q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

kasri; gatexili Rvinis Wiqa; lamazi papirosis yuTi; didi Saqris qarxana...
III. warmomavlobas gviCveneben msazRvrelebi Semdeg SesityvebebSi:
Txis (Roris, batis, Zroxis, daTvis, cxvris, qaTmis...) qoni;
Roris (Zroxis, qaTmis, indauris, batis, ixvis, Txis, kameCis, kurdRlis, daTvis,
xaris, wiwilis...) xorci;
Zroxis (kameCis, Txis, cxvris...) rZe, yveli;
xaris (jixvis, daTvis, Txis, melias, kurdRlis...) tyavi;
melias (kurdRlis, wavis...) bewvi;
zRvis kenWi (mcenare, Rori, lomi...), riyis qva, mTis qanebi; soflis wamali;
wyaros (mdinaris, tbis, zRvis, gubis, mtkvris...) wyali;
mTis wyaro (mdinare, nakaduli, haeri, niavi...);
tbis (zRvis, mdinaris, mtkvris...) Tevzi;
wvimis (sisxlis, Rvinis, oflis...) wveTi;
ZaRlis (mglis, lomis...) lekvi; katis knuti, daTvis beli, vefxvis bokveri, kurdRlis
baWia, qaTmis wiwila; batis (indauris) Wuki; indauris (ixvis) WuWuli; yvavis
baxala...
warmomavloba ivaraudeba, oRond gansxvavebuli niuansiT, iseT SesityvebebSi, rogoricaa:
vaSlis xe, Cais buCqi da sxv. maTi Sinaarsi migviTiTebs, rom sazRvruli
(xe, buCqi...) aris msazRvrelis wyaro, misi momcemi, warmomSobi. xe aris vaSlis momcemi,
buCqi _ Cais momcemi, wyaro _ ukvdavebis momniWebeli da sxv. aseTebia:
kaklis (vaSlis, msxlis, atmis, furclis, tyemlis...) xe;
Cais (askilis, vardis, kvrinCxis, kowaxuris...) buCqi;
mayvlis (gogris, kitris, lobios...) bardi;
ukvdavebis wyaro; siyvarulis wamali da sxv.
bunebrivad daismis sakiTxi, Tu ra mimarTebaa aseT Sesityvebebsa da kompozitebs
Soris. eseni xom myari Sesityvebebia, Zalian xSirad erTad rom ixmareba: mTis niavi,
wyaros wyali, spilenZis WurWeli, xis saxli... sruliad advili SesaZlebelia am
mtkice gamonaTqvamTa erT sityvad Serwyma. marTlac, aseT SesityvebaTagan miRebuli
Cans Semdegi kompozitebi: rkinigza, vercxliswyali, vardiswyali, piriswyali, jariskaci,
kariskaci, xevisberi, cxeniswyali, mejvrisxevi, cnobismoyvare, stumarTmoyvare,
pativmoyvare, mxareTmcodne, xelovnebaTmcodne...
Znelia Zieba imisa, Tu ratom iqceva zogi gamoTqma kompozitad da sxva ki ara. magaliTad,
rkinigza kompozitia, rkinis xidi araa kompoziti; miuxedavad amisa aucilebelia
da arc Tu Zneli kompozitisa da gamonaTqvamis gamijvna.
kompoziti gvaqvs im SemTxvevaSi, Tu misi Semadgeneli nawilebi ukve ise mWidrodaa
erTmaneTTan dakavSirebuli, rom maTi gadasma an maT Soris sxva sityvis Casma
ar SeiZleba. magaliTad: jariskaci _ SeuZlebelia kaci jarisa an jaris mamaci kaci.
xolo, Tu ori sityvis iseTi SeerTeba gvaqvs, romelSic nawilebi SeiZleba gadaisvas
an maT Soris sxva sityva Caisvas, igi Sesityvebaa da ara kompoziti 15 . magaliTad:
rkinis xidi _ SeiZleba vTqvaT axali xidi rkinisa an rkinis axali xidi, magram ar
SeiZleba axali gza rkinisa an rkinis axali gza. SesaZlebelia mxolod da mxolod
axali rkinigza; aseve SesaZlebelia xevis Zveli salocavi an Zveli salocavi xevisa,
magram SeuZlebelia xevis axali beri an axali beri xevisa; unda axali xevisberi.
IV. zemomoyvanili sintagmebi myari Sesityvebebia. maTgan gansxvavdeba Sesityvebebi,
romlebic kuTvnilebas gamoxatavs. kuTvnilebas gamoxataven msazRvreli saxelebi qve-
moT CamoTvlil sintagmebSi:
amxanagis wigni (CanTa, rveuli, saxli, tansacmeli...);
15 a r n . C i q o b a v a , zogadi enaTmecniereba, I, 1946, gv. 162.
231