Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
k. dondua rTuli qvewyobili (daqvemdebarebuli) winadadebis amgvari wyobis mizezs<br />
TviT winadadebis genezisSi xedavda. igi werda:<br />
`mizezi is unda iyos, rom Tavdapirvelad, roca aseTi damokidebuli winadadeba<br />
yalibdeboda, magram jer kidev Camoyalibebuli ar iyo, mimarTebiTi nacvalsaxeli<br />
erTsa da imave dros misamarT sityvasac unda kuTvneboda da sakuTriv damokidebuli<br />
winadadebis Semasmenelsac. sxvagvarad rom vTqvaT, mimarTebiTi nacvalsaxeli warmoadgenda<br />
misamarTi sityvis... atributs. am winadadebaSi: `sityuaTa, romelTa getyode<br />
Tquen, sul arian da cxovreba...~ sityva `romelTa~ ara marto garegnulad... mosdevs<br />
sityva `sityuaTa-s, aramed Sinaarsoblivadac uSualod ekuTvnis mas. pirveli mZime (,)<br />
rom amoviRoT am winadadebidan, adrindeli Sinaarsis Sesatyvis formas miviRebT<br />
[igulisxmeba rTuli Tanwyobili winadadebis Sinaarsi, n. c.], saxeldobr: `sityuaTa<br />
romelTa [= romelTa sityuaTa] getyode Tqven, [da sityuai ese] sul arian da cxovreba~...<br />
aseTi unda yofiliyo mimarTebiTi nacvalsaxelis adrindeli funqcia”<br />
(k. dondua).<br />
f. erTeliSvili iziarebs k. donduas im debulebebs, rom `mimarTebiTi nacvalsaxeli<br />
erTsa da imave dros misamarT sityvasac unda kuTvneboda da... damokidebuli<br />
winadadebis Semasmenelsac... da rom `mimarTebiTi nacvalsaxeli warmoadgenda misamarT<br />
sityvis atributs...~ oRond SeniSnavs: `es `ormxrivi kuTvnileba~ amJamadac moqmedia:<br />
igi TviT mimarTebiTi nacvalsaxelis bunebaSia mocemuli...~<br />
aRniSnuli `...mosazreba movlenis axsnas TiTqos ver iZlevao~, _ aRniSnavs f. er-<br />
TeliSvili. TviT movlenas ki (ara _ axsnis pretenziiT!) gansxvavebulad aRwers:<br />
`rodesac damokidebuli winadadeba mTavarSi `SeiWreba~, mTavari winadadebis Semasmeneli<br />
mTeli winadadebiT scildeba Tavis samarTav saxels: sityuani... ...sul arian<br />
da cxovreba... ...Semasmenlis mier saxelis brunvaSi marTvis Zala sustdeba an savsebiT<br />
iCrdileba. es garemoeba xels uwyobs imas, rom misamarTi sityva, romelic mimarTebiTi<br />
nacvalsaxelis uSualo mezoblobaSia, Tavis Semasmenelze `orientacias~<br />
kargavs da igi damokidebuli winadadebis Semasmenlisagan marTul mimarTebiT nacvalsaxels<br />
ekedleba brunvaSi...~<br />
k. donduas mosazrebas, rom `mimarTebiTi nacvalsaxeli warmoadgenda misamarTi<br />
sityvis atributs~, ar iziarebs a. kiziria, radganac atributi damokidebuli sityvaa,<br />
damokidebuls ar SeuZliao SeiTanxmos mTavari sityva. amas igi `SeuZlebel movlenas~<br />
uwodebs. xolo e. w. asimilaciis faqts ase xsnis: `misamarTi sityvisa da mimar-<br />
TebiTi nacvalsaxelis dasma erTsa da imave brunvaSi SeTanxmebiT ki araa gamowveuli,<br />
aramed momdevno SemasmenelTan damokidebulebiT. [misamarTi sityvis] uSualod<br />
momdevno Semasmeneli damokidebuli winadadebisaa. am SemasmenelTan srul sintaqsur<br />
urTierTobaSia wevr-kavSiri `romelic~, magram imave Semasmenels exameba misamarTi<br />
sityvac, romelic kavSirs amyarebs uaxloes momdevno SemasmenelTan imave wesis mixedviT,<br />
rogoric arsebobs erTgvarSemasmenlebian Serwymul winadadebaSi, sadac<br />
qvemdebare srul sintaqsur urTierTobaSia uaxloes momdevno SemasmenelTan...~<br />
`sintaqsuri asimilaciis~ movlenas fsiqologiuri faqtoriTac xsnian. aRniSnaven,<br />
rom misamarTi sityvis warmoTqmas win uswrebs mimarTebiTi nacvalsaxelis warmodgena...<br />
(v. Tofuria, l. kvantaliani).<br />
vfiqrobT, fsiqologiuri faqtoris gamoricxva sxva nebismieri axsnis drosac ar<br />
SeiZleba. iqneb gasaTvaliswinebelia Semdegic: saSualo skolaSi TiTqmis yvelas uswavlia<br />
da gauvlia `gramatikis saskolo kursi~ (aRarafers vambobT Jurnalistebis<br />
mier miRebul ganaTlebaze...). gviswavlia:<br />
1. Serwymul, kerZod, ramdenimeSemasmenlian winadadebaSi qvemdebare `emorCileba~<br />
uaxloes Semasmenels, anu qvemdebares brunvaSi marTavs uaxloesi Semasmeneli.<br />
2. gansazRvrebiT damokidebuliani rTuli winadadebis wyoba (romelic wevr-kavSiriT),<br />
normis Tanaxamad, aseTi unda iyos: romelic mimarTebiTi nacvalsaxeli uSualo<br />
mezoblobaSi unda iyos Tavis misamarT sityvasTan, e. i. im sityvasTan, romelsac<br />
igi gansazRvravs, rom Tavidan iqnes acilebuli orazrovneba...<br />
202