La Fumado - Eventoj

timendajn nitrozaminojn. Uzo de nitratosterko pliigas ilian formadon. Sur tabakfolio ekzistas
amaso da haroj, kiuj kaptas la polverojn el la aero, ekzemple la radioaktivan polonion, kiu
ankaŭ povus kaŭzi kancerojn. Toksa karbono-monooksido estas formita dum brulo. Ĝi
kaŭzadis multajn memmortigojn kaj hazardajn venenaĵojn antaŭ la enkonduko de tergaso, sed
tio okazas ankoraŭ per rubgasoj, ekzemple de misreguligitaj akvohejtiloj, pro tio ke tiun gason
formas brulo, kiam mankas oksigeno. Nu, fumado similas al ŝovo en la buŝon de malbone
tiranta stovo. Same dum malrapidaj bruloj, kiel okazas kun tabako, formiĝas ankaŭ gudro.
Ĉiuj tiuj substancoj ne estas nurtabakaj elementoj. Oni same ilin inhalus se oni fumus paperon
aŭ pajlon.
El ĉiuj plantaj substancoj, kemiistoj apartigis kategorion, kiun ili nomis alkaloidoj, ĉar
ili estas alkalaj, kiel sodo, potaso aŭ amoniako. En tiu granda substancgrupo oni trovas
plejmulton el la venenoj, kiujn plantoj bonege fabrikas, eble por sin defendi kontraŭ tro
manĝavidaj animaloj. Tiujn kemiajn armilojn ili sintezas adapte. Multaj estas neŭrovenenoj
kontraŭ tiuj, kiuj havas neŭrosistemon. Ili ne nocas la planton, kiu tiun ne havas. Ĝi do povas
stoki multe da veneno sen suferi.
Unu gramo de seka tabako entenas inter 15 kaj 25 miligramojn de alkaloidoj, laŭ la
vario, la kondiĉo de kultivado, la suneco, kaj la nivelo de la folio: ju pli malalta sur la planto
estas folio, des pli alkaloidriĉa ĝi estas. Nikotino konstituas 90% el la alkaloidoj. Inter la aliaj
estas anabazino, anatabino, miosmino, ktp... Oni ne konas bone iliajn efikojn. Eble ili
partoprenas en iuj tabakefikoj, kies ĉefa kaŭzo estas nikotino. Nu, la farmakologio de nikotino
estas bonege konata kaj ankoraŭ studata.
La farmakologio de nikotino
De longe, ĉefe de kiam la franca fiziologo Claude Bernard interesiĝis pri nikotino en la
mezo de la XIX-a jarcento, ĝi pasiigas esploristojn. Simpataj ganglioj entenas neŭronojn, kies
fibroj konstituas nervojn, kiuj vojas laŭ arterioj. Kiam oni ŝmiras tiujn gangliojn per nikotino,
la arterietoj maldilatiĝas. Tiel post nikotinŝmiro de la ganglio de kuniklo, oni vidas ĝian
orelon malruĝiĝi. Tiu eksperimento komencis grandan sciencan progreson. Oni trovis, ke la
nervoj agas sekreciante iajn kemiajn molekulojn el siaj fibrekstremoj. Stimulo de
muskolnervo kunstreĉas aŭ malstreĉas muskolojn laŭ la sekreciita molekulo kaj la tipo de la
muskolo. Same neŭrono povas stimuli aŭ inhibi alian neŭronon laŭ la substanco, kiun ĝi
sekrecias ĉe sia kuniĝo (sinapso). Ĉio okazas kvazaŭ la neŭronoj eligus odorojn, kiujn ricevus
diversaj "nazoj" de reakciontaj muskoloj aŭ nervoj. Same fumo de cigaro povas allogi
fumanton en mankostato kaj forkurigi nefumanton. Pro tiu kemia transsendo oni nomas tiujn
molekulojn "nervaj mediatoroj". Por ke la informo pasu de iu neŭrono al aliaj neŭronoj aŭ al
muskoloj, necesas ke ĝi sekreciu la molekulon, sed ankaŭ ke la ĉelo, nervoĉelo aŭ
muskoloĉelo ĝin rekonu. Ĉe la surfaco de ilia membrano kuŝas "receptoroj" kiuj similas
serurojn, kies ŝlosiloj estus la neŭrotransmisiantoj. Evidente, trompaj ŝlosiloj povas malfermi
serurojn. Nikotino estas trompa ŝlosilo.
La vera ŝlosilo de la receptoroj de nikotino estas simpla molekulo, acetilkolino.
Acetilkolino povas agi sur du tipojn de seruro. Nikotino agas nur sur la "nikotinajn
receptorojn". La falsa ŝlosilo, kiu agas sur la alian acetilkolinan seruron, estas la muskarino,
kiu estas la veneno de la muŝfungo, tiu ruĝa fungo kun blankaj punktoj.
Nikotino estas mirinda testilo por la farmakologiaj kaj molekulbiologiaj esploristoj. Post
kiam Changeux malkovris la konstituon de la nikotina receptoro de la elektra organo de
torpedo, kaj kiel ĝi funkcias, oni trovis multajn diversajn receptorojn, en diversaj muskoloj aŭ
neŭronoj. Tiuj receptoroj ekzistas preskaŭ ĉie, eĉ en la membrano de blankaj globuloj. Multe
42