20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tavis adgils. es procesi enis ganviTarebis Sinagan kanonzomierebaTa erT-erTi gamovlinebaa<br />

da qarTuli saliteraturo enis ganviTarebis ZiriTad xazs mihyveba.<br />

qarTuli enis ganviTarebis garkveul etapze, rodesac inversiis yvela labiluri<br />

SemTxveva stabiluri gaxdeba, am formaTa inversiis sakiTxi, albaT, mxolod istoriul<br />

gramatikas SemorCeba, praqtikul gramatikaSi ki `miyvars~ tipis zmnebSi subieqturi<br />

piris niSnebad kvalificirebuli iqneba `manis rigis~ niSnebi da subieqtad _<br />

micemiTSi dasmuli saxeli, xolo obieqtur pirisad _ `vinis rigisa~ da obieqtad _<br />

saxelobiTSi dasmuli saxeli.<br />

magram rogori kvalifikacia SeiZleba mieces am sakamaTo formebs enis ganviTarebis<br />

Tanamedrove etapze?<br />

radganac dRes normad miCneulia `vakeTeb~ tipis zmnebis piris niSanTa mniSvneloba,<br />

amitom es formebi inversiul formebad unda CaiTvalos: maTSi subieqturi piris<br />

niSans saxelobiTSi dasmuli realuri obieqtis gamoxatva akisria, xolo obieqturi<br />

piris niSans _ micemiTSi dasmuli realuri subieqtisa (romelic garda imisa,<br />

rom marTavs zmnas pirSi, iTanxmebs kidec ricxvSi, riTac saxelobiT-formian saxel-<br />

Tan SedarebiT sintaqsurad met aqtiurobas amJRavnebs).<br />

amgvarad, dRes qarTulSi SeiZleba gamovyoT ZiriTadad sami tipis inversiuli<br />

formebi:<br />

1) gardamaval moqmedebiTi gvaris zmnaTa (aqtivTa) da Sesabamisad _ medioaqtivTa<br />

(umefia mas, utiria mas) III seriis formebi.<br />

2) grZnoba-aRqmis gamomxatveli gardauvali statikuri zmnebi (maT Sorisvea mTeli<br />

jgufi pirnakli zmnebisa, romelnic grS piris dakargvis gamo icvlebian mxolod<br />

grO piris mixedviT da inversiul zmnaTa rigSi dgebian, rogoricaa: maciebs, maxvelebs,<br />

mamTqnarebs, mazmorebs, makankalebs da sxv.).<br />

3) pasiuri subieqtis mqone inversiisken gadaxrili gardauvali dinamikuri zmnebi<br />

vnebiTi gvarisa, romelTac grO3-Si meryevi inversia axasiaTebT. maTve SeiZleba mivakuTvnoT<br />

e. w. SesaZleblobis (meWmeva, medgomeba), miCnevis (memwareba, mecotaveba), gunebis<br />

(memRereba, mecineba) vnebiTebic, romelTa yvela forma stabilur inversias<br />

gviCvenebs. amaTgan ukanasknelni (gunebis vnebiTebi) moklebulni arian piris mixedviT<br />

cvalebis unars. amaT rigsve SeiZleba mivakuTvnoT iseTi pirdakarguli zmnebi, rogoricaa<br />

meSveleba me (meSveleba is me).<br />

garda amisa, inversiul zmnaTa ricxvs uerTdeba warmoSobiT gardamavali pirdakarguli<br />

zmnebis mTeli rigi, miRebuli gardamaval zmnaTa II TurmeobiTis analogiiT,<br />

rogoricaa: (netavi) gamagebina me is, rom macemina me is, (xelSi) rom Camagdebina<br />

me is, netavi maCvena me is, netavi maWama me is da sxv. rogorc zemoT vnaxeT, maTi winapari<br />

pirdapiri formebi SualobiTi kontaqtis Sinaarsisaa, amaT ki es Sinaarsi dabinduli<br />

aqvT, radganac maT dakarges grS, moqmedebis iniciatori anu maiZulebeli<br />

piri, xolo moqmedebis realuri Semsrulebeli grO ki, bunebrivia, subieqtad iqna gagebuli.<br />

radganac es formebi aSkarad gardamaval zmnaTa II TurmeobiTis analogiiT<br />

aris miRebuli (rom, netavi gamekeTebina _ rom, netavi gamakeTebina), amitom, vfiqrobT,<br />

isini SeiZleboda I tipSic gangvexila, magram aucilebelia aRiniSnos, rom<br />

maT ara aqvT sxva mwkrivis formebi da icvlebian mxolod grO piris mixedviT (gamagebina,<br />

gagagebina, gaagebina), ris gamoc gancalkevebiT dganan.<br />

rogorc davinaxeT, Tanamedrove qarTulSi inversiul zmnaTa are sakmaod farToa,<br />

amitom maTi ignorireba qarTuli zmnis swavlebis procesSi dauSvebelia.<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!