20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

n-ianma saxelobiTma axal qarTulSic SeinarCuna T i T q m i s mTlianad winandeli<br />

sintaqsuri Zala, _ vgulisxmobT realur s u b i e q t a d xmarebis SemTxvevas:<br />

...`ileva bindi Ramisa, caSi v a r s k v l a v n i h q r e b i a n ~ ... `Tergi rbis, Tergi Rrialebs,<br />

k l d e n i bans e u b n e b i a n ~ ... `isini iyvnen imis akvnad da bolos saflavadac<br />

gadaeqcnen~ (i. W.)... `arian adamianis cxovrebaSi imisTana wuTni~ (ilia)... (Sdr.<br />

`Cemi ganTiadisa d R e n i batonisa saxlSi d a m i R a m e b i a ~ ... (ilia) _ aq `dReni~ realuri<br />

obieqtia) 5 .<br />

roca realur subieqts adamiani ar warmoadgens, SeTanxmebaSi ryevaa: `baraqala<br />

im kacis metyvelebas, romlis s i t y v e b i unugeSosac a n u g e S e b s saflavis karamdina~<br />

(ilia) _ Sdr. ...`es s i t y v e b i a R o n e b d n e n guls~ (ilia)... `imis s i t y v e b i<br />

gaWirvebaSi guls mogfxanen, Wirs gagiadvileben, gulsa da gonebas gagiwrTvnian<br />

da sikeTisaTvis wagaxaliseben~ (ilia).<br />

naTargmni literatura aZlierebs saxelobiTTan zmnis SeTanxmebis tendencias:<br />

mecnieruli Tu mxatvruli literatura iTargmneba iseTi enebidan, sadac saxelobi-<br />

Ti qvemdebarea da zmna mas eTanxmeba uciloblad...<br />

amisda miuxedavad dResac, saliteraturo qarTulSi imdenad mkveTrad igrZnoba<br />

gansxvaveba `bavSvebi izrdebian~ da `xeebi izrdeba~ konstruqciebs Soris, rom<br />

ukanasknelSi SeTanxmeba p e r s o n i f i k a c i i s efeqts mogvcemda: `xeebi izrdebian~...<br />

mxatvruls mwerlobaSi amis magaliTebi xSiria _ mas iyeneben, rogorc stilistikur<br />

xerxs _: ...`xeebic me d a m x a r i a n zevidam, TviTon TavSiSvelni totebs me m a f a r e -<br />

b e n ~ (vaJa-fSavela)... `yvavilebi siciliT ixoceboden~ (vaJa-fSavela).<br />

saliteraturo qarTulSi -eb-ian saxelobiTTan zmnis SeTanxmebis procesis normaluri<br />

ganviTareba rTuldeba ara mxolod realuri subieqtis sxvaobasTan da<br />

zmnis gvarTan dakavSirebiT, aramed dialeqturi metyvelebis zegavleniTac: imerulsa<br />

da gurulSi amJamadac -eb-iani saxelobiTi zmnas ar iTanxmebs iseve, rogorc ar<br />

iTanxmebda zmnas Zv. qarT. -eb-iani saxelobiTi: Zveli qarTulis norma aq jerac daculia<br />

da amis anarekli Tanamedrove saliteraturo qarTulSic gvaqvs (...darCa<br />

m g z a v r e b i cis qveS... a x a l g a z r d e b i quds a f r i a l e b s ... m o x u c e b i salams<br />

m a Z l e v s ...) .<br />

rTuli procesi saxelobiTisa da zmnis sintaqsuri urTierTobis ganviTarebisa<br />

Zveli qarTulidan dRemdis monografiul damuSavebas gulisxmobs.<br />

aq ZiriTadi tendenciis aRniSvniTRa vkmayofildebiT: -eb-iani saxelobiTis sintaqsur<br />

uflebaTa intensiuri zrdis miuxedavad, saxelobiTi brunvis sintaqsuri Zala<br />

axal qarTulSi gacilebiT ufro sustia, vinem Zvel qarTulSi. n-iani warmoebis -ebiani<br />

warmoebiT Secvlaa imis erTi m T a v a r i mizezi, rom qarTuli winadadebis evoluciis<br />

procesSi saxelobiTi brunvis sintaqsuri Zalis es dasusteba miviReT.<br />

iyo sxva mizezic: micemiTis gaZliereba.<br />

II<br />

Zvels qarTulSi micemiTi brunvis mravlobiToba zmnaSi aRuniSvneli rCeboda ma-<br />

Sinac, roca es micemiTi realur subieqtze miuTiTebda da im SemTxvevaSic, roca mas<br />

realuri obieqtis aRniSvna uwevda.<br />

es sintaqsuri urTierToba arsebiTad Seicvala XII_XVIII saukuneTa manZilze;<br />

cvlileba moxda samsave pirSi, oRond ara Tanabari da ara erTi da imave mizezisa<br />

gamo.<br />

mesame pirSi cvlileba gamoiwvia saxelis funqciam: zmnam aRniSna iseTi saxelis<br />

mravlobiToba, romelic realur subieqtze, moqmedze miuTiTebda.<br />

5 Tumca isic unda aRiniSnos, rom zogjer n-iani saxelobiTi, realuri subieqti, zmnas<br />

ricxvSi aRar iTanxmebs: aq ukve n-iani warmoeba -eb-iani warmoebisaTvis damaxasiaTebel normebs<br />

eqvemdebareba iseve, rogorc obieqtis aRniSvnis SemTxvevaSi.<br />

186

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!