You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SemTxvevaSi `Tu sasxviso qcevis forma kuTvnilebiTs urTierTobas gamoxatavs (subieqtsa<br />
da irib obieqts Soris an obieqtebs Soris), amave zmnaTa saarviso qcevis formasTan<br />
iribi damateba substantiur gansazRvrebad gadakeTdeba: mgels lekvi ukvdeba<br />
→mglis lekvi kvdeba; monadire mgels lekvs uklavs→monadire mglis lekvs klavs.~ 4<br />
distanciuri substantiuri msazRvreli<br />
msazRvreli saxeli sazRvruls SeiZleba daukavSirdes distanciuradac. aseT Sem-<br />
TxvevaSi msazRvrelsa da sazRvruls Soris CarTulia zmna-Semasmeneli an romelime<br />
sxva wevri. aseTi msazRvreli ornairad ukavSirdeba sazRvruls: an inarCunebs Tavis<br />
brunvas da martiv naTesaobiTSia: kvaracxelias brunavs wisqvili: a. kaland. 351, 6; an<br />
xelmeored irTavs brunvis niSans da eTanxmeba sazRvruls brunvaSi: sisxlisam morwyo<br />
wvimama qarTvelTa mTa da baria: vaJa, III, 14, 20; siyvarulisas davwnav gvirgvinsa,<br />
saTnoebiTa movqargav garsa: vaJa, V, 249, I; cisas igonebs rides: g. tab. 253, 6; me udidesi<br />
sixarulisTvis Seni sityvisas moveli macnes: a. kaland. 271, 16...<br />
Sdr. atributuli msazRvreli: Cemsas nu elis ymobasa: r. erisT. 139, 4...<br />
distanciuri SeiZleba iyos postpoziciuri substantiuri msazRvrelic. sintaqsuri<br />
urTierToba aq iseTivea, rogoric gvaqvs kontaqtur msazRvrelTan: pasuxs ar daucada<br />
mdinarisas: vaJa, VI, 257, 20; tirian yvavilni cxared velisani: a. kaland. 39, 8.<br />
substantiuri msazRvreli saxelis ganmartoeba<br />
msazRvreli saxeli SeiZleba aRmoCndes sazRvrulis gareSe, umeteswilad aseTi<br />
viTareba gvaqvs maSin, rodesac meordeba sazRvruli. msazRvrelTa ganmeorebis Tavidan<br />
acilebis mizniT ukanasknels gamotoveben da masTan dakavSirebuli msazRvreli<br />
rCeba sazRvrulis gareSe, ganmartovdeba da damatebiT dairTavs gamotovebuli<br />
sazRvrulis brunvis niSans da ricxvis niSansac, Tu sazRvruli ivaraudeba saxelobiTi<br />
brunvis mravlobiT ricxvSi 5 .<br />
amis nimuSia: `kaklis xeebi ezoebSi da xilisani baRCebsa da baRebSi Seikunwla<br />
axalis Tovlis quliTa~: ilia, I, 469, 39. xilisani msazRvreli unda yofiliyo, xeebisa,<br />
mravlobiTSi dasmuli saxelisa: sazRvrulis ricxvis niSani daerTo msazRvrel<br />
saxels da es ukanaskneli mosalodneli msazRvrelis magivrad mogvevlina Tavisi<br />
sazRvrulis funqciiT.<br />
marTuli ganmartoebuli msazRvreli irTavs ormag brunvis niSans _ erTs saku-<br />
Tars, romliTac marTulia sazRvruli saxelis mier, xolo meore niSani gamoxatavs<br />
Cavardnil sazRvrulTan `SeTanxmebas~. aseTi `SeTanxmeba~ gvaqvs saxelobiTSi, agreTve<br />
`moTxrobiTSi: daviTis Svilma iswavla, vaxtangisam _ ara; micemiTSi: dedis magivrobas<br />
bicola uwevda, mamisas ki _ biZa...; mimarTulebiTSi: Tavis Tavs Tvlida ara<br />
soflis mcxovrebad, aramed qalaqisad~ 6 .<br />
sxva magaliTebi:<br />
lukaias gaCxiruli fexebi kaliisas waagavdnen: k. gams. I, 478, 14; babaias axlandeli<br />
saqmianoba Zalian hgavda mariamisas: l. qiaC. III, 172, 26...<br />
aseTi msazRvreli naTesaobiTSi iSviaTia da igi SeiZleba naTesaobiTadac darCes:<br />
xrovaSi vcxovrob, mglebisa: m. javax. II, 169, 37...<br />
nanaTesaobiTar saxeladve iqceva ganmartoebuli substantiuri msazRvreli sxva<br />
SemTxvevaSic da asrulebs im saxelis funqcias, romelTanac is dakavSirebuli unda<br />
yofiliyo. amis Sedegad aseTi sityva gvevlineba winadadebaSi damatebis an garemoebis<br />
rolSi.<br />
4 l . k v a W a Z e , Tanamedrove qarTuli enis sintaqsi, gv. 179.<br />
5 a. SaniZe, qarTuli enis gramatikis safuZvlebi, Tb., 1973, gv. 94; l. kvaWaZe, Tanamedrove<br />
qarTuli enis sintaqsi, Tb., 1977, gv. 184.<br />
6 v . T o f u r i a , nanaTesaobiTari msazRvreli saxelis SeTanxmeba sazRvrulTan brunvaSi,<br />
saxelis brunebis istoriisaTvis qarTvelur enebSi, I, Tb., 1956, gv. 360.<br />
211