Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tandebuli qarTulSi 1<br />
135<br />
aram martirosovi<br />
Tandebulebi momdinareoben calke, damoukidebeli mniSvnelobis mqone sityvaTagan.<br />
TavisTavadi sityvebi xSiri xmarebisagan droTa viTarebaSi ise gacvTnen, rom nawilakebad<br />
iqcnen. nawilakebi mxolod sxva sityvasTan urTierTobisas asruleben<br />
garkveul funqcias da maTi leqsikuri mniSvnelobac maSin mJRavndeba. zogierT enaSi<br />
dResac aris darCenili kvali am odesRac damoukidebeli mniSvnelobis mqone sityva-<br />
Ta pirvandeli brunvisa. berZnulSi kargadaa daculi έν da περί windebulTa brunebis<br />
odindeli saxe: ἕνί (adgil. br.: ‘ze, Si’); πέρί (adgil. br.), παραί (mic. br.), παρά (instr.)<br />
πάρος (naTes. br.).<br />
istoriulad Tandebuli saxels rom miekedla, dakarga damoukidebeli mniSvneloba<br />
da Tavis mxriT gavlena moaxdina saxelTa brunebis sistemaze. procesi ise Sors<br />
wavida, rom Tandebulianma brunvam nawilobriv Seaviwrova da rig SemTxvevaSi gandevna<br />
kidec zogierTi damoukidebeli brunva. aseTi bedi ewia brunvebs, mag., frangulsa<br />
da inglisurSi. rusulSi windebulianma brunvam Sescvala odindeli adgilobrivi<br />
brunva. qarTulSi e. w. dawyebiTs brunvas mogvianebiT Tandebuliani forma<br />
Seenacvla. aseve, lokativis mniSvnelobis micemiTis adgili Tandebulianma micemiTma<br />
daiWira. amas garda, saxelze Tandebulis darTvam qarTulSi gamoiwvia isic, rom<br />
zogierTi brunvis formebs daekargaT brunvis niSani da garegnulad fuZes daemsgavsnen<br />
(saxl+Si, amxanag+Tan, magida+ze, dRe+mde).<br />
Tandebulebi qarTulSi imave funqcias asruleben, rasac sxva enebSi windebulebi.<br />
arsebiTi gansxvaveba isaa, rom windebuli win uZRvis saxels, Tandebuli ki mosdevs<br />
mas. magram es gansxvavebac umniSvnelo aRmoCndeba, Tu gaviTvaliswinebT ganviTarebis<br />
im gzas, romelic gaiares windebulianma enebma. mag., germanulSi SeniSnulia, rom<br />
rigi windebulebi, romlebic jer axlo kavSirSi iyvnen zmnisarTebTan, win ki ar<br />
uZRodnen saxels, aramed mosdevdnen mas. Tanamedrove germanulSi mraval am rigis<br />
windebuls aqa-iq SemorCenili aqvs Zveli wesi, aseTebia: durch, über, rodesac dros aRniSnaven.<br />
mag. drei Tage durch, den Tag über... Nach SeiZleba saxelis Semdeg gvevlinebodes<br />
maSin, roca igi gamoxatavs ‘Tanaxmad’ (‘согласно, по’), mag., dieser Methode nach, meiner Meinung<br />
nach. aseve ixmareba gemäss. Zu gamoyenebulia saxelis Semdeg, roca igi gadmoscems moZraobis<br />
mizans, mag., er strebt dem Ziele zu.saxelis Semdeg SeiZleba iyos agreTve: entgegen,<br />
gegenxber, zuwider, zufolge, wegen da sxv. Halber ki yovelTvis postopoziciurad ixmareba 2 .<br />
aseve rusulSi ради windebuli zogjer saxels mosdevs.<br />
ase iyo Zvel qarTulSic: nawilaki saxelTan windebuladac gvevlineboda da Tandebuladac.<br />
Tandebuli erTvis arsebiTs, zedsarTavsa da ricxviT saxelebs, nacvalsaxelebs,<br />
zmnisarTebsa da saxelzmnas ama Tu im brunvaSi. sxva enebis msgavsad, qarTulSi Tandebuli<br />
ixmareba irib brunvebTan. moTxrobiTi da wodebiTi Tandebuls ver iguebs.<br />
saxelobiTTan mxolod v i T Tandebuli gvxvdeba da isic mogviano periodis qar-<br />
TulSi. misi sabolood Camoyalibeba jerac ar aris dasrulebuli.<br />
Tandebuli Cveulebriv erT romelime brunvas erTvis, zogi ki orsa da samsac moiTxovs,<br />
magram sxvadasxva brunvasTan xmarebuli Tandebuli sxvadasxva funqciis mqonea,<br />
rusulSi, mag., windebuli в, на braldebiTsa da windebulian brunvebs erTvis,<br />
germanulSi ki an, auf, hinter, neben, in, über, vor, zwischen _ braldebiTsa da micemiTs, magram<br />
am brunvaTa gamoyenebaSi is gansxvavebaa, rom pirvelTan kiTxvaze sad? (где? wo?) sag-<br />
1 iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba, I, 1946.<br />
2 Л. Р. Зиндер и Т. В. Сокольская, Научная грамматика немецкого языка, gv. 79.