Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
povas aĉeti ankaŭ por mi kelkajn aferojn?". Komplezeme, la najbarino revenas kun bazar-reto<br />
en ĉiu mano. "Prenu kelkajn oranĝojn por vi!" tiam diras la avino, kiu ŝatus ke la najbarino<br />
refaru morgaŭe. <strong>La</strong> plej taŭga ilo por ricevi la dezirotan konduton ĉiufoje, kiam oni ĝin<br />
bezonas, estas ĝin rekompenci.<br />
Mi nomas tiun plezuron "kruda plezuro". Ĝi rekompencas konduton, kiu kontentigas<br />
mankon detektitan de la aŭtomato. Kruda ĉar ĝi estas parto de nia cerba funkcio de tiel<br />
longtempe kiel la kondutoj mem. Ne eblas disigi ĝin de la konduto. Ĝi ekzistas ekde la<br />
naskiĝo. <strong>La</strong> centjara senila demenculo en la kadukul-loĝejo, lektrinkanta la unuan kuleron de<br />
la ĉiutaga supaĉo, ŝajnas plezurigita. Eĉ se la malsatulo ĉiutage manĝas la saman raguaĉon, lia<br />
plezuro neniam foriĝas.<br />
Tre ofte oni manĝas aŭtomatege, preskaŭ nekonscie, en konversacio. Oni ne ĉiam sentas<br />
konscian plezuron. Oni ĉetabliĝas ofte sen multe da malsato. En niaj civilizacioj de abundo,<br />
oni manĝas pli ofte pro tio, ke tempas ĉetabliĝi, ol pro reala malsato. Same, oni ekbruligas<br />
prevente plejmulton de la fumataj cigaredoj, antaŭ ol konscie senti mankon. Tiel oni ankaŭ ne<br />
plu sentas plezuron, kiu estas des pli intensa, ju pli forta estas la manksento. Tiam la fumantoj<br />
diras, ke tiuj cigaredoj estas neŭtralaj, aŭtomataj kaj ne peras veran plezuron. Kiam oni povas<br />
fumi laŭvole, la sola cigaredo, kiu peras krudan plezuron, estas la unua matene, pro tio ke<br />
dum nokto nikotino preskaŭ tute foriris el la korpo.<br />
<strong>La</strong> hedonisma plezuro<br />
Ĝi estas plezuro "por plezuro". Fine de la nokta festeno, post kiam vi jam dufoje<br />
reprenis meleagraĵon kun kaŝtanoj, post kiam vi decidis: "Sufiĉas, nun mi ĉesas manĝi", la<br />
gastigantino alportas la fromaĝopleton. Verdire, vi ne bezonas manĝi. Se sur la pleto estus nur<br />
la gipseca kamemberto, kiel ĉiutage en la kantino, vi facile abstinus. Sed vi vidas kelkajn<br />
apetitvekajn nekonataĵojn. Interna voĉo flustras al vi, ke bona manĝo ne eblas sen fromaĝo.<br />
Tiam vi vin aŭdas diri: "Nur iomete da tiu ĉi... kaj eble da tiu alia... kaj... kio estas tiu<br />
malgranda ronda...? kaprina?". Poste alvenas belega kuko. "Tranĉu por mi nur etetan<br />
peceton". Sed ĝi estas bongusta, repreninda. Post la deserto, la dommastrino proponas<br />
ĉokoladajn trufojn "kiujn mi mem faris". Vi ne prenus la ĉokoladan kvadraton, kiun vi foje<br />
ŝatas hejme, sed la scivolo, la frandemo kaj la konveneco puŝas vin akcepti. Vi larĝege<br />
transmanĝis tion, kion vi bezonas por satiĝi. Vi manĝis trans la saton, sed tamen vi plezuris.<br />
Estas do alia plezuro, kiun mi nomas "hedonisma plezuro". <strong>La</strong> kaŭzo de tiu plezuro estas<br />
agrabla stimulo de sensoj, kaj precipe logo al noveco. Vi ekzaltiĝas pro ekzota papajmanga<br />
konfitaĵo, kaj vi aĉetas dek vazetojn da ĝi. Mi vetus, ke vi ne manĝos pli multe ol tri. <strong>La</strong><br />
specifo de la hedonisma plezuro estas laciĝo. Oni tediĝas pri la plej bonaj aĵoj. Post kiam vi<br />
aŭdis centfoje diskon, la kanzono, kiun vi tiom ŝatis, fariĝas neeltenebla ripetaĵaĉo. Scivolo<br />
ŝajnas al mi la propraĵo de homo, ŝlia vera motoro, la deziro, kiun ŝatis Spinozo. Tiu soifo de<br />
sciado, tiu deziro instigis homon eliri el kavernoj, kie la urso restadas. Homo bezonas scii<br />
tion, kio estas trans ŝlia horizonto, kion oni faras sur la luno. Ŝli ofte preferas tian revon al pli<br />
konkretaj kontentigoj. <strong>La</strong> deziro estas cerbkora funkcio. Inter banala sukerpeco kaj bunta<br />
bombono, la hundo prenos la sukeron, la infano la bombonon. Sed ŝajnas al mi ke pri tabako<br />
tiu-speca plezuro ne estas tre grava ĉe dependa fumanto, kiu tre fidelas al sia cigaredomarko.<br />
Kompense, la tabakindustrio scias ŝanĝi la pakaĵojn aŭ krei novajn produktaĵojn por logi al<br />
tabako novajn adeptojn aŭ revenigi la devojiĝintajn ŝafidojn.<br />
<strong>La</strong> transiga plezuro<br />
<strong>La</strong> plezuro el apartaj cigaredoj, en momento kiam fumanto estas sen manko-sento,<br />
ŝajnas al mi deveni de tria mekanismo. Mi ĝin nomas transiga plezuro. <strong>La</strong> famkonata<br />
cigaredo tagmeza postkafa ŝajnas al mi bona ekzemplo. <strong>La</strong> etoso mem estas plezura. Estas la<br />
31