Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
uli mimReobis formebi gvaqvs. amitomac mimReobaTa warmoeba im droisad unda miviCnioT,<br />
roca zmnis uRvlilebaSi gvaris kategoria ar iyo Camoyalibebuli da zmnebi<br />
gardamavloba-gardauvlobis mixedviT iyvnen dapirispirebulni (mTis kavkasiur eneb-<br />
Si axlac ar aris Camoyalibebuli gvaris kategoria. zmna gardamavalia, magram ar<br />
aris moqmedebiTi gvarisa; iseve, rogorc gardauvali zmna ar aris vnebiTi gvarisa).<br />
e. w. vnebiTi gvaris mimReobebi gardamavali zmnisagan aris nawarmoebi da Tavdapirvelad<br />
mxolod gardamavali zmnis pirdapir obieqts aRniSnavdnen, xolo gvarTa<br />
Camoyalibebis Semdeg vnebiTi gvaris mimReobis sawarmoeblad enam imitom ar gamoiyena<br />
vnebiTi gvaris zmnis fuZe, rom gardamavali zmnis sasubieqto mimReobiT vnebiTi<br />
gvaris zmnis subieqtis gamoxatvac SeiZleboda (moqmedebiTi gvaris zmnis pirdapiri<br />
obieqti vnebiTSi subieqtad gvevlineba da imitom). am mxriv damaxasiaTebelia, rom m-<br />
prefiqsiani (e. i. gardamavali zmnis subieqts rom aRniSnavs) mimReoba vnebiTi gvarisa<br />
ara gvaqvs.<br />
im mcire SemTxvevebSi, roca mimReoba vnebiTi gvaris zmnidan iwarmoeba, mimReobis<br />
fuZeSi vnebiTis niSanic aris warmodgenili: ga-m-ty-d-ar, ga-m-sq-d-ar-, mo-Zrav, mozard<br />
|| mo-zard-ul (zmnis fuZiseul i-s rom o enacvleba mimReobaSi, amis Sesaxeb<br />
ukve iyo naTqvami). sainteresoa, rom `gamsqdari~, `gamtydari~ formebi Zvel qarTul-<br />
Si ar gvxvdeba. mimReobis es formebi SedarebiT axali warmoebisa Cans.<br />
vnebiTi gvaris zmnis mimReobebia agreTve m-frin-d-al (g a d a m f r i n d a l a s ma-<br />
Sin qalundauri saniske, b. g. 159, 14), ga-u-frin-d-om (gaRvfrindi g a u f r i n d o m s a<br />
jarais wyaros sxvisasa, b. g. 178, 11), a-tir-d-om-il (a t i r d o m i l vin gaacinis, ilia:<br />
II, 27). mimReobis am formebSi vnebiTis d mawarmoebeli warmodgenilia.<br />
cxadia, mimReobis es formebi zmnis uRvlilebaSi gvaris kategoriis Camoyalibebis<br />
Semdegdroindelia.<br />
radgan moqmedebiTi gvaris zmnas awmyo drois saobieqto mimReobis formebi ar<br />
moepoveba, enas ara aqvs Sesabamisad vnebiTi gvaris zmnis subieqtis gamosaxatavi<br />
formac awmyo droisa. magram enaSi xSirad am Sinaarsis gamoxatvaa saWiro da ena<br />
amisaTvis sxvadasxva saSualebas mimarTavs:<br />
1. vnebiTi gvaris awmyo drois mimReobis Sinaarss ena zogjer moqmedebiTi gvaris<br />
formiTve gadmoscems:<br />
Se-m-w-e _ vinc Seawevs da Seeweva<br />
mo-m-rev _ vinc urevs da vinc ereva<br />
Se-m-bm-el _ vinc abams da vinc Seebmis<br />
da-m-sxm-el _ vinc asxams da vinc esxmis 17 ...<br />
2. magram ena cdilobs vnebiTi gvaris awmyo drois mimReobebi moqmedebiTi gvaris<br />
sasubieqto mimReobisagan gansxvavebulad awarmoos. Cveulebriv es aris oden me- || mo-<br />
prefiqsebiT nawarmoebi formebi mimReobisa: me-Trev-i _ `rac eTreva~, mo-rev-i _ `rac<br />
ireva~, me-wv-el-i _ `rac iwveleba~, me-tex-i _ `rac tydeba~, me-ryev-i _ `rac iryeva~,<br />
mo-zard-i _ `rac izrdeba~.<br />
sainteresoa, rom vnebiTi gvaris mimReobis am formebSi m- prefiqsi gvaqvs warmodgenili.<br />
m- prefiqsis gamoyeneba am warmoebaSi imaze miuTiTebs, rom misi funqciaa Sesabamisi<br />
zmnis subieqtis aRniSvna da gaxazavs im faqts, rom sa- da na- prefiqsiT nawarmoebi<br />
mimReoba moqmedebiTi gvaris zmnis kuTvnilebaa.<br />
3. iSviaTad awmyo drois vnebiTi gvaris Sinaarss gadmoscems moqmedebiTi gvaris<br />
zmnis namyo drois saobieqto mimReobac:<br />
`kninRa yovelTa araxilulTa da xilulTa.. warmoaCinna~... (ekl. 2,17).<br />
`yoveli arsi, sulieri Tu usulo, xiluli Tu uxilavi, erTsadaimave msoflio<br />
kanons eqvemdebareba (akaki IV, 9). aq xiluli vnebiTi gvaris zmnis subieqts gamoxatavs:<br />
xiluli _ `TvaliT dasanaxi~, `rac ixilveba~.<br />
17 ix. a k . S a n i Z e , qarTuli gramatikis safuZvlebi, 1953, gv. 603, $ 605.<br />
112