La Fumado - Eventoj

Subite, jen vojforko. Necesas decidi. La aŭtomato ne scias kiel fari. Oni haltas,
argumentas, taksas poron kaj kontraŭon. "Dekstre, la vojeto estas pli senpena, sed pli longa".
"Maldekstre, ĝi estas pli bela, sed ŝtoneta kaj supreniras". "Kvankam dekstre ĝi povas esti
kota". Necesas elekti. Tio estas la laboro de la racia kaj konscia cerbo.
Kiam la premo de bezono fariĝas fortega, la aŭtomato ordonas. Oni tuj faras ĉion por
ĝin obei. Tio ne estas elekto. Same intensa emocia stimulo povas starigi senpripensan pasian
agon, kiu ankaŭ ne estas elekto. Oni tiel ne ĉiam elektas racie. Ankaŭ la du aliaj partoj de nia
cerbo pezas sur la pesilo. Ofte la decido ŝminkiĝas per argumentoj, kiuj ŝajnas raciaj, por
provi atingi decidon, kies origino ne estas racio.
Fine, oni devas elekti. Estas la plej malfacila momento. Kiu ero klinos la pesilon? Kiu
superfortos, ĉu la premo de bezono, ĉu la logikaj argumentoj de racio aŭ ĉu la ŝajne logikaj
argumentoj de la koro?
Verdire, elekto estas la sola malfacila ago en la vivo. Ĉu vi feriu ĉe maro, en montaro,
aŭ ĉu vi restu hejme? Ĉu mi edziĝu, aŭ nur konkubiĝu? Ĉu mi lernu medicinon, juron aŭ iĝu
esploristo? Imagu la angoregon de Marylin Monroe, perdiĝinta en sia vestaro meze de siaj
roboj, finfine senespera konkludanta: "Mi havas nenion por vestiĝi". Tiu, kiu havas nur unu
robon, ne havas tiun angoran perpleksecon: ŝi surmetas sian robon kaj foriras al laboro. La
tromulto da elektebloj iĝas la reversa flanko de nia prospersocio, tiagrade ke fakaj revuoj
ekzistas por vin helpi. Eble pro tio iuj fariĝas religiuloj aŭ militistoj. Ili elektas nur unu fojon,
poste aliaj elektos anstataŭ ili. Tio forigas multe da angoroj.
Nia racia cerbo estas konstruita por solvi la problemojn, kiuj petas elekton. Ĝi pesas ĉu
por, ĉu kontraŭ la eksteraj realaĵoj, la premoj de la aŭtomato kaj la koraj deziroj. Ĝi provas
fari sintezon kun ĉio, trovi akcepteblan kompromison, el kiu elŝoviĝos la decido.
"Nu, ni ne pasigu tutan vivon ĉe tiu vojforko!". Tiu ĉi alvoko urĝas decidon. Iuj ajn
grumblos, sed ne eblas kontentigi ĉiujn. Ni elektas la dekstran vojeton. La laboro de la racia
cerbo estas finita. Denove la aŭtomato nin kondukas. Denove ni povas paroli pri politiko,
virinoj aŭ aŭtomobiloj.
Tiel decido estas punkta sendaŭra fenomeno, kompromiso inter la tri specoj de cerbaj
agadoj, Aŭtomato, Racio kaj Koro, por estigi agon. La decido estas tio, kion oni kutime
nomas "Volo". Sed oni bone komprenas ke la racia cerbo, kiu estas nur kapabla ordoni volan
agon, ne ĉiam estas ĝia decidiga parto.
3.- La Filo, aŭ la racio de la koro
La enkonduko de la Filo en la malnovan religion de la Torao, kiel nedisigebla parto de
Dio, sen rompi la monoteismon, certe povis faciligi la disvolviĝon de kristanismo, pro
humaneco, kiun Jesuo enigis en la religian parolon. Eble virino estus pli bona simbolo de la
Koro, sed en tiu vireca tempo, virino ne ankoraŭ havis animon! La reklamistoj, la politikistoj
de longe estas komprenintaj, ke oni ne akiras aliĝon de la popolamaso per raciaj argumentoj.
Homo estas deziro (Spinoza). Se oni sin prezentas kiel instigita de deziro, pasio, oni montras
sin homo, ne maŝino. Tuŝi la koron estas sorĉa pero. Racie, la 65000 ĉiujaraj francaj mortoj
pro tabakuzo, la grandega kaj maljusta kvanto da mono, kiun tabako eltiras el la poŝoj de la
plej povraj uloj, devus elklikigi indignegan kampanjon. Sed, krom en la sino de sia familio, la
amaso de pulmokanceruloj aŭ de kronikaj bronkituloj, tusantaj kaj sputantaj, instigas forkuron
pli ofte ol kompaton. Ili neniam kapablos okazigi koran emociegon fronte al kelkaj malfeliĉaj
geknabetoj maljuste trafitaj de hororaj denaskaj malsanoj. Tiuj ĉi elmontras kortuŝajn ridetojn
en siaj konvenaj veturiletoj, dum spertaj amuzistoj pliigas la emocion kaj pulsigas la korojn
laŭ la superinda rekordo, kiel faradas la sportaj komentistoj. Neniu televid-kvesto (kiel
27