-s sapirispiro pozicia uWiravs da, Tu SeiZleba<br />
ase iTqvas, cocxal mawarmoebel afiqsad gvevlineba nacvalsaxelebisa da zmnisarTebis<br />
sameulTa sistemaSi. molaparake pirTan siaxlove-siSoris gansazRvra rom a da i<br />
xmovanebTan aris dakavSirebuli, es Cans iqidanac, rom dialeqtebSi oden xmovnebi (a,<br />
e, i) asruleben saTanado nacvalsaxelisa da zmnisarTis zemoaRniSnul funqcias.<br />
gamodis, rom mi-s sapirispirod qarTulSi ma- zmniswini unda gvqonoda. am mxriv<br />
yuradRebis Rirsia qarTuli kiloebis zogierTi Cveneba. rogorc cnobilia, ma-<br />
zmniswini axasiaTebs rogorc baris, ise mTis aRmosavlur kiloebs. rig SemTxvevaSi<br />
igi asimilaciis Sedegad miRebulad SeiZleboda CaeTvala kacs; mag., maaqvs, maarbenina,<br />
maaxsena da sxva, magram sxva SemTxvevaSi ma-s xmareba asimilaciiT ver aixsneboda;<br />
mag., mamdevs, mamiTrevs, mamivida, maiwera, maiyvana da sxva mravali.<br />
38