Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ziciaSia igi meore zmna-Semasmenlis mimarT, intonaciurad gamoyofilia winadadebis<br />
danarCeni nawilisagan da CarTulis funqcias asrulebs. pauza CarTulsa da winadadebis<br />
danarCen nawils Soris, cxadia, xangrZlivi ar aris 49 .<br />
a) CarTuli kontaqtur poziciaSi zmna-Semasmenlis mimarT:<br />
...etyoba, daugvianda amboxi, anda ubralod ar ewera upiro kacis saxeliT rom wasuliyo<br />
am qveynidan (T. Wil.); e t y o b a daCveuli ar iyo aqauri xalxi aseT arasasurvel stumrebs da<br />
es amodena cixe-simagrec imitom aegoT... (v. Wel.); S e i Z l e b a , xma gaiRos floqvis qveS, magram<br />
sityvas ar dasZravs... (g. asaT.).<br />
b) CarTuli distanciur poziciaSia zmna-Semasmenlis mimarT:<br />
... m g o n i es nagazi guSinac Sexvda, guSinac ase upatronod dawanwalebda (a. sulak.);<br />
v g o n e b , aq cotaodeni mniSvneloba unda hqonoda im garemoebasac, rom imis saxelis gagoneba<br />
uneblieT gamoiwvevda saberZneTis gamoCenili filosofosis platonis saxels (i. mansvet.);<br />
S e i Z l e b a , rusTaveli maniqevelur moZraobas TanaugrZnobda da Tavisi opozicioneroba<br />
oficialuri qristianobis mimarT aqedan aiRo (m. gogeb.). S e s a Z l o a , scenaze gasvlis moTxovnileba<br />
imanac gagvimZafra, rom ufro xSirad kulisebSi gvixdeboda yuryuti (g. asaT.).<br />
winadadebis SuaSi moqceuli igive sityvebi funqciur sxvaobas avlenen sxvadasxva<br />
poziciaSi:<br />
winadadebis ZiriTad zmna-SemasmenelTan distanciur poziciaSi isini ufro damoukidebelni<br />
arian intonaciurad da CarTulis funqcias asruleben.<br />
magaliTad:<br />
...mucelSi daZgerebulma Zalam, e t y o b a , mTeli taniT Semoabruna (o. Wil.). raki im wuTas<br />
maincdamainc Sen gamovardi nasaydralidan, S e i Z l e b a , axla sul sxvis magivrad gdixar axla<br />
pirqve... (`mnaT.~); yvela qalaqis aRdgenisas gardauvalia erTi: aRdgenils, S e s a Z l o a ,<br />
cota Teatraluri ieri dahkravdes... (pres.).<br />
zmna-SemasmenelTan kontaqtur poziciaSi ki isini intonaciurad gamTlianebul<br />
wyvils qmnian SemasmenelTan erTad da modaluri nawilakis funqcias asruleben. winadadebis<br />
`RerZi~ _ zmna-Semasmeneli SeiZleba sxvadasxva nakvTSi iyos. Cveni masalis<br />
mixedviT, yeelaze xSirad igi uwyvetelSia an wyvetilSi. magaliTad:<br />
mamis sikvdilzed pirvelSi bevri inaRvla da, mgoni, itira kidec (ilia); ...dedas ise-<br />
Ti saxe hqonda, mgoni sayvedurobda (a. sulak.); viRacas, etyoba, agviandeboda<br />
da mosacdel oTaxSi erTTavad wrialebda (g. doCan.); komisias, e t y o b a , m o e w o n a Cveni namuSevrebi,<br />
magram samxatvro akademiaSi misaRebi gamocdebi mTavrdeboda...(pres.).<br />
gansakuTrebiT aSkaraa aRniSnuli wyvilis intonaciuri mTlianoba, roca modaluri<br />
zmna III piris formiTaa warmodgenili da zogadi awmyos semantikisaa, xolo<br />
ZiriTadi Semasmeneli kavSirebiTi kilos zmnaa. magaliTad:<br />
is, rac zogadia (universaluria) enebisaTvis, SeiZleba, aRmovaCinoT ara logikur<br />
msjelobaTa gziT, aramed enaTa formebis erTmaneTTan SedarebiT (r. enuq., Targm.).<br />
anda, roca modalur zmnasa da Semasmenels Soris darRveulia nakvTTa SesaZlebeli<br />
Sexameba:<br />
S e i Z l e b a g v e v a r a u d a [Sdr.: SeiZleboda, gvevarauda], rom isini Seedavebodnen er-<br />
TmaneTs (pres.); mezoblebi amaod daSvrnen lodiniT, kotikos qaliSvili gareT gasvlas,<br />
e t y o b a , a r a p i r e b d a [Sdr.: etyoboda, ar apirebda] (a. sulak.).<br />
49 r. SamelaSvilis azriT, winadadebis TavSi mdgomi CarTulebi, raki `isini semantikurad<br />
mTel winadadebas ekuTvnian, warmoiTqmian mTel winadadebasTan mTlianobaSi da amiT mis organul<br />
nawilad gamodian~. r . S a m e l a S v i l i , dasax. naSr., gv. 156.<br />
267