Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
zoma-odenobis aRmniSvneli zmnizedebi umetes SemTxvevaSi zmnas win uswrebs~ 22 da<br />
rom `poziciis simyaris mxriv arc erTi wevri ar Seedreba aRniSnul garemoebas~ 23 .<br />
axsnilia am myari poziciis mizezic: `...Semasmeneli arc SinaarsiT da arc Tavisi<br />
formiT ar moiTxovs im dazustebas, romelic viTarebis garemoebas Seaqvs winadadebaSi.<br />
TviT viTarebis garemoeba, winadadebis sxva wevrebisagan gansxvavebiT, Sinaarseulad<br />
araa TavisTavadi, igi mxolod sxva sityvis _ Semasmenlis _ rogorobas aRniSnavs<br />
da calke aRebuli arafers gamoxatavs. bunebrivia, Tu viTarebis garemoeba cdilobs<br />
miekedlos `fuZe~-sityvas, Semasmenels~ 24 .<br />
Tu aRniSnuli poziciis Secvla, erTi mxriv, `...stilistikuri Seusabamobis mizezi<br />
xdeba da winadadebis Sinaarssac elfers ucvlis~, ganasxvavebs winadadebis wevrebs<br />
(`tarieli q a r i v i T m i a q r o l e b d a cxens~ da `miaqrolebda q a r i v i T<br />
cxens~) 25 , meore mxriv, igi xels uwyobs zmnisarTebis gankerZoebas.<br />
specialur literaturaSi SeniSnulia Semdegic: Tu winadadebaSi ori viTarebis<br />
garemoebaa, isini ganlagebulia imis mixedviT, Tu `romel semantikur erTeulTan amyareben<br />
kavSirs: mTel winadadebasTan Tu mxolod SemasmenelTan. winadadebis<br />
msazRvreli Tavkidur pozicias ikavebs winadadebaSi, Semasmenlisa ki _<br />
mis winamavals~ 26 . Tvlian, rom `viTarebis garemoebaTa amgvari dayofa-diferencireba<br />
iZleva gasaRebs CarTulis movlenis gagebaSic: CarTuli xSirad viTarebis garemoebad<br />
realizdeba, Tu mas uSualod daukavSirdeba zmna-Semasmeneli da pauzis gareSe<br />
CaerTveba winadadebaSi~ 27 .<br />
da ara mxolod winadadebaSi warmodgenili ori zmnisarTidan erT-erTi, aramed<br />
erTi zmnisarTic _ sxvadasxva poziciaSi _ SeiZleba realizebul iqnes viTarebis garemoebad<br />
an CarTulad. amitom CarTulisa Tu zmnisarTebis (zmnizedebis) Sesaxeb arsebul<br />
meTodur literaturaSi specialurad msjeloben viTarebis garemoebisa da<br />
CarTulis gansxvavebis Sesaxeb da miuTiTeben swavlebis procesSi am sakiTxis mimarT<br />
yuradRebis gamaxvilebis aucileblobazedac.<br />
rogorc irkveva, gankerZoebuli zmnisarTi yovelTvis CarTulad SeiZleba arc iqnes<br />
kvalificirebuli.<br />
SedarebisaTvis jer moviyvanT winadadebebs, romlebSic zmnisarTs misTvis bunebrivi<br />
pozicia uWiravs _ zmna-Semasmenels uSualod win uZRvis da viTarebis garemoebis<br />
rols asrulebs (sanimuSod ZiriTadad iseTi winadadebebi mogvyavs, romlebSic<br />
zmnisarTi sintaqsurad da intonaciurad ar aris gankerZoebuli, magram, raki igive<br />
zmnisarTi xSirad gvevlineba CarTulad, SecdomiT gamoyofilia winadadebis wevrebisagan<br />
mZimeebiT:<br />
qalebma SeniSnes, rom Zveli dedebi, u m e t e s a d , aras akeTebdnen, mxolod kopwiaobas<br />
undebodnen (akaki); es mimarTuleba, u p i r a t e s a d , logikur-semantikuri iyo (r. enuq. Targ.);<br />
mwvane sasuqebis gamoyeneba, g a n s a k u T r e b i T , xelsayrelia borcvian-gorakian pirobebSi (a.<br />
jafar.).<br />
mWidro kavSiri, romelic axasiaTebs SemasmenelTan kontaqtur poziciaSi myof<br />
viTarebis garemoebas (zmnisarTs), irRveva, Tu igi zmnis Semdeg gadainacvlebs. intonaciurad<br />
igi ukve Sordeba `fuZe~-sityvas da gankerZoebisaken iswrafvis. mag.:<br />
rogorc m o g e x s e n e b a T s a z o g a d o d qvrivis mdgomareoba [Sdr.: rogorc s a z o g a -<br />
d o d m o g e x s e n e b a T qvrivis mdgomareoba], es dedakaci dids wvasa da dagvaSi iyo (al.<br />
yazb.); erTxel, rodesac puris Wamad isxdnen darbaislebi mefesTan da S e e q c e o d n e n C v e -<br />
22 m . C i n C a l a Z e , qarTuli zmnizedis swavleba skolaSi, Tb., 1955, gv. 151.<br />
23 S. afridoniZe, dasax. naSr., gv. 42.<br />
24 b . f o C x u a , dasax. naSr., gv. 119-120.<br />
25 m . C i n C a l a Z e , dasax. naSr., gv. 151.<br />
26 S. afridoniZe, dasax. naSr., gv. 44.<br />
27 iqve, gv. 45.<br />
257