Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
dinamikurs, kerZod, gamoxatavs dinamikas warsulSi da statikas awmyoSi anu: warsulSi<br />
momxdari moqmedebis Sedegs awmyoSi.<br />
amgvarad, statikur zmnaTa inversiaqmnil formebSi isaxeba perfeqtuli Sinaarsis<br />
gageba da dasabami eZleva perfeqtul droTa formebis ganviTarebas qarTuli zmnis<br />
uRlebis sistemaSi.<br />
statikur zmnaTagan ganviTarebulma dinamikurma Sinaarsma TandaTan formaluri<br />
gamoxatulebac pova: miweries tipis formebs daerTo zmniswini, da-miweries, rac SesaZlebeli<br />
gaxda mxolod mas Semdeg, rac am tipis zmnebma inversiis Sedegad dinamikuri<br />
Sinaarsi SeiZines. zmniswinis darTva, dinamikurobis maCvenebeli erT-erTi formaluri<br />
maxasiaTeblis (niSnis) gaCena am formebs kidev ufro umkvidrebs dinamikur<br />
Sinaarss perfeqtulobis niuansiT _ igulisxmeba dinamika warsulSi: es formebi gamoxataven<br />
warsulSi momxdari moqmedebis Sedegs, rezultats (amitom maT Zveli qar-<br />
TulisaTvis SeiZleba rezultatiuri formebi ewodos). amgvarad, mas Semdeg, rac (da)<br />
uweries (mas igi) zmnaSi micemiTSi dasmuli saxeli gaazrebul iqna subieqtad da<br />
TviT am zmnam ki miiRo dinamikuri Sinaarsi, igi bunebrivad iqca gagrZelebad im dinamikuri<br />
gardamavali zmnis paradigmisa, romelSic saxelobiTSi dasmuli Sesabamisi<br />
piri aris rogorc realuri, ise gramatikuli subieqti, awmyos jgufis ZiriTadi<br />
forma vwer (me mas) _ wers (igi mas); aoristis jgufis ZiriTadi forma davwere (me<br />
igi) _ dawera (man igi), dabolos, perfeqtuli jgufis ZiriTadi forma _ damiweries<br />
(me igi) _ dauweries (mas igi), romelic gamoxatavs warsulSi momxdari moqmedebis<br />
Sedegs awmyoSi (awmyos rezultativi). aqedan ganviTarda am formaTa erT-erTi Ziri-<br />
Tadi (dRes yvelaze gamokveTili) Sinaarsobrivi niuansi unaxaoba, TurmeobiToba, e.<br />
w. unaxavi aqtis gageba: awmyoSi vxedavT Sedegs im moqmedebisas, romelic warsulSi<br />
momxdara. da ase gagrZelda mTels sistemaSi kanonzomierad: imave statikuri zmnis<br />
wyvetilis formam mogvca dinamikurad gaazrebuli forma damewera (me igi), romelmac<br />
gamoxata winare warsulSi momxdari moqmedebis Sedegi warsul droSi (aqedan _<br />
namyos rezultativi anu namyo winarewarsuli); Sesabamisad _ imave statikuri zmnis<br />
II kavSirebiTis formis inversiisa da gadinamikurebis gziT miviReT mesame formac<br />
dameweros (me igi), sadac warsulSi momxdari moqmedebis Sedegi Cans momavalSi (momavlis<br />
rezultativi).<br />
amgvarad, statikur zmnaTa inversiaqmnilma gadinamikurebulma (dinamikurad gadaazrebulma)<br />
formebma gaagrZeles moqmedebiTi gvaris dinamikur zmnaTa paradigma 13 da<br />
Seavses is xarvezi, romelic qarTuli zmnis uRlebis sistemas hqonda: kerZod, warmoiSva<br />
perfeqtul droTa formebi. magram paradigmis gagrZeleba da Sevseba ase martivad<br />
ar dasrulebula. jer erTi, es Seexo ara mxolod gardamaval zmnebs, aramed<br />
moicva qarTuli zmnis uRlebis mTeli sistema: kerZod, analituri, aRweriTi warmoebis<br />
statikurma formebma daxatul var _ daxatul viyav _ daxatul viyo tipisa mogvca<br />
gardauvali dinamikuri zmnis awmyos, namyos da myofadis rezultatiuri sinTeturi<br />
formebi davxatulvar... da sxv. (saidanac Semdgom imave mizeziT, rac zemoT,<br />
ganviTarda TurmeobiTobis, unaxaobis Sinaarsi).<br />
xolo, rac Seexeba dinamikur gardamaval zmnaTa paradigmis gagrZelebas, rogorc<br />
mosalodneli iyo, Senacvlebulma statikurma formebma (mixaties, mikeTies...) dairTes<br />
dinamikurobis kidev erTi niSani _ paradigmis sawyisi (awmyos) formebis maxasiaTebeli<br />
Sesabamisi Tematuri sufiqsebi (vxat-av _ damixat-av-s, vakeT-eb _ gamikeT-eb-ies),<br />
riTac formaluradac daemsgavsnen maT. (_eb Tematur sufiqsian zmnebSi es procesi<br />
ufro Sors wavida da analogiiT gavrcelda e. w. II TurmeobiTis formebzec: gameke-<br />
Ta _ gamekeT-eb-ia _ gamekeT-eb-in-a).<br />
amgvarad, statikur zmnaTa inversiis Sedegad qarTuli zmnis uRlebis sistemaSi<br />
TandaTan Camoyalibda dro-kiloTa sruliad axali jgufi, romelic dRes III seriis<br />
13 am sakiTxis irgvliv dawvrilebiT ix. n. naTaZe, mesame seriis dro-kiloTa warmoebisaTvis<br />
qarTulSi, ike, t. VII, Tb., 1955 w.<br />
29