You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Si gan preverbiani zedsarTavi saxeli gvqondes: `Ãmel~ gaiazres rogorc mimReoba da<br />
preverbis darTvac aRar iyo SeuZlebeli.<br />
-el sufiqss mimReobaTa warmoebaSi xSirad -ar enacvleba. gvaqvs am afiqsTa paralelurad<br />
xmarebis SemTxvevebi: m-xedv-el || m-xedv-ar, m-zraxv-el || m-zraxv-al←m-zraxv-ar,<br />
sayud-el || sa-yud-ar...<br />
-ar sufiqsi gvxvdeba gardamaval zmnaTagan nawarmoeb awmyo drois mimReobebSi msufiqsTan<br />
erTad, myofadi drois mimReobaSi sa-prefiqsTan erTad da namyo drois<br />
mimReobaSi na- prefiqsTan erTad. namyo droisaa agreTve dinamikur ugvaro zmnaTagan<br />
m- prefiqsiTa da -ar sufiqsiT nawarmoebi mimReobebic.<br />
-ar sufiqsi Sedis rTuli sufiqsis -ar-e-s SemadgenlobaSic, romelic mxolod m-<br />
prefiqsTan erTad gvxvdeba da awarmoebs mimReobas gardauvali statikuri zmnebidan:<br />
m-wux-ar-e, m-RÂZ-ar-e, m-dum-ar-e, m-brwyinv-al-e ← m-brwyinv-are...<br />
-are-sufiqsi rTulia (ar+e), radgan:<br />
1. qarTulisaTvis ar aris damaxasiaTebeli ormarcvliani mawarmoebeli afiqsi. yvela<br />
rTuli afiqsi iSleba: ier←iv-er, eul←ev-ul, iad←iv-ad... da<br />
2. mimReobis warmoebaSi gvxvdeba -ar sufiqsica da -e-c cal-calke.<br />
-ar sufiqsi unda aRvadginoT sufiqsad mimReobis im formebSi, sadac mimReobis<br />
mawarmoeblad oden r Tanxmovani gvaqvs: m-kueT-r, m-Zov-r, m-wux-r... oden Tanxmovniani<br />
warmoebis gverdiT moipoveba paraleluri -ar sufiqsiani variantebic: m-Zov-ar, m-wuxar-e...<br />
uxmovno, r Tanxmovniani warmoeba mimReobisa im kilosi da drois kuTvnilebad<br />
unda CaiTvalos, sadac da roca intensiuri dinamikuri maxvili moqmedebda.<br />
-e sufiqsi mimReobaSi gvxvdeba m-, me-, mo- prefiqsebTan erTad awmyos mimReobaSi.<br />
myofadi drois mimReobaSi -e sufiqsi mimReobis mxolod or formaSi Cans aSkarad:<br />
sa-qm-e da sa-vs-e.<br />
magram -e gvaqvs mimReobis mawarmoebel sufiqsad sxva SemTxvevebSic: sa-Tn-o←sa-<br />
Tn-v-e (←sa-Tn-ev-e, sa-S-o←sa-Sv-e←sa-Sev-e, sa-s-o←sa-sv-e←sa-sav-e, sa-c-o←sa-cv-e←<br />
sa-cav-e... o mimReobis am formebSi pirveladi ar aris da zmnis fuZiseuli -v-isa da<br />
mimReobis mawarmoebeli -e sufiqsis Serwymis gziT aris miRebuli. im SemTxvevebSi,<br />
roca aRniSnuli fonetikuri safuZveli ar Cans (sa-wyin-o, sa-Cin-o, sa-swav-l-o...) o-s<br />
arseboba analogiiT unda aixsnas.<br />
-ur, -ed, -al sufiqsiT nawarmoebi mimReobis formebi SedarebiT iSviaTad gvxvdeba.<br />
-ed sufiqsi mimReobis mxolod or formaSi dasturdeba: mo-qm-ed, mo-rb-ed.<br />
-al sufiqsis gamoyenebis arec Zalze SezRudulia ukve Zvel qarTulSi: mo-mk-al,<br />
sa-mk-al, da-m-lb-al, dam-lp-al 4 . -al sufiqss gamoyofs mimReobis mawarmoeblad iv.<br />
javaxiSvili m-Zev-al formaSic (amosavalia Z-ev-s zmna) 5 .<br />
mimReobis mawarmoebeli sufiqsi Cans namyos mimReobis zog formaSi -ev sufiqsic:<br />
na-qmn-ev (Sdr. na-qm-ar), na-Ruar-ev 6 .<br />
iSviaTad gvxvdeba mimReobis mawarmoeblad -an sufiqsic m-prefiqsTan erTad: m-<br />
4 mimReobis `damlbal” da `damlpal” formebSi SesaZlebelia al←ar. mimReobis es formebi<br />
dinamikuri ugvaro zmnebisaa, romelnic mxolod m-prefiqsiTa `da ar sufiqsiT awarmoeben<br />
mimReobas. amasTan erTad sagulisxmo isic aris, rom amosavali zmnebis fuZeSi orsave Sem-<br />
TxvevaSi l Tanxmovani gvaqvs. amitom asimilaciis procesic gasaTvaliswinebelia.<br />
5 i v . j a v a x i S v i l i , qarTuli da kavkasiuri enebis Tavdapirveli buneba da naTesaoba, gv.<br />
231-232.<br />
6 sainteresoa, rom svanurSi, romelic mimReobis mawarmoebeli sufiqsebiT metad Raribia, naprefiqsiT<br />
nawarmoebi mimReoba -s gamoavlens: na-tix- _ `nabrunebi”, na-kid- _ `anaRebi”: es<br />
qarTulis -ev sufiqss unda ukavSirdebodes, romelic swored na||ne prefiqsebTan gamovlindeba<br />
qarTulSic.<br />
104