La Fumado - Eventoj

malgraŭ sia propra volo. La vorto "respondo" en tiu difino havas precizan signifon. Kiam oni
metas moneron en la kafdisdonilon, fiziologoj diras, ke oni faras kondutan respondon, t.e. la
necesan geston por ricevi kafon. Ili diras, ke kafo estas fortigilo, ĉar ĝia akiro pligrandigas la
probablecon, ke oni metos refoje moneron por ricevi novan. Se la maŝino glutos vian
moneron sen verŝi vian kafon, unue vi respondos per frapoj sur ĝin, sed vi rapide ĉesos
respondi per mono al ĝi.
Se elimini la ĵargonon, jen la traduko de tiu difino en simpla lingvo: Vi enprenadas
substancon. Vi sola (ne necesas kvar homoj por vin firme teni, dum alia devigas vin perforte
ĝin enpreni). Vi ĝin uzadas, malgraŭ multaj validaj pravigoj ne uzi ĝin. Spite: "Kostas multe,
ĝi min malsanigas, ĝi bruldifektas miajn korsaĵojn, ktp…". Per heroaĵo, vi decidas memvole
ĉesigi tiun malsanan konduton. Vi jam pruvis al vi kapablon de volo en aliaj cirkonstancoj. Vi
honeste pensas sukcesi. Post dek kvin tagoj, unu jaro, tri monatoj aŭ du horoj, vi denove
prenas la saman substancon, vi sola, KONTRAŬ via RACIO kaj KONTRAŬ via VOLO.
La difino estas rimarkinda pro la grava vorto "interago". Ĉar MOS ne diras: "Tiu
substanco estas drogo", sed "Plektiĝis inter vi kaj tiu substanco DEPENDECO-LIGILO".
Tiam ĉio klariĝas. Oni ne plu malbenas la substancon. Oni interesiĝas pri la ligilo. Ne
gravas, kie via kaprino estas ligita, ĉu ĉe paliseto, arbo, mura ringo. Gravas la ŝnuro. La
substanco ne estas satano. Ĝi eĉ ne ĉiam estas nepra, ĉar tiu, kiu ne povas vivi sen riski multe
da mono en kazinoj, tiu ruiniĝas kaj ruinigas sian familion kaj siajn geamikojn, tiu kondutas
kvazaŭ drogulo, sen drogo. La ligilo ne estas propreco de la substanco. Plie, la substanca efiko
variegas laŭ la homoj. Kiam mi konsilas al iktera paciento ne plu uzi toksajn substancojn,
precipe alkoholon, kiu plimalbonigus la hepatajn damaĝojn, ŝli plejofte facile obeas. 80% el
tiuj malsanuloj tuj trinkas nur akvon senpene. Post kelkaj monatoj, ilia vizaĝkoloro denove
roziĝis. La sangbilanco denove estas normala. Mi diras al ili: "Vi resaniĝis. Ne plu utilas
reveni". Tiam, elirante, ili returnas sin ĉe la pordo, dirante: "Nu, doktoro, ĉu mi rajtas trinki
iomete da vino?". Se mi miras, ke ili ne jam provis, ili respondas: "Sed vi tion malpermesis al
mi ĝis nova ordono". La plimulto el drinkantoj drinkas tradicie, pro tio ke ili ne imagas
gustumi fromaĝon sen vino, ŝatas babili pri "la robo, la volatiloj, la kruro, la buŝlongeco" de
vino, frandas momenton de rilakso, sonorigante glacieron en sia glaso da viskio, aŭ drinkas
botelojn da biero en la stadiono por havi ion ĵeteblan al la arbitracianto. Sed ili ne estas
alkoholdependaj, eĉ se ili foje drinkegas. Ili ne kapablas gluti malbonan vinaĉon, kaj facilege
trinkas nur akvon kiam okazas valida okazo. En la alia ekstremo, iomete pli ol 10% el
drinkantoj estas dependegaj. Ili estas mortontaj pro cirozo, ŝveligitaj de edemoj, vomantaj sian
sangon, tamen mi trovas kaŝitajn botelojn da vino sub ilia matraco, aŭ ili estas drinkintaj sian
kolonj-akvan botelon. Inter la du ekstremoj, kelkaj drinkantoj estas dependetaj. Ili fieras ĉar
ili ne drinkis de ok tagoj. Pro tio ke ili kapablis sin regi, ili konkludas, ke ili ne estas
alkoholuloj. Sed rapide ili denove drinkas ekscese, denove ĉesas… Tamen, ili sukcesas vivi
dece. Tiu, kiu tute ne estas dependa ne bezonas sin regi: la rego estas aŭtomata.
En la du ekstremoj, tamen temas pri la sama substanco. Nur la drinkanto ŝanĝiĝas. La
unua ŝatas kulturan plezuron. La dua estas sklavo. Ĉiuj homoj ne estas samaj. Eble ilia interna
kemio malsamas. Tiel pri veturiloj. Kiel scii ĉu tiu, kiu pasas, funkcias per dizel-oleo, benzino
aŭ nun per elektro.
Tabako fundamente malsimilas alkoholon. Grandega plimulto el la fumantoj ne povas
malhavi tabakon, eĉ unu cigaredon, dum unu tago. Raraj enketoj mezuris la procenton de la
"fumetantoj", kiuj fumas unu paketon, kiam ili ludas briĝon, kiuj prelegas al vi veran kurson
pri la kvalitoj de la Davidoff cigaro aŭ pri la milda varmo de la pipforneto en la mankavo, kaj
poste forgesos fumi dum tri semajnoj. Profesoro Schacter en Usono faris interesan
eksperimenton. Li oficiale esploris la nervozigon kaŭzitan de la bruo de aviadiloj. Li ne diris,
14