20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

qciaTa aRweris dros (arn. Ciq.); raki patimrebi gareT gamouSves, SeTqmulni, m a S a s a d a m e ,<br />

darwmunebuli iyvnen, rom solomoni maTi SemweobiTac verafers gaxdeboda... (r. jafar.).<br />

magram maSasadame kavSirs aqvs meore mniSvnelobac _ ganmartebiTi: ese igi. mag.:<br />

30 TibaTves, m a S a s a d a m e , g u S i n CvenTan mobrZandnen... (i. maWav., Targm.) 44 ; qristes Sobis<br />

dResaswauli, qristianobamde, yvelgan, maSasadame CvenSiac iyo dResaswauli miTras<br />

Sobisa (k. kek.).<br />

am mniSvnelobiT maSasadame ukve gankerZoebuli wevris sakavSirebeli sityvis<br />

funqcias asrulebs da im wevrTan erTad unda gamoiyos mZimeebiT. e. i. unda iyos: 30<br />

TibaTves, maSasadame guSin, CvenTan mobrZandnen; ...yvelgan, maSasadame, CvenSiac, iyo...<br />

3. zmnis formebi CarTulis funqciiT (e. w. `predikatuli CarTulebi~)<br />

CarTulis funqciiT SeiZleba Segvxvdes: a) zmnis piriani formebi _ damoukideblad,<br />

b) Sedgenili Semasmenlis formis mqone gamoTqmebi, g) aRniSnuli formebiT<br />

Sedgenili Sesityvebebi da frazeologiuri gamoTqmebi. aseTebia: etyoba || etyoboda<br />

da rogorc etyoba; Cans da rogorc Cans; vfiqrob || vfiqrobdi da rogorc vfiqrob<br />

(|| rogorc fiqrobs); maxsovs da rogorc maxsovs; vgoneb || mgonia (|| mgoni); warmoidgineT;<br />

ra(Ra) Tqma unda (|| Tqma a(Ra)r unda); SeiZleba || SesaZlebelia da gana SeiZleba<br />

an savsebiT SesaZlebelia; cxadia da TavisTavad cxadia; bunebrivia, ueWvelia,<br />

rasakvirvelia, marTalia da sxv.<br />

aq ganvixilavT etyoba tipis formebs da rasakvirvelia tipis erTsityvian gamoTqmebs,<br />

radgan maTTan dgeba funqciaTa gansazRvris sakiTxi da Cndeba sadavo sakiTxebi<br />

punqtuaciis TvalsazrisiT.<br />

cnobilia, rom modalur zmnaTa erTi nawili dRes nawilakadaa qceuli. aseTebia:<br />

lamis, egeb(is), unda, iqneb... rogorc aRniSnulia specialur literaturaSi, aseTsave<br />

tendencias iCens CarTulad xSirad gamoyenebuli vTqvaT, vnaxoT, davuSvaT... agreTve<br />

SeiZleba... gamoTqmulia varaudi, rom `zogierTi dRevandeli nawilaki swored CarTulis<br />

tipis zmnuri gamonaTqvamidan Cans warmoSobili. aseTebia: TiTqos (_ Tu iTqvas<br />

= Tu SeiZleba iTqvas), mgoni(a) (|| mgoni)... 45 da rom ,,(ara) mgonia, mgoni gamoTqmis magaliTze<br />

kargad Cans Tanamedrove qarTulSi CarTulis tipis gankerZoebuli gamoTqmis<br />

nawilakad qcevis procesi, rac jer kidev damTavrebuli ar aris~. 46 amitom<br />

mgoni(a) `CarTuladaa g a a z r e b u l i (xazgasma Cvenia, n. c.) zogjer amJamadac~. 47<br />

modaluri zmnebis nawilakad qcevisaTvis marTlac xeli unda Seewyo am zmnebis<br />

xSir monawileobas e. w. CarTul gamoTqmebSi, _ gamoTqmebSi, romlebSic es zmnebi<br />

qmnidnen e. w. infinitiur konstruqcias da damxmare zmnis rolSi gamodiodnen 48 . magram<br />

ufro zusti iqneba albaT vTqvaT, _ ara CarTuli iqca nawilakad, aramed, rogorc<br />

zemoTac aRvniSneT, srulmniSvnelovani sityva _ zmna, damxmare zmnad gamoyenebis<br />

gziT, TandaTan gacvda semantikurad da iqca arasrulmniSvnelovan, damxmare<br />

sityvad _ nawilakad. zogierTi es nawilaki ki (mag., mgoni /a) garkveul sintaqsur pirobebSi<br />

asrulebs CarTulis funqcias.<br />

zmnis ama Tu im piriani formis funqcias (nawilakia igi Tu CarTuli) gansazRvravs<br />

ZiriTadad isev da isev sityvaTganlageba Tu intonacia.<br />

winadadebis TavSi moqceuli zmnis piriani forma, ganurCevlad imisa, Tu ra po-<br />

44 qegl, V.<br />

45 a . S a n i Z e , qarTuli enis gramatikis safuZvlebi, gv. 614; a . p a p i Z e , II kavSirebiTis nakvTis<br />

funqciebi... qsks, IV, gv. 157 da 164-165.<br />

46 a . p a p i Z e , dasax. naSr., gv. 178.<br />

47 iqve, gv. 177.<br />

48 am konstruqciis raobisaTvis da swored infinituri konsrtruqciis gavliT zmnuri warmomavlobis<br />

nawilakebis miRebisaTvis ix. a . p a p i Z e , dasax. naSr., gv. 161-163.<br />

266

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!