Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ge garTulebulia saniTac: a d r i d g e s miCveulia (xevs. poez. 288); sami w l i d g e s am<br />
aludaurs Tavi gaunebebav yaraulobisad (xevs. 175) s i k v d i l i d g e s (iqve, 160)... m.<br />
a n d r o n i k a S v i l s dadasturebuli aqvs, rom xevsurulSi ge an ges mxolod maSin<br />
ixmareba, roca igi dros gadmoscems. amave kiloSi g a n Tandebulis g Tanxmovani<br />
gamkveTrebulia k-d da iSviaTad y-d «bevrgan, sxvagan, yvelgan» da sxva znmisarTebSi:<br />
b e v r k a n bevria TiToi (xevs. 228); qali ara sjob s x v a k n u r i (xevs. poez. 2459);<br />
Sarcxvnili xar y v e l y a n a (iqve, 2456).. visramianSic gvaqvs erTi SemTxveva k a n -is<br />
xmarebisa: romeli m i s k a n kide aravisgan Ãams wyalobisa molodna.<br />
gurulSi g a n Tandebuli Secvlilia gin formiT dawyebiT brunvaSi: v i z d g i n<br />
(← visiTgin) es saqme momxTara; C e m d g i n nufers nu eli da sxv. 56 ; aWarulSi g a n →<br />
q a n ; baRnebis e r T q a n gayvana veRar gabeda; Seiyares e r T q a n 57 . . . aSkaraa, q miRebulia<br />
T-sTan progresuli asimilaciiT.<br />
naTesaobiT brunvasTan g a n Tandebuli a R n i S n a v s :<br />
a) ganyofas, mocilebas, moSorebas:<br />
SeunierTa dedisa da Z m i s g a n mogaSora (visr. 69)... cxeni... q o x i s a g a n sakmaod<br />
moSorebiT daeyenebia (yazb. 216)...<br />
b) w y a r o s , visganac an risganac zmniT gamoxatuli moqmedeba momdinareobs.<br />
magaliTad: r˜i igi iSva m a r i a m i s a g a n (kim. 821); samgzis... ganZebul viqmen mamisa<br />
grigolisagan (xanZT. ჲg5_6); Seni vardi a n g e l o z i s a g a n dargulia da R m r T i -<br />
s a g a n daculi (visr. 189); bevrjer minaxavs iremi damfrTxala Z a R l i s a g a n (ilia,<br />
306)... saerTod vnebiTi gvaris zmnebTan yof. qvemdebare -g a n Tandebulian ubralo<br />
damatebad iqceva: s˜lieri samoseli m a m i s a g a n moiqsoebis (boln. 4621). axal saliteraturo<br />
qarTulSi am funqciiT Cveulebriv m i e r Tandebuliani saxeli ixmareba.<br />
g) masalas, risganac rame keTdeba:<br />
Sehqmen m i w i s g a n k˜ci (Опис. 161); sazrdelad misa iyo puri q a t o ჲ sag˜ n qrTilisa<br />
(saba as. 513); qaRaldi q v i s g a n arodes Seiqmnebis da arca Ruino l i m o s a g a n<br />
(visr. 272)... [tariels] balaxisagan dawnuli qudi daexura (qiaC. 57)...<br />
d) mizezs:<br />
r˜li Z v r i s a g ˜n daeca (Опис. 179)... aCrdilisagan Senobebi Cabnelebuliyo (g.<br />
wer. 105)... am mniSvnelobiT -g a n Tandebulis magier Tanamedrove saliteraturo qar-<br />
TulSi g a m o Tandebulic ixmareba, zogjer ki moqmedebiTi brunvac Seenacvleba.<br />
e) saS. qarTulis zogierT ZeglSi, gansakuTrebiT vefxistyaosansa da visramianSi,<br />
araiSviaTad ixmareba -gan-iani naTesaobiTi iq, sadac axal qarTulSi uTandebulo<br />
formaa; magaliTad: aqvs T a v i s a g a n imedi, viyvneT guliTa mSvidiTa (v. t. 1036; Sdr.<br />
ax. qarTuli: aqvs Tavis imedi); a v T a n d i l i s g a n Senc ici CemTvis Tavisa dadeba<br />
(iqve, 1470).<br />
v) saS. qarTulSi da sporadulad me-19 s. romantikosTa enaSi g a n Tandebuli ixmareba<br />
ufroobiT xarisxTan. g a n erTvis Sesadarebel saxels, xolo zedsarTavi an<br />
ufroobiT formiTaa warmodgenili, an aRweriT. magaliTad: h e m z i s a g a n umaRleso<br />
Ãelmwifeo (visr. 132); q a r i s a g a n umale iara (iqve, 192); erTgulTaTuis mowyaleba<br />
gWirs; S a q r i s a g a n utkbilesi (Sahnavaz. 306); s i k v d i l i s a g a n sicocxle awi Cemi<br />
ufro mwarea (Teim. I, 21); irmisagan umkvircxlesi jixvi... Sescqeris myinvars (al.<br />
WavW. 20)...<br />
paralelurad gvxvdeba uTandebulo naTesaobiTic: saqme mWirs s i k v d i l i s uaresia<br />
(Sahn. II, 4312); d e d o f l i s ulamazesi, mefis c x e n i s umsuqnesi da mefis S e -<br />
v a r d n i s umalesi ar iqnebis (sibrZne sicr. 55)...<br />
am SemTxvevaSi saS. qarTulSive -gan-is monacvled Cndeba -ze Tandebuli da batondeba<br />
axal qarTulSi: S a q a r z e utkbesi, c x e n z e umsuqnesi da sxv.<br />
56 s. J R e n t i , guruli kilo, gv. 67.<br />
57 j. noRaideli, aWara dialeqtologiurad, gv. 32-33.<br />
150