q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a
q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a
winadadebebSi `SuadRis dros mdelos gadmoefina Zroxis naxiri~: vaJa, VII, 37, 10; `SuaRamis dros is Sevidoda endisTan~: a. yazb. I, 440, 19; ...meore dRes, SuadRis xans, Cven ukve cixelis saxlis karebTan moviyareT Tavi-Tavs: vaJa, VI, 156, 24... dros, xans drois garemoebebia, xolo SuadRis, SuaRamis _ maTi msazRvrelebi. magram igive msazRvrelebi, naTesaobiT brunvaSi dasmuli msazRvrelebi, sazRvrulis dakargvis Sedegad damatebiT irTaven sazRvrulis brunvis niSans da ormagi niSniT asruleben sazRvruli saxelis funqcias winadadebaSi. amitom gvaqvs: zafxulis mzem SuadRisas papanaqeba daatriala: i. gogeb. V, 492, 15; darajebma gan- Tiadisas Tavi daxares didebul dedoflis winaSe: n. lorTq. I, 31, 25; Sua vaxSmisas zurna awrialda: r. gvet. 106, 32; pataraobisas Tevzaoba Zlier miyvarda: i. gogeb. IX, 31, 16; gaTenebisas piramde savse navebs yudes miayenebdnen: k. lorTq. 166, 5... da ase: TaraS emxvaris... cxovreba arzayanisas gadaenaskva: k. gams. I, 649, 28; gamotexilis saqmes mosamarTle erT saaTSi daasrulebda, gakerpebulisas ki zogjer ramdenime dRes undeboda: m. javax. II, 175, 14... am ukanasknelTan Tavidanve dakargulia sazRvruli saxeli da msazRvreli uSualod ukavSirdeba momdevno sazRvruls (gamotexilis saqmes _ gamotexili kacis saqmes), Semdeg ki ikargeba es ukanasknelic da xdeba msazRvrelis ganmartoeba. ganmartoebuli msazRvrelia wlisa (da analogiur SemTxvevaSi sxva msgavsi saxeli) winadadebebSi: rva wlisa rom Sesrulda, quTaisSi Caiyvanes gimnaziaSi misabareblad: m. javax. III, 15, 21; maSin simona TxuTmeti wlisa iqneboda: e. ninoSv. I, 194, 18. Sdr. mamaCemi oTxmocdaaTi wlis kaci iyo: vaJa, V, 72, 3; oTaraanT qvrivis Svili giorgi ocdaerTis wlis biWi iyo: ilia, I, 431, 7. aseTivea: isic ueWvelad mglis jiSisa gamodgeba (m. javax. II, 168, 20) ← mglis jiSis ZaRli. Sesityvebis SemadgenlobaSi msazRvrel-sazRvrulTa kompleqsSi SeiZleba erTmaneTTan dakavSirebuli iyos ori, sami da meti saxeli, magram martiv sintagmaSi, romelSic ori sityvis damokidebuleba igrZnoba, sintaqsurad erTmaneTs ukavSirdeba swored es ori sityva. winadadebaSi `zaqrom aRmaskomis Tavmjdomaris kabinetis kari moridebiT SeaRo~ (g. Satb. II, 348, 32) mTavari sityvaa `kari~, romelic marTavs saxels brunvaSi (`kabinetis kari~), Tavis mxriv, `kabinetis~, brunvaSi marTuli sityva da, amdenad, damokidebuli sityva, mTavari da mmarTveli sityvaa `Tavmjdomarisa~ (`Tavmjdomaris kabinetis~), xolo daqvemdebarebuli `Tavmjdomaris~ (`Tavmjdomaris kabinetis~) marTavs brunvaSi winamaval sityvas (`aRmaskomis~). amgvarad, sityvaTa urTierTobaSi Tavs iCens ierarqia `kabinetis kari~, `Tavmjdomaris kabinetis~, `aRmaskomis Tavmjdomaris~. erTi sityvis mier brunvaSi marTuli sityva mmarTvelia sxva sityvisa. aseTivea: Cvens derefanSi marilis qvis yoreebi koSkebad mdgara: g. leon. 87, 10. magram msazRvrel-sazRvrulTa kompleqsSi Tanamimdevruli daqvemdebarebisas zogi sintagmis komponenti erTmaneTs SeiZleba daukavSirdes SeTanxmebiT, zogi _ mar- TviT. winadadebaSi `saqme... udanaSaulo kitunias yuris awevamde mivida~ (l. qiC. III, 112, 32) _ sintagmaSi `udanaSaulo kitunias~ _ SeTanxmebaa, daqvemdebarebulia `udana- Saulo~, mTavaria `kitunias~. es ukanaskneli daqvemdebarebulia da marTviT ukavSirdeba momdevno sityvas (`kitunias yuri~), romelic eqvemdebareba `awevamde~ komponents (`yuris awevamde~). aseTivea: pantis Zirze mikrulia axladdakluli Txis rqebi: r. inan. keTili miwa, 134, I; aqauri zamTris Rameebi cad iyo atanili turebis kiviliT: d. Seng. II, 199, 16; 212
unebas Cemi qveynis feri emateboda; ilia, 1. 249, 20; sxva SemTxvevaSi erT sazRvrulTan SeiZleba gvqondes ramdenime saxis msazRvreli marTviTa da SeTanxmebiT dakavSirebuli: Tanadamokidebuli sityvebi mTavar sityvas ukavSirdebian an marTviT da an SeTanxmebiT. winadadebaSi `Sevedi stanciis cariels oTaxSi~ (ilia, I, 249, 21) erT mTavar sityvasTan ori damokidebuli sityvaa dakavSirebuli: pirveli _ marTviT, meore _ SeTanxmebiT (`stanciis oTaxSi~, `cariels oTaxSi~). aseTebia: wamouSina wvimis brtyeli wveTebi: r. inan. Tebro, 29, 27; mTvare cecxlis mrgvali burTiviT amogorda: m. javax. 1, 238, 20; meoTxe qisaSi inaxavda mojamagiris sajamagiro fulsa: ilia, 1, 429, 5; ainTebian varskvlavebis Cumi Tvalebi: a. kaland. 114, 3 da a. S. marTul-SeTanxmebuli msazRvrelis formebi marTul-SeTanxmebulia postpoziciuri substantiuri msazRvreli, romelsac adgilis SecvliT naTesaobiT brunvaSi marTuli saxeli fuZed gamouyenebia. aseTi fuZe SeiZleba iyos mxolobiTis an mravlobiTis formiT da igi xelmeored irTavs brunvis niSnebs sazRvrulTan damokidebulebis mixedviT, oRond Zveli qarTulisagan gansxvavebiT ar SeuZlia yvela brunvis warmoeba. Tanamedrove saliteraturo qarTulSi marTul-SeTanxmebuli msazRvreli sazRvrulTan erTad gvaqvs saxelobiTSi, moTxrobiTSi, micemiTSi, viTarebiTsa da wodebiTSi. aqedan brunvis niSani ar erTvis saxelobiTsa da viTarebiTSi 7 . saxelobiTi: wigni amxanagisa (da ase: wignebi amxanagisa, wigni amxanagebisa, wignebi amxanagebisa), moTxrobiTi: wignma amxanagisam (Sdr. wignebma amxanagisam, wignma amxanagebisam, wignebma amxanagebisam...), micemiTi: wigns amxanagisas (Sdr. wignebs amxanagisas, wigns amxanagebisas, wignebs amxanagebisas...), viTarebiTi: wignad amxanagisa (Sdr. wignebad amxanagisa, wignad amxanagebisa, wignebad amxanagebisa...), wodebiTi: wigno amxanagisav (Sdr. wignebo amxanagisav, wigno amxanagebisav, wignebo amxanagebisav...). msazRvreli aseT SemTxvevaSi eTanxmeba sazRvruls da warmodgenilia naTesaobi- Tis sruli daboloebiT narTaul -a-sTan erTad (Sdr. wigni kotesi, qudi iraklisi, sadac i gvaqvs saxelobiTisaTvis). ricxvis pirveladi formebi damoukidebelia, SeTanxmebisaTvis mas mniSvneloba ara aqvs. amis mixedviT gairCeva oTxi SemTxveva: 1. roca msazRvrelica da sazRvrulic mxolobiTSia, 2. roca sazRvruli mxolobiTSia, msazRvreli _ mravlobiTSi, 3. roca sazRvruli mravlobiTSia, msazRvreli _ mxolobiTSi da 4. roca msazRvrelica da sazRvrulic mravlobiTSia. am ukanasknelTan Zveli viTareba ricxvSi SeTanxmebiTac gamoixateba. 1. msazRvrelica da sazRvrulic mxolobiTSia: mamaCemsa verafrad eWaSnika es naubari batonisa: ilia, I, 270, 14. wveri mTisa udierad... gamoCnda: vaJa, V, 99, 37. taxs... silaCre daTvisa Zalian gaukvirda: vaJa, VI, 269, 23. mesame dRes ricxvma xalxisam iklo: vaJa, VIII, 164, 18. mostaca Tvali movarvare diskom mTvarisam: k. gams. I, 725, 25. Sdr. nu damitiros satrfom gulisa: n. baraT. 29, 18... qalaqSi Ramis xarjs saqonlisas moeridnen: ilia, I, 408, 25. gveli sxeuls adamianisas eZebs: n. lorTq. I, 66, 4. mlivi ver iqneba kldis Svilad, viT kravi Svilad lomisa: vaJa, VII, 57, 14. dedamisma siciliT Tavi dauqnia niSnad Tanxmobisa: akaki, IV, 137, 12. 7 v . T o f u r i a , nanaTesaobiTari msazRvreli saxelis SeTanxmeba sazRvrulTan brunvaSi. saxelis brunebis istoriisaTvis qarTvelur enebSi, I, Tb., 1956, gv. 358-361; a . S a n i Z e , qarTuli enis gramatikis safuZvlebi, gv. 92, 112. 213
- Page 161 and 162: ) udrida garda Tandebuls. win ixmar
- Page 163 and 164: Sorisdebuli axal saliteraturo qarTu
- Page 165 and 166: visp.); `eh, Zmav, wadi Sen Sens gz
- Page 167 and 168: gilourSi m. j a n a S v i l s (`her
- Page 169 and 170: nasxvaveben. mdidari intonaciur-eqs
- Page 171 and 172: nazmnari modaluri elementebi qarTul
- Page 173 and 174: semantikisgan daclilia): `lamis, ro
- Page 175 and 176: awmyo: u-n-a u-nd-a namyo usruli: u
- Page 177 and 178: da...), magram imis gamo, rom II ka
- Page 179 and 180: kvlav erTi sadavo sakiTxis gamo 1 1
- Page 181 and 182: Cemken: ilia, 213, 3. ubralo damate
- Page 183 and 184: 183 arnold Ciqobava martivi winadad
- Page 185 and 186: aRguamaRlna man Cuen... dagÂcven S
- Page 187 and 188: aseTi micemiTi inversiul zmnebTan 6
- Page 189 and 190: aseTia Sedegi. p r o c e s o b r i
- Page 191 and 192: RS _ Cven, Tqven _ saxelobiTSia: RO
- Page 193 and 194: lebelo: n. dumb. 264. roca obieqtis
- Page 195 and 196: aseTi zmna emsgavseba gardamavali z
- Page 197 and 198: isini mieSvelnen mas || maT _ is mi
- Page 199 and 200: aseTive mdgomareobaa orpirianad qce
- Page 201 and 202: erTi sintaqsuri movlenis Sesaxeb 1
- Page 203 and 204: 3. atributuli msazRvrel-sazRvruli,
- Page 205 and 206: ubralo damateba Tu adgilis garemoeb
- Page 207 and 208: es xerxi (igi m. venslovas SemouTav
- Page 209 and 210: substantiuri msazRvreli 1 209 anton
- Page 211: SemTxvevaSi `Tu sasxviso qcevis for
- Page 215 and 216: as karg adamianTa saxelebi gadavceT
- Page 217 and 218: 6. spilenZis veeba da mcire qvabebs
- Page 219 and 220: ai, ras vkiTxulobT komisiis dadgeni
- Page 221 and 222: d) kiTxviTi nacvalsaxeli: ra saamur
- Page 223 and 224: is dalocvili mRvdeli xSirad migebda
- Page 225 and 226: jaba... im nikelis sawolSi iwva (e.
- Page 227 and 228: ma, mwvane vels...)~ 12 . amgvarad,
- Page 229 and 230: miuxedavad imisa, rom mezoblad moxv
- Page 231 and 232: kasri; gatexili Rvinis Wiqa; lamazi
- Page 233 and 234: cota rTuldeba saqme, rodesac dawese
- Page 235 and 236: 1. stendzea fotopiri ienis universi
- Page 237 and 238: 237 cira kalaZe sazRvruli saxelis r
- Page 239 and 240: moyvanili magaliTebis gverdiT gvxvd
- Page 241 and 242: sazRvravs atributuli da marTuli msa
- Page 243 and 244: Raribi xuros ojaxSi aRzrdilis ZarRv
- Page 245 and 246: xelmZR.). dargvis sixSiris mixedviT
- Page 247 and 248: zmnisarT-kavSirTa gamoyenebisaTvis
- Page 249 and 250: manam mebaRe moitanda, vezirma sxva
- Page 251 and 252: Si laparaki iqneba sareklamo saqmis
- Page 253 and 254: CarTuli 1 253 neli cqitiSvili CarTu
- Page 255 and 256: gvxvdeba, Zvel qarTulSi araa mkveTr
- Page 257 and 258: zoma-odenobis aRmniSvneli zmnizedeb
- Page 259 and 260: leben. swored am SemTxvevaSi ara gv
- Page 261 and 262: vneloba aqvs: 1. iqiTa mxares, im m
winadadebebSi `SuadRis dros mdelos gadmoefina Zroxis naxiri~: vaJa, VII, 37, 10;<br />
`SuaRamis dros is Sevidoda endisTan~: a. yazb. I, 440, 19; ...meore dRes, SuadRis xans,<br />
Cven ukve cixelis saxlis karebTan moviyareT Tavi-Tavs: vaJa, VI, 156, 24... dros, xans<br />
drois garemoebebia, xolo SuadRis, SuaRamis _ maTi msazRvrelebi.<br />
magram igive msazRvrelebi, naTesaobiT brunvaSi dasmuli msazRvrelebi, sazRvrulis<br />
dakargvis Sedegad damatebiT irTaven sazRvrulis brunvis niSans da ormagi<br />
niSniT asruleben sazRvruli saxelis funqcias winadadebaSi.<br />
amitom gvaqvs:<br />
zafxulis mzem SuadRisas papanaqeba daatriala: i. gogeb. V, 492, 15; darajebma gan-<br />
Tiadisas Tavi daxares didebul dedoflis winaSe: n. lorTq. I, 31, 25; Sua vaxSmisas<br />
zurna awrialda: r. gvet. 106, 32; pataraobisas Tevzaoba Zlier miyvarda: i. gogeb. IX,<br />
31, 16; gaTenebisas piramde savse navebs yudes miayenebdnen: k. lorTq. 166, 5...<br />
da ase:<br />
TaraS emxvaris... cxovreba arzayanisas gadaenaskva: k. gams. I, 649, 28; gamotexilis<br />
saqmes mosamarTle erT saaTSi daasrulebda, gakerpebulisas ki zogjer ramdenime<br />
dRes undeboda: m. javax. II, 175, 14...<br />
am ukanasknelTan Tavidanve dakargulia sazRvruli saxeli da msazRvreli uSualod<br />
ukavSirdeba momdevno sazRvruls (gamotexilis saqmes _ gamotexili kacis saqmes),<br />
Semdeg ki ikargeba es ukanasknelic da xdeba msazRvrelis ganmartoeba.<br />
ganmartoebuli msazRvrelia wlisa (da analogiur SemTxvevaSi sxva msgavsi saxeli)<br />
winadadebebSi:<br />
rva wlisa rom Sesrulda, quTaisSi Caiyvanes gimnaziaSi misabareblad: m. javax.<br />
III, 15, 21; maSin simona TxuTmeti wlisa iqneboda: e. ninoSv. I, 194, 18.<br />
Sdr.<br />
mamaCemi oTxmocdaaTi wlis kaci iyo: vaJa, V, 72, 3; oTaraanT qvrivis Svili giorgi<br />
ocdaerTis wlis biWi iyo: ilia, I, 431, 7.<br />
aseTivea:<br />
isic ueWvelad mglis jiSisa gamodgeba (m. javax. II, 168, 20) ← mglis jiSis ZaRli.<br />
Sesityvebis SemadgenlobaSi msazRvrel-sazRvrulTa kompleqsSi SeiZleba erTmaneTTan<br />
dakavSirebuli iyos ori, sami da meti saxeli, magram martiv sintagmaSi, romelSic<br />
ori sityvis damokidebuleba igrZnoba, sintaqsurad erTmaneTs ukavSirdeba<br />
swored es ori sityva. winadadebaSi `zaqrom aRmaskomis Tavmjdomaris kabinetis kari<br />
moridebiT SeaRo~ (g. Satb. II, 348, 32) mTavari sityvaa `kari~, romelic marTavs saxels<br />
brunvaSi (`kabinetis kari~), Tavis mxriv, `kabinetis~, brunvaSi marTuli sityva<br />
da, amdenad, damokidebuli sityva, mTavari da mmarTveli sityvaa `Tavmjdomarisa~<br />
(`Tavmjdomaris kabinetis~), xolo daqvemdebarebuli `Tavmjdomaris~ (`Tavmjdomaris<br />
kabinetis~) marTavs brunvaSi winamaval sityvas (`aRmaskomis~).<br />
amgvarad, sityvaTa urTierTobaSi Tavs iCens ierarqia `kabinetis kari~, `Tavmjdomaris<br />
kabinetis~, `aRmaskomis Tavmjdomaris~. erTi sityvis mier brunvaSi marTuli<br />
sityva mmarTvelia sxva sityvisa.<br />
aseTivea:<br />
Cvens derefanSi marilis qvis yoreebi koSkebad mdgara: g. leon. 87, 10.<br />
magram msazRvrel-sazRvrulTa kompleqsSi Tanamimdevruli daqvemdebarebisas zogi<br />
sintagmis komponenti erTmaneTs SeiZleba daukavSirdes SeTanxmebiT, zogi _ mar-<br />
TviT. winadadebaSi `saqme... udanaSaulo kitunias yuris awevamde mivida~ (l. qiC. III,<br />
112, 32) _ sintagmaSi `udanaSaulo kitunias~ _ SeTanxmebaa, daqvemdebarebulia `udana-<br />
Saulo~, mTavaria `kitunias~. es ukanaskneli daqvemdebarebulia da marTviT ukavSirdeba<br />
momdevno sityvas (`kitunias yuri~), romelic eqvemdebareba `awevamde~ komponents<br />
(`yuris awevamde~).<br />
aseTivea:<br />
pantis Zirze mikrulia axladdakluli Txis rqebi: r. inan. keTili miwa, 134, I;<br />
aqauri zamTris Rameebi cad iyo atanili turebis kiviliT: d. Seng. II, 199, 16;<br />
212