La Fumado - Eventoj

Ĉapitro VI
Grizo (ordinara tabako), kiun oni prenas en siajn fingrojn,
kaj (oni) rulumas…
Franca kanzono. E. Dumont, Muziko de F.L Benech. Grizo
TABAKO KAJ CIGAREDO
Fumo, subtila eliĝo el fajro, altiĝante ŝajnas el ĝi prunti ĝian forton. Laŭ tio la fratoj
Montgolfier atribuis al fumo la supreniradan efikon. Sur la fajron, kiu plenŝveligis ilian
varmaeran balonon, ili metis grandan kvanton da freŝaj humidaj herboj por disponi bone
videblan kaj densan fumon. La fumo, kiu forportas kaj ekzaltas la plantajn aromojn, fascinis
homojn multe pli frue ol ili konis tabakon. En Hindio, mil kvincent jarojn antaŭ nia erao,
fumizoj estis grava parto de la religia ritaro de la veda epoko. Kanabo verŝajne estis parto de
tiu ritaro, ĉar inter la uzataj substancoj estis somao kaj bangao. Nu bangao estas la kutima
hindia nomo de kanabo. Laŭ Herodoto, Skitoj disvastigis la religian uzon de kanabo de
Siberio al norda Eŭropo dum la VI-a kaj la V-a jarcentoj antaŭ Kristo. Dum ceremonioj, ili
inhalis fumon el semoj kaj floroj de kanabo, kiujn ili ĵetis sur varmegajn ŝtonojn. Fumon de
hiskiamo verŝajne inhalis la Pitio de Delfo por ektranci kaj orakoli. Oni bruligis aromaĵojn,
incenson kaj mirhon dum purigivaj kaj ekzorcivaj ritoj en multaj kultoj. En la Jeruzalema
templo ekzistis altaro de incensoj. La uzo disvastiĝis des pli ke iuj fumoj kaŭzas ian
entuziasmon, anim-altigon kaj konscimalheligon.
Oni ankaŭ sole uzis fumon. Asiria bildo el la VI-a jarcento antaŭ Kristo bildigas reĝon
enspirantan fumon el ronda forneto. Oni laŭdire trovis en keltaj tomboj en Irlando kaj Danio
iajn ilojn, kiuj similas modernajn pipojn, kaj eble estis uzataj por enspiri fumon de iu aromaĵo.
Ŝajnas ke ne estis tabako, ĉar tiuj plantoj kreskis nur en Ameriko kaj en Aŭstralio. Tamen oni
signalas, ke oni eble uzis ian sovaĝan tabakon kun flavaj floroj en Ĉinio, en la Gana Sua
provinco, en la jaro 225. Kelkaj freŝdataj eltrovoj stumbligas ĉiujn certojn. En 1992, munkena
skipo trovis kokainon, kanabon kaj ankaŭ nikotinon en antikvaj egiptaj mumioj. Certe la
nikotino de haŭto aŭ de haroj devenus de pipfumo de la arkeologoj, sed malfacilas konsenti
tiun klarigon pri la enosta nikotino. Necesus dozi la nikotinon en freŝdate trovitaj mumioj,
kiujn neniam trafis tabakfumo, ĉar nikotino havas mirindegan kapablon je difuzo. Oni devus
pli trafe dozi la kotininon, formitan de la hepato, kiam ĝi detruas nikotinon. Kotinino ne estas
vaporiĝema kaj ne disvastiĝas kiel nikotino. Neniu egipta teksto mencias planton, kiu povus
esti tabako. Tiu nikotino eble devenas el aliaj plantoj. Oni ĝin trovas iomete en melongeno.
Ankaŭ tiuj antikvaj egiptoj uzis iun sovaĝan nikotianacon, tian kian oni ĵus malkovris en
Afriko. Sed oni trovis en tiuj mumioj ankaŭ kokainon, kiu nek disvastiĝas nek alsorbiĝas
same kiel nikotino. Tio estas ege malpli klarigebla, kaj sugestus antikvegajn komercajn ligojn
kun Ameriko tra la Beringa Markolo. Ĉiel en la fino de la XV-a jarcento, ĉio taŭgis por
enkonduki novan fumindan planton.
54