05.09.2013 Views

pirveli da bolo.pmd

pirveli da bolo.pmd

pirveli da bolo.pmd

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

http://www.tsu.ge/newspaper<br />

ivane<br />

ivane<br />

javaxiSvilis<br />

javaxiSvilis<br />

saxelobis<br />

saxelobis<br />

Tbilisis<br />

Tbilisis<br />

saxelmwifo<br />

saxelmwifo<br />

universitetis<br />

universitetis<br />

gazeTi<br />

gazeTi<br />

gamodis<br />

gamodis<br />

1927 1927 1927 wli<strong>da</strong>n<br />

wli<strong>da</strong>n<br />

22<br />

oqtomberi, orSabaTi, 2007 w. #18 (2063)<br />

studentTa gulwrfeli interesebi vazis foTlebSi<br />

moelvare politikuri fiqrebis winaaRmdeg<br />

ratom gaaqilikes studenturi rTveli kaxeTSi? _ Cven ar vapirebT mTavari mizezis Ziebas am<br />

kuTxiT. arc imas vamtkicebT, rom glexma kaxeTSi yurZeni vinmes <strong>da</strong>kveTiT gaCexa. Tumca ra gasakviria,<br />

am faqtis gamo studentebi kidev ufro <strong>da</strong>interesebuliyvnen, kaxel glexebs <strong>da</strong>xmarebodnen<br />

<strong>da</strong>, amave dros, rTveliT Tavic gaemxiarulebinaT. nuTu ase iolia im studentebis `koleqtivizaciis<br />

programaSi~ CarTva, romlebic gzad mimavalni `Cakrulos~ mRerian.<br />

ra manZilia IPAP-i<strong>da</strong>n NATO-mde<br />

www.tsu.ge www.tsu.ge<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

tsu.ge<br />

me-8 gverdze<br />

NATO-s generaluri mdivnis iap de hoop sxeferis viziti universitetSi<br />

maia toraZe<br />

4 oqtombers saqarTvelos<br />

samuSao vizitiT ewvia NATO-s<br />

generaluri mdivani iap de hoop<br />

sxeferi. vizitis erTerTi mniSvnelovani<br />

movlena iyo misi<br />

stumroba ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi, sa<strong>da</strong>c sajaro<br />

leqciis Semdeg studentebsa <strong>da</strong><br />

maRali rangis stumars Soris<br />

saintereso dialogi Sedga.<br />

vizitis mniSvnelobaze gancxadebebi<br />

jer kidev wina dReebSi<br />

gakeT<strong>da</strong>. saqarTvelos saxelmwifo<br />

ministrma evroatlantikur<br />

struqturebSi integraciis sakiTxebSi<br />

giorgi baramiZem vizits<br />

istoriuli uwo<strong>da</strong> <strong>da</strong> ganacxa<strong>da</strong>,<br />

rom saqarTvelom NATO-s ori<br />

mniSvnelovani dokumentiT,<br />

IPAP-iT <strong>da</strong> intensiuri dialogis<br />

formatiT nakisri valdebuleba<br />

Seasrula, axla mTavaria, ras<br />

ga<strong>da</strong>wyvets Crdilo-atlantikuri<br />

aliansis 26 wevri qveyana.<br />

iap de hoop sxeferma Tavis<br />

gamosvlaSi isaubra NATO-s Ria<br />

karis politikaze <strong>da</strong> ganacxa<strong>da</strong>,<br />

rom aliansis gafarToebis procesi<br />

Seuqcevadia <strong>da</strong> mas xels veravin<br />

SeuSlis. mTavaria, saqar-<br />

Tvelom Seasrulos NATO-s winaSe<br />

nakisri valdebulebebi,<br />

romelic Seexeba qveynis demokratiuli<br />

reformirebis process,<br />

sasamarTlo reformis warmatebiT<br />

<strong>da</strong>srulebas, samar-<br />

Tliani <strong>da</strong> obieqturi arCevnebis<br />

Catarebas <strong>da</strong> sxva valdebulebiT<br />

nakisri programebis ganxor-<br />

<strong>da</strong>kveTa zemo<strong>da</strong>n<br />

<strong>da</strong> pasiuroba<br />

qvemo<strong>da</strong>n<br />

,,gavufrTxildeT<br />

erTmaneTis<br />

kulturas!"<br />

cielebas.<br />

<strong>da</strong>smul SekiTxvebSi studentebi<br />

konkretulni iyvnen. isini<br />

<strong>da</strong>interesdnen, rodis ga<strong>da</strong>va<br />

qveyana IPAP-<strong>da</strong>n NATO-Si gawevrianebis<br />

samoqmedo gegmaze<br />

(MAP), SeuSlis Tu ara qveyanas<br />

xels konfliqturi regionebis<br />

arseboba, ra gavlenas moaxdens<br />

aliansis wevri qveynebis ga<strong>da</strong>wyvetilebaze<br />

ruseTis faqtori.<br />

baton iap de hoop sxefers am<br />

kiTxvebze konkretuli pasuxebi<br />

ar gaucia, magram xazgasmiT aRni-<br />

Sna, rom saqarTveloSi misi ori<br />

wlis winandeli vizitis Semdegac<br />

ki cxa<strong>da</strong>d Cans qveyanaSi mimdinare<br />

reformebis Sedegebi. misi<br />

TqmiT, NATO-Si gawevrianebis<br />

procesis Semdeg etapze ga<strong>da</strong>svla<br />

mxolod saqarTvelos demo-<br />

kratiuli tarnsformirebis<br />

tempze iqneba <strong>da</strong>mokidebuli.<br />

universitetis reqtorma,<br />

profesorma giorgi xubuam Crdilo-atlantikuri<br />

aliansis generaluri<br />

mdivnis stumroba umniSvnelovanes<br />

movlenad Seafasa.<br />

`studentebs un<strong>da</strong>T usafrTxo<br />

garemoSi swavla <strong>da</strong> amis<br />

garanti aris NATO~, _ ganacxa<strong>da</strong><br />

man.<br />

aseTi maRali rangis vizitis<br />

Semdeg, bunebrivia, sainteresoa,<br />

rogor Sefasebas aZleven mas<br />

politikuri eqspertebi. amasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT interviu vTxoveT<br />

strategiul gamokvlevaTa centris<br />

direqtors irakli menaRariSvils.<br />

me-7 gverdze<br />

fasi 30 TeTri<br />

studenturi Press Press<br />

me-7-10 gv.<br />

klubi<br />

Press<br />

universitetis<br />

<strong>pirveli</strong> <strong>da</strong> meore<br />

korpusebi ar<br />

iyideba!<br />

me-2 gverdze<br />

Tsu-Si<br />

studentebs<br />

<strong>da</strong>sakargi<br />

leqtorebi ar<br />

hyavT<br />

me-3 gverdze<br />

interviu<br />

administraciis<br />

xelmZRvanelTan<br />

gulnaz<br />

gal<strong>da</strong>vasTan<br />

me-5 gverdze<br />

maRaltemperaturuli<br />

zegamtarobis<br />

saidumlo<br />

jer kidev ar<br />

amoxsnila<br />

me-12 gverdze<br />

axali<br />

interpretaciebi<br />

argonavtebze<br />

me-13 gverdze<br />

saxelmwifo aris<br />

droebiTi<br />

realobis<br />

avtonomia<br />

me-14 gverdze<br />

1


2<br />

oficialuri oficialuri oficialuri oficialuri oficialuri qronika qronika qronika qronika qronika<br />

reqtoris brZaneba<br />

# #88/01-01 #<br />

03.10.2007<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis bakalavriatisa <strong>da</strong> magistraturis saswavlo<br />

programis semestruli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvris Sesaxeb<br />

umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb saqarTvelos kanonis 22-e muxlis Sesabamisad<br />

vbrZaneb:<br />

1. bakalavriatisa <strong>da</strong> magistraturis saswavlo programis semestruli <strong>da</strong>tvirTva<br />

ganisazRvros 30 kreditis odenobiT.<br />

2. students ufleba eZleva <strong>da</strong>matebiT airCios sagani araumetes 34 kreditis<br />

farglebSi, Tu mis mier SerCeuli sagnebis kreditTa jami 30 kreditze naklebia.<br />

3. bakalavriatis me-8 semestrSi students ufleba eZleva 240 kreditis Sesasruleblad<br />

airCios sagnebi araumetes 40 kreditisa.<br />

4. brZanebis Sesrulebis uzrunvelyofa <strong>da</strong>evalos saswavlo departaments (m.<br />

svanaZe).<br />

5. <strong>da</strong>evalos saerTo ganyofilebas (n. ovsianikova) uzrunvelyos am brZanebis<br />

ga<strong>da</strong>cema universitetis fakultetebisa <strong>da</strong> struqturuli erTeulebisaTvis. brZaneba<br />

sajaro gacnobisaTvis gamoqveyndes gazeT `Tbilisis universitetSi~, universitetis<br />

vebgverdze <strong>da</strong> ganTavsdes yvelasTvis xelmisawvdom adgilze.<br />

reqtori,<br />

profesori g. xubua<br />

ratom 34 <strong>da</strong> ara, magaliTad, 35 krediti<br />

reqtoris brZanebis axsna-ganmarteba studentebisTvis<br />

3 oqtombers gamoica<br />

Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis reqtoris,<br />

profesor giorgi xubuas<br />

brZaneba bakalavriatisa<br />

<strong>da</strong> magistraturis saswavlo<br />

programis semestruli<br />

<strong>da</strong>tvirTvis gansazRvris<br />

Sesaxeb.<br />

brZanebaSi miTiTebulia,<br />

rom bakalavriatisa<br />

<strong>da</strong> magistraturis saswavlo<br />

programis semestruli<br />

<strong>da</strong>tvirTva ganisazRvra<br />

30 kreditis<br />

odenobiT. amave brZanebiT,<br />

students ufleba<br />

mieca <strong>da</strong>matebiT airCios<br />

sagani ara umetes 34<br />

kreditis farglebSi, Tu<br />

mis mier SerCeuli sagnebis<br />

kreditTa jami 30 kreditze<br />

naklebia, xolo bakalavriatis<br />

me-8 semestrSi<br />

students ufleba eZleva<br />

240 kreditis Sesasruleblad<br />

airCios sagnebi araumetes<br />

40 kreditisa.<br />

aRniSnuli brZaneba,<br />

universitetis studentebisa<br />

<strong>da</strong> profesorTa<br />

azriT, saWiroebs ganmartebebs<br />

_ ratom ganisazRvra<br />

34 <strong>da</strong> ara, magali-<br />

Tad, 35 krediti. Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis<br />

saswavlo procesebis<br />

marTvis ganyofilebis<br />

ufrosis paata turavas<br />

TqmiT, imis gamo, rom swavlis<br />

xangrZlivoba 8 semestria<br />

<strong>da</strong> students,<br />

drois am xangrZlivobaze<br />

gaTvliT, zogjer 240<br />

kreditis <strong>da</strong>grovebis<br />

problema eqmneba, brZanebaSi<br />

Sevi<strong>da</strong> punqti,<br />

romlis mixedviTac maT<br />

kreditis <strong>da</strong>mrgvalebis<br />

saSualeba miecaT.<br />

axali kadri<br />

paata turava:<br />

_ aqamde studentebi<br />

sul Ciodnen, rom irCeven<br />

sagnebs <strong>da</strong> zogjer gamosdiT<br />

semestrSi ara 30,<br />

aramed 28 _ 29 krediti,<br />

ris gamoc ver asrulebdnen<br />

swavlas 8 semestrSi.<br />

amitom <strong>da</strong>vuSviT 34<br />

kreditis SesaZlebloba.<br />

amiT zRvari <strong>da</strong>vaweseT,<br />

rom ar moxdes saswavlo<br />

programiT gaTvaliswinebuli<br />

8 semestris<br />

adre <strong>da</strong>sruleba.<br />

brZanebis am punqtiT<br />

ar icvleba ZiriTadi principi<br />

_ semestruli <strong>da</strong>tvirTva<br />

aris 30 krediti, magram,<br />

roca studenti<br />

airCevs sagnebs <strong>da</strong> maTi<br />

kreditebis jami ar aZlevs<br />

30-s, SeuZlia aiRos <strong>da</strong>matebiT<br />

erTi sagani, romelic<br />

saSualebas miscems, <strong>da</strong>agrovos<br />

kreditebis saTanado<br />

raodenoba. Cven ar gvin<strong>da</strong>,<br />

studenti swavlis <strong>da</strong>srulebisas<br />

cud mdgomareobaSi<br />

aRmoCndes. amitom<br />

vaZlevT saSualebas, <strong>da</strong>imatos<br />

kidev erTi sagani,<br />

oRond, sa<strong>bolo</strong>o jamSi semestrSi<br />

saganTa kreditebis<br />

jami ar un<strong>da</strong> iyos 34<br />

kreditze meti. es aris am<br />

punqtis mizani.<br />

students SeuZlia<br />

40-mde gazardos<br />

kreditebis<br />

raodenoba<br />

<strong>da</strong>mamTavrebel<br />

me-8 semestrSi<br />

rac Seexeba brZanebis<br />

Semdeg punqts, romlis<br />

mixedviTac me-8 semestrSi<br />

students ufleba mieca 240<br />

kreditis Sesasruleblad<br />

airCios sagnebi, araumetes<br />

40 kreditisa, paata turavas<br />

gancxadebiT, esec student-<br />

Ta interesebis gaTvaliswinebiT<br />

Caiwera <strong>da</strong> ganpirobebulia<br />

im TaviseburebiT,<br />

rom Zveli sistemi<strong>da</strong>n<br />

axalze ga<strong>da</strong>svla mox<strong>da</strong>. universitets<br />

hyav<strong>da</strong> <strong>da</strong>uswrebeli<br />

<strong>da</strong> erTsafexuriani<br />

swavlebis studentebi. maT-<br />

Tvis kreditebis <strong>da</strong>groveba<br />

sxva sistemiT iyo gaTvaliswinebuli.<br />

aqe<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

SeiZleba <strong>da</strong>akldeT<br />

ramdenime krediti, ris<br />

gamoc maT aRar <strong>da</strong>sWirdebaT<br />

<strong>da</strong>matebiTi semestris gavla.<br />

amitom gar<strong>da</strong>mavali periodisTvis<br />

<strong>da</strong>Svebulia gamonaklisi,<br />

romlis mixedviTac<br />

students SeuZlia 40-mde<br />

gazardos kreditebis raodenoba,<br />

oRond mxolod <strong>da</strong>mamTavrebel,<br />

me-8 semestrSi.<br />

paata turava:<br />

_ Cemi azriT, Zalian samarTliania,<br />

rom 40-mde<br />

vzrdiT studentebis Sesa-<br />

Zleblobas <strong>bolo</strong> semestr-<br />

Si <strong>da</strong> ar vTxovT, 5 an 10<br />

kreditis <strong>da</strong>klebis SemTxvevaSi<br />

<strong>da</strong>matebiT gaiaros<br />

erTi semestri. Tumca es<br />

aris gamonaklisi gar<strong>da</strong>mavali<br />

periodisTvis. sxva<br />

SemTxvevaSi SenarCunebulia<br />

30 krediti.<br />

socialur <strong>da</strong> politikur mecnierebaTa<br />

fakultets axali dekanis movaleobis<br />

Semsrulebeli _ no<strong>da</strong>r belqania hyavs<br />

Tsu-is socialur <strong>da</strong><br />

politikur mecnierebaTa<br />

fakultets axali dekanis<br />

movaleobis Semsrulebeli<br />

hyavs. 17 oqtombers universitetis<br />

reqtorma<br />

aRniSnul Tanamdebobaze<br />

amave fakultetis fsiqologiis<br />

mimarTulebis<br />

asocirebuli profesori<br />

no<strong>da</strong>r belqania waradgina,<br />

Tumca misi <strong>da</strong>niSvnis Taobaze<br />

oficialuri brZane-<br />

ba jer ar <strong>da</strong>werila. universitetisxelmZRvanelobam<br />

no<strong>da</strong>r belqanias<br />

dekanis movaleobis<br />

Semsruleblad <strong>da</strong>niSvna<br />

mas Semdeg ga<strong>da</strong>wyvita,<br />

rac ioseb saluqvaZem<br />

Tanamdebobi<strong>da</strong>n wasvlis<br />

Taobaze gancxadeba <strong>da</strong>wera.<br />

igi socialur <strong>da</strong><br />

politikur mecnierebaTa<br />

fakultetis dekanis movaleobas<br />

weliwadnaxevris<br />

ganmavlobaSi asruleb<strong>da</strong>.<br />

socialur <strong>da</strong> politikur<br />

mecnierebaTa fakultetis<br />

SemadgenlobaSi<br />

Sedis 6 saswavlo-samecniero<br />

mimarTuleba: socialur–ekonomikuri<br />

<strong>da</strong><br />

politikuri geografiis;<br />

politikis mecnierebaTa;<br />

saerTaSoriso urTier-<br />

Tobebis; Jurnalistikis;<br />

fsiqologiis; sociologiis.<br />

ivane javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis<br />

Tema yvela droSi aqtualuri<br />

iyo rogorc ganaTlebis<br />

mesveurTaTvis,<br />

aseve politikuri partiebisTvis,<br />

romelTac am TemiT<br />

manipulireba saar-<br />

Cevno qulebis Caweris<br />

saukeTeso saSualebad<br />

miaCniaT. amjerad universiteti<br />

kidev erTxel<br />

moeqca maTi `maRali yuradRebis~<br />

qveS.<br />

gavrcelebulma cnobam,<br />

Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis eqvsi korpusis<br />

investorisTvis ga<strong>da</strong>cemis<br />

Taobaze, sazogadoebaSi<br />

azrTa sxva<strong>da</strong>sxvaoba<br />

gamoiwvia, xolo<br />

politikur partiaTa nawilma<br />

`meored mosvlis~<br />

asociacia Seqmna. `iyideba<br />

universiteti!~, am lozungiT<br />

televiziiTa <strong>da</strong><br />

presiT ara erTi nacnobi<br />

politikosis `SeSfoTebuli~<br />

saxe vixileT, Tumca<br />

arsad mogvismenia<br />

logikuri <strong>da</strong>sabuTeba _<br />

riT aris vakeSi arsebuli<br />

ramodenime amortizirebuli<br />

Senobis investorisTvis<br />

ga<strong>da</strong>cema cudi,<br />

Tuki sanacvlod universiteti<br />

miiRebs Tanamedrove,<br />

uaxlesi teqnikiTa<br />

<strong>da</strong> laboratoriebiT aR-<br />

Wurvil kampuss, romelic<br />

Tbilisis saxelmwifo<br />

universitets evropuli<br />

saganmanaTleblo sivrcis<br />

sruluflebian wevrad<br />

aqcevs? sxvaTa Soris,<br />

erTerTi gazeTisTvis mi-<br />

cemul interviuSi, universitetis<br />

profesori,<br />

romelsac vinaobis gamxela<br />

ar usurvebia, universitetis<br />

korpusebis xel-<br />

Seuxeblobis erTerT argumentad<br />

Senobebis vakis<br />

teritoriaze arsebobas<br />

asaxelebs mxolod erTi<br />

motiviT, iaron <strong>da</strong> iswavlon<br />

vakeSi(?!) maTma Svilebmac.<br />

pesimistebisTvis <strong>da</strong>mamSvidebeli<br />

ar aRmoCn<strong>da</strong><br />

is garemoebac, rom<br />

swored vakeSi mdebare<br />

<strong>pirveli</strong> <strong>da</strong> meore istoriuli<br />

korpusebi universitetis<br />

mflobelobaSi<br />

rCeba. amasTan sauniversiteto<br />

qalaqis aSenebamde<br />

Zvel korpusebSi Cveulebriv<br />

gagrZeldeba saswavlo<br />

procesi.<br />

gansxvavebiT oponentTagan,<br />

am nabijis ga<strong>da</strong>dgmis<br />

aucileblobas<br />

myari argumentebiT asabuTebs<br />

Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis<br />

administracia <strong>da</strong> reqtorati.<br />

metic, universitetis<br />

reqtori, profesori<br />

giorgi xubua acxadebs,<br />

rom universitetis arc<br />

erTi Senoba ar iyideba:<br />

_ moxarulni varT,<br />

rom qarTul universitets<br />

aqvs aseTi kargi<br />

perspeqtiva _ maRlivi<br />

korpusis mimdebare teritoriaze<br />

igegmeba axali,<br />

Tanamedrove sauniversiteto<br />

qalaqis mSenebloba.<br />

masSi ganTavsdeba<br />

ara marto ultraTanamedrove<br />

saswavlo laboratoriebi,<br />

saswavlo kabinetebi<br />

<strong>da</strong> auditoriebi,<br />

aramed studenturi cx-<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

universitetis <strong>pirveli</strong> <strong>da</strong><br />

meore korpusebi ar iyideba!<br />

am informacias piriqiT nu gavavrcelebT<br />

maia toraZe<br />

2007-2008 saswavlo wlisTvis Tsu-<br />

Si <strong>da</strong>srul<strong>da</strong> magistraturaSi misaRebi<br />

konkursi.<br />

konkursSi monawileobis msurvel-<br />

Ta saerTo raodenoba 1 011 iyo. maTgan<br />

zust <strong>da</strong> sabunebismetyvelo mecnierebaTa<br />

fakultetis magistraturaSi<br />

abareb<strong>da</strong> 159, humanitarul<br />

fakultetze _ 161, socialur <strong>da</strong> politikur<br />

mecnierebaTa fakultetze _<br />

153, biznesisa <strong>da</strong> ekonomikis<br />

fakultetze _ 205, iuridiulze _ 287,<br />

medicinis fakulteteze _ 5, evropamcodneobaze<br />

_ 39.<br />

misaRebi gamocdebi warmatebiT ga<strong>da</strong>laxa<br />

338-ma konkursantma. maTgan: zust<br />

<strong>da</strong> sabunebismetyvelo mecnierebaTa<br />

fakultetze _ 56-ma; humanitarul<br />

fakultetze _ 68-m; socialur <strong>da</strong> politikur<br />

mecnierebaTa fakultetze _ 71ma;<br />

biznesisa <strong>da</strong> ekonomikis<br />

fakultetze – 41-ma; iuridiulze _ 76ma;<br />

medicinis fakulteteze _ 4-ma;<br />

evropamcodneobaze _ 22-ma.<br />

rac Seexeba magistrantTa <strong>da</strong>fin-<br />

ovrebisTvis aucilebeli<br />

yvela komponenti _ iqneba<br />

es sportuli, kulturuli<br />

Tu sxva RonisZiebebisTvisaucilebeli<br />

nagebobebi. SeiZleba<br />

es viRac-viRacebs ar moswonT,<br />

magram universitetis<br />

studentebsa <strong>da</strong> profesuras<br />

axali iniciativa<br />

namdvilad axarebT. mniSvnelovania<br />

isic, rom<br />

Cvens studentebs sauniversiteto<br />

qalaqi Sesa-<br />

Zleblobas miscems, rom<br />

icxovron srulfasovani<br />

studenturi cxovrebiT,<br />

hqondeT swavlis <strong>da</strong> <strong>da</strong>svenebis<br />

Tanamedrove pirobebi.<br />

sauniversiteto qalaqis<br />

aSenebamde universitetis<br />

yvela korpusSi swavla<br />

gagrZeldeba igive reJimiT,<br />

rogorc axla mimdinareobs.<br />

am dromde, arc erTi<br />

auditoria ar <strong>da</strong>icleba.<br />

rac Seexeba pirvel <strong>da</strong> meore<br />

korpusebs, ara erTxel<br />

gviTqvams <strong>da</strong> kvlav<br />

gavimeoreb, rom es korpusebi<br />

aris universitetis<br />

istoria. rac ar un<strong>da</strong> ultraTanamedrove<br />

qalaqis<br />

gaSenebaze vifiqroT, <strong>pirveli</strong><br />

qarTuli universitetis<br />

istoriisaTvis mniSvnelovani<br />

<strong>pirveli</strong> <strong>da</strong> meore<br />

korpusi aq <strong>da</strong>rCeba <strong>da</strong><br />

metic, misi garemonteba, savaraudod,<br />

momavali wlisTvis<br />

igegmeba. momaval<br />

wels, mogexsenebaT, Cven<br />

vzeimobT universitetis 90<br />

wlis iubiles <strong>da</strong> saxelmwifos<br />

mxri<strong>da</strong>n finansuri mxar<strong>da</strong>Weris<br />

didi imedi gvaqvs.<br />

gamoc<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>finansdeba magistrantTa is 10 %,<br />

vinc specialobaSi maRali niSani miiRo<br />

ansebis problemas, <strong>da</strong>finansdeba magistrantTa<br />

is 10 %, vinc specialobaSi ma-<br />

Rali niSani miiRo.<br />

martSi Caricxul 54 warCinebul magistrants<br />

ki, SeTanxmebisamebr, miecema<br />

semestruli <strong>da</strong>finanseba.<br />

rac Seexeba doqtoranturas, konkursi<br />

jer ar <strong>da</strong>srulebula.<br />

rogorc saswavlo departamentis<br />

doqtoranturisa <strong>da</strong> magistraturis<br />

ganyofilebis gamgem qeTevan gurCianma<br />

ganacxa<strong>da</strong>, doqtoranturaSi Cabarebis<br />

msurvelTagan ZiriTadi kontingenti<br />

Zveli aspirantebi <strong>da</strong> maZieblebi iyvnen.<br />

jerjerobiT Catarebulia gamocdebi<br />

ucxo enaSi.<br />

inglisurSi gamoc<strong>da</strong>s atareb<strong>da</strong> britaneTis<br />

sabWo. 166 konkursanti<strong>da</strong>n minimaluri<br />

zRvari ga<strong>da</strong>laxa 74-ma.<br />

frangulSi gamoc<strong>da</strong> Caatara safrange-<br />

Tis saelCom. zRvari ga<strong>da</strong>laxa 16-ma<br />

konkursantma;<br />

germanulSi gamoc<strong>da</strong> Caibares goeTes<br />

institutSi <strong>da</strong> 7 msurveli<strong>da</strong>n mxolod 5<br />

gaagrZelebs gamocdebs.<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

www.tsu.ge<br />

www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

`xubuas universitetSi krizisi<br />

iwyeba?~ _ politikurad anga-<br />

JirebulTa leqsikons iyenebs <strong>da</strong><br />

aseT kiTxvas svams gazeT `alias~<br />

korespondenti, romelmac sa-<br />

TaurSive <strong>da</strong>askvna, rom `studentebi<br />

mcodne <strong>da</strong> momTxovn leqtorebs<br />

umuSevrad toveben~. samwuxaroa,<br />

rodesac yovelive qar-<br />

Tulis <strong>da</strong>cvaze orientirebuli<br />

Jurnalisti oponirebs universitetebSi<br />

evropuli Rirebulebebis<br />

<strong>da</strong>mkvidrebis Temas _ esoden<br />

dromoWmuli propagan<strong>da</strong> swored<br />

rom veRar waadgeba qarTul sinamdviles.<br />

amis axsnas faqtebiT<br />

SevecdebiT, radgan ar vapirebT<br />

advilad `TavSixelwamosartyami~<br />

gavxadoT ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universiteti,<br />

romelic gaormagebul<br />

pasuxismgeblobas grZnobs im stu-<br />

dentebis winaSe, romelTac arCevani<br />

Cvens universitetze gaakeTes,<br />

erTiani erovnuli gamocdebis<br />

Sedegad 100 %-iani saxelmwifo <strong>da</strong>finanseba<br />

moipoves, saswavlo<br />

wlis <strong>da</strong>wyebisTanave leqtoris<br />

mizeziT zogierTi leqciis gacdenaze<br />

protesti dekanTan umal<br />

gamoxates <strong>da</strong> universitetSi moqmedi<br />

gacvliTi programebis sqemiT<br />

ukve <strong>da</strong>interesdnen kidec. es<br />

swored imis maniSnebelia, rom<br />

umaRles saswavleblebSi is Taoba<br />

modis, romelsac saswavleblis<br />

xelmZRvaneloba ara Tu ver<br />

`moisyidis~, aramed verc moaxvevs<br />

Tavs sakuTar Sexedulebebs.<br />

Tanac, amis survili universitetis<br />

warmatebaze orientirebul<br />

a<strong>da</strong>mianebs _ reqtori iqneba igi,<br />

administraciis xelmZRvaneli Tu<br />

sxva TanamSromeli, namdvilad ar<br />

aqvs. am warmatebas ki evropul saganmanaTleblo<br />

sivrceSi Cveni<br />

a<strong>da</strong>ptaciis unarianoba gana-<br />

pirobebs. swavlebis axal sistemaze<br />

ga<strong>da</strong>svla, rasac <strong>bolo</strong>niis<br />

procesSi Tanamonawileoba gvkarnaxobs,<br />

im Tezisis <strong>da</strong>cvasac<br />

moicavs, rom umaRles saswavleblebSi<br />

studentze orientirebuli<br />

garemo Seiqmnas.<br />

`studenti irCevs, studenti<br />

afasebs~ _ wesierad jerac ver<br />

amoqmedebul am `muxls~ Tuki<br />

iseT interpretacias <strong>da</strong>vurTavT,<br />

rom igi universiteti<strong>da</strong>n kvalificiur<br />

profesor-maswavlebelTa<br />

gariyvis mizniT <strong>da</strong>gebuli xafangia,<br />

maSin advili misaxvedria, sai<strong>da</strong>n<br />

SeiZleba modiodes aseTi `axlomxedveloba~,<br />

romlis pirvelwyaro<br />

agresiaa. aravin uaryofs<br />

imas, rom universitetSi saswavlo<br />

procesi, saswavlo programebi<br />

<strong>da</strong>saxvewia, magram gul<strong>da</strong>sawyvetia<br />

is, rom reqtoratis araerT mcdelobas,<br />

universitetSi SeinarCunos<br />

kvalificiuri kadri, miuxe<strong>da</strong>vad<br />

misi Sexedulebebisa <strong>da</strong> politikuri<br />

mrwamsisa, presaSi <strong>da</strong>debi-<br />

Ti Sefaseba erTxelac ar mohyolia.<br />

TiTqmis ar Suqdeba <strong>da</strong>savle-<br />

Tis wamyvani universitetebisa <strong>da</strong><br />

Tsu-is erToblivi samagistro<br />

programebis, maTTan TanamSromlobis<br />

realuri gegmebis amsaxveli<br />

informaciebi. ratom? es xom<br />

universitetis prestiJia, saxelia,<br />

avtoritetia, <strong>da</strong>matebiTi grantebia...<br />

Tuki vinmes hgonia, rom saer-<br />

TaSoriso sauniversiteto kontaqtebi<br />

xels SeuSlis qarTuli,<br />

erovnuli faseulobebis <strong>da</strong>cvas<br />

am sferoSi, es misi problemaa.<br />

axla ki ufro konkretulad<br />

imis Sesaxeb, Tu ramdenad realurad<br />

<strong>da</strong>inerga universitetSi studentis<br />

mier sagnebis arCevasTan<br />

erTad leqtoris arCevis praqtika?<br />

gaamarTla Tu ara aseTma eqsperimentma<br />

romelime fakultetze?<br />

marTlac irCeven Tu ara<br />

studentebi loialur <strong>da</strong> ucodinar<br />

leqtorebs? SeiZleba Tu ara,<br />

am wesma Svas axali ukanonoba _<br />

konkursis wesiT SerCeul<br />

profesorTa studentis ZalisxmeviT<br />

gariyva? idevneba Tu ara<br />

vinme politikuri Sexedulebis<br />

gamo universitetis wiaRi<strong>da</strong>n?<br />

ramdenad <strong>da</strong>emuqra safrTxe<br />

qarTul faseulobebs pirvel<br />

qarTul universitetSi? _ es<br />

kiTxvebi SeiZleba gaCndes, magram<br />

<strong>da</strong>skvnebis gakeTebas konkretuli<br />

magaliTebis moyvana Wirdeba.<br />

am mizniT mivmarTeT xarisxis<br />

uzrunvelyofis samsaxuris<br />

ufross irine <strong>da</strong>rCias, romelmac<br />

CvenTan saubarSi ganacxa<strong>da</strong>, rom<br />

gazeT `aliaSi~ <strong>da</strong>beWdil statia-<br />

Si misi TiTqmis yvela komentari<br />

<strong>da</strong>maxinjebulia. Cven ar <strong>da</strong>viwyebT<br />

amis garCevas, Tumca SevecdebiT<br />

Cvens ZiriTad kiTxvebze<br />

qalbatoni irinasgan pasuxebi<br />

movisminoT.<br />

_ Cvens universitetSi ramdenad<br />

xorcieldeba axali wesi:<br />

`studenti irCevs, studenti<br />

afasebs~, anu isini sagnebTan er-<br />

Tad irCeven Tu ara leqtorebsac?<br />

_ me SemiZlia ganvacxado,<br />

rom leqtorebis SerCeva yvela<br />

fakultetze ar xdeba. ramdena-<br />

aqtualuri<br />

aqtualuri<br />

aqtualuri<br />

aqtualuri<br />

aqtualuri<br />

ra manZilia IPAP-i<strong>da</strong>n NATO -mde<br />

<strong>pirveli</strong> gverdi<strong>da</strong>n<br />

_ batono irakli, ra Sefasebebs<br />

miscemT NATO-s generaluri<br />

mdivnis stumrobas<br />

saqarTveloSi. riT iyo is gamor-<br />

Ceuli?<br />

_ NATO-s umaRlesi oficialuri<br />

pirebis viziti Cvens<br />

qveyanaSi siurprizi aRar gaxlavT.<br />

saqarTvelo natosTan intensiuri<br />

dialogis reJimSi<br />

muSaobs. saqarTvelo is qveyanaa,<br />

romlisTvisac aliansis wevroba<br />

strategiuli arCevania. amitom,<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom es iyo morigi<br />

samuSao viziti <strong>da</strong> ar iyo <strong>da</strong>kav-<br />

Sirebuli raime gansakuTrebul<br />

SemTxvevasTan, mainc mniSvnelovani<br />

gaxl<strong>da</strong>T.<br />

_ universitetis studentebs<br />

<strong>da</strong>smul SekiTxvebSi aSkarad<br />

emCneo<strong>da</strong>T, rom ufro konkretuli<br />

saubris molodinSi iyvnen<br />

<strong>da</strong> kiTxvebic konkretuli<br />

<strong>da</strong>sves. zogierTs, cota, zogadi<br />

moeCvena sxeferis gamosvla..<br />

riT SeiZleba es aixsnas?<br />

_ me ar <strong>da</strong>vswrebivar sxeferis<br />

universitetSi gamosvlas,<br />

magram Tuki es SekiTxvebi exebo<strong>da</strong><br />

ama Tu im ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miRebis formas, dros <strong>da</strong> va<strong>da</strong>s,<br />

NATO-s generaluri mdivnis iap de hoop sxeferis viziti universitetSi<br />

maSin ar gamikvirdeba, Tu amgvari<br />

SekiTxvis avtors batoni sxeferis<br />

pasuxi zoga<strong>da</strong>d moeCvena.<br />

verc natos generaluri mdivani<br />

<strong>da</strong> verc aliansis romelime<br />

sxva oficialuri piri, Tavs<br />

uflebas ver miscems, ganacxados<br />

raime droiTi ganzomilebis<br />

Taobaze, imitom, rom yvelaferi<br />

saqarTvelos demokratiuli<br />

ganviTarebis proceszea<br />

<strong>da</strong>mokidebuli. amis iqiT, misi<br />

mxri<strong>da</strong>n raime konkretulis<br />

Tqma upasuxismgebloba iqnebo<strong>da</strong>.<br />

amitom nu gagvikvirdeba <strong>da</strong><br />

guli nu <strong>da</strong>gvwydeba imaze, Tu<br />

batoni sxeferi konkretul va<strong>da</strong>Si<br />

raime sakiTxis ga<strong>da</strong>wyvetas<br />

ar <strong>da</strong>gvpir<strong>da</strong>. amis man<strong>da</strong>ti mas,<br />

ubralod, ar gaaCnia.<br />

_ Tqven aRniSneT, rom<br />

saqarTvelos demokratiuli<br />

ganviTarebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

uaxloesi testi saparlamento<br />

<strong>da</strong> saprezidento arCevnebia.<br />

Cvenma qveyanam <strong>bolo</strong> periodSi<br />

araeTxel <strong>da</strong>a<strong>da</strong>stura, rom Seu-<br />

Zlia samarTliani <strong>da</strong> obieqturi<br />

arCevnebis Catareba. kidev<br />

ra un<strong>da</strong> gakeTdes imisTvis, rom<br />

es testi warmatebiT CavabaroT?<br />

_ arCevnebi ar aris erTaderTi<br />

Tema, romelic qveynis<br />

demokratiulobis xarisxis gasazomad<br />

gamoiyeneba. aq saubaria<br />

imaze, Tu ras efuZneba qveynis<br />

stabiluroba <strong>da</strong> usafrTxoeba _<br />

demokratiul institutebs, maT<br />

efeqtur funqcionirebas, Tu<br />

vinmes, Tun<strong>da</strong>c keTilgonieri,<br />

Wkviani, Zlieri xelis mqone<br />

mmarTvelis politikur nebas.<br />

kargad aris cnobili, rom myari<br />

<strong>da</strong> saimedo mxolod <strong>pirveli</strong> tipis<br />

stabiluroba gaxlavT. amis<br />

<strong>da</strong><strong>da</strong>stureba saqarTvelos mxri<strong>da</strong>n<br />

iqneba is, rom qveyanam ganvi-<br />

Tarebis demokratiuli gza air-<br />

Cia. arCevnebze es un<strong>da</strong> <strong>da</strong><strong>da</strong>sturdes,<br />

Tumca misi yvelaze<br />

demokratiulad <strong>da</strong> warmatebiT<br />

<strong>da</strong>srulebac ki amis sakmarisi<br />

argumenti ar iqneba. saqarTvelom,<br />

aseve, warmatebiT un<strong>da</strong><br />

ganaxorcielos sxva moTxovnebic.<br />

_ aqamde Cven vicodiT erTi<br />

qveyana, ruseTi, romelic xels<br />

uSli<strong>da</strong> saqarTvelos natoSi<br />

gawevrianebas. swored sxeferis<br />

vizitis win gaJRer<strong>da</strong> safrange-<br />

Tis sagareo saqmeTa ministris<br />

gancxadeba, romelSic gamoTqmuli<br />

iyo SeniSvnebi saqarTvelos<br />

mimarT. riT iyo es<br />

gamowveuli <strong>da</strong> rogor SeafasebdiT<br />

am gancxadebas?<br />

_ Cven erTmniSvnelovnad<br />

un<strong>da</strong> gvesmodes, rom kritikuli<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba saqarTveloSi<br />

mimdinare procesebis, qveynis<br />

demokratiulobis, transformaciis<br />

tempis <strong>da</strong> sxva faqtorebis<br />

mimarT, sulac ar niSnavs<br />

winaaRmdegobis gawevas Cveni<br />

evroatlantikuri integraciisaTvis.<br />

rogorc wesi, Tqven<strong>da</strong>mi<br />

maqsimalurad kritikuli Tqvenive<br />

keTilismyofelia imisaTvis,<br />

rom ukeTesi gaxdeT. am<br />

kritikis mizani mxolod es gaxl<strong>da</strong>T.<br />

ruseTi sxva SemTxvevaa. iq<br />

arc malaven, rom saqarTvelos<br />

evroatlantikuri integracia<br />

maTi strategiuli interesebis<br />

sawinaaRmdegoa, xolo evropis<br />

yvela, <strong>da</strong>, maT Soris, aliansis<br />

wevri qveynebis interesebSia,<br />

saqarTvelo srulad Seesabamebodes<br />

aliansis wevrobis moTxovnebs.<br />

ase rom, ruseTis politikur<br />

kurssa <strong>da</strong> im qveynebis gancxadebebs<br />

Soris, vinc qveyanaSi mimdinare<br />

procesebs kritikulad<br />

uyurebs, paralels nu gavavlebT.<br />

es erTi <strong>da</strong> igive movlena<br />

ar gaxlavT.<br />

_ rogorc saqarTvelos parlamentis<br />

Tavmjdomarem ganacxa<strong>da</strong>,<br />

saqarTvelos natoSi gawevrianebas<br />

xelovnuri barierebi<br />

ar Seeqmneba. miT ufro sain-<br />

teresoa, riT SeuZlia ruseTs<br />

xeli SegviSalos?<br />

_ erTi instrumenti, romelic<br />

am mizniT aris gamoyenebuli,<br />

ukve naTelia _ es aris konfliqtebi<br />

<strong>da</strong> konkretuli situaciis<br />

gamwvavebis perspeqtiva.<br />

saqarTveloSi Zaladobis provocireba,<br />

Tuki Cveni am maxeSi gabma<br />

moaxerxa vinmem, iqneba is<br />

wertili, romelic <strong>da</strong>esmeba<br />

saqarTvelos evroatlantikur<br />

miswrafebebs. amitom, roca Cven<br />

vsaubrobT, rom saqarTvelos<br />

teritoriuli mTlianobis aRdgenis<br />

<strong>da</strong> qveynis SigniT Serigebis<br />

procesis mxolod mSvidobiani<br />

gzis momxreni varT, absoluturad<br />

gulwrfeli un<strong>da</strong> viyoT <strong>da</strong><br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vamtkicoT, rom marTlac<br />

asea. TamaSi nacionalur grZnobebze<br />

<strong>da</strong> sentimentebze Zalian<br />

advilia <strong>da</strong> es Cvenma istoriam<br />

kargad icis. ase rom, visac surs,<br />

saqarTvelom nabiji ver ga<strong>da</strong>dgas<br />

<strong>da</strong>savleTiT, misTvis upirvelesi<br />

instrumenti amgvar simebze<br />

TamaSi gaxlavT. aq un<strong>da</strong> gamoCndes<br />

Cveni sazogadoebis simwife<br />

<strong>da</strong> politikuri elitis mzaoba<br />

_ win aRudges amgvar mcdelobebs.<br />

_ natom Secvala ganaTlebisa<br />

<strong>da</strong> mecnierebis programebis<br />

mimarTuleba, rac Tavis gamosvlaSi<br />

<strong>da</strong>a<strong>da</strong>stura batonma<br />

sxefermac. ra mimarTuleba<br />

SeiZina man, ra niSa un<strong>da</strong> <strong>da</strong>ikavos<br />

mecnierebam natos ganvi-<br />

Tarebis programebSi?<br />

_ raime gansakuTrebuli <strong>da</strong><br />

principuli cvlileba ar momx<strong>da</strong>ra.<br />

Seicvala mxolod Tematika<br />

im samecniero kvlevebisa,<br />

romelsac uaxloes periodSi mxars<br />

<strong>da</strong>uWers aliansi. saqar-<br />

TvelosTvis mTavari aris is, rom<br />

Tavisi adgili naxos aliansis<br />

muSaobis yvela sferoSi, maT<br />

Soris, samecniero TanamSromobis<br />

kuTxiT, miT umetes, saqarTvelos<br />

amis seriozuli potenciali<br />

gaaCnia.<br />

Tsu-Si studentebs <strong>da</strong>sakargi leqtorebi ar hyavT<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

diskreditaciisTvis cxel-cxeli ambebis SeTxzvis<br />

saagento, albaT, specialur Stab-binaSia ganTavsebuli, sai<strong>da</strong>nac<br />

Sikriki presas permanentulad cru an ga<strong>da</strong>umowmebel informacias<br />

awvdis. mizani erTia _ pirvel qarTul universitets, romelsac<br />

qveynis masStabiT studentTa saukeTeso nawili ucxadebs ndobas,<br />

safuZveli Seuryion, pirvel rigSi, universitetis xelmZRvanelobis<br />

lanZRviT <strong>da</strong> mimdinare sauniversiteto reformis <strong>da</strong>kninebiT.<br />

rogorc ki oficialurma wyaroebma <strong>da</strong>a<strong>da</strong>stures informacia, rom<br />

maRlivi korpusis mimdebare teritoriaze evropuli stan<strong>da</strong>rtis<br />

sauniversiteto qalaqis mSeneblobaa <strong>da</strong>gegmili <strong>da</strong>, rac yvelaze<br />

mTavaria, <strong>pirveli</strong> <strong>da</strong> meore korpusebi ar iyideba, mavanT droebiT<br />

Semoakl<strong>da</strong>T universitetis `<strong>da</strong>maqcevarTa~ sajijgni Temebi.<br />

Tumca Sikrikmac ar <strong>da</strong>agviana...<br />

nino kakulia<br />

pasuxi<br />

<strong>da</strong>c CemTvis cnobilia, amis<br />

gamocdileba aqvs mxolod iuridiul<br />

falkultets. teqnikuri<br />

mizezebis gamo sxvagan es ver<br />

ganxorciel<strong>da</strong>.<br />

_ anu Cvens praqtikaSi imis<br />

albaToba, rom studentma leqtoris<br />

ga<strong>da</strong>rCeviT is SeiZleba<br />

umuSevaric ki <strong>da</strong>tovos, absurdia?<br />

_ CemTvis erTaderTi faqtia<br />

cnobili, rodesac humanitarul<br />

fakultetze studentebma<br />

gamoTqves protesti erT leqtorTan<br />

mimarTebaSi <strong>da</strong> Semdeg semestrSi<br />

misi mxolod Canacvleba<br />

mox<strong>da</strong>.<br />

_ ra kriteriumia ga<strong>da</strong>mwyveti<br />

leqtoris SerCevisas?<br />

_ wesiT, ga<strong>da</strong>mwyveti un<strong>da</strong><br />

iyos profesoris silabusi,<br />

romelSic naTlad Cans, Tu ra<br />

programiT aswavlis is students.<br />

mniSvneloba aqvs imasac,<br />

vis rogori imiji aqvs. magram<br />

CvenTan am wesis Semotana,<br />

vfiqrob, adrea.<br />

zoga<strong>da</strong>d, studentis mier<br />

leqtoris Sefaseba Zalian mniSvnelovania.<br />

msoflios yvela<br />

qveyanaSi saswavlo kursis <strong>da</strong>srulebis<br />

Semdeg studenti<br />

afasebs saleqcio kurss <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />

leqtors. Cven amis gakeTeba<br />

vcadeT SarSan, magram,<br />

samwuxarod, sxva<strong>da</strong>sxva mizezis<br />

gamo kiTxvarebis <strong>da</strong>muSaveba ver<br />

moxerx<strong>da</strong>.<br />

me-4 gverdze<br />

www.tsu.ge www.tsu.ge<br />

newspaper newspaper @ @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

3


4<br />

pasuxi pasuxi pasuxi pasuxi pasuxi<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

Tsu-Si studentebs <strong>da</strong>sakargi leqtorebi ar hyavT<br />

<strong>da</strong>kveTa zemo<strong>da</strong>n <strong>da</strong> pasiuroba qvemo<strong>da</strong>n<br />

ratom ar arsebobs dRemde universitetisTvis saWiro saxelmZRvaneloebis nusxa?<br />

mimdinare saswavlo wels kidev erTxel <strong>da</strong>dga dRis wesrigSi problema,<br />

romelzec samecniero wreebSi didi xania saubroben _ esaa Tanamedrove<br />

moTxovnebis Sesabamisi saswavlo saxelmZRvaneloebis deficiti, razec di<strong>da</strong>d<br />

aris <strong>da</strong>mokidebuli adekvaturi silabusebis Sedgena <strong>da</strong> swavlebis xarisxis<br />

gaumjobeseba.<br />

me-3 gverdi<strong>da</strong>n<br />

Semdeg SevTanxmdiT, rom sjobs, es<br />

moxdes internetis saSualebiT <strong>da</strong> studentTa<br />

gamokiTxva Cajdes registraciis<br />

programaSi. momdevno semestrSi Cven amas<br />

<strong>da</strong>vnergavT. min<strong>da</strong> giTxraT, rom sazRvargareT<br />

universitetebSi, rodesac studenti<br />

afasebs saleqcio kurss <strong>da</strong> leqtors _ es<br />

masala ideba leqtoris pirad saqmeSi. e.w.<br />

portfolioSi. leqtorebis <strong>da</strong>winaurebis<br />

an maTTvis xelSekrulebebis gagrZelebis<br />

dros iTvaliswineben studentTa Sefasebebs.<br />

anu, sxva kriteriumebTan erTad xdeba<br />

studentebis azris gaTvaliswinebac.<br />

studentebis azri ar aris ganmsazRvreli,<br />

is aris erTerTi indikatori, rameTu Teoriulad<br />

SeiZleba iyo nobelis premiis laureati<br />

<strong>da</strong> simkacris gamo studentebs mar-<br />

Tlac ar moewono. `aliasTan~ interviuSi<br />

me ar miTqvams fraza, rom studentebis mier<br />

arasasurveli leqtoris ga<strong>da</strong>yenebis ufleba<br />

<strong>da</strong>savluri stan<strong>da</strong>rtia. aseT rames ver<br />

vityodi, radgan <strong>da</strong>savleTis universitetebSic<br />

ar aris ase martivi leqtoris<br />

ga<strong>da</strong>yeneba. aseTi ram arsad ar xdeba.<br />

_ anu kriteriumi `mkacri~ Cvens praqtikaSi<br />

ar iqneba leqtoris ga<strong>da</strong>rCevisTvis<br />

sakmarisi argumenti?<br />

_ es ar iqneba ga<strong>da</strong>mwyveti. ise un<strong>da</strong><br />

giTxraT, rom dRes sxva studentoba modis.<br />

me roca administraciul Tanamdebobaze<br />

<strong>da</strong>viniSne, <strong>pirveli</strong> `kulturuli Soki~<br />

miviRe, rodesac studentebi movidnen sa-<br />

CivriT, rom leqciebi gvicdeba <strong>da</strong> gviSveleTo.<br />

Cemi studentobis dros aseTi ram<br />

gamoricxuli iyo. dRes studentma icis, Tu<br />

ar gax<strong>da</strong> Tavisi saqmis profesionali, Sei-<br />

Zleba umuSevari <strong>da</strong>rCes. amas emateba is<br />

motivaciac, rom studenti swavlaSi fuls<br />

ixdis. amitom met pasuxismgeblobasac<br />

grZnobs swavlis mimarT. es aris aSkara.<br />

xarisxis uzrunvelyofis samsaxuris<br />

ufrosis irine <strong>da</strong>rCias ganmartebis Tanaxmad<br />

(studentis mier leqtoris arCevis<br />

praqtika, realurad, iuridiul fakultetze<br />

arsebobs), Cven iuridiuli fakultetis<br />

dekanis moadgiles nana WiRlaZes<br />

mivmarTeT analogiuri SekiTxvebiT. aRmoCn<strong>da</strong>,<br />

rom mas statistikac ki aqvs, Tu<br />

romel leqtors ra niSniT irCeven iuridiuli<br />

fakultetis studentebi. `rogor<br />

ggoniaT, kargi leqtori gairiyeba? ukve<br />

mexuTe semestria, fakultetze sagnebTan<br />

erTad leqtorebsac irCeven <strong>da</strong> aranairi<br />

gamocdileba ar a<strong>da</strong>sturebs imas, rom<br />

mkacri leqtoris SemTxvevaSi studenti<br />

arCevans mis sasargeblod ar akeTebs. me<br />

mgonia, rom es praqtika seriozulad Seuwyobs<br />

xels universitetSi profesional-<br />

Ta `<strong>da</strong>magrebis~ process. Cven gvaqvs yvelanairi<br />

statistikuri monacemi, kerZod:<br />

_ leqtorebs, romlebic weren ara<strong>da</strong>makmayofilebel<br />

qulebs, Tun<strong>da</strong>c didi<br />

raodenobiT, meore semestrSi kvlav<br />

sadiskusiod<br />

maia toraZe<br />

problema axali ar aris. Tavis<br />

droze, roca man mTeli simwvaviT iCina<br />

Tavi, gamoikveTa ramdenime mimarTuleba,<br />

romelze muSaobac samecniero sazogadoebis<br />

pir<strong>da</strong>piri movaleoba gaxl<strong>da</strong>T:<br />

un<strong>da</strong> Sedgeniliyo saxelmZRvaneloTa<br />

nusxa, romlebic saerTaSoriso<br />

saganmanaTleblo sivrceSi Seucvlelad<br />

miiCneo<strong>da</strong>, xolo is saxelmZRvaneloebi,<br />

romlebic RirebulebaTa cvalebadobis<br />

gamo moZvelebulia, un<strong>da</strong> Secvliliyo<br />

axali, Tanamedrove literaturiT. aseve<br />

un<strong>da</strong> Seqmniliyo eleqtronuli biblioTeka,<br />

romelic dRes evropasa <strong>da</strong><br />

amerikaSi yvelaze xelmisawavdom <strong>da</strong> iaffasian<br />

saswavlo literaturad miiCneva.<br />

cxadia, am problemis mogvareba erTi<br />

<strong>da</strong> ori wlis saqme ar aris. mas dro, sa-<br />

irCeven. me mgonia, rom raRac etapze, studentebis<br />

arCevanis fonze mkveTrad gamoikveTeba,<br />

rogori leqtorebi Wirdeba<br />

Tanamedrove universitets. aseTi leqtorebis<br />

maxasiaTebeli iqneba ara loialoba,<br />

aramed profesionalizmi~, _ ganacxa<strong>da</strong><br />

nana WiRlaZem CvenTan saubrisas.<br />

rac Seexeba im Temas, ramdenad SesaZlebelia<br />

yvela fakultetze am wesis amoqmedebis<br />

SemTxvevaSi leqtoris umuSevrad <strong>da</strong>toveba,<br />

saswavlo procesis marTvis departamentis<br />

ufrosis movaleobis Semsruleblis<br />

merab svanaZis ganmartebiT, konkursis<br />

wesiT arCeuli akademiuri personalis<br />

universiteti<strong>da</strong>n va<strong>da</strong>mde adre <strong>da</strong>Txovna<br />

yovlad warmoudgenelia. studentebis<br />

mxri<strong>da</strong>n leqtorTa arCeva ki jgufebis ga<strong>da</strong>nawilebis<br />

dros xdeba. `vTqvaT, leqcias<br />

atarebs pe<strong>da</strong>gogi <strong>da</strong> msmenelia 100 studenti.<br />

praqtikuli mecadineoba, rogorc wesi,<br />

tardeba 25 studentTan. am SemTxvevaSi<br />

fakulteti 4 pe<strong>da</strong>gogs jgufis Seqmnas<br />

sTavazobs. students SeuZlia am jgufebi<strong>da</strong>n<br />

airCios erTerTi~, _ ganacxa<strong>da</strong> merab<br />

svanaZem. humanitaruli fakultetis dekanis<br />

movaleobis SemsrulebelTan <strong>da</strong>rejan<br />

TvalTvaZesTan saubarSi gavarkvieT,<br />

rom iuridiuli fakultetis gar<strong>da</strong>, leqtorebs<br />

humanitarul fakultetzec<br />

irCeven. `maRal kursebze, sa<strong>da</strong>c 200-400<br />

studenti swavlobs, students SeuZlia saganTan<br />

erTad airCios leqtoric. es praqtika<br />

Cvens fakultetze arsebobs. magali-<br />

Tad, enaTmecnierebis Sesavali 380-mde studentma<br />

airCia. bunebrivia, am 380 students<br />

erTi leqtori ver moemsaxureba. iq ramdenime<br />

pe<strong>da</strong>gogia SeTavazebuli <strong>da</strong>, am<br />

SemTxvevaSi, students, visTanac un<strong>da</strong>, imas-<br />

Tan Caewereba. magram seminaris doneze far-<br />

Tanado kvalifikaciis profesura <strong>da</strong> saxsrebi<br />

sWirdeba, rac Tan<strong>da</strong>Tan <strong>da</strong>iZleva.<br />

manamde ki saswavlo procesSi saxelmZRvaneloebis<br />

problema ara mxolod<br />

Tbilisis saxelmwifo universitets,<br />

aramed yvela qarTul umaRles saswavlebels<br />

eqneba, rac, Tavis mxriv, <strong>da</strong>Rs<br />

<strong>da</strong>asvams silabusebis Sedgenas.<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis humanitaruli<br />

fakultetis profesoris zaza<br />

firaliSvilis TqmiT, am problemas ramdenime<br />

ganzomileba aqvs. erTia gamarTuli<br />

silabusis Sedgena im samecniero informaciis<br />

safuZvelze, romelic obieqturad<br />

arsebobs, meore _ mudmivi cvlilebebis<br />

Setana silabusSi siaxleebis<br />

gaTvaliswinebiT. saamisod ki umaRlesma<br />

saswavlebelma pe<strong>da</strong>gogi un<strong>da</strong> uzrunvelyos<br />

Sesabamisi akademiuri garemoTi:<br />

literaturiT, internetiT, saerTa-<br />

To arCevani yvela sagnis mixedviT jer ar<br />

gvaqvs. aris sagani, romelsac kiTxulobs<br />

erTi pe<strong>da</strong>gogi <strong>da</strong> mas ver airCeven. gvqonia<br />

iseTi SemTxvevebic, rodesac studentebi<br />

irCeven loialur leqtorebsac, magram,<br />

ZiriTa<strong>da</strong>d, moswonT iseTi leqtorebi, romlebisganac,<br />

codnis TvalsazrisiT, mets miiReben<br />

<strong>da</strong> romelTa kompetenturobaSic<br />

<strong>da</strong>rwmunebulni arian~, _ aRniSna <strong>da</strong>rejan<br />

TvalTvaZem. studenturi TviTmmarTvelobis<br />

parlamentis Tavmjdomare Tornike<br />

xuciSvili ki ufro konkretulad<br />

saubrobs studentebis arCevanis principze<br />

<strong>da</strong> acxadebs, rom gar<strong>da</strong> codnisa, leqtori<br />

urTierTobis xelovnebasac un<strong>da</strong> flobdes,<br />

raTa man studentebis simpaTia <strong>da</strong>imsaxuros.<br />

`me mivesalmebi `simkacres~ ganaTlebis<br />

kuTxiT. roca leqtori studen-<br />

tisgan gacemuli informaciis ukan miRebas<br />

adekvaturad moiTxovs, es aucilebelic<br />

kia. universitetis administraciisgan Tu<br />

studentebis mxri<strong>da</strong>nac, Cven araerTxel<br />

mogvismenia, rom ar gvaqvs imis fufuneba,<br />

rom Cveni leqtorebi gareT ase panta-puntiT<br />

visroloT, radgan specialistebis seriozuli<br />

krizisia. amitom saWiroa, es inteleqtualuri<br />

Zala universitetma<br />

Semoikribos <strong>da</strong> meeWveba, rom vinmes, maTi<br />

pirovnuli <strong>da</strong>, miT ufro, politikuri niSniT<br />

undodes aqe<strong>da</strong>n maTi gaSveba~. _ ganacxa<strong>da</strong><br />

Tornike xuciSvilma.<br />

universitetis misamarTiT gamoTqmul<br />

braldebas _ TiTqos sabakalavro saswavlo<br />

programebi <strong>da</strong>savleTis universitetebi<strong>da</strong>n<br />

pir<strong>da</strong>pir aris gadmowerili, xarisxis<br />

uzrunvelyofis samsaxuris ufrosi irine<br />

<strong>da</strong>rCia pasuxobs: `gazeT `aliasTan~ interviuSi<br />

me vsaubrobdi ekonomikisa <strong>da</strong> biznesis<br />

fakultetis sabakalavro programaze,<br />

Soriso kavSirebis ganxorcielebis finansuri<br />

saSualebiT. `axali literaturis<br />

moZieba_Semotana <strong>da</strong> saerTaSoriso<br />

konferenciebSi monawileoba sakmaod<br />

did xarjebTan aris <strong>da</strong>kavSirebuli. amis<br />

gareSe SeuZlebelia, mudmivad saqmis<br />

kursSi iyo, Tu ra xdeba Sens <strong>da</strong>rgSi. am<br />

ramdenime wlis win ucxoeTi<strong>da</strong>n 150-mde<br />

wigni <strong>da</strong> 30-mde statiebis krebulis<br />

eleqtruli versiebi Semovitane. gamovtydebi,<br />

rom bevri wignis kopirebisas me<br />

saavtoro uflebebs varRvevdi~, _ ganacxa<strong>da</strong><br />

man CvenTan saubarSi.<br />

saxelmZRvaneloebis problemis mogvarebis<br />

erTerTi gzaa specialuri literaturis<br />

Targmna. cxadia, kargia, Tu<br />

Cveni studentoba ucxo enaze waikiTxavs<br />

saWiro masalas, magram swavlis pirvel<br />

doneze mainc aucilebelia, rom man<br />

mSobliur enaze miiRos ganaTleba. amitom<br />

saukeTeso gamosavalia klasikurad<br />

aRiarebuli literaturis gadmoqarTuleba.<br />

Tumca, amasac aqvs Tavisi<br />

winaaRmdegobebi. aris <strong>da</strong>rgebi, romlebsac<br />

ar sWirdebaT saswavlo literaturis<br />

yovelwliuri ganaxleba, magram iseT<br />

disciplinebSi, romlebSic samecniero<br />

romlis <strong>da</strong>xvewis drosac qarTuli tradiciebis<br />

gaTvaliswinebac mox<strong>da</strong>. ramdena<strong>da</strong>c<br />

vici, <strong>da</strong>savleTis universitetebi<strong>da</strong>n<br />

gadmoRebuli sabakalavro saswavlo programa<br />

mxolod am fakultetzea.<br />

ekonomikaSi gviWirs specialistebi _<br />

es aris bunebrivi. sabWoTa periodSi yvelaze<br />

metad ideologizirebuli iyo politologia<br />

<strong>da</strong> ekonomika. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

am sferoebSi <strong>da</strong>savluri gamocdilebis gaziareba<br />

ufro metad gvWirdeba, vidre fizikaSi,<br />

qimiaSi, maTematikaSi an biologiaSi...~,<br />

_ aRniSna qalbatonma irinam. namdvilad<br />

sasaciloa, satirali rom ar iyos, roca<br />

Tavis marTleba giwevs im sakiTxze, rac Cveni<br />

universitetis evropul saganmanaTleblo<br />

sivrceSi adgilis <strong>da</strong>samkvidreblad<br />

esoden mniSvnelovania <strong>da</strong> ris ga<strong>da</strong>Wrasac,<br />

pirvel rigSi, studentebi iTxoven.<br />

vakninebT Tu ara amiT `yvelafer<br />

qarTuls~ universitetSi, universitetis<br />

xelmZRvaneloba am Temazec Zalian xSirad<br />

xdeba iZulebuli _ Tavi imarTlos maSin,<br />

rodesac faqtebi ze<strong>da</strong>pirze devs <strong>da</strong> axali<br />

saswavlo programebiT axal saswavlo<br />

sistemaze ga<strong>da</strong>svlis motivaciis axsnasac<br />

aravin gaurbis. `Tu Cveni fakultetis mas-<br />

StabiT vilaparakebT, aq aranairi saSiSroeba<br />

imisa, rom qarTuli aRmoifxvras, Cveni<br />

saswavlo programebi<strong>da</strong>n amoviRoT qarTuli<br />

ena, kultura Tu istoria, ar arsebobs.<br />

piriqiT, saqarTvelos istoria Cven<br />

savaldebulo safakulteto sagnebSi gvaqvs<br />

Setanili. is sagnebi, rac universitet-<br />

Si iswavlebo<strong>da</strong> dRi<strong>da</strong>n misi <strong>da</strong>arsebisa, iswavleba<br />

dResac. wels qarTuli filologiis<br />

Seswavlis survils 150 pirvelkurseli<br />

gamoTqvams. rac Seexeba sxva mimarTulebebisTvis<br />

qarTulis SeTavazebas, mogexsenebaT,<br />

axali sistemis Tanaxmad, es studentis<br />

arCevanzea <strong>da</strong>mokidebuli,~ _ ganmartavs<br />

<strong>da</strong>rejan TvalTvaZe.<br />

sxvaTaSoris, min<strong>da</strong> aRvniSno, rom maSin,<br />

rodesac universitetSi araerTi saintereso<br />

RonisZieba imarTeba qarTuli literaturis,<br />

kulturisa <strong>da</strong> istoriuli memkvidreobis<br />

Temebze, <strong>da</strong>rbazi xalxiT arc Tu<br />

ise savsea xolme. masmedia ki aseTi leqciebis<br />

mimarT yuradRebas saerTod ar iCens.<br />

Tuki Cvens qveyanaSi dRes is Temaa sa<strong>da</strong>vo,<br />

Tu ratom vaZlevT studentebs<br />

Tavisufali arCevanis saSualebas, maSin<br />

gamodis, rom araTu win, aramed ukanac ar<br />

vixedebiT. yvelas marTebs Tvali gausworos<br />

realobas _ dRes axalgazrdobas<br />

naklebad Tu moaxvev Tavs Sens Sexedulebas<br />

an interess. akrZalviT ki garemos mimarT<br />

protests ufro advilad gauCen.<br />

dRes sxva droa <strong>da</strong> sxva viTareba. amdenad,<br />

rodesac studentebis arCevans vexebiT,<br />

imazec <strong>da</strong>vfiqrdeT, dRevandelma axalgazrdobam<br />

saqarTvelos <strong>da</strong>moukideblobisTvis<br />

brZolis gzaze ufrosi Taobis ra<br />

Rirebulebebi, ra Tvisebebi <strong>da</strong> ra xasiaTi<br />

<strong>da</strong>inaxa. iqneb isini gvTavazoben swored im<br />

gzas, rac ufro samarTlianad gamogvarCevs<br />

erTmaneTisgan.<br />

informacia Se<strong>da</strong>rebiT swrafad icvleba,<br />

saqme ufro rTula<strong>da</strong>a. profesori<br />

zaza firaliSvili Targmnas <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

saxelmZRvaneloebis Seqmnas<br />

paralelur procesad miiCnevs. misi<br />

TqmiT, srulyofili saxelmZRvaneloebi<br />

ver Seiqmneba, Tu saTanado Targmnili<br />

literatura ar iarsebebs. `yvelafers<br />

rom Tavi <strong>da</strong>vaneboT, Targmani,<br />

nebiT Tu uneblied, awesebs im kriteriumebs,<br />

romlebsac CvenSi Seqmnili literatura<br />

un<strong>da</strong> akmayofilebdes. amasTan,<br />

mxolod Targmnaze aqcentis ga<strong>da</strong>tana <strong>da</strong><br />

sakuTari Tavis mxolod momxmareblis<br />

mdgomareobaSi Cayeneba zians ayenebs<br />

akademiur process. amitom, erTis mxriv,<br />

students xeli un<strong>da</strong> miuwvdebodes<br />

originalur literaturaze Tu ara, mis<br />

Targmanze mainc, magram, amave dros, igi<br />

mSobliur enaze arsebuli propedevtikuli<br />

masaliTac un<strong>da</strong> iyos uzrunvelyofili,<br />

romelic mas originaluri<br />

literaturis <strong>da</strong>ZlevaSi <strong>da</strong>exmareba~, _<br />

ganacxa<strong>da</strong> man.<br />

me-11 gverdze<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

www.tsu.ge<br />

www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

interviu<br />

interviu<br />

interviu<br />

interviu<br />

interviu<br />

universitetSi axali teqnologiebis <strong>da</strong>nergvis<br />

etapi <strong>da</strong>iwyo<br />

_ axali saswavlo wlisTvis mzadebis<br />

mxriv, zafxulis periodSi, realurad, bevri<br />

ram gakeT<strong>da</strong>. saubari konkretuli faqtebiT<br />

SeiZleba, magram imis Tqma, rom es maqsimumia,<br />

araswor midgomad mimaCnia. aucilebelia,<br />

ufro swrafi nabijebiT winsvla. yvelaferi<br />

martivad misaRwevi ar aris im TvalsazrisiT,<br />

rom wlebis ganmavlobaSi uamravi<br />

problema <strong>da</strong>grov<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tavad maTi simravle<br />

ar iZleva yvela problemis erTbaSad<br />

ga<strong>da</strong>Wris saSualebas. faqtobrivad, maTTan<br />

Zirfesvianad SeWideba gvixdeba. axal saswavlo<br />

wels studentebs araerTi siaxle<br />

rom <strong>da</strong>xvedro<strong>da</strong>T, amisTvis vizruneT. es,<br />

Tun<strong>da</strong>c, USAID-is mxar<strong>da</strong>WeriT Seqmnili axali<br />

kompiuteruli centria, romelic zafxulSi<br />

ukve arsebob<strong>da</strong>, magram saswavlo<br />

procesTan integrireba swored am etapze<br />

mimdinareobs. 75 kompiuteriT aRWurvili<br />

centri mciredi saCuqari ar gaxlavT. aq<br />

studentebs saSualeba eZlevaT, ara mxolod<br />

sasurveli informacia moiZion,<br />

aramed imuSaon proeqtebze. garkveulwilad<br />

aRiWurva fakultetebic. ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, es amowuruli Tema ar aris, magram<br />

Cveni studentoba adre aseTi centrebiT<br />

ganebivrebuli ar yofila.<br />

ramdenime dReSi funqcionirebas <strong>da</strong>iwyebs<br />

axali kompiuteruli centri maRliv<br />

korpusSic, sa<strong>da</strong>c ekonomikisa <strong>da</strong> biznesis<br />

fakultetia ganTavsebuli, ramdenime kviraSi<br />

aseTive centri meore korpusis<br />

foieSic moewyoba. saxelmwifo universitetSi<br />

axali teqnologiebis <strong>da</strong>nergvis<br />

etapi <strong>da</strong>iwyo.<br />

mimdinare saswavlo wels Tsu-is <strong>pirveli</strong><br />

kursis studenti 2 982 axalgazr<strong>da</strong> gax<strong>da</strong>,<br />

romelTagan granti mxolod 512-s ara<br />

aqvs. es niSnavs, rom ZiriTadi kontingenti<br />

CvenTan maRali akademiuri moswrebiT movi<strong>da</strong>.<br />

universiteti maT Sesabamisi materialuri<br />

baziT un<strong>da</strong> <strong>da</strong>xvdes, radgan umaRlesi<br />

ganaTlebis misaRebad mzaoba studentebma<br />

erTian erovnul gamocdebSi miRebuli<br />

SedegebiT ukve <strong>da</strong>a<strong>da</strong>stures. saqarTvelos<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministros<br />

mxar<strong>da</strong>WeriT, ufro konkretulad ki,<br />

`sauniversiteto infrastruqturis ganvi-<br />

Tarebis" programis farglebSi, universitetSi<br />

bevri sasikeTo nabiji ga<strong>da</strong>idga,<br />

Catar<strong>da</strong> masStaburi samuSaoebi <strong>da</strong> es xazgasmiT<br />

Tsu-is me-11, e.w. biologebis korpuss<br />

exeba (sul 19 aTasi kvadratuli metris<br />

farTi), sa<strong>da</strong>c 1984 wli<strong>da</strong>n dRemde gaTbobis<br />

problema ar ga<strong>da</strong>Wrila. mogexsenebaT,<br />

maRlivi korpusis teritoria qariani<br />

adgilia <strong>da</strong> zamTris periodSi leqciebis<br />

Catareba xSirad SeuZlebeli xdebo<strong>da</strong>.<br />

rogorc gareT, biologebis korpusSic ise<br />

wvim<strong>da</strong>. am SenobaSi 4000 kvadratuli metris<br />

farTobis mxolod fanjara Seicvala. saxuravis<br />

reabilitaciisTvis gamocxadebuli<br />

tenderis procedurebi <strong>da</strong>sasruls uaxlovdeba.<br />

wels biologebis korpusSi studentebs<br />

saukeTeso pirobebSi swavlis sa-<br />

Sualeba eqnebaT. sauniversiteto resursebis<br />

farglebSi, aseve, xorcieldeba samuSaoebi<br />

auditoriebis aRsadgenad, axali<br />

laboratoriebis mosawyobad. vfiqrob, rom<br />

nabij-nabij win miviwevT.<br />

_ sainteresoa, ra saxis winaaRmdegobas<br />

awydeba Tsu-is administracia momsaxurebis<br />

problemebis mogvarebis procesSi,<br />

Tun<strong>da</strong>c tenderebis Catarebis procedurebTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT?<br />

_ tenderebi moqmedi kanonmdeblobis<br />

farglebSi xorcieldeba. kanonmdebloba<br />

Tavad aris megzuri, ra procedura un<strong>da</strong><br />

CavataroT tenderis organizebisTvis.<br />

zogjer xdeba, rom kompania moTxovnebs ver<br />

akmayofilebs, Tumca misi Semdgomi proceduruli<br />

gzebic arsebobs.<br />

universitetma <strong>da</strong>sufTavebis sferoSi<br />

interviu administraciis xelmZRvanelTan gulnaz gal<strong>da</strong>vasTan<br />

universitetSi axali saswavlo wlis <strong>da</strong>wyebis sazeimo ganwyoba ukve mravalmxriv<br />

gamoixata. swavlis procesi ZalaSi Sevi<strong>da</strong> <strong>da</strong> sauniversiteto sivrce saqmianma<br />

garemom <strong>da</strong>ikava. aq yvelas Tavisi wili pasuxismgebloba akisria <strong>da</strong> saerTo warmateba-warumateblobis<br />

Sedegebic imis mixedviT ikveTeba, vin rogor arTmevs Tavs am<br />

valdebulebas. momsaxure personalis SesarCevad gamarTuli konkursebis Semdeg<br />

riT <strong>da</strong>kav<strong>da</strong> universitetis axali administracia? pirvel rigSi ra saxis problemebis<br />

ga<strong>da</strong>Wrazea igi orientirebuli <strong>da</strong> rogor apirebs im moTxovnebis <strong>da</strong>kmayofilebas,<br />

rac sauniversiteto sazogadoebis mxri<strong>da</strong>n modis.<br />

Tsu-is administraciis xelmZRvaneli, qalbatoni gulnaz gal<strong>da</strong>va im Sesrulebul<br />

samuSaoebze saubrobs, rac axali saswavlo wlisTvis gakeT<strong>da</strong> <strong>da</strong> im gegmebsac<br />

gvacnobs, risi Sesrulebac axlo momavalSia gaTvaliswinebuli. administraciis<br />

xelmZRvaneli Tavs uflebas ar aZlevs, iyos mSvi<strong>da</strong>d <strong>da</strong> mzad aris, mTeli rigi<br />

problemuri sakiTxebi Tanmimdevrulad ga<strong>da</strong>Wras.<br />

xaTuna xatiaSvili<br />

gamocxadebuli tenderis Sedegad gamarjvebulad<br />

Sps `sufTa samyaro" gamoavlina,<br />

romelTanac xelSekruleba 1 ianvramde<br />

gavaformeT. es erTgvari testia, Tu ramdenad<br />

efeqturia aseTi tipis Sesyidva<br />

sauniversiteto sivrcisTvis. <strong>da</strong>sufTavebis<br />

maRal xarisxs gvpirdebian, rac<br />

CvenTvis metad mniSvnelovania. Tuki romelime<br />

kompania ver amarTlebs ndobas <strong>da</strong> es<br />

pozicia universitetma, Tavis droze, Sedegebis<br />

mixedviT <strong>da</strong>afiqsira, arsebobs Sesabamisi<br />

iuridiuli gzebic, romliTac am saxis<br />

problemis <strong>da</strong>regulireba SeiZleba.<br />

_ rogorc administraciis xelmZRvaneli,<br />

xom ar <strong>da</strong>akonkretebdiT mimarTulebas,<br />

sa<strong>da</strong>c Tqveni samsaxurebrivi<br />

funqciis gaaqtiureba aucileblad migaCniaT?<br />

_ akademiuri <strong>da</strong> warmomadgenlobiTi<br />

sabWoebis sxdomebsa <strong>da</strong> yvela fakultetze<br />

ganxilulia universitetis ganviTarebis<br />

strategiuli gegma, sa<strong>da</strong>c umaRlesi saswavleblis<br />

ZiriTadi mizani gamoikveTa. misi<br />

formulireba erT wina<strong>da</strong>debaSia moqceuli<br />

<strong>da</strong> niSnavs, rom Tbilisis saxelmwifo<br />

universiteti 2010 wels erTiani evropuli<br />

saganmanaTleblo sivrcis sruluflebiani<br />

wevri un<strong>da</strong> iyos. am miznis misaRwevad<br />

saTanado momsaxurebis uzrunvelyofa<br />

swored administraciis funqcia gaxlavT.<br />

Cven ukve vsaubrobT absoluturad sxva<br />

midgomebze, swavlebis saerTaSoriso stan<strong>da</strong>rtebze,<br />

kvlevis gaaqtiurebaze, mecnierebis<br />

komercializaciaze... es yve-<br />

laferi, Sesatyvisi doziT momsaxurebis<br />

ganxorcielebis gareSe, SeuZlebeli iqneba.<br />

am kuTxiT bevri nabiji ukve ga<strong>da</strong>idga.<br />

axal saswavlo wels administracia axali<br />

SemadgenlobiT SevxvdiT. am periodSi<br />

Catar<strong>da</strong> administraciuli <strong>da</strong> <strong>da</strong>mxmare personalis<br />

SesarCevi konkursi <strong>da</strong> yvela procedura<br />

ukve <strong>da</strong>srulebulia. yvelas, vinc<br />

pirvelad Semoabija wels universitetSi,<br />

an vinc swavlis gasagrZeleblad <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>,<br />

universitetis ganaxlebuli administracia<br />

<strong>da</strong>xv<strong>da</strong>. saswavlo procesis <strong>da</strong>wyebamde,<br />

sakonkurso SedegebiT SerCeuli kadrebi<br />

USAID-is <strong>da</strong>xmarebiT, zafxulSi profiluri<br />

treningebis meSveobiT movamzadeT <strong>da</strong> isini<br />

studentobas momzadebuli <strong>da</strong>xvdnen.<br />

_ SesaZloa, universitetis unikaluri<br />

memkvidreoba Tavis rols dResac<br />

asrulebs <strong>da</strong> qveyanaSi moqmedi sxva universitetebis<br />

ZiriTad konkurentad Tsu<br />

amitomac rCeba. Tsu-m ukve SeimuSava <strong>da</strong><br />

saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis<br />

saministros pirvelma warudgina wesdeba,<br />

romlis preambula istoriuli wesdebis<br />

mixedviT <strong>da</strong>iwera, Tvisobrivad ki,<br />

Tanamedrove principebs Seicavs. Tqveni<br />

azriT, ras miscems am dokumentis amoqmedeba<br />

universitets axals <strong>da</strong> ramdenad<br />

iqneba is umaRlesi saswavleblis avtonomiurobis<br />

garanti?<br />

_ ra Tqma un<strong>da</strong>, es <strong>pirveli</strong> qarTuli<br />

universiteti gaxlavT, faseuli istoriuli<br />

memkvidreobiT, magram ar vfiqrob, rom<br />

Cveni TviT<strong>da</strong>mSvidebis garantiac es aris.<br />

maRliv korpusSi axali kompiuteruli centri gaixsna<br />

tradicia, istoria <strong>da</strong> faseuli memkvidreoba,<br />

gnebavT saxvalio ga<strong>da</strong>saxedi<strong>da</strong>n, Cveni<br />

TviTga<strong>da</strong>rCenis perspeqtivis ganmsazRvreli<br />

ar aris. mxolod istoria ver ga<strong>da</strong>gvar-<br />

Cens, Tu 21-e saukuneze orientirebuli<br />

miznebisken svlas ar gavagrZelebT.<br />

wesdebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, un<strong>da</strong><br />

giTxraT, rom es metad mniSvnelovani <strong>da</strong><br />

universitetis avtonomiurobis ganmsazRvreli<br />

dokumentia. mas SeiZleba pirobiTad<br />

universitetis konstituciac vuwodoT.<br />

bunebrivia, misi <strong>da</strong>muSavebis procesi<br />

kuluarulad ar ganxorcielebula.<br />

masze muSaob<strong>da</strong> specialurad Seqmnili samuSao<br />

jgufi, garkveuli SeniSvnebis Tu mosazrebebis<br />

gaTvaliswinebiT man gaiara yvela<br />

procedura, <strong>da</strong>mtkic<strong>da</strong> warmomadgenlobiT<br />

sabWoze <strong>da</strong> Sesabamisi reagirebisTvis<br />

dRes saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis<br />

saministroSia wardgenili. gi<strong>da</strong>sturebT,<br />

is universitetis avtonomiurobis<br />

ganmsazRvrelia, radgan Tavad moqmed<br />

studenti axalgazrdobis mxri<strong>da</strong>n didi moTxovna iyo kvebis<br />

obieqtis amoqmedebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT. Cven movipoveT kanoniT<br />

gaTvaliswinebuli nebarTvebi, gamocxad<strong>da</strong> konkursi <strong>da</strong> dRes ukve<br />

gvyavs gamarjvebuli Sps `fud masteri." kompania Tavisi iniciativiT<br />

iwyebs studentebis gamokiTxvas, rogoria <strong>da</strong>mokidebuleba maT mier<br />

SemoTavazebul meniusTan <strong>da</strong>kavSirebiT <strong>da</strong> rogor warmoudgeniaT<br />

fasebi, romlebic maTi xelmisawvdomobis mixedviT un<strong>da</strong><br />

ganisazRvros. `fud masteri" apirebs 400 aTasi laris investirebis<br />

ganxorcielebas. 2008 wli<strong>da</strong>n universitetSi kvebis ori obieqti<br />

amoqmeddeba, romelTagan erTi <strong>pirveli</strong> korpusis mimdebare<br />

teritoriaze, meore ki, maRliv korpusSi ganTavsdeba.<br />

kanonmdeblobaSia fiqsirebuli, rom<br />

konkretuli sakiTxebi umaRlesi saganmanaTleblo<br />

<strong>da</strong>wesebulebis wesdebis farglebSi<br />

un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>wydes. Tavisufleba, rac<br />

kanonma mogvca <strong>da</strong> rogorc sauniversiteto<br />

xedvis farglebSi warmogvedgina, wesdebaSi<br />

ise avsaxeT.<br />

_ axlovdeba universitetis <strong>da</strong>arsebi<strong>da</strong>n<br />

90-e wlisTavi <strong>da</strong> momaval wels is,<br />

albaT, sagangebod aRiniSneba. ra tipis<br />

RonisZiebebs gaatarebs universitetis<br />

xelmZRvaneloba?<br />

_ es gansakuTrebuli <strong>da</strong> mniSvnelovani<br />

TariRia. Tsu Tavisi arsebobis ganmavlobaSi,<br />

istoriuli etapebis ganurCevlad,<br />

yovelTvis asocirdebo<strong>da</strong> codnasa <strong>da</strong> codnis<br />

taZarTan. am kuTxiT diskvalifikaciis<br />

etapi universitets arasodes hqonia.<br />

yovelmxriv bevria sakeTebeli saimisod,<br />

rom Rirseulad SevxvdeT saiubileo TariRs.<br />

ukve vmuSaobT <strong>da</strong> male Seiqmneba saiubileo<br />

wlisadmi miZRvnili specialuri<br />

programa, romelic, garkveulwilad, saiubileo<br />

RonisZiebebis cikli iqneba. gvin<strong>da</strong>,<br />

rom iubileze warmodgenili iyos yvela<br />

Cveni megobari, uamravi saganmanaTleblo<br />

<strong>da</strong>wesebuleba, romlebTanac TanamSromloba<br />

<strong>da</strong> urTierToba gvakavSirebs ara marto<br />

saqarTvelos, aramed saerTaSoriso saganmanaTleblo<br />

sivrceSic. universitetis<br />

partniori ucxouri umaRlesi saswavleblebi<br />

CvenTan aqtiurad TanamSromloben<br />

igive saswavlo procesis ganviTarebis<br />

TvalsazrisiT, gvaqvs erToblivi programebi,<br />

gaformebulia uamravi urTierT-<br />

TanamSromlobis memorandumi, arseboben<br />

universitetebi, romlebic CvenTvis iseve<br />

mSobliuria, rogorc nebismieri aqve, axlos<br />

mdebare saswavlebeli. didi xania TanamSromlobis<br />

saerTaSoriso wredSi varT<br />

CarTuli <strong>da</strong>, bunebrivia, movisurvebT, rom<br />

maT CvenTan erTad izeimon. iubilesTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT bevri ram ukve <strong>da</strong>muSaveba<strong>da</strong>xvewis<br />

procesSia. albaT, male mivmar-<br />

TavT saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis<br />

saministros, mxari <strong>da</strong>gviWiros istoriuli<br />

<strong>pirveli</strong> <strong>da</strong> meore korpusebis<br />

sruli reabilitaciis programis ganxorcielebaSi.<br />

es korpusebi universitetis<br />

savizito baraTs warmoadgenen. Cveni studentoba<br />

xSirad interesdeba universitetis<br />

<strong>pirveli</strong> korpusis gumbaTis perspeqtiviT.<br />

misi reabilitaciisTvisac muSaoba<br />

<strong>da</strong>wyebulia <strong>da</strong> specialistebi problemebis<br />

ga<strong>da</strong>Wris midgomebs ganixilaven. gvin<strong>da</strong>,<br />

gumbaTis sareabilitacio samuSaoebi saiubileod<br />

<strong>da</strong>sruldes, magram is mxolod erTi<br />

konkretuli problema ar aris. misi winmswrebi<br />

problemebi gaxlavT miwisqveSa komunikaciebis<br />

mowesrigebis, fasadis gamagrebis<br />

sakiTxebi, raTa Semdgom gumbaTze samuSaoebi<br />

gagrZeldes. es safexureobrivi<br />

problemebia <strong>da</strong> vfiqrobT, mxolod gumbaTis<br />

saremonto samuSaoebis Catareba efeqturi<br />

verc erT SemTxvevaSi ver iqneba. `saxalxo<br />

banki" did mxar<strong>da</strong>Weras gvpirdeba gumbaTis<br />

aRdgenasTan <strong>da</strong>kavSirebiT <strong>da</strong> specialistTa<br />

jgufic gamogvigzavna. vnaxoT,<br />

maT keTil nebas ra perspeqtiva eqneba.<br />

_ saqarTvelos mTavrobam `codnis<br />

qalaqis" proeqtis prezentacia ukve gamarTa,<br />

rac universitetis maRlivi korpusis<br />

teritoriaze kampusis tipis mSeneblobis<br />

<strong>da</strong>wyebas iTvaliswinebs. am faqts<br />

araerTgvarovani reaqcia <strong>da</strong> Sefasebebi<br />

ukve mohyva. sazogadoebis nawili miiCnevs,<br />

rom es universitetis gankargulebaSi myofi<br />

korpusebis gayidvis xarjze moxdeba.<br />

amgvari mosazrebebi mosalodnel realur<br />

SedegebTan ramdenad axlos dgas?<br />

_ variaciebi Temaze, SesaZloa, arsebobdes,<br />

magram mec SemiZlia <strong>da</strong>vafiqsiro moqalaqis<br />

piradi azric <strong>da</strong> administraciis<br />

xelmZRvanelis poziciac. aucileblad mxar<strong>da</strong>saWeria<br />

is idea, rom Cvens axalgazrdobas<br />

un<strong>da</strong> hqondes axali qalaqi, axali <strong>da</strong><br />

Tanamedrove stan<strong>da</strong>rtebis doneze aRWurvili<br />

auditoriebi <strong>da</strong> laboratoriebi, biblioTeka,<br />

absoluturad gansxvavebuli<br />

stan<strong>da</strong>rtebis infrastruqtura. studentebTan<br />

gamarTuli dialogebi<strong>da</strong>n vici, rom<br />

axalgazrdobas es azri <strong>da</strong> idea xiblavs. isini<br />

21-e saukunis moqalaqeebi arian <strong>da</strong>,<br />

swore<strong>da</strong>c, un<strong>da</strong> icxovron <strong>da</strong> iswavlon Sesabamis<br />

garemoSi. Tu am garemos uzrunvelyofis<br />

perspeqtiva arsebobs, bunebrivia,<br />

is mxar<strong>da</strong>saWeria. samwuxarod, Zalian xSirad<br />

emocia movlenebs win uswrebs xolme.<br />

istoriuli Senobebis farglebSi <strong>pirveli</strong><br />

<strong>da</strong> meore korpusebi SeiZleba ganvixiloT.<br />

istoriuli Senobebis gayidvaze saubari<br />

arsad momismenia. vfiqrob, emociebisgan<br />

Tavis Sekaveba umjobesia, miTumetes, roca<br />

realoba Zalian miesa<strong>da</strong>geba Cveni studentobis<br />

aRzrdis im miznebs, rasac 21-e saukunis<br />

moqalaqisa <strong>da</strong> maRalkvalificiuri specialistis<br />

formirebis perspeqtiva hqvia.<br />

www.tsu.ge www.tsu.ge<br />

newspaper newspaper @ @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

5


6<br />

socialuri socialuri socialuri socialuri socialuri problema<br />

problema<br />

problema<br />

problema<br />

problema<br />

wlobiT leqmodebuli sistema amoqmed<strong>da</strong><br />

SurTxia beroSvili<br />

emzar jgerenaia, ekonomikuri<br />

mecnierebaTa kandi<strong>da</strong>ti,<br />

finansisti:<br />

_ oc<strong>da</strong>meerTe saukuneSi<br />

ekonomika filosofiurad Seicvala.<br />

dRes msoflios ori<br />

mTavari problema awuxebs _<br />

resursebis SezRuduloba <strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

misi araswori ga<strong>da</strong>nawileba.<br />

CamorCenili qveynebi xSirad<br />

ganviTarebuli qveynebis mevaleebi<br />

arian. msoflioSi valis<br />

moculoba 880 miliard dolaramde<br />

<strong>da</strong>grov<strong>da</strong>. amitom ganvi-<br />

Tarebuli qveynebi iZulebuli<br />

arian <strong>da</strong>exmaron Rarib qveynebs,<br />

sa<strong>da</strong>c socialuri ukmayofilebis<br />

gamo terorizmis, religiuri<br />

fanatizmis <strong>da</strong> kriminaluri <strong>da</strong>naSaulebebis<br />

safrTxe izrdeba.<br />

amitom aseTi qveynebi sxva saxelmwifoebisTvisac<br />

realur sa-<br />

SiSroebas warmoadgenen. magaliTad,<br />

nigeriis mosaxleobis<br />

17 oqtomberi siRaribesTan brZolis saerTaSoriso dRea<br />

siRatakis problema _ es mouSorebeli seni kacobriobas<br />

<strong>da</strong>sabami<strong>da</strong>n Tan sdevs <strong>da</strong> yvela droSi, rogorc SeuZlia, ise ebrZvis<br />

mas. Tumca oc<strong>da</strong>meerTe saukuneSic a<strong>da</strong>mianebi <strong>da</strong> qveynebi jer kidev<br />

am niSniT iyofian: mdidrebad <strong>da</strong> Raribebad. miuxe<strong>da</strong>vad msoflios<br />

aTasobiT humanitaruli <strong>da</strong>xmarebis organizaciis saqmianobisa,<br />

milionobiT a<strong>da</strong>mians minimaluri saarsebo saSualeba dResac ar<br />

gaaCnia <strong>da</strong> SimSiliT kvdeba.<br />

jan<strong>da</strong>cvis organizaciis monacemebiT, amJamad msoflioSi<br />

mosaxleobis 35 procenti SimSilobs, yovel wuTSi 15-20 kaci<br />

SimSiliT, xolo 10 bavSvi _ infeqciuri <strong>da</strong>avadebebiT iRupeba. es<br />

SemaSfoTebeli statistikaa. donori organizaciebis mier gamoyofili<br />

Tanxebi ar aris sakmarisi. naxevar msoflios ki Turme meore<br />

naxevris ga<strong>da</strong>uxdeli valebi axrCobs.<br />

ekonomistebis azriT, amis erTerTi mizezi de<strong>da</strong>miwaze arsebuli<br />

resursebis araswori ga<strong>da</strong>nawilebaa, ramac, SesaZloa, msoflios<br />

omis safrTxec ki Seuqmnas. paradoqsia, magram faqtia, rom nedleuli<br />

ganviTarebad qveynebSi moipoveba, ganviTarebuli qveynebi ki<br />

msoflio siuxves akontroleben. Sesabamisad, warmoeba <strong>da</strong> biznesic<br />

ganviTarebul qveynebSi viTardeba, radgan Raribi qveynebi nedleuls<br />

ver amuSaveben.<br />

siRaribesTan brZola axali qarTuli saxelmwifos erTerTi<br />

prioritetia. qveyanaSi mimdinare reformebi yvela sferoSi<br />

umTavresad am mizans emsaxureba. humanitaruli <strong>da</strong>xmarebiT qveyana<br />

rom am problemas ver <strong>da</strong>Zlevs, es ekonomistebmac ician <strong>da</strong> politi-<br />

kosebmac.<br />

ivane javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi auditoriebisa<br />

Tu kabinetebis <strong>da</strong>nomvra, rbilad<br />

rom vTqvaT, gamoucnob logikas<br />

eqvemdebareba. saWiro auditorias<br />

ara mxolod studentebi, profesormaswavleblebic<br />

Znelad agneben.<br />

`mimaCnia, rom auditoriebis, kabinetebis,<br />

sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>niSnulebis<br />

oTaxebisa Tu saTavsoebis ga<strong>da</strong>nomvris<br />

problema rac SeiZleba swrafad<br />

un<strong>da</strong> mogvardes. am mxriv universitetSi<br />

namdvili qaosi sufevs!<br />

Sesacvlelia universitetis numeraciis<br />

sistemac, ris Sesaxeb msjeloba<br />

ukve <strong>da</strong>viwyeT <strong>da</strong> sakiTxis mogvareba<br />

saremonto-saeqspluatacio<br />

ganyofilebis ufross, profesiiT<br />

arqiteqtorsa <strong>da</strong> dizainers zaza<br />

jinWaraZes <strong>da</strong>vavaleT~, _ ganacxa<strong>da</strong><br />

Tsu-is materialuri resursebis departamentis<br />

ufrosis movaleobis<br />

Semsrulebelma Tamaz kraveiSvilma.<br />

rac Seexeba numeraciis sistemas,<br />

universitetis administraciisaTvis<br />

yvelaze misaRebi Tamaz<br />

kraveiSvilis mier SeTavazebuli<br />

varianti aRmoCn<strong>da</strong>. es gaxlavT sastumroebSi<br />

<strong>da</strong>mkvidrebuli numeraciis<br />

praqtika, anu rodesac oTaxis<br />

nomris <strong>pirveli</strong> cifri sarTulis nomers<br />

emTxveva. mTel msoflioSi warmatebulad<br />

aprobirebuli amgvari<br />

sistema saukeTesoa advilad mignebis<br />

TvalsazrisiT.<br />

biologebis korpusi blokebad<br />

ZiriTadi masa uRaribesia, maTi<br />

Semosavali TveSi 20 dolaric<br />

ki ar aris. amis gamo iq mudmivad<br />

areulobaa <strong>da</strong> SeiaraRebuli<br />

ajanyebebic xSiria.<br />

brZola siRaribis winaaRmdeg<br />

_ es aris brZola msoflio<br />

usafrTxoebisTvis. msoflio<br />

bankis, gaeros <strong>da</strong> sxva saerTa-<br />

Soriso organizaciebis mTavari<br />

amocana siRaribis <strong>da</strong>Zlevaa, rac<br />

socialur <strong>da</strong> politikur <strong>da</strong>ZabulobasTan<br />

brZolas niSnavs,<br />

rac, amave dros, ganviTarebul<br />

bazars, ekonomikis <strong>da</strong> biznesis<br />

ganviTarebis ukeTes pirobebsac<br />

gulisxmobs. am mimarTulebiT<br />

msoflio banki, periodulad,<br />

sxva<strong>da</strong>sxva kvlevebs<br />

aqveynebs. yvela sakiTxs<br />

regionebis mixedviT Seiswavlian,<br />

radgan <strong>da</strong>xmarebis miznobrivi<br />

programebi ganaxorcielon.<br />

msoflio im <strong>da</strong>skvnamde mivi<strong>da</strong>,<br />

rom umjobesi iqneba, kvlevebis<br />

safuZvelze miznobrivi<br />

programebis ganxor-<br />

<strong>da</strong>iyofa <strong>da</strong> oTaxebic Sesabamisad ga<strong>da</strong>inomreba.<br />

nebismieri sauniversiteto<br />

korpusis fligelebis SesasvlelSi<br />

iqneba warwera, romelic am<br />

fligelSi ganTavsebuli oTaxebis<br />

nomrebs mianiSneben. rTuli ga<strong>da</strong>sanomria<br />

universitetis meore korpusi.<br />

aq oTaxebs, ra Tqma un<strong>da</strong>,<br />

sarTulebis Sesabamisad <strong>da</strong>nomraven,<br />

Tumca korpusi marjvena <strong>da</strong> marcxena<br />

fligelebad <strong>da</strong>iyofa <strong>da</strong> Sesasvlel-<br />

Si mimarTulebis mimaniSnebeli isrebi<br />

<strong>da</strong>ikideba. rac Seexeba informacias,<br />

Tu vis ekuTvnis kabineti, calke<br />

<strong>da</strong>febze <strong>da</strong>weren.<br />

mTavaria <strong>da</strong> aucilebelia, rom<br />

nebismieri korpusis SesasvlelSi<br />

sainformacio <strong>da</strong>febi nomris mixedviT<br />

migvaniSnebdes Tu sad mdebareobs<br />

saZiebeli oTaxi, auditoria Tu kabineti.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, universitetSi arsebobs<br />

auditorebi Tavis istoriuli<br />

nomrebiT. es auditoriebic numeraciis<br />

saerTo sistemas <strong>da</strong>eqvemdebareba,<br />

Tumca, specialurad <strong>da</strong>mzadebul<br />

<strong>da</strong>faze miuTiTeben auditoriis<br />

saxelwodebasa <strong>da</strong> mis adrindel<br />

nomersac.<br />

`oTaxebis ga<strong>da</strong>nomvris procesi,<br />

Casatarebeli samuSaos xarisxi <strong>da</strong><br />

vadebi finansur problemebs ukav-<br />

Sirdeba. ubralo <strong>da</strong> uxarisxo <strong>da</strong>febis<br />

gakeTeba, romelic xval <strong>da</strong> zeg kvlav<br />

Sesacvleli gaxdeba, arasasurvelia.<br />

amitom, jerjerobiT, saWiro<br />

Tanxebis moZieba gvWirdeba. imedia, es<br />

xangrZlivi procesi ar iqneba~, - ganacxa<strong>da</strong><br />

Tamaz kraveiSvilma.<br />

cieleba <strong>da</strong>iwyos <strong>da</strong> infrastruqtura<br />

mowesrigdes.<br />

igive SegviZlia vTqvaT<br />

saqarTvelozec. CvenTan sakmaod<br />

didi tranSebi iyo gamoyofili,<br />

magram efeqti mainc<strong>da</strong>mainc<br />

ver moaxdina, radgan<br />

proeqtebis SerCevaSi mTeli<br />

rigi xarvezebi iyo <strong>da</strong>Svebuli.<br />

miuxe<strong>da</strong>vad amisa, socialur sferoSi<br />

bevri saWiro <strong>da</strong> kargi<br />

proeqti ganxorciel<strong>da</strong>. qveynisTvis<br />

yvelaze mniSvnelovania<br />

demokratiuli gar<strong>da</strong>qmnebis<br />

ganxorcieleba. kargi iqneba,<br />

Tu es organizaciebi qveyanas<br />

Ria ekonomikaze ga<strong>da</strong>yvanaSi<br />

<strong>da</strong>exmarebian, aseve mniSvnelovania<br />

korufciasTn brZola.<br />

mTavrobis mxri<strong>da</strong>n un<strong>da</strong> ganxorcieldes<br />

efeqturi menejmenti<br />

<strong>da</strong> sainvesticio klimatis<br />

Seqmna.<br />

ganviTarebulma qveynebma<br />

TavianT ekonomikur politikas<br />

kidev erTxel un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>xedon,<br />

amasTan, <strong>da</strong>mokidebuleba Cvenc<br />

un<strong>da</strong> SevicvaloT.<br />

msoflio bankis <strong>da</strong> gaeros<br />

yvela proeqts qveynis romelime<br />

sferoSi ganxorcielebu-<br />

li reforma udevs safuZvlad,<br />

Tumca, xSir SemTxvevaSi, es<br />

proeqtebi araefeqturad xorcieldeba.<br />

SesaZloa, es gaeros<br />

biurokratizmis bralia,<br />

romelzec saqarTvelos prezidenti<br />

samarTlianad laparakob<strong>da</strong>.<br />

am organizaciebs didi<br />

<strong>da</strong>finanseba <strong>da</strong> sakmaod seriozuli<br />

Semosavlebi aqvT, magram<br />

ratomRac Sedegebze pasuxs ar<br />

ageben. didi raodenobiT fuli<br />

ixarjeba <strong>da</strong> xSirad efeqti ar<br />

Cans. rekomen<strong>da</strong>cia qveynis reformebTan<br />

un<strong>da</strong> iyos mibmuli.<br />

_ rogor un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iZlios<br />

siRaribe saqarTveloSi, ra<br />

prioritetebi un<strong>da</strong> gamoikveTos,<br />

rom qveyanam SeZlos<br />

am problemis mogvareba?<br />

_ Cveni mTavari mizania<br />

ekonomikuri ganviTareba. verc<br />

erTi <strong>da</strong>xmareba, <strong>da</strong>rigebuli<br />

fqvili <strong>da</strong> wamali, sa<strong>bolo</strong>od,<br />

problemas ver moagvarebs.<br />

qveyanaSi demokratiuli<br />

gar<strong>da</strong>qmnis swori meqanizmi<br />

un<strong>da</strong> arsebobdes. SesaZloa, Tu<br />

procesebi sworad ar warimar-<br />

Ta, 2020 wlisTvis CvenTan<br />

resursebis araTanabari ga<strong>da</strong>n-<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

awilebis Sedegad <strong>da</strong>pirispireba<br />

gaizardos.<br />

<strong>bolo</strong> 4 wlis ganmavlobaSi<br />

saqarTvelom Zalian bevr <strong>da</strong>xmarebaze<br />

Tqva uari. mTeli aqcenti<br />

ga<strong>da</strong>tanilia ekonomikur<br />

ganviTarebaze. miliardiani biujeti<br />

5 miliardi gax<strong>da</strong>, rac ni-<br />

Snavs, rom a<strong>da</strong>mianebis pir<strong>da</strong>piri<br />

Tu iribi Semosavali 5-jer<br />

gaizar<strong>da</strong>. marTalia, fasebma<br />

moimata, magram es procesis<br />

Tanmdevia <strong>da</strong> logikuria, vinai<strong>da</strong>n,<br />

Semosavlebis zr<strong>da</strong>sTan<br />

erTad, fasebic izrdeba. marTalia,<br />

saxelmwifo seqtorSi momuSave<br />

a<strong>da</strong>mianebis ricxvi Semcir<strong>da</strong>,<br />

magram zogierTma kerZo<br />

seqtorSi ga<strong>da</strong>inacvla.<br />

aRsaniSnavia, rom saqarTveloSi<br />

seriozuli gar<strong>da</strong>qmnebi<br />

umokles vadebSi ganxorciel<strong>da</strong>,<br />

<strong>da</strong> rac yvelaze mTavaria<br />

_ Seicvala motivacia.<br />

_ umuSevroba siRaribis<br />

erTerTi mizezia. <strong>da</strong>saqmebis<br />

ra programa un<strong>da</strong> amuSavdes<br />

qveyanaSi, rom es problema<br />

<strong>da</strong>iZlios?<br />

_ mZlavri ekonomika, biznesis<br />

ganviTareba Tu profesionali<br />

kadrebis <strong>da</strong>saqmeba, ganaTlebis<br />

maRal donesTan aris<br />

<strong>da</strong>kavSirebuli. amitom<br />

CvenTvis prioriteti un<strong>da</strong> iyos<br />

umaRlesi ganaTlebis reformireba.<br />

veravin Semogve<strong>da</strong>veba,<br />

rom wlobiT leqmodebuli<br />

sistema amoqmed<strong>da</strong>, Tumca jerjerobiT<br />

arsebobs xarvezebi,<br />

romelic gza<strong>da</strong>gza gamoswordeba.<br />

saerTod, Cven yvela problema<br />

erTad gvaqvs mosagvarebeli:<br />

teritoriuli mTlianobis<br />

aRdgena, <strong>da</strong>saqmeba, Zlieri<br />

jaris Seqmna. yvelafris<br />

swrafad gamosworeba SeuZlebelia,<br />

magram, rac mTavaria, dinamika<br />

arsebobs <strong>da</strong> mimarTuleba<br />

sworia.<br />

labirinTebSi siaxle<br />

auditoriebis <strong>da</strong>nomvris<br />

amoucnobi logika<br />

maka ldokoneni<br />

`buRaltruli aRricxva <strong>da</strong> biznesi"<br />

_ axali programa Tsu-Si<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

biznesisa <strong>da</strong> ekonomikis<br />

fakultetze `buRaltruli<br />

aRricxva <strong>da</strong> biznesis"<br />

programis prezentacia Sedga.<br />

msgavsi tipis programa Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi<br />

<strong>pirveli</strong>a.<br />

programis mizania, moamzados<br />

buRtruli aRricxvisa <strong>da</strong><br />

auditis maRali donis specialistebi,<br />

romlebic qarTul <strong>da</strong><br />

ucxour wamyvan organizacieb-<br />

Si <strong>da</strong>saqmdebian.<br />

`marTalia, universiteti<br />

TanamSromlobs cnobil<br />

firmebTan <strong>da</strong> organizaciebTan,<br />

magram CvenTvis yvelaze<br />

mniSvnelovania qarTvel biznesmenebTan<br />

mWidro urTier-<br />

Tobebis <strong>da</strong>myareba. erTerTi<br />

aseTi gamorCeuli qarTuli<br />

kompaniaa saaqcio sazogadoeba<br />

`madneuli". universitetisTvis<br />

mniSvnelovania, rom<br />

misi kurs<strong>da</strong>mTavrebuli akmayofilebdes<br />

SromiTi bazris<br />

moTxovnebs, romlis uzrunvelyofas<br />

swored aseTi programebiT<br />

SevZlebT," – ganacxa<strong>da</strong><br />

Sexvedraze Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis reqtorma<br />

giorgi xubuam.<br />

`buRaltruli aRricxvisa<br />

<strong>da</strong> auditis" programa materialur-<br />

teqnikuri baziT uzrun-<br />

velyo saaqcio sazogadoeba<br />

`madneulma", romelic mzad<br />

aris <strong>da</strong>asaqmos imdeni studenti,<br />

ramdensac sawarmos saqmianoba<br />

moiTxovs.<br />

`un<strong>da</strong> vaRiaro, rom kompania<br />

`madneuli" am <strong>da</strong>rgis specialistebis<br />

naklebobas yovelTvis<br />

ganicdi<strong>da</strong>. aman ganapiroba<br />

Cveni moTxovna `buRaltruli<br />

aRricxvisa <strong>da</strong> auditis"<br />

programis kurs<strong>da</strong>mTavrebulebze.<br />

studentebi staJirebas<br />

gaivlian kompania `madneulSi".<br />

maTgan saukeTesoebi<br />

ki samuSaod CvenTan <strong>da</strong>rCebian,"<br />

– aRniSna kompania `madneulis"<br />

sameTvalyureo sabWos<br />

Tavmjdomarem koba nayofiam.<br />

`buRaltruli aRricxvisa<br />

<strong>da</strong> auditis programiT" ekonomikisa<br />

<strong>da</strong> biznesis fakultetis<br />

20 warCinebuli studenti<br />

iswavlis. uaxloes momavalSi<br />

ekonomikisa <strong>da</strong> biznesis fakultets<br />

`buRaltruli aRricxvisa<br />

<strong>da</strong> auditis" samagistro programac<br />

eqneba.<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

www.tsu.ge<br />

www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

studentebi dekanatebisgan<br />

droul ganmartebebs iTxoven<br />

`Cven yvelafers gvian vigebT!~ _ aseT pretenziebs<br />

gamoTqvamen studentebi zogierTi dekanatis<br />

sayuradRebod, romlebic maT saswavlo procesTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebul axal ga<strong>da</strong>wyvetilebebsa <strong>da</strong> oficialur<br />

informaciebs Turme xan droulad, xan ki gasageb<br />

<strong>da</strong> popularul enaze ar awvdian.<br />

gvin<strong>da</strong> SevaxsenoT studentebs, rom yvela informacia<br />

maT SeuZliaT ixilon Tsu-is internetsaitzec.<br />

studenturi<br />

klubi<br />

studenturi Press Press<br />

CaebiT studentur forumSi:<br />

www.forum.tsu.ge<br />

22.10.2007<br />

22.10.2007<br />

universitetSi studentTa erTi jgufis iniciativiT Seiqmna studentTa<br />

forumi, romlis misamarTia: www.forum.tsu.ge<br />

es forumi Seiqmna ara mxolod studentebisTvis, aramed saswavlo<br />

procesTan <strong>da</strong>kavSirebul problemebze leqtorebTan sasaubrod profesor-maswavleblebisTvisac.<br />

forumis Seqmnis mizani studentebsa <strong>da</strong> profesor-maswavleblebs<br />

Soris virtualuri urTierTobis Camoyalibebis mcdelobaa. rogorc<br />

forumis Seqmnis iniciatorma studentebma gvacnobes, am iniacitivas<br />

studenturi TviTmmarTveloba miesalmeba.<br />

klubi<br />

Press Press<br />

,,gavufrTxildeT erTmaneTis kulturas!"<br />

studentebi kaxis qurmuxis wmin<strong>da</strong> giorgis eklesiis karis aWedvas aprotesteben<br />

xaTuna xatiaSvili<br />

18 oqtombers Tsu-isa <strong>da</strong> filipe gogiCaiSvilis<br />

saxelobis iuridiul-ekonomikuri institutis<br />

40-mde studentma saqarTveloSi moqmed<br />

azerbaijanis saelCos SenobasTan saingiloSi<br />

qurmuxis wmin<strong>da</strong> giorgis saxelobis eklesiis<br />

aWedvis faqti gaaprotesta. axalgazrdebma<br />

sakuTari pozicia mokrZalebul formaSi gamoxates.<br />

maT vakeSi mdebare wmin<strong>da</strong> giorgis saxelobis<br />

eklesii<strong>da</strong>n saelCos Senobamde gza fexiT<br />

gaiares <strong>da</strong> azerbaijanis saelCos saxelze <strong>da</strong>werili<br />

sagangebo mimarTva iqve, SesasvlelSi<br />

<strong>da</strong>toves.<br />

`saqarTvelo is qveyanaa, sa<strong>da</strong>c saukuneebis ganmavlobaSi<br />

sxva<strong>da</strong>sxva religiuri <strong>da</strong> eTnikuri<br />

jgufis warmomadgenlebi megobrul <strong>da</strong> tolerantul<br />

garemoSi Tanacxovrobdnen. erTad arsebobdnen<br />

marTlmadidebluri eklesiebi, muslimanuri<br />

meCeTebi, ebrauli sinagogebi... am fonze azerbaijanuli<br />

mxaris <strong>da</strong>mokidebuleba qarTuli eklesia-monastrebisadmi<br />

sworad ar migvaCnia. vfiqrobT,<br />

qarTul mrevls ufleba aqvs, Tavisuflad Caataros<br />

RvTismsaxureba azerbaijanis teritoriaze arsebul<br />

Zvel qarTul eklesia-monastrebSi. qarTveli<br />

studentebis saxeliT gTxovT, aRdges RvTismsaxureba<br />

qurmuxis wmin<strong>da</strong> giorgis saxelobis eklesiaSi.<br />

Cveni Txovnaa, viyoT tolerantulebi! pativi<br />

vceT <strong>da</strong> gavufrTxildeT erTmaneTis kulturas!"_<br />

naTqvamia studentur mimarTvaSi. rogorc<br />

aqciaSi monawile studentebma ganmartes, maT far-<br />

TomasStabiani <strong>da</strong> agresiuli formis mitingis gamarTvas<br />

Tavi Segnebulad aarides, Tumca <strong>da</strong>rwmunebuli<br />

arian, rom qveyanaSi ar arsebobs arc erTi mar-<br />

Tlmadidebeli qristiani, romelsac gansxvavebuli<br />

pozicia SeiZleba hqondes. azerbaijanis sael-<br />

Cos <strong>da</strong>cvis TanamSromlebma studentebs tarns-<br />

farantebis mesersa <strong>da</strong> Senobis kedlebze gakvris<br />

saSualeba ar misces, ris gamoc, isini, iZulebuli<br />

gaxdnen, aqciis mTavari lozungebi: ~viyoT tolerantulebi"<br />

<strong>da</strong> ~gavufrTxildeT erTmaneTis kulturas!"<br />

iqve mdebare sacxovrebeli korpusis<br />

kedelze gamoefinaT. maT saelCos win saingilos<br />

teritoriaze mdebare eklesia-monastrebis amsaxveli<br />

cocxali foto-gamofena moawyves. foto masala<br />

amave studentebma gazafxulze saqarTvelos am<br />

ZirZveli kuTxis monaxulebisas Seagroves.<br />

saingiloSi erTaderTi moqmedi qarTuli eklesiis<br />

karis aWedvis Sesaxeb informacia 15 oqtombers `a<strong>da</strong>mianis<br />

uflebaTa centrma" gaavrcela. taZari ukve<br />

ori kviraa, <strong>da</strong>ketilia <strong>da</strong> iq qarTvelebs ar uSveben.<br />

amave centris cnobiT, kaxis qurmuxis wmin<strong>da</strong><br />

giorgis eklesiis kari azerbaijanelebma aWedes <strong>da</strong><br />

wirva-locvis ganaxlebis SemTxvevaSi, qarTvelebs<br />

fizikuri angariSsworebiT emuqrebian.<br />

saingilos qarTuli mosaxleobis gancxadebiT,<br />

adgilobrivma azerbaijanelebma qarTvel moZRvars<br />

eklesiis karis gasaRebi ZaliT waarTves.<br />

centris informaciiT, momx<strong>da</strong>ris gamo, istoriul<br />

hereTSi mcxovrebi qarTvelebi ukiduresad aR-<br />

SfoTebulebi arian, magram xmis amoRebas ver be<strong>da</strong>ven<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>xmarebas qarTul sazogadoebas Txoven.<br />

maTive TqmiT, azerbaijanelebis mier saingilo-<br />

Si mcxovrebi qarTvelebis mimarT zewola gansakuTrebiT<br />

mas Semdeg gaZlier<strong>da</strong>, rac gaugebari<br />

mizezebis gamo saqarTvelo -azerbaijanis <strong>da</strong>makav-<br />

Sirebeli samTawyaros xidi Caiketa. saingiloSi <strong>da</strong><br />

kaxeTSi, kerZod ki, dedofliswyaros raionSi mcxovrebi<br />

herebi ukve ori welia, erTmaneTs veRar<br />

ukavSirdebian.<br />

rogorc centrSi acxadeben, ingiloebma <strong>da</strong>xmarebisTvis<br />

ara erTxel mimarTes rogorc<br />

saqarTvelos prezidents, aseve, saqarTvelos parlamentis<br />

wevrebs, opozicias, magram - uSedegod.<br />

Sexvedra mokled<br />

rodis Catardeba erTiani samagistro gamocdebi?<br />

nino bereliZe<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis ministris<br />

moadgile bela wifuria Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis studenturi TviTmarTvelobis<br />

iniciativiT Tsu-is studentebs<br />

Sexv<strong>da</strong>. man sajaro leqcia waikiTxa<br />

umaRlesi ganaTlebis reformis mimdinareobis<br />

Sesaxeb, studentebis problemebi<br />

moismina <strong>da</strong> <strong>da</strong>smul SekiTxvebsac upasuxa.<br />

qalbatonma bela wifuriam studentebs<br />

mokled uambo im cvlilebebisa <strong>da</strong><br />

prioritetebis Sesaxeb, rasac ganaTlebis<br />

reforma iTvaliswinebs. misi ganmartebiT,<br />

ukve <strong>da</strong>srul<strong>da</strong> reformis <strong>pirveli</strong><br />

etapi, rac gulisxmobs, rom arsebobs sakanonmdeblo<br />

baza, kreditebis <strong>da</strong>grovebis<br />

evropuli sistema, umaRlesma saswavleblebma<br />

gaiares instituciuri akreditacia<br />

<strong>da</strong> emzadebian programuli akreditaciisaTvis,<br />

saswavleblebSi Camoyalib<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> airCa marTvis organoebi <strong>da</strong> a.S.<br />

amieri<strong>da</strong>n ki iwyeba mniSvnelovani, meore<br />

etapi, rodesac studentebi aqtiurad<br />

un<strong>da</strong> Caeban saswavleblis marTvis procesSi.<br />

`umaRlesi ganaTlebis reforma mTlianad<br />

studentzea orientirebuli. Tumca,<br />

mniSvnelovania, Tavad studenti iyos aq-<br />

tiuri <strong>da</strong> motivirebuli amisaTvis. saswavleblebma<br />

ki imaze un<strong>da</strong> izrunon, rom maT<br />

xarisxiani ganaTleba SesTavazon <strong>da</strong> swavlisaTvis<br />

xelsayreli pirobebi Seuqmnan",<br />

_ ganacxa<strong>da</strong> ministris moadgilem.<br />

bela wifuriam im cvlilebebze isaubra,<br />

rac uaxloes momavalSi ganaTlebis<br />

sistemaSi ganxorcieldeba. aqe<strong>da</strong>n, mTavaria,<br />

erovnuli sakvalifikacio CarCos<br />

Seqmna, romlze<strong>da</strong>c ganaTlebis saministrom<br />

muSaoba ukve <strong>da</strong>iwyo <strong>da</strong> romlis farglebSic<br />

moxdeba saswavlo programebis<br />

Sinaarsis Sesabamisoba evropul saganmanaTleblo<br />

programebTan.<br />

bela wifuriam isaubra samagistro<br />

gamocdebis Sesaxeb <strong>da</strong> aRniSna, rom aqamde<br />

TiToeul umaRles saswavlebels See-<br />

Zlo, Tavad ganesazRvra samagistro programis<br />

Catarebis wesi. ministris moadgilis<br />

ganmartebiT, savaraudod, 2008 an<br />

2009 wlis Semodgomi<strong>da</strong>n magistrantebisTvis<br />

Catardeba erTiani samagistro<br />

gamoc<strong>da</strong>, romelsac Sefasebisa <strong>da</strong><br />

gamocdebis erovnuli centri ganaxorcielebs,<br />

ris Semdegac umaRlesebs <strong>da</strong>matebiTi<br />

gamocdis Catarebis ufleba<br />

eqnebaT.<br />

Sexvedraze saubari momavalSi kreditebis<br />

<strong>da</strong>grovebis sistemasac Seexo.<br />

rogorc cnobilia, bakalavris xarisxi<br />

mieniWeba im students, romelic <strong>da</strong>a-<br />

grovebs 240 kredits, Sesabamisad, TiTo<br />

semestrSi 30 kreditis odenobas.<br />

rogorc Sexvedraze bela wifuriam ganacxa<strong>da</strong>,<br />

uaxloes momavalSi students<br />

ufleba eqneba imdeni krediti an sagani<br />

airCios, ramdenis <strong>da</strong>Zlevasac SeZlebs.<br />

Sesabamisad, <strong>da</strong>saSvebia TiToeulma studentma<br />

ramdenime wlis ganmavlobaSi<br />

moaxerxos 240 kreditis <strong>da</strong>groveba. es<br />

meTodi aprobirebulia ucxoeTis saganmanaTleblo<br />

sivrceSi, romlis sruluflebiani<br />

wevri saqarTvelo 2010 wlisTvis<br />

un<strong>da</strong> gaxdes.<br />

qimiis <strong>da</strong>rgs<br />

popularizacia<br />

sWirdeba<br />

11-<strong>da</strong>n 14 seqtembramde universitetma<br />

umaspinZla kavkasiis qveynebis samecniero<br />

simpoziums, romelic polimerebisa<br />

<strong>da</strong> polimeruli masalebis qimias<br />

mieZRvna.<br />

simpoziumis Tanaorganizatori iyo<br />

safrangeTis monpelies universiteti.<br />

mis muSaobaSi monawileobdnen mecnierebi<br />

safrangeTi<strong>da</strong>n, ukraini<strong>da</strong>n, poloneTi<strong>da</strong>n,<br />

yazaxeTi<strong>da</strong>n, somxeTi<strong>da</strong>n,<br />

fineTi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> ruseTi<strong>da</strong>n. erTerTi organizatoris,<br />

profesor omar mukbanianis<br />

gancxadebiT, samecniero RonisZiebis ma-<br />

Ral doneze Catarebas xeli Seuwyo Tsu<br />

administraciam <strong>da</strong> safinanso ganyofilebam.<br />

simpoziums stumrob<strong>da</strong> safrangeTis<br />

monpelies universitetis profesori<br />

mark abadi, romelic axali saswavlo wli<strong>da</strong>n<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

<strong>pirveli</strong> kursis studentebs<br />

leqciebs videoTvalis meSveobiT waukiTxavs.<br />

<strong>da</strong>skvniT sxdomaze monawileebma miiRes<br />

<strong>da</strong>dgenileba, rom analogiuri<br />

RonisZieba yovel sam weliwadSi erTxel<br />

gaimarTos. Semdgomi simpoziumi Catardeba<br />

baTumSi 2010 wlis seqtemberSi.<br />

www.tsu.ge www.tsu.ge<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

7


22.10.2007<br />

22.10.2007<br />

22.10.2007<br />

klubi<br />

studenturi Press Press<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

studentTa gulwrfeli interesebi<br />

vazis foTlebSi moelvare politikuri fiqrebis winaaRmdeg<br />

problemebi soflis meurneobisa <strong>da</strong>,<br />

kerZod, mevenaxeobis <strong>da</strong>rgSi, sxva nebismieri<br />

sferos msgavsad realuria. Ti-<br />

Toeuli moqalaqe <strong>da</strong>Trguna cota xnis win<br />

televiziiT naCvenebma usiamovnod paradoqsulma<br />

precedentma, roca vazTan<br />

urTierTobaSi `gamobrZmedilma~ kaxelma<br />

glexma najaxs xeli staca <strong>da</strong> mwifobaSi<br />

Sesul vazs gametebiT wauSina. sainteresoa,<br />

vazis gaCexvis Semdeg am kacs usamarTlobiT<br />

avsebuli fiala Seumsubuq<strong>da</strong> Tu<br />

ufro metad <strong>da</strong>umZim<strong>da</strong>? magram faqtia,<br />

rom sazogadoeba <strong>da</strong>fiqr<strong>da</strong>...<br />

radgan Tanamedrove cxovrebis dinamika<br />

arc xangrZlivad fiqris dros iZleva,<br />

amave sazogadoebis yvelaze jansaRma<br />

<strong>da</strong> axalgazr<strong>da</strong> nawilma rTvelSi monawileoba<br />

ga<strong>da</strong>wyvita. Tbilisis umaRlesi saswavleblebis<br />

studenturi TviTmmarTvelobebis<br />

organizebiT 6 oqtombers kaxe-<br />

Tis ramdenime raionSi erTdroulad ramdenime<br />

aqcia, `studenturi rTveli _<br />

2007~ gaimarTa.<br />

sasoflo–sameurneo saqmianobaSi studentebis<br />

Cabma winamorbedi TaobisTvis<br />

komunisturi tradiciebis gadmonaSTad<br />

aRiqmeba, Tumca un<strong>da</strong> vaRiaroT, rom yurZnis<br />

mosavlis <strong>da</strong>binavebaSi monawileobis<br />

iniciativa amJamad Tavad studentebisgan<br />

modis <strong>da</strong> Sromac nebayoflobiTia.<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis student-<br />

Ta 70 wevriani jgufi gurjaanis raionis<br />

sofel Cumlayis erTerT venaxSi ise aRmoCn<strong>da</strong>,<br />

rom arcerTi maTgani arc rTvelis<br />

Semdeg <strong>da</strong>interesebula misi mepatronis<br />

vinaobiT. yvelaferi Tsu-is studenturi<br />

TviTmmarTvelobis kulturis departamentis<br />

Tavmjdomaris Teona WaliZis<br />

eqspromtad gaCenili ideis safuZvelze<br />

mox<strong>da</strong>. man erT Cveulebriv dRes<br />

televiziiT oqtombris Tvis amindis gr-<br />

Zelvadiani prognozi moismina, sa<strong>da</strong>c iTqva,<br />

rom mosalodneli aciebis gamo regionebSi<br />

mosavlis aRebas problemebi elo<strong>da</strong>.<br />

iqve gaifiqra, rom studentebs aqvT Zala,<br />

romliTac soflis mosaxleobis <strong>da</strong>xmareba<br />

<strong>da</strong> yurZnis krefaSi Tun<strong>da</strong>c simboluri<br />

wvlilis Setanaa SesaZlebeli. `meore<br />

dResve <strong>da</strong>vreke soflis meurneobis saministros<br />

cxel xazze, sai<strong>da</strong>nac im ganyofilebasTan<br />

<strong>da</strong>makavSires, romelic rTvelis<br />

procedurebs kurirebs. Sevatyobine<br />

studentebsac <strong>da</strong> yvelaferi erTmaneTis<br />

<strong>da</strong>xmarebiT <strong>da</strong>vgegmeT. rTvelSi wasvlis<br />

survili yvela fakulteti<strong>da</strong>n gamoiTqva<br />

<strong>da</strong> studentebis raodenoba imdenad didi<br />

aRmoCn<strong>da</strong>, rom yvelas <strong>da</strong>kmayofileba ver<br />

moxerx<strong>da</strong>~, _ Tqva man.<br />

gamgzavrebamde erTi SexedviT umzeo<br />

amindi gurjaanSi SesvlisTanave sasike-<br />

Tod Seicvala, winasamuSao ganwyoba<br />

TeTri maisurebiTa <strong>da</strong> `kepebiT~ ekipirebam<br />

gaaaTkeca <strong>da</strong> mox<strong>da</strong> ise, rom studentebis<br />

maspinZlebs zustad or saaTSi 5 toniani<br />

lafetis orjer <strong>da</strong>cla moux<strong>da</strong>T.<br />

erTmaneTis mxar<strong>da</strong>mxar yofnas ra jobia,<br />

magram <strong>da</strong>krefili yurZnis Cabareba<br />

mTavari problemaao, yurZeni iseTi moiyvanes<br />

glexebma, kacis Tvali ver gaZReba<br />

maTi cqeriT <strong>da</strong> yurebiTo _ Siga<strong>da</strong>Sig ismo<strong>da</strong><br />

mezobeli venaxis <strong>da</strong>rajebisa Tu mepatroneebis<br />

galeqsili replikebi, magram<br />

muSaobasa <strong>da</strong> simReraSi garTul studentebs<br />

es ar gaugoniaT.<br />

adgilobrivi mosaxleobis ZiriTadi<br />

problema yurZnis Casabarebeli fasis 30<br />

TeTramde Semcirebaa. imis gamo, rom Rvinis<br />

qarxnebi amaze metad mokrefil<br />

yurZens ar ibareben, an sakuTari venaxebi<br />

aqvT <strong>da</strong> calkeuli pirebis yurZeni ar<br />

8<br />

<strong>pirveli</strong> gverdi<strong>da</strong>n<br />

sWirdebaT, glexoba uars ambobs sakuTari<br />

xeliT moyvanili yurZnis <strong>da</strong>krefaze.<br />

`rTvelma rTulad Caiara. radgan Rvinis<br />

qarxnebi yurZens ar ibareben, glexebi<br />

venaxs ar krefen. glexis yurZeni aravis<br />

un<strong>da</strong>, cxovreba Wirs, arc teqnika gvaqvs.<br />

mosavlis moyvana Zviri jdeba <strong>da</strong> misi Casabarebeli<br />

fasi amitom aris miuRebeli.<br />

amis gamo, zogma yurZeni ga<strong>da</strong>yara <strong>da</strong> vazi<br />

gaCexa, mis adgilas atams, pomidors moiyvans<br />

<strong>da</strong> amoisunTqavs. ara<strong>da</strong>, winaT vazis<br />

gaCexvisTvis 3 weli cixe iyo. gasavali arc<br />

<strong>da</strong>wurul Rvinos aqvs. mTavrobam Sabiamani<br />

mainc un<strong>da</strong> gaaiafos <strong>da</strong> glexis Sromasa <strong>da</strong><br />

sakuTar interesebs Soris proporcia <strong>da</strong>icvas~,<br />

_ agvixsnes kaxelma glexebma.<br />

kaxeTSi mimdinare rTveli xelisuflebas<br />

yuradRebis miRma rom ar <strong>da</strong>utovebia,<br />

sa<strong>da</strong>vo namdvilad ar aris, radgan venaxSi<br />

soflis meurneobis ministri petre<br />

ciskariSvili Tava<strong>da</strong>c vixileT. rogorc<br />

ministrma aRniSna, ukve erTi Tvea, kaxe-<br />

Tis xSiri stumaria <strong>da</strong> Siga<strong>da</strong>Sig arc saku-<br />

Tari xeliT yurZnis krefaze ambobs uars.<br />

`wels kaxeTSi <strong>da</strong>axloebiT 180-200 aTasi<br />

tona yvela jiSis yurZnis mosavali movi<strong>da</strong>,<br />

yvelaferi gegmazomierad midis.<br />

produqciis moTxovna imaze metia, vidre<br />

gvegona. im pirobebSi, roca Rvinis <strong>da</strong>rg-<br />

Si yvelaze did savaWro partniors,<br />

ruseTs politikuri embargo aqvs gamocxadebuli<br />

<strong>da</strong> Cveni eqsporti<strong>da</strong>n, <strong>da</strong>axloebiT,<br />

45 milioni boTli Rvino aRar gadis<br />

ruseTSi, yurZenze moTxovnis Semcireba<br />

mosalodneli iyo. mas Semdeg, rac SevqmeniT<br />

seriozuli sakanonmdeblo baza<br />

falsificirebis winaaRmdeg brZolis<br />

kuTxiT, rTvelSi, kaxeTis gar<strong>da</strong>, ukve<br />

mTeli saqarTvelo CaerTo, radgan<br />

yurZenze realuri moTxovna gaCn<strong>da</strong>. ji-<br />

Sis <strong>da</strong> xarisxis mixedviT fasebi sxva<strong>da</strong>sxvaa,<br />

romelic 30-35 TeTri<strong>da</strong>n 50 TeTramde<br />

meryeobs. vinc venaxs kargad uvlis <strong>da</strong><br />

heqtarze bevri mosavali mohyavs, imas<br />

vazis movla miRebuli mosavlis Cabarebaze<br />

Zviri aranairad ar <strong>da</strong>ujdeba~, _ ganmarta<br />

petre ciskariSvilma.<br />

venaxis mepatrone, romelsac Tsu-is<br />

studentebma mosavlis <strong>da</strong>binavebaSi `xeli<br />

waaSveles~, rigiTi adgilobrivi mosaxle,<br />

gurjaanis gamgeobis yofili TanamSromeli<br />

Saliko umsaraSvili aRmoCn<strong>da</strong>. yurZnis<br />

moyvana-CabarebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT<br />

problemebis arseboba arc man uaryo,<br />

Tumca arc studentebis JriamuliT<br />

gamowveuli sixaruli <strong>da</strong>umalavs. `rom<br />

gavige, axalgazrdebi venaxis <strong>da</strong>sakrefad<br />

modiano, gamixar<strong>da</strong>. 12 tonamde yurZeni<br />

movi<strong>da</strong>, bavSvebi ramdensac gawvdebian,<br />

imazec madlobeli <strong>da</strong>vrCebi. Cemi venaxi<br />

axalia, wels <strong>bolo</strong>mde ar <strong>da</strong>vtvirTe, magram<br />

momaval wels namdvilad amaze meti<br />

mosavali meqneba. cudi is aris, rom<br />

yurZens raionSi sul ramdenime qarxana<br />

ibarebs <strong>da</strong> glexs produqciis Cambareblis<br />

moZebna uWirs", _ aRniSna man. studentebis<br />

mier <strong>da</strong>krefili yurZeni Rvinis<br />

kompania `wavkisis velisTvis~ iyo<br />

gankuTvnili, sa<strong>da</strong>c amave saxelobis Rvinos<br />

Camoasxamen, Tumca Cambarebels aqvs<br />

ufleba, boTlebSi Camosxmuli produqcia<br />

bazarze misTvis sasurveli saxelwodebiTac<br />

gavides.<br />

rogorc studenturi rTvelis mimdinareobiT<br />

<strong>da</strong> miRebuli SedegiT aRfr-<br />

Tovanebulma `rTveli 2007~-is koordinatorma<br />

<strong>da</strong>viT beriZem aRniSna, kaxeTSi<br />

rTveli or kviraSi mTlianad <strong>da</strong>sruldeba.<br />

qarxnebs, fermerebsa <strong>da</strong> glexebs Soris<br />

<strong>da</strong>debuli xelSekrulebis safuZvelze<br />

Sesyiduli yurZnis raodenoba cota ar<br />

aris <strong>da</strong> arc Rvinis Camosxma iqneba rTuli.<br />

`ra Tqma un<strong>da</strong>, problemebi yovelTvis<br />

arsebob<strong>da</strong> <strong>da</strong> axlac arsebobs, magram<br />

saqme ise namdvilad ar aris, rom venaxis<br />

gaCexvis calkeul precedents xalxma<br />

mxari aubas. ubralod, glexs meti aqtiuroba<br />

marTebs venaxis moyvanisa <strong>da</strong> Semdeg<br />

mosavlis Cambarebeli obieqtis mo-<br />

Ziebisas~, _ aRniSna <strong>da</strong>viT beriZem.<br />

ukve ganxorcielebuli studenturi<br />

ideis fonze axalgazrdebma SesaSurad iSromes<br />

<strong>da</strong> ixalises kidec. yurZnis krefaSi<br />

azartulobis xarisxze ufro metad maTi<br />

umravlesobis gamoucdelobam <strong>da</strong> amiT<br />

gamowveulma interesma imoqme<strong>da</strong>. imis miuxe<strong>da</strong>vad,<br />

rom zogierTi maTgani rTvelSi<br />

pirvelad ar iyo, yurZnis saWrelad <strong>da</strong>rigebul<br />

<strong>da</strong>nebze TiTebi TiTqmis yvelam<br />

`SeiWra". samagierod, gamoucdeloba ar<br />

<strong>da</strong>tyobia maT cekva-simReras. gogonebs<br />

yvelaze metad <strong>da</strong>krefili yurZniT <strong>da</strong>mZimebuli<br />

vedroebis gamotana uWir<strong>da</strong>T, bi-<br />

Webi ki, upretenziod asrulebdnen ormag<br />

svlas <strong>da</strong> lafeti Tvalis <strong>da</strong>xamxamebaSi ramdenjerme,<br />

SesaZloa, amitomac Seivso.<br />

studentebi cota <strong>da</strong>iRalnen, Tumca es<br />

arcerT maTgans ar uRiarebia. piriqiT,<br />

Sesvenebis mizniT, CrdilSi SekrebilTa<br />

Soris morigi iniciativa gaCn<strong>da</strong> _ Tvis<br />

<strong>bolo</strong>sTvis <strong>da</strong>savleT saqarTveloSi man<strong>da</strong>rinoba<br />

iwyeba <strong>da</strong> <strong>da</strong>xmareba iqaur<br />

mSromelebsac sWirdebaT. iniciativis<br />

ganxorcielebaSi Teona WaliZes kvlav<br />

soflis meurneobis saministros `cxeli<br />

xazis~ safuZvliani imedi aqvs.<br />

`Tu uWirT, icodnen, rom<br />

<strong>da</strong>xmareba SegviZlia~ _<br />

gulwrfeli motivi, ris gamoc<br />

studentebi gurjaans estumrnen<br />

iuridiuli <strong>da</strong> socialur <strong>da</strong> politikur<br />

mecnierebaTa fakultetebis studentebi<br />

irina CixlaZe <strong>da</strong> mari doliZe rTvelSi pirvelad<br />

moxvdnen <strong>da</strong> Zalian moewonaT:<br />

_ mokrefa advilia, magram vedroebi<br />

Zalian mZimdeba. megobrebTan erTad yofna,<br />

sa<strong>da</strong>c ar un<strong>da</strong> iyo, yvelgan kargia, Tan muSaobis<br />

dros simRerasac araferi jobia. wina<br />

dRiT gavigeT, rom aseTi aqcia igegmebo<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

kargia, rom siaSi movxvdiT.<br />

mixeil samxaraZe, socialur <strong>da</strong> politikur<br />

mecnierebaTa fakultetis mesame<br />

kuris studenti, amave fakultetis TviTmmarTvelobis<br />

Tavmjdomare:<br />

_ kidec vmReri, kidec vxatav, magram<br />

rTvelSi didi xania ar vyofilvar. ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, STabeWdileba didi iyo, Tan bavSvoba<br />

gavixsene, Tan pirvelkurselebic gavaxareT.<br />

gvindo<strong>da</strong>, kaxeTs egrZno, rom axalgazrdebi<br />

maT mxarSi udganan. glexis mier<br />

venaxis gaCexvis faqti aRar un<strong>da</strong> ganmeordes.<br />

Tu uWirT, icodnen, rom <strong>da</strong>xmareba SegviZlia.<br />

ara mgonia, saqarTveloSi venaxis<br />

gaCexvis saWiroeba arsebobdes. studentebisTvis<br />

saintereso Tavad movlena iyo. Rvinis<br />

festivalSic didi siamovnebiT miviRebT<br />

monawileobas. saqarTveloSi Rvinos reklama<br />

ar sWirdeba, magram sazogadoebam saWiroa,<br />

ufro metad <strong>da</strong>inaxos, rom Rvino ar aris<br />

ubralod sasmeli, romelmac qveyanas mxolod<br />

Semosavali un<strong>da</strong> moutanos. is sazRvargareT<br />

Cveni saxelmwifos imijia.<br />

arCil kaikaciSvili, iuridiuli fakultetis<br />

mecxre semestris studenti:<br />

_ imis gar<strong>da</strong>, rom pirvelad vnaxe, rogor<br />

xdeba rTvelis moweva, aseve safuZveli Caeyara<br />

axal megobrebTan urTierTobas. bevri<br />

Tanauniversiteteli gavicani. kaxeTSi<br />

stumroba socialuri aqti iyo: mevenaxeobis<br />

<strong>da</strong>rgSi arsebobs problemebi. venaxis gaCexvis<br />

precedenti, mtkivneulad aRviqvi <strong>da</strong><br />

rogorc erT moqalaqes, survili gamiCn<strong>da</strong>,<br />

rom raRac formiT <strong>da</strong>vxmarebodi venaxis nebismier<br />

mepatrones. maqvs TviTkmayofilebis<br />

didi ganc<strong>da</strong>. vfiqrob, un<strong>da</strong> SemuSavdes saxelmwifo<br />

programa, romelic yovelwliurad<br />

saSemodgomo samuSaoebSi axlgazrdebis<br />

farTod CarTvas Seuwyobs xels. aseve xelisuflebis<br />

movaleobaa, mSromel a<strong>da</strong>mianebs<br />

droulad ga<strong>da</strong>uWras mosavlis <strong>da</strong>binavebisa<br />

<strong>da</strong> misi realizebis problemebi.<br />

dRevandelma rTvelma aCvena, rom erTad<br />

yofnis SemTxvevaSi, Sedegi aucileblad kargi<br />

gveqneba. Cveni mxri<strong>da</strong>n nabiji ukve ga<strong>da</strong>dgmulia<br />

<strong>da</strong> es erTjerad socialur aqtad ar<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>rCes.<br />

socialuri <strong>da</strong> politikuri mecnierebaTa<br />

fakultetis <strong>pirveli</strong> kuris studenti qeTi<br />

asaTianic aRfrTovan<strong>da</strong> rTvelSi Semdgari<br />

debiutiT <strong>da</strong>, albaT, pirvelad inana, rom<br />

sofeli ara aqvs.<br />

_ yvelaze metad mixaria, rom glexs<br />

yurZnis mokrefaSi <strong>da</strong>vexmare, Tan ise, rom<br />

misi gvari <strong>da</strong> saxelic ar vici.<br />

TanakurselebTan erTad qalaqgareT pirvelad<br />

wamovedi <strong>da</strong> ukve ga<strong>da</strong>vwyvite, rom aqtiur<br />

studentur cxovrebaSi aucileblad<br />

CaverTo.<br />

aRmosavleT saqarTveloSi mosavlis <strong>da</strong>binavebis<br />

procesi <strong>da</strong>sasruls miuaxlov<strong>da</strong>.<br />

noemberSi studentebi man<strong>da</strong>rinobaSi monawileobis<br />

misaRebad <strong>da</strong>savleTisken gaermarTebian,<br />

Tu, ra Tqma un<strong>da</strong>, morigi qilikis<br />

msxverplni ar gaxdebian.<br />

ÌÏÀÌÆÀÃÀ<br />

xaTuna xatiaSvilma<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

www.tsu.ge<br />

www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

yoveldRe, WavWavaZis prospeqtze,<br />

universitetis baRSi,<br />

<strong>pirveli</strong> korpusis foieSi, auditoriebsa<br />

Tu kabinetSi usaTuod<br />

mohkravT Tvals mSvidi nabijebiT<br />

mimaval WaRara qalbatons,<br />

zogjer momRimars, zogjer sevdians,<br />

Cafiqrebuls. es mariam<br />

lorTqifaniZea - a<strong>da</strong>miani, romlis<br />

saxeli <strong>da</strong> gvari saqarTvelo-<br />

Si yvelam icis. qalbatoni,<br />

romelic saukeTeso mogonebebiT<br />

<strong>da</strong>saxlebula garSemo myof-<br />

Ta gulebSi: patara, gamx<strong>da</strong>r gogonas<br />

Tavi<strong>da</strong>n almacerad<br />

uyurebdnen klasSi, mere ni-<br />

WierebiT, sibejiTiTa <strong>da</strong> TavmoyvareobiT<br />

gamorCeula, <strong>da</strong><br />

rogorc saukeTeso mowafes,<br />

skola oqros medliT<br />

<strong>da</strong>umTavrebia. megobroba <strong>da</strong><br />

gverdSi dgomac gansakuTrebuli<br />

scodnia, albaT amitom, kiTxvaze<br />

_ vis klasSi xar? marika<br />

lorTqifaniZiso, _ pasuxobdnen<br />

mariamis Tanaklaselebi.<br />

`marikasTan stumroba gansakuTrebulad<br />

gviyvar<strong>da</strong>, Tanac,<br />

SurTxia beroSvili<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

sarajiSvilis saxelobis<br />

auditoriaSi axlad Seqmnili<br />

`Tavisufal studentTa asociaciis~<br />

wevrebi Seikribnen. maT<br />

universitetis studentebs asociaciis<br />

wesdeba gaacnes <strong>da</strong> reqtoris<br />

saxelze miRebuli peticia<br />

waukiTxes.<br />

rogorc asociaciis Tavmjdomarem,<br />

socialur <strong>da</strong> politikur<br />

mecnierebaTa fakultetis<br />

studentma maxare merabaSvilma<br />

ganacxa<strong>da</strong>, asociaciis mizania,<br />

studentebis uflebaTa<br />

<strong>da</strong>cva <strong>da</strong> maTi aqtiuri CarTva<br />

sauniversiteto cxovrebaSi. misi<br />

informaciiT, asociaciaSi<br />

gaerTianebulni arian sxva<strong>da</strong>sxva<br />

saganmanaTleblo saswavle-<br />

klubi<br />

studenturi Press Press<br />

mariam lorTqifaniZes yovelTvis aqvs ufleba,<br />

yvelgan pirvelma Tqvas sakuTari mosazreba<br />

a<strong>da</strong>mianis fasi ganisazRvreba imiT, rasac qmnis, Tun<strong>da</strong>c misi<br />

namoqme<strong>da</strong>ri sul mciredi iyos. mcireds ki namdvilad ver <strong>da</strong>varqmevT<br />

imas, rac 2007 wlis 11 oqtombers mariam lorTqifaniZis<br />

iubilis aRniSvnis iniciatorebma, ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis humanitaruli fakultetis<br />

studentebma: levan kikviZem, olena abramiSvilma <strong>da</strong> giorgi<br />

astamaZem moaxerxes. swored sikeTis qmnis survili, a<strong>da</strong>mianur<br />

bunebaSi fesvgadgmuli es grZnoba amoZraveb<strong>da</strong> am sam axalgazr<strong>da</strong>s,<br />

rodesac zafxulis erT saRamos, universitetis baRSi ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

miiRes <strong>da</strong> universitetis reqtoratis mxar<strong>da</strong>WeriT<br />

ganaxorcieles kidec.<br />

moewyo saiubileo saRamo, fotogamofena, wignis `Cemi gza (zogi<br />

ram rac gamaxsen<strong>da</strong>)~ prezentacia, gamosacemad momzad<strong>da</strong> mariam<br />

lorTqifaniZis `samecniero statiebis krebuli~, Catar<strong>da</strong> profesorTa<br />

<strong>da</strong> studentTa samecniero konferenciebi, Tsu-is SemoqmedebiTma<br />

jgufma, aleqsandre unafqoSvilis xelmZRvanelobiT,<br />

oc<strong>da</strong>aTwuTiani dokumenturi filmi `mariam lorTqifaniZe 85~<br />

ga<strong>da</strong>iRo. iubilaris pativsacemad Tsu-is pirvel korpusSi 85-e<br />

kabinets (saqarTvelos istoriis wyaroTmcodneobis <strong>da</strong> istoriografiis<br />

samecniero kvleviT laboratorias) `akademikos mariam<br />

lorTqifaniZis kabineti~ ewo<strong>da</strong>.<br />

maka ldokoneni<br />

mariam lorTqifaniZis <strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 85-e wlisTavi<br />

patefoni maSin marto magas hqon<strong>da</strong><br />

_ eg ki, mogexsenebaT, `didi<br />

`roskoSi~ iyo. vusmendiT firfitebs,<br />

verTobodiT, `bris ili<br />

miaus~ vTamaSobdiT~, _ ixsenebs<br />

qalbatoni mariamis siyrmis megobari<br />

oTar jafariZe.<br />

60-ian wlebSi erovnuli istoriebisa<br />

<strong>da</strong> enebis winaaRmdeg gegmazomieri<br />

brZola <strong>da</strong>iwyo. SemuSav<strong>da</strong><br />

Tvalsazrisi, rom sabWo-<br />

Ta kavSiri erTi saxelmwifoa <strong>da</strong><br />

misi istoria Serwymulad un<strong>da</strong><br />

iyos warmodgenili. `ssrk istoriad~<br />

wodebul saxelmZRvaneloSi<br />

saqarTvelos istorias<br />

mxolod 15 gverdi <strong>da</strong>eTmo.<br />

erovnuli istoriis poziciebis<br />

<strong>da</strong>mcvelTa rigebSi maSin qalbatoni<br />

mariamic Cadga. am a<strong>da</strong>mian-<br />

Ta ZalisxmeviT, saqarTvelos<br />

istoria ver amoiRes saSualo<br />

skolis programi<strong>da</strong>n – es ki komunisturi<br />

reJimis pirobebSi<br />

sakmaod rTuli misaRwevi gaxl<strong>da</strong>T.<br />

1988 wels Tbilisis sasuliero<br />

akademiam ganaaxla muSaoba.<br />

mravali sasuliero Tu saero<br />

piri am faqts skeptikurad<br />

uyureb<strong>da</strong> <strong>da</strong> miaCn<strong>da</strong>T, rom sa-<br />

blebis studentebi, romlebic<br />

erToblivad ganixilaven problemebs<br />

<strong>da</strong> eZeben arsebuli situacii<strong>da</strong>n<br />

gamosavals.<br />

asociaciis erTerTi wevris,<br />

socialur <strong>da</strong> politikur mecnierebaTa<br />

fakultetis studentis<br />

nana kalan<strong>da</strong>riSvilis gancxadebiT,<br />

sarajiSvilis auditoriaSi<br />

Sekrebili studentebi aprotestebdnen<br />

universitetis administraciis<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebas<br />

kreditebTan <strong>da</strong>kavSirebiT. misive<br />

informaciiT, maT moTxovnas<br />

ukve 2500 studenti SeuerT<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>, Sesabamisad, asociaciam<br />

miiRo `peticia~, romelic universitetis<br />

reqtors giorgi xubuas<br />

gaegzavneba.<br />

Sexvedraze studentebma<br />

kreditebis gazr<strong>da</strong> moiTxoves <strong>da</strong><br />

semestruli safasuris _ 750<br />

laris ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong> gaaprotestes.<br />

suliero akademias kompetenturi<br />

kadrebi ar hyav<strong>da</strong>. im dRi<strong>da</strong>n<br />

moyolebuli qalbatoni mariami<br />

Tbilisis sasuliero akademiis<br />

profesori gaxlavT.<br />

gmirobis tolfasi magaliTebis<br />

moyvana usasrulod SeiZleba am<br />

a<strong>da</strong>mianis cxovrebi<strong>da</strong>n. qartexilebiT<br />

aRsavse biografiis fonze<br />

usaTuod un<strong>da</strong> aRiniSnos erTi<br />

faqtic: Tu a<strong>da</strong>miani ama Tu im<br />

politikuri movlenis monawilea,<br />

es misi <strong>da</strong>naSauli rodia. nebismieri<br />

moqalaqisTvis, miTumetes<br />

istorikosisTvis, sazogadoebrivi<br />

poziciis <strong>da</strong>fiqsireba bunebrivi<br />

saqcielia. asaki <strong>da</strong>naSauli<br />

ar gaxlavT <strong>da</strong> igi sxvisTvis gaRizianebisa<br />

<strong>da</strong> Crdilis miyenebis<br />

mizezad ar un<strong>da</strong> iqces.<br />

`visac komunisturi reJimis<br />

pirobebSi ar umuSavia (pirvel<br />

rigSi, istorikosebs, saqarTvelos<br />

istoriis mkvlevarebs<br />

vgulisxmob), gauWirdeba imis<br />

gageba, Tu rogori marwuxebis<br />

qveS imyofebodnen isini... vinc<br />

muSaobs, mas Secdomac mosdis,<br />

uSecdomo mxolod isaa, vinc<br />

arafers akeTebs~, _ miaCnia qalbaton<br />

mariams.<br />

swored amitom, dResdReobiT<br />

qalbatoni mariami qarTveli<br />

xalxis Segnebuli nawilis pativiscemasa<br />

<strong>da</strong> aRiarebas imsaxurebs.<br />

amitom Tamamad acxadebs,<br />

vinc ar swavlobs, is mets ixdis! _<br />

`Tavisufal studentTa asociacia~<br />

am formulirebis winaaRmdeg<br />

`Cveni azriT, es ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

usamarTloa <strong>da</strong> laxavs<br />

studentTa uflebebs, vinai<strong>da</strong>n<br />

araTanabar mdgomareobaSi ayenebs<br />

maT <strong>da</strong> aiZulebs ga<strong>da</strong>ixadon usamarTlod<br />

gazrdili ga<strong>da</strong>saxadi.<br />

maSin, rodesac studenti konkretul<br />

ga<strong>da</strong>saxads un<strong>da</strong> ixdides<br />

konkretuli sagnis kreditis<br />

safasuris Sesabamisad (magali-<br />

Tad, Tu students akademiuri<br />

xarisxis misaRebad <strong>da</strong>akl<strong>da</strong> 5<br />

krediti, man mTeli semestris<br />

safasuri ki ar un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>ixados,<br />

aramed mxolod 5 kreditis eqvivalenturi<br />

Rirebuleba).<br />

aseve Tu gaviTvaliswinebT<br />

imasac, rom kreditebis raodenoba<br />

SezRudulia 30-mde, mivdivarT<br />

im <strong>da</strong>skvnamde, rom Tu studenti<br />

Tun<strong>da</strong>c erT sagans ver Caabarebs,<br />

avtomaturad gaivlis <strong>da</strong>matebiT<br />

semestrs, anu ga<strong>da</strong>ixdis 750 lars.<br />

Cveni azriT, kreditebis ase-<br />

Ti sistema gamouval mdgomareobaSi<br />

ayenebs studentebs <strong>da</strong> sa<strong>bolo</strong>od<br />

ubiZgebs, rom <strong>da</strong>matebi-<br />

Ti Tanxebi Seitanon biujetSi. aq<br />

ukve saubari aRar aris imaze, rom<br />

rom arasodes hqonia ukmarisobis<br />

ganc<strong>da</strong> axloblebisa Tu<br />

kolegebis mxri<strong>da</strong>n, rom<br />

yovelTvis saTanadod iyo<br />

<strong>da</strong>fasebuli. 85 wlis iubileze<br />

sakuTari moswavleebis mondomebam<br />

ki, rogorc Tavad acxadebs,<br />

ramdenime wlis sicocxle<br />

Semata.<br />

`rTulia <strong>da</strong>imsaxuro siyvaruli<br />

studentebis mxri<strong>da</strong>n.<br />

amgvar jildos mxolod didi<br />

Sromis, mecnieruli niWierebisa<br />

<strong>da</strong> mravalwliani keTilsindisieri<br />

saqmianobis Sedegad Tu moipovebs<br />

profesori,~ _ ganacxa<strong>da</strong><br />

saiubileo saRamoze Tsu-is<br />

reqtorma giorgi xubuam.<br />

marTlac, <strong>da</strong>usruleblad<br />

SeiZleba visaubroT qalbaton<br />

mariam lorTqifaniZis samecniero<br />

<strong>da</strong>msaxurebaze. <strong>pirveli</strong><br />

qarTuli universitetis samecniero<br />

wreebis korifeebis moswavlesa<br />

<strong>da</strong> kolegaze.<br />

`me qarTuli mecnierebis<br />

ganviTarebisa <strong>da</strong> misi triumfis<br />

momswre var, kargad maxsovs,<br />

rogor imsaxurebdnen msoflio<br />

aRiarebas qarTuli samecniero<br />

skolebi. wilad mxv<strong>da</strong> bedniereba,<br />

vyofiliyavi iseTi SesaniSnavi<br />

leqtorebis studenti, rogorebic<br />

iyvnen: simon janaSia, niko<br />

berZeniSvili, aleqsandre namoraZe,<br />

iase cincaZe, giorgi<br />

aRniSnuli wesi ar un<strong>da</strong> exebodes<br />

moqmed studentebs, Tu gaviTvaliswinebT<br />

imas, rom es wesi<br />

amZimebs studentis mdgomareobas~,<br />

_ aRiniSna Sexvedraze.<br />

asociaciaSi sxva universitetebis<br />

studentebic arian<br />

gaerTianebulni, magram saxelmwifo<br />

universitetis studentebs<br />

aucileblad un<strong>da</strong> scodno<strong>da</strong>T,<br />

rom universitetis reqtoris br-<br />

ZanebaSi ukve Sesulia cvlileba,<br />

romlis Tanaxmad 2007-2008 saswavlo<br />

weli gar<strong>da</strong>maval perio<strong>da</strong>d<br />

gamocxad<strong>da</strong>.amasTan, reqtoris<br />

2007 wlis 5 seqtembris brZanebis<br />

me-11 punqtSi cvlileba Sevi<strong>da</strong>,<br />

kerZod, studentebze arsebuli<br />

sakredito <strong>da</strong>valianebis safasuri<br />

2008 wlis 1 ianvramde ganisazRvreba<br />

calkeuli disciplinis<br />

kreditebis raodenobaze gaTvliT<br />

<strong>da</strong> 1 kreditis safasuri aris<br />

25 lari. brZanebaSi Cawerilia punqti,<br />

romlis mixedviT, Tu studenti<br />

1 ianvris Semdeg saswavlo programiT<br />

gaTvaliswinebul va<strong>da</strong>Si<br />

ver moagrovebs kreditebis<br />

saWiro raodenobas, ufleba aqvs,<br />

22.10.2007<br />

22.10.2007<br />

gozaliSvili, giorgi nioraZe,<br />

giorgi Citaia - TiToeuli maTgani<br />

sakuTari <strong>da</strong>rgis saukeTeso<br />

specialisti gaxl<strong>da</strong>T <strong>da</strong> sikeTis<br />

keTebis didi survili Sinagan<br />

moTxovnilebad hqon<strong>da</strong>T ga<strong>da</strong>qceuli,~<br />

_ ixsenebs qalbatoni<br />

mariami.<br />

pirvel seqtembers universitetSi<br />

mosul pirvelkursel<br />

(istoriis fakultetze - xelovnebaTmcodneobisspecialobiT)<br />

mariam lorTqifaniZes<br />

cxrilSi ivane javaxiSvilis<br />

leqciebis Zebna <strong>da</strong>uwyia. aRmoCn<strong>da</strong>,<br />

rom, ivane javaxiSvili istorikosebTan<br />

leqciebis kiTxvas<br />

mxolod mesame kursi<strong>da</strong>n iwyeb<strong>da</strong>.<br />

maSin iuristebis leqciebze<br />

<strong>da</strong>swrebis neba uTxovia <strong>da</strong><br />

miuRwevia kidec sawadelisTvis.<br />

dRes ki Tsu-Si ara erTi studenti<br />

abarebs mxolod imis gamo,<br />

rom qalbatoni mariamis leqciebs<br />

<strong>da</strong>eswros, moisminos misi mosazrebebi<br />

saqarTvelos istoriis<br />

aqtualur sakiTxebze. humanitaruli<br />

fakultetis studentebi,<br />

romlebsac qalbatoni mariamis<br />

sagani pirvel kursze ar<br />

ekiTxebaT, mis leqciebze<br />

<strong>da</strong>swrebas iTxoven <strong>da</strong>, es, bunebrivia.<br />

universiteti mariam<br />

lorTqifaniZisTvis arasodes<br />

yofila samsaxuri. aq man saku-<br />

Tari cxovrebis Segnebuli nawili<br />

samSoblosa <strong>da</strong> xalxis samsaxurSi<br />

gaatara. Tavisi codna <strong>da</strong><br />

sikeTe axalgazrdebis keTildReobisTvis<br />

zrunvas moaxmara.<br />

amitomac acxadebs sruli pasuxismgeblobiT:<br />

`mcired nawils<br />

mainc Tu vimsaxureb, rac Cems<br />

Sesaxeb <strong>da</strong>iwera <strong>da</strong> iTqva, vTvli,<br />

rom Cemi vali movixade!~.<br />

mariam lorTqifaniZes yovelTvis<br />

aqvs ufleba, yvelgan<br />

pirvelma Tqvas Tavisi mosazreba,<br />

radgan man es Tavisi ganaTlebiT,<br />

am qveynisadmi samsaxuriT,<br />

erovnul poziciebze dgomiT<br />

<strong>da</strong>imsaxura. Tuki romelime<br />

politikans Tavisi subieqturi<br />

<strong>da</strong>mokidebulebebis gamo surs,<br />

Crdili miayenos qalbaton mariams,<br />

es mxolod misi pirovnuli<br />

problema iqneba <strong>da</strong> amiT is politikur<br />

dividendebs ver <strong>da</strong>agrovebs.<br />

protesti<br />

SeinarCunos statusi <strong>da</strong>matebiT<br />

oTxi semestris ganmavlobaSi, magram<br />

man ukve un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>ixados<br />

sruli semestruli ga<strong>da</strong>saxadi.<br />

informacia gazeT `Tbilisis<br />

universitetis~ wina nomerSic<br />

gamoqveyn<strong>da</strong>. magram, samwuxarod,<br />

am informaciam asociaciis wevrebamde<br />

ver miaRwia.<br />

peticiaze xelmomwerma 2500ma<br />

studentma, SesaZloa, arc is<br />

icis, rom Tsu-is studenturi<br />

TviTmmarTveloba gegmavs Seqmnas<br />

studentTa uflebebis <strong>da</strong>cvis<br />

departamenti, romlis um-<br />

Tavresi funqcia studentebis wina<strong>da</strong>debebis<br />

<strong>da</strong> saCivrebis ganxilva<br />

iqneba. aseve iqmneba vebgverdi,<br />

romelic <strong>da</strong>matebiTi meqanizmi<br />

iqneba imisTvis, rom informacia<br />

studentebamde droulad<br />

mivides.<br />

studentTa uflebaTa <strong>da</strong>cva,<br />

TavisTavad, keTilSobiluri mizania,<br />

magram amas obieqturoba <strong>da</strong><br />

im sakiTxSi kargad garkveva<br />

sWirdeba, romelsac ganixilav <strong>da</strong><br />

icav, sxvanairad amas axalgazrdebis<br />

SecdomaSi Seyvana hqvia.<br />

www.tsu.ge www.tsu.ge<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

9


22.10.2007<br />

22.10.2007<br />

22.10.2007<br />

klubi<br />

studenturi Press Press<br />

Turme, am samyaroSi, erTaderTi sferoa<br />

literatura, sa<strong>da</strong>c ar gatyueben!...<br />

rodesac a<strong>da</strong>mians uWirs tyuil-marTalisa<br />

<strong>da</strong> Sav-TeTris garCeva, aqac literaturaa<br />

mSveleli!...<br />

es `saidumlo~ mweralma laSa buRaZem<br />

Tsu-Si gamarTul Sexvedraze `gaando~<br />

pirvelkurselebs. marTalia, laSa buRaZe<br />

moralist mwerlad ar miiCnevs Tavs, magram<br />

misgan bevri SeiZleba iswavlo <strong>da</strong><br />

sasikeTo rCevebic miiRo. Tineijerebis<br />

sayvareli mwerali <strong>da</strong> dramaturgi ilias<br />

<strong>da</strong> javaxiSvilis ideebis gamziarebelia.<br />

mwerlis azriT, maTi moRvaweoba imiTac<br />

iyo mniSvnelovani, rom isini socialuri<br />

kritikosebi iyvnen <strong>da</strong> maT nawarmoebebs<br />

sarkis efeqti hqon<strong>da</strong>. laSa buRaZes, aseve,<br />

Zalian moswons laTinoamerikuli mwerloba<br />

_ markesi, borxesi, kortasari... misi<br />

azriT, 70-iani wlebis qarTul literaturaze<br />

swored maT moaxdines gavlena.<br />

laSa buRaZe kargad icnobs Teatralur<br />

samyarosac. man qarTvel mayurebels<br />

Tavi <strong>da</strong>amaxsovra rogorc<br />

skan<strong>da</strong>lurma dramaturgma. igi miiCnevs,<br />

rom mweralma socialuri realoba un<strong>da</strong><br />

asaxos.<br />

rogorc TviTon ambobs, gaumarTla,<br />

rom kargi qarTulis maswavlebeli Sexv<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> wignis kiTxva Seayvara, Semdeg ki<br />

TviTonac sca<strong>da</strong> bedi mwerlobaSi. `erT-<br />

10<br />

Cemi principia, rom mwerali ar iyos<br />

<strong>da</strong>valebuli xelisuflebisgan<br />

Sexvedra laSa buRaZesTan<br />

erTi mizezi, Tu ratom ezarebaT<br />

saqarTveloSi kiTxva, aris is, rom a<strong>da</strong>mianebi<br />

wignis samyaroSi arasworad Seiyvanes.<br />

maT cnobierebaSi kiTxva saSinel sim-<br />

ZimesTan aris <strong>da</strong>kavSirebuli. wignis kiTxva<br />

ar un<strong>da</strong> iyos mxolod movaleoba, is siamovnebas<br />

un<strong>da</strong> ganiWebdeT~, _ urCia<br />

pirvelkurselebs sayvarelma mweralma.<br />

`laSa is mweralia, romelic gansakuTrebiT<br />

kargad icnobs Tanamedrove<br />

axalgazrdebis fsiqologias, misi nawarmoebebisadmi<br />

gansakuTrebuli interesi<br />

imiTac aixsneba, rom mwerali maTTvis<br />

axlobel Temebze saubrobs, misi piesebi<br />

warmatebiT idgmeba qarTul scenaze. didi<br />

xania, masTan vmegobrobT, amitom universitetSi<br />

yovelTvis sasurveli stumaria,~<br />

_ ganacxa<strong>da</strong> Tsu TviTmmarTvelobis<br />

kulturis departamentis ufrosma Teona<br />

WaliZem.<br />

`Tavisufali Tema~ _ ase <strong>da</strong>arqves<br />

studentebma Sexvedras, romelic kiTxva-pasuxis<br />

formatiT warimarTa:<br />

_ ra azris xarT mwerlis moqalaqeobriv<br />

poziciaze, ramdenad un<strong>da</strong> iyos<br />

CarTuli igi sazogadoebriv-politikur<br />

procesebSi?<br />

_ es SekiTxva Zalian qrestomaTiulia.<br />

saqarTveloSi yovelTvis arsebob<strong>da</strong><br />

mosazreba, rom mwerali, mainc<strong>da</strong>mainc,<br />

humanizmis sa<strong>da</strong>rajoze un<strong>da</strong> idges <strong>da</strong><br />

akeTilSobilebdes kacobriobas. es<br />

Zalian rTulia. umTavresi impulsi, Tu<br />

ratom iwyebs mwerali weras, aris is, rom<br />

mas sxva a<strong>da</strong>mianebisgan gansxvavebiT, miaCnia,<br />

rom is ambebi, romelsac is Txzavs,<br />

ar SeuZlia, sxvasac ar mouyves. mwerlis<br />

gancalkeveba sxva moqalaqisgan arasworia.<br />

mweralic iseve brazdeba, rogorc<br />

biologi, isic iseve nerviulobs, rogorc<br />

eqimi. ase rom, a<strong>da</strong>mianis samoqalaqo aqtiuroba<br />

ar ganisazRvreba profesiiT. sab-<br />

WoTa periodSi is mwerlebi aqtiurobdnen<br />

<strong>da</strong> idgnen tribunasTan, romlebic<br />

marTalia, niWiT di<strong>da</strong>d ar gamoirCeodnen,<br />

magram iyvnen mebairaReni <strong>da</strong> xelisufleb-<br />

Cven Tqvengan vswavlobT!<br />

Cven Tqven gbaZavT!<br />

Cven gvin<strong>da</strong> visaubroT Tqvens<br />

enaze!<br />

gazeTi „Tbilisis universiteti“<br />

mogmarTavT TxovniT, iTanamSromleT<br />

CvenTan, raTa viyoT ufro<br />

Tanamedrove!<br />

is ideebis gamxmovaneblebi. im dros <strong>da</strong>werili<br />

zogierTi wigni komentaria im realobisa,<br />

romelic, samwuxarod, arsebob<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> es refleqsurad gadmogvyva kidec.<br />

Tavisi poziciis <strong>da</strong>fiqsireba yvela a<strong>da</strong>mians<br />

SeuZlia. Cemi principia, rom mwerali<br />

ar iyos <strong>da</strong>valebuli xelisuflebisgan. ar<br />

miyvars di<strong>da</strong>qtikuri toni, magram nawarmoebSi<br />

mwerlis pozicia un<strong>da</strong> Candes, Tumca<br />

Zalian frTxilad, rom moralistur<br />

sibrtyeSi ar ga<strong>da</strong>iWras. Tu pozicia ar<br />

Cans, gaugebaria mwerlis Rirebulebebi.<br />

samwuxarod Tu sabednierod, proza,<br />

rac un<strong>da</strong> simbolisturi, siurealisturi,<br />

eqsperimentaluri an avangardistuli<br />

iyos, mainc problemebze saubrobs.<br />

rogorc Cans, saqarTvelos Wirdebo<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

dResac Wirdeba kritikuli azrovneba.<br />

_ Tanamedrove qarTveli mwerlebi<br />

xSirad Tavs arideben literaturul<br />

enas, xSirad isini uxarisxod asaxaven<br />

realobas, ra aris amis mizezi?<br />

_ ena urTierTobis mTavari komponentia.<br />

arsebob<strong>da</strong> ena, romliTac Cveni<br />

winaprebi saubrobdnen, sxvagvarad<br />

saubroben Cveni mSoblebi, sxva ena ismis<br />

quCaSi, sxva _ televiziiT. zogierTs warmoudgenia,<br />

rom Tu literaturas qmni,<br />

mainc<strong>da</strong>mainc aRmatebuli ena un<strong>da</strong> gamoiyenos<br />

mweralma. dRes literatura<br />

mkveTrad socialuri gax<strong>da</strong>. ver <strong>da</strong>veTanxmebi<br />

im kritikosebs, romlebic amtkiceben,<br />

rom qarTuli literatura ar asaxavs<br />

realobas. piriqiT, Cemi azriT, erTaderTi,<br />

rasac Tanamedrove qarTuli literatura<br />

asaxavs, realobaa. Tema <strong>da</strong> Sinaarsi<br />

ganapirobebs enas <strong>da</strong> stils. Zveli<br />

biWebi SuSanikis eniT xom ar isaubreben?<br />

marTalia, arian iseTi mwerlebi, romel-<br />

Ta nawarmoebebi ufro axlos aris msubuq<br />

JurnalistikasTan, vidre mwerlobasTan,<br />

magram arian Rirseulnic _ magaliTad,<br />

aka morCilaZe, romelic absolutur <strong>da</strong>majereblobas<br />

aRwevs realobis aRwerisas.<br />

_ rogorc iciT, universitetSi<br />

Camoyalib<strong>da</strong> Teatraluri <strong>da</strong>si, Tqveni<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

azriT, gaamarTleben?<br />

_ Zalian kargi iqeba, rom es tradicia<br />

<strong>da</strong>mkvidrdes umaRles saswavleblebSi.<br />

aravin icis, ra moulodnelobebs SemogvTavazebs<br />

cxovreba, SeiZleba sxva<br />

profesia avirCioT, magram sul sxvagan<br />

gamovavlinoT Cveni unarebi <strong>da</strong> amas xelSewyoba<br />

Wirdeba. kargi iqneba, socialur<br />

komponentebsac Tu gaiTvaliswinebT.<br />

brodveize aris Teatrebi, romlebic<br />

konkretul problemaze, magaliTad, <strong>da</strong>ngreuli<br />

ojaxebis, ojaxuri Zaladobis,<br />

abortis Temebze idgmeba. asobiT piesa<br />

iwereba. umetesi maTgani literaturulad<br />

Rirebuli ar aris, magram, TavisTavad,<br />

es process qmnis.<br />

_ Tqveni azriT, romeli wignia dRes<br />

yvelaze maRalreitinguli, romeli mwerlis<br />

wignebi iyideba yvelaze metad?<br />

_ amerikis erTerTma saagentom Caatara<br />

gamokiTxva, romlis mixedviT `hari<br />

poteri~ wignebis saukeTeso sameulSi<br />

moxv<strong>da</strong>. <strong>da</strong>ujerebelia, magram asea. pirvel<br />

adgilzea biblia, meoreze _ `hari<br />

poteri~, mesameze _ yurani.<br />

sxvaTaSoris, gacilebiT karg zRaprebs<br />

werdnen anderseni <strong>da</strong> hofmani, magram<br />

ratomRac `hari poteri~ bevrad<br />

ufro popularulia. SeiZleba imitom, rom<br />

masSi aRwerili ambebi ufro situaciuria.<br />

dRes am wignis wyalobiT erT dros yvelaze<br />

ususuri <strong>da</strong> Raribi gamomcemloba<br />

erTerTi mdi<strong>da</strong>ria msoflioSi.<br />

saqarTveloSi yvelaze kargad goCa<br />

manveliZis wignebi iyideba. es aris maskulturuli<br />

tipis literatura, magram, albaT,<br />

esec drois moTxovnaa. rodesac<br />

saubroben qarTuli literaturis <strong>da</strong> sazogadoebis<br />

problemebze, yovelTvis min<strong>da</strong><br />

pesimistebs vupasuxo: dRes nebismieri<br />

saxis literatura iqmneba. qarTveli<br />

mkiTxveli rom arsebobs, amis <strong>da</strong>sturia<br />

tradiciad qceuli wignis bazrobebi,<br />

romelic yovelwliurad imarTeba. amiT<br />

imis Tqma min<strong>da</strong>, rom arc ise uimedod gvaqvs<br />

saqme.<br />

mrgvali magi<strong>da</strong> blic-interviu<br />

diskusia konstituciuri monarqiis<br />

<strong>da</strong>myarebis Taobaze<br />

12 oqtombers ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

iuridiuli fakultetis studenturi<br />

gazeTis `axalgazr<strong>da</strong> iuristisa~ <strong>da</strong> studenturi<br />

moZraoba `pirvelebis~ ZalisxmeviT<br />

gaimarTa diskusia saqarTvelo-<br />

Si konstituciuri monarqiis <strong>da</strong>myarebis<br />

Taobaze, romlis iniciativac saqarTvelos<br />

kaTalikos-patriarqs, uwmidessa <strong>da</strong><br />

unetaress ilia II-s ekuTvnis. Sexvedras<br />

eswrebodnen tradicionalistTa kavSiris<br />

Tavmjdomare akaki asaTiani, konstitucionalisti<br />

vaxtang xmalaZe, mwerali laSa<br />

buRaZe, universitetis studentebi <strong>da</strong><br />

profesor-maswavleblebi.<br />

`qarTveli eri Tavisi sulieri mwyemsis<br />

mosazrebas angariSs uwevs. sa<strong>bolo</strong>o<br />

sityva ki sazogadoebazea, romelmac un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>inaxos am sakiTxis samarTlebrivi, istoriuli<br />

<strong>da</strong> realuri aspeqtebi~, _ ganacxa<strong>da</strong><br />

RonisZiebis organizatorma ar-<br />

Cil kaikaciSvilma.<br />

Sexvedraze, mowveul stumrebTan er-<br />

Tad, Tavisi mosazrebebi gamoTqva iuridiuli<br />

fakultetis dekanma <strong>da</strong>viT kereseliZem.<br />

diskusiaSi CaerTvnen studentebic.<br />

ga<strong>da</strong>wy<strong>da</strong>, rom diskusiebi am Temis<br />

irgvliv kvlav un<strong>da</strong> gagrZeldes.<br />

Tsu-is kurs<strong>da</strong>mTavrebulebs kiolnis universitetis<br />

samarTlis magistris xarisxi mieniWebaT<br />

xaTuna xatiaSvili<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi moqmedi samagistro<br />

programebis nusxas germanuli samarTali <strong>da</strong>emata.<br />

germanuli samarTali kiolnis universitetis<br />

iuridiuli fakultetis germanulenovani<br />

samagistro programaa, romlis srul<br />

saleqcio kurss Tsu-Si germaneli profesorebi<br />

waikiTxaven. programis <strong>da</strong>srulebis<br />

Semdeg kurs<strong>da</strong>mTavrebulebs kiolnis<br />

universitetis samarTlis magistris xarisxi<br />

mieniWebaT, saukeTeso Sedegebis mqone<br />

magistrebi ki, swavlas kiolnis universitetis<br />

magistraturaSi gaagrZeleben. germaniis<br />

saelCos warmomadgenlebis, programis<br />

<strong>da</strong>mfinanseblisa <strong>da</strong> germaneli profesorebis<br />

monawileobiT 4 oqtombers germanuli<br />

samarTlis programa sazeimod gaixsna. gazeT<br />

`Tbilisis universitetma" ramdenime<br />

SekiTxviT Tsu-is iuridiuli fakultetis<br />

dekans <strong>da</strong>viT kereseliZes mimarTa.<br />

_ batono <strong>da</strong>viT, riT gamoirCeva axali<br />

germanulenovani samagistro programa im<br />

<strong>da</strong>narCeni samagistro saswavlo gegmisgan,<br />

romelic iuridiul, an universitetis sxva<br />

fakultetebze moqmedebs?<br />

_ es aris Tsu-isa <strong>da</strong> kiolnis universitetis<br />

iuridiuli fakultetebis erToblivi<br />

programa, romelic samarTlis magistris akademiuri<br />

xarisxis erToblivad miniWebas iTvaliswinebs.<br />

es proeqti aris <strong>pirveli</strong>, romliTac,<br />

programis moTxovnebis <strong>da</strong>kmayofilebis SemTxvevaSi,<br />

saqarTveloSi xarisxis miniWeba germanuli<br />

fakultetis mxri<strong>da</strong>n moxdeba. aseTi<br />

qarTveli magistrebi kiolnis universitetis<br />

diplomebs miiReben. <strong>bolo</strong>niis procesis erTer-<br />

Ti umniSvnelovanesi mimarTuleba studentebisa<br />

<strong>da</strong> profesorebis gacvlaa. am mimarTulebiT<br />

nabiji didi xania ga<strong>da</strong>vdgiT, roca<br />

sxva<strong>da</strong>sxva universitetebTan <strong>da</strong>, konkretulad,<br />

iuridiul fakultetebTan intensiuri<br />

saerTaSoriso urTierTobebi <strong>da</strong>viwyeT, magram<br />

es aris <strong>pirveli</strong> SemTxveva, rodesac, realurad,<br />

erTobliv programazea saubari. <strong>bolo</strong>niis kon-<br />

teqsti<strong>da</strong>n gamomdinare, yvelaze did miRwevad<br />

swored es iTvleba.<br />

_ 2007 wlis erTiani erovnuli gamocdebis<br />

Sedegebis mixedviT, Tsu-is sxva<br />

fakultetebTan Se<strong>da</strong>rebiT, pirvel kursze<br />

CaricxulTa raodenoba tradiciulTan Se<strong>da</strong>rebiT<br />

naklebad reitinguli aRmoCn<strong>da</strong>.<br />

amis mizezad ras miiCnevT?<br />

_ pirvel kursze Caricxuli studentebis<br />

raodenoba mcirea, radgan misaRebi kontingentic<br />

mcire gvyavs. iuridiul fakultetze sami<br />

mimarTulebis gaerTianebis Semdeg 6 aTasamde<br />

studenti iyo <strong>da</strong> maTi Semcireba aucilebeli<br />

gax<strong>da</strong>. reformamde biznesis samarTali <strong>da</strong> saer-<br />

TaSoriso samarTali cal-calke iyo, humanitaruli<br />

fakultetic ki, samarTals aswavli<strong>da</strong>.<br />

studentebis aseTi mravalricxovani koncentracia,<br />

Sesabamisad, am sinTezma gamoiwvia.<br />

axla klebis bunebrivi procesi mimdinareobs.<br />

Cven swavlis gansakuTrebuli reJimi gvaqvs ara<br />

mxolod universitetis, aramed saqarTvelos<br />

masStabiT. TiToeul semestrSi ramdenime aseuli<br />

studenti aseT reJims Tavs ver arTmevs <strong>da</strong><br />

sxva universitetSi, an sxva fakultetze ga<strong>da</strong>dis.<br />

mTlianobaSi, amJamad, bakalavriatSi,<br />

<strong>da</strong>axloebiT, 1 200-mde, samagistro programebze<br />

200-mde studenti <strong>da</strong> 300 doqtoranti swavlobs.<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

www.tsu.ge<br />

www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

<strong>da</strong>kveTa zemo<strong>da</strong>n <strong>da</strong> pasiuroba qvemo<strong>da</strong>n<br />

ratom ar arsebobs dRemde universitetisTvis saWiro saxelmZRvaneloebis nusxa?<br />

me-4 gverdi<strong>da</strong>n<br />

universitetis profesorebi, saxelmZRvaneloebTan<br />

erTad, silabusebis<br />

recenzirebis problemasac ayeneben. maTi<br />

azriT, didia albaToba imisa, rom sarecenzio<br />

silabusi im a<strong>da</strong>mianis xelSi aRmoCndeba,<br />

romelmac wina konkursSi ver gaimarjva<br />

an momavalSi apirebs monawileobas,<br />

rac recenziis obieqturobas eWvqveS<br />

<strong>da</strong>ayenebs.<br />

maT, aseve, miuReblad miaCniaT am sakiTxis<br />

mxolod ucxoeli eqspetebis <strong>da</strong>xmarebiT<br />

ga<strong>da</strong>wyveta. `jer erTi, ucxoelebs<br />

ar uyvarT cudi recenziebis wera,<br />

meorec, wmin<strong>da</strong> fsiqologiuri TvalsazrisiT,<br />

maT mxolod mwiri warmodgena<br />

SeiZleba hqondeT Cvens akademiur garemoze.<br />

aris kidev erTi, vfiqrob, arc ise<br />

umniSvnelo momenti: ucxoelebze aqcentis<br />

ga<strong>da</strong>taniT Cven SeiZleba uneburad<br />

undobloba gamovucxadoT Cvens profesuras<br />

<strong>da</strong> eqspertebs, arasasurveli<br />

fsiqologiuri klimati SevqmnaT <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>-<br />

Warbebuli administrirebis wnexis qveS<br />

movaqcioT a<strong>da</strong>mianebi, riTac, pirvel rig-<br />

Si, sauniversiteto reforma <strong>da</strong>ziandeba.<br />

recenzireba aucilebelia, magram kargad<br />

un<strong>da</strong> movifiqroT misi formebi <strong>da</strong> kriteriumebi~,<br />

_ aRniSna profesorma zaza<br />

firaliSvilma.<br />

<strong>da</strong>smuli sakiTxebi<strong>da</strong>n, SesaZloa, zogierTi<br />

sa<strong>da</strong>vo iyos, magram is, raSic profesurasac<br />

<strong>da</strong> studentsac erTnairad<br />

sWirdeba universitetis <strong>da</strong>xmareba, saxelmZRvaneloebia.<br />

am dialogis Semdeg,<br />

bunebrivia, gaCn<strong>da</strong> kiTxva _ ra keTdeba<br />

amisTvis universitetis mxri<strong>da</strong>n, rogor<br />

ivseba biblioTeka, ra axali saxelmZRvaneloebi<br />

ibeWdeba universitetis gamomcemlobaSi.<br />

gamomcemlobis direqtorTan, nugzar<br />

wiklaurTan saubarSi gairkva, rom Tan-<br />

_ me israelSi vcxovrob, magram Cemi<br />

saqmianoba imis saSualebas maZlevs, rom<br />

iqac saqarTvelos vemsaxuro, _ ganacxa<strong>da</strong><br />

qarTvelma ebraelma mecnierma <strong>da</strong><br />

mTargmnelma, reuven enuxma Tsu-Si gamarTul<br />

Sexvedraze, sa<strong>da</strong>c sajaro leqcia<br />

_ ,,fiqrebi bibliuri wignebis qarTuli<br />

Targmanebis Sesaxeb~ waikiTxa.<br />

ebrauli ena reuven enoxma didi mecnierebis:<br />

akaki SaniZis, varlam Tofurias,<br />

ivane qavTaraZis rCeviT Seiswavla. igi maT<br />

<strong>da</strong>msaxurebad miiCnevs, rom ebraul kulturas<br />

eziara. pirvelad varlam Tofurias<br />

<strong>da</strong>valebiT <strong>da</strong>iwyo muSaoba qarTvel<br />

ebraelTa sametyvelo enis Seswavlaze <strong>da</strong><br />

am mizniT saqarTvelos yvela kuTxe Semoiara.<br />

Tumca pe<strong>da</strong>gogis gar<strong>da</strong>cvalebis Semdeg<br />

am Temaze muSaoba Sewyvita <strong>da</strong> misi gagr-<br />

Zeleba mxolod oc<strong>da</strong>sami wlis Semdeg Se-<br />

Zlo.<br />

saqarTvelo<strong>da</strong>n wasvlis Semdeg israelSi<br />

Tavis <strong>da</strong>mkvidreba ar gasWirvebia.<br />

amJamad, batoni reuveni ierusalimis<br />

ebraul universitetSi samecniero<br />

jgufTan erTad mecnierul proeqtebze<br />

muSaobs.aseve, samariaSi, arielis sauniversiteto<br />

centrSi, ebrauli memkvidreobis<br />

ganyofilebaze ramdenime kurss kiTxulobs.<br />

maT Soris, erTerTia `yofili sab-<br />

WoTa kavSiris ebrauli Temebi~. am leqciebze<br />

mas saSualeba eZleva Tanamemamuleebs<br />

qarTveli ebraelebis Sesaxebac esaubros<br />

<strong>da</strong> saqarTvelos istoriac gaacnos. misi<br />

azriT, ar SeiZleba qarTvel ebraelebze<br />

isaubro ise, rom saqarTvelos warsuli<br />

ar gaixseno.misma naSromma, romelic<br />

qarTvel ebraelTa metyvelebas exeba,<br />

samecniero wreebSi didi interesi gamoiwvia.<br />

,,israelSi qarTuli kulturisadmi interesi<br />

Zalian didia, magram am mimarTulebiT<br />

cota ram keTdeba. Cemi azriT,<br />

erToblivi TanamSromlobaa saWiro~, _<br />

acxadebs batoni reuveni.<br />

amedrove moTxovnebTan Sesabamisi<br />

qarTuli saxelmZRvaneloebis beWdva jer<br />

isev problemaa, radgan aqamde inerciiT<br />

grZeldebo<strong>da</strong> safakulteto sare<strong>da</strong>qcio<br />

sabWoebis mier yvela wignisTvis gacemuli<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebis mavne tradicia. gamomcemloba<br />

ki cdilobs universitetis<br />

grifiT mxolod maRali donis <strong>da</strong> saswavlo<br />

Rirebulebis mqone literatura gamosces.<br />

`Cven ar gvaqvs imis fufuneba,<br />

rom universitetma Tanxebi arasaWiro<br />

wignebis <strong>da</strong>beWdvisTvis <strong>da</strong>xarjos. magaliTad,<br />

iyo iseTi SemTxvevebi, roca mogvmarTes<br />

30 wlis win gamocemuli wignis xelaxali<br />

<strong>da</strong>stambvis moTxovniT. mimaCnia,<br />

rom mecniereba dRes Zalian dinamiurad<br />

viTardeba <strong>da</strong> 30 wlis winandeli saxelmZRvanelo,<br />

ragind saukeTeso ar un<strong>da</strong> iyos,<br />

ver gamoadgeba studentebs~, _ ganacxa<strong>da</strong><br />

nugzar wiklaurma. misi TqmiT, gamomcemlobas<br />

aqvs gamokveTili pozicia _<br />

sajaro leqciaze wamoWrilma sakiTxebma<br />

qarTveli studentebis gar<strong>da</strong>, misi yofili<br />

pe<strong>da</strong>gogebi, kolegebi <strong>da</strong> mecnierebic<br />

<strong>da</strong>ainteresa. reuven enoxma qarTul<br />

bibliur TargmanebTan <strong>da</strong>kavSirebiT msmenels<br />

sakmaod originaluri versiebi<br />

SesTavaza. Tumca Tavi<strong>da</strong>nve ganacxa<strong>da</strong>, rom<br />

misi kvleva ar SeiZleba CaiTvalos erTaderT<br />

<strong>da</strong> fun<strong>da</strong>mentur WeSmaritebad <strong>da</strong> es<br />

mxolod misi mokrZalebuli ,,fiqrebia".<br />

qarTul samecniero wreebSi araerTxel<br />

<strong>da</strong>smul SekiTxvaze, pirvelad rodis <strong>da</strong><br />

romeli eni<strong>da</strong>n iTargmna biblia qarTulad,<br />

mecniers, SeiZleba iTqvas, originaluri<br />

versia gaaCnia.misi azriT, pirvel qarTul<br />

literaturul ZeglSi _ `SuSanikis wameba"<br />

moxseniebuli bibliuri teqsti, Sei-<br />

Zleba, sulac ar iyo qarTuli <strong>da</strong> mas ganaTlebuli<br />

somexi pitiaxSis asuli, Sesa-<br />

Zloa, sxva enaze kiTxulob<strong>da</strong>.<br />

,,am uZvelesi teqstis gacnobisas ase-<br />

Ti kiTxvac Cndeba: _ nuTu SuSanikma<br />

qarTuli ise kargad ico<strong>da</strong>, rom am enaze<br />

kiTxulob<strong>da</strong> fsalmuns? vin icis, iqneb<br />

somxurad kiTxulob<strong>da</strong> an berZnulad? is<br />

xom ganaTlebuli qali iyo. magram isic<br />

SeiZleba <strong>da</strong>vuSvaT, rom igi arameulad<br />

kiTxulob<strong>da</strong>, radgan bibliis imdroindeli<br />

arameuli Targmani namdvilad arsebobs.<br />

batoni reuvenis azriT, savaraudod,<br />

SuSaniks arameulic ecodinebo<strong>da</strong>, radgan<br />

sparseTis imperiis saxelmwifo ena swored<br />

arameuli gaxl<strong>da</strong>T, somxeTi ki sparseTis<br />

imperiis nawili iyo.<br />

,,korneli kekeliZe wer<strong>da</strong>, rom yuradReba<br />

mivaqcioT im ebraelebis monawileobas<br />

qarTul ebraul saqmianobaSi, romlebic<br />

im dros saqarTveloSi imyofebodnen.<br />

<strong>pirveli</strong> qristianebi saqarTveloSi<br />

ebraelebi iyvnen, ratom ar SeiZlebo<strong>da</strong><br />

gaqristianebul ebraelebs monawileoba<br />

mieRoT qarTul mwignobrul saqmianoba-<br />

Si. aseve, SesaZlebelia, rom isini<br />

qarTvelebs teqstebis TargmnaSi <strong>da</strong>xmarebodnen~,<br />

_ aRniSna mecnierma.<br />

misi TqmiT, am mimarTulebiT sakvlevi<br />

Tuki arsebobs maRali donis saxelmZRvanelo<br />

romelime mimarTulebiT, gansakuTrebiT<br />

zust <strong>da</strong> sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaSi, un<strong>da</strong> iTargmnos. sxva SemTxvevebSi<br />

ki un<strong>da</strong> moiZebnos klasikurad<br />

aRiarebuli literatura, moipovon misi<br />

Targmnis <strong>da</strong> <strong>da</strong>beWdvis ufleba.<br />

`rac Seexeba qarTvelologias, aq sxva<br />

midgomaa. es mimarTuleba Cvenia <strong>da</strong> Cvenve<br />

un<strong>da</strong> mivaqcioT yuradReba. magaliTad,<br />

mzad gvaqvs Tamaz gamyreliZis `Teoriuli<br />

enaTmecniereba~, merab Cuxuas<br />

`qarTul-iCqeriuli enebis Se<strong>da</strong>rebiTi<br />

gramatika~, akaki SaniZis `xevsuruli poezia~<br />

batoni akakis komentarebiT, aseve<br />

albomi `saqarTvelo _ kostiumi, tipaJi,<br />

ornamenti~. ase rom, universitetis gamomcemloba<br />

<strong>da</strong>afinansebs qarTvelologias.<br />

sxva mimarTulebebma ki TviTon un<strong>da</strong> iaqtiuron,<br />

rom mogvawodon im literaturis<br />

nusxa, romelic Tanamedrove swavlebisTvisaa<br />

aucilebeli~, _ ganacxa<strong>da</strong> gamomcemlobis<br />

direqtorma.<br />

rac Seexeba <strong>da</strong>sabeW<strong>da</strong>d gamzadebul<br />

saxelmZRvaneloebs, batoni nugzaris<br />

TqmiT, universitetis gamomcemloba bevr<br />

saintereso siaxles hpirdeba sauniversiteto<br />

sazogadoebas, magaliTad, <strong>da</strong>sabe-<br />

W<strong>da</strong>d gamzadebulia kisis `statistika~,<br />

gaitonisa <strong>da</strong> hilis cnobili <strong>da</strong> saukeTesod<br />

aRiarebuli saxelmZRvanelo, romelsac<br />

Targmnian fiziologiis institutis<br />

TanamSromlebi, aseve <strong>da</strong>gegmilia gamoices<br />

`neiroanatomia~ <strong>da</strong> msoflioSi saukeTeso<br />

saxelmZRvanelod miCneuli harisonis<br />

`Sinagani sneulebani~.<br />

gamomcemlobas ganzraxuli aqvs<br />

<strong>da</strong>istambos oqsfordis seria, romelic,<br />

marTalia, saxelmZRvanelo ar aris, magram<br />

swavlebis pirvel safexurze, zogadi ganaTlebisTvis<br />

Zalian mniSvnelovania. esenia<br />

jon amoldis `istoria~, jonaTan<br />

quleris `literaturis Teoria~, bater-<br />

<strong>da</strong> sakamaTo mravlad aris. Tun<strong>da</strong>c is faqti,<br />

rom qarTuli mwerloba SeiZleba sul<br />

sxva dros <strong>da</strong> sxva nawarmoebiT iwyebdes<br />

drois aTvlas, magaliTad, wmin<strong>da</strong> ninos<br />

cxovrebiT, an farnavazis cxovrebiT,<br />

rogorc amas zogierTi qarTveli mkvlevaric<br />

varaudobs.<br />

akademikosma mzeqala SaniZem reuven<br />

enoxs Txova, am sakiTxebTan <strong>da</strong>kavSirebiT<br />

momavalSic gaegrZelebina kvleva <strong>da</strong> ur-<br />

Cia, Tavisi mosazrebis gansamtkiceblad<br />

ufro meti <strong>da</strong> <strong>da</strong>majerebeli argumentebi<br />

moepovebina: ,,gvaqvs Zalian bevri saintereso<br />

<strong>da</strong> mniSvnelovani masala bibliis<br />

TargmanTan <strong>da</strong>kavSirebiT, magram, jerjerobiT,<br />

evropaSi saTanadod amis Sesaxeb ar<br />

ician. batoni reuvenis mosazrebebi sainteresoa,<br />

magram mainc vfiqrob, rom am sakiTxebis<br />

kvlevisas meti <strong>da</strong>fiqreba <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>kvirvebaa saWiro. qarTuli bibliuri<br />

wignebi, ZiriTa<strong>da</strong>d, iTargmnebo<strong>da</strong> monastrebSi.<br />

veWvob, rom sadme ebrauli diaspora<br />

iseTi Zlieri yofiliyo, rom qristianuli<br />

bibliuri wignebis TargmnaSi uSualod<br />

mieRo monawileoba. Tu aseTi magaliTebi<br />

ufro meti moiZebneba <strong>da</strong> Semdgomi<br />

kvleva gamoavlens amgvar faqtebs, mxolod<br />

maSin eqneba am versias arsebobis<br />

ufleba.amitom kvleva am mimarTulebiT<br />

un<strong>da</strong> gagrZeldes. sakiTxi sainteresoa,<br />

magram erTi <strong>da</strong> ori magaliTi seriozuli<br />

<strong>da</strong>skvnebis gasakeTeblad ar kmara~.<br />

mzeqala SaniZis azriT, zogierTi<br />

wignebis Targmnis dros SesaZlebelia yofiliyo<br />

ebrauli gavlena, magram amisaTvis<br />

kidev sxva faqtorebis gaTvaliswinebaa<br />

saWiro, kerZod _ ara mxolod wmin<strong>da</strong> teqstobrivi<br />

TvalsazrisiT, aramed, sad,<br />

rogor <strong>da</strong> ra pirobebSi SeiZlebo<strong>da</strong> yofiliyo<br />

iseTi mZlavri kulturuli kera,<br />

romelsac bibliis Targmanze SeiZleba<br />

moexdina gavlena.<br />

reuven enoxis naSromis Sesaxeb profesorma<br />

elguja xinTibiZemac gamoTqva<br />

mosazreba: ,,batoni reuvenis ,,fiqrebi",<br />

marTlac, yuradRebas imsaxurebs, Tumca<br />

is <strong>da</strong> makmanusis `fsiqologia~, piter<br />

kolisis `kosmologia~ <strong>da</strong> suzan blekboris<br />

`cnobiereba~, zimbardosa <strong>da</strong><br />

gerikis mTel msoflioSi aRiarebuli saxelmZRvanelo<br />

`fsiqologia <strong>da</strong> cxovreba~.<br />

`SeamCnieT, albaT, rom ramdenime<br />

wignia medicinis sfero<strong>da</strong>n. es imis Sedegia,<br />

rom Cven uSualo kontaqtebi gvaqvs<br />

medicinis fakultetis dekanTan, sandro<br />

ciskariZesTan <strong>da</strong> masTan konsultaciis<br />

Semdeg <strong>da</strong>vadgineT im wignebis sia, romlis<br />

upirvelesi saWiroebac arsebobs. sxva<br />

fakultetebTanac gvaqvs kontaqtebi, magram<br />

maT Soris medicinis fakulteti<br />

gamorCeulad aqtiuri <strong>da</strong> mowesrigebulia.<br />

rac Seexeba avtorebs, Cven <strong>da</strong>vbeWdeT<br />

roland TofCiSvilis saxelmZRvanelo<br />

`evropisa <strong>da</strong> amerikis xalxebis eTnologia~,<br />

aseve gamosacemad mzaddeba mixeil<br />

qurdianis `iberiul-kavkasiuri enaTmecnierebis<br />

safuZvlebi~, leli baramiZis<br />

`qarTuli enis istoriuli gramatika~,<br />

zurab kiknaZis `qarTuli folklori~,<br />

`qarTuli Jurnalistikis qrestomaTia~,<br />

romelic moicavs XIX saukunes. vapirebT<br />

gamovceT zurab qomeTianis `membranologia~,<br />

arnold gegeWkoris `biogeografia~,<br />

romelic SesaniSnavad ilustrirebuli<br />

wigni iqneba~, _ aRniSna nugzar wiklaurma.<br />

amJamad gamomcemlobaSi <strong>da</strong>sastambad<br />

Setanilia kidev ramdenime naSromi <strong>da</strong> mimdinareobs<br />

misi eqspertiza. sa<strong>bolo</strong>o ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

imasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, gamoices<br />

Tu ara universitetis grifiT es wignebi,<br />

miRebuli ar aris.<br />

am etapze miRebuli informaciis<br />

safuZvelze SegviZlia ganvacxadoT, rom<br />

universitetis gamomcemloba tenderis<br />

Catarebas elis. gamarjvebuli firma wlis<br />

<strong>bolo</strong>mde gamoscems 25-mde axal, maRalpoligrafiul<br />

doneze <strong>da</strong>stambul wigns.<br />

`SuSanikis wamebaSi~ moxseniebuli bibliuri teqsti SeiZleba<br />

sulac ar iyo qarTuli ?!<br />

SurTxia beroSvili<br />

qarTul-ebrauli diskusia<br />

sadiskusiod<br />

sadiskusiod<br />

sadiskusiod<br />

sadiskusiod<br />

sadiskusiod<br />

kvleva<br />

Cven mxolod ,,SuSanikis wamebaze~ <strong>da</strong>yrdnobiT<br />

ar vamtkicebT, rom biblia qarTul<br />

enaze mexuTe saukuneSi arsebob<strong>da</strong>. ,,qarTlis<br />

cxovrebaSi" weria, rom arCil mefis<br />

dros biblia, kerZod, saxareba iTargmna.<br />

aseve, SegviZlia <strong>da</strong>vimowmoT berZnuli<br />

wyaro, rodesac ioane rufusi petre iberis<br />

cxovrebaze laparakobs. misi cnobiT, petre<br />

iberma Tavis enaze zepirad ico<strong>da</strong> bibliuri<br />

wignebi. rufusi mniSvnelovani figura<br />

iyo <strong>da</strong> amitom SegviZlia vivaraudoT<br />

_ man zustad ico<strong>da</strong>, rom mexuTe saukune-<br />

Si qarTvelebs TavianT enaze hqon<strong>da</strong>T biblia.<br />

samwuxarod, evropaSi wmin<strong>da</strong>nTa did<br />

leqsikonebSi, did saZieblebSi ar aris<br />

cnobebi qarTveli wmin<strong>da</strong>nebis, maT Soris,<br />

SuSanikis Sesaxeb. Cveni movaleobaa evropel<br />

mecnierebs maT Sesaxeb vacnoboT.<br />

erTerT gzad ki Cveni diaspora meguleba,<br />

romelic saqarTvelos farglebs gareT<br />

cxovrobs <strong>da</strong> qarTul kulturas emsaxureba,<br />

maT Sorisaa reuven enoxi~.<br />

www.tsu.ge www.tsu.ge<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

11


12<br />

aRmoCena<br />

aRmoCena<br />

aRmoCena<br />

aRmoCena<br />

aRmoCena<br />

maRaltemperaturuli zegamtarobis saidumlo<br />

jer kidev ar amoxsnila<br />

8-11 oqtombers ivane javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti<br />

maspinZlob<strong>da</strong> mniSvnelovan<br />

saerTaSoriso konferencias _ `ma-<br />

Raltemperaturuli zegamtaroba,<br />

Tav<strong>da</strong><strong>pirveli</strong> koncefcia <strong>da</strong> axali<br />

Sedegebi~, romelic nobelis premiis<br />

laureatis, aleqs miuleris 80 wlisTavsa<br />

<strong>da</strong> maRaltemperaturuli zegamtarobis<br />

aRmoCenis 20 wlisTavs mieZRvna.<br />

konferenciis TbilisSi Catarebis<br />

idea ekuTvno<strong>da</strong> ivane javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

profesors aleqsandre Sengelaias,<br />

romelic aleqs miuleris mowafea.<br />

konferenciis muSaobaSi monawileob<strong>da</strong> 15<br />

qveynis 40-mde mecnieri, maT Soris<br />

nobelis premiis laureati georg<br />

bednorci, romelic, aleqs miulerTan<br />

erTad, Tbilisis saxelmwifo universitetma<br />

sapatio doqtorad airCia.<br />

maia toraZe<br />

zegamtaroba, rogorc movlena, 1911<br />

wels aRmoaCines, Tumca misi farTo gamoyeneba<br />

dRemde ar xerxdeba, radgan is Zalian<br />

<strong>da</strong>bal temperaturaze miiReba. zegamtarobis<br />

aRmoCeni<strong>da</strong>n dRemde fizikosebis ocnebaa,<br />

rom es movlena nivTierebebSi Cveulebriv<br />

oTaxis temperaturaze <strong>da</strong>imziros.<br />

Sveicarielma mecnierebma karl<br />

aleqsandr miulerma <strong>da</strong> iohanes georg bednorcma<br />

miakvlies sruliad axali tipis niv-<br />

Tierebas, romelmac zegamtarebis gamoyenebis<br />

temperatura winandelTan Se<strong>da</strong>rebiT<br />

Zalian maRla awia. es iyo e.w. kritikuli<br />

temperaturis naxtomiseburi gazr<strong>da</strong>. am<br />

aRmoCenisTvis aleqs miulers <strong>da</strong> georg<br />

bednorcs 1986 wels nobelis premia mieniWa.<br />

Sveicarieli mecnierebis fun<strong>da</strong>mentur<br />

naSroms, praqtikuli gamoyenebis TvalsazrisiT,<br />

Zalian didi mniSvneloba aqvs,<br />

radgan am movlenis <strong>da</strong>mzeris Semdeg zegamtarobis<br />

gamoyenebisTvis saWiroa ara<br />

Txevadi heliumi, aramed, Txevadi azoti,<br />

romlis fasi aTjer naklebia Txevadi heliumis<br />

fasze. amdenad, zegamtarobis gamoyeneba<br />

ekonomikurad gacilebiT ufro momgebiani<br />

<strong>da</strong> martivi gax<strong>da</strong>. marTalia, mecnierebam<br />

jer kidev ver miaRwia oTaxis temperaturas,<br />

magram, bednorcisa <strong>da</strong> miuleris<br />

mignebis Semdeg, Zalian miuaxlov<strong>da</strong> mas.<br />

am etapze mkvlevarebi ori mimarTulebiT<br />

muSaoben _ ganagrZoben axali<br />

nivTierebebis Ziebas, sa<strong>da</strong>c kidev ufro<br />

maRali iqneba kritikuli temperatura <strong>da</strong><br />

ikvleven maRaltemperaturuli zegamtarobis<br />

meqanizms. Tu isini miakvleven Ziri-<br />

Tad princips, kidev ufro maRla asweven<br />

kritikul temperaturas.<br />

TbilisSi Catarebul konferenciaze<br />

mecnierebi mniSvnelovan SeTanxmebamde<br />

mividnen _ imisTvis, rom Seiswavlon ma-<br />

Raltemperaturuli zegamtarobis fenomeni,<br />

aucilebelia kristaluri meseris rxevebis<br />

gaTvaliwineba. aqamde cnobil mecnierTa<br />

didi jgufi amtkiceb<strong>da</strong>, rom es faqtori<br />

arc ise mniSvnelovania. <strong>bolo</strong>droindelma<br />

kvlevebma <strong>da</strong> eqsperimentebma ki <strong>da</strong>a<strong>da</strong>stures,<br />

rom aucilebelia kristaluri<br />

meseris gaTvaliswineba im modelebSi, romlebsac<br />

Teoretikosebi qmnian mecnieruli<br />

eqsperimentebis safuZvelze.<br />

konferenciis monawileTa didi yuradReba<br />

<strong>da</strong>imsaxura Tsu-is profesoris,<br />

aleqsandre Sengelaias moxsenebam, romelic<br />

Seexebo<strong>da</strong> im eqsperimentul faqtebs,<br />

romlebic maRaltemperaturul zegamtarebSi<br />

jer kidev ar aris axsnili. ker-<br />

Zod, man isaubra eqsperimentebze, romelic<br />

SveicariaSi, pol Sereris institutis<br />

centrSi ganlagebul amaCqarebelze Catar<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> saintereso SedegebiT <strong>da</strong>srul<strong>da</strong>. am<br />

etapze Teoretikosebma Sedegebis axsna<br />

romelime Teoriul models un<strong>da</strong> Seusabamon.<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi<br />

Catarebul samecniero konferencias maRali<br />

Sefaseba misces monawileebma, romlebmac<br />

gaiziares saqarTvelos ganaTlebisa<br />

<strong>da</strong> mecnierebis ministris kaxa lomaias<br />

wina<strong>da</strong>deba <strong>da</strong> SeTanxmdnen, rom amgvari<br />

konferencia TbilisSi regularulad<br />

_ or weliwadSi erTxel gaimarTos.<br />

kaxa lomaia, saqarTvelos ganaTlebisa<br />

<strong>da</strong> mecnierebis ministri:<br />

_ wels ukve nobelis premiis meore<br />

laureati estumra saqarTvelos. <strong>pirveli</strong><br />

iyo germaneli biofizikosi, profesori mixeli,<br />

dRes gaxlavT Sveicarieli profesori,<br />

fizikosi bednorci. es mianiSnebs, rom<br />

saqarTvelo saerTaSoriso samecniero<br />

RonisZiebebis msoflio rukaze imkvidrebs<br />

adgils, rac mniSvnelovania axalgazrdobis<br />

mecnierebisadmi interesis kidev ufro<br />

gaRvivebis TvalsazrisiT. Cveni qveynis<br />

mTavrobis saxeliT monawileebs gavacani<br />

iniciativa, rom es konferencia regularulad<br />

Catardes saqarTveloSi, imis<strong>da</strong> mixedviT,<br />

Tu rogor aigeba samuSao grafiki im<br />

maRali rangis mecnierebisa, romlebic imyofebian<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi.<br />

giorgi xubua, ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

reqtori:<br />

_ CvenTvis didi pativia, rom nobelis<br />

premiis ori laureati _ aleqs miuleri <strong>da</strong><br />

georg bednorci Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

sapatio doqtorebi gaxdnen.<br />

aranakleb saamayoa is, rom batoni miuleris<br />

mowafe, aleqsandre Sengelaia universitetis<br />

sruli profesoria.<br />

moxaruli var, rom maRali donis konferencia<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi<br />

Catar<strong>da</strong> <strong>da</strong> masSi monawileob<strong>da</strong> 15<br />

qveynis 40-mde cnobili mecnieri msoflios<br />

TiTqmis yvela kontinenti<strong>da</strong>n. es aris didi<br />

aRiareba qarTuli sauniversiteto mecnierebisa.<br />

aleqsandre aleqsandrovi, longborgis<br />

universitetis profesori:<br />

_ konferenciam Zalian maRal doneze<br />

Caiara. aq Seikribnen a<strong>da</strong>mianebi, romlebic<br />

am Tematikaze, minimum, <strong>bolo</strong> 20<br />

wlis ganmavlobaSi muSaoben. Cven erTmaneTs<br />

Zalian kargad vicnobT <strong>da</strong> es problema<br />

dRemde yvelas awuxebs, radgan ma-<br />

Raltemperaturuli zegamtarobis saidumlo<br />

jer kidev ar amoxsnila. iseTi STabeWdileba<br />

iqmneba, rom warmoiSveba konsensusi<br />

im ZiriTadi urTierTqmedebis<br />

Taobaze, romelic pasuxismgebelia ma-<br />

Ratemperaturuli zegamtarobis procesze.<br />

yovel SemTxvevaSi, TbilisSi gamarTul<br />

konferenciaze Cven, mcire<br />

gamonaklisis gar<strong>da</strong>, SevTanxmdiT, rom<br />

kristaluri meseris rxevebTan urTierTqmedeba<br />

maRaltemperaturul zegamtarebSi<br />

umTavresia.<br />

sasiamovnoa, rom aq vxe<strong>da</strong>vT georg bednorcs,<br />

romelmac aleqs miulerTan erTad<br />

aRmoaCina maRaltemperaturuli zegamtaroba.<br />

maSin, roca isini am sakiTxze muSaobdnen,<br />

stimuli iyo maRali kritikuli temperaturis<br />

aRmoCena eleqtronebisa <strong>da</strong> meseris<br />

rxevebis Zlieri urTierTqmedebis<br />

sistemaSi.<br />

am konferenciaze <strong>da</strong>isva konkretuli<br />

sakiTxebi. kerZod, romeli urTierTqmedeba<br />

agebs pasuxs efeqtze, rogor gavzardoT<br />

temperatura, rom mivaRwioT oTaxis temperaturas,<br />

ris Sedega<strong>da</strong>c es aRmoCena Sei-<br />

Zens farTo gamoyenebiT mniSvnelobas.<br />

Tavad Teoretikosi gaxlavarT <strong>da</strong>, bunebrivia,<br />

Teoriuli sakiTxebi mainteresebs.<br />

eqsperimentuli Sedegebis Sesaxeb aq bevri<br />

saintereso moxseneba warmoadgines. gansakuTrebiT<br />

ki aRvniSnav im jgufs, romelic<br />

<strong>da</strong>kavebulia SeRwevadobis siRrmis gazomvebiT.<br />

Zalian saintereso iyo profesor<br />

aleqsandre Sengelaias moxseneba.<br />

kidev <strong>da</strong>mamaxsovr<strong>da</strong>, ramdenime moxseneba,<br />

sa<strong>da</strong>c ganxiluli iyo magnituri velis SeRwevadobis<br />

siRrme <strong>da</strong> misi <strong>da</strong>mokidebuleba<br />

temperaturaze.<br />

CemTvis mniSvnelovania, rom praqtikulad<br />

yvela (is a<strong>da</strong>mianebic ki, romlebsac ar<br />

sjero<strong>da</strong>T), SeTanxm<strong>da</strong>, rom am masalebs aqvs<br />

e.w. `polaronebi~ _ es aris eleqtronebi,<br />

romlebic Zlierad arian <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

meserTan <strong>da</strong> isini vrceldebian meseris deformaciasTan<br />

erTad.<br />

am sakiTxebze jer kidev aRmoCenamde<br />

vmuSaobdi <strong>da</strong> vici, rom bednorci <strong>da</strong> miuleri,<br />

faqtobrivad, eZebdnen polaronebs<br />

axal masalebSi. am konferenciis Semdeg<br />

ufro myarad var <strong>da</strong>rwmunebuli, rom maT<br />

is ipoves.<br />

sapatio doqtoroba niSnavs,<br />

rom me am universitetis<br />

akademiuri personalis wevri<br />

vxdebi<br />

iohanes georg bednorci, nobelis<br />

premiis laureati, Sveicarieli mecnieri:<br />

_ mas Semdeg, rac Tqveni aRmoCena nobelis<br />

premiiT aRiniSna, ra Seicvala<br />

myari sxeulebis fizikaSi?<br />

_ Cven aRmovaCineT nivTierebis<br />

sruliad axali klasi, romelSic zegamtar-<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

obas aravin eZeb<strong>da</strong>. aRmoCenis Semdeg velodiT,<br />

rom amis Taobaze mecnierebSi<br />

garkveuli skepticizmi <strong>da</strong>isadgureb<strong>da</strong>,<br />

magram, Cven<strong>da</strong> gasakvirad, man Zalian didi<br />

aJiotaJi gamoiwvia. ramdenime a<strong>da</strong>mianma<br />

<strong>da</strong>ijera, rom es simarTle iyo <strong>da</strong> Cveni Sedegebi<br />

gaimeora, ramac kidev ufro myarad<br />

<strong>da</strong>a<strong>da</strong>stura, rom marTlebi viyaviT. amis<br />

Semdeg <strong>da</strong>iwyo arnaxuli bumi am mimarTulebiT.<br />

Sedegad is miviReT, rom zegamtarobis<br />

kritikuli temperatura,<br />

romelic aRmoCenis dros 35 kelvini iyo,<br />

amJamad 135 kelvinia..<br />

rac Seexeba am movlenis axsnas, jerjerobiT,<br />

20 weli gavi<strong>da</strong> <strong>da</strong> mTeli msoflios<br />

mecnierebi Tavs imtvreven misi meqanizmis<br />

axsnaze, magram, jerjerobiT, Sedegebi ar<br />

Cans.<br />

didi progresia aRmoCenis praqtikuli<br />

gamoyenebis, teqnikuri <strong>da</strong> inJinruli TvalsazrisiTac.<br />

Tavi<strong>da</strong>n Zneli iyo zegamtari<br />

kabelebis <strong>da</strong>mzadeba, magram amJamad ukve<br />

meore Taobis zegamtari kabelebi mzaddeba,<br />

romlebic TavianTi monacemebiT ukve<br />

bevrad aWarbeben tradiciul denis<br />

gamtarebs, magaliTad, rogoricaa spilen-<br />

Zi.<br />

maRaltemperaturuli zegamtarobis<br />

aRmoCenam, aseve, didi impulsi misca eqsperimentuli<br />

meTodebis <strong>da</strong>xvewas <strong>da</strong> <strong>da</strong>muSavebas.<br />

amitom, dRes, gacilebiT meti arsenali<br />

gvaqvs esperimentuli kvlevebisaTvis,<br />

rac, imis mimaniSnebelia, rom Sesa-<br />

Zloa, axali aRmoCenebis winaSe <strong>da</strong>vdgeT.<br />

_ albaT, sxva universitetebis sapatio<br />

doqtoric brZandebiT. ra SegrZnebaa,<br />

roca xe<strong>da</strong>vT, rom Tqvens <strong>da</strong>msaxurebas ase<br />

afaseben <strong>da</strong> aRiareben?<br />

_ ra Tqma un<strong>da</strong>, am momentebSi yovelTvis<br />

meufleba siamayis grZnoba, radgan<br />

is saqme, romelic erTad gavakeTeT me<br />

<strong>da</strong> Cemma kolegam, aleqs miulerma, <strong>da</strong>fasebuli<br />

<strong>da</strong> Sefasebulia msoflios sxva<strong>da</strong>sxva<br />

qveyanaSi. ra Tqma un<strong>da</strong>, sapatio doqtoroba<br />

niSnavs, rom me am universitetis akademiuri<br />

personalis wevri vxdebi, rac<br />

CemTvis Zalian didi pativia.<br />

mokled<br />

avstraliaSi moRvawe qarTveli mecnieris<br />

leqciebi Tsu-Si<br />

avstraliaSi moRvawe qarTveli mecnieri, maTematikosi estate xmalaZe, romelmac<br />

SarSan warmatebuli studentisTvis stipendia <strong>da</strong>awesa, ramdenime kviraa, zust<br />

<strong>da</strong> sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakultetis IV kursis studentebisa <strong>da</strong> magistrantebisTvis<br />

kiTxulobs intensiur kurss `Sesavali SemTxveviT procesTa TeoriaSi<br />

<strong>da</strong> misi gamoyenebebi~. leqciebi noembris TveSi <strong>da</strong>sruldeba, ris Semdegac<br />

studentTa am jgufTan muSaobas profesor estate xmalaZis asistenti gaagrZelebs.<br />

gisenis universitetis profesorma Tsu-Si<br />

sajaro leqcia waikiTxa<br />

Tsu-Si stumrad imyofeba gisenis (germania) universitetis profesori lorenc<br />

kingi, romelic, qarTvel <strong>da</strong> ucxoel mecnierebTan erTad, 2008 wlis seqtemberSi<br />

Tsu-Si Caatarebs saerTaSoriso konferencias Temaze: `gar<strong>da</strong>mavali periodi evropasa<br />

<strong>da</strong> kavkasiis qveynebSi~.<br />

gisenis universitetsa <strong>da</strong> ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitets Soris didi xania, partnioruli urTierTobebi arsebobs. SarSan Tsuis<br />

delegacia miwveuli iyo gisenis universitetis saiubileo dReebze, sa<strong>da</strong>c<br />

qarTvelma profesorma aleqsandre Sengelaiam wamoayena saerTaSoriso konferenciis<br />

TbilisSi Catarebis idea, rasac mecnierTa <strong>da</strong> DAAD-is warmomadgenelTa mxri<strong>da</strong>n<br />

mxar<strong>da</strong>Wera mohyva.<br />

am etapze profesori lorenc kingi samuSao Sexvedrebs atarebs Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetsa <strong>da</strong> DAAD-is warmomadgenlobaSi. 17-19 oqtombers profesorma<br />

lorenc kingma waikiTxa sajaro leqcia Temaze: `Tanamedrove geografiis<br />

aqtualuri sakiTxebi~.<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge tsu.ge<br />

www.tsu.ge<br />

www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

axali interpretaciebi argonavtebze<br />

maka ldokoneni<br />

saqarTvelosa <strong>da</strong><br />

kvipross Soris<br />

urTierToba axal<br />

Sinaarss iZens<br />

konferenciis farglebSi<br />

Tsu-is reqtorma giorgi xubuam<br />

<strong>da</strong> kviprosis universitetis humanitaruli<br />

fakultetis dekanma<br />

ioanis taifakosma ivane javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetsa <strong>da</strong><br />

kviprosis universitets Soris<br />

urTierTTanamSromlobis xelSekrulebas<br />

moaweres xeli. xelSekruleba<br />

saqarTvelos <strong>da</strong><br />

kviprosis sauniversiteto sivrceebis<br />

<strong>da</strong>axloebas, studentebisa<br />

<strong>da</strong> profesor-maswavleblebis<br />

mobilobis gaaqtiurebas Seuwyobs<br />

xels. giorgi xubuam imedi<br />

gamoTqva, rom or qveyanas Soris<br />

arsebuli kulturuli urTier-<br />

Tobebis tradiciebi aRdgeba <strong>da</strong><br />

axal Sinaarssac SeiZens.<br />

ioanis taifakosis gancxadebiT,<br />

kviprosis universitetis humanitarul<br />

fakultets SesaniSnavi<br />

inteleqtualuri potenciali,<br />

Tanamedrove teqnikuri aR-<br />

Wurviloba <strong>da</strong> saberZneTTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebul <strong>da</strong>rgebSi maRali<br />

donis kvlevebis warmoebis Sesa-<br />

Zlebloba gaaCnia, rac mimdinare<br />

akademiuri wli<strong>da</strong>n orive universitetisTvis<br />

karg winapirobad<br />

iqceva saxelSekrulebo punqtebis<br />

Sesasruleblad.<br />

mosazrebebi medeas<br />

Tvalebze<br />

konferenciis msvlelobaSi<br />

argonavtebis TqmulebasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT ara erTi saintereso<br />

mosazreba gamoiTqva. mimoixiles<br />

heliosis kolxuri<br />

memkvidreoba, aietis qveyana <strong>da</strong><br />

argo homerosis tradiciaSi,<br />

medeas saxe Tanamedrove qarTuli<br />

mxatvruli kulturis konteqstSi,<br />

Tanamedrove berZnul<br />

dramaturgiaSi, italiur kulturaSi:<br />

miTologiaSi, Tanamedrove<br />

literaturis zogierT nimuSSi,<br />

musikasa <strong>da</strong> ikonografia-<br />

Si. saubari van gogis, evripides,<br />

lars fon trierisa Tu pazoliniseul<br />

medeasac Seexo. imsjeles<br />

argonavtikis teqstis ori tradiciiT<br />

wakiTxvis audio-esTetikur<br />

efeqtsa Tu argonavtikis<br />

Temis asaxvis formebze bizantiur<br />

romanSi, argonavtebis miTis<br />

enigmatur logikasa Tu qristianul<br />

saxismetyvelebaze.<br />

didi interesi gamoiwvia axalgazr<strong>da</strong><br />

venecieli mecnieris,<br />

filipomaria pontanis moxsenebam<br />

`medeas zmanebani~, romelSic<br />

igi <strong>pirveli</strong> saukunis<br />

<strong>da</strong>sawyisSi Seqmnili papirusis<br />

gragnilis (saxelwodebiT `Papirus<br />

Oxyrinchus 4712~) fragmentebis<br />

aRdgenas cdilob<strong>da</strong>.<br />

`Papirus Oxyrinchus 4712~-is asze<br />

meti fragmenti sami wlis win jovan<br />

batista <strong>da</strong>lesiom gamosca.<br />

saerTaSoriso konferencia _ argonavtika <strong>da</strong> msoflio kultura<br />

saerTaSoriso konferencia `argonavtika <strong>da</strong> msoflio kultura~ ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis klasikuri filologiis, bizantinistikisa <strong>da</strong> neogrecistikis<br />

institutSi 1-<strong>da</strong>n 3 oqtombramde mimdinareob<strong>da</strong>. konferencia saberZneTis kulturis saministrosa <strong>da</strong><br />

saqarTveloSi saberZneTis saelCos urTierTTanamSromlobiT Catar<strong>da</strong>.<br />

sxva<strong>da</strong>sxva qveynis mecnierebma erTmaneTs sakuTari mosazrebebi gauziares. konferenciis ganmavlobaSi<br />

maT saSualeba hqon<strong>da</strong>T, Tvalyuri edevnebinaT argonavitikis sferoSi warmoebuli Tanamedrove<br />

gamokvlevebisTvis. samecniero diskusiebi sxva<strong>da</strong>sxva mimarTulebiT warmoeb<strong>da</strong>: `argonavtika<br />

<strong>da</strong> antikuri kultura~, `argonavtika postantikur epoqaSi~, `argonavtika Tanamedrove msoflioSi~.<br />

konferenciis <strong>da</strong>srulebis Semdeg berZenma stumrebma saqarTveloSi is adgilebi moinaxules, sa<strong>da</strong>c<br />

istoriam argonavtebis kvali dRemde Semoinaxa.<br />

klasikuri filologiis, bizantinistikisa <strong>da</strong> neogrecistikis institutis direqtoris, profesor<br />

rismag gordezianis gancxadebiT, msgavsi konferenciebi kidev erTxel a<strong>da</strong>sturebs, rom universiteti<br />

mxolod saswavlo funqciiT ar ifargleba, aramed igi tradiciulad agrZelebs samecniero muSaobas,<br />

rogorc mecnierTa aqtivobis gamosavlenad, aseve studentebisTvis uaxlesi informaciis miwodebis<br />

mizniT. rac Seexeba argonavtikis Temas, is marTalia uZvelesia, Tumca aqtualuroba ar <strong>da</strong>ukargavs <strong>da</strong><br />

rogorc nebismieri WeSmaritad mecnieruli Rirebulebis problema, gamudmebiT kvlevas saWiroebs.<br />

mecnierebi varaudoben, rom es<br />

sakmaod mwiri nawyvetebi argonavtikis<br />

Temaze Seqmnili elinisturi<br />

epikuri poeziis fragmentebi<br />

un<strong>da</strong> iyos, romlis apolonios<br />

rodoselTan kavSiri ucnobia.<br />

aqve mogaxsenebT, rom berZeni<br />

poeti <strong>da</strong> filologi apolonios<br />

rodoseli Cv.w.aR-mde III<br />

saukuneSi moRvaweob<strong>da</strong>. swored<br />

man Seiswavla <strong>da</strong> literaturulad<br />

ga<strong>da</strong>amuSava argonavtebis<br />

kolxeTSi mogzaurobis amsaxveli<br />

miTebi. `argonavtikis~ pirvel<br />

or wignSi detalurad aris<br />

gadmocemuli argonavtebis<br />

gasamgzavreblad mzadeba <strong>da</strong><br />

kolxeTamde gavlili gza. mesame<br />

wignSi medeas iasonisadmi siyvarulia<br />

aRwerili. meoTxe wigni<br />

ki samSoblosken mimavali argonavtebis<br />

fantastikur mogza-<br />

urobas eZRvneba. `argonavtika-<br />

Si~ koncentrirebuli faqtebis<br />

siuxve iseT STabeWdilebas qmnis,<br />

rom apolonios rodoseli<br />

cdilob<strong>da</strong>, araferi gamorCeno<strong>da</strong><br />

mis xelT arsebuli mdi<strong>da</strong>ri<br />

tradiciebi<strong>da</strong>n.<br />

ukanasknel wlebSi sagrZnoblad<br />

gaizar<strong>da</strong> interesi apolonios<br />

rodoselis `argonavtikis~<br />

mimarT. mecnierebi poemis<br />

leqsikur <strong>da</strong> stilistur analizsa<br />

Tu masSi warmodgenili<br />

epikuri formulebis garCevas<br />

didi yuradRebiT epyrobian.<br />

filipomaria pontani Tavis<br />

moxsenebaSi `POxy4712~-is ucnobi<br />

striqonebis gamoaSkaravebas<br />

Seeca<strong>da</strong>: <strong>pirveli</strong> <strong>da</strong> meore fragmentis<br />

wakiTxvisa <strong>da</strong> interpretaciis<br />

Semdeg irkveva, rom<br />

saubaria medeas sizmarze, romelSic<br />

igi aietis xarebis mier<br />

gamofatrul Tavis sayvarel iasons<br />

xe<strong>da</strong>vs. es ambavi apoloniosis<br />

III wignSi moTxrobil medeas<br />

cnobil sizmars hgavs. nawyvetebis<br />

Tavmoyris Semdeg filipomaria<br />

pontani gvTavazobs<br />

striqonebis wakiTxvis sakuTar<br />

mcdelobas: `man <strong>da</strong>fara Tavisi<br />

gugebi uZilo quTuToebis qveS,<br />

TiTqos eZinebo<strong>da</strong>~.<br />

`Cven ar SegviZlia vivaraudoT,<br />

Tu rogor ganviTardeba<br />

sizmari, ver vimsjelebT, ra kav-<br />

Siri aqvs mas rodoselis medeas<br />

sizmarTan, romelSic medea Caereva<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>exmareba iasons umZi-<br />

mesi samuSaos SesrulebaSi. papirusis<br />

me-11 <strong>da</strong> me-12 striqonebi<br />

exmianeba apoloniosTan iasonisa<br />

<strong>da</strong> medeas <strong>pirveli</strong> saidumlo<br />

Sexvedris epizodis Sesavals.<br />

es pasaJi imiTac aris saintereso,<br />

rom mas mohyveba<br />

samedicino protokolis msgavsi<br />

ram, romelic aRwers medeas<br />

sasiyvarulo emociebs gmiris<br />

gamoCenisas. saeWvoa, rom es analogiebi<br />

SemTxveviTi iyos~, - ganmartavs<br />

filipomaria pontani.<br />

mecnieris azriT, papirusebi<br />

exeba poemas, romelic did yuradRebas<br />

amaxvileb<strong>da</strong> medeas<br />

CaZinebis processa <strong>da</strong> sizmris<br />

<strong>da</strong>wyebaze: es SeiZleba <strong>da</strong>kav-<br />

Sirebuli iyos im mosazrebebTan,<br />

romlebic literaturaSi<br />

medeas TvalebTan <strong>da</strong>kavSirebiT<br />

figurirebs (evripide<strong>da</strong>n apoloniosamde<br />

<strong>da</strong> grilparceri<strong>da</strong>n pazolinsa<br />

<strong>da</strong> ariel dorfmanamde).<br />

SesaZloa, es formulireba aseve<br />

gvaxsenebdes aristoteles `fiziologiur<br />

doqtrinas sizmrebis<br />

Sesaxeb,~ romelic Seesabameba<br />

elinisturi epoqisTvis tipiur<br />

<strong>da</strong>interesebas sabunebismetyvelo<br />

mecnierebiT <strong>da</strong> rac apoloniosis<br />

mier `argonavtikaSic"<br />

gaxlavT <strong>da</strong>mowmebuli.<br />

aristoteles traqtatis<br />

(sizmris fiziologiaze) mixedviT<br />

`sizmrebi warmoqmnilia aRqmaTa<br />

moZraobiT grZnobiTi organoebi<strong>da</strong>n<br />

sisxlis gavliT ukan<br />

`SegrZnebis organomde" anu gulamde,<br />

romelic tradiciam, antikuri<br />

tragediebi<strong>da</strong>n moyolebuli,<br />

gansazRvra rogorc sizmris<br />

WeSmariti adgili.<br />

`zoga<strong>da</strong>d rom vTqvaT, mjera,<br />

rom cota Tu uaryofs, rom poema,<br />

romlis fragmentebi Semonaxulia<br />

`POxy4712~-Si medeas sizmris warmoqmnasa<br />

<strong>da</strong> arss exeba. struqturul<br />

<strong>da</strong> lingvistur doneze am nawyvetebs<br />

bevri msgavseba aqvs rodoselis<br />

mesame wignis pasaJebTan.<br />

es ori elementi SeiZleba srulad<br />

Seesabamebodes argonavtebis<br />

Sesaxeb sxva cnobili elinisturi<br />

poemi<strong>da</strong>n SemorCenil variants~, _<br />

acxadebs filipomaria pontani <strong>da</strong><br />

`POxyrinchus 4712~-Tan <strong>da</strong>kavSirebiT<br />

sam ZiriTad problemas gamoyofs:<br />

`Tu Cveni papirusis poema<br />

apoloniosis argonavtikaze<br />

adrindelia, un<strong>da</strong> ugulebelvyoT<br />

mirleeli asklipiades<br />

msjeloba, romlis mixedviT apoloniosma<br />

yvelaferi gadmoiRo<br />

kleonisagan. apoloniosi mar-<br />

Tlac <strong>pirveli</strong> iyo, vinc monologebisa<br />

<strong>da</strong> sizmrebis axali literaturuli<br />

modelebi Semoitana?<br />

<strong>pirveli</strong> iyo is, vinc medea<br />

gmir qalad <strong>da</strong> siyvarulisa <strong>da</strong><br />

qalurobis gansaxierebad <strong>da</strong>gvisaxa?<br />

<strong>da</strong> rogor un<strong>da</strong> SevafasoT<br />

imis SesaZlebloba, rom<br />

saukuneebis Semdgom kleonis<br />

naSromi yofiliyo valerius<br />

flakusis argonavtikis wyaro?<br />

ra un<strong>da</strong> vuyoT axlandel<br />

Teoriebs, romlebic ugulebelyofen<br />

elinistur periodSi<br />

miTologiuri epikis tradiciis<br />

arsebobas?~<br />

ga<strong>da</strong>ylapa Tu ara<br />

gveleSapma iasoni<br />

Savi zRvis saerTaSoriso<br />

universitetis profesorma,<br />

filologma <strong>da</strong> folkloristma<br />

qeTevan sixaruliZem argonavtebis<br />

Tqmulebis ucnobi<br />

versia warudgina msmenels. misi<br />

moxseneba saxviTi xelovnebis im<br />

Zeglebs Seexo, romlebze warmodgenili<br />

epizodebic ar <strong>da</strong>sturdeba<br />

sayovelTaod cnobil<br />

miTologiur tradiciaSi. amis<br />

mizezi is gaxlavT, rom folkloruli<br />

wyaroebi yovelTvis ar<br />

aisaxebo<strong>da</strong> werilobiT Zegleb-<br />

Si <strong>da</strong> droTa ganmavlobaSi <strong>da</strong>viwyebas<br />

eZleo<strong>da</strong>.<br />

Cvenamde moRweuli argonavtebis<br />

Tavga<strong>da</strong>savali literaturulad<br />

<strong>da</strong>muSavebuli versiaa.<br />

savaraudoa, rom mas safuZvlad<br />

<strong>da</strong>edo folkloruli siu-<br />

Jeti, romelsac zepirsityvierebaSi<br />

usaTuod eqnebo<strong>da</strong> Sesabamisi<br />

varianti. amas a<strong>da</strong>sturebs<br />

is faqtic, rom antikuri xanis avtorebi<br />

zogjer gansxvavebul<br />

informacias gvawvdian Tqmulebis<br />

calkeuli epizodebisa <strong>da</strong><br />

gmirebis Sesaxeb.<br />

qalbatoni qeTevani argonavtebis<br />

miTis erTerTi versiis<br />

rekonstruqcias vatikanis muzeumSi<br />

<strong>da</strong>culi wiTelfiguruli<br />

kiliqsis saSualebiT axdens.<br />

kiliqsze gamosaxuli gveleSapi<br />

a<strong>da</strong>mians gadmoanTxevs piri<strong>da</strong>n.<br />

SesaZloa vivaraudoT, rom es<br />

gmiri iasonia <strong>da</strong> gveleSapis mier<br />

misi ga<strong>da</strong>ylapvisa <strong>da</strong> Semdeg<br />

amonTxevis faqtTan <strong>da</strong>kavSirebiT<br />

adre arsebuli cnoba amJamindel<br />

TqmulebaSi ara gvaqvs.<br />

`_ savaraudoa, rom mxatvarma<br />

kilisze Tqmulebis misTvis<br />

cnobili epizodi gamosaxa,<br />

romelic droTa ganmavlobaSi<br />

<strong>da</strong>viwyebas mieca. sazogadod,<br />

gveleSapis mier gmiris ga<strong>da</strong>ylapva<br />

uZvelesi <strong>da</strong> universaluri<br />

motivia. igi gveleSapis<br />

saxis semantikas ukavSirdeba,<br />

ramac iniciaciis ritualis mi-<br />

Tologiuri gaazreba ganapiroba~,<br />

_ aRniSnavs qeTevan sixaruliZe.<br />

gveleSapi rTuli miTologiuri<br />

saxea, masSi erTmaneTs erwymis<br />

gvelisa <strong>da</strong> Tevzis simbolika<br />

Tu funqciebi, rasac misi<br />

qarTuli saxeli `gvelveSapi~<br />

mSvenivrad gamoxatavs. fizikur<br />

msoflio msoflio msoflio msoflio msoflio kultura<br />

kultura<br />

kultura<br />

kultura<br />

kultura<br />

ZalasTan erTad gveleSapi sibrZnis<br />

gansaxierebacaa. masTan<br />

ziarebuli a<strong>da</strong>miani gansakuTrebuli<br />

SesaZleblobebiT aRiWurveba.<br />

amisTvis ki mis wiaRSi,<br />

ufro sworad mucelSi un<strong>da</strong> Casuliyo,<br />

sai<strong>da</strong>nac gar<strong>da</strong>saxuli<br />

gamodio<strong>da</strong>.<br />

`_ amgvari procesi gaazrebul<br />

iqna, rogorc sikvdilis<br />

gziT RvTaebriobasTan ziareba<br />

<strong>da</strong> igi xelaxali Sobis semantikiT<br />

<strong>da</strong>itvirTa. rogorc Cans,<br />

gveleSapis mier gmiris ga<strong>da</strong>ylapva<br />

<strong>da</strong> amonTxeva arqauli<br />

miTologiuri siuJeti iyo,<br />

romelic iniciaciis rituals<br />

<strong>da</strong>edo safuZvlad <strong>da</strong> romlis<br />

rudimentebi gvxvdeba msoflios<br />

xalxTa folklorul-eTnografiul<br />

masalebSi,~ _ aRni-<br />

Sna qeTevan sixaruliZem.<br />

gveleSapTan mebrZol wmin<strong>da</strong><br />

giorgis ikonografiaSi xan<br />

Tevzis, xan gveleSapis qercliseburi<br />

javSani acvia. qercliseburad<br />

ganlagebuli liTonis<br />

firfitebis msgavsi ornamenti<br />

brinjaos xanis kavkasiaSi<br />

aRmoCenil nivTebzec gvxvdeba<br />

<strong>da</strong> mas Tevzifxuri ewodeba. amgvari<br />

javSani romaelTa aRWurvilobaSic<br />

Sedio<strong>da</strong>, magram misi<br />

miTologiuri semantika didi<br />

xnis <strong>da</strong>viwyebulia.<br />

kavkasiaSi rom gveleSapis<br />

Zlieri kulti arsebob<strong>da</strong>,<br />

folklorul-eTnografiuli<br />

masalebic a<strong>da</strong>sturebs: erTer-<br />

Ti miTis mixedviT, mTis<br />

napralSi gawolilma gveleSapma<br />

gamozar<strong>da</strong> gmiri <strong>da</strong> mas<br />

jaWvis perangi aCuqa, riTac<br />

gmiri uZleveli gaxa<strong>da</strong>. gar<strong>da</strong><br />

amisa, kavkasiis teritoriaze<br />

didi raodenobiT aris aRmoCenili<br />

megaliTuri figurebi –<br />

egreTwodebuli veSapoidebi.<br />

zogierT maTgans zurgze sawmisi<br />

an cxvris tyavi aqvs amotvifruli,<br />

rac imaze migvaniSnebs,<br />

rom maT baraqianobisa <strong>da</strong> samefo<br />

xelisuflebis mfarvelis<br />

funqcia ekisrebo<strong>da</strong>T. swored<br />

amis gamo icavdnen sagangebod<br />

xeze gamofenil sawmiss,<br />

rogorc RvTaebis sim<strong>bolo</strong>s.<br />

qeTevan sixaruliZis azriT,<br />

argonavtebis TqmulebaSi sawmisis<br />

mo<strong>da</strong>raje gveleSapis arseboba<br />

kavkasiur tradiciebs<br />

efuZnebo<strong>da</strong>. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

ar aris gamoricxuli,<br />

rom iasonic yofiliyo gvele-<br />

Sapisgan ga<strong>da</strong>ylapul gmirTa<br />

ricxvSi, igi xom kolxeTSi im<br />

mizniT Camovi<strong>da</strong>, rom sakuTar<br />

qveyanaSi mefis statusiT <strong>da</strong>brunebuliyo<br />

_ mefis taxtis<br />

misaRebad gmirs ki gamorCeuli<br />

Zala, yovlismcodneoba <strong>da</strong> gan-<br />

Wvretis unari un<strong>da</strong> hqono<strong>da</strong>.<br />

savaraudoa, rom miTis<br />

CvenTvis ucnob versiaSi iasoni<br />

ki ar itaceb<strong>da</strong> sawmiss, aramad<br />

iniciaciis gziT moipoveb<strong>da</strong><br />

mas, rogorc samefo xelisuflebis<br />

sim<strong>bolo</strong>s. vatikanis<br />

muzeumSi <strong>da</strong>cul wiTelfigurul<br />

kiliqszec albaT es momentia<br />

asaxuli~.<br />

www.tsu.ge www.tsu.ge<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

13


14<br />

universitetis universitetis universitetis universitetis universitetis stumari stumari stumari stumari stumari<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

saxelmwifo aris droebiTi realobis avtonomia<br />

nino kakulia<br />

_ `gamarjoba batono givi! Cveni virtualuri<br />

gacnoba Sedga~ _ literaturul<br />

forumSi `eblitfo~ Tqven ase gecnobaT<br />

uamravi a<strong>da</strong>miani, vinc Tqveni<br />

SemoqmedebiT interesdeba. urTierTobis<br />

aseT formaze ga<strong>da</strong>svla ram gikarnaxaT?<br />

Tqven kargad `miiReT~ <strong>da</strong> SeiTviseT<br />

komunikaciis axali teqnologia maSin,<br />

roca Tqveni Taobi<strong>da</strong>n zogierT maTgans<br />

kompiuteris mimarT agresiac ki aqvs.<br />

mainc rogor migizi<strong>da</strong>T am `eSmakis gamogonilma~<br />

ekranma?<br />

_ aRmovaCine, rom mwerals sWirdeba<br />

komunikacia. misi sityva, leqsi, moTxroba<br />

Tu esse _ es aris komunikaciis saSualeba<br />

garkveul auditoriasTan, Sens<br />

mkiTxvelTan. wignebi ar iyideba! wignebis<br />

tiraJi, rogorc wesi, ar aRemateba<br />

orasi<strong>da</strong>n aTass. forumSi aTasobiT a<strong>da</strong>miani<br />

gvexmianeba, vinc realurad waikiTxa<br />

Cemi <strong>da</strong> sxvaTa teqstebi. es drom gviTxra<br />

<strong>da</strong> aq ukve buzRuni Tu 80-iani wlebis mentalitetiT<br />

siaruli absurdia. ise, wavitrabaxeb<br />

<strong>da</strong> vityvi, rom Sinaganad novatorobis<br />

momxre viyavi, var <strong>da</strong> ase movkvdebi<br />

albaT... ar miyvars <strong>da</strong>xavsebuli azrovneba.<br />

tariel Wanturia xumrobs xolme:<br />

`aTasma seroJam iswavla manqanis tareba<br />

<strong>da</strong> ra gax<strong>da</strong>, me <strong>da</strong> Senc rom viswavloTo~.<br />

elementaruli mondomebaa saWiro, meti<br />

araferi. Tavi<strong>da</strong>n Cems leqsebs ver vaqveynebdi,<br />

Srifts ver vcvlidi, sasacilo<br />

dReSi viyavi, magram ar Semrcxva <strong>da</strong> viswavle.<br />

_ Tqven universiteteli brZandebiT<br />

<strong>da</strong> sainteresoa Tqveni Sexeduleba<br />

dRevandel studentur cxovrebaze.<br />

gsurT Tu ara, dRes universitetSi swavlobdeT?<br />

Tu Tqveni dro job<strong>da</strong>... modis<br />

Taoba, romelmac saerTod araferi icis,<br />

ra xdebo<strong>da</strong> sabWoTa periodis dros Tqveni<br />

studentobisas...<br />

_ diax, samwuxarod, me viyavi sab-<br />

Wouri periodis studenti. am wlebis mimarT<br />

nostalgias aTasi mizezis gamo namdvilad<br />

ar vgrZnob, Tumca maSin a<strong>da</strong>mian-<br />

Ta Soris urTierTobebi politizirebuli<br />

ar iyo, rac dRes ase menatreba. me var<br />

26 maiss <strong>da</strong>badebuli <strong>da</strong> es universitetSi<br />

swavlis dros Cems tragediad iqca. yovel<br />

<strong>da</strong>badebis dReze jibeSi pasporti<br />

medo, radgan megobrebTan erTad qeifis<br />

dros Tavze <strong>da</strong>gvadgebo<strong>da</strong> xolme erTi<br />

maiori (suk-is kabineti<strong>da</strong>n), romelsac<br />

Tavisi `kudebi~ hyav<strong>da</strong> <strong>da</strong> gvekiTxebodnen:<br />

_ ras aRniSnavTo? mogexsenebaT, es<br />

iyo saqarTvelos <strong>da</strong>moukideblobis dRe,<br />

Cven es Zalian kargad vicodiT... merab<br />

kostava, SoTa CantlaZe ... xom absoluturad<br />

gansxvavebulad moazrovne axalgazrdebi<br />

iyvnen <strong>da</strong> 26 maiss universitetis<br />

ezoSi Cveni Tavyriloba TvalSisacemi<br />

iyo.<br />

dRes visac un<strong>da</strong> swavla, aqvs is muxti<br />

<strong>da</strong> is survili, rom iswavlos, misTvis<br />

SesaniSnavi periodia. is wignebi, rac gvenatrebo<strong>da</strong>,<br />

yovelTvis gamogvqon<strong>da</strong> konstantine<br />

gamsaxurdias Tu sxva didi mwerlebis<br />

biblioTekebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> Cumad vavrcelebdiT<br />

qseroaslebs. bednieri var,<br />

rom 1961 wels movxvdi unikalur biblioTekaSi,<br />

romelic saqarTveloSi pirvel<br />

bibliofils _ Salva alxaziSvils<br />

ekuTvno<strong>da</strong>. me 17 wli<strong>da</strong>n swored im biblioTekaSi<br />

gavizarde.<br />

dRevandel studentebs ki meti<br />

Tavisufleba aqvT Tun<strong>da</strong>c im kuTxiT,<br />

rom rac Cven dros iyo problemuri, is<br />

dRevandeli TaobisTvis xelmisawvdomia.<br />

qalis <strong>da</strong> vaJis urTierToba tabu<strong>da</strong>debuli<br />

Tema iyo, garkveuli kontrolis qveS<br />

viyaviT yvela. malviT absoluturad yvelaferi<br />

xdebo<strong>da</strong>, magram dRes es Tema Riaa.<br />

forumSi givi alxaziSvilTan<br />

* * *<br />

ase varsebobT, amboxi<strong>da</strong>n amboxebamde<br />

Cndeba pauza erTwliani, Tormetwliani an oTxwliani<br />

<strong>da</strong> dRe-Rames viTvliT pulsiviT,<br />

gaxSirebuli sunTqvis siTbo minebs <strong>da</strong>orTqlavs,<br />

TvalSi Cagvxe<strong>da</strong>vs gaognebis wuTi gulcivi<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>vmunjdebiT, usityvobiT gavisusebiT<br />

<strong>da</strong> megafonebs, tele-arxebs Seesevian<br />

igiveobis usaxuri habitusebi...<br />

29. 09. 2007<br />

Znelia, ukomentarod <strong>da</strong>tovo poetis leqsad naTqvami, miT ufro maSin, rodesac<br />

igi forumSi gepatiJeba... Cveni rubrikis stumaria givi alxaziSvili. a<strong>da</strong>miani, romelic<br />

politikaSi arasdros ereva, Tumca azri Tu moereva, arasdros ixevs ukan _ Tqvas<br />

misi saTqmeli.<br />

bunebrivia, mimdinare politikuri bataliebi <strong>da</strong> CvenTvis istoriulad kargad nacnobi<br />

morigi isteria yvelas gvibiZgebs did politikaze sja-baasisken. Tavs aravin waagebs,<br />

Tuki imas ityvis, risi Tqmac ar eSinia. mTavaria, a<strong>da</strong>mians ar eSinodes, rom misi sityvebi<br />

mocemul istoriul periodSi SeiZleba popularulad sulac ar JRerdes, magram<br />

icodes erTi ram: rom misi sityvebis ukan qveynis momavali Taobis warmomadgenelTa<br />

bedi dgas.<br />

amiT imis Tqma min<strong>da</strong>, rom dro Seicvala<br />

<strong>da</strong> axalgazrdobac ufro Tavisufalia.<br />

Tumca <strong>bolo</strong>mde arc isini arian Tavisufalni<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom totalitaruli<br />

reJimi aRar aris. visac pasuxismgeblobis<br />

grZnoba aqvs, is verasdros iqneba<br />

Tavisufali.<br />

RvTis winaSe raRac garkveuli SiSi xom<br />

gvaqvs yvelas. dostoevskis aqvs aseTi<br />

gamoTqma: `Tu RmerTi ar arsebobs, maSin<br />

yvelaferi <strong>da</strong>saSvebia~. ai, `yvelafris<br />

<strong>da</strong>SvebaSi~ rom ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong>, Tu ga<strong>da</strong>dis Cveni<br />

<strong>da</strong>mokratia, es aris cudi.<br />

_ sabWoTa xelisuflebisTvis universiteti<br />

yovelTvis iyo is kera, romlis<br />

wiaRSic gamoTqmul Tavisufal<br />

azrs, umeteswilad, igi angariSs uwev<strong>da</strong>.<br />

aq `azvirTebuli talRa~ xSirad abalanseb<strong>da</strong><br />

kidec xelisuflebis qmedebebs.<br />

universitets es misia ukve aRar akisria,<br />

radgan Tavisufali sityvis Tqma dRes<br />

qveynis parlamentSic SeiZleba <strong>da</strong> uamravi<br />

demokratiuli instituti muSaobs<br />

sazogadoebrivi azris formirebisTvis.<br />

amdenad, dRes prioritetulia ganaTleba<br />

politikis gareSe. sainteresoa Tqveni<br />

azri ganaTlebis reformaze...<br />

_ Zalian Wkviani wmin<strong>da</strong> mama ambob<strong>da</strong><br />

(me xSirad vimeoreb am sityvebs), rom saxelmwifo<br />

aris droebiTi realobis avtonomia.<br />

am droebiTi realobis avtonomia-<br />

Si arian saministroebi <strong>da</strong> ministrebi, romlebic<br />

droebiTi realobis nawili arian.<br />

droebiTi realoba aris droebiTi imitom,<br />

rom droebiTi realoba aucileblad<br />

Seicvleba xval, zeg... Sesabamisad, ganaTlebis<br />

reformac an <strong>da</strong>ixveweba, an mova<br />

sxva xelisufleba <strong>da</strong> mas Secvlis. magram<br />

saqarTveloSi ar SeiZleba iyos gamudmebuli<br />

revoluciuri cvlilebebi, radgan<br />

Cven ase saxelmwifod ver CamovyalibdebiT.<br />

vxe<strong>da</strong>vT, rom ganaTlebis prioritetebi<br />

absoluturad Seicvala. ar momwons,<br />

rodesac klasikur filologiaSi naklebi<br />

yuradReba eqceva, magaliTad, hagiografiuli<br />

Zeglebis kvlevas.<br />

sabWoTa periodSi ideologiuri iyo<br />

yvela humanitaruli <strong>da</strong>rgi _ es gaxl<strong>da</strong>T<br />

saSineleba, amdenad ver vityvi, rom maSin<br />

ukeTesi ganaTleba gvqon<strong>da</strong>. magram specifikur<br />

<strong>da</strong>rgebs _ klasikur filologias,<br />

maTematikas, fizikas, biologias didi xelSewyoba<br />

hqon<strong>da</strong> <strong>da</strong> es <strong>da</strong>rgebi xelSeux-<br />

ebelic iyo im TvalsazrisiT, rom aq ver<br />

Caakvexebdi marqss, engelss, lenins, stalins...<br />

amitom am kuTxiT gacilebiT uke-<br />

Tesi swavleba gvqon<strong>da</strong>.<br />

dRes ki ar momwons is sistema, rodesac<br />

bakalavriatis <strong>da</strong>mTavreba arafers<br />

niSnavs, Tuki swavlas magistraturaSi an<br />

doqtoranturaSi ar gaagrZeleb.<br />

_ universitetSi saswavleblad dRes<br />

Zalian pragmatuli Taoba modis. Tu adre<br />

moTxovna iyo filologiur specialobebze,<br />

SarSanac <strong>da</strong> welsac gamoikveTa, rom<br />

abiturientebi ufro ekonomikisa <strong>da</strong> biznesis<br />

mimarTulebebs irCeven. es aixsneba<br />

imiT, rom studentebi aqe<strong>da</strong>nve<br />

zrunaven sakuTar keTildReobaze. ras<br />

ityviT am tendenciaze, rogorc poeti,<br />

romlisTvisac sulieri sazrdo ufro<br />

mets niSnavs, albaT, vidre materialuri?<br />

_ 60-ianelebis mwerlobas rom ga<strong>da</strong>xedoT,<br />

maT publicistur werilebs Tvali<br />

rom ga<strong>da</strong>avloT, ilia iqneba es, akaki<br />

Tu vaJa... amas usaTuod karg tendenciad<br />

CaTvliT. me amaze ramdenime weli vimuSave<br />

<strong>da</strong> erTi-ori werilic gamovaqveyne. guli<br />

ukvdeba yvelas, rom qarTvel kacs<br />

ekonomikuri cnobiereba ar aqvs. sul<br />

somxebi arian vaWrebi. qarTveli kaci ar<br />

aris bunebiT racionaluri, vaWrobisken<br />

midrekili. ai, Cveni istoria: Tava<strong>da</strong>znauroba<br />

adga <strong>da</strong> Tavisi mamulebi <strong>da</strong>yi<strong>da</strong> mxolod<br />

imitom, rom briuselSi eqeifaT <strong>da</strong><br />

peterburgSi kargad eseirnaT an kargad<br />

CaecvaT. amiT isini <strong>da</strong>CaCanakdnen <strong>da</strong>, faqtobrivad,<br />

kvdomis es procesi <strong>da</strong>inaxa<br />

iliamac, akakimac <strong>da</strong> vaJamac.<br />

saqarTvelo kapitalizmis gavlis<br />

gareSe uceb moxv<strong>da</strong> sabWour sistemaSi <strong>da</strong>,<br />

Sesabamisad, Sromis kulturac amitom<br />

aris CvenTan ase <strong>da</strong>bali. Tan<strong>da</strong>Tan, am<br />

`Sokuri Terapiis~ procesSi, a<strong>da</strong>mianebi<br />

sul ufro cdiloben, TavianTi cxovreba<br />

axal Targze ga<strong>da</strong>awyon.<br />

sabWoTa periodSi yvelaze Rirebuli<br />

profesia iyo medicina. mas ar Camouvardebo<strong>da</strong>,<br />

aseve, Rvinis teqnologia. es is ori<br />

sfero iyo, sa<strong>da</strong>c didi fulis Sovna Sei-<br />

Zlebo<strong>da</strong>. maSin cnobili iyo, rom filologi<br />

<strong>da</strong> humanitari did fuls ver iSovi<strong>da</strong>,<br />

Tumca am mimarTulebaSic iyo erTi<br />

aseTi `xvreli~ _ disertacia. icavdnen<br />

e.w. `tufta~ disertaciebs, magaliTad,<br />

Temaze: `leninis saxe qarTul poeziaSi~<br />

<strong>da</strong> xdebodnen doqtorebi. maT `warmatebuli~<br />

a<strong>da</strong>mianebi erqvaT, hqon<strong>da</strong>T maRali<br />

xelfasi <strong>da</strong> privilegia, rac maTi cxovrebis<br />

weszec aisaxebo<strong>da</strong>. `mamamisi profesoria<br />

<strong>da</strong> mas un<strong>da</strong> mivaTxovoT Cveni<br />

qaliSvili~ _ es erTerTi gavrcelebuli<br />

fraza gaxl<strong>da</strong>T <strong>da</strong> is dro rom wavi<strong>da</strong>,<br />

kargia!<br />

_ anu Tqven winaaRmdegi xarT sazogadoebaSi<br />

privilegirebuli fenis<br />

warmoSobisa, Tun<strong>da</strong>c es iyos inteligencia?<br />

Cven dRes swored Semoqmedi a<strong>da</strong>mianebis<br />

miZinebis problemas ganvicdiT.<br />

iqneb amis mizezi is aris, rom aseT a<strong>da</strong>mianebs<br />

aRar vafasebT, aRar wavaxalisebT,<br />

aqtiurad arenaze aRar gamogvyavs?<br />

_ mwerali un<strong>da</strong> iyos Tavis adgilze<br />

<strong>da</strong> un<strong>da</strong> akeTos is, rac un<strong>da</strong> akeTos.<br />

CemTvis ar aris saWiro araviTari privilegia.<br />

nu Txouloben privilegiebs _<br />

`radgan Cven vwerT leqsebs <strong>da</strong><br />

moTxrobebs, Cven mTavrobam un<strong>da</strong> gvar-<br />

Cinoso!~ aseT midgomas rom vaprotesteb,<br />

amis gamo bevri mwerali memtereba. amave<br />

dros, Semoqmedi a<strong>da</strong>mianebisadmi mTavrobis<br />

mxri<strong>da</strong>nac araswori <strong>da</strong>mokidebulebaa.<br />

qarTul mwerlobaSi arc erTi proeqti ar<br />

xorcieldeba. aq laparaki ar aris pir<strong>da</strong>pir<br />

<strong>da</strong>finansebaze, stipendiis micemaze an<br />

fulis Cuqebaze. saubaria warmatebuli<br />

proeqtebis ganxorcielebis xelSewyobaze.<br />

rodesac me <strong>da</strong> tariel Wanturias kulturis<br />

saministro uars gvetyvis Cvens<br />

mier Sedgenili qarTuli poeziis anTologiaze<br />

im erTaderTi mizeziT, rom<br />

qarTuli poezia saxelmwifos prioriteti<br />

ar aris, raRaze un<strong>da</strong> vilaparakoT?<br />

Cvennair patara qveyanaSi SeuZlebelia<br />

literaturis bazris ime<strong>da</strong>d <strong>da</strong>toveba. es<br />

niSnavs literaturuli kritikis kvdomas,<br />

dramaturgiis kvdomas, poeziisas <strong>da</strong> es<br />

saxezea...<br />

_ riT axsniT Tun<strong>da</strong>c im tendencias,<br />

rom qarTuli literatura suls Rafavs?<br />

es yvela namdvil qarTvels aRelvebs,<br />

radgan Cveni mwerlobi<strong>da</strong>n aRar modis is<br />

muxti, romelic sazogadoebisTvis<br />

saWiro _ sakvebi Rirebulebebis <strong>da</strong>mkvidrebas<br />

uwyob<strong>da</strong> xels?<br />

_ Cven ase globalurad ar vfiqrobT.<br />

ai, magaliTad, bazarSi gaiyideba viRac<br />

wiTelTmiani gogos wigni saTauriT:<br />

`coli wavi<strong>da</strong> saRalatod~. bazarma misca<br />

`<strong>da</strong>bro~ <strong>da</strong> es ukve sakmarisia. aq literaturaSi<br />

Carevaze ki ar aris laparaki, am<br />

SemTxvevaSi vexebiT, zoga<strong>da</strong>d, kulturaze<br />

zrunvis Temas. leqseni Tu Caenacvla<br />

klasikas, es didi <strong>da</strong>msaxurebaa Cveni<br />

presis, radiosi Tu televiziisa.<br />

CavTvaloT, rom, jerjerobiT, didi civilizaciis<br />

ganapira poziciaze varT. Tumca<br />

civilizacia di<strong>da</strong>d ar mxiblavs, radgan<br />

civilizacias kultura arafrad uRirs<br />

<strong>da</strong> igi iseTive uRmerToa, rogorc<br />

globalizacia. civilizacia <strong>da</strong> kultura<br />

erTi <strong>da</strong> igive arasdros yofila. civilizacia<br />

Tavisi sabazro kanonebiT<br />

kedelTan ayenebs kulturas _ es aris<br />

faqti. amitom patara qveynebis xelisuflebam<br />

un<strong>da</strong> gaacnobieros, ra gaakeTos<br />

kulturis ga<strong>da</strong>sarCenad. viRacebs fulebi<br />

ki ar un<strong>da</strong> urigos, aramed erTi-ori<br />

Sadrevani Cvenc un<strong>da</strong> gagvikeTos. dResdReobiT<br />

saqarTveloSi ar gamodis arc<br />

erTi literaturuli Jurnali, romelsac<br />

kulturis saministro proeqtis<br />

doneze mainc exmarebodes.<br />

_ xelisuflebisTvis, dRes, mwerlebi<br />

saSiSroebas namdvilad ar warmoadgenen,<br />

radgan isini politikur procesebSi<br />

aqtiurad aRar erevian. Tumca umetesobas<br />

sakmaod agresiuli pozicia<br />

aqvs <strong>da</strong> esec ganapirobebs maT gaucxoebas<br />

dRevandeli politikisgan.<br />

aravin icis, qveyana amiT igebs Tu<br />

agebs, dRes `Tqma sjobs araTqmasa~ Tu<br />

piriqiT, magram sainteresoa _ ras<br />

fiqrobs batoni givi alxaziSvili mwerlis<br />

rolze aseT <strong>da</strong>Zabul viTareba-<br />

Si?<br />

_ 2003-Si mox<strong>da</strong> revolucia, giorgobis<br />

dRe iyo... is, rom SevardnaZe ga<strong>da</strong>dga<br />

<strong>da</strong> es axalgazrdebi movidnen, amis <strong>pirveli</strong><br />

momxre viyavi. pirvel arxze gamovedi<br />

<strong>da</strong> vTqvi: mxarSi <strong>da</strong>vudgeT maT <strong>da</strong> erTad<br />

mivxedoT qveyanas-Tqo. es iyo Cveni<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba. es azri dRemde ar Semicvlia.<br />

aqtiur politikaSi arasodes vyofilvar.<br />

iyvnen mwerlebi parlamentSi <strong>da</strong><br />

maT Tavi mogvWres, zogma dsT-s misca xma...<br />

Cems saTqmels ki leqsSi vambob xolme.<br />

mokled, asea...<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

www.tsu.ge<br />

www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

a<strong>da</strong>mianis sunTqvasTan<br />

gariTmuli wigni,<br />

romelic mkiTxvels<br />

`filosofiur gunebaze<br />

<strong>da</strong>ayenebs~<br />

wignis `evdemosi _ meore<br />

sizmari (anu drois Sesaxeb)~ avtori<br />

saqarTveloSi kviprosis<br />

sagangebo <strong>da</strong> sruluflebiani<br />

elCi leoni<strong>da</strong>s pantelidisi gaxlavT.<br />

wigni berZnuli<strong>da</strong>n Targmna<br />

humanitaruli fakultetis<br />

klasikuri filologiis mimarTulebis<br />

asocirebulma profesorma,<br />

Tsu-is xarisxis uzrunvelyofis<br />

samsaxuris ufrosma<br />

irine <strong>da</strong>rCiam. qarTuli gamocemis<br />

re<strong>da</strong>qtorebi arian: filosofiis<br />

doqtori, humanitaruli<br />

fakultetis profesori <strong>da</strong> amave<br />

fakultetis xarisxis uzrunvelyofis<br />

samsaxuris ufrosi anastasia<br />

zaqariaZe <strong>da</strong> cnobili<br />

qarTveli mwerali, literaturul<br />

premia `sabas~ mflobeli<br />

SoTa iaTaSvili. wignis prezentacia<br />

gaimarTa konferenciaze<br />

`argonavtika <strong>da</strong> msoflio kultura~<br />

klasikuri filologiis,<br />

bizantinistikisa <strong>da</strong> neogrecistikis<br />

institutSi.<br />

evdemosi platonis akademiis<br />

kviproseli msmeneli <strong>da</strong> aristoteles<br />

megobari yofila. ciceronis<br />

Tanaxmad, <strong>da</strong>axloebiT Zv.w.aRiT<br />

359 wels igi fereSi mogzaurobisas<br />

mZimed <strong>da</strong>sneulebula.<br />

erT saRamos evdemoss gamoecxa<strong>da</strong><br />

RvTaebrivi silamazis Wabuki,<br />

romelmac gamojanmrTeleba <strong>da</strong><br />

samSobloSi <strong>da</strong>bruneba uwinaswarmetyvela<br />

(evdemosi garkveuli<br />

politikuri mosazrebebis<br />

gamo kviprosze ver Cadio<strong>da</strong>).<br />

evdemosi marTlac gamojanmrTel<strong>da</strong>,<br />

magram male sirakusas-<br />

Tan maxloblad brZolaSi <strong>da</strong>iRupa<br />

<strong>da</strong>, amrigad, mxolod misi suli<br />

<strong>da</strong>brun<strong>da</strong> `maradiul samSoblo-<br />

Si~. evdemosis sikvdiliT SeZrwunebul<br />

aristoteles Seuqmnia<br />

nawarmoebi _ dialogi `sulis<br />

Sesaxeb~, romelmac Cvenamde ver<br />

moaRwia.<br />

leoni<strong>da</strong>s pantelidisis `evdemosi<br />

- meore sizmari (anu<br />

drois Sesaxeb)~ axalgazr<strong>da</strong><br />

kviproseli filosofosis, evdemosis<br />

amqveyniuri cxovrebis<br />

ukanasknel saRamos gadmogvcems.<br />

mas kvlav RvTaebrivi<br />

Wabuki gamoecxadeba, droSi amogzaurebs<br />

<strong>da</strong> Zveli niqoziis erTerT<br />

kafeSi moaxvedrebs. iq Tavmoyrili<br />

axalgazrdebi <strong>da</strong> studentebi<br />

evdemoss filosofiur<br />

saubarSi iwveven.<br />

`mkrexelobad nu CamiTvliT,<br />

Cemi mokrZalebuli filosofiuri<br />

Txzuleba aristoteles msgavsad<br />

rom <strong>da</strong>vasaTaure. mindo<strong>da</strong><br />

xazi gamesva, rom filosofiis<br />

enas dro ar cvlis. wignis weris<br />

dros miznad visaxavdi, rom<br />

nawarmoebis wakiTxva erTi amosunTqviT<br />

yofiliyo SesaZlebeli,<br />

anu ise, rogorc operis an<br />

simfoniuri musikis aRqmas axerxebs<br />

a<strong>da</strong>miani. didi survili mqon<strong>da</strong>,<br />

`evdemosi~ xmamaRlac advili<br />

sakiTxavi gamx<strong>da</strong>riyo, anu teqsti<br />

a<strong>da</strong>mianis sunTqvasTan yofiliyo<br />

gariTmuli~, _ ganacxa<strong>da</strong><br />

wignis avtorma.<br />

wignis wardgenaze qalbatonma<br />

irine <strong>da</strong>rCiam wignis de<strong>da</strong>azrze<br />

isaubra: `pantelidisis kvlevis<br />

<strong>da</strong>xmarebiT mkiTxveli<br />

Tanamedrove filosofiuri azris<br />

siRrmeebs sruliad araor-<br />

dinaluri formiT eziareba.<br />

STambeW<strong>da</strong>via wignis avtoris inteleqti,<br />

mdi<strong>da</strong>ri informacia,<br />

romelsac igi flobs. batonma<br />

pantelidisma qarTvel mkiTxvels<br />

kidev erTxel misca saSualeba<br />

_ isaubros <strong>da</strong> ikamaTos<br />

filosofiaze, anu uyvardes <strong>da</strong><br />

pativi miagos sibrZnes~.<br />

`evdemosi~ saukeTeso SenaZeni<br />

iqneba qarTveli mkiTxvelisTvis.<br />

vinai<strong>da</strong>n masSi sainteresod<br />

aris Sezavebuli antikurobis<br />

suli, dialogis platoniseuli<br />

meTodi <strong>da</strong> XX saukunis Tanamedrove<br />

mkiTxvelis safiqrali.<br />

profesor rismag gordezianis<br />

azriT, wigni qarTvel mkiTxvels<br />

`filosofiur gunebaze <strong>da</strong>ayenebs~.<br />

almanaxi `Taobebi~<br />

<strong>da</strong>safiqreblad<br />

Taobebs ga<strong>da</strong>ecema<br />

almanaxi `Taobebi~ Tavisi<br />

`teqstebiTa <strong>da</strong> avtorebiT kaleidoskops<br />

ufro waagavs, vidre<br />

tradiciul literaturul gamocemas.<br />

masSi axali <strong>da</strong> Zveli<br />

nawarmoebebi yovelgvari literaturuli<br />

niSnis, mimdinareobis,<br />

qronologiisa <strong>da</strong> Janrobrivi<br />

gansxvavebis gareSea Tavmoyrili~,<br />

_ aRniSnavs almanaxis<br />

SesavalSi Tanamedrove poeti<br />

lela samniaSvili.<br />

almanaxis Seqmnis ideis avtoria<br />

erovnuli biblioTekis mecnierebisa<br />

<strong>da</strong> samoqalaqo ganaTlebis<br />

departamentis direqtori<br />

emzar jgerenaia. `Taobebis~<br />

prezentacia 18 oqtombers,<br />

erovnul biblioTekaSi gaimar-<br />

Ta. pirvel nomerSi 68 avtori<br />

gaerTian<strong>da</strong>, romelTagan yvelaze<br />

ufrosi qalbatoni iza orjonikiZe,<br />

umcrosi ki axalgazr<strong>da</strong><br />

poeti sandro lorTqifaniZe<br />

(xviara) gaxl<strong>da</strong>T. almanax `Taobebis~<br />

konsultants, mweral givi<br />

alxaziSvils miaCnia, rom saerTo<br />

gulgrilobis fonze mwerloba<br />

mkiTxvelamde miRwevis novatorul<br />

saSualebebs poulobs:<br />

`internet-sivrceSi qarTuli mwerlobisTvis<br />

gamoCn<strong>da</strong> axali gza<br />

<strong>da</strong> imedia, rom igi Tan<strong>da</strong>Tan<br />

<strong>da</strong>ibrunebs Tavis adgils, gamoaRwevs<br />

savalalo viTarebi<strong>da</strong>n~ .<br />

marTlac, ukanaskneli wlebis<br />

ganmavlobaSi virtualuri<br />

sivrce qarTveli avtorebisTvis<br />

mkiTxvelTan urTierTobis<br />

originalur saSualebad iqca.<br />

ukve erTi welia, rac sxva<strong>da</strong>sxva<br />

Taobis mwerlebs saqarTvelos<br />

parlamentis erovnuli biblioTekis<br />

literaturuli forumi<br />

`eblitfoc~ maspinZlobs.<br />

`eblitfo~ 2006 wlis 18 oqtombers<br />

gaixsna erTaderTi TemiT<br />

`saubrebi literaturaze~. maleve<br />

Caisaxa proeqt `TiTo-<br />

TiTos~ ideac.<br />

`pirvelad, <strong>da</strong>viT yanCaSvilis<br />

(iorikis) poeziis saRamoze gamovacxadeT,<br />

rom male almanaxs<br />

gamovcemdiT, romelSic literaturuli<br />

saRamoebis maspinZlebis<br />

TiTo nawarmoebi Sevido<strong>da</strong>.<br />

amgvarad Seiqmna eleqtronuli<br />

literaturuli Jurnali `TiTo-<br />

TiTo.~ rac Seexeba almanaxis saxelwodebas<br />

_ `Taobebi~, igi literaturaTmcodne<br />

merab Ra-<br />

RaniZem <strong>da</strong> zaza SaTiriSvilma SemomTavazes~,<br />

_ ganacxa<strong>da</strong> erovnuli<br />

biblioTekis mecnierebis,<br />

kulturuli programebisa <strong>da</strong><br />

samoqalaqo ganaTlebis departamentis<br />

direqtoris moadgilem<br />

giorgi kilaZem.<br />

almanaxis meore nomeri `eblitfos~<br />

axal proeqts _ saxelwodebiT<br />

`yvelaze metad~ ganaxorcielebs.<br />

masSi Seva avtoris<br />

SerCeuli TiTo nawarmoebi, aqve<br />

<strong>da</strong>wers sakuTar mosazrebasac,<br />

Tu ratom Tvlis SerCeul nawarmoebs<br />

Tavis SemoqmedebaSi yvelaze<br />

mniSvnelovnad.<br />

`vfiqrob, kidev erTi saxli<br />

Sendeba literaturisTvis. mwerlebs<br />

TavianTi Semoqmedebis <strong>da</strong>sabinaveblad<br />

<strong>da</strong> sulis mosaTqmelad<br />

axali Weri eqnebaT~,<br />

_ ganacxa<strong>da</strong> almanaxis prezentaciaze<br />

poetma nato ingoroyvam.<br />

wigni `<strong>da</strong>faruli Suqi~<br />

SarSan SveciaSi<br />

gamoica <strong>da</strong> wlis<br />

saukeTeso wignis premia<br />

<strong>da</strong>imsaxura<br />

<strong>da</strong>faruli Suqi `qveynis gaCeniseuli<br />

<strong>pirveli</strong> sami dRis Suqia~,<br />

romelic a<strong>da</strong>mianis samoTxi<strong>da</strong>n<br />

gamodevnis Semdeg Sewy<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

ebraelTa rwmeniT, mesiis mosvlis<br />

dRisTvis aris Semonaxuli.<br />

sxva ganmartebiT, <strong>da</strong>faruli Suqi<br />

`samyaros Sesaqmisi mTeli Svidi<br />

dRis Suqia~. metaforulad ki igi<br />

a<strong>da</strong>mianis Sinagani, WeSmariti<br />

didi Suqi gaxlavT _ `wmin<strong>da</strong><br />

wyaroseuli~.<br />

wignis _ `<strong>da</strong>faruli Suqi~ avtori<br />

Tanamedrove ebraeli mwerali,<br />

mecnieri, kritikosi, literaturaTmcodne,<br />

nobelis premiis<br />

laureati, Tanamedrove israelis<br />

literaturuli procesebis<br />

mkvlevari, israelis pen-klubis<br />

Tavmjdomare orcion barTana<br />

gaxlavT. misi Semoqmedeba 29<br />

enazea Targmnili. `<strong>da</strong>faruli<br />

Suqi~ SarSan SveciaSi gamoica <strong>da</strong><br />

wlis saukeTeso wignis premia<br />

<strong>da</strong>imsaxura.<br />

saqarTveloSi orcion bar-<br />

Tana pirvelad xuTi wlis win Camovi<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> karga xani moandoma<br />

qarTuli xasiaTisa Tu sulis<br />

Taviseburebebis Seswavlas. swored<br />

maSin gauCn<strong>da</strong> survili,<br />

ebraul enaze ga<strong>da</strong>eTargmna qar-<br />

Tveli poetis leqsebi <strong>da</strong> reuven<br />

enoxis (enuqaSvilis) <strong>da</strong>xmarebiT<br />

galaktionis oc<strong>da</strong>aTi leqsi Targmna<br />

kidec. reuven enoxi ivane javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi moRvaweob<strong>da</strong>,<br />

man Tavisi cxovrebis<br />

saukeTeso wlebi saqarTvelosa<br />

<strong>da</strong> qarTuli mecnierebis ganvi-<br />

Tarebas miuZRvna, qarTuli literaturis<br />

ara erTi Sedevri Targmna<br />

ivriTze. masve ekuTvnis orcion<br />

barTanas `<strong>da</strong>faruli Suqis~<br />

qarTuli Targmani.<br />

`<strong>da</strong>faruli Suqi~ <strong>pirveli</strong><br />

wignia, romelic Tanamedrove<br />

ebrauli eni<strong>da</strong>n qarTul enaze<br />

iTargmna. es mniSvnelovani literaturuli<br />

movlena 10 oqtombers<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi<br />

– saqarTveloSi israelis<br />

saelCos, Tsu-sa <strong>da</strong> arielis<br />

sauniversiteto centris (samariaSi)<br />

xelSewyobiT gaimarTa.<br />

`mixaria, rom am wignma swored<br />

Cvens universitetSi ixila<br />

dRis Suqi. gansakuTrebul madlobas<br />

movaxseneb Cvens stumars,<br />

israelis sagangebo <strong>da</strong> sruluflebian<br />

elCs saqarTveloSi, baton<br />

SabTai curs, romelic Zalisxmevas<br />

ar iSurebs qarTulebrauli<br />

kulturuli Tu sauniversiteto<br />

urTierTobebis gaRrmavebis<br />

mizniT~, _ ganacxa<strong>da</strong><br />

Tsu-is reqtorma giorgi xubuam.<br />

wignis gamomcemelma, profesorma<br />

amiran gomarTelma aRniSna,<br />

rom, samwuxarod, qarTul<br />

kulturas israelSi naklebad<br />

icnoben. man mzadyofna gamoTqva<br />

krebulis _ `aTi saukeTeso<br />

qarTuli moTxroba~ ebraul<br />

enaze gamosacemad.<br />

ebrauli saxlis programebis<br />

koordinatoris, zaira <strong>da</strong>varaSvilis<br />

azriT, orcion barTana<br />

Tavis nawarmoebSi swored a<strong>da</strong>mi-<br />

anis Sinagan Suqze saubrobs. gar<strong>da</strong><br />

amisa, avtori `<strong>da</strong>farul Suq-<br />

Si~ zogadsakacobrio SekiTxvebs<br />

svams, romelTa nawils Tavad<br />

scems pasuxs, nawils ki mkiTxvels<br />

utovebs <strong>da</strong>safiqreblad.<br />

prezentaciis <strong>bolo</strong>s orcion<br />

barTanam Sekrebil sazogadoebas<br />

sakuTari wigni<strong>da</strong>n nawyveti<br />

waukiTxa: `<strong>da</strong>e, Tavad<br />

nawarmoebma isaubros Tavis<br />

Tavze. ar min<strong>da</strong> winaswar gagifu-<br />

WoT ganwyoba _ kiTxva xom intimuri<br />

procesia mkiTxvelsa <strong>da</strong><br />

wigns Soris.~<br />

`Cemi gza~ anu zogi ram,<br />

rac mariam<br />

lorTqifaniZes<br />

gaaxsen<strong>da</strong><br />

akademikos mariam lorTqifaniZis<br />

<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 85-e, xolo<br />

samecniero-pe<strong>da</strong>gogiuri moRvaweobi<strong>da</strong>n<br />

me-60 wlis aRsaniSnavad<br />

`Tbilisis universitetis gamomcemlobam~<br />

gamosca wigni<br />

`Cemi gza (zogi ram, rac gamaxsen<strong>da</strong>)~.<br />

masSi Rvawlmosili mecnieris<br />

piradi mogonebebia warmodgenili.<br />

Sesavali werili wignis<br />

Semdgenels, Tsu-is humanitaruli<br />

fakultetis IV kursis students<br />

levan kikviZes ekuTvnis.<br />

igi xazgasmiT aRniSnavs sakuTari<br />

maswavleblis studentebisadmi<br />

gansakuTrebul <strong>da</strong>mokidebulebas:<br />

`mariam lorTqifaniZe yove-<br />

wignis wignis wignis wignis wignis Taro Taro Taro Taro Taro<br />

lTvis pativiscemiT epyroba<br />

mowafeebis azrs <strong>da</strong> maT Tavisufal<br />

moazrovneebad zrdis~.<br />

ojaxi, bavSvoba, swavlis periodi<br />

<strong>da</strong> megobrebi, maswavleblebi,<br />

<strong>da</strong>Zabuli cxovrebiseuli<br />

momentebi, moqalaqeobrivi poziciebi<br />

_ erovnuli istoriisa<br />

<strong>da</strong> qarTuli enis <strong>da</strong>sacavad gamosvla,<br />

qarTveli akademikosebis<br />

erTi aqcia, saqarTvelos<br />

ruseTTan SeerTebis 180 wlisTavis<br />

iubiles CaSla, aseve afxazeTisa<br />

Tu bagrationTa RvTiuri<br />

warmoSobis sakiTxi, eqvTime<br />

TayaiSvilis <strong>da</strong>krZalva – es <strong>da</strong><br />

sxva saintereso ambebi mariam<br />

lorTqifaniZis cxovrebi<strong>da</strong>n<br />

studentebis iniciativiT Seqmnil<br />

am mokrZalebul gamocema-<br />

Sia Tavmoyrili.<br />

gansakuTrebul yuradRebas<br />

ipyrobs `bavSvobis ocneba~ <strong>da</strong><br />

`Cemi ocneba~. rogorc irkveva<br />

akademikosi mariam lorTqifaniZe<br />

bavSvobaSi balerinobasa<br />

<strong>da</strong> pianistobaze ocnebob<strong>da</strong>. am-<br />

Jamad ki misi ocnebebi sakuTar<br />

qveyanas <strong>da</strong>strialebs:<br />

`Cemi ocnebaa, moveswro<br />

saqarTvelos gaerTianebas, Cems<br />

samSobloSi ar iyos amdeni<br />

umuSevari, <strong>da</strong>Trgunuli xalxi,<br />

amdeni maTxovari, gansakuTrebiT<br />

bavSvebi. Seiqmnas iseTi<br />

pirobebi, rom axalgazrdoba<br />

ucxoeTSi ar garbodes, vinc wasulia<br />

_ <strong>da</strong>brundes... aucilebelia<br />

axalgazrdobis erovnuli<br />

faseulobebisadmi pativiscemiT,<br />

samSoblos siyvaruliT<br />

aRzr<strong>da</strong>... Cemma maswavleblebma<br />

<strong>da</strong> maTma mowafeebma miaRwies<br />

imas, rom saqarTvelos istoria<br />

saSualo skolaSi calke sagnad<br />

iswavlebo<strong>da</strong>, gamoc<strong>da</strong> bardebo<strong>da</strong>.<br />

nu CavidenT imas mainc, risi<br />

gakeTebac, miuxe<strong>da</strong>vad didi<br />

mcdelobisa, ver moaxerxes komunistebma~.<br />

wignis <strong>bolo</strong>s qalbatoni mariami<br />

rCevas aZlevs qarTvel axalgazrdobas:<br />

`momaval studentebs<br />

vusurveb kargad gamoiyenon<br />

dro, iswavlon, ikiTxon<br />

wignebi, gaxdnen maRali donis<br />

profesionalebi, iyvnen WeSmariti<br />

mamuliSvilebi~...<br />

jildo<br />

2007 wlis nobeliantebi<br />

2007 wlis nobelis premiis<br />

laureati literaturis <strong>da</strong>rgSi<br />

britaneli mwerali qali doris<br />

lesingi gax<strong>da</strong>.<br />

doris lesingi 1919 wels<br />

<strong>da</strong>iba<strong>da</strong>. misi literaturuli debiuti<br />

1950 wels Sedga romaniT<br />

`balaxi mReris~. lesingis yvelaze<br />

mniSvnelovan nawarmoebad<br />

`oqros dRiuri~ iTvleba, romelic<br />

1962 wels gamoqveyn<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

imTaviTve msoflios ara erTi<br />

qalbatonis samagido wignad<br />

iqca. msoflio literaturuli<br />

memkvidreobis saganZurSi doris<br />

lesingis kidev orma wignma<br />

`zafxuli <strong>da</strong>isis win~ (1973 w.) <strong>da</strong><br />

`mexuTe bavSvi~ (1988w) <strong>da</strong>imkvidra<br />

adgili.<br />

SegaxsenebT, rom SarSan nobelis<br />

premia literaturis <strong>da</strong>rg-<br />

Si Turqma mweralma orhan famuqma<br />

miiRo.<br />

nobelis mSvidobis premiis<br />

laureatad aSS-is yofili viceprezidenti<br />

albert gori <strong>da</strong>saxel<strong>da</strong><br />

ekologiur problemasTan<br />

brZolis saqmeSi gaweuli RvawlisaTvis.<br />

nobelis mSvidobis premiis<br />

mflobelebi sxva<strong>da</strong>sxva<br />

wlebSi gaxdnen: andrei saxarovi,<br />

mixail gorbaCovi, nelson mandela,<br />

iasir arafati, lex valensa,<br />

jimi karteri.<br />

nobelis premia fizikaSi<br />

frang alber fersa <strong>da</strong> germanel<br />

peter griunbergs mianiWes e.w.<br />

`giganturi magnituri winaRobis<br />

efeqtis~ aRmoCenisTvis. teqnologia,<br />

romelSic es efeqti gamoiyeneba,<br />

saSualebas iZleva kompiuterebis<br />

myar diskze uzar-<br />

ÂÅÄÒÃÉ ÌÏÀÌÆÀÃÀ maka ldokonenma<br />

mazari raodenobis informacia<br />

SevinaxoT. `giganturi magnituri<br />

winaRobis efeqtis~ <strong>da</strong>xmarebiT<br />

ukanasknel wlebSi myari diskebi<br />

sakmaod miniaturuli gax<strong>da</strong>.<br />

nobelis premia medicinis<br />

<strong>da</strong>rgSi internacionalur trios<br />

(italiel mario kapeks, britanel<br />

martin evanss <strong>da</strong> amerikel oliver<br />

smits) ga<strong>da</strong>ecema. aseTi ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

nobelis komitetma<br />

kenWisyris Sedegebis Sejamebis<br />

Sedegad miiRo.<br />

nobelis premia 10 milioni<br />

Sveduri kronaa (1,4 milioni<br />

dolari). Ceks sapatio diplom-<br />

Tan erTad nobeliantebi Svede-<br />

Tis mefis - karl XVI gustavisgan<br />

dekemberSi, stokholmSi gamarTul<br />

sazeimo ceremonialze miiReben.<br />

mSvidobis premiis ga<strong>da</strong>cema<br />

ki, tradiciulad, norvegiis<br />

de<strong>da</strong>qalaq osloSi moxdeba.<br />

www.tsu.ge www.tsu.ge<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

15


16<br />

ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ?<br />

ÓÀÃ? ÓÀÃ? ÓÀÃ? ÓÀÃ? ÓÀÃ? ÒÏÃÉÓ? ÒÏÃÉÓ? ÒÏÃÉÓ? ÒÏÃÉÓ? ÒÏÃÉÓ?<br />

mniSvnelovani TariRebi<br />

13 oqtomberi reklamis dRea. <strong>pirveli</strong> sareklamo saqmianoba 1814 wels aSS-Si<br />

volni palmerma <strong>da</strong>iwyo. igi sagazeTo farTis gayidvaSi kompaniebs 25% sakomisios arTmev<strong>da</strong>.<br />

XIX saukunis cnobilma sareklamo agentma jorj pouelma 1865 wels bostonSi<br />

sakuTari sareklamo saagento <strong>da</strong>aarsa, 1869 wels ki `rouelis amerikuli sagazeTo<br />

cnobari~ gamosca, romelSic 500-mde amerikuli <strong>da</strong> kanaduri gazeTis tiraJi iyo mi-<br />

TiTebuli, rac im droisTvis sakmaod rTulad mosapovebeli monacemebi gaxl<strong>da</strong>T.<br />

1875 wels kompania `frensis uilend eieris~ mflobelebma e.w. `Ria kontaqtis~ praqtika<br />

SemoiRes: maT <strong>da</strong>adgines agentisTvis gankuTvnili sakomisios raodenoba im Tanxi<strong>da</strong>n,<br />

romelsac gamomcemeli iReb<strong>da</strong>.<br />

1946 wlis 14 oqtombers londonSi samoqalaqo inJinrebis institutis SenobaSi<br />

stan<strong>da</strong>rtizaciis nacionaluri organizaciebis konferencia gaixsna. masSi 25 qveyana<br />

monawileob<strong>da</strong>. konferenciaze stan<strong>da</strong>rtizaciis saerTaSoriso organizaciis imJamindelma<br />

prezidentma faruq sunterma wamoayena wina<strong>da</strong>deba _ 14 oqtomberi stan<strong>da</strong>rtizaciis<br />

msoflio dRed <strong>da</strong>ekanonebinaT, raTa xazi gaesvaT msoflio ekonomikis ganvi-<br />

TarebaSi stan<strong>da</strong>rtizaciis mniSvnelobisTvis.<br />

1922 wlis 17 oqtombers gaeros generalurma asambleam siRaribis winaaRmdeg<br />

brZolis saerTaSoriso dRe <strong>da</strong>awesa. 1996 wels msoflios qveynebis liderebma saerTa-<br />

Soriso samrewvelo samitze miiRes ga<strong>da</strong>wyvetileba, orjer SeemcirebinaT (2015 wlisTvis<br />

800-<strong>da</strong>n 400 milionamde) im a<strong>da</strong>mianebis ricxvi, romlebic SimSiliT ixocebian.<br />

1945 wels, gaeros wesdebis ZalaSi Sesvlis Semdeg, 24 oqtomberi gaerTianebuli<br />

erebis organizaciis saerTaSoriso dRed <strong>da</strong>kanon<strong>da</strong>. xolo generaluri asambleis<br />

1997 wlis rekomen<strong>da</strong>ciiT, gaeros wevri yvela qveynisTvis es dRe saxelmwifo zeimad<br />

gamocxad<strong>da</strong>. gaeroSi Tav<strong>da</strong>pirvelad 51 qveyana gaerTian<strong>da</strong>. dRes misi wevri 191 qveyanaa.<br />

24-<strong>da</strong>n 30 oqtombramde ganiaraRebis kvireulia.<br />

25 oqtomberi mSvidobisTvis mebrZol qalTa saerTaSoriso dRea. es TariRi,<br />

qalTa saerTaSoriso federaciis ga<strong>da</strong>wyvetilebiT, 1980 wli<strong>da</strong>n aRiniSneba.<br />

30 oqtomberi saavtomobilo transportis muSakTa dRea. cnobilia, rom msoflioSi<br />

avtomobilebis raodenoba mosaxleobis raodenobasTan Se<strong>da</strong>rebiT samjer<br />

swrafad izrdeba.<br />

30 oqtomberi politikuri represiebis msxverplTa xsovnis dRea.<br />

helovinis dResaswauli <strong>da</strong> gogra _ boroti sulebis <strong>da</strong>safrTxobad<br />

`helovini~ (halloween) erTerTi uZvelesi<br />

<strong>da</strong> farTod gavrcelebuli dResaswaulia,<br />

romelsac 31 oqtombers kana<strong>da</strong>-<br />

Si, did britaneTSi, irlandiaSi, espaneTsa<br />

<strong>da</strong> laTinur amerikaSi aRniSnaven. Tanamedrove<br />

helovini sxva<strong>da</strong>sxva kulturis,<br />

a<strong>da</strong>T-wesebisa <strong>da</strong> tradiciebis Serwymis<br />

Sedegad Camoyalib<strong>da</strong>.<br />

<strong>da</strong>axloebiT 2 aTasi wlis win Zveli<br />

keltebi (Tanamedrove irlandiis, inglisisa<br />

<strong>da</strong>, nawilobriv, safrangeTis teritoriaze<br />

mcxovrebi xalxebi) zafxuls axali<br />

wlis wina Rames acilebdnen (axali weli<br />

keltebisTvis 1 noembers iwyebo<strong>da</strong>). maT<br />

miaCn<strong>da</strong>T, rom 31 oqtombris Rames gar<strong>da</strong>cvlilebi<br />

de<strong>da</strong>miwaze brundebodnen<br />

cocxali STamomavlebis saqmeebis Sesafaseblad.<br />

am Rames Zveli keltebi boroti<br />

sulebis <strong>da</strong>safrTxobad gareuli cxovelis<br />

qurqiT imosebodnen.<br />

qristianobis gavrcelebis Semdeg<br />

araerTi warmarTuli dResaswauli aikrZala.<br />

romis papma bonifacius IV-m 1 noemberi<br />

yovelTa wmin<strong>da</strong>nTa dRed gamoacxa<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>, mas Semdeg, 1 noembers kaTolike<br />

wmin<strong>da</strong>nebisa <strong>da</strong> mowameebis sulebs ixsenieben.<br />

`helovini~ tradiciebiT amerikamac<br />

gaamdidra. 31 oqtombris Rames sakarnava-<br />

ÌÈÀÅÀÒÉ ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ<br />

ÒÄÃÀØÔÏÒÉ ÍÉÍÏ ÊÀÊÖËÉÀ<br />

ÌÈÀÅÀÒÉ ÌÈÀÅÀÒÉ ÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ<br />

ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ<br />

ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ ÌÀÉÀ ÔÏÒÀÞÄ<br />

ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ<br />

ÒÄÃÀØÔÏÒÉ<br />

ÒÄÃÀØÔÏÒÉ ÌÀÍÀÍÀ ãÖÒáÀÞÄ<br />

ÊÏÌÐÉÖÔ. ÊÏÌÐÉÖÔ. ÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À<br />

ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À ÈÀÌÀÒ ØÀÅÑÀÒÀÞÄ<br />

lo kostiumebSi gamowyobili bavSvebi<br />

kar<strong>da</strong>kar <strong>da</strong>dian, maspinZlebi ki bavSvebs<br />

uxvad asaCuqreben.<br />

`helovinis~ ganuyreli atributia gamoSignuli<br />

gogra amoWrili TvalebiT <strong>da</strong><br />

piriT. gograSi anTebul sanTels deben.<br />

es tradicia irlandiuri miTi<strong>da</strong>n iRebs<br />

saTaves. miTi Zunw jekzea, romelmac orjer<br />

moatyua eSmaki. roca jeki gar<strong>da</strong>icvala,<br />

RmerTma igi miwaze <strong>da</strong>abruna <strong>da</strong><br />

boroti Zalebis SesaSineblad Tvalebis<br />

adgilze mogizgize naxSirebi <strong>da</strong>umagra.<br />

swored amitom, Zveli irlandielebi <strong>da</strong><br />

Sotlandielebi vaSlebisa <strong>da</strong> kartofilisgan<br />

jekis sazarel saxes Wridnen. aSS-<br />

Si ki am mizniT gogrebis gamoyeneba <strong>da</strong>iwyes.<br />

xelovnebis nimuSebis efeqturad gawmendis axali saSualeba<br />

italieli restavratorebis jgufma<br />

SeimuSava axali teqnologia, romelic<br />

saSualebas iZleva xelovnebis nimuSebi:<br />

Zveleburi freskebi, suraTebi <strong>da</strong> qan<strong>da</strong>kebebi<br />

maqsimalurad efeqturad gaiwmindos.<br />

florenciis universitetis profesorma,<br />

doqtorma piero balionim Tavis<br />

kolegebTan erTad specialur gelSi<br />

kobaltisa <strong>da</strong> rkinis oqsidis nawilakebi<br />

moaTavsa <strong>da</strong> magnituri Rrubeli miiRo.<br />

Rrublis 50 nm diametriani forebi mkvlevarebma<br />

mikroemulsiiT Seavses – es<br />

gaxl<strong>da</strong>T surfakatanis molekulebisgan<br />

Semdgari naerTi (sapnismagvari, ze<strong>da</strong>pirulad<br />

aqtiuri nivTiereba), romelic<br />

gasawmendi obieqtis ze<strong>da</strong>piri<strong>da</strong>n WuWys<br />

Sreebad aZrobs.<br />

gawmendis amgvari meTodi martivi <strong>da</strong><br />

iolia: ze<strong>da</strong>pirs ramdenime milimetr<br />

gels wausvamen <strong>da</strong> 10 wuTi<strong>da</strong>n 1 saaTamde<br />

(<strong>da</strong>binZurebis xarisxis Sesabamisad) gaaCereben.<br />

warmoiqmneba firfita, romelsac<br />

magnitiT moacileben.<br />

gelis safuZvelze <strong>da</strong>mzadebul gamwmend<br />

sistemebs, marTalia, adrec iyenebdnen,<br />

magram maT xSirad uaryofiT Sedegamde<br />

mivyavdiT – webovnebis gamo isini<br />

agresiuli gamxsnelebis gareSe Znelad<br />

scildebodnen gasawmend ze<strong>da</strong>pirs, rac<br />

nimuSebis <strong>da</strong>zianebis mizezi xdebo<strong>da</strong>.<br />

balionis meTodebs mTel msoflioSi<br />

iyeneben. kolegebTan erTad igi sienisa<br />

<strong>da</strong> florenciis taZrebSi aRorZinebis periodis<br />

naxatebis aRdgenaSi monawileob<strong>da</strong>.<br />

rac Seexeba axal _ nanoteqnologiur<br />

meTods, misi gamoc<strong>da</strong> Zvelebur<br />

freskebze warmatebiT <strong>da</strong>srul<strong>da</strong>.<br />

ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:<br />

ßÄÅÒÄÁÉ:<br />

ÂÉÀ ÌÀÜÀÁÄËÉ, ÆÀÆÀ ×ÉÒÀËÉÛÅÉËÉ,<br />

ÅÀáÔÀÍ ÂÖÒÖËÉ, ÍÉÍÏ ÜÉáËÀÞÄ,<br />

ÍÏÃÀÒ áÀÃÖÒÉ, ÈÄÌÖÒ ÍÀÃÀÒÄÉÛÅÉËÉ<br />

ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ: ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ: ÉËÉÀ ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ ÂÀÌÆ.1<br />

ÂÀÌÆ.1<br />

22 10 34<br />

<br />

kvebis produqtebSi Semavali zogierTi <strong>da</strong>namati bavSvebSi<br />

hiperaqtiurobasa <strong>da</strong> yuradRebis deficits iwvevs<br />

sauThemfTonis (didi britaneTi) universitetis<br />

mecnierebma Seiswavles, Tu<br />

rogori zegavlena aqvs sabavSvo kvebis<br />

produqtebSi Semaval <strong>da</strong>namatebs 3-<strong>da</strong>n 8<br />

wlamde asakis bavSvebis qcevaze. SerCeuli<br />

300 bavSvi<strong>da</strong>n nawils SesTavazes sasmeli,<br />

romelic stan<strong>da</strong>rtuli raodenobiT saRebavsa<br />

<strong>da</strong> konservantebs Seicav<strong>da</strong>, nawils ki<br />

_ iseTi sasmeli, romelSic saerTod ar iyo<br />

msgavsi <strong>da</strong>namatebi. pirvel jgufSi bavSvebis<br />

qceva hiperaqtiuri gax<strong>da</strong>, anu aRgznebadobam<br />

zogierT SemTxvevaSi imdenad ma-<br />

Ral dones miaRwia, rom medikamentebiT<br />

Careva gax<strong>da</strong> saWiro.<br />

eqimebi a<strong>da</strong>stureben, rom saRebavebisa<br />

<strong>da</strong> konservantebis Semcveli sasmelis <strong>da</strong>levis<br />

Semdeg, saskolo asakis bavSvebis 5%-<br />

10% egreTwodebul `yuradRebis deficitis<br />

sindroms~ – ADHD (Attention deficit hyperactivity<br />

disorder) avlens. amgvari fsiqikuri<br />

moSlilobisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia hiperaqtiuroba,<br />

impulsuroba, cudi yofaqceva<br />

skolasa <strong>da</strong> saxlSi. rogorc aRmoCn<strong>da</strong>, bi-<br />

Webi ufro metad eqvemdebarebian ADHD-s,<br />

vidre gogonebi. rac Seexeba ufrosi asakis<br />

bavSvebis qcevas, negatiuri cvlilebebi<br />

maTTanac aRiniSnebo<strong>da</strong>, Tumca gamoxatvis<br />

xarisxi individualuri iyo.<br />

`eqsperimenti TvalsaCinod <strong>da</strong> safuZv-<br />

gagviZlebs Tu ara qaRaldis saxlebi<br />

statistikurma gamokvlevebma aCvena,<br />

rom amerikelebis mier yovelwliurad ga<strong>da</strong>yrili<br />

muyaos qaRaldebisgan qveynis<br />

mTel sazRvarze 15 metri simaRlis kedeli<br />

aSendebo<strong>da</strong>. amis gamo amerikelebma<br />

ga<strong>da</strong>wyvites, farTod gamoeyenebinaT<br />

mSeneblobaSi `qaRaldobetoni~ - portlandcementisa<br />

<strong>da</strong> qviSis SenaerTi,<br />

romelsac <strong>da</strong>nakuwebul makulaturas<br />

umateben. `qaRaldobetoni~ gamoirCeva<br />

simsubuqiT (misi 50-80% qaRaldia), igi<br />

kargi Tboizolatoria <strong>da</strong> sxva samSeneblo<br />

masalebze 20-30%-iT iafi jdeba.<br />

<strong>pirveli</strong> patenti cementisa <strong>da</strong> qaRaldisgan<br />

<strong>da</strong>mzadebul samSeneblo masalebze<br />

gasuli saukunis 20-ian wlebSi gaica, Tumca,<br />

maSin aravin <strong>da</strong>fiqrebula makulaturis<br />

gamoyenebis problemebze. dResdReo-<br />

♦ ingliselma statistikosebma <strong>da</strong>adgines,<br />

rom nobelis premiis laureatebi sa-<br />

Sualod 2 wliT mets cxovroben, vidre<br />

am premiaze nominirebuli maTi kolegebi,<br />

romelTac es premia ver miiRes. oskaris<br />

mflobeli kinomsaxiobebis sicocxlis<br />

xangrZlivoba ki 3,6 wliT aRemateba<br />

am premiis nominantebisas;<br />

♦ minesotas universitetis (aSS) marketingis<br />

profesorma, fsiqologma joan<br />

meiers livaim gaaanaliza sxva<strong>da</strong>sxva simaRlis<br />

WerqveS momuSave a<strong>da</strong>mianebis<br />

azrovnebis Taviseburebani. aRmoCn<strong>da</strong>,<br />

rom <strong>da</strong>balWerian samuSao kabinetebSi<br />

TanamSromlebi gacilebiT koncentrirebulebi,<br />

<strong>da</strong>kvirvebulebi <strong>da</strong> aqtiurebi<br />

arian, maRalWeriani ofisebi ki novatoruli<br />

ideebis generirebas uwyobs xels;<br />

♦ safrangeTis mefe ludoviko XV-s<br />

hyav<strong>da</strong> ministri, gvarad silueti, romlis<br />

Sesaxeb uamrav paskvilsa Tu anekdots<br />

Txzavdnen. erTxel karikaturaze<br />

batoni silueti misive Crdilis saxiT<br />

gamosaxes, ris Semdegac konturul naxatebs<br />

siluetebi <strong>da</strong>erqva. fotografiis<br />

gamogonebamde amgvari portretebi<br />

Zalze popularuli iyo;<br />

lianad gviCvenebs, rom xelovnuri <strong>da</strong>namatebi<br />

ADHD-is ganviTarebas uwyobs xels <strong>da</strong><br />

uxva<strong>da</strong>a nayinSi, sakonditro nawarmsa Tu<br />

sasmelebSi, romlebic bavSvebis kvebis<br />

racioni<strong>da</strong>n aucileblad un<strong>da</strong> amoviRoT~,<br />

– miiCnevs kvlevis xelmZRvaneli joimi<br />

stivensoni.<br />

kvlevis Sedegebs britaneTis kvebis<br />

mrewvelobis sabWos warmomadgenlebic<br />

gaecnen. maT ganacxades, rom produqtebis<br />

Semadgenlobi<strong>da</strong>n nebismieri sakvebi saRebavis<br />

amoRebaa SesaZlebeli, gar<strong>da</strong> konservantisa<br />

Sodium benzoate E211. am <strong>da</strong>namatis<br />

gauqmeba mwarmoeblebSi seriozul problemebs<br />

gamoiwvevs. miuxe<strong>da</strong>vad amisa, britaneli<br />

mSoblebi kategoriulad moiTxoven,<br />

kvebis mrewvelobam sabavSvo samzareuloze<br />

izrunos.<br />

gTavazobT im sakvebi <strong>da</strong>namatebis sias,<br />

romlebic xels uwyobs bavSvebSi ADHD –is<br />

ganviTarebas:<br />

Sanset yellow E 110 – yviTeli saRebavi;<br />

Carmoisine E122 – wiTeli saRebavi;<br />

Tartrazine E102 – axali saRebavi SuSxuna<br />

sasmelebisTvis;<br />

Ponceau 4R E124 – wiTeli saRebavi;<br />

Sodium benzoate E211 – konservanti;<br />

Quinoline yellow E110 – yviTeli saRebavi;<br />

Allura red AC129 – narinjisferi saRebavi.<br />

biT ki aSS-Si agebul asobiT SenobaSi<br />

`qaRaldobetoni~ warmatebul eqspluataciaSia.<br />

xolo qalaq maratonSi (texasis<br />

Stati) ukve meore aTwleulia, rac qaRaldis<br />

sastumro dgas.<br />

cifrebi <strong>da</strong> faqtebi<br />

♦ 700 inglisur ojaxSi Catarebulma<br />

gamokvlevam aCvena, rom ufrosklaseli<br />

bavSvebi, romlebic televizorTan<br />

yoveldRe sam saaTze mets atareben,<br />

ufro xSirad anebeben swavlas Tavs (82%iT<br />

meti maCvenebliT) vidre bavSvebi,<br />

romlebic dReSi 1 saaTis ganmavlobaSi<br />

uyureben televizors;<br />

♦ erTi samuSao dRis manZilze mbeW<strong>da</strong>vis<br />

TiTebi 20 kilometrian gzas `gadian~;<br />

♦ aSS-is mosaxleobis mxolod 55%-ma<br />

icis, rom mze varskvlavia;<br />

♦ <strong>da</strong>karguli satelevizio pultebis<br />

6%-s Turme macivarSi pouloben;<br />

♦ avstrielma bioqimikosebma aRmoaCines,<br />

rom a<strong>da</strong>mianis oflSi 373 mfrinavi<br />

SenaerTia, romlebic jamSi TiToeuli<br />

CvenTaganis individualur suns warmoqmnis;<br />

♦ msoflioSi yvelaze didi<br />

aeroporti hartsfildi (aSS) weliwadSi<br />

73 000 000 mgzavrs emsaxureba.<br />

gverdi moamza<strong>da</strong> maka ldokonenma<br />

newspaper newspaper @ @ tsu.ge tsu.ge<br />

www.tsu.ge www.tsu.ge<br />

www.tsu.ge

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!