Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
uxeiro damwersa (ilia); Tu rusTaveli maniqevelia, c x a d i a , misi RmerTi, upirveles yovlisa,<br />
maniqeveli unda iyos (m. gogib.); rodesac Sen win dauZinebeli mteri dgas, Seni damqcevi<br />
da damamxobeli, c x a d i a , yvelaferi gZuls misi (g. asaT.).<br />
d) winadadebis SuaSi, zmna-Semasmenlis mimarT kontaqtur poziciaSi:<br />
gr. orbelians axalgazrdebma Seuties. man r a s a k v i r v e l i a , iukadrisa axali mwerlebis<br />
gamolaSqreba (i.Mmansvet.); quTaisSi Teatri Cemi drois axalgazrdobisaTvis, r a s a k v i r -<br />
v e l i a , ar iyo martooden dasvenebisa da garTobis adgili (g. qiq.); ... petriws unda qristianoba<br />
gonieri da dasajerebeli gaxados da, r a s a k v i r v e l i a , ar grZnobs, rom momavalSi<br />
aristotele qristes daCrdilavs (m. gogib.); vaJa-fSavelas Tematika, sulieri simaRleebi,<br />
c x a d i a , ar ifargleba mxolod erovnuli interesebiT (`krit.~).<br />
e) winadadebis bolos (absolutur boloSi an Tanwyobili winadadebis pirveli<br />
Semadgenlis bolos):<br />
...xalxma daujera, r a s a k v i r v e l i a , da amiT gaTavda es ucnauri ambavi (akaki); ...aRzrdaSi<br />
marto zrdilobas ar vgulisxmob, r a s a k v i r v e l i a (pres.).<br />
zmna-Semasmenlis mimarT kontaqtur poziciaSi CarTuli da zmna-Semasmeneli SeiZleba<br />
erTi intonaciuri maxviliT warmoiTqvas, gansakuTrebiT maSin, Tu winadadeba<br />
martivi gauvrcobelia. magaliTad, winadadebaSi, _ `kodalasac, rasakvirvelia, gauxarda~<br />
(vaJa), _ CarTuli intonaciurad ar gamoiyofa winadadebis wevrebisagan. magram<br />
am sityvebis gankerZoebulobas nebismier poziciaSi xels uwyobs maTi formac: a<br />
zmnuri elementi maT winadadebis tolfas erTeulebad aqcevs. maTi kavSiri winadadebis<br />
danarCen nawilebTan ki hipotaqsuri xasiaTisaa. zogi am CarTulTagan SeiZleba<br />
warmoSobiT rTuli winadadebis nawili iyos. aseTi azria, magaliTad, gamoTqmuli<br />
marTalia CarTulis Sesaxeb. 52<br />
sakmarisia, aRniSnuli sityvebidan romelime moxvdes SesityvebaSi Tundac damxmare<br />
sityvasTan erTad, rom mTavari winadadebis rolSi gamovides da rom kavSiriT<br />
gamoeyos winadadebas. mag.:<br />
a q c x a d i a , r o m sofelSi namyof aTi Tvis bavSvs sasaxleSi yvelaferi meucxoveboda<br />
da gaSterebuli viqnebodi... (akaki); ...magram u e W v e l i a , rom nawarmoebis `stilis idea~ unda<br />
warmarTavdes mwerlis enis kvlevasac (`saenaTm. Zieb.~).<br />
magram Sdr.:<br />
adamians uZveles droSive gauCnda sitkbos gemo, romlis dakmayofilebis ueWvo wyaros<br />
Tafli warmoadgenda. b u n e b r i v i a , r o m adamiani sargeblobda rogorc futkris, aseve<br />
mcenaris TafliT (al. rob.).<br />
zmnuri formis CarTulebis rom kavSiriT gamoyofa winadadebisagan s a l i t e r a -<br />
turo qarTulisaTvis miuReblad iTvleba 53.<br />
* * *<br />
warmodgenili dakvirvebis mixedviT, C a r T u l s i t y v e b S i TiTqos sami fena gamoiyofa.<br />
1. ,,sakuTriv CarTulebi~, romlebic reducirebul winadadebebs warmoadgenen an<br />
winadadebaTa tolfasni arian da romelTa mniSvnelobaSi modaluri niuansi Warbobs.<br />
isini nebismier poziciaSi CarTulis rols asruleben (da mTel winadadebas<br />
miemarTebian). esenia: zmnisarTebi samwuxarod, sabednierod, bedad... da Sedgenili Semasmenlis<br />
formis mqone sityvebi (rasakvirvelia, cxadia...).<br />
2. damxmare sityvebi (nawilakebi, kavSirebi), romlebic mxolod stiluri daniSnu-<br />
52 l . k v a W a Z e , dasax. naSr., gv. 413.<br />
53 iqve.<br />
269