26.08.2013 Views

La Fumado - Eventoj

La Fumado - Eventoj

La Fumado - Eventoj

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

"anatomia tabakujo", kien oni ĝin lokis. Temas pri tiu malgranda kaveto inter la du tendenoj<br />

de manartiko ĉe la bazo de la dikfingro, kiam oni kurbigas la pugnon. Tiel oni povas ankaŭ<br />

ĝin donaci. <strong>La</strong> franca atakema parolturno "Mi al vi trafigos tabakon" elvokas tian geston,<br />

kiam via pugno rapide ekiras al ies nazo. Tiu uzo preskaŭ malaperas en Francio, sed en<br />

Nordafriko ĝi estas ankoraŭ tre ofta. En Tunizio, "Neffa" estas tabakpulvoro miksita kun<br />

kalciofosfato kaj kalko. En Usono oni uzas tiajn sekajn pulvorojn (dry snuff), sed ankaŭ<br />

humidan pulvoron (moist snuff). Oni fabrikas tiajn pulvorojn el tabako fermentinta en salita<br />

akvo, poste tralavita. Oni miksas diversajn tabakojn por ricevi diversajn gustojn. Oni haketas<br />

la foliojn. Oni seketigas la tabakon, poste oni ĝin remalseketigas kaj oni ĝin aromigas, ofte<br />

per mentolo, eŭkalipto, citrono aŭ glicirizo. Oni povas snufi tiujn pulvorojn, sed ankaŭ ilin<br />

meti en la buŝon inter vango kaj gingivo aŭ sub la langon. <strong>La</strong> magrebanoj uzas ankoraŭ<br />

pastojn kaj pastelojn el tabako, ofte parfumitajn per mento. En Usono, oni nomas tiun uzon<br />

"snuff-dipping". Tiu praktiko estas de longe kutima, ĉefe en la sudoŝtatoj kaj ĉe virinoj en<br />

Norda Karolino. Ĝi kaŭzas kancerojn de la buŝo. Ankaŭ la skandinavoj kutime same uzas tian<br />

tabakon. Ofte fabrikistoj vendas pulvoron en saketoj el pora papero similantaj saketojn da teo.<br />

Tiel estas pli higiene, ĉar pulvoreroj ne restas inter la dentoj. Oni lokas saketon inter vango<br />

kaj gingivo, aŭ malantaŭ la supra lipo, kie ĝi difuzas sian tabakosukon. <strong>La</strong> ĉefaj markoj estas<br />

"Skoal Bandits®" kaj "Kopenhagen®". Ili sukcesegis en tiuj landoj. Male en Francio ili<br />

fiaskis, jam antaŭ la malpermeso de la vendo en Eŭropo. Ilia disvastiĝo en Usono estas<br />

grandega. Tie leĝo malpermesas televidan reklamon por cigaredoj, sed ne por<br />

senfumotabakaĵoj. Tiuj iĝas laŭmodegaj ĉe junuloj, kiel simbolo de vireco, de sportaj rezultoj.<br />

Eblas facile kuri kun "Skoal Bandit" en la buŝo, pli malfacilas kun cigaredo aŭ pipo. Ĉirkaŭ<br />

12 milionoj da usonanoj uzas aŭ uzis senfuman tabakon. Olduloj pli ofte tabakflaras ol<br />

junuloj, inter kiuj du trionoj preferas suĉi tabakon.<br />

Tiaj tabakoj enhavas multe da kancerigaj nitrozaminoj. Maĉtabako kaj snuftabako<br />

kaŭzas kanceron, plejparte en la nazkavo kaj en la buŝo, kie la koncentrita tabaka suko<br />

kontaktas. Ĉar la kancerigaj substancoj koncentriĝas en urino, ili longe kaj forte agresadas la<br />

ĉelojn de la veziko, kaj ilin kancerigas. Tiaj tabakoj kaŭzas nek pulmokanceron nek<br />

bronkiton, ĉar la uzantoj ne inhalas fumon. <strong>La</strong> brita epidemiologo Richard Peto diris, ke se<br />

ĉiuj fumantoj ŝanĝus kutimon de cigaredo al senfuma tabako, la mortokvanto pro tabakuzo<br />

malpliiĝus je 90%. <strong>La</strong> svedoj kutimas de longe suĉi tiajn tabakojn, kaj uzas multe da "Snuso"<br />

(Snus). Male al usona tabako, tiu ĉi tabako enhavas preskaŭ neniom da nitrozamino. Freŝdataj<br />

enketoj montras, ke tiu tabako ne kaŭzas pli da buŝokancero aŭ vezikokancero ol cigaredo, kaj<br />

ne pliigas infarktojn. Pragmate, oni devus instigi fumantojn suĉi tiajn tabakojn anstataŭ ol<br />

fumi, por malpliigi la riskojn. Sed kontraŭdire iuj timas, ke junuloj pli facile dependiĝus de<br />

tabako kaj poste fumadus cigaredojn. En 2005, usona enketo montris, ke tiu hipotezo ne estas<br />

ĝusta. En Svedio, oni montris, ke kiam unu junulo komencas fumi post kiam ŝli uzis snuson,<br />

kvazaŭ kompense tri fumantoj forlasas cigaredon por snuso. Svedio estas la lando, kie oni<br />

nombras malplej da fumantoj, da pulmo- kaj buŝkanceroj.<br />

El maĉtabako aŭ pinĉpreno, oni facile sorbas nikotinon tra la buŝan aŭ nazan mukozon,<br />

pro tio ke ĝi estas en alkala medio. Same kiel ĉiuj korpaj ĉeloj, la ĉeloj de tiuj mukozoj havas<br />

lipidan membranon. Akvo kaj akvosolvitaj substancoj malfacile trairas tiun malsorbeman<br />

membranon, kaj eniras en la ĉelon nur tra poroj, etaj kanaletoj, kiuj trairas la membranon. En<br />

acida medio, nikotino estas jonigita kaj solvebla nur en akvo. Tiel ĝi malfacilege trairas<br />

mukozojn kaj haŭton. En alkala medio, ĝi estas nejonigita bazo, solveblega en graso. Tiel ĝi<br />

facilege eniras en korpon. Snufpulvoroj estas fermentintaj. Tio klarigas, ke ili enhavas multe<br />

da nitrozaminoj, sed ankaŭ ke ili estas alkalaj. Oni almetas diversajn alkaligajn substancojn,<br />

kalkon, cindron en multajn maĉtabakojn aŭ snuftabakojn uzatajn en la mondo. Ekzemple en la<br />

tuniza "Neffao". En Hindio, en Pakistano, "Pano" enhavas tabakon, betelajn foliojn kaj<br />

56

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!