26.08.2013 Views

La Fumado - Eventoj

La Fumado - Eventoj

La Fumado - Eventoj

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>La</strong> unua demandas, kiom da tempo post la matena vekiĝo oni fumas la unuan cigaredon.<br />

Dum nokto, fumanto eliminis grandan parton de la tabakaj elementoj, kiujn ŝli sorbis<br />

antaŭtage. Ŝli ja preskaŭ ne havas nikotinon en sango. Tiu demando esploras verŝajne la<br />

"farmakologian bezonon" de substancoj de la fumo. Se la fumanto devas fruege fumi, eĉ ĵus<br />

ellitiĝinta, eĉ se la manko ŝlin vekas nokte por ekbruligi cigaredon, tio signifas, ke ŝli estas tre<br />

dependa de kemiaj tabaksubstancoj. Pli fajne taksi la kvanton de sorbitaj elementoj necesigas<br />

biologiajn dozadojn.<br />

<strong>La</strong> dua demandas, kiom da cigaredoj oni fumas tage. Ĝi esploras kampon tute<br />

sendependan de la unua demando. <strong>La</strong> kampo de kutimo, de graveco de la gesto. Pli bona<br />

demando estus "Kiom da fojoj tage vi ekbruligas cigaredon?". Sed tiu gesto estas tiom<br />

aŭtomata, ke fumantoj ne estus kapablaj respondi. Ili devas nombri la restantajn cigaredojn en<br />

la paketo, kiun ili malfermis matene, por scii kiom ili fumadis dum la tago. Alie, la respondoj<br />

estas proksimumaj, la mezura unuo estas unu paketo. <strong>La</strong> precizeco ne superas paketduonon.<br />

Kiu diras fumi unu paketon faras "almenaŭ" 20-foje la geston por ekbruligi cigaredon. Post<br />

subtraho de la dormotempo, de la momentoj kaj lokoj, kiam kaj kie ne eblas aŭ malpermesatas<br />

fumi, tiu fumanto fumadas dum granda parto de la tago, averaĝe unu cigaredon ĉiun<br />

duonhoron. Tiel oni povas klasi kiel fumeganto tiun, kiu fumadas unu paketon aŭ pli, kaj<br />

ekstrema fumanto tiun, kiu fumadas almenaŭ du paketojn, ekbruligas cigaredon dum la<br />

manĝo, eĉ vekiĝas nokte por fumi.<br />

<strong>La</strong> biologiaj spuroj<br />

Iuj dozadoj ebligas taksi tion, kion fumanto reale eltiras el siaj cigaredoj. <strong>La</strong> plej<br />

disvastigita ĉar plej praktika kaj malplej multekosta estas la mezuro de karbono-monooksido<br />

(CO) en la aero, kiu eliras el la pulmoj. Fakte, la inhalita CO fiksiĝas ĉe hemoglobino, kie ĝi<br />

okupacias oksigenoricevingojn. Ĝi iom post iom malligiĝas el hemoglobino kiam oni spiras<br />

puran aeron. Oni povas ĝin dozi en la elspirita aero, same kiel per alkoholoblovtesto. Oni ne<br />

blovas en sakon, sed en tubon konektitan al dozadilo. Tiu ĉi senpere afiŝas la rezulton en ppm.<br />

Tio estas la nacilingva mallongaĵo de "partoj po miliono" de CO. Unu kuba metro (m 3 )<br />

entenas unu milionon da kubaj centimetroj, do tio signifas, ke fumanto, kiu legas sur ekrano<br />

"40 ppm", forĵetas 40 cm 3 de pura CO en unu m 3 de elspirita aero. Tiu mezuro precize<br />

samvaloras la sangokvanton. Oni povas ankaŭ rekte dozi la karbono-monooksiditan<br />

hemoglobinon, sed tio necesigas sangoelprenon kaj laboratorion. Ĉiam oni trovas iomete da<br />

karbono-monooksido en la elspirita aero de normala homo, ĉar la bruloj en nia korpo<br />

produktas iom da ĝi, ne pli ol 3-4 ppm en la elspirita aero. Tamen karbono-monooksido ne<br />

devenas nur el tabaka fumo. Se en trafikŝtopado vi inhalus multe da rubgasoj el la najbaraj<br />

aŭtoj, vi povus elspiri ĝis 10 ppm. Oni iom arbitre uzas tiun nivelon por diferencigi tiujn, kiuj<br />

fumis kaj tiujn, kiuj ne fumis. Tamen iuj fumantoj, kiuj ne inhalas, ne trapasas tiun<br />

limvaloron. Multe da fumantoj restas sub 30 ppm, sed aliaj atingas 50, eĉ 100 ppm.<br />

Dozado de karbono-monooksido havas avantaĝon, ĉar la organismo ĝin ne transformas.<br />

Oni ĝin forĵetas tia, kia ĝi estis inhalita. Ĝi do mezuras bone la intensecon de inhalo, do<br />

sorbon de ĉiuj aliaj tabakaj elementoj, precipe de nikotino. Malavantaĝe, la korpo ĝin<br />

eliminas iom tro rapide. Ĝia duonvivo daŭras nur de 3 ĝis 5 horojn. <strong>La</strong> eliminado estas pli<br />

rapida, kiam oni pli ofte spiras. Tiel, fumanto, kiu ne fumis de la antaŭa tago, aŭ kuradis por<br />

veni al la konsultejo, eble ne transpasas la normalan limvaloron.<br />

Teorie, dozi nikotinon en la sango estus la plej bona maniero mezuri la intensecon de<br />

fumado, sen eraro (krom se la konsultanto sorbas nikotinon el maĉgumo, plastro aŭ alia<br />

rimedo enhavanta nikotinon). Ve, la mezuro ne estas fidinda, ĉar la rezulto tro varias en la<br />

tago. <strong>La</strong> hepato detruas nikotinon tiel rapide, ke restas en sango matene nur iomete da ĝi. Ĉiu<br />

cigaredo matena rapide altigas la nikotinemion. Poste, ju pli alta estas ĝia nivelo, des pli<br />

81

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!