20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

uli yofila jer kidev Du Bois-s dros, romelsac igi gadmouweria da brosesTvis<br />

gadaucia. brosem igi gamoaqveyna am gadmonaweris mixedviT da saWirod aRar dainaxa,<br />

rom barTlomes mier gadmowerilis mixedviTac gamoeca igi meored. warweraSi<br />

ikiTxeba:<br />

[Sewevni]Ta [q] ˜ÀsiTa me farn [---] da azaruxt<br />

Sexua[b]T e[s]e kar[i sa]locvelad s[ul]Ta [CuenTaTÂs].<br />

zmnis forma am warwerisa SexuabT kargad ikiTxeba, miuxedavad imisa, rom bani dazianebulia.<br />

d v i b u a s tabulazedac agre ikiTxeba da teqstSic (gv. 107), sadac mxolod<br />

koreqturuli Secdomaa: JgxoHabT nacvlad am formisa: JgxoKabT maSasadame, wakiTxuli<br />

sworad aris da araviTari eWvi ar aris, rom zmnis formaa SexuabT. es<br />

forma aseT winadadebaSia: me farn [---] da azaruxt SexuabT ese kari. dRevandel enaze<br />

rom gadmovTargmnoT, es iqneba: «me, farn [---]ma da azarxutma SevabiT ese kari» 27 .<br />

Sevabi micemiT damatebiani zmnaa (Sevabi mas igi), romelsac axal qarTulSi ini aqvs<br />

ganviTarebuli boloSi; Zvel saliteraturo qarTulSi es ini saWiro ar iyo. am Zveli<br />

saliteraturo qarTulis normebis mixedviT Sebma zmnis uRleba namyo srulis<br />

TxrobiTi kilos mesame obieqtur pirSi aseTi iqneba: S e v a b , S e a b , S e a b a , S e -<br />

v a b T , S e a b T , S e a b e s . am formebSi Teoriulad yvelgan mesame piris obieqturi<br />

prefiqsi igulisxmeba haes saxiT: *Sevhab, *Sehab, *Sehaba, *SevhabT, *SehabT, *Sehabes.<br />

xmovnis win hae, rasakvirvelia, unda dakarguliyo qarTulis sazogado tendenciis<br />

mixedviT da daikarga kidec, magram romeliRac kiloSi es hae xanad qceula da amis<br />

gamo pirveli piris formas mravlobiT ricxvSi miuRia aseTi saxe: SevxabT. v qar-<br />

TulSi metad moZravi bgeraa, romelic SeiZleba gadaisv-gadmoisvas sxvadasxva fonetikur<br />

garemoebaSi. SevxabT formaSi mas adgili ucvlia xanisaTvis da warmomdgara<br />

SexvabT, romelSic Semdeg es vini ukve umarcvlo unad qceula: SexuabT. vinis umarcvlo<br />

unad qceva gasakviri ar aris, radganac igive movlenaa movals _ movida zmna-<br />

Si, sadac meore pirisaTvis Zvel qarTulSi aseTi formebi moipoveba: moxual (←←<br />

xval), moxued (←moxved), moxÂde (←moxuide←moxvide). maSasadame, bolnisis sionis<br />

warweris SexuabT formaSic Senaxuli gvaqvs obieqturi prefiqsi mesame pirisa xanis<br />

saxiT, romelsac oRond adgili ucvlia da pirveli piris subieqturi prefiqsis win<br />

moqceula.<br />

* * *<br />

zemore ganxiluls oTx zmnis formaSi (xerTvis, xeyav, Sexewie da SexuabT) qar-<br />

Tuls Semounaxavs, maSasadame, naSTebi mesame piris obieqturi prefisis xmarebisa<br />

xmovnebis win. es naSTebi srul analogias warmoadgens ars zmnis meore piris formasTan<br />

mimarTebiT (xar), sadac agreTve Senaxuli gvaqvs naSTi meore piris subieqturi<br />

prefiqsis xmarebisa xmovnis win. es ori prefiqsi _ subieqturi meore pirisa da<br />

obieqturi mesame pirisa _ Tumca sxvadasxva funqcias asrulebs morfologiurad,<br />

magram maT erTsa da imave fonetikur viTarebaSi erTi da igive bgeriTi saxe aqvT.<br />

amitom Tanabar fonetikur pirobebSi erTis xmareba romelime saxiT meoris xmarebasac<br />

gulisxmobs imave saxiT. am garemoebis wyalobiT xar formis gverdiT mosalodneli<br />

iyo da kidevac aRmoCnda analogiuri warmoebani mesame piris obieqturi prefiqsiT<br />

xmovnebis win. ase da amgvarad, yvela es formebi: xar, xerTvis, xeyav, Sexewie da<br />

SexuabT erTimeores mxars uWeren da amJRavneben, rom erTsa da imave dialeqtur<br />

wres, anu kilos ekuTvnian.<br />

27 aq rom karis Sebmazea saubari, aseTi magaliTi sxvac SegviZlia davasaxeloT: mRvimevis eklesiis<br />

karze, romelic amJamad saqarTvelos muzeumSi inaxeba, sweria: ama karisa Sembmelsa<br />

ierusalimis TemiT mosulsa abesaloms lominas Zesa da missa meuRlesa Seundos RmerTma amin:<br />

amin: (Sdr. Г. Церетели, Археологическая экскурсия по Квирилскому ущелью: Материалы по археологии<br />

Кавказа, VII, 94).<br />

12

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!