Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
tabako ebligus reteni karbono-monooksidon, akroleinon, nitrilojn (ĉefe cianatan acidon),<br />
fenolojn kaj aromatajn hidrokarbonojn.<br />
<strong>La</strong> rektaj prilaboradoj de tabako ne celis la aliajn nocajn elementojn, escepte uzon de<br />
acido por elimini radioaktivan polonion, kaj aliajn metalojn, plumbon kaj precipe nikelon,<br />
arsenikon, kadmion kaj kromion, kiuj estas kancerogenaj.<br />
Nuntempe, plejmulto de la industriaj cigaredoj havas filtrilon. Tiu celas kaptile ekstrakti<br />
el fumo nocajn erojn, sed ankaŭ elementojn de la gasa fazo, karbono-monooksidon kaj<br />
venenojn por la bronkaj vibraj haretoj (cianata acido, akroleino, amoniako, formolo kaj azota<br />
dioksido).<br />
<strong>La</strong> filtriloj ne plu enhavas asbeston. Nuntempe ili estas farataj el fadenetoj el celuloza<br />
acetato je ĉirkaŭ 20 mikrometroj, kun sekcoj laŭ I, X aŭ Y por pligrandigi la surfacon,<br />
firmigitaj per plastaĵo (triacetino) kiu konstituas 6% de la pezo. Ekzistas filtriloj ankaŭ el<br />
papero, aliaj parte el papero, parte el celuloza acetato. Ili kaptas ĉirkaŭ 50% de la partikla<br />
fazo. Iuj filtriloj havas en la meza parto aktivan karbon, kiu retenas de 60% ĝis 95% el iuj<br />
elementoj de la gasa fazo. Ju pli rezistas filtrilo la transiron de fumo, des pli efika ĝi estas.<br />
Tamen, la necesa enspira peno de fumanto limigas la uzon de tiu eblo.<br />
Ventolo de filtriloj, krom diluado de fumo, malvarmigas la fumon kaj faciligas<br />
kondensadon de nikotino kaj gudro. Plie, ĉar kompense ventolo malgrandigas la enspiran<br />
reziston, filtrilo povas esti pli densa super la truoj. Ĝi do plibone retenas la partiklan fazon de<br />
transiranta fumo. Fine, pro tio ke la fumoelfluokvanto estas pli malgranda, la produktokvanto<br />
da karbono-monooksido estas malgrandigita, ĉar ĝi difuziĝas pli facile eksteren.<br />
Ve, fumanto trovas mem la evitadon: ŝli forigas la filtrilon. Ĉar por konservi iom da<br />
gusto, tabakoj de ventolitaj cigaredoj estas paradokse pli fortaj ol tiuj de fortaj cigaredoj, ŝli<br />
do trovas tiujn cigaredojn bonegaj.<br />
Multaj patentoj protektas filtrilojn, kiuj selekte retenas iujn nocajn elementojn, sed tiuj<br />
neniam estas fabrikitaj de industrio. Oni eĉ proponis cigaredingon similantan katalizan<br />
ellastubon, kun platena fadeneto, varmigata per elektra rezisto, kiu necesigas pilon.<br />
Krom tabako, papero kaj filtriloj, gravas la formo de cigaredo, por atingi la deziritajn<br />
produktokvantojn, kaj ankaŭ por aliaj motivoj, ekzemple modo, "komforto" de fumanto. Oni<br />
provis modifi la diametron de cigaredo, la longecon de filtrilo, de tabakrulaĵo. Cigaredo 120mm<br />
longa havas tabakan rulaĵon, kiu mem konstituas filtrilon pli efikan ol tiu de norma<br />
cigaredo 70-mm longa, sed enhavas pli da tabako, do produktas pli grandan kvanton da<br />
nikotino kaj gudro. Pli mallonga rulaĵo enhavas malpli da tabako, la maŝino enspiras malpli<br />
da fojoj, la filtrilo estas ofte pli longa, do la produktokvanto da nikotino kaj gudro estas pli<br />
malgranda.<br />
LA ARTEFARITAJ CIGAREDOJ<br />
Multaj nocaj elementoj de fumo ne antaŭekzistas en tabako. Ili naskiĝas dum brulo. Nu,<br />
ne necesas bruligi tabakon por dependi. Tiuj, kiuj maĉas aŭ snufas tabakon ofte treege<br />
dependas. Oni provas elimini la brulon. Ĉar oni pensas ke nikotino estas la adiktiva substanco,<br />
la unua ideo estis fari ion, kio similas cigaredon, sed ebligas inhali nur puran nikotinon. Estis<br />
la usona cigaredo "Favor®", farita en 1987. Eble ĉar ĝi ne entenis tabakon, la usona FDA<br />
(Food and drug administration) ne permesis ĝian komercan vendon.<br />
<strong>La</strong> usona cigaredo "Premier®" (1988, RJReynolds) uzis brulon de peco de pura<br />
karbono. <strong>La</strong> varmaj gasoj varmigis tabakon sorbigitan per glicerolo, propilenglikolo kaj<br />
70