You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
semantikisgan daclilia): `lamis, rom ar Saewios~ (vaJa). 7 lamis am SemTxvevaSi mTavari<br />
winadadebis daniSnulebiTaa gamoyenebuli sintaqsurad, Tumca morfologiurad<br />
da semantikurad modaluri elementia (nawilakia). es, Tavis mxriv, xdeba imis mizezi,<br />
rom lamis formasTan Cndeba aris zmna: `lamis aris, SiSisgan guli wauvides~. gasaTvaliswinebelia<br />
isic, rom Tavad aris formac qarTulSi zogjer gamoiyeneba modaluri<br />
elementis daniSnulebiT: `oriod-sami puric aris waiReo~ (saba); gamoixateba<br />
mniSvneloba: `mainc, ki~. 8 gvxvdeba asec: mainc aris (`sikvdiliT mainc aris exsna am<br />
mwuxarebisagan~, _ a. furc.). ra Tqma unda, lamis-Tan aris formas es mniSvneloba ar<br />
aqvs, aq igi ufro meSveli zmnis daniSnulebas asrulebs: `lamis aris || lamisaa, guli<br />
wauvides~ (Sdr. `es-esaa movida~).<br />
lamis ifarToebs zmnur formasTan gamoyenebis sferos: II kavSirebiTis garda, igi<br />
SeiZleba Seexamos sxva paradigmis formebsac: lamis tiris, tiroda, itira, etira;<br />
anu: awmyos, namyo usruls (gangrZobiTs), aorists (namyo ZiriTads), II SedegobiTs<br />
(gamoyenebuls III kavSirebiTis funqciiT).<br />
* * *<br />
i-qn-eb-a Tanamedrove qarTulSi ori daniSnulebiT gamoiyeneba: sakuTriv zmnisa<br />
da modaluri elementisa.<br />
i-qn-eb-a zmna polisemiuria:<br />
a)Ggamoxatavs myofobas, uRvlilebisas Seenacvleba ari-s zmnas:<br />
I seria awmyo: ari-s<br />
Mmyofadi: i-qn-eb-a<br />
pirobiT-xolmeobiTi: i-qn-eb-od-a<br />
kavSirebiTi: i-qn-eb-od-e-s<br />
II seria: aoristi: i-y-o<br />
II kavSirebiTi: i-y-o-s<br />
III seria: I SedegobiTi: yofil-a<br />
II SedegobiTi: yofil-iyo<br />
III kavSirebiTi: yofil-iyos<br />
Sdr. `is kaci axla iq aris~ _ `is kaci xval ar iqneba~.<br />
b) gamoiyeneba Sedgenili Semasmenlis zmnur wevrad: `patara Tu ar gaizarda, didi<br />
rogor iqnebao~ (andaza).<br />
aqac i-qn-eb-a Seenacvleba ari-s zmnas, magram wina SemTxvevisagan gansxvavebiT<br />
(roca II seriaSi mas mxolod i-y-o zmna Seenacvleboda), am daniSnulebiT (i-y-o<br />
zmnasTan erTad) i-qn-eb-ai-qn-a II seriaSic daCndeba:<br />
awmyo: didi arisdidia<br />
myofadi: didi iqneba<br />
aoristi: didi iyo/didi (Se)iqna<br />
arsebiTad meSveli zmnis daniSnulebiT aris gamoyenebuli i-qn-eb-a aRweriTi vnebiTis<br />
formebSic (am SemTxvevaSi II seriaSi upiratesad am fuZisgan nawarmoebi formebia<br />
damowmebuli; i-y-o iSviaTia):<br />
moqmedebiTi: vnebiTi:<br />
myofadi: ga-i-R-eb-s (Tanxas) gaRebul i-qn-eb-a (Tanxa)<br />
aoristi: ga-i-R-o (Tanxa) gaRebul i-qn-a (Tanxa).<br />
am rigisaa: ayvanil, atanil... iqneba (iqneboda, iqnebodes; iqna, iqnas...).<br />
7 a . S a n i Z e , qarTuli enis gramatikis safuZvlebi, I, Tb., 1973, gv. 615.<br />
8 l . k v a n t a l i a n i , qarTuli zepiri metyvelebis sintaqsis sakiTxebi, Tb., 1990, gv. 98-100.<br />
173