aprili 2009 #4

`xSi rad mar cxis mi ze zi Tvi­
Ton saq me Sia, ro me lic mar to
ca ri el sur vil zea age bu li da
mok le bu lia sa Wi ro cod nas
ad gi lis vi Ta re bi sas, uromli
so dac ke Ti li sur vi lic ki
fexs da xels ver ga an Z revs, rom
ar Sec des da gza­kva li ar aerios~.
aq ve mi zan Se wo ni lia gan vixi
loT sa qar T ve los war su lis
(ker Zod, XX sa u ku nis) ap ro bi rebu
li, mag ram mi viwye bu li ga mocdi
le bac. mxed ve lo ba Si maqvs is,
rom sa qar T ve los gan vi Ta re ba Si
yo vel T vis mZlav rob da ga re dan
ze moq me de ba sxva das x va eta pe bis
Ta vi se bu re be bi sa da stra te gi uli
miz ne bis Se sa ba mi sad. es rTuli
Te ma spe ci a lur Ses wav la-analizs
mo iTxovs. ami tom Se mo vifar
g le bi eko no mi ku ri gan vi Tare
bis Tval saz ri siT `ucxo ba Zis~
gav le nis zo gi er Ti Ta vi se bu rebis
gan xil viT. is, rom sa qar T velo
yo vel T vis iyo ma van Ta gan sakuT
re bu li in te re sis obi eq ti,
is to ri u lad cno bi lia, dRe sac
sxva das x va qvey nis (maT So ris isto
ri u lad axa li da axal gaz r da
sa xel m wi fos) in te res Ta sfero
Si mo eq ca qve ya na. aseT fon ze
gan vi xi loT erov nu li eko no mikis
gan vi Ta re bis ga re faq to rebiT
gan pi ro be bu li pro ce se bis
Ta vi se bu re ba ni da ten den ci e bi.
cno bi lia, rom sa qar T ve lo Si
ka pi ta liz mis gan vi Ta re ba ruse
Tis spe ci fi kis gaT va lis wine
biT da iwyo da mxo lod mi si
cal ke u li ele men te bis dam kvid
re ba mo xer x da. ka pi ta liz mi
sa qar T ve lo Si ev ro pu li mo deliT
(miz ne biT, amo ca ne biT, logi
kiT) ar gan vi Ta re bu la, igi
`wmin da ka pi ta liz mis Te o ri iT
na saz r do e bi ru se Tis im pe riis
tra di ci ebs (er T ma ne Ti sa gan
mkveT rad gan s x va ve buls) morge
bu li `doq t ri niT~ wa ri mar­
Ta, ro mel mac ver uz run vel yo
ka pi ta liz mis, ro gorc is tori
u li mov le nis (prog re sis),
srul yo fi lad gan vi Ta re ba.
ami tom sa qar T ve lo XX sa u kunis
da sawyis Si mwar mo eb lu ri
Za le bis gan vi Ta re bis da ba li
do niT ga mor Ce ul pe ri fe ri as
war mo ad gen da.
pir ve li msof lio omis dr­
os qvey nis eko no mi ka ga Ca nag da,
gan vi Ta re bis miR we ul do nes
mniS v ne lov nad Ca mor Ca (1919
wels 1913 wel Tan Se da re biT
qvey nis eko no mi ka ga na xev r da).
aseT fon ze qve ya na Si mo vi da
axa li po li ti ku ri Za la (msofli
o Si pir ve lad), ro mel sac
sa xel m wi fo eb ri vi mar T vis gamoc
di le bac ar hqon da, es Zala
ev ro pi dan im por ti re bul
ide ebs (so ci al­de mok ra ti ul
prin ci pebs) ey r d no bo da. Tanac
obi eq tu ri pi ro be bic ar
iyo Seq m ni li Se Ta va ze bu li
axa li prin ci pe biT eko no mi kis
gan vi Ta re bis T vis. amiT un da
aix s nas noe Jor da ni as kon ceptu
a lu ri po zi cia imis Se sa xeb,
rom sa qar T ve lo, `ka pi ta liz mis
bo lo wer ti lam de~ gan vi Ta rebas
un da da u Wi ros mxa ri, rom
sa qar T ve lo dan so ci a lis tu ri
re vo lu cia ar da iwye ba o~. aseT
fon ze sru li ad mo u lod ne lad
qve ya na Si ic v le ba po li ti ku ri
xe li suf le ba, da sab Wo Ta sis temis
dam k vid re ba iwye ba ru se Tis
axa li eko no mi ku ri po li ti kiT
(1921 wli dan) ne pi _ ev ro pulru
su li az rov ne bis _ mar q sizmle
ni niz mis, ro gorc moZR v rebis,
pir m So iyo (e sec im por ti­
re bu li). ram de ni me wl is Sem deg
(20­iani wle bis bo lo dan) sa qar­
T ve los eko no mi ka Si, ro gorc
sab Wo Ta kav Si ris er Ti a ni same
ur neo kom p leq sis or ga nul
na wil Si pir ve lad ga mo i ye nes
cen t ra li ze bu li da geg m vi sa da
mar T vis prin ci pe bi. xo lo post
sab Wo Ta pe ri od Si, ro gorc
ze moT aRi niS na, sa qar T ve los
Tavs mo ax vies, ase ve im por tire
bu li, am je rad pla ne ta ru li
xed viT gam s W va lu li doq t ri na
_ `So kur Te ra pi a~ _ so ci a listu
ri eko no mi ku ri sis te mis
amo Zir k vis re van Sis tul ide olo
gi ur iara Ri. ni San dob li via,
rom aR niS nu li 5 doq t ri ni dan
yo ve li mom dev no wi nas an ti podi
iyo.
aseT pi ro beb Si ugu le belyo
fil iq na eko no mi kur gan vi­
Ta re ba Si mem k vid re o bis princi
pe bi, gan vi Ta re bis gar k ve ul
etap ze Zve li sa da ax lis Ta naar
se bo bis re a lu ri Se saZ leblo
ba ni da sa er Tod ga mo i ricxa
gan vi Ta re bis evo lu ci u ri gza.
es sa gan ge bo Sem Tx ve va Ta rigs
ga ne kuT v ne ba da swo ri iq ne ba, Tu
qvey nis gan vi Ta re bis su bi eq tu ri
mi ze ze biT Se fer xe bis erT-erT
mTa var faq to rad va Ri a rebT.
ras gve ub ne ba ze moT
mo ce mu li ana li zi da msje lo ba?
upir ve les yov li sa imas, rom erov nu li eko no mi kis gan vi Tare
ba ze gan sa kuT re bu li ne ga ti u ri gav le na iqo nia pla ne ta ruli
mniS v ne lo bis msof l m xed ve lo biT ma po zi ci e bis mo nac v leo
bis prin ci peb ma, eko no mi ku ri mi zan Se wo ni lo biT gan vi Ta rebis
ugu le bel yo fam, qvey nis gan vi Ta re bis cal m x riv, su bi eq tur
faq tor Ta mo nac v le o biT ma aR ze ve bam. yo ve li ve aman, eko no mi kis
gan vi Ta re ba Si di di sir Tu le e bis Seq m na da faq tob ri vad sis te muri
kri zi sis ma te ri a lu ri, or ga ni za ci u li, fsi qo lo gi u ri sa fuZve
li mo am za da. es niS navs imas, rom erov nu li eko no mi kis am Ja minde
li kri zi su li mdgo ma re o ba gan vi Ta re bis pro ce se bis lo gi ku ri
Se de gia.
am ri gad, sa qar T ve los eko no mi ka uka nas k nel or sa u ku ne Si (amje
rad am pe ri ods ve xe biT) faq tob ri vad war mo ad gen da ga re (eg zoge
nu ri) faq tor Ta uSu a lo gav le niT for mi re bad (mud mi vad krizi
sul si tu a ci a Si fun q ci o ni re bad) `sis te mas~, ro me lic sxva da
sxva `iz mi sad mi~ mo nac v le o biT mi baZ vi Ta da er T gu le biT mowy da
erov nul fes vebs, msof li os prog re sul sa me ur neo ga moc di lebas,
da erov nul or ga niz m Si sxva das x va ucxo sxe u lis mo nac v le obiT
`Ca ner g viT~ msof lio eko no mi kis ho ri zon t ze Ca mor Ce nil peri
fe ri ul, dam b la da ce mul eko no mi kad mos Cans.
ase Tia mwa re si nam d vi le.
27
Tvalsazrisi aprili - #4 2009