q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

20.09.2013 Views

sax. moTxr. mic. mimarT. naT. moqm. wod. didi xis tot-i did-ma xis tot-ma did xis tot-s did xis tot-ad did-i xis tot-is did-i xis tot-iT did-o xis tot-o 228 didi xis toti didi xis tot-ma didi xis tot-s didi xis tot-ad didi xis tot-is didi xis tot-iT dido xis tot-o aqedan Cans, am ori gansxvavebuli tipis Sesityvebis sruli formaluri damTxveva gvaqvs saxelobiTsa, naTesaobiTsa da moqmedebiTs brunvaSi. swored es formebi qmnian orazrovnebas: sax. didi xis toti = didi xis toti da didi xis toti naT. didi xis tot-is = didi xis totis da didi xis totis moqm. didi xis tot-iT = didi xis totiT da didi xis totiT rac Seexeba sxva brunvebs, atributuli msazRvrelis gaformeba brunvis niSnebiT am ori tipis Sesityvebis garCevis SesaZleblobas qmnis: didma xis totma ukve aRar ireva meore SesityvebaSi, romelic moTxrobiTSi asea: didi xis totma. asevea mimarTulebiTsa da micemiTSi, Tumc sityvaTa rigi aqac veraa gamarTuli. magaliTad: [kacma] CibuxSi dauwyo TiTiT tena xelisgulze g a f S v n e t i l s Tambaqos klertebs (vaJa). radganac brunvis niSnebi ganarCeven am or gansxvavebul Sesityvebas, didi yuradReba unda mieqces maT marTebulad xmarebas. iakubma TviTon Seayena mixasi xmel SeSis zvinze (r. gvet.). xmel msazRvrelia SeSisa, masTan unda iyos SeTanxmebuli (xmelis). aq ki xmel brunvis niSanmokvecili formiTaa warmodgenili, zvin-Tan SeTanxmebuli gamodis da iqmneba STabeWdileba, rom xmelia zvini. unda iyos: xmeli SeSis zvinze. aseTia Cveni xvalindel gadacemaTa programa (telegadacema). Cveni msazRvrelia gadacemebisa, amitom unda iyos: Cven... gadacemaTa an Cveni xvalindeli gadacemebis... ambavi pirveli ofliani maneTis Sovnisa (m. javax.). unda iyos: pirveli ofliani maneTis, radgan pirveli gansazRvrebaa maneTisa. msgavsi SemTxvevebi SeTanxmebis aRrevisa gvxvdeba i. WavWavaZis nawerebSic: T a v i s ganuSorebel meuRliTurT... buCo erTi mxriv mTel kalos samxreTis n a p i r z e d gorasaviT gawoliliyo... luarsabi... swuxda e x l a n d e l d r o e b i s Wirisa gamo da sxv. maSasadame, sityvaTa rigSi istoriulad momxdarma cvlilebebma _ sityvaTa rigis Secvlam da SeTanxmebis moSlam gamoiwvia ori gansxvavebuli Sesityvebis garegnulad damsgavseba, ramac Seqmna orazrovnebis warmoSobis safrTxe. ra saSualeba monaxa enam am orazrovnebis Tavidan asacileblad? pirveli STabeWdileba aseTia: Tu SeTanxmebuli msazRvrelis win dasma orazrovnebas iwvevs, maSin es amxsneli SuaSi Caismis (xis didi toti), sxvagvarad rom vTqvaT, zedsarTauli amxsneli didi uSualod win daesmis mis mier asaxsnel sityvas: Tu igi tots xsnis, gveqneba: xis didi toti, xolo, Tu xis msazRvrelia _ didi xis toti (swored ase esmiT es sakiTxi, rodesac weren: Zroxis civi qoni, wignis ori maRazia an Rvinis didi kasri). magram aseTi gadasma yovelTvis rodi xdeba. rogorc aRvniSneT, enaSi aris garkveuli gamonaTqvamebi, romlebTanac atributuli msazRvreli uyoymanod win ismis

miuxedavad imisa, rom mezoblad moxvedril msazRvrelTa semantikuri dakavSireba principulad SesaZlebelia. magaliTad: kargi Rvinis doqi. kargi Rvinoc SeiZleba iyos, magram aseTi dawyvilebis safrTxe ar iqmneba. aseve: maRali xis kibe (maRali kibe); uzarmazari muxis ficari (uzarmazaria ficari); lamazi qalis saaTi (lamazia saaTi); kargi qvis saxli (kargia saxli)... meore mxriv, zogjer msazRvrelTa semantikuri dakavSireba sulac araa mosalodneli da mainc atributuli msazRvreli meore adgilze Caismis xolme. magaliTad: amerikis ori TviTmfrinavi; respublikis mudmivi warmomadgeneli; makas guSindeli saqcieli; dedis SavCarCoiani suraTi... SeuZlebelia SeTanxmebul msazRvrelTa win dasmiT aseTi wyvilebi Seiqmnes: ori amerika, guSindeli makas, mudmivi respublikis, SavCarCoiani dedis... maSasadame, sityvaTa wyoba aq orazrovnebis Seqmnis saSiSroebiT veRar aixsneba, e. i. mxolod semantikuri mxare yovelTvis ver agvixsnis sityvaTa rigis Taviseburebebs. cxadia, rom raRac sxva faqtori axdens gavlenas sityvaTa rigze, gansazRvravs sityvaTa Tanamimdevrobas, awesrigebs mas. dakvirvebam gviCvena, rom mosalodneli bundovaneba da orazrovneba enaSi mowesrigda imis meSveobiT, rom moxda gamonaTqvamTa dajgufeba garkveuli wesis mixedviT. naTelia, rom, erTi mxriv, aris Sesityvebebi, romlebic garkveul simyares iCenen, ar iTiSebian da SeTanxmebul msazRvrels win daisvamen (Tundac iseTi msazRvrelebi iyridnen Tavs, romelTa Sinaarsobrivad dakavSireba SesaZlebeli iyos). meore mxriv ki _ gamonaTqvamebi, romelTac aseTi simyare ar gaaCniaT, iTiSebian da atributul, SeTanxmebul msazRvrels SuaSi CairTaven (Tundac am msazRvrelTa dasma orazrovnebis safrTxes ar qmnides). ra qmnis myar gamonaTqvams, _ xSirad xmareba, Tu mniSvnelobiTi mxare? rom xSirad xmareba ar aris gadamwyveti, iqidan Cans, rom bevri xSirad saxmari Sesityveba araa myari, iyofa da SeTanxmebul msazRvrels SuaSi Caisvams. magaliTad: zamTris Rame, mezoblis ezo, Semodgomis susxi, saqarTvelos spartakiada, koleqtivis wevri. vambobT: zamTris civi Rame, Semodgomis pirveli susxi, mezoblis amwvanebuli ezo, saqarTvelos meoTxe spartakiada, koleqtivis axali wevri... dakvirvebam gviCvena, rom marTulmsazRvreliani Sesityvebis simtkice da gamZleoba dakavSirebulia TviT am gamonaTqvamis SinaarsTan, mis mniSvnelobiTs mxaresTan, semantikasTan. S e d a r e b i T m e t s i m y a r e s i C e n e n (e. i. ar gaiTiSebian da maT Soris atributuli msazRvreli ar Caismis) i s e T i m a r T u l m s a z R v r e l i a n i S e s i t y v e b e b i , romlebSic msazRvrelebi gamoxataven masalas (nivTierebas), daniSnulebas an warmomavlobas. xolo iseTi Sesityvebebi, romlebSic msazRvrelebi kuTvnilebas gamoxataven, TiTqmis yovelTvis iTi- Sebian da atributuli msazRvreli SuaSia Casmuli. I. masalas an nivTierebas gadmoscemen msazRvrelebi Semdeg SesityvebebSi: oqros saaTi (beWedi, sayure, samajuri, Zewkvi, qinZisTavi, medalioni, maneTiani, fuli, gvirgvini, skiptra, medali, Rerbi, Tasi, Rili, jaWvi, madani, Zafi, Cardaxi, asoebi, xana, saukune...); vercxlis kovzi (beWedi, sayure, Tasi, Zewkvi, medali, saaTi, fuli, Rili, samarile, samajuri, badia...); spilenZis Tungi (qvabi, qafqiri, WurWeli, fuli, moneta, Sauriani, fari...); rkinis javSani (WiSkari, moajiri, liandagi, sawoli, galia, Rilebi, perangi...); jaWvis Cabalaxi (perangi...); aluminis WurWeli (qafqiri, kovzi, jami, qvabi, saxeluri...); Tujis qvabi (mili, fexebi...); 229

sax.<br />

moTxr.<br />

mic.<br />

mimarT.<br />

naT.<br />

moqm.<br />

wod.<br />

didi xis tot-i<br />

did-ma xis tot-ma<br />

did xis tot-s<br />

did xis tot-ad<br />

did-i xis tot-is<br />

did-i xis tot-iT<br />

did-o xis tot-o<br />

228<br />

didi xis toti<br />

didi xis tot-ma<br />

didi xis tot-s<br />

didi xis tot-ad<br />

didi xis tot-is<br />

didi xis tot-iT<br />

dido xis tot-o<br />

aqedan Cans, am ori gansxvavebuli tipis Sesityvebis sruli formaluri damTxveva<br />

gvaqvs saxelobiTsa, naTesaobiTsa da moqmedebiTs brunvaSi. swored es formebi qmnian<br />

orazrovnebas:<br />

sax. didi xis toti = didi xis toti da didi xis toti<br />

naT. didi xis tot-is = didi xis totis da didi xis totis<br />

moqm. didi xis tot-iT = didi xis totiT da didi xis totiT<br />

rac Seexeba sxva brunvebs, atributuli msazRvrelis gaformeba brunvis niSnebiT<br />

am ori tipis Sesityvebis garCevis SesaZleblobas qmnis:<br />

didma xis totma ukve aRar ireva meore SesityvebaSi, romelic moTxrobiTSi asea:<br />

didi xis totma. asevea mimarTulebiTsa da micemiTSi, Tumc sityvaTa rigi aqac veraa<br />

gamarTuli.<br />

magaliTad: [kacma] CibuxSi dauwyo TiTiT tena xelisgulze g a f S v n e t i l s<br />

Tambaqos klertebs (vaJa).<br />

radganac brunvis niSnebi ganarCeven am or gansxvavebul Sesityvebas, didi yuradReba<br />

unda mieqces maT marTebulad xmarebas.<br />

iakubma TviTon Seayena mixasi xmel SeSis zvinze (r. gvet.).<br />

xmel msazRvrelia SeSisa, masTan unda iyos SeTanxmebuli (xmelis). aq ki xmel<br />

brunvis niSanmokvecili formiTaa warmodgenili, zvin-Tan SeTanxmebuli gamodis da<br />

iqmneba STabeWdileba, rom xmelia zvini. unda iyos: xmeli SeSis zvinze.<br />

aseTia Cveni xvalindel gadacemaTa programa (telegadacema). Cveni msazRvrelia<br />

gadacemebisa, amitom unda iyos: Cven... gadacemaTa an Cveni xvalindeli gadacemebis...<br />

ambavi pirveli ofliani maneTis Sovnisa (m. javax.).<br />

unda iyos: pirveli ofliani maneTis, radgan pirveli gansazRvrebaa maneTisa.<br />

msgavsi SemTxvevebi SeTanxmebis aRrevisa gvxvdeba i. WavWavaZis nawerebSic: T a v i s<br />

ganuSorebel meuRliTurT... buCo erTi mxriv mTel kalos samxreTis<br />

n a p i r z e d gorasaviT gawoliliyo... luarsabi... swuxda e x l a n d e l d r o e b i s<br />

Wirisa gamo da sxv.<br />

maSasadame, sityvaTa rigSi istoriulad momxdarma cvlilebebma _ sityvaTa rigis<br />

Secvlam da SeTanxmebis moSlam gamoiwvia ori gansxvavebuli Sesityvebis garegnulad<br />

damsgavseba, ramac Seqmna orazrovnebis warmoSobis safrTxe.<br />

ra saSualeba monaxa enam am orazrovnebis Tavidan asacileblad? pirveli STabeWdileba<br />

aseTia: Tu SeTanxmebuli msazRvrelis win dasma orazrovnebas iwvevs, maSin<br />

es amxsneli SuaSi Caismis (xis didi toti), sxvagvarad rom vTqvaT, zedsarTauli amxsneli<br />

didi uSualod win daesmis mis mier asaxsnel sityvas: Tu igi tots xsnis,<br />

gveqneba: xis didi toti, xolo, Tu xis msazRvrelia _ didi xis toti (swored ase<br />

esmiT es sakiTxi, rodesac weren: Zroxis civi qoni, wignis ori maRazia an Rvinis didi<br />

kasri).<br />

magram aseTi gadasma yovelTvis rodi xdeba. rogorc aRvniSneT, enaSi aris garkveuli<br />

gamonaTqvamebi, romlebTanac atributuli msazRvreli uyoymanod win ismis

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!