20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

nasxvaveben. mdidari intonaciur-eqspresiuli da fonetikuri mxare Sorisdebulebs<br />

sxvadasxva enaSi erTnair xmovanTa an erTnair TanxmovanTa da xmovanTa SeerTebiT<br />

gamouxatavs, magram es srulebiTac ar niSnavs imas, rom saerTod Sorisdebulis sesxebas<br />

adgili ar hqondes. ase, mag., SeiZleba davasaxeloT rusulidan qarTulSi Semosuli:<br />

u r a a ! b r a v o ! somxuridan _ a f s u s ! Turqulidan: i a l a h ! da sxv. evropul<br />

enebs da kerZod rusuls inglisuridan usesxebia Sorisdebulad qceuli sityvebi:<br />

стой! алло! TaTrulidan rusulSi nasesxebia: айда da sxv.<br />

Sorisdebuli winadadebaSi<br />

rogorc zemoT aRvniSneT, Sorisdebuli damoukidebeli winadadebaa. amitom isini<br />

yovelTvis gamoiyofian winadadebisagan warmoTqmaSi gansakuTrebuli intonaciiT,<br />

xolo weraSi _ mZimiT.<br />

bevr SemTxvevaSi Sorisdebuli momdinareobs metyvelebis sxva nawilebisagan, ase,<br />

mag.: ` d a x e , d a x e , Tqveni Wirime, es ra moigona~ (i. WavW.). am winadadebaSi `daxe~<br />

Sorisdebulia da momdinareobs igi zmnisgan `daxede~; an kidev: `C u , gamoxta ager<br />

mwyeri~: `Cu~ warmodga formisgan: C u m a d . zemoxsenebuli forma W i t a uTuod miRebulia<br />

W v r e t a - s a g a n ; zmnuri warmoSobisaa Sorisdebuli: h e r i , s u (sule) da<br />

sxv. wodebiTi formis saxelebisagan momdinareoben Sorisdebulebi: q a , romelic<br />

sityva `qalo~-s Sekvecili formaa, b e C a (← bedSavo), o j o (← vaJo), W o v (← biWo:<br />

aWar.), biWo, biWos! da sxv.<br />

amasTan erTad aRsaniSnavia isic, rom bevr SemTxvevaSi Sorisdebuli dRes winadadebis<br />

wevrad (qvemdebared an danamatad) gvevlineba 12 ; mag.: ` u r a a ! _ daiyvira luarsabma<br />

da, radgan gulaRma iwva, Taviseburad taxtzed erTi fexic aiSvira maRla da<br />

manam `ura~ ar gaaTava, fexi ar CamouRia~ (i. WavW.). am magaliTSi pirveli `ura~ Sorisdebulia,<br />

magram meore `ura~ Sorisdebuli ki ar aris, aramed Sorisdebulis saxelwodebaa<br />

da winadadebaSi is damatebis rols asrulebs. `gauTlels CeCens, rogorc<br />

Cvena gvgonia, piri mouridebia, zizRiT gadaufurTxebia da Tvalebis cisken<br />

miqceviT wamouZaxnia: i a l a h ! magram es `ialah!~ unda gaegonaT, ra xmiT warmouTqvams<br />

imas~ (yazbegi). am magaliTSi pirveli `ialah!~ Sorisdebulia, meore _ Sorisdebulis<br />

saxelwodebaa, damatebaa. `fSataZe rom brazobda da misZaxoda `hai-huis~ tyesa<br />

da velsa...~ (vaJa). aq ` h a i - h u i s ~ Sorisdebulis saxelwodebaa, damatebaa. `hai-haa, hai-haa~-s<br />

ZaxiliT erTmaneTs aRar vaclidiT~ (S. aragvisp.). `hai-haa~ am winadadebaSi<br />

damatebaa. `mjiRis gulSi CakvriT daiZaxes `vahi~ da saCqarod gavidnen~ (yazbegi). `vahi~<br />

damatebaa saxelobiT brunvaSi dasmuli. `v a i s gaveyare, u i s Seveyareo~ _ `vais~,<br />

`uis~ damatebebia micemiTSi dasmuli. `luarsabs iama da, rom ukan ar CamorCes alersSi,<br />

TiTonac uCqmita da zed tkbilis xmiT da RimiliT `hi~ daatana~ (i. WavW.). `hi~ am<br />

winadadebaSi damatebaa. `rodesac miuaxlovdnen, `vai~-ze `ui~ meti daerToT~ (ak. wereTeli).<br />

aq `u i ~ qvemdebarea, xolo `vai~ damateba. `gaCnda ` h a i - h u i ~ , afrines kaci<br />

mefesTan (vaJa). `h a i - h u i~ am winadadebaSi qvemdebarea; xolo `Cven jer gavjavrdiT,<br />

`hai-huis~ viZaxdiT, magram bolos vsdumdiT~ (vaJa) _ `hai-hui~ damatebaa. `magram ubralo<br />

`viSi~ saqmes ver Sveloda~ (yazbegi). `viSi~ aq qvemdebarea. `vai Sens moses~ (i.<br />

WavW.). aq `vai~ qvemdebarea da sxv.<br />

zemoT moxsenebulis safuZvelze SeiZleba davaskvnaT:<br />

1. qarTulSi Sorisdebuli SesaZlebelia agebuli iyos aeio an u xmovanze an<br />

kidev difTongebze: a i , e i , o i , u i . xmovnebs SesaZlebelia win uZRodes an mosdevdes<br />

spirantebi: yelismieri h an ukanaenismieri x, an kidev kbilibagismieri v da<br />

wyvilbagismieri f. zogjer tonis moZraobisa da afeqtis gasaZliereblad xmovnis<br />

gaormagebasa da gasammagebas aqvs adgili.<br />

12 А. И. Германович, Междомеьтие как часть речи: `Русский язык в школе~ 1941, # 2, gv. 30: Sdr.<br />

a . S a n i Z e , qarTuli gramatikis safuZvlebi, nakv. I, Tbilisi, 1942, gv. 76.<br />

169

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!