20.09.2013 Views

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

uli mimReobis formebi gvaqvs. amitomac mimReobaTa warmoeba im droisad unda miviCnioT,<br />

roca zmnis uRvlilebaSi gvaris kategoria ar iyo Camoyalibebuli da zmnebi<br />

gardamavloba-gardauvlobis mixedviT iyvnen dapirispirebulni (mTis kavkasiur eneb-<br />

Si axlac ar aris Camoyalibebuli gvaris kategoria. zmna gardamavalia, magram ar<br />

aris moqmedebiTi gvarisa; iseve, rogorc gardauvali zmna ar aris vnebiTi gvarisa).<br />

e. w. vnebiTi gvaris mimReobebi gardamavali zmnisagan aris nawarmoebi da Tavdapirvelad<br />

mxolod gardamavali zmnis pirdapir obieqts aRniSnavdnen, xolo gvarTa<br />

Camoyalibebis Semdeg vnebiTi gvaris mimReobis sawarmoeblad enam imitom ar gamoiyena<br />

vnebiTi gvaris zmnis fuZe, rom gardamavali zmnis sasubieqto mimReobiT vnebiTi<br />

gvaris zmnis subieqtis gamoxatvac SeiZleboda (moqmedebiTi gvaris zmnis pirdapiri<br />

obieqti vnebiTSi subieqtad gvevlineba da imitom). am mxriv damaxasiaTebelia, rom m-<br />

prefiqsiani (e. i. gardamavali zmnis subieqts rom aRniSnavs) mimReoba vnebiTi gvarisa<br />

ara gvaqvs.<br />

im mcire SemTxvevebSi, roca mimReoba vnebiTi gvaris zmnidan iwarmoeba, mimReobis<br />

fuZeSi vnebiTis niSanic aris warmodgenili: ga-m-ty-d-ar, ga-m-sq-d-ar-, mo-Zrav, mozard<br />

|| mo-zard-ul (zmnis fuZiseul i-s rom o enacvleba mimReobaSi, amis Sesaxeb<br />

ukve iyo naTqvami). sainteresoa, rom `gamsqdari~, `gamtydari~ formebi Zvel qarTul-<br />

Si ar gvxvdeba. mimReobis es formebi SedarebiT axali warmoebisa Cans.<br />

vnebiTi gvaris zmnis mimReobebia agreTve m-frin-d-al (g a d a m f r i n d a l a s ma-<br />

Sin qalundauri saniske, b. g. 159, 14), ga-u-frin-d-om (gaRvfrindi g a u f r i n d o m s a<br />

jarais wyaros sxvisasa, b. g. 178, 11), a-tir-d-om-il (a t i r d o m i l vin gaacinis, ilia:<br />

II, 27). mimReobis am formebSi vnebiTis d mawarmoebeli warmodgenilia.<br />

cxadia, mimReobis es formebi zmnis uRvlilebaSi gvaris kategoriis Camoyalibebis<br />

Semdegdroindelia.<br />

radgan moqmedebiTi gvaris zmnas awmyo drois saobieqto mimReobis formebi ar<br />

moepoveba, enas ara aqvs Sesabamisad vnebiTi gvaris zmnis subieqtis gamosaxatavi<br />

formac awmyo droisa. magram enaSi xSirad am Sinaarsis gamoxatvaa saWiro da ena<br />

amisaTvis sxvadasxva saSualebas mimarTavs:<br />

1. vnebiTi gvaris awmyo drois mimReobis Sinaarss ena zogjer moqmedebiTi gvaris<br />

formiTve gadmoscems:<br />

Se-m-w-e _ vinc Seawevs da Seeweva<br />

mo-m-rev _ vinc urevs da vinc ereva<br />

Se-m-bm-el _ vinc abams da vinc Seebmis<br />

da-m-sxm-el _ vinc asxams da vinc esxmis 17 ...<br />

2. magram ena cdilobs vnebiTi gvaris awmyo drois mimReobebi moqmedebiTi gvaris<br />

sasubieqto mimReobisagan gansxvavebulad awarmoos. Cveulebriv es aris oden me- || mo-<br />

prefiqsebiT nawarmoebi formebi mimReobisa: me-Trev-i _ `rac eTreva~, mo-rev-i _ `rac<br />

ireva~, me-wv-el-i _ `rac iwveleba~, me-tex-i _ `rac tydeba~, me-ryev-i _ `rac iryeva~,<br />

mo-zard-i _ `rac izrdeba~.<br />

sainteresoa, rom vnebiTi gvaris mimReobis am formebSi m- prefiqsi gvaqvs warmodgenili.<br />

m- prefiqsis gamoyeneba am warmoebaSi imaze miuTiTebs, rom misi funqciaa Sesabamisi<br />

zmnis subieqtis aRniSvna da gaxazavs im faqts, rom sa- da na- prefiqsiT nawarmoebi<br />

mimReoba moqmedebiTi gvaris zmnis kuTvnilebaa.<br />

3. iSviaTad awmyo drois vnebiTi gvaris Sinaarss gadmoscems moqmedebiTi gvaris<br />

zmnis namyo drois saobieqto mimReobac:<br />

`kninRa yovelTa araxilulTa da xilulTa.. warmoaCinna~... (ekl. 2,17).<br />

`yoveli arsi, sulieri Tu usulo, xiluli Tu uxilavi, erTsadaimave msoflio<br />

kanons eqvemdebareba (akaki IV, 9). aq xiluli vnebiTi gvaris zmnis subieqts gamoxatavs:<br />

xiluli _ `TvaliT dasanaxi~, `rac ixilveba~.<br />

17 ix. a k . S a n i Z e , qarTuli gramatikis safuZvlebi, 1953, gv. 603, $ 605.<br />

112

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!