20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

aseTive mdgomareobaa orpirianad qceul zmnebTanac: yvavilebs tanSi Jruantelma<br />

dauara: vaJa, VII, 36, Sdr. moxiblul msmenelebs Jruantelma dauaraT: akaki, IV, 178...<br />

magram orpiriani gardauvali zmnis msgavsad sampirian zmnasTanac Tavs iCens tendencia<br />

iribi obieqtis mier zmnis ricxvSi SeTanxmebisa, rac aixsneba cocxali metyvelebis<br />

TaviseburebaTa moZalebiT. micemiTSi dasmuli obieqtis mier zmnis ricxvSi<br />

SeTanxmebis SemTxvevebi gvaqvs rogorc aRmosavleT saqarTvelodan gamosuli, ise<br />

dasavleT saqarTvelodan gamosuli mwerlebis (ilia, vaJa, s. SanSiaSvili 24 , m. javaxiSvili...,<br />

akaki, daviT kldiaSvili, s. kldiaSvili...) nawerebSi.<br />

magaliTebi:<br />

sams dRes ukan biWma pasuxi moutanaT: ilia, I, 369; RmerTma memkvidre ar uboZaT:<br />

ilia, I, 369; vin miscaT imaT neba: vaJa, VI, 86; es oini melam dahmarTaT: vaJa, V, 187;<br />

mere Zili mostacebT Tvals: g. Satb. II, 398; Cemma saqcielma yovelgvari eWvi gaufantaT<br />

(maT) ~literaturuli saqarTvelo~, 14, VIII, 81, gv. 15, sv. 4...<br />

simravlis gamoxatvisas zogi zmna fuZemonacvlea. es monacvleoba calobiTisa da<br />

krebiT saxelTa mimarTebas efardeba.<br />

Zvel qarTulSi amisi nimuSebia:<br />

j d a igi saxlsa Sina missa; DE mr. 2, 15 da: sxda eri garemo missa: C mr. 3, 32...<br />

da ase:<br />

gamoagdes igi mier savenaÃiT: DE mr. 12, 8, Sdr. gamoasxa eri igi: DE m 9, 25...<br />

aseTivea:<br />

dadva igi gamokueTilsa mas samaresa: C l 23, 53.<br />

dadva samoseli TÂsi: i 13, 4..., Sdr. kacman vinme daasxa venaÃi: DE mr. 12, I.<br />

daasxes samoseli kicusa mas: DE l 19, 35...<br />

mravlobiTs ki Tavisi niSani hqonda. Tu saxelobiTSi dasmuli obieqti mravlobiT<br />

ricxvSi iyo (n niSniT), igi ricxvSi iTanxmebda zmnas da aCenda mravlobiTis n niSans;<br />

daasxna Ãelni misni mis zeda: C l 13, 13.<br />

daasxna TiTni misni: mr 7, 33...<br />

monacvleoba gvaqvs axal qarTulSic im gansxvavebiT, rom saxelobiTSi dasmuli<br />

mesame piris obieqti zmnas ver iTanxmebs mr. ricxvSi: mravlobiTi ricxvi aRiniSneba<br />

fuZis monacvleobiT. amgvarad sxma enacvleba formebs: sma, bma, yvana da a. S.: qaTams<br />

svams _ qaTmebs sxams, qaTami dasva _ qaTmebi dasxa, vaSli abia _ vaSlebi asxia, Zroxa<br />

waiyvana _ Zroxebi waasxa, cxvari waasxa...<br />

simravle zmniswinis monacvleobiTac SeiZleba gamoixatos. zmniswinis monacvleoba<br />

erT-erTi saSualebaa mravlobiTSi dasmuli uaxloesi obieqtis an zogjer gardauvali<br />

zmnis subieqtis mr. r. asasaxavad zmnaSi. aseTi monacvleoba exeba zmniswinebs:<br />

amo – da (amoaZro _ daaZro...), ga _ da (gaxada _ daxada...) gamo _ da (gamoacxo _ daacxo...),<br />

Se _ da (SeWama _ daWama...)...<br />

aseT SemTxvevaSi, `roca obieqti mxol. ricxvSia, maSin erTi zmniswinia naxmari<br />

(ga, amo, Se, gamo da sxva), magram, roca obieqti mravlobiTSi gadadgeba, maSin SeiZleba<br />

zmnaSi Cveulebriv zmniswins da Seenacvlos~ 25 .<br />

magaliTad;<br />

gaaTxovebs _ colad miscems visme 26 .<br />

daaTxovebs _ gaaTxovebs bevrs.<br />

gagzavnis _ gaamgzavrebs, gauSvebs, daavalebs, wavides, miavlens, gzas gauyenebs.<br />

dagzavnis _ sxvadasxva mimarTulebiT gagzavnis, wargzavnis bevrs.<br />

gamoacxobs _ coms gaxurebul RumelSi (ToneSi, kecze... moaTavsebs, gamoSuSavs da<br />

saWmelad gamosadegs gaxdis...<br />

24 s. SanSiaSvilis moTxrobebSi naxmari formebi ganxiluli da axsnili aqvs arn. Ciqobavas:<br />

a r n . C i q o b a v a, martivi winadadebis evoluciis ZiriTadi tendeciebi qarTulSi, II, gv. 563.<br />

25 a. S a n i Z e, qarTuli enis gramatikis safuZvlebi, gv. 256.<br />

26 damowmebulia qarTuli enis ganmartebiTi leqsikonis mixedviT.<br />

199

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!