Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ni saxelebi inarCuneben micemiTi brunvis niSans, TanxmovanfuZianebi ki hkargaven mas 30 .<br />
saS. qarTulis ZeglebSi dasturdeba gardamavali formebic, rodesac boloTanxmovnian<br />
saxels Tandebulis win brunvis niSani Semonaxuli aqvs: moabadsTana (visr.<br />
50), arabsTana (amirandarej. 50)... sainteresoa, rom msgavsi magaliTebi dResac mravlad<br />
daiZebneba xevsurulsa da imerulSi. aq Cveulebrivia: ufrosebsTana (xevs. poez.<br />
167), qalsTan (iqve, 148), lekebsTanao (iqve, 109), debsTan, qmrebsTan, mamebsTan (imeruli).<br />
31<br />
aris piriqiTi movlenac: s-s mezoblad Tan Tandebulis T ikargeba xolme imerulsa,<br />
gurulsa da aWarulSi: xelmwifesan, masan...<br />
Zv. qarTulSi T a n a da axalSi T a n asrulebs zmnisarTis funqciasac. igi zmnas<br />
Cveulebriv win uswrebs da iSviaTad mosdevs kidec: angelozni T a n a dges... (sasul.<br />
rT 194-195); Tana hyvanda kaci naTesavi misi (kim. 2528); T a n moitana da sx. w a r à d a<br />
zmnas T a n mniSvnelobas ucvlis: gverdi auqcia; magaliTad: ... da viTarca SeuZlebelsa<br />
Tana warvhÃdeT (antioq. 7136-37)...<br />
gansakuTrebiT Zv. qarTulSi T a n a xSirad erTvis saxels axali cnebis gamosaxatad:<br />
Tanaarsi, Tanamyofi, TanaSemoqmedi, TanaSemwe, Tanaswori, Tanamdebi, Tanamorwmunoebaჲ,<br />
Tanamodase, Tanaganmgebeli, Tanamzraxvali...<br />
z e d a Tandebulis msgavsad, T a n a Zv. qarTulSi saxels m a r T a v d a m i c e m i T -<br />
sa da naTesaobiT brunvaSi. magaliTad, mic.: Seviyvano erTsa senaksa r ˜ l ars<br />
karsa Tana (kim. 2057_8); ... da ese miiRis erTgzis kჳriakesa Sina k a p a r s a T ˜ na damwnilsa<br />
mariliTa (saba as. 5 14_15) da sxv. naT.: Rirs yos m a m i s a T a n a (sasul. nb<br />
151); wmidisa mis k a c i s a T a n a viyveniT (antioq. 926)... gamorkveulia, rom T a n a<br />
TandebulTan `Tu saxeli cocxali `sulieri~ sagnis aRmniSvnelia, is naTesaobiTs<br />
brunvaSia, xolo Tu `usulosi~ _ micemiTSi~ 32 .<br />
saS. qarTulSi T a n a - sTan naTesaobiTi brunvis xmarebis TiTo-orola SemTxveva-<br />
Ra gvxvdeba, ax. qarTulSi ki T a n mxolod micemiT brunvas moiTxovs (xesTan, saxlTan).<br />
Tana→ T a n Tandebulis funqciaa aRniSnos:<br />
a) a d g i l i , romelime saganTan s i a x l o v e , axlos, piras, gverdiT yofna:<br />
Tavadi dga k i d e s a T a n a tbisa mis genesareTisasa (haemeti, 19г3_4); STavideT venaÃad,<br />
romel ars g z a s a T a n a opizisasa (xanZT. oe1-2); daagdo igi s u e t s a T˜a<br />
mis w˜disisa (kim. 2385-6)...<br />
b) Tanaoba, erToba, erTad yofna, erTad moqmedeba:<br />
gamovida igi nersÀs Tana (habo, 6729); s˜lni ÃorciTa T a n a ganbanna (kim. 1029);<br />
warityuÀna zaqaria... da m i s T ˜na simr˜vle erisaჲ (boln. 44_5); ... S e n T a n sicocxle,<br />
S e n T a n sikvdili, S e n T a n yofna da S e n T a n darCena (ilia, I149)... amave mniSvnelobiT<br />
SeiZleba Segvxvdes T a n a v e : m i s T a n a v e iyo arseni (xanZT. mb 169); meca<br />
vtirode misTanave (SuS. 810_11)... ax. qarTulSi T a n a o b a zogjer gaZlierebulia<br />
e r T a d zmnisarTis darTviT: baTayvam z a l i k a s T a n e r T a d mTas Seafara Tavi<br />
(lit. saq. 26 seqt. 1941 w.)...<br />
Zv. qarTulSi amave mniSvnelobisaa T a n a mimarTvis aseT konteqstSi: mSÂdobaÁ<br />
T˜qn T a n a (qrist. iov 20, 26); mSÂdobaÁ gaqundes C e m T a n a (boln. 262)...<br />
g) dro:<br />
d a s a s r u l s a T a n a galobisasa sulica mis ...ÃorcTagan ganvida (antioq. 9626);<br />
à m a s a m a s T a n a sayÂrisasa... warmoudge meufesa (zarzm. 15226_28)...<br />
Tanamedrove qarTulSi dros gadmoscems, Tu Tan Tandebulian sawyiss (iSviaTad<br />
30 a . S a n i Z e , qarT. gramat. safuZvlebi, I, gv. 68.<br />
31 Ш. Дзидзигури, К характеристике нижнеимерского говора... gv. 126.<br />
32 k. k e k e l i Z e , `winaSe~, `Tana~ da `zeda~ TandebulTa sintaqsuri funqciisaTvis... saq. ssr<br />
mecn. akad. moambe, III, # 3, gv. 283.<br />
144