Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
C e m nacvalsaxelTan m a g i e r -is Serwymisas mosalodneli ori m-dan zogjer er-<br />
Ti m rCeba, magaliTad: moaÃsene C e m a g i e r ramins (visr. 299); egre uTxar C e m a g i e r<br />
(iqve, 2827);); Sdr. C e m s m a g i e r maT kacTa uTxar (sibrZne sicr. 103).<br />
dokumentebSi dasturdeba magiar da magiarad (rogorc es mTis kiloebSia:<br />
ier → iar); xuTi Tumani zaalis wilis y m i s m a g i a r geeRo (dokument. 593); sxva<br />
s a C u q r i s m a g i a r a d Tqven gaCuqeT kuabli (sic) nacvalaSvili moZRvara (iqve, 178)...<br />
9. mimarT, momarT<br />
am TandebulebSi mi da mo gamoiyofa da SerCenili aqvs mimarTulebis mniSvneloba.<br />
Zv. qarTulidan moyolebuli dRemde daculia wesi, rom pirveli piris nacvalsaxelTan<br />
(Cem, Cven) m o m a r T ixmareba, meore da mesamesTan ki _ m i m a r T , Tumca es wesi<br />
zogjer irRveva: piriqiTac gvxvdeba.<br />
mimarT da momarT Cveulebriv saxels mosdevs xolme, Zv. qarTulSi sporadulad<br />
m i s w i n a c ixmareba. mag.: mimarT apolonisa (kim. 13632); mimarT R˜Tisa<br />
(Опис. 29) da sxv.<br />
Zv. qarTulSi erTvis nanaTesaobiTar viTarebiTsa da viTarebiTs, Tanamedrove<br />
qarTulSi ki mxolod n a T e s a o b i T s . orive SemTxvevaSi aRniSnavs m i -<br />
marTulebas. magaliTad: iloca R˜isa mimarT (kim.346)... aRutevebda Ãmasa c a d<br />
mimarT (antioq. 867); [aristo] ukan gamobrunda ginebiTa da lanZRviT m a s p i n Z l i s<br />
m i m a r T (d. kld. 182)...<br />
III. zmnisarTuli Tandebulebi<br />
qarTulSi erTi wyeba z n m i s a r T e b i s a Tavisuflad iTavsebs Tandebulis funqciasac.<br />
eseni sintaqsurad ar gansxvavdebian maTgan: Tandebulis msgavsad uSualod<br />
daerTvian saxels ama Tu im brunvaSi da kargaven damoukideblobas.<br />
zmnisarTSi Tandebulis funqciis SeTavseba sruliad bunebrivia, radganac rigi<br />
Tandebuli da zmnisarTi leqsikurad erTia. SemTxveviTi araa, rom rogorc qarTul-<br />
Si, ise sxva enebSic TandebulTa funqciiT mxolod adgilisa da drois zmnisarTebia<br />
gamoyenebuli, sxvebi ki ara, radganac isini leqsikurad ar Seesatyvisebian Tandebuls.<br />
Tuki zogierTi zmnisarTi Tandebulad gamoiyeneba, riT unda ganvasxvaoT es ori<br />
gramatikuli erTeuli _ zmnisarTi da Tandebuli erTmaneTisgan? sxva niSnebTan er-<br />
Tad mTavaria b r u n v a S i m a r T v a . Tandebuli saxels marTavs brunvaSi; Tuki aseTi<br />
Zala zmnisarTsac aRmoaCndeba, maSin mas SeiZleba vuwodoT z m n i s a r T u l i T a n -<br />
d e b u l i _ zmnisarTuli Tandebulebia:<br />
1. gareSe, gareT<br />
Zv. qarTulSi yovelTvis w i n uZRvis saxels, Tanamedrove qarTulSi ki mosdevs.<br />
orive SemTxvevaSi moiTxovs micemiTs.<br />
Zvelad mas ori mniSvneloba hqonda: a) uCvenebda adgils da udrida gareT-s.<br />
magaliTad: ...r˜ lsa ewoda kanob gareSe qalaqsa (kim. 10819); pova adami... gareSe samoTxesa<br />
mas v˜ a cxovari gareSe baksa (Опис. 40). am mniSvnelobiT Zvelsa da saS.<br />
qarTulSi ixmareboda agreTve gare. magaliTad, z m n i s a r T a d : v˜d gamovides gare<br />
da zraxva yves misTჳs (qrest. 21); Tandebulad: rameTu vaqsen velsa gare dga<br />
(qarT. cx. 1892_3)...<br />
saS. qarTulSive gareSe-sa da gare-s enacvleba gareT zmnisarTi da mxolod es<br />
ukanaskneli ixmareba Tanamedrove qarTulSi. gareT gvxvdeba saxelis Semdeg micemiTsa<br />
da naTesaobiT brunvasTan. magaliTad: qalaqs gareT qaravani axlos dadga<br />
(sibrZne sicr. 14323); gaviqeci qalaqs gareT (ardaz. 23)... saydris gareT ezoSi SeiyareniT<br />
(saq. siZv. I, 199); cxovrebis wris gareT gamdgarviyaviT (ilia, IV, 66)...<br />
160