20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

saqmisaTÂis mokÂrne (kimeni, I, 297, 20); m o - s u r - n - e : da movida maTda sasurveli igi<br />

kaci RmrTisaÁ mosurneTa maT Tana (xanZT. l. 12) m o - u r - n - e : da uvis vinme kaci... mourne<br />

da mzrunveli eqsoriobasa Sina (ekl. 35, 29). (axali qarTulis `kolmeurne ~, `meurneoba~.)<br />

mo-wev-n-ul, Se-sa-wev-n-el, pov-n-il, mo-m-pov-n-eb-el, m-din-ar-e, dam-tev-n-el, Se-urev-n-el,<br />

da-u-lev-n-el, m-rb-en-el...<br />

eb elementi ara gvaqvs Sesabamisi zmnis fuZeSi da warmodgenilia mimReobis Semdeg<br />

formebSi:<br />

W a m - e b - u l : daukla mas zuaraki igi Wamebuli (l. 15, 30 DE).<br />

SinaarsiT `Wamebul~ mimReobis kauzatiuri formaa. -eb kauzativis mawarmoebeli<br />

Cans. magram TviT zmna kauzativis maCveneblad -ev-s gamoavlens: a-Wm-ev-s.<br />

m - c v a l e b - e l : quyanisa cad Semcvalebelno (xanZT. a. 10)<br />

m - T x r - e b - l : da ornive STacÂvian mTxreblsa (mT. 15. 14 C || DE)<br />

u - c - e b (Sdr. u-vic): uceb xar Sen mefe sasmenelTagan da saxedvelTagan (kimeni I,<br />

152, 18).<br />

rogorc aRniSnuli iyo, mimReobis zemoT CamoTvlil formebSi warmodgenili<br />

elementebi amosavali zmnis fuZeSi ar dasturdeba; amitom SeiZleboda es elementebi<br />

mimReobis mawarmoebel sufiqsebad migveCnia. magram am varauds garkveuli dabrkolebebi<br />

axlavs: jer erTi, mimReobis am formebSi mimReobis mawarmoebeli sxva sufiqsi<br />

gvaqvs; meore _ igive elementebi masdaris fuZeSic gamovlindeba xSirad (pov-n-a,<br />

cval-eb-a, sur-v-il-i, d-en-a...)<br />

amitom es elementebi zmnis fuZis kuTvnileba unda iyos. mimReobebSi maTi adgilis<br />

mixedviT isini zmnis Temis niSnis morfologiur ekvivalentad unda davsaxoT.<br />

mimReobis es formebi imiT aris saintereso, rom maTi saSualebiT SesaZlebelia<br />

aRvadginoT zmnis iseTi formebi, romlebic ara Tu dRes, Zvel qarTulSic ar dasturdeba.<br />

mimReobis am formaTa mixedviT aRdgenili zmnebi am saxisa unda yofiliyo:<br />

*kudavs, *Ãuravs, *sjavs, *kÂravs, *cnavs, *suravs, *Txrebs, *icebs...<br />

safiqrebelia, zmnis es formebi qarTulis romelime dialeqtis kuTvnilebas warmoadgendnen.<br />

aRdgenili *sjavs zmnis mixedviT m-saj-ul || mo-saj-ul mimReobis formebSi SeiZleba<br />

-ul sufiqsi aRar gamovyoT: m-saj-ul←m-saj-av-il (amosavali iqneboda aRdgenili<br />

*sjavs zmna).<br />

SesaZlebelia, sxva SemTxvevebSic -ul sufiqsi mimReobis formebSi am gziT iyos<br />

miRebuli da ar iyos pirveladi. sa-mk-a-ul, sa-wy-a-ul mimReobis formebi amis SesaZ-<br />

leblobas iZleva.<br />

gamoricxuli ar aris SesaZlebloba, rom mo-ciq-ul, mo-qad-ul, mo-nan-ul formebSi<br />

-ul ar iyos pirveladi. am varauds is garemoebac uWers mxars, rom mimReobaTa<br />

oden sufiqsur warmoebaSi -ul momdinareobs -il sufiqsidan.<br />

Tu prefiqsul-sufiqsur warmoebaSic -ul sufiqsi ar aris pirveladi, maSin yvela<br />

SemTxvevaSi is fonetikur niadagze iqneba miRebuli. Tu es asea, maSin prefiqsTan er-<br />

Tad qarTulSi -il sufiqsi gveqneba dadasturebuli mimReobis am formebSi.<br />

rogorc aRniSnuli iyo, mimReoba amosavlad zmnis awmyos fuZes iyenebs. awmyos<br />

fuZis mawarmoebeli elementebi (Temis niSnebi) mimReobebSi Cveulebriv warmodgenilia:<br />

eb: da-m-bad-eb-el, m-RaRad-eb-el, m-gz-eb-el<br />

av: m-par-av, m-kl-v-el, mo-baZ-av...<br />

am: sa-b-m-el, sa-su-m-el, sa-c-m-el...<br />

em: sa-c-em-el, m-c-em-el...<br />

ob: m-gm-ob-el, m-pyr-ob-el...<br />

of: na-y-of, m-y-of-el<br />

114

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!