20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

vaSiZeebis ojaxSi: k. gams. I, 29, 2; oraguli Tqmula Tevzebis mefed: ilia, I, 350, 15;<br />

mexreebic ver bedavdnen mglebis SiSiT saqonlis galalvas: k. gams. V, 51, 5...<br />

mgalobelTa gundi gamqraliyo: vaJa, VI, 81, 12; ekipaJi ekipaJs mosdevda, cxenosan-<br />

Ta jgufi cxenosanTa jgufs: e. gab. I, 415, 30...<br />

IV. marTuli msazRvreli mravlobiTSia, ukavSirdeba mravlobiTSi dasmul sazRvruls.<br />

sazRvrulis ricxvi gamoixateba -eb da -T-a niSnebiT: maT Sua yvavilebis buCqebi<br />

arian dargulni: i. gogeb. V, 523, 10; nisliT Semoibura cad atyorcnili mTebis<br />

kalTebi: g. tab. 325, 3; mwvanis qaTibiT koxtaobs mTebis kalTebi tyiani: vaJa, III, 41, 5.<br />

erT zafxuls Tormetamde avazaki gamoasalmes wuTisofels fSav-xevsurTa Tofebis<br />

tyviebma: vaJa, IX, 200, 8; ujiraulTa qal-rZalni pirjvars iwerdnen: k. gams. V, 67, 17...<br />

rogorc vxedavT, marTuli saxeli ubrunvelia, dasmulia naTesaobiT brunvaSi da<br />

sazRvrulTan erTad ar icvlis brunvis niSnebs. esaa norma Zvelsa da axal qarTul-<br />

Si, magram Zvel qarTulSi arc ise iSviaTad prepoziciuli marTuli msazRvreli<br />

eTanxmeboda kidec sazRvruls brunvasa da ricxvSi: rebekaÁsi ZmaÁ iyo: dab. 24, 29; miiRo<br />

mrokvalisaman moZRuarman ukeTurebisa mis moZRurebisaTÂs samoZRurebelad: sin.<br />

mravalT. 210, 29; iovanÀssa mas naTlis-cemasa yovelTa maT eziareboda: sin. mravalT.<br />

82, 3; romlisani sityuani lbil arian; mam. swavl. 72, 76...<br />

analogiuri formebi gvaqvs axal qarTulSic: ficxela... Tovlisas buqs ayenebda:<br />

vaJa VII, 189, 9; buera... Tavisis foTlebisas kabas mikeravs: vaJa, V, 64, 1; angelozebi<br />

dafnisas gvirgvins adgamen gmirebsa: vaJa, II, 39, 9; SenSi kacisas grZnobas ar xedven:<br />

ilia, I, 131, 30...<br />

marTuli msazRvreli momdevno sazRvruls brunvaSi rom eTanxmeba, es meoreuli<br />

movlenaa, romelic enam arc ki SeiTvisa 2 .<br />

gasaTvaliswinebelia erTi garemoebac: sintaqsuri urTierTobisaTvis aucilebelia<br />

erTmaneTs daukavSirdes ori sxvadasxva metyvelebis nawili (arsebiT saxels _<br />

zedsarTavi saxeli, ricxviTi saxeli, nacvalsaxeli, zmna...); SeuZlebelia arsebiTi<br />

saxeli, Tu is Tavisi ZiriTadi mniSvnelobiT ixmareba, brunvaSi SeTanxmebiT daukav-<br />

Sirdes arsebiT saxels. aseve: zedsarTavi saxeli ar daukavSirdeba zedsarTav saxels,<br />

nacvalsaxeli _ nacvalsaxels, ricxviTi saxeli _ ricxviT saxels..., arsebiTi<br />

saxeli daukavSirdeba arsebiT saxels, Tu igi daismis naTesaobiT brunvaSi da Sei-<br />

Zens sxva damatebiTs funqcias.<br />

Tu mravlobiT ricxvs aviRebT, aqac mxolobiTis msgavsi mdgomareobaa: CxikvTa<br />

qorwili, CxikvTa qorwilma... da ara: CxikvTam qorwilma...<br />

substantiuri msazRvreli rom naTesaobiTis niSniTaa da es niSani ar SeiZleba<br />

iyos warmoqmnis elementi, iqidanac Cans, rom es ukanaskneli ar ucvlis sityvas mniSvnelobas.<br />

mniSvnelobis mixedviT marTuli msazRvreli aRniSnavs: 1. masalas an nivTierebas<br />

(CiTis kaba, vercxlis qamari, xis saxli...), 2. daniSnulebas (Cais Wiqa, wignis maRazia,<br />

aguris qarxana...), 3. kuTvnilebas (mezoblis saxli, mamis qudi, Zmis wigni...), 4. warmomavlobas<br />

(xaris tyavi, mTis wyaro...), 5. profesias (kbilis eqimi, enis maswavlebeli,<br />

binis qurdi...), 6. sxeulis nawils (Zroxis beWi, qaTmis barkali, cxviris nesto...) 3 ...<br />

naTesaobiT brunvaSi dasmuli kuTvnilebis aRmniSvneli msazRvreli saxeli ise-<br />

Tivea, rogoric sasxviso qcevis zmniT gamoxatuli kuTvnilebiTi urTierToba. aseT<br />

2 a . k i z i r i a , martivi winadadebis Sedgeniloba Zvel qarTulSi, Tb., 1963, gv. 255-256; misive:<br />

martivi winadadebis Sedgeniloba qarTvelur enebSi, Tb., 1982, gv. 52, Sdr. i v . i m n a i S v i l i ,<br />

saxelTa bruneba da brunvaTa funqciebi Zvel qarTulSi, Tb., 1958, gv. 584; misive: sinuri mravalTavi,<br />

gamokvleva da leqsikoni, Tb., 1975, gv. 101-102.<br />

3 l.leJava, msazRvrelTa rigi ramdenime araerTgvar msazRvrelTan SesityvebaSi: kreb. `qar-<br />

Tuli sityvis kulturis sakiTxebi~, w. I, Tb., 1972, gv. 81-91; l.kvaWaZe, Tanamedrove qarTuli<br />

enis sintaqsi, gv. 180; a.kiziria, martivi winadadebis Sedgeniloba qarTvelur enebSi, gv. 224-<br />

225.<br />

210

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!