You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
qciaTa aRweris dros (arn. Ciq.); raki patimrebi gareT gamouSves, SeTqmulni, m a S a s a d a m e ,<br />
darwmunebuli iyvnen, rom solomoni maTi SemweobiTac verafers gaxdeboda... (r. jafar.).<br />
magram maSasadame kavSirs aqvs meore mniSvnelobac _ ganmartebiTi: ese igi. mag.:<br />
30 TibaTves, m a S a s a d a m e , g u S i n CvenTan mobrZandnen... (i. maWav., Targm.) 44 ; qristes Sobis<br />
dResaswauli, qristianobamde, yvelgan, maSasadame CvenSiac iyo dResaswauli miTras<br />
Sobisa (k. kek.).<br />
am mniSvnelobiT maSasadame ukve gankerZoebuli wevris sakavSirebeli sityvis<br />
funqcias asrulebs da im wevrTan erTad unda gamoiyos mZimeebiT. e. i. unda iyos: 30<br />
TibaTves, maSasadame guSin, CvenTan mobrZandnen; ...yvelgan, maSasadame, CvenSiac, iyo...<br />
3. zmnis formebi CarTulis funqciiT (e. w. `predikatuli CarTulebi~)<br />
CarTulis funqciiT SeiZleba Segvxvdes: a) zmnis piriani formebi _ damoukideblad,<br />
b) Sedgenili Semasmenlis formis mqone gamoTqmebi, g) aRniSnuli formebiT<br />
Sedgenili Sesityvebebi da frazeologiuri gamoTqmebi. aseTebia: etyoba || etyoboda<br />
da rogorc etyoba; Cans da rogorc Cans; vfiqrob || vfiqrobdi da rogorc vfiqrob<br />
(|| rogorc fiqrobs); maxsovs da rogorc maxsovs; vgoneb || mgonia (|| mgoni); warmoidgineT;<br />
ra(Ra) Tqma unda (|| Tqma a(Ra)r unda); SeiZleba || SesaZlebelia da gana SeiZleba<br />
an savsebiT SesaZlebelia; cxadia da TavisTavad cxadia; bunebrivia, ueWvelia,<br />
rasakvirvelia, marTalia da sxv.<br />
aq ganvixilavT etyoba tipis formebs da rasakvirvelia tipis erTsityvian gamoTqmebs,<br />
radgan maTTan dgeba funqciaTa gansazRvris sakiTxi da Cndeba sadavo sakiTxebi<br />
punqtuaciis TvalsazrisiT.<br />
cnobilia, rom modalur zmnaTa erTi nawili dRes nawilakadaa qceuli. aseTebia:<br />
lamis, egeb(is), unda, iqneb... rogorc aRniSnulia specialur literaturaSi, aseTsave<br />
tendencias iCens CarTulad xSirad gamoyenebuli vTqvaT, vnaxoT, davuSvaT... agreTve<br />
SeiZleba... gamoTqmulia varaudi, rom `zogierTi dRevandeli nawilaki swored CarTulis<br />
tipis zmnuri gamonaTqvamidan Cans warmoSobili. aseTebia: TiTqos (_ Tu iTqvas<br />
= Tu SeiZleba iTqvas), mgoni(a) (|| mgoni)... 45 da rom ,,(ara) mgonia, mgoni gamoTqmis magaliTze<br />
kargad Cans Tanamedrove qarTulSi CarTulis tipis gankerZoebuli gamoTqmis<br />
nawilakad qcevis procesi, rac jer kidev damTavrebuli ar aris~. 46 amitom<br />
mgoni(a) `CarTuladaa g a a z r e b u l i (xazgasma Cvenia, n. c.) zogjer amJamadac~. 47<br />
modaluri zmnebis nawilakad qcevisaTvis marTlac xeli unda Seewyo am zmnebis<br />
xSir monawileobas e. w. CarTul gamoTqmebSi, _ gamoTqmebSi, romlebSic es zmnebi<br />
qmnidnen e. w. infinitiur konstruqcias da damxmare zmnis rolSi gamodiodnen 48 . magram<br />
ufro zusti iqneba albaT vTqvaT, _ ara CarTuli iqca nawilakad, aramed, rogorc<br />
zemoTac aRvniSneT, srulmniSvnelovani sityva _ zmna, damxmare zmnad gamoyenebis<br />
gziT, TandaTan gacvda semantikurad da iqca arasrulmniSvnelovan, damxmare<br />
sityvad _ nawilakad. zogierTi es nawilaki ki (mag., mgoni /a) garkveul sintaqsur pirobebSi<br />
asrulebs CarTulis funqcias.<br />
zmnis ama Tu im piriani formis funqcias (nawilakia igi Tu CarTuli) gansazRvravs<br />
ZiriTadad isev da isev sityvaTganlageba Tu intonacia.<br />
winadadebis TavSi moqceuli zmnis piriani forma, ganurCevlad imisa, Tu ra po-<br />
44 qegl, V.<br />
45 a . S a n i Z e , qarTuli enis gramatikis safuZvlebi, gv. 614; a . p a p i Z e , II kavSirebiTis nakvTis<br />
funqciebi... qsks, IV, gv. 157 da 164-165.<br />
46 a . p a p i Z e , dasax. naSr., gv. 178.<br />
47 iqve, gv. 177.<br />
48 am konstruqciis raobisaTvis da swored infinituri konsrtruqciis gavliT zmnuri warmomavlobis<br />
nawilakebis miRebisaTvis ix. a . p a p i Z e , dasax. naSr., gv. 161-163.<br />
266