Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
vaSiZeebis ojaxSi: k. gams. I, 29, 2; oraguli Tqmula Tevzebis mefed: ilia, I, 350, 15;<br />
mexreebic ver bedavdnen mglebis SiSiT saqonlis galalvas: k. gams. V, 51, 5...<br />
mgalobelTa gundi gamqraliyo: vaJa, VI, 81, 12; ekipaJi ekipaJs mosdevda, cxenosan-<br />
Ta jgufi cxenosanTa jgufs: e. gab. I, 415, 30...<br />
IV. marTuli msazRvreli mravlobiTSia, ukavSirdeba mravlobiTSi dasmul sazRvruls.<br />
sazRvrulis ricxvi gamoixateba -eb da -T-a niSnebiT: maT Sua yvavilebis buCqebi<br />
arian dargulni: i. gogeb. V, 523, 10; nisliT Semoibura cad atyorcnili mTebis<br />
kalTebi: g. tab. 325, 3; mwvanis qaTibiT koxtaobs mTebis kalTebi tyiani: vaJa, III, 41, 5.<br />
erT zafxuls Tormetamde avazaki gamoasalmes wuTisofels fSav-xevsurTa Tofebis<br />
tyviebma: vaJa, IX, 200, 8; ujiraulTa qal-rZalni pirjvars iwerdnen: k. gams. V, 67, 17...<br />
rogorc vxedavT, marTuli saxeli ubrunvelia, dasmulia naTesaobiT brunvaSi da<br />
sazRvrulTan erTad ar icvlis brunvis niSnebs. esaa norma Zvelsa da axal qarTul-<br />
Si, magram Zvel qarTulSi arc ise iSviaTad prepoziciuli marTuli msazRvreli<br />
eTanxmeboda kidec sazRvruls brunvasa da ricxvSi: rebekaÁsi ZmaÁ iyo: dab. 24, 29; miiRo<br />
mrokvalisaman moZRuarman ukeTurebisa mis moZRurebisaTÂs samoZRurebelad: sin.<br />
mravalT. 210, 29; iovanÀssa mas naTlis-cemasa yovelTa maT eziareboda: sin. mravalT.<br />
82, 3; romlisani sityuani lbil arian; mam. swavl. 72, 76...<br />
analogiuri formebi gvaqvs axal qarTulSic: ficxela... Tovlisas buqs ayenebda:<br />
vaJa VII, 189, 9; buera... Tavisis foTlebisas kabas mikeravs: vaJa, V, 64, 1; angelozebi<br />
dafnisas gvirgvins adgamen gmirebsa: vaJa, II, 39, 9; SenSi kacisas grZnobas ar xedven:<br />
ilia, I, 131, 30...<br />
marTuli msazRvreli momdevno sazRvruls brunvaSi rom eTanxmeba, es meoreuli<br />
movlenaa, romelic enam arc ki SeiTvisa 2 .<br />
gasaTvaliswinebelia erTi garemoebac: sintaqsuri urTierTobisaTvis aucilebelia<br />
erTmaneTs daukavSirdes ori sxvadasxva metyvelebis nawili (arsebiT saxels _<br />
zedsarTavi saxeli, ricxviTi saxeli, nacvalsaxeli, zmna...); SeuZlebelia arsebiTi<br />
saxeli, Tu is Tavisi ZiriTadi mniSvnelobiT ixmareba, brunvaSi SeTanxmebiT daukav-<br />
Sirdes arsebiT saxels. aseve: zedsarTavi saxeli ar daukavSirdeba zedsarTav saxels,<br />
nacvalsaxeli _ nacvalsaxels, ricxviTi saxeli _ ricxviT saxels..., arsebiTi<br />
saxeli daukavSirdeba arsebiT saxels, Tu igi daismis naTesaobiT brunvaSi da Sei-<br />
Zens sxva damatebiTs funqcias.<br />
Tu mravlobiT ricxvs aviRebT, aqac mxolobiTis msgavsi mdgomareobaa: CxikvTa<br />
qorwili, CxikvTa qorwilma... da ara: CxikvTam qorwilma...<br />
substantiuri msazRvreli rom naTesaobiTis niSniTaa da es niSani ar SeiZleba<br />
iyos warmoqmnis elementi, iqidanac Cans, rom es ukanaskneli ar ucvlis sityvas mniSvnelobas.<br />
mniSvnelobis mixedviT marTuli msazRvreli aRniSnavs: 1. masalas an nivTierebas<br />
(CiTis kaba, vercxlis qamari, xis saxli...), 2. daniSnulebas (Cais Wiqa, wignis maRazia,<br />
aguris qarxana...), 3. kuTvnilebas (mezoblis saxli, mamis qudi, Zmis wigni...), 4. warmomavlobas<br />
(xaris tyavi, mTis wyaro...), 5. profesias (kbilis eqimi, enis maswavlebeli,<br />
binis qurdi...), 6. sxeulis nawils (Zroxis beWi, qaTmis barkali, cxviris nesto...) 3 ...<br />
naTesaobiT brunvaSi dasmuli kuTvnilebis aRmniSvneli msazRvreli saxeli ise-<br />
Tivea, rogoric sasxviso qcevis zmniT gamoxatuli kuTvnilebiTi urTierToba. aseT<br />
2 a . k i z i r i a , martivi winadadebis Sedgeniloba Zvel qarTulSi, Tb., 1963, gv. 255-256; misive:<br />
martivi winadadebis Sedgeniloba qarTvelur enebSi, Tb., 1982, gv. 52, Sdr. i v . i m n a i S v i l i ,<br />
saxelTa bruneba da brunvaTa funqciebi Zvel qarTulSi, Tb., 1958, gv. 584; misive: sinuri mravalTavi,<br />
gamokvleva da leqsikoni, Tb., 1975, gv. 101-102.<br />
3 l.leJava, msazRvrelTa rigi ramdenime araerTgvar msazRvrelTan SesityvebaSi: kreb. `qar-<br />
Tuli sityvis kulturis sakiTxebi~, w. I, Tb., 1972, gv. 81-91; l.kvaWaZe, Tanamedrove qarTuli<br />
enis sintaqsi, gv. 180; a.kiziria, martivi winadadebis Sedgeniloba qarTvelur enebSi, gv. 224-<br />
225.<br />
210